MOEDER3LOGIE Ali-Ben Horsting, Bram Coopmans, Erik Whien (spel) Rob de Graaf (tekst) Huis van Bourgondië, Maastricht (productie) Ali-Ben Heb ik gedaan wat je van me vroeg? Erik Ben ik geworden wie je wilde dat ik werd? Draag ik de goede kleren? Bram Ben ik niets vergeten? Zal ik het altijd onthouden? Ali-Ben Lijk ik op hem? Weet ik aan wie ik het allemaal te danken heb? Bram Zijn dit gewoonten waarmee jij het eens kunt zijn? Heb ik smaak? Erik Verdien ik genoeg? Bram Heb ik de juiste weg gekozen en gebruik ik de woorden die jou bevallen? Ali-Ben Heb jij gedachten die ik nooit zou kunnen raden? Erik Heb ik gedachten die jij niet kent? Heb ik die tas voor je gekocht? Bram Hoop je dat ik iets zeg over die ketting die je draagt? Ali-Ben Zeg je tegen jezelf dat het juist goed is dat ik toch anders ben dan jij ooit had gehoopt? Erik Is het stil in de kamer wanneer ik ben vertrokken? Ali-Ben Kijk je uit het raam en denk je heel even dat ik het ben die daar aan komt lopen? Wacht je al heel lang op iets dat maar niet komen wil? Erik Zou je me soms aan willen raken, alsof ik nog een kind was? Begin ik eindelijk een beetje volwassen te worden? Kun je me volgen? Bram Heb ik gezegd wat ik moest zeggen? Zeg ik het op zo'n manier dat jij het kunt begrijpen? Ali-Ben Ben ik je voor, nu? Bram Ben ik verder dan jij? Ali-Ben Zie je hoe ik van je wegloop en probeer je niet ontevreden te zijn? Erik Hebben jullie nu eindelijk begrepen dat je niet altijd alles begrijpen kunt? Bram Zal ik je straks wassen, als je een oude vrouw bent? Stel ik je niet teleur? Erik Stel dat je zou weten wat je nu weet Ali-Ben Dan zou ik nog steeds alles hetzelfde hebben gedaan Erik Dat weet je niet Dat kun je niet zeggen Ali-Ben Ik weet dat wel Ik zou me altijd hebben losgemaakt Bevrijd Ontdaan van die druk Erik Dat zeg je Maar ik geloof je niet Als je altijd al had geweten Dat vrijheid niet bestaat Dat je niets anders kunt zijn dan het kind van Je weet toch dat je dat bent En dat je nooit iets anders zijn zult Ali-Ben Dat is niet waar Ik ben weg gegaan Ik kon dat en ik deed het Ik weet het moment nog Ik zie de trui nog voor me die ze droeg toen ik me omdraaide De tas die ik droeg was zwaar en ik had de deur al geopend Ze keek me aan en ze zei niets Ze lachte niet Ik moet nog iets hebben gezegd - ik weet niet meer wat En toen ben ik naar buiten gelopen De zonnige lucht van een februari-ochtend tegemoet Je kunt niet zeggen dat dat niet bestaat Je kunt niet zeggen dat er geen vrijheid is Ik heb het gedaan Ik ben alleen Erik De buitenste laag van je huid is alleen, misschien Die staat in contact met de dingen om je heen Maar direct daaronder zit wie je echt bent Daar ben je niet alleen en niet vrij Daar ben je verbonden met je herkomst Dus als je dat al van tevoren had geweten Had je dan al die moeite gedaan? Ali-Ben Wat had ik anders kunnen doen? Ik heb altijd een idee gehad Een idee van wat ik wilde Het idee van beweging Erik Je denkt: wat ik weg denk verdwijnt Je kijkt om en je ziet niets meer Ali-Ben Dat is wat ik wil Bevrijding Eenzaamheid Ruimte Erik Totdat je beter kijkt Totdat je met je ogen knippert Kijk Daar staat ze Trouw op je te wachten Een glimlach vol begrip Stoel 1 wordt opgebracht Bram Ik ben hier Ik kijk goed om me heen Ik moet altijd weten of alles veilig is voor jou Ik geef je alles wat je nodig hebt De lucht en het licht en de warmte Je krijgt het allemaal van mij Ik zeg zoveel, maar jij hoeft niet te luisteren Ik ben alles wat jij niet bent Jij bent het middelpunt En ik ben de wereld daaromheen Ik wil je iets