1. LEKCE
(Lekej a pierwsza)
WYMOWA, WYMOWA!
®ABECEDA SPISOVNÉHO POLSKÉHO JAZYKA ALFABET POLSKIEGO JIJZYKA LITERACKIEGO
Písmeno1	Fonetická transkripce2	Přirovnání k hláskám v češtině
a	a	a
	<?	nosové o (realizace viz B, 1.1.)
b	b	b
c	c	c
ch	x	ch
CZ	č	tvrdší realizace než u č
č	c	měkčí realizace než u č
d	d	d
dz	3	paralela k dž - dz
dž	3	měkčí realizace než u dž
dž	3	tvrdší realizace než u dž
e .	e	e
e	?	nosové e (realizace viz B, 1.1.)
f	f	f
g	g	g
h	x, /y/	ch, /h/
i	i	i
j	j	j
k i	k i	k i
i 1	i u	i realizace viz B, 3.3
16
	Fonetická	Přirovnání k hláskám
Písmeno 1	transkripce2	v češtině
m	m	m
n	n	n
ň	ň	ň
0	o	o
■ ó	u	u
P	P	P
r	r	r
. rz	Ž//Š	ž//š (realizace viz B, 3.8.)
s	s	s
/ sz	š	tvrdší realizace než u š
s	s	měkčí realizace než u š
t	t	t
u	u	u
w	v	v
y	y	y
z	z	z
/ ž	ž	měkčí realizace než u ž
ž	ž	tvrdší realizace než u ž
A Poznámky:
1 Realizace jednotlivých hlásek obtížnějších pro českého mluvčího viz část B 1. lekce.
2 V učebnici používáme při fonetické transkripci jednotlivých slov uvedeného zjednodušeného způsobu fonetické transkripce, která je užívána v učebnicích polského jazyka.
®JAK ČÍST A ROZUMĚT JAK CZYTAČ I ROZUMIEČ
1. SAMOHLÁSKY (SAMOGLOSKI)
Spisovná polština má pouze samohlásky krátké, které dělí na:
- ústní: a, e, i, y, o, u//ó;
- nosové: a, e.
17
1.1. REALIZACE GRAFÉMŮ a, e (REALIZACJA LITER a, e)
V postavení	Realizace	
před souhláskami		?
- f, w, s, z, sz, ž, š, z, ch, h	M1 w^sy, [vosy]	[e] jezyk, [jezyk]
- P, b, p', b'	[om, om']2 trubíc, [trom'b'ič]	[em, em'] zeby, [zemby]
- t, d, c, dz	[on] pi^tek, [p'jontek]	[en] rece, [rence]
- CZ	[on]3 gor^czka, [gorončka]	[en] kleczeč, [klenčeč]
- č, dž	[oň] s^dzič, [soriijič]	[en] pieč, [p'jeňc]
- k, g, k', g'	[on, orj']4 (bez) m^ki, [morj'k'i]	N, en'] reka, [renka]
- 1, t	[o] (on) zacz^l, [začou]	[e] (ona) zaczela, [začeua]
V postavení na konci slova	[o] (oni) chc^, [xco]	[e] (ja) chce, [xce]
A Poznámky:
1 Jedná se o synchronně realizovanou nosovou výslovnost, tzn., že v průběhu realizace samohlásky [o] nebo [e] (grafické znaky a^ e) dochází ke snížení měkké části patra a tím k otevření dutiny nosní. Výdechový proud pak prochází dutinou ústní i nosní.
2 Před změkčenými souhláskami p, b je většinou změkčena i souhláska m a před souhláskami k, g změkčenými je většinou změkčeno i zadopatrové n.
3 Tečka pod příslušným znakem označuje dásňovou výslovnost (n, t), tzn., že u [n] se jazyk špičkou dotýká přední části patra a nikoli zubů, jak je tomu u hlásky n.
4 Symbol [rj] označuje zadopatrovou výslovnost hlásky n, tzn., že zadní část jazyka se dotýká měkké části patra, tak jako je tomu u hlásek li, g.
1.2. REALIZACE GRAFÉMU ó (REALIZACJA LITERY ó)
Grafém ó je realizován stejně jako grafém u. Psaní ó je podmíněno tradicí.
^ móc [muc] król [krul] osmy [usmy]
2. SAMOHLÁSKOVÉ SKUPINY (GRUPY SAMOGLOSKOWE)
- skupiny -ii, -ia na konci slova jsou realizovány jako [-ji, -ja]:
* chémia [xem'ja] (bez) chemii [xem'ji] fotografia [fotografja]   (bez) fotografii [fotografji]
- skupiny -ai-, -oi-, -ei- a jiné uprostřed slova jsou realizovány jako [-aji-, -oji-, -eji-] nebo jako [-ai-, -oi-, -ei-].
* zainteresowač [zajinteresovač]//[zainteresovač] v' rozmaity [rozmajity]//[rozmaity]
doic [dojič] // [doič]
3. SOUHLÁSKY (SPÓLGLOSKI)
3.1. REALIZACE GRAFÉMU h (REALIZACJA LITERY h)
Souhláska h je ve spisovné polštině většinou realizována jako neznělá souhláska ch [x].
* hala [xala] handel [xandel]
! Bohdan [boydan]
3.2. REALIZACE GRAFÉMU 1 (REALIZACJA GRAFÉMU i)
Grafém t je dnes ve spisovné pojštině realizován jako ne-slabikotvorné [u]1 - tzn., že zadní část jazyka je vyklenuta směrem k hornímu patru a rty jsou zaokrouhleny. Jedná se tudíž
0 podobnou realizaci jako u samohlásky u, avšak o realizaci neslabikotvornou.
* iysy [yysy]
lamač [uamač]
f Po souhlásce 1 může v polštině následovat pouze y, nikoli i. A Poznámka:
1 Starší realizace 1 byla dentální. Dodnes se tato realizace vyskytuje již jen ojediněle u starší generace a u herců.
3.3. REALIZACE GRAFÉMU dz (REALIZACJA LITERY dz)
Grafém dz je realizován jako spojení souhlásek d + z. Jedná se o znělý protějšek k c. V češtině se vyskytuje v podobě dz a to ve slovech cizího původu, např. džem, džungle.
* dzwon fevon] pienia_dze [p'jenon3e]
3.4. REALIZACE GRAFÉMŮ p, b, m, w, f, t, d, k, g, 1, r, ch, h před i
(REALIZACJA LITER p, b, m, w, f, t, d, k, g, 1, r, ch, h przed i)
Jednotlivé pozice realizované ve spisovné polštině:
- p, b, m, w, f, t, d, k, g, 1, r, ch, h + iV]: [p'jV.....x'jV]
22
23
* koňski [kojsk'i] Gdaňsk [gdajsk'i] pánski [pajsk'i]
A Poznámka:
1 U slova sledž dochází na konci slova ke změně znělé souhlásky dž neznělou souhlásku c.
3.6. REALIZACE GRAFÉMŮ sz, ž, cz, dž (REALIZACJA LITER sz, ž, cz, dž)
Souhlásky sz, ž, cz, dž jsou ve spisovné polštině realizovány špičkou jazyka proti zvrásnené části tvrdého patra, tzn., že v porovnání s češtinou je jejich realizace posunuta dále do dutiny ústní, než je tomu u š, ž, č, dž ve spisovné češtině.
Hí szeroki [šerok'i] czapka [čapka] žona [žona] džem [šem]
\t Po souhláskách sz, ž, cz, dž může ve spisovné polštině následovat pouze y, nikoli i. Výjimku tvoří některá slova cizího původu, např.: džinsy [3'insy], žigolo [ž'igolo].
