10.1 Kondicionál


Tvoření: kmen infinitivu + t + osobní koncovky


daryti, daro darė (dělat): dary-ti


aš                    dary+č+iau = daryčiau

tu                     dary+t+um / umei = darytum/darytumei

jis, ji                 dary+t+ų = darytų


mes                  dary+t+ume / umėme = darytume/darytumėme

jūs                   dary+t+ute / umėte = darytute, darytumėte

jie, jos              dary+t+ų = darytų


Cvičení: vyčasujte v kondicionálu:

būti; studijuoti; kalbėti; dirbti



10.2 Vokativ


Vokativ u podstatných jmen

Vokativ má v každém paradigmatu vlastní koncovku (viz tabulka).

V plurálu se koncovky vokativu shodují s koncovkami nominativu.

Substantiva na –as přibírají ve vokativu jednu ze tří koncovek:

a)         koncovku –ai mají osobní jména mužského rodu (jednoduše – mužská jména a příjmení):

Jonas→Jonai! Kazlauskas→Kazlauskai! Jonas Kazlauskas→Jonai Kazlauskai!

b)         koncovku –e mají obecná jména (apelativa) a jména neživotná (jednoduše – substantiva na
„–as“, která nespadají pod bod a):

ponas→pone! vyras→vyre! dekanas→dekane! universitetas→universitete! Berlynas→Berlyne!

c)         koncovku –au přibírají substantiva, která před koncovkou mají souhlásku „j“ (jednoduše –
která končí na „-jas“):

                        vėjas→vėjau! mokytojas→mokytojau! rašytojas→rašytojau!


Cvičení: řekněte litevsky


            pane! otče! synu! bratře! dědečku! strýci!


paní! matko! dcero! sestro! babičko! teto!


pane docente! paní profesorko!


pane docente Jonas(i) Kazlauskas(i)! pane profesore Petras(i) Šiaučius(i)!


paní docentko Ono Kazlauskienė! paní profesorko Agnė Šiaučiūtė!



Vokativ u přídavných jmen

            U adjektiv se koncovky vokativu shodují s koncovkami nominativu (viz tabulka).

Výjimky:

a)         adjektiva ženského rodu s koncovkou –ė mají ve vokativu koncovku –e:

medinė→medine! auksinė→auksine! popierinė→popierine!

b)                 odvozená adjektiva mužského rodu na –is mají ve vokativu koncovku –i (většinou
se jedná o protějšky ženských adjektiv na –ė):

medinis→medini! auksinis→auksini! popierinis→popierini!


            Cvičení. Utvořte vokativ:


jaunas docentas; linksmas policininkas; mažas vaikas; medinis namas; gerbiamas mokytojas


            jauna studentė; linksma profesorė; liūdna teta; graži dukra; auksinė kėdė




10.3 Adverbia

Adverbia mohou být základní, např. daug (hodně),  toli (daleko) nebo odvozená, např. gerai (dobře).


Odvozená adverbia se tvoří přidáním sufixu –(i)ai ke kmeni adjektiv:


-ai:

ger-[DEL: as :DEL]     →      ger + ai    →    gerai (dobře)

blog-[DEL: as :DEL]   →      blog + ai  →    blogai (špatně)


            -iai:     graž-[DEL: us :DEL]    →     graž + iai   →   gražiai (hezky)

                        bjaur-[DEL: us :DEL] →      bjaur + iai →   bjauriai (ošklivě)


            Cvičení. Vytvořte adverbia:


            linksmas, saldus, sausas, švarus, kietas, tiesus, plonas, pigus



10.4 Město - dopravní prostředky:


            dviratis (m) – kolo

            motociklas (m) – motocykl

            automobilis (m), mašina (f) – auto

            autobusas (m) – autobus

            troleibusas (m) – trolejbus

            tramvajus (m) – tramvaj

            traukinys (m) – vlak


Použití -  v instrumentálu (jet čím):


            Važiuoti dviračiu, motociklu, automobiliu.

            Keliauti autobusu, traukiniu.

Zvláštní případ: pėsčiomis (adverbium /příslovce) – pěšky

            Keliauti pėsčiomis. Eiti pėsčiomis.


Orientace ve městě:


Atsiprašau, aš ieškau stoties.                           Reikia eiti...
...Masaryko gatve


Ar jūs žinote, kur yra stotis?
Eikite...                                    ...tiesiai


Atsiprašau, kur yra stotis?                               Paskui/po to...
...į dešinę


Kaip eiti nuo fakulteto iki stoties?                     Reikia pasukti...
...į kairę



10.5 Cvičení. Tvořte rozkazy s oslovením.


Egidijus, nekalbėti, rusiškai:

Aistė, ateiti, čia:

Martynas, ieškoti, nauji draugai:

Rasa, važiuoti, autobusas:

Jurgis, būti, geras:

Merginos, eiti, į, mokykla:

Draugai, važiuoti (mes), su, tėvai:


Mylėti (jis), savo, tėvynė:


10.6 Domácí úkol: doplňte slovesa v podmiňovacím způsobu.


Į Lietuvą aš ............................... (keliauti) traukiniu.

Studentai …...................... (kalbėti) lietuviškai.

Mes ............................ (eiti) į teatrą.

Jie ................................. (gyventi) Ispanijoje.

Jonas ........................... (studijuoti) baltistiką.

Ar tu .................................. (šokti) su savo močiute?

Ar jūs ............................. (žinoti), kur gyvena karaimai?

Jos ........................... (neturėti) daug šunų.

Mantas ......................... (parašyti) linksmą knygą.

Ar tu .......................... (bijoti) mano katės?