vragen Maar doe het niet Van weten word je moe en verdrietig Ik steek een sigaret op en ik rook Terwijl ik de blauwe lucht uitblaas kijk ik naar de rode vegen die mijn lippen achterlaten op het filter Ik strijk met mijn hand langs mijn haar - altijd onzeker of het wel goed zit Ik heb honger - maar ik weet dat ik daar niet aan toe mag geven Ik wil mijn buik aanraken - maar ik weet dat ik dat niet zal doen Een dag duurt lang Mijn kleding glanst beschaafd, het zijn de beste stoffen Een dag duurt lang, wanneer je alleen maar je gedachten hebt Ik steek nog een sigaret op Tien op een dag, meer niet Die handen... altijd een beetje te grof en te groot geweest Nagels gezond Ik had het kunnen bedenken Ik had altijd al kunnen weten dat er een dag zou komen waarop ik zit en wacht en kijk naar wat je niet kunt zien Ik ben het restant Ik ben het dovende vuur, ik ben wat overblijft als al het andere vertrokken is Benen nog goed, heupen te zwaar geworden Ze weten niet wie ik ben - ze hebben het nooit geweten Ik ben de geschiedenis van een honger die zij niet kennen Ik ben niet altijd hun moeder geweest Toen ik een meisje was heb ik alles gedaan Ik heb overal gezocht naar iemand aan wie ik het geven kon Iemand... steeds weer een ander Alles wat ze van me vroegen Ik wist dat ik sterk zou worden als ik bereid was om alles te ondergaan Ik heb op mijn knieën gezeten - een van hen stond voor me met zijn losgeknoopte broek Ik liet mij mond doen wat hij wilde - mijn neiging om te braken moest ik overwinnen Mijn handen zochten steun om zijn bovenbenen - ik sloot mijn ogen maar hij trok me aan mijn haar "Blijven kijken Je moet blijven kijken..." Het was goed Het maakte me sterk Het voedde mijn honger Hij was niet alleen, die jongen Drie anderen keken naar wat ik bij hem deed en ik wist dat zij op het zelfde rekenden Zij dachten dat ze mij iets aandeden misschien Maar ik wist dat ik kreeg waar ik om vroeg Honger Geen namen, alleen maar geur, alleen maar lichaam Hier heerste ik Ik ben veranderd, aan de buitenkant De koortsblik is verdwenen uit mijn ogen, mijn bewegingen werden beheerster En in plaats van de velen zonder naam kwam er telkens één, van wie ik wél wist hoe hij heette Verzadigd was ik nog steeds niet Nog steeds gloeide het, vlak achter een koele en verzorgde huid Pas nu...- nee, ook nu nog niet Ook nu wil ik nog alles geven om te krijgen waar ik nooit genoeg van heb Tien, twintig, bijna dertig jaar heb ik ondergronds geleefd Wat ze zagen was de vrouw met de goede gebaren, de moeder met de zilveren glimlach Ik was er want ik moest er zijn En weer wist ik dat ik de sterkste was Ondanks de ondergeschiktheid van mijn rol Niemand zou me benijden, maar ik had dit gekozen Ik ben geweest wie ze wilden dat ik was En ondertussen was ik iemand die zij nooit hebben gekend Nu zijn ze allemaal weg Hem heb ik alleen gelaten, na al die jaren En mijn kinderen zijn geen kinderen meer Ik voel de functies van mijn lichaam Ik ben vrij, nu En ik merk dat ik niet meer weet wat dat woord betekent Ik merk dat ik zo aan de schaduw gewend ben geraakt dat ik het licht niet meer verdragen kan Zo lang heb ik gedacht dat het nog komen zou Maar nu het er is, nu herken ik het niet Erik Ik ben een kleine jongen Mijn domein is, in de avonduren De kleine kamer boven in het huis Daar leggen ze me te slapen Daar lig ik wakker, maar dat weten zij niet Daar bouwen mijn kindergedachten uit lucht en schaduw een geheime wereld Daar leren mijn handen mijn lichaam kennen Ik ben een jongen en als het donker is wordt er aan mij niet meer gedacht