3.7. REALIZACE GRAFÉMU rz (REALIZACJA LITERY rz)
Jednotlivé pozice realizované ve spisovné polštině: rz: [ž]
- na začátku slova
* rzadki [žatk'i]
rzucač [žucač] /'á -ŕ
- mezi samohláskami
sfc morze [može] wierzyč [v'ježyč]
- po znělých souhláskách
í|c grzech [gžex]
drzewo [dževo] '
- před souhláskami znělými
* grzbiet [gžb'jet] drzwi [džv'i]
rz: [š]
- po neznělých souhláskách
* krzyk [kšyk] przenikač [pšeriikač]
- před neznělými souhláskami j{í gorzki [gošk'i]
- na konci slova
ijc malarz [malaš] mistrz [nťistš]
4. REALIZACE ZDVOJENÝCH SOUHLÁSEK (REALIZACJA SPÓLGLOSEK PODWÓJNYCH)
Souhláskové skupiny dvou stejných souhlásek jsou nejčastěji realizovány s prodlouženou dobou trvání dané souhlásky1. Méně častým způsobem výslovnosti je realizace obou souhlásek.
* kamienny [kam'jen-y]//[kam^jenny] czynnošč [čyn-osč]//[čynnosč]
Výslovnost obou souhlásek je však jediným způsobem realizace u některvch slov. nanř.:
24
A
>fc czczo [ččo] dždžysty [ššysty]
Poznámka:
1 Při transkripci je prodloužená výslovnost zdvojených souhlásek označena tečkou za příslušnou souhláskou.
5. ZNĚLOSTNÍ ASIMILACE SOUHLÁSEK
(UPODOBNIENIE SPÓLGLOSEK POD WZGLEDEM DŽWIECZNOŠCI)
Základní pravidla pro spisovný polský jazyk:
- znělé souhlásky na konci slova před pauzou jsou vyslovovány nezněle, tj. jako odpovídající souhlásky neznělé;
sfí wóz [vus] zab [zomp] pociqg [počonk] plod [puut]
- ve skupině souhlásek rozhoduje o výslovnosti znělé nebo neznělé celé skupiny souhlásek většinou druhá souhláska dané skupiny:
Hí souhláska   znělá + souhláska   neznělá: všechny souhlásky jsou realizovány jako neznělé; radca [ratca] ksi^žka [ksoška]
H< souhláska   neznělá + souhláska   znělá: všechny souhlásky jsou realizovány jako znělé; liczba [ligba] prosba [prožba] «
- jestliže ve skupině souhlásek na druhém místě jsou souhlásky w a rz v postavení po souhlásce neznělé, jsou tyto souhlásky realizovány jako odpovídající neznělé souhlásky;
* czwartek [čfartek] kwiat [kf jat]
przez [pšes] przyroda [pšyroda]
6. PŘÍZVUK (AKCENT)
Základní pravidla pro spisovný jazyk:
- nejčastěji je přízvuk kladen na 2. slabiku od konce slov
* ksiqžka, osrodek, malarstwo atd.
- přízvuk na 3. slabice od konce slova je v následujíce případech:
a) u sloves v 1. a 2. osobě mn. č. minulého času oznamovací! způsobu;
* (my) czytalismy, zrobilišmy (wy) mieliscie, bylišcie
b) u sloves v 1., 2., 3. osobě j. ý. a v 3. osobě mn. podmiňovacího způsobu přítomného casu
* <ja) czytalbym, (ty) czytalbyš, (on) czytaiby, (oni) czyt liby
c) u některých číslovek, např.: \
* czterysta, siedemset, osiemset, dziewiecset atd. ;
d) u některých slov cizího původu (zejména slov přejatý z latiny a řečtiny), např.:
* bibliotéka, grafika, gramatyka, matematyka, polityk
- phzvTmtslaLce od konceslova je v 1. a 2. osobě mn. podmiňovacího způsobu přítomného casu;
* (my) czytalibyšmy (wy) czytalibyscie
- neprízvučná slova:
a) krátká jednoslabičná zájmena, např.:
* znam jí£, lubi? go atd.
b) záporná částice nie, např.: sjí nie lubi?, nie czytam atd.
c) jednoslabičné předložky, např.:
* do matki, do niego
d) spojky jednoslabičné a jednoslabičné částice, např.:
* i, že, a, to, no, li atd.
Jednoslabičné předložky a částice nie jsou prízvučné v těch případech, jestliže stojí před jednoslabičným slovem, např.:
* nie znam, nie ma, do mnie, u niej atd.
27
w^chač____. si?.....
bak..... (oni) zamkneli____.
obriezka.....
3. Věnujte pozornost výslovnosti samohláskových skupin.
W Kórei, geografia, Portugalia, boisz s'i?, fotografia, naiwny, Skandynawia, história, zaimek, lilia, lslandia, linia, Japonia, idea, Austria, armia, roič si?, Szwajcaria, bez szyi, w Irlandii.
4. Čtěte se správnou realizací grafém h.
Halina, halo, Henryk, herbata, hodowac, hala, hokej, hotel, hrabia, humor, huta, inhalacja, ohyda, rehabilitacja, Sahara, aha.
/pvVÝSLOVNOSTNÍ CVIČENÍ ^ ČWICZENIA Z WYMOWY
1. Čtěte se správnou realizací nosových samohlásek ?,
Gesty, w^ski, br^zowy, w^wóz, z matk^, kufel z wod^, talerz z zupa^ ja id?, oni pracuje, ja jade, oni mówi$, zab, t?py, b?ben, gl?boki, skapy, post?p, ka£ pocz|tek, zajety, goracy, pr?dko, skí|d, raczka, p?czek, přezek, s?dzia, min^č, zamknúc, pot?ga, laka, pstr^g, t?gi, ona sťan?la, oni zacz?li.
2. Transkribujte následující slova.
z?by____
zákuska,
g?s.....
p?kac... pr^d____
k?pa......
ch?č.....
(on) minaj:. imi?. — z tobg......
5. Věnujte pozornost realizaci grafému 1.
a) bal si? - bal blaga - blaga dal - dal lach - Lach laská - laská
mila - mila plec - plec glos - los Lukasz - luka plon^č - plon
b) Ladunek, íawa, Lotwa, lowca, lódka, lydka, Iza, chlodny, doslowny, klamstwo, olówka, plyta, spíon^č, upal, luk, wladca, 'malpa, chlop, golab, maly.
6. Čtěte se správnou výslovností.
a) pasek - piasek skíjpy - glupi (on) bada - biada (on) byl - (on) bil mala - (ona) miala (ona) myla - mila
m^ka - (bez) mgki r?ka - (bez) r?ki droga - drogi noga - (bez) nogi chyba - Chiny hymn - Hindus
28
29
(bez) wód - (on) wiódl   (one) pily - (oni) pili (mam) wode-(ja) wiod?   (one) kupowaly - (oni) kupo-
wali
(mam) szaf? - (w) szafie   galéra - galéria
b) Piast, pies, lipiec, bitwa, biuro, kobieta, miasto, imi?, mizéria, wiek, widok, na glowie, fiord, fikcja, oficer, kielich, eukier, Kielce, jaki, lagier, magister, dlugi, hieroglif, Hieronim, hiacynt, Monachium, lizač, klimat, lipiec, kariéra, aria, diabetyk, tiul, biuletyn, milicja, Wigilie, filozofia, pikantéria, piramida.
7. Čtěte se správnou výslovností.
a) z panami - z paniami silný - silnie piekny - pieknie kasa - w kasie glos - o glosie klasa - w klasie serpentyna - sierpieň
cent - cieň calo - cialo wóz - na wozie mróz - o mrozie hipoteza - o hipotezie zaraz - ziarno woda - w wodzie
b) Niedziela, niešč, pieniadz, wyrównanie, dloň, koň, kwie-cieň, grudzieň, paždziernik, panstwo, chiňski, rodzeňstwo, siano, sredni, spiewak, swiatlo, jesli, w lesie, na nosie, kisiel, ciocia, nič, čichy, cielecina, čwierc, robič, byč, w lecie, zimný, zle, ziemia, jezioro, leže, odwiežč, dziecko, dziura, bodziec, budzič, ludzie, niedžwiedž.
8. Čtěte se správnou realizací měkkých souhlásek.
Šledž, swiadomosč, smierč, bezradnošč, sieč, siedziba, cis-nienie, ciajlosc, dosc, dwiescie, oziebiač, ludnošč, jakosč, dzieciňstwo, dziesi^ty, dzieciol, dzisiaj, gwoždzik, naježdžca, jesieň.
9. Čtěte se správnou výslovností.
