Iterpretační seminář Summa recreatorum

                                                 7.



   III.2.2.1.

   Secundo agendum est de potabilibus, quorum primum et precipuum est vinum, de quo dicitur sic:

   

   Omnis homo primum proponit nobile vinum.

   Qui bona vina bibit, paradisum letus inibit.

   Sunt nutritiva plus dulcia candida vina.

   Si vinum rubeum nimium quandoque bibatur,

   venter stipatur, vox limpida turbificatur.

   Vina probantur odore, colore, sapore:

   nare probatur odor, oculo color et ore sapor.

   Si bona vina cupis hec quinque probantur in illis:

   forcia, formosa, fragrancia, frigida, frisca.

   Vini potores, vini cognoscite mores:

   dat vinum scire, dant claudos vina salire,

   vina parant ludum, dant vina calescere nudum.

   …

   Vinum subtile creat in sene cor iuvenile,

   sed vinum vile reddit iuvenile senile.

   …

   Dico pro vero, quod ego post prandia quero

   quolibet in sero de meliore mero.

   Omnis sincerum diligit ordo merum,

   vino, cui cor do, concordat quilibet ordo.

   Vult anguilla lacum vivens, sed mortua   bachum.

   Auca petit bachum mortua, viva lacum.

   In cratere mero Thetis est coniuncta Lieo,

   est dea iuncta deo, sed dea maior eo.

   Nil valet hic vel ea,  nisi cum fuerint pharisea,

   semper propterea sit deus absque dea.

   ...

   Dives eram dudum, sed me faciunt tria nudum:

   alea, vina, venus, tribus hiis sum factus egenus.

   Vinum sume novum modice, post quodlibet ovum.

   Vina bibat mane cerebrumque reformat inane,

   quem perfudit heri copia multa meri.

   Qui bona prandia vinaque forcia querit habere,

   hunc gula noxia parcere nescia cogit egere.

   …

   Nos piget hic esse, cum sit potare necesse

   vinum de messe, quod non consuevimus esse.

   …

   Post vinum verba, post ymbrem nascitur herba.

   Horribilis questa, quia non vinum, sed agresta

   indigesta datur, quicumque bibit, lacrimatur.

   Da vinum docto, layco de flumine cocto.

   

   III.2.2.5.

   Quintum potabile est medo, de quo dicitur sic:

   Est medo: cui me do, comedo cultumque comedo,

   totum forme do, corpus colo, nil anime do.

   Hoc dicit medo: Qui me bibit, hunc ego ledo.

   

   III.4.

               Quantum ad 4^m capitulum, quod est de tempore comestionis et eius reiteracione,
   dicit Rasis in Almansoris, quod comedendum est, postquam preaccepti cibi gravitas inferius
   descendit et pars ventris superior est alleviata, postquam precessit conveniens exercicium et
   habetur appetitus ad cibum. Est eciam cavendum, ut ait idem Rasis, ne comestio tardetur,
   postquam appetitus prevalet, nisi appetitus sit mendax, sicut accidit inebriis et fastiditis.
   Sed postquam homo, qui ebrius non est, inceperit cibum appetere, si nutrimentum, quod
   precessit nec fuit nimis multum nec nimis grossum, tunc statim eadem hora debet comedere  sine
   dilacione. Si enim comestio in tantum tardatur, quod appetitus destruatur, qui prius erat
   intensus, tunc debet sumere syrupum acetosum vel aquam calidam et debet abstinere, donec vomat
   vel asellat, ut appetitus excitetur et redeat.[1]

            De reiteracione autem actus comedendi dicit Rasis, ubi prius, quod summopere comedens
   debet cibos consuetos accipere et tociens edere, quociens consuevit nisi consuetudo nimis
   perversa fuerit, que est dimittenda, non tamen repente, sed paulatim et ordinate. Comestio
   autem sic ordinari debet, ut inter diem et noctem semel vel ad maius bis in die aut, quod
   sanius est, inter duos dies ter aliquis refficiatur. Semel tamen in die comedere habentibus
   corpora macra et sicca nocet, bis eciam refici in die habentes corpora grossa et pinguia
   ledit. Insuper multis excerciciis utentes et multum laborantes indigent cibo grossiori, sed
   hiis contrariis contraria eveniunt.[2] Dicit eciam Averroys super Cantica Avicenne magis
   temperatum modum edendi esse, quod quis comedat tantum ter in duobus diebus, quia phisici
   opinantur, quod actus virtutis digestive perfficitur in tercia digestione in decem et octo
   horis, unde quando fit trina comestio in duobus diebus, illo tempore vel prope perficitur
   digestio in menbris. …

   

   III.5.

               Quantum ad quintum capitulum, quod est de ordine ferculorum et loco comestionis,
   dicit Rasis ubi sepius, quod cibus grossus debet sumi in ordine ante subtilem et inter
   principium et finem prandii non sit longa mora. Oportet eciam, quod in hieme cibus non sit
   actualiter calidus et in estate non sit excellenter frigidus, sed temperate. Unde simpliciter
   est abstinendum a cibis calidissimis, quales sunt, cum ab igne primo removentur, et a
   frigidissimis, quales sunt, qui super nivem infrigidantur.

            De loco autem refeccionis dicit Avicenna in Canticis, quod querendus est locus
   tranquillus, frigidus ac a vento sequestratus ad laudabile refeccionis convivium faciendum,
   ubi dicit Commentator, quod maxime tempore estivo pro refeccione est querendus locus frigidus
   et hora frigida, quia calor extraneus debilitat calorem intraneum et naturalem, sicut sol
   debilitat ignem, cum sibi exponitur, qui tamen accenditur et confortatur, si ad umbram
   reponatur. Et addit Rasis, quod tempore estatis cibus refeccionis comedatur in horis frigidis,
   quod si hore non possunt esse frigide, loca saltem sint frigida et frigide mansionis.[3]

   -------------------------------

   [1] Rhazes Alman. 4, 4.

   

   [2] Rhazes Alman. 4, 4. 

   

   [3] Rhazes Alman. 4, 4.