Ze praten in hun verre kamers Of ze zijn stil en dan hoor ik alleen hun voeten en hun vermoeide hoesten Ik luister naar alles, totdat ik alles kwijt raak Maar deze avond is anders Ik weet niet waardoor het komt dat ik wakker blijf Was er iets, vandaag in het huis, dat anders was dan gewoonlijk? Hebben ze minder op me gelet? Hebben ze harder gepraat, of waren hun gebaren groter? Het is alsof ik geraakt ben door een wind van onrust die door het huis trekt Eerst zijn er nog de geluiden In de lichaamswarmte van mijn bed hoor ik hoe ze komen en vervagen Dan wordt het stil En ik lig met open ogen Waarom ik het doe weet ik niet Maar ik merk dat ik het doe Ik sta op - voorzichtig, om het bed niet te laten kraken Ik sta en ik huiver, ik open de deur Zo lichtloos en zonder leven ken ik het huis niet Op zachte voeten loop ik de trap af, ik weet niet wat ik verwacht, daar beneden De grote kamer is als een tuin vol dode dieren Elke stoel, elke kast en elke tafel een zwaar kadaver in het donker Als ik langer kijk zie ik dingen die ik herken, al stellen ze me niet gerust Glazen, flessen, kleren op een hoop gegooid Ik ruik hun geur De geur van die grote mensen met hun onbegrijpelijke levens Ik loop door de gang, nu Daar is de deur van de kamer waar ik niet komen mag Ik hoor haar stem Als ik heel zacht en voorzichtig tegen het hout duw wordt de ruimte tussen deur en deurpost langzaam groter Geel licht Ik zie haar niet maar ik kan haar horen praten Ze zegt dingen Ik weet dat er niemand anders is dan zij, daar in die kamer Anders zou ze zo niet kunnen praten Ze lacht, ze gromt, ze schreeuwt, ze fluistert Het meeste kan ik niet verstaan, maar af en toe is er een woord dat zich doet gelden, als een druppel bloed op een blanke huid `Altijd,' hoor ik haar zeggen, en `gekozen' en `niet weggaan nu' Ze is alleen - nooit zal ze mogen weten dat ik hier sta Dan - en ik besef dat dit een geluid is dat ik van haar nog nooit gehoord heb - Dan huilt ze, plotseling -- `als een kind'- zou ik kunnen zeggen als ik niet zelf een kind was Ik wil dit niet Ik wil dit niet horen Het is alsof er een barst trekt door een rots Ik voel hoe koud en hoe moe ik ben Zij valt stil en ik ga terug, de trap weer op Naar mijn kamer waar in het bed nog de resten te vinden zijn van een vertrouwen dat verloren is gegaan Muziek Portret van Ali-Ben als conducteur Stoel 2 wordt opgebracht Bram op als moeder Bram Ik hoor hem praten Hij is dicht bij en toch kan ik hem niet verstaan Toch weet ik dat hij het over mij heeft Hij zegt dingen Dingen waar ik het zelf nooit over zou hebben Ali-Ben Ik weet dat ze naar me kijkt Ze zou willen horen wat ik zeg Ze denkt dat het over haar gaat en ze heeft gelijk Bram Ik herinner me de dag Waarop ik nog alles van hem wist Hij was uit mij gekomen Hij was wie ik was Ali-Ben Ze is een warme vreemde Ik voel haar nabijheid Ik ken die stem, die adem Ik wil daar geen deel meer van zijn Ik wil haar met distantie bestuderen Ze is een vrouw Bram Wat zegt hij toch Waarom kijkt hij zo De tijd heeft kou gebracht Tussen ons waait het Daardoor bereiken zijn woorden mij niet Ali-Ben Ik weet wat er komt Straks gaat ze vragen of ik niets wil eten Bram Jongen Heb je honger Muziek Ali-Ben Ik zou iets kunnen zeggen, tegen haar Ik zou haar de weg kunnen wijzen - een weg die ik beter ken dan zij Ik zou haar kunnen vragen waarom Waarom dit, met mij En waarom zij En waarom alles gedaan zoals het gegaan is Bram Hij praat maar en hij weet niet wat hij zegt Hij weet niet wat hij nodig heeft Hij moet zijn zwakte nog ontdekken Ik hou van