Dzban, dzwon, dzwonič, ogradzač, pieniadze, pedzel, posie-dzenie, predzej, rdzeň, rdza, spedzač, urodzenie, urzadzenie, usadzač, utwardzač, wedzarnia, wedzonka, wpedzač, zanu-dzac, zgadzač si?, zgromadzenie.
10. Čtěte se správnou realizací souhlásek sz, ž, cz, dž.
a) sosna - szosa sala - szal syn - szynka zebra - žebro zupa - župa zysk - žyto
cech - Czech
cytat - czytač
caly - ezarny
wiedza - Džakarta
bardzo - džokej
(oni) widza^ - (oni) ježdža^
b) Szansa, szary, klasztor, mieszač, szklo, szeroki, Szwecja, szafa, szach, kunszt, žaba, žeňski, žoladek, zubr, žycie, každý, lyžka, wažny, družyna, žáden, ezapka, ezas, ezeko-lada, czlowiek, buezyna, kaczka, kluez, miecz, magiezny, zakoňczyč, džungla, droždže, Kambodža, wježdžač, Ta-džykistan.
11. Čtěte se správnou výslovností.
Budžet, czeszczyzna, Czeszka, cudzy, czynsz, czyžyk, oczysz-czalnia, gžegžólka, miedza, odpedzač, pobudzač, predzej, przeježdžač, szantaž, szarža, szaszlyk, szczebel, szezelina, Szczepan, szezerba, szezery, szczoteczka, szezupak, szczypio-rek, szczyt, telewidzowie, uszkodzenie, wczasowicz, zmywacz, . zwlaszcza, zužyty, žeňski, žoržeta, lžejszy.
12. Čtěte následující slova s odpovídající realizací grafému rz.
a) Chrzan, przód, chrzastka, przychodnia, cukrzyca, skrzydlo, kanclerz, skrzypce, krzak, skrzyžowanie, krzeslo, strzal, krzyžówka, trzaskač, mistrz, trzy, sprzedaž, wietrzny.
30
b) Burza, strzec si?, rzut, przebój, olbrzymi, drzwi, urzad, narzeczony, Andrzej, wyrzut, marzyč, przystanek, chrzaszcz, cmentarz, trzysta, zrzeszenie, Trzyniec, prze-praszač, drzewo, rzežba, przyjemny, utrzeč, przymiotnik, korytarz, kolnierz, rzeczpospolita, futrzany, trzeba, Wieprz, grzecznie.
13. Čtěte se správnou realizací zdvojené souhlásky.
Codziennie, jeczmienny, czynnošč, kamienny, dziecinny, lek-ki, dziennikarz, miekki, dždžownica, niezmienny, gošcinnošč, plemienny, helleňski, wlókiennictwo, jakkolwiek, zakonnica, jesienny.
14. Čtěte následující slova. Věnujte pozornost zejména souhláskám na konci slov.
Bagaž, maž, pstraj, badž, mistrz, rzad, bl^d, mlodziež, s^siad, chirurg, mróz, skad, dziad, nóž, slub, dziennikarz, ów, talerz, golab, pieniadz, wegorz, listopad, lów, widz.
16. Čtěte následující slova se správnou znělostní asimilací.
Cwal, klamstwo, rodzeňstwo, czwórka, kwiecieň, swiatlo, cwiartka, hicznictwo, swi^tek, čwikla, ministerstwo, twardy, dzieciňstwo, narciarstwo, wlókiennictwo.
17. Přečtěte následující spojení. Věnujte pozornost přízvuku v daných spojeních.
a) nie lubi? - nie chc§ nie musze - nie mam nie pytám - nie wiem nie jestem - nie znam nie zbieram - nie dam
b) bez matki - bez niej do domu - do nas dla Anny - dla mnie na ojca - na was nad ogrodem - nade mna^ za siostra^ - za mna^
o Kasi - o niej
po dziadka - po ni^
pod stolem - pod nim
przed domem-przed nim
u brata - u niej
z babcia^ - ze mna^
15. Proveďte transkripci následujících slov a poté přečtěte uvede-
ná slova.		
ciežki	lawka.....	predko____
dostawca.....	lyžka.....	rzadki.....
drobiazg.....		rzodkiewka
dziewczyna...	mózg.....	slodki.....
gibki	mrówka.....	wladca
gryžč	odwiežč.....	wstrzymač,
leže	obróbka.....	ujazd.....
liezba	ówczesny.....	želazko____
18. Přečtěte následující přejatá slova se správným kladením přízvuku.
Akustyka, matematyka, botanika, mechanika, dydaktyka, muzyka, gramatyka, polityka, klinika,, praktyka, logika, uni-wersytet, fízyka.
19. Přečtěte následující slovesné tvary se správným kladením přízvuku.
Mielibysmy, prosilibyscie, pisali, kupowališmy, taňezyliscie, žyli, pilibyšmy, mieszkalysmy, czytaly, pamietemy, robilbym, bralibysmy, spiewali, bior?, twierdzisz.
20. Při četbě následujících slov věnujte pozornost výslovnosti z. jljvv.xl,
souhláskových skupin a kladení prízvuku. , (Lekcja druga)
Trzynascie, zaležnošč, potrzebowač, Szczecin, andrzejki. trzy-
sta, gwoždzik, strzelanina, oczyszczalnia, drzemač, szcz?š- ----~ ~
liwiec, šciana, leže, trzydziešci, wwiežč, wreszcie. DZIEŇ DOBRY'
ÚVODNÍ TEXT
® TEKST WST^PNY
W AKADEMIKU
Dwaj panowie otwieraj^ drzwi s^siadujacych pokoi.
J - Dzieň dobry! N - Dzieň dobry!
J - Przepraszam, czy pan tu mieszka? N - Tak.
J - Ja tež tu mieszkam,
tutaj  obok. Jestem
Piotr Jankowski. N - Bardzo mi milo. Ja
nazywam si? Zdeněk
Novák. J - Przepraszam jak? N - Zdeněk Novák. J - Pan jest Polakiem? N - Nie,   prosz? pana.
Jestem Czechem,
z Pragi.
J - Z Pragi??? Znam to miasto. Jest piekne. Pan tu pracuje? N - Tak, jestem nowym lektorem jezyka ezeskiego.
3      Czy Czechów jest trzech?
34
35
J
N
N J
N
Ach tak. Rozumiem. Ja jestem z Francji.
Pan jest Francuzem? Šwietnie pan mówi po polsku. I na-
zwisko ma pan polskie.
Mój ojciec jest Polakiem, a ja mieszkam w Krakowie juž trzy lata. Kiedy......
Przepraszam pana bardzo, ale musz? juž isč. Do widzenia. Do widzenia. Mam nadzieje, že sie jeszcze spotkamy. Na pewno!
lata, lat (pi, n) kiedy
musieč, -sz§, -sisz isc, id?, idziesz nadzieja, -dziei (f) jeszcze
spotkač si?, -am, -asz otwierač, -am, -asz drzwi, drzwi (pl. t.) na pewno sa.siadujacy pokoj, pokoju (m)
roky, léta
když, jakmile, -li, jestliže
muset
jít
naděje ještě
setkat se, potkat se
otvírat, odemykat
dveře
určitě
sousedící
pokoj
Slowniczek
Slovníček
rozmowa, -y (f)
akademik, -a (hovor, slovo od spis.
spojení dom akademickí), (m) przepraszač, -am, -asz; przepraszam!
rozhovor, rozmluva vysokoškolská kolej
prosit za prominutí, odprošovat; promiňte!, odpusťte!, pardon!
Zwiazki frazeologiczne
czy	či, zda, zdali
tu, tutaj	tu, zde
mieszkač, -am, -asz	bydlet
obok	vedle, mimo
bardzo	velmi, velice
nazywac sie, -am, -asz	jmenovat se, nazývat se
prosič, -sze, -sisz	prosit, žádat
znač, znam, znasz	znát
miasto, -a (n)	město
piekny	krásný, pěkný
pracowač, -uje, -ujesz	pracovat
nowy	nový
jezyk, -a (m)	jazyk, řeč
rozumieč, -em, -esz	rozumět
Francja, -cji (f)	Francie
Francúz, -a (m)	Francouz
swietnie	výborně, znamenitě
mówič, -isz	mluvit, hovořit
nazwisko, -a (n)	příjmení
mieč, mam, masz	mít
mój, mojego	můj
ojciec, ojca (m)	otec
Kraków, Krakowa (m)	Krakov
juž	již
dwaj panowie Dzieň dobry. Bardzo mi milo. mówič po polsku mam nadziej? Ach tak. Do widzenia.
