REGIONAL ANATOMY OF THE ABDOMEN Ivana Hradilová Svíženská SUPERFICIAL BORDERS OF THE ABDOMEN DEEP BORDERS OF THE ABDOMEN - DIAPHRAGMA - LINEA TERMINALIS FACTORS INFLUENCING THE SHAPE: - SEX - AGE - CONSTITUTION - ALIMENTATION - CONTENTS - POSITION - CONTRACTION OF MUSCLES - RESPIRATION TUBERCULUM COSTOABDOMINALE ANGULUS INFRASTERNALIS FOSSA EPIGASTRICA UMBILICUS – L3/L4 LINEA ALBA M. RECTUS ABDOMINIS INTERSECTIONES TENDINEAE PUBES LINEA XIPHISTERNALIS LINEA SUBCOSTALIS LINEA INTERSPINALIS EPIGASTRIUM MESOGASTRIUM HYPOGASTRIUM REGIO EPIGASTRICA + REGIO HYPOCHONDRIACA DEXTRA ET SINISTRA REGIO UMBILICALIS + REGIO LATERALIS DEXTRA ET SINISTRA REGIO PUBICA + REGIO INGUINALIS DEXTRA ET SINISTRA LINEA TRANSPYLORICA LINEA INTERCRISTALIS Appendix vermiformis: McBurney's point (Monro's line) Point of LANZ (appendix vermiformis) Ureterolithiasis Ventriculus: Triangle of Labbé transpyloric line Fundus vesicae biliaris: Murphy's point Papilla Vateri: Umbilico-axillary line - point of Desjardins Costoarticular line ABDOMINAL WALL VV. SUBCUTANEAE ABD. V. THORACOEPIGASTRICA V. EPIGASTRICA SPF. V. CIRCUMFLEXA ILIUM SPF. VV. PARAUMBILICALES Caput medusae A. EPIGASTRICA SPF. A. CIRCUMFLEXA ILIUM SPF. A. EPIGASTRICA SUP. AA. INTERCOSTALES A. SUBCOSTALIS AA. LUMBALES NN. INTERCOSTALES N. SUBCOSTALIS N. ILIOHYPOGASTRICUS N. ILIOINGUINALIS NODI LYMPHATICI AXILLARES NODI LYMPHATICI INGUINALES SPF. VAGINA M. RECTI ABDOMINIS LINEA ARCUATA A. EPIGASTRICA SUP. A. EPIGASTRICA INF. A. CIRCUMFLEXA ILIUM PROF. AA. INTERCOSTALES A. SUBCOSTALIS AA. LUMBALES NLL. LUMBALES NLL. ILIACI NN. INTERCOSTALES N. SUBCOSTALIS N. ILIOHYPOGASTRICUS N. ILIOINGUINALIS REGIO UMBILICALIS Plica umbilicalis mediana - lig. umbilicale medianum (chorda urachi) Fossa supravesicalis Plica umbilicalis medialis - lig. umbilicale mediale (laterale) (pars occlusa a. umbilicalis s. chorda umbilicalis) Fossa inguinalis medialis - direct inguinal hernia Plica umbilicalis lateralis - vasa epigastrica inf. Fossa inguinalis lateralis - indirect inguinal hernia CANALIS INGUINALIS CANALIS INGUINALIS Foramen v. cavae inf. Hiatus oesophageus Hiatus aorticus Trigonum sternocostale Trigonum lumbocostale PERITONEAL CAVITY ascites CAVITAS ABDOMINALIS P – cavitas peritonealis A – spatium preperitoneale R – spatium retroperitoneale S – spatium subperitoneale (infraperitoneale) S Intraperitoneal organs: Abdominal part of the oesophagus, stomach, superior part of the duodenum, jejunum, ileum, appendix vermiformis, colon transversum, colon sigmoideum, liver, spleen Secondarily retroperitoneal organs: Most of duodenum, pancreas, caecum, colon ascendens, colon descendens Primarily retroperitoneal organs: Kidneys, suprarenal glands, aorta, vena cava inf. Cavitas peritonealis - pars supramesocolica, inframesocolica Pars supramesocolica Truncus coeliacus Right infra(meso)colic compartment A. mesenterica superior Left infra(meso)colic compartment A. mesenterica inferior Omentum minus - lig. hepatogastricum - lig. hepatoduodenale - a. hepatica propria - v. portae - ductus hepaticus comm. (d.choledochus) LIGAMENTUM HEPATODUODENALE Omentum majus - lig. gastrocolicum Lig. gastrosplenicum, phrenicosplenicum, splenorenale Mesenterium – radix mesenterii Mesocolon transversum, mesoappendix, mesocolon sigmoideum, lig. phrenicocolicum RECESSUS PERITONEI Bursa omentalis Internal hernia Bursa omentalis BURSA OMENTALIS Foramen omentale/epiploicum (Winslow) (superior view) Recessus superior Recessus inferior bursae omentalis (2) RECESSUS PERITONEALES Recessus intersigmoideus SPATIUM RETROPERITONEALE (inferior view) PERIRENAL SPACE 1. fascia renalis 5. corpus adiposum pararenale 2. lamina praerenalis 6. peritoneum 3. lamina retrorenalis 7. fascia transversalis 4. capsula adiposa (superior view) 1. diaphragma 4. m. transversus abdominis 2. 11th rib 5. m. quadratus lumborum 3. 12th rib 6. m. psoas major N. subcostalis N. iliohypogastricus N. ilioinguinalis Th XII Illustrations were copied from: Čihák R: Anatomie 2 (Splanchnologia). Avicenum, zdravotnické nakladatelství, Praha, 1988. Atlas der Anatomie des Menschen/Sobotta. Putz,R., und Pabst,R. 20. Auflage. München: Urban & Schwarzenberg, 1993