hem Ik zou hem willen waarschuwen, maar ik weet dat dat niet kan Hij denkt dat hij van alles op de hoogte is Hij denkt dat je weg kunt gaan Hij beweegt zich Het heeft geen effect Telefoon Ali-Ben Je zou toch eerst eens naar me moeten luisteren Nee, dat doe je niet Je begint meteen te praten over hoe jij denkt dat het zit en Goed OK Dan probeer ik het nog een keer uit te leggen Ik wil niet dat jij je beroept op wat je allemaal voor mij gedaan hebt Want dan ben ik altijd de verliezer Jij hebt voor mij gezorgd op een manier die ik nooit terug...- Dat doe je wel Als ik hier het huis binnen stap voel ik dat - dat - Dat de lucht die ik hier inadem vol verwijten is Onzichtbaar, maar zwaar Zorg dan dat je niét zit te wachten Ik wacht toch ook niet op jou? Ach, wat een onzin Je weet heel goed dat ik dat nooit zo gezegd heb En als ik het heb gezegd dan heb ik het anders bedoeld Dat is toch geen manier van redeneren? Ik maak me heus wel druk over wat jij allemaal doet en hoe het met je gaat en weet ik veel Maar ik ga je niet drie keer per... Dat kan je zo niet zeggen Dat kan je niet vastleggen Maar - weet ik het -- één keer per maand, misschien O, is dat nieuw Ja Nee Ja Ja Ik weet het niet, hoor, of dat een goed idee zou zijn `t Zijn allemaal mensen die jij niet kent en Jawel Nou, goed dan, kom dan ook Maar dan hoop ik wel dat je ook een beetje kunt luisteren en zo Jij kunt soms zo praten en dan...- Nee Dat weet ik ook wel Opvattingen? Wat bedoel je Met je opvattingen heeft het niets te maken, echt niet Ik weet dat je over heel veel dingen nadenkt Maar - nou ja, laat maar Ik vind het leuk als je komt Ik wilde je trouwens nog iets vertellen over...- O Nee, dat is goed Dat komt dan later wel Bram Ze zei Ben je daar eindelijk Erik Ze zei Eet je wel goed Ali-Ben Ze zei Had je niet zelf kunnen bellen Bram Ze zei Weet je dan niet dat ik ziek geweest ben Ali-Ben Ze zei Je klinkt zo ver weg Erik Ze zei Heb je bezoek Ali-Ben Ze zei Waar ben je mee bezig Bram Ze zei Ik heb je gemist Ze zei Doe je het licht uit als je weggaat Erik Ze zei Je blijft toch wel eten Ali-Ben Die dingen, ja Erik Wat wil je Ali-Ben Ik wil weg Ik wil niet horen wat ze allemaal gedaan heeft deze week en met wie en waarom Erik Je blijft toch wel eten? Ali-Ben Ja Muziek Portret van Bram als politieman Portret van Erik als postbode Bram Ik ben toch niet dom? Ik weet heus wel wat ik doe Ze moet niet zo kijken, daar word ik zenuwachtig van Laat ze dan liever gewoon zeggen wat ze denkt Laat ze proberen me iets te verbieden Daar zou ik iets mee kunnen Daar zou ik tegenin kunnen gaan Maar alleen maar dat kijken, met die ogen die zoveel lijken te weten Ik had aardig willen zijn Ik had met haar willen praten Ik had willen zeggen wat ik allemaal doe, vanavond, en met wie Maar nu ze daar zo zit en zo zwijgt en zo kijkt Nu word ik anders dan ik zijn wil Nu trekt er iets hards door me heen en ik zwijg Ik wil plezier hebben De hele avond lang lukt het Ik praat en ik drink en ik beweeg me Ik proef van het leven Ik praat, ik schreeuw, totdat ik moe ben en stil val Ik drink nog meer Een lichaam Een wil Een verblinding Ik ben van plan om op te blijven totdat het weer licht wordt Ik had verwacht dat ze er nog zitten zou Maar de kamer is opgeruimd en haar stoel is koud Ik wil iets zeggen, tegen niemand Iets dat ik me bijna herinner Je moet het toch ergens over hebben Erik Je wilt niet sentimenteel zijn Bram Nee, natuurlijk niet Ali-Ben Je denkt: het moet er ergens iets mee te maken hebben Met hoe ik nu ben Met hoe ik praat en denk Met hoeveel ik drink Dat komt toch ergens vandaan Erik Er zijn dingen die soms moeilijk gaan En die hebben daarmee te maken Bram Misschien Erik Ja, altijd misschien Alles is misschien Ali-Ben Het is een herinnering? Erik Nee - het is meer dan een herinnering Bram Je wilt het ergens over hebben Erik Waarom, eigenlijk? Ik weet het en ik weet het ook niet Stoel 3 op Ali-Ben En als het dan te laat is Dan bedenk je zeker wat je nog had willen zeggen Erik Ik heb alles al gezegd Ali-Ben Ook dat je...