Cvičení (Čwiczenia)
Slovní spojení
dva muži Dobrý den. Těší mě.
mluvit, hovořit polsky
doufám
Aha.
Na shledanou.
Ano nebo ne? Odpovězte celou větou.
(Tak czy nie? Prosz? odpowiedzieč calym zdaniem.)
a) Zdeněk Novák jest Polakiem.
b) Pan Zdeněk jest z Bratyslawy.
c) Piotr Jankowski jest Francuzem.
d) Pan Piotr mieszka we Francji trzy lata.
e) Zdeněk Novák jest lektorem jezyka czeskiego.
36
37
2. Jak to řeknete česky?
(Jak to možná powiedzieč po czesku?)
a) Bardzo mi milo.
b) Przepraszam.
c) Mam nadziej?.
d) Czy pan tu mieszka?
e) Na pewno.
f) Šwietnie pan mówi po polsku.
g) Jestem Czechem.
KONVERZACE KONWERSACJA
POZNAJEMY NOWYCH ZNAJOMYCH
Na przyklad:
Przepraszam, czy wy si? znacie? - To mój kolega Marek.//
To moja koležanka Ewa. Przepraszam, czy znasz Anke? - Nie. To moja koležanka Anka. - Czesč.//Milo mi.
Slowniczek
poznač, -am, -asz impreza, -y (0 gospodarz, -a (m) gosc, goscia (m) podchodzič, -dz?, grupa, -y (f) chyba
wsród (s 2. p.) lub
na przyklad
dzisz (do)
poznat večírek
hostitel, pán domu
host, návštěvník
přicházet, přistupovat (k)
skupina
snad, asi
uprostřed, mezi
buň, nebo
například
I. Na imprezie. Gospodarz z nowym gosciem podchodzi do rozmawiaj^cej grupy osob.
Gospodarz: Przepraszam, czy wy si£ znacie?
Ewa: Chyba nie.
Anka: Nie. Gospodarz: To mój kolega Marek. A to
Anka, Ewa, Pawel. Marek: Czesč!
Jest to nieoficjalny sposób przedstawiania nowego znajome-go. Praktykowany wsród grup mlodziežowych, studenckich lub w gronie rodzinnym.
Zwiazki frazeologiczne
Przepraszam, czy wy si? znacie?        Promiňte, znáte se?
Czesč! Ahoj!
grono rodzinne rodinný kruh
II. Student puka do gabinetu profesora.
Student: Dzieh dobry panie profesorze, možná?
Profesor: Prosze
Student: Panie profesorze, chcialbym panu przedstawic
Profesor: Milo mi.
Studentka: Milo mi pana poznač.
Dialog ten ilustruje oficjalny sposób przedstawiania.
38
Na przykíad:
Chcialbym//chcialabym panu//pani przedstawič pana Marka Nowaka//panig. Ew? Nowack^.
Oficjalna reakcja: Bardzo mi milo pana//panig. poznač.
39
Oficjalnie przedstawiamy si? za pomoci nast?pujacych zwro-tów:
Nazywam si? Ewa Dobrowolska. Jestem Ewa Dobrowolska. Ewa Dobrowolska.
Slowniczek
Slowniczek
pukaé, -am, -asz (do) gabinet, -u (m) možná
sposób, -sobu (m)
klepat (na) pracovna, kabinet možno, lze způsob
Zwi^zki frazeologiczne
pukač /doj gabinetu profesora Panie profesorze, chcialbym panu
przedstawič......
Milo mi pana poznač.
klepat na dveře profesorovy pracovny Pane profesore, chtěl bych vám představit ......
Jsem rád //potěšen, že vás poznávám.
dworzec, -rca (m); dworzec kolej owy mežczyzna, -y (m, ale skloňuje se jako
f; 1. pl. mežczyžni, 2. a 4. pl.
mežczyzn) walizka, -i (f) rozgladač si§, -am, -asz mlody
kobieta, -y (f) nast^pujacy
nádraží; vlakové nádraží muž
zavazadlo, kufr rozhlížet se mladý žena
následující
Zwi^zki frazeologiczne
III. Na dworcu kolejowym. M?žczyzna z walizkg. rozglada si?. Podchodzi do niego mloda kobieta.
Kobieta: Przepraszam, czy pan Stefan Nowacki?
Mežczyzna: Tak.
Kobieta: , les fenu Ewa Dobrowolska.
Mežczyzna: A, to pani. Bardzo mi milo.
Kobieta:     Mnie tež.
Przepraszam, czy pan Stefan
Nowacki? A, to pani.
IV. Na dyskotece.
Marek: My si? nie známy. Mam na imig Marek, a ty?
Anna: Anka.
Marek: Zataňczymy?
Anna: Ch?tnie.
Promiňte, vy jste pan Stefan Nowacki?
A, to jste vy.
iŕ+t
40
W sytuacji nieoficjalnej przedstawiamy sie nastepujaco:
Mam na imi? Marek. Jestem Marek. Marek.
Odpowiadamy: A ja......
Slowniczek
imie, imienia (n) zataňczyc, -ysz chetnie
odpowiadac, -am, -asz
jméno
zatancovat, zatancovat si ráda, ochotně, s chutí odpovídat
Zwiqzki frazeologiczne
Mam na imie Marek. Zataňczymy?
Jmenuji se Marek. Zatancujeme si?
INFORMACE
INFORMACJE
Kontakt oficjalny to kontakt ludzi, którzy sie nie znajíj, maja. róžny wiek, odmienny status spoleczny.
Formy užywane w kontakcie oficjalnym: PAN - Pan mieszka w Pradze. (Bydlíte v Praze.) PANI - Pani jest Czeszka, (Vy jste Češka.)
Te formy laczž£ sie z czasownikiem w trzeciej osobie liczby pojedynczej (pan//pani + sloveso v 3. os. č. j.)
PAŇSTWO - Paňstwo s§ studentami. (Vy jste studenti.) PANOWIE - Panowie mieszkaja. w Pradze. (Bydlíte v Praze. - pouze muži)
PANIE       - Panie mieszkaja w Pradze. (Bydlíte v Praze, pouze ženy)
Te formy laczq. si? z czasownikiem w trzeciej osobie liczt mnogiej. (paňstwo//panowie//panie + sloveso v 3. os. č. mn.
Kontakt nieoficjalny to kontakt miedzy rówiesnikami, ludžn mlodymi, czlonkami rodziny, ludžmi o tym samým status spolecznym (np. miedzy studentami).
W tym kontakcie užywamy formy TY zawsze z drugq. osot liczby pojedynczej czasownika (ty + sloveso v 2. os. č. j.) lu formy WY z druga. osoba, liczby mnogiej czasownik (wy + sloveso v 2. os. č. mn.).
TY - (ty) Mieszkasz we Francji. (Bydlíš ve Francii.) WY - (wy) Mieszkacie we Francji. (Bydlíte ve Francii.)
/pv SLOVNÍ ZÁSOBA ^ SLOWNICTWO
1. PŘIVLASTŇOVACÍ ZÁJMENA (ZAIMKI DZIERŽAWCZE)
Osobní zájmeno (zaimek osobowy)	Přivlastňovací zájmeno (zaimek dzieržawczy)
ja	mój, moja, moje
ty	twój, twoja, twoje
on	jego
ona	jej
ono	jego
42
Osobní zájmeno (zaimek osobowy)	Přivlastňovací zájmeno (zaimek dzieržawczy)
my	nasz, nasza, nasze
wy	wasz, wasza, wasze
oni, one	ich
pan1	pana .
pani	pani
paňstwo	paňstwa
A
Poznámka:
1 Vzhledem k funkčnímu využití pojmenování „pan, pani, paňstwo", které je obdobné jako u osobního zájmena „wy" a přivlastňovacího zájmena „wasz", zařazujeme tato pojmenování k zájmenům.
situační cvičeni
ČWICZENIA SYTUACYJNE
1. Zahrajte krátké scénky z cyklu „Poznajemy nowych znajo-mych". (Prosz? odegrac krótkie scenki z cyklu...)
2. Doplňte dialog. (Prosz? uzupemič dialog.) - Przepraszam, czy pan Stefan Tomicki?
- Bardzo przepraszam.
- Nie ma za co.
43
3. j Co říká první osoba? (Co mówi pierwsza osoba?)
- A ja jestem Marek Kowalski.
- Mnie tež.
4. Doplňte dialog. (Prosze uzupelnič dialog.) - Przepraszam, czy pani Ewa Bialko?
- Czy pani jest Polka?
A pani?
- Do widzenia pani.
5. Představte se lektorovi//lektorce. (Prosze przedstawič sie lek-torowi //lektorce.)
6. Představte lektorovi // lektorce svou kolegyni // kolegu. (Prosze przedstawič lektorowi // lektorce swojí| koležank?//koleg?.)
7. Zahrajte scénku: Ewa Lecka przedstawia sie profesorowi X. (Prosze odegrac scenke:...)
8. Při oficiálním setkání hostitel představuje panu Martinovi paní Annu. (Na oficjalnym przyjeciu gospodarz przedstawia panig. Anne panu Marcinowi.)
9. Na chodbě studentské koleje se představuje kolega kolegyni. (Na korytarzu w akademiku kolega przedstawia sie koležan-ce.) ,
44
45
gramatika
1. JMÉNA (IMIONA)
1.1. GRAMATICKÝ ROD
(RODZAJ GRAMATYCZNY)
1.1.1. Podstatná jména (Rzeczowniki)
V polském jazyce stejně tak jako v českém jazyce každé podstatné jméno náleží k některému gramatickému rodu. Základním klasifikačním kritériem je zakončení příslušného podstatného jména v 1. pádě jednotného čísla.
1.1.2. Přídavná jména a rodová zájmena (Przymiotniki i zaimki rodzajowe)
Přídavná jména a rodová zájmena, která rozvíjejí podstatné jméno, musí být ve stejném gramatickém rodě jako dané podstatné jméno.
Zakončení přídavných jmen a rodových zájmen v 1. pádě jednotného čísla:
Rod (rodzaj)	Zájmeno (zaimek)	Přídavné jméno (przymiotnik)	Podstatné jméno (rzeczownik)
mužský (meski)	-0: mój -y: który	-y: starý	ojciec
ženský (žeňski)	-a: moja, która	-a: stará	matka
střední (nijaki)	-e: moje, które	e: -e: staré	miasto
Gramatický r. (r. gramatyczny)	Zakončení v 1. p. j. č.	
	souhláska (spólgloska)	samohláska (samogloska)
mužský (meski)	pan, gosč, pies, dwo-rzec, Marek, Kraków	méně často: -a: mežczyzna, poeta -o: Matějko, Fredro
ženský (žeňski)	piešň, mysz, kose	-a: kobieta, grupa, War-szawa, ksiažka ojediněle: -i: pani
: střední (nijaki)	méně často: muzeum, centrum	-o: lato, miasto -e: przyjecie, pole imie, kureze
1.2. DEKLINACNI TYPY PODSTATNÝCH JMEN (TYPY DEKLINACYJNE RZECZOWNIKÓW)
Rozhodující vliv při zařazování podstatných jmen k jednotlivým deklinačním typům (t. j. typům skloňování) má charakter souhlásky na konci kmene (viz tabulka).
Podstatná jména, která máji kmen .slova zakončen na t v r d o u souhlásku, náleží k tvrdému typu skloňování (rzeczowniki twardotematowe).
Podstatná jména, která mají kmen slova zakončen na měkkou souhlásku nebo na funkčně měkkou, náleží k měkkému typu skloňování (rzeczowniki miekkotematowe).
46
47
Gramatický rod (rodzaj grama-tyczny)	Souhláska (spólgloska)		
	tvrdá (twarda)	měkká (miekka)	funkčně měkká (funkcjonalnie miekka)
	p, b, f, w, t, d, s, z, k, g, ch, (h,) m, n, r, 1	š/si, ž/zi, č/ci, dž/dzi, ň/ni, j, pi, bi, fi, wi, ki, gi, chi, mi, li, ri	c, dz, sz, ž, cz, dž, rz, 1
mužský (meski)	Francúz, brat, gabinet, sposób	gosč, koň pokoj, lise	majž, gospodarz, deszcz, miesiac
ženský (žeňski)	Anna, siostra, rozmowa, walizka	babcia, história, wieš, dlugosč	mlodziež, mysz wieža, ulica
střední (nijaki)	žyto, jabíko, cialo, okno	mieszkanie, imi§, žrebi?	sloňce, morze, zwierz?, ciel?
! POZOR
UWAGA
- po souhláskách k, g může v polštině následovat pouze měkké i (kiwač, gimnazjum);
- po ztvrdlých souhláskách c, dz, sz, ž, cz, dž, rz může v polštině následovat pouze tvrdé y (cytryna, žyto).
1.3. TRADIČNÍ NÁZVY A POŘADÍ GRAMATICKÝCH PÁDŮ V POLSKÉM JAZYCE
Pořadí	Polský tradiční název	Český název
1.	mianownik (M.) - kto, co? ,	nominativ, (=1. p.)
2.	dopelniacz (D.) - kogo, ezego?	genitiv, (= 2. p.)
3.	celownik (C.) - komu, ezemu?	dativ, (=3. p.)
4.	biernik (B.) - kogo, co?	akuzativ, (=4. p.)
5.	narzednik (N.) - z kim, czym?	instrumentál, (=7. p.)
6.	miejscownik (Ms.) - o kim, czym?	lokál, (=6. p.)
7.	wolacz (W) - !	vokativ, (=5. p.)
1.4. PODSTATNÁ JMÉNA - 7. p. j. č.
(RZECZOWNIKI - NARZEDNIK 1. p.)
Rod (rodzaj)	1. p. (mianownik)		7. p. (narzednik)	
	koncovka	příklady	koncovka	příklady
mužský (meski)	-K1	pan, dom, koň, kraj, malarz,	-em	panem, domem, koniem, krajem, malarzem,
	-k, . -g	Polák, brzeg	-em2	Polakiem, brzegiem
ženský (žeňski)	-a, -K, -i	kobieta, nič, pani		kobieta^ nic% pania^
střední3 (nijaki)	-o, -e	miasto, mieszkanie	-em	miastem, mieszkaniem
	-ko, -go	jablko, Kongo	-'em	jablkiem, Kongiem
A
Poznámky:
1 Symbol K označuje libovolnou souhlásku (konsonant).
2 Symbol  ' označuje změkčení předchozí souhlásky.
3 Skloňování podstatných jmen rodu středního zakončených na -? v 1. p. j. č. viz lekce č. 10.
1.5. PRÍDAVNÁ JMÉNA - 7. p. j. č.
(PRZYMIOTNIKI - NARZE_DNIK 1. p.)
Rod (rodzaj)	Koncovka	Příklad
mužský (meski)	-ym	z pieknym studentem
ženský (žeňski)	-%	z piekna^ studentky
střední (nijaki)	-ym	z pieknym miastem
48
49
1.6. PŘEDLOŽKY UŽÍVANÉ SE 7. PÁDEM
(PRZYIMKI UŽYWANE W NARZIJDNIKU)
Předložky a příklady jejich obtížnějšího užití	Ekvivalenty v českém jazyce
z//ze ■"	s// se
pod // pode	pod, u, s
wies pod Warszawa^	vesnice u Varšavy
ksi^žka pod tytulem (<:> •!	kniha s názvem
winiarnia Pod Kolem	vinárna U Kola
pod tym wzgledem	po té stránce, co se toho týče
przed // przede	před
nad // nade	nad, na, u
pracowač nad czyms	pracovat na něčem
byč nad morzem ,   ' 'i < r,,	být u moře   ; ;      ■ ■
poza   ; ■ . •	za, mimo, kromě
miedzy	mezi
za	za, pro, po, s
byč za granica^	být v zahraničí
glosowač za kim	hlasovat pro někoho
tesknic za kim, 1-,	toužit po někom ,
za pozwoleniem	s dovolením
2. SLOVESA (CZASOWNIKI)
Infinitiv (bezokolicznik) je většinou zakončen na -c.