- Erik Wat Bram Nee Zie je Daar schrikt hij van Erik Wat Waarvan Ali-Ben Je bent blij dat je van haar af bent Je zou willen dat ze je nog meer alleen laat Je hebt vaak bedacht hoe vrij je je zou voelen Wanneer zij er maar eenmaal niet meer was Maar dat zeg je niet Je vraagt met een aardige stem naar hoe het met haar gaat En dan luister je niet naar het antwoord Erik Ik weet niet wat je allemaal zegt Maar ik weet wel dat het niet over mij gaat Jij hebt er geen idee van hoe ik ben en hoe ik doe en wat ik daarbij denk Ali-Ben Eerlijk ben je nooit geweest Erik Ik ben met mate eerlijk Ali-Ben Zij vraagt hoe het met je gaat Erik En dan zeg ik `goed,' ook al zou ik eigenlijk niet willen leven Ali-Ben Maar dat had zij allang gezien Erik Ik blijf stil omdat ik, als ik naar haar kijk Zoveel vermoeidheid zie Ik weet dat ze altijd bang is geweest Bang voor wat er zou kunnen gebeuren Nu wil ik dat ze gelooft Dat het goed gaat met mij Tegen haar zeg ik nooit zoveel Ze zou me niet begrijpen, denk ik Naar haar wil ik een beeld ophouden Ik wil zijn wie ik denk dat zij wil dat ik ben Dat maakt me zwijgzaam Ik zeg niet, ik vraag niet Ik blijf op voorzichtige afstand En als ik weer alleen ben Dan ben ik ontevreden Dan geloof ik niet in wat ik zelf gezegd heb Dan weet ik dat ik het anders wil Alles wat ik kan bedenken over wie ik ben en over wie ik denk dat zij is Dat alles is het waarover ik zou willen spreken Ik heb ooit geprobeerd het antwoord te zijn op een vraag die niet werd uitgesproken Ik heb dingen willen doen die me niet zijn gelukt Haar heb ik dat niet laten merken Ik heb altijd gedacht dat ik haar behoeden moest voor mijn werkelijkheid Als ik alleen ben Dan zie ik in de schemer van mijn leven soms een beeld Het is zo'n beeld dat vervliegt wanneer je probeert het te beschrijven En de woorden die je daarbij zou gebruiken liggen net buiten je bereik Het beeld heeft te maken met iets wat lang geleden moet hebben bestaan Met de tijd toen er nog geen grenzen waren De een kon de ander zijn en nu was toen en toen was straks De tijd toen we nog geen taal hadden en toch met elkaar konden praten Ergens in die tijd moet zij op mij hebben gewacht En toen ben ik gekomen en zij wist dat het goed was Alles wat daarna gekomen is maakt die oude zekerheid niet ongedaan Ik zeg meestal niet zoveel, tegen haar Ik weet dat ik niet alles weet van haar Ik weet hoe weinig zij nog maar over mij weet Ik begrijp dat dat niet anders kan En dat ik het zelf zo gewild heb Dan sluit ik mijn ogen En daar, in het donker zie ik Hoe het ook had kunnen zijn Ali-Ben verkleedt zich als moeder Ali-Ben Tussen alle vrouwen die daar stonden bij het hek van de school Had ik haar binnen een seconde herkend Allemaal jassen met bontkragen, allemaal kleumend op het kale pleintje Maar één was er die bij mij hoorde Eén aanwezigheid, zo concreet en reëel als een huis Andere jongens draalden nog Maar ik schoot op haar af Geen andere richting dan die ene Ik was nog niet oud genoeg om te weten Dat je alles kunt manipuleren, ook genegenheid Dat je je gereserveerdheid kunt tonen en dat