* pisač - (ja) pisze - (ty) piszesz j/
mówič - (ja) mówi? - (ty) mówisz czytač - (ja) czytam - (ty) czytasz 0 umieč - (Ja) umiem - (ty) umiesz
2.2. TVARY POMOCNÉHO SLOVESA „BYČ"
V PŘÍTOMNÉM ČASE OZNAMOVACÍHO ZPŮSOBU (FORMY CZASOWNIKA POSILKOWEGO „BYČ" W CZASIE TERAŽNIEJSZYM TRYBU OZNAJMUJÁCEGO)
	Jednotné číslo		Množné číslo	
Osoba	(liczba pojedyncza)		(liczba mnoga)	
(osoba)	zájmeno	sloveso	zájmeno	sloveso
	(zaimek)	(czasownik)	(zaimek)	(czasownik)
1.	(ja)1	jest - em	(my)	jest - esmy
2.	(ty)	jest - eš	(wy)	jest - ešcie
	on		oni	
	pan		panowie	
3.	ona	jest	one	s - %
	pani		panie	
	ono		paňstwo	
( 2.1. KONJUGAČNÍ TYPY
(TYPY KONIUGACYJNE)
Při zařazování sloves k jednotlivým konjugačním typům (tj. typům časování) je zapotřebí v polském jazyce vycházet z tvaru infinitivu a z tvarů 1. a 2. osoby jednotného čísla přítomného času oznamovacího způsobu.
A Poznámka:
1 Osobní zájmena uvedná v závorkách nejsou závazná. Jejich užití je obdobné jako v českém jazyce.
50
3. SKLADBA (SKLADNIA)
3.1. JMENNÝ PŘÍSUDEK
(ORZECZENIE ZLOŽONE IMIENNE)
Podmet (podmiot) v 1. p.	Jmenný přísudek (orzeczenie zložone imienne)	
	sloveso „byč" v určitém tvaru	podstatné jméno, pouze v 7. p. !
Anna Ty Ja	jest jestes jestem	studentky. lektorem. Czeszk^.
- zájmeno ! „to"	sloveso „byč" ve 3. os.	podstatné jméno, pouze v 1. p. !
To To	jest sa_	studentka, lektorzy.
3.2. UKAZOVACÍ ZÁJMENO „TO" VE FUNKCI SPONOVÉHO SLOVESA „BYČ" (ZAIMEK WSKAZUJACY „TO" W FUNKCJI LACZNIKA „BYČ")
Ve větách, ve kterých je sponové sloveso „byč" ve tvaru 3. osoby jednotného nebo množného čísla přítomného času, je možné sponu „byč" vynechat a nahradit ji ukazovacím zájmenem „to" ve funkci spony.
51
věty se sponou „byč"	věty bez spony „byč"
To'jest nasz lektor.	To nasz lektor.
To sa. Tatry.	To Tatry.
Piotr jest lektorem.	Piotr to lektor.
Paňstwo sa. studentami.	Paňstwo to studenci.
\ 3.3. OTÁZKY ZJIŠŤOVACÍ	
(PÝTANIA O ROZSTRZYGNIECIE)
Otázky zjišťovací začínají v polském jazyce vždy slovem ;„czy".
H« Czy wy si? znacie?
Przepraszam, czy pan Stefan Nowacki?
Odpověd může být kladná - „Tak" - nebo záporná -„Nie".
* Tak.//Tak, známy si?.
Nie.//Nie, nie jestem Stefanem Nowackim.
GRAMATICKÁ CVIČENÍ ČWICZENIA GRAMATYCZNE
1. Doplňte správné tvary slovesa „byč". (Prosz? wstawič po-prawne formy czasownika „byč".)
a) Pan......Francuzem?
b) (Wy)......z Krakowa?
c) (Ja)......studentem.
4
d) (My)......w Pradze.
e) (Ty)......w akademiku?
f) Czy paňstwo......z Francji?
g) To......moja walizka.
2. Následující podstatná jména rozdělte podle rodu a dekli-načního typu a přeložte je do češtiny. (Nastepujace rzeczow-niki prosze podzielič wedlug rodzaju i typu deklinacji i prze-tlumaczyč na jezyk czeski.)
Polska, Francja, nazwisko, rozmowa, dworzec, walizka, czasownik, liczba, korytarz, zaimek, nazwa, zdanie, rze-czownik.
3. Utvořte tvary 7. pádu j. č. k podstatným jménům z cvičení č. 2. (Prosze utworzyč formy narzednika 1. p. rzeczowników z čwi-czenia nr 2.)
4. Změňte následující věty podle uvedného vzoru. (Prosze zamie-nič nastepujace zdania wedlug wzoru.)
Vzor (Wzór):
On jest studentem. To jest student.
To jest studentka. Ona jest studentky.
a) Piotr to lektor. ...........................
b) Jan jest Polakiem. ...........................
c) To jest Czech. ...........................
d) Ewa to Czeszka.
e) To jest inžynier...........................>
53
f) Stefan jest Francuzem............................
g) Anna jest studentky............................
5. Změňte následující věty podle vzoru. (Prosze zamienič zdania wedlug wzoru.)
Vzor (Wzór):
Praga to piekne miasto.       Praga jest pieknym miastem.
a) Marek to dobry student.....................................
b) Basia to mila dziewczyna.....................................
c) Dustin Hoffmann to swie-
tny aktor.....................................
d) Kraków to stare miasto......................................
e) Gdaňsk to dužy port.....................................
f) Wawel to piekny zámek.....................................
6.' Užijte správný tvar přídavného jména a zájmena. (Prosze užyč
poprawnej formy przymiotnika i zaimka.)
a) To (váš)......miasto jest (pěkný)......
b) Ta (tvůj)......dziewczyna jest (mladý)......
c) Ten (náš)......j?zyk jest (těžký - trudný)......
d) (Můj)......ojciec jest (starý)......
e) (Jejich)......koležanka jest (milý)......
f) (Její)......nazwisko jest (dlouhý - dlugi)......
54
xpN kontrolní cvičení ^ čwiczenia kontrolne
1. Odpovězte na otázky. (Prosz? odpowiedzieč na pýtania.)
a) Jak Pan/Pani si? nazywa?
b) Jak Pan/Pani ma na imie?
c) Gdzie Pan/Pani mieszka?
d) Kim Pan/Pani jest?
e) Czy Pan/Pani pracuje w akademiku?
f) Czy Pan/Pani mówi po czesku?
2. Doplňte následující text. (Prosz? uzupelnič ponižszy tekst.)
a) Zbigniew Nowacki (byč nowy lektor).........j?zyka czes-
kiego.
b) On jest (Czech).........z Pragi.
c) Pan Zygmunt teraz (mieszkač).........w akademiku.
d) Piotr Jankowski jest (sympatyczny Francúz).........
e) Jego ojciec to (Polak).........
f) Ja (byč student).........
g) Ty (byč kolega).........Marka.
3. Přeložte následující věty do polštiny. (Prosz? przetlumaczyč nastupujúce zdania na jezyk polski.)
a) Jmenuji se Petr Nový.
b) Tesi me.
c) Promiňte, vy jste nový lektor?
d) Doufám, že bydlíte na koleji.
55
e) Určitě se ještě setkáme.
f) Promiňte, znáte se? - Ano, známe se.
g) Mluvíte polsky? - Ne, nemluvím.
4. Co říkají? (Co oni mówia?)
doplňující text
tekst uzupelniaj^cy
POLSKA
Polska lezy na póíkuli wschodniej, na kontynencie europej-skim. Od poludnia opiera si? o góry Karpaty i Sudety, a od pólnocy o Morze Baltyckie.