dat je sterk maakt Dat je omwegen kunt maken Dat anderen je zwak en belachelijk zullen vinden als je alles laat zien Ik wist dat niet Ik wilde bij haar zijn Zonder gedachten en zonder strategie Zij rook zoals niets of niemand anders op de wereld rook Een zoete vertrouwdheid Ik was blij Ik vergat de zwaarte van een koude schooldag tussen schonkige kinderen Zij zou me nu begeleiden naar huis Ons huis, mijn huis De uren die nu kwamen waren de mooiste: samen met haar, en zonder te weten waarom Blij dat hij er nog niet was Hij - de trage, de bedaagde Zij was anders Zij had een stem, ze had diepte Zij kon een verhaal vertellen dat ze zo maar, ter plekke verzon En dan moest ze er zelf om lachen en dan lachte ik ook Ze rookte, en ik wilde wonen in die zachte blauwe wolken die vervlogen Ze gebaarde met haar handen, die aan alles een vorm gaven en zo alles veilig maakten Ik wilde niet weg Ik wilde niet dat er iets zou veranderen Dit tussenuur, het uur na de middag en voor de avond, zou altijd moeten duren Ze hadden me iets verteld Iets over dat een kind als het begint te leven uit zijn moeder komt Ik vond dat een rare gedachte en ik wilde het niet begrijpen Toch werd ik, als ik zo dicht bij haar was, deel van haar Ik houd van haar, echt waar Ik houd van die vrouw met die Die handen en die lippen Die huid in de kleur van verschoten papier Ik ben naar een andere stad gegaan, naar een ander land Ik heb eerst tegen haar op gekeken, toen heb ik haar ingehaald Ik heb mijn verantwoordelijkheid willen nemen Ik was afhankelijk, ooit Maar wat er was is doorgesneden Ze klaagt niet Echt, ze is te wijs om zich zelfs maar te verbazen Ik moet onredelijk zijn Ik heb het nog niet gedaan, maar het komt Ik wil dat ze weet dat ik er niet om gevraagd heb Ik praat, ik praat lang en hard, totdat ik haar geluid hoor Erik Ze zou iets willen zeggen Iets over het onnoembaar grote verlangen waaruit ik ben voortgekomen Iets over de warmte die zij kwijt geraakt is en die ik zou moeten vinden, moeten koesteren Iets waarvan ze hoopt dat haar lichaam het aan het mijne heeft doorgegeven Maar ze weet: zoiets kun je niet zeggen Ik wacht Op dingen die niet komen Op een gesprek dat ik niet meer zal voeren Op een bevestiging die ik niet krijg Ik wacht op een verbazing Op ogen waarin iets te lezen valt, op lippen die zich krullen Ik wacht Bram verkleedt zich als moeder Bram Ik zeg wat ik weet, wat ik geloof, wat ik voor de waarheid houd Ik hou van woorden die je hardop uitspreekt Met mij gaat het goed Steeds beter, dat zeg ik al een hele tijd Ik voel dat ik niemand meer nodig heb Ik wil ergens heen, al weet ik nog niet precies waar dat `ergens' dan te vinden is Maar in me aarzelt iets Ergens wacht nog iets dat niet is uitgesproken Het enige wat ik wil, voordat ik naar een plek ga waar ik meer ruimte heb dan hier Is zeggen... Met mij gaat het goed We zijn zo lang samen opgetrokken Voor de eerste dingen die ik zei gebruikte ik de woorden die zij me had geleerd Ik begreep de dingen pas nadat ze door haar waren uitgelegd Ik reikte zover als zij me liet gaan - daarbuiten was er niets Zo is het begonnen en zo is het lang gegaan Tot er een dag kwam waarop ik een woord gebruikte dat zij niet kende Waarop ik iets begreep dat zij nooit zo gezien had Dat was de eerste stap in een onvermijdelijke richting `Wat ben jij klein geworden' Erik, Ali-Ben en Bram op als moeders Erik Ze zei Ik ben er, dus je hoeft niet bang te zijn Ze zei Doe je iets van wol aan? Het is koud Ze zei Ik vind het niet erg als je laat thuis komt, maar ik wil wel graag weten waar je bent Ze zei Jawel, je kunt het wel Ze zei Nu moet je op straat gaan spelen Ze zei Waarom heb je dat gedaan? Ze zei Ik heb nooit geweten dat je zo bent Ze zei Dit staat je Ze zei Denk jij wel eens na over hoe het voor mij is? Ze zei Ik zou haar wel eens willen ontmoeten Ze zei Dat is niets voor jou, ik weet het zeker Ze zei Zo gaat het niet langer Ze zei Kom, dan maak ik je knopen vast Ze zei Je zult nog wel merken waar het allemaal goed voor is Ze zei Dat kun jij niet weten Ze zei Dat kon ik toch niet weten? Ze zei Is dat voor mij? Ze zei Zijn dat je vriendjes Ze zei Je hoeft niet mee, als je niet wilt Ze zei Ik had erop gerekend dat je kwam Ze zei Was je het vergeten? Ze zei Wat wil je dan? Bram Ze zei Wat doe je? Ali-Ben Ze zei Dit kan toch niet zijn wat je bedoelt Bram Ze zei Als dat is wat je wilt Erik Ze zei Je moet het gewoon nog eens proberen Ali-Ben Ze zei Alles kan toch verder bij het oude blijven Bram Ze zei Ik denk dat het zo beter is Ze zei Het is toch wel goed als ik ook kom? Erik Ze zei Dat heb ik liever niet Bram Ze zei Dat heb je goed gedaan Ali-Ben Ze zei Nu begrijp je het niet, maar later wel - misschien Erik Ze zei Probeer het maar Je kunt het wel, echt waar En als het toch niet gaat help ik je Ik ben nog nooit alleen op vakantie geweest Ali-Ben Dat zij ooit jong geweest is Bram Ik heb lang geaarzeld Maar nu geloof ik dat ik het weet Erik Dat zij aantrekkelijk geweest moet zijn Bram Dat zij het allemaal nog niet wist Erik Dat zij woorden gebruikte waarvan ze de betekenis niet kende Ali-Ben Ik zeg iedere dag tegen mezelf Dat ik hiervoor gekozen heb Bram Ik wil me aan niemand binden Dat is niet waar, maar ik houd het net zo lang vol tot ik er zelf in geloven kan Erik Dat ze boeken las in vreemde talen en dat ze dronk en niet naar huis wilde en lachte op straat in het donker en bijna van haar fiets viel en `s ochtends wakker werd naast iemand van wie ze niet wist hoe hij heette Bram Ik denk dat je van anderen weinig kunt leren Je moet het allemaal zelf uitzoeken Erik Ik heb geprobeerd om redelijk te blijven Ali-Ben Ik heb geen oordeel, ik wil alleen maar rustig kijken en beschrijven wat ik zie Erik Ik heb nog bijna niets mee gemaakt Ali-Ben Dat zij naar hem verlangd heeft Naar hem die toen nog niet mijn vader was Hij kon niet ophouden zich te verbazen Over haar die hem had uitgekozen Bram Dat zij, met hem...- Dat dat was wat ze echt wilde Dat ze gekreund heeft Ali-Ben Ik stel een vraag Dan blijf ik een tijdje stil En daarna geef ik zelf het antwoord Erik Dat zij voortdurend aan zichzelf dacht Dat haar buik een warm geheim was Bram Dat ze nog iets wilde worden - ze kon niet zeggen wat Ali-Ben Dat zij ervan genieten kon als jongens naar haar keken Bram Dat ze ruzie met haar moeder kreeg Omdat ze zich te vrij gedroeg Ali-Ben Dat ze geloofde Bram Ik weet dingen En daarom durf ik me te bewegen Erik Ik heb met niemand iets te maken Ik kan niet alleen zijn Ik zeg tegen mezelf dat het nog wel komen zal Ali-Ben Dat ze droomde Erik Dat ze dingen zei die ze niet meende Ali-Ben Ik weet dat ik een lichaam ben Maar ik weet ook dat ik meer wil zijn dan dat Ik zou de hele ruimte willen vullen Bram Ik kan zonder aanleiding kwaad worden Ik kan zonder oorzaak moe zijn Ik kan zonder dat iemand me dwingt `s ochtends vroeg op staan Dat noem ik autonoom Erik Dat zij het lichaam zou zijn waar ik uit moest komen Bram Ik kan me dingen herinneren waar niemand nieuwsgierig naar is Ali-Ben Ik ben een lichaam dat de herinnering oproept aan het lichaam dat ik niet meer ben Bram Ik wacht