Tu byli Polacy, tu žyja^ i beda^ žyli. W takim skróconym niejako zapisie metrykalnym možná okreslič korzenie národu
56
polskiego, jego trwanie i rozwój na ziemiach miedzy Karpatami i Baltykiem, Bugiem i Odr^. Na ziemiach tych rozsiadly si? ongis plemiona slowiaňskie. Prowadzily one rozlegle stosunki handlowe z poludniem Europy. Drogi wiod^ce przez dzisiejsze ziemie polskie znané byly juž w czasach starožytnych. Miedzy innymi historycy i kupcy opisywali szlak wiod^cy z Pórwyspu Apeniň-skiego przez miasto Kalisz.
Szlakiem tym wedrowano wiozac towary do kraju Slowian, by w zamian przywiežc z regionów nadbaltyckich bursztyn, w owe lata bardzo poszukiwany na poludniu.
Dzieki zjednoczeniu pokrewnych plemion slowianskich przed przeszlo tysi^cem lat powstal naród polski i zorganizowal si? w paňstwo. Na scen? dziejowq. wprowadzili go królowie z wlasnej dynastii piastowskiej. Tym aktem wprowadzajacym bylo przyj?-cie chrzešcijaňstwa w roku 966.1 choč chrystianizacja dokonywa-ía si? stopniowo, faktem jest, že Polska od tego czasu weszla w kr^g chrzescijaňskich narodów Europy i stala si? uczestnikiem i wspóítwórc^ kultury europejskiej.
(M. Czekaňska, D. Przystasz, Polska - ziemia i ludzie, s. 7)
3. LEKCE
(Lekej a trzecia)
HALO. KTO MÓWI?
ÚVODNÍ TEXT TEKST WST^PNY
POMYLKA
U paňstwa Nowaków dzwoni telefon. Pani Marta podnosí síuchawk?.
- Halo.
- Dzien dobry. Mówi Jan Skalski. Czy mog? rozmawiač z Piot-rem?
- Halo... Kto mówi?
- Mówi Jan Skalski.
- Halo. Kto mówi? Bardzo zle slysz?.
- Mówi Skalski. Jan Skalski.
- Jaki?
- Skalski. Jestem kolegy Piotra. Chcialbym z nim rozmawiač.
- Z Piotrem?
- Tak. Mam dla niego waž-r\'4 wiadomosč. Czy mog-laby pani mu przeka-zač...
- Prosz? pana, Piotra tu nie ma. Zaden Piotr tu nie mieszka!
58
59
Jak to nie mieszka??!! Przepraszam, czy to mieszkanie panstwa Olszewskich.
Ale skad, prosze pana. To pomylka! JBardzo pania^ przepraszam. Nie nie szkodzi. Do widzenia. Do widzenia.
Kto mówi?
Prosze pana, Piotra tu nie ma. Czy to mieszkanie...? Ale skad, prosze pana. To pomylka!
Bardzo pani4 przepraszam. Nie nie szkodzi.
Kdo volá/telefonuje? (Lituji, ale) Petr zde není. To je byt...?
Ale kdepak, (prosím vás). To je omyl!
Velmi se vám omlouvám. Nic se nestalo.
Slowniczek	Slovníček
pomylka, -i (f)	omyl
dzwonic, -e, -isz	zvonit; telefonovat, volat
	(telefonicky)
podnosic, -sze, -sisz	zvedat, zdvíhat
sluchawka, -i (f)	sluchátko
rozmawiač, -am, -asz	hovořit, mluvit
móc, moge, možesz	moci, být s to
(oni) mogq	
kto, kogo	kdo
zle	špatně, zle
slyszeč, -e, -ysz	slyšet
(ja) chcialbym - podmiňovací	chtěl bych
zp. od chcieč	
z	s (se 7. p.); z (s 2. p.)
dla niego	pro něho
wažny	důležitý, významný
wiadomosc, -i (f)	sdělení, zpráva
(oná) moglaby - podmiňovací	mohla by
zp. od móc	
przekazac, -ž?, -žesz	předat informaci, vzkázat
žáden	žádný, nikdo
mieszkanie, -a (n)	byt
sk^d	odkud; zde: kdepak
szkodzič, -dz?, -dzisz	škodit, překážet (někomu)
Zwiažki frazeologiczne	Slovní spojení
Cvičení (Čwiczenia)
1. Jak to řeknete česky? (Jak to možná powiedzieč po ezesku?)
a) Czy moge rozmawiač z ...
b) Bardzo pana przepraszam.
c) Mam wažna^ wiadomosc.
d) To pomylka.
e) Nic nie szkodzi.
f) Kto mówi?
g) Ale skad prosze pana.
2. Pravda či lež? Odpovězte celou větou. (Prawda czy falsz? Prosze odpowiedzieč calym zdaniem.)
a) Jan Skalski chce rozmawiač z pania^ Mart^.
b) Piotr jest kolegy pana Jana.
c) Piotra nie ma w domu.
d) Piotr nazywa sie Olszewski.
e) Jan Skalski ma wiadomosc dla pani Marty.
Mówi Jan Skalski. Tady Jan Skalský.
Czy moge rozmawiač z Piotrem?       Mohl//-a bych hovořit//mluvit
s Petrem?
60
/g, konverzace ^ KONWERSACJA
ROZMOWY TELEFONICZNE PANA JANA SKALSKIEGO
(Prosze zwrócič uwag?, do kogo dzwoni pan Jan i jakich form užywa w rôznych sytuacjach.)
Pan Jan Skalski ma bardzo dužo spraw do zalatwienia. Musi w zwi^zku z tym zadzwonič do rožných osôb. Najpierw jeszcze raz dzwoni do Piotra. Tym rázem wykreca wlasciwy numer.
I.
Piotr: Halo.
Jan:   Czesč Piotrek, mówi Janek.
Piotr: A, czesč starý. Co u ciebie slychač? Wieki ci? nie widzialem!
Jan:   Jakos leci. Sluchaj, mam dla ciebie wažna^ wiadomosč. Piotr: Tak??
Jan:   Profesor Górski jest juž w Krakowie. Jutro bedzie w instytucie.
Piotr: Dziekuj? ci bardzo. To bardzo wažne dla mnie. Na pewno przyjd?.
Jan:   W takim razie do zobaczenia. Piotr: Do zobaczenia i jeszcze raz dziekuj?.
Slowniczek
dzwonič,      -isz do kogoš užywač, -am, -asz sytuacja, -i (f) dužo
telefonovat někomu užívat, používat situace
velmi, mnoho
61
do zalatwienia	k vyřízení, vyřídit
zadzwonic, -isz	zatelefonovat (někomu)
(do kogos)	
róžny	různý, rozmanitý, nestejný
osoba, -y; 2. p. č. mu.:	osoba
osob (f)	
najpierw	nejprve, především
jeszcze raz	ještě jednou
tym rázem	tentokrát
wykrecac, -am, -asz	vytáčet (číslo telefonu)
wlašciwy	patřičný, příslušný
numer, -u (m)	číslo
slychač (pouze infinitiv)	slýchat, slyšet
wiek, -u (m)	věk (lidský); století, epocha, éra
widzieč, -dze, -dzisz,	vidět
(oni) widza^	
lecieč, -c?, -cisz	1. letět,
	2. rychle běžet
sluchač, -am, -asz;	poslouchat
(ty) sluchaj!	
dla ciebie	pro tebe
jutro	zítra
instytut, -u (m)	institut, ústav, katedra
	(na vysokých školách)
na pewno	určitě, zcela, jistě,
przyjsc, -jd?, -jdziesz	přijít
dziekowač, -kuj?, -kujesz	děkovat
Zwiazki frazeologiczne
zwrócič uwag? w takim razie Co u ciebie slychač? Jakos leci.
Wieki cie nie widzialem! Do zobaczenia. Dzi?kuj§ ci bardzo.
obrátit pozornost, věnovat pozornost v tomto případě Jak se máš? Ujde to.
Dávno jsem tě neviděl.
Na viděnou. Na shledanou. Sbohem.
Mnohokrát ti děkuji.
62
II. Nast?pnie Jan dzwoni do pana Marka Nowaka.
Zwiazki frazeologiczne
63
Nowak: Halo.