af, maar niemand wacht op mij Erik Ik heb goede raad gegeven Ali-Ben Ik ben iemand tegen wie ze zeggen dat er nog van alles gebeuren kan Bram Ik heb bepaalde inzichten maar ik kan ze niet goed verwoorden Ik ben zorgzaam geweest, maar niet van nature Erik Ik had lang haar, maar ik heb het af laten knippen - omdat iemand zei dat dat beter zou staan Ali-Ben Ik heb iets meegemaakt wat zij nooit zullen kennen Bram Ik droom iedere nacht dat ik val en dat ik liggen blijf terwijl de anderen doorlopen Ali-Ben Ik weet dat ik zal sterven Erik Ik ben pas rustig als de kamers opgeruimd zijn Ali-Ben Ik had in mijn eentje door een land willen reizen waar ik de taal niet versta en waar het op straat ruikt naar vuil en kruiden Bram Ik ga iets ondernemen, ik weet het zeker Erik Ik had toch nooit verwacht dat het zo zou gaan Bram Ik heb op dingen gerekend - en nu pas zie ik in dat ik daar geen enkele reden voor had Ali-Ben Ik houd nog steeds van uitgesproken kleuren Bram Ik ben dit, wat ik zie - maar ik weet dat ik ook nog altijd een ander ben Ali-Ben Ach, die jongens Ze begrijpen ons niet Maar ze denken Ja - wat die allemaal denken Dat wil je niet weten Ze hebben geen idee uit wat voor gat ze zijn gekomen Erik Ik heb het ook niet willen zien Ik heb hem in het duister laten verwekken En toen hij kwam heb ik mijn ogen dichtgehouden Mijn grootmoeder had me gewaarschuwd: een vrouw die een naakte man ziet wordt met blindheid geslagen Dat ben ik nog heel lang blijven geloven Maar toen ik hem eenmaal in mijn handen droeg En zag hoe hulpeloos hij was Toen wist ik dat het allemaal niet zoveel voorstelt Mannen Ali-Ben Die jongens Het zijn toch ook mannen, op hun manier Een man kent alleen zichzelf Hij stoot, hij zucht Hij probeert zich iets te herinneren Maar nog voor het een gedaante krijgt is hij het alweer kwijt Hij zucht nog eens, hij hijgt, hij doet zijn ogen dicht En hij is klaar Mannen Alles wat wij weten in de diepte van ons verlangen Dat blijft voor hen verborgen Bram Ik heb nooit ergens naar gekeken Omdat ik bang was voor de wereld Bang voor wat ik niet wist en niet kende Toen is er een kind gekomen Een leven, een broze verontschuldiging voor mijn gebrek aan eigen leven Nergens had ik tijd voor, want er was dat kind Bang was ik niet meer, maar toch zag ik niets Niets anders dan afhankelijkheid Nu pas kijk ik, voor het eerst, naar de dingen om me heen - ik haal diep adem en ik probeer iets te begrijpen Ali-Ben Het was goed om een tijdje met ze op te trekken Maar op een dag houdt het op Dan moet je zeggen: zoek het verder zelf maar uit Dan moet je je herinneren dat je nog zoveel meer te doen hebt Bram Ik kom nieuwe dingen tegen Ik ga alleen naar buiten en ik weet niet wanneer ik terug kom Ik vergeet dat er altijd zoveel was dat moest Ik praat tegen de lege hemel die niets terug zegt en dat maakt me rustig Ik denk niet aan hem Ik weet dat hij ook niet aan mij denkt en zo is het goed Erik Soms komt hij naar me toe, omdat hij wil praten Maar ik versta hem niet Hij vraagt me iets Van mij krijgt hij geen antwoord Ik heb alleen maar op zijn stem gelet, niet op zijn woorden Bram Ik droom van een meer Zo'n meer in het noorden, grijs water onder een grijze hemel Ik wil heel lang staan wachten, langs de oever waar het water mijn voeten omspoelt En dan beseffen hoe alleen ik ben Dan weten dat het op de bodem zacht en donker is Dan nog één keer ademhalen, heel diep - alsof ik nog nooit lucht geproefd heb En met open ogen lopen - naar het midden, naar de diepte Alleen zijn Niets meer willen en op niets meer wachten DOEK