Jan:      Dzieň dobry. Mówi Jan Skalski. Czy moge rozmawiač
z panem Markiem Nowakiem? Nowak: Przy telefonie. Jan:      Prosz? pana...
Slowniczek
nastepnie
nato, potom, pak
Przy telefonie.
Zwiazki frazeologiczne
U telefonu.
III. Teraz pan Jan dzwoni do swojej koležanki Ewy.
Dziewczyna: Halo.
Jan: Czesč Ewa. Tu Janek.
Dziewczyna: Przepraszam ... Ewy nie ma w domu.
Jan: O, bardzo pania^ przepraszam. A kiedy bedzie Ewa?
Dziewczyna: Dopiero wieczorem. Czy cos przekazač?
Jan: Nie, dziekuj§, zadzwoni? póžniej. Do widzenia.
Slowniczek
teraz póžniej kiedy dopiero
wieczór, -ora//-oru (m)
nyní
později
kdy
teprve
večer
Ewy nie ma w domu. Dopiero wieczorem. Czy cos przekazač?
Eva není doma. Teprve večer.
Mám//Mohu něco vyřídit // vzkázat?
IV. Pan Jan musi jeszcze zadzwonič do Instytutu Slawistyki
Telefonistka: Uniwersytet, slucham. Jan: Prosz? 22-89.
Telefonistka: Prosz? czekač. Juž l^cz?. Jan: Dziekuj?.
Slowniczek
uniwersytet, -u (m) czekač, -am, -asz laczyč, -ysz
univerzita čekat
spojovat, připojovat, zapojovat
Zwiazki frazeologiczne
Uniwersytet, slucham. Prosz? czekač. Juž lacz?.
Univerzita, prosím. Prosím, počkejte. Hned vás spojím.
V. Jeszcze tylko jeden telefon. Do domu. Telefonistka: Miedzymiastowa, slucham.
Jan: Z numeru 44-98-75 zamawiam Prag?, numer
55-09-876. Telefonistka: Przyjefom.
Jan: Dziekuj?. Jak dlugo bed? czekač?
Telefonistka: Dwie godziny.
64
Slowniczek
tylko do domu
miedzymiastowa, -wej (f)
zamawiač, -am, -asz przyjac, -jm?, -jmiesz
(oni) przyjma. godzina, -y (f)
pouze, toliko, jen, jenom domů
meziměstská, zde: meziměstská
telefonní ústředna objednávat přijmout
hodina
INFORMACE
INFORMACJA
Osoba zaczynajaca rozmow? telefoniczna, (osoba podnoszaca sluchawke) mówi najcz?šciej Halo. Ježeli osoba ta reprezentuje jak^s instytucj?, podaje jej nazwe (patrz dialog nr 4 i 5), np. Uniwersytet Jagielloriski, slucham.
Ježeli osoba telefonujúca rozpoznaje glos mówiacego, pozdrawia go i krotko przedstawia si?, np. Czesc, Piotrek. Tu Anna.
W przypadku, gdy telefonujaxy nie poznaje glosu mówiaxego, przedstawia sie, a nastepnie prosi do telefonu wlasciw^ osobe, np. Mówi Barbara Dýmek. Czy moge rozmawiač z panem Markiem?
Ježeli przy telefonie jest juž osoba, z która^ chce rozmawiač telefonujacy, mówi ona - Przy telefonie.
Ježeli zas odbierajacy musi poprosic j a, do telefonu, mówi on zwykle - Prosze czekač. Juž prosze>
Ješli nie ma osoby, do której dzwoni telefonujacy, osoba odbierajaca telefon powinna zapytac - Czy cos przekazac? Telefonujacy wówczas može zostawič informacj?, czy tež wia-domosč.
/p\ slovní ZÁSOBA SLOWNICTWO
1. ZÁKLADNÍ ČÍSLOVKY 1-1000 (LICZEBNIKI GLÓWNE 1-1000)
1 jeden
2 dwa
3 trzy
4 cztery
5 pieč
6 szesč
7 siedem
8 osiem
9 dziewieč 10 dziesieč
20 dwadziescia 30 trzydzies'ci 40 czterdziesci 50 piečdziesiaj; 60 szes'čdziesi^t 70 siedemdziesiat 80 osiemdziesiat 90 dziewiečdziesiat 100 sto
11 jedenašcie
12 dwanascie
13 trzynašcie
14 czternascie
15 pietnascie
16 szesnašcie
17 siedemnascie
18 osiemnas'cie
19 dziewi?tnascie
200 dwiescie 300 trzysta 400 czterysta 500 piecset 600 szešcset 700 siedemset 800 osiemset 900 dziewiečset 1000 tysiac
48 czterdziesci osiem 176 sto siedemdziesiat szesč
1986 tysiac dziewiečset osiemdziesiat szesč        - ^ 8 + 4 = 12 osiem plus cztery jest dwanascie 18-5 = 13 osiemnašcie minus pieč jest trzynašcie
SITUAČNÍ CVIČENÍ ČWICZENIA SYTUACYJNE
1. Zahrajte roli Marka. (Prosze odegrač role Marka.)
Pani: Halo Marek: ...............
Pani:    Ewy nie ma. Czy cos przekazač?
Marek: ...............
Pani:    Do widzenia.
2. Doplňte dialog. (Prosze uzupelnič dialog.)
Telefonistka: Miedzymiastowa, slucham.
Pan: ...............
Telefonistka: Przyjelam.
Pan: ...............
Telefonistka: Trzy godziny. Pan: ...............
3. Doplňte následující rozhovor. (Prosze uzupelnič nast?pujaxa. rozmow?.)
_ Dzieň......       Czy......... z pania. Irena. Centkowska^
- Dzieň dobry, Irena. Tu
4. Doplňte následující dialog. (Prosz? uzupelnič nastepujacy dialog.)
- Instytut Polonijny, slucham.
- Niestety profesora nie ma. Prosze zadzwonič za dwie
godziny.
- Do widzenia.
5. Zahrajte ve dvojicích krátké scénky - Rozmowy pana J.S.
_----1_ —i--T^-A+ť-ia  c^pnVi ^
67
6. Připravte si a zahrajte následující scénky: (Prosze przygotowač i odegrač nastupujúce scenki:)
a) X dzwoni do Y, poznaje jego glos, wita si?.
b) X dzwoni do Y, telefon odbiera siostra Y, mówi, že Y nie ma w domu. X mówi, že zadzwoni póžniej.
c) X dzwoni do banku i prosi wewn?trzny 33-09.
d) Y zamawia Kraków 88-78-09. Telefonistka zle slyszy prosi o powtórzenie numeru. Y powtarza i pyta, jak dlugo bedzie czekač.
e) X dzwoni do Y. Telefon odbiera Z. To pomylka.
f) Y dzwoni do profesora. Przedstawia si?. Profesor jest przy
telefonie.
(E) gramatika
GRAMATYKA
1. SOUHLÁSKOVÉ ZMĚNY
(ALTERNACJE SPÓLGLOSKOWE)
- přehled nejčastějších souhláskových změn při skloňování jmen a časování sloves v polském jazyce:
	Souhlásky (spólgloski)														
tvrdé (twarde)	P	b	f	w	t	d	s	z	k	g	ch	m	n	r	1
měkké (miekkie)	Pi	bi		wi	č ci	dž dzi	š si	ž zi	ki	gi	chi s si	mi	ň ni		li
funkčně měkké (funkcjonalnie miekkie)					c CZ	dz dž	sz	ž	c CZ	ž dz	sz			rz	1
68
69
klub - w klubie Kraków - w Krakowie grupa - w grupie autobus - w autobusie
droga - na drodze dobry - dobrzy mlody - mlodzi drogi - drodzy chlopiec - chlopcze!
gabinet - w gabinecie
(ja) jad? - (ty) jedziesz Q a) chodz? - (ty) chodzisz (ja) moge - (ty) možesz    (ja) bior? - (ty) bierzesz
2. SLOVESA
(CZASOWNIKI)
2.1. KONJUGAČNÍ TYP -e, -esz: PRACOWAČ ,/ř (TYP KONIUGACYJNY -esz)
Osoba	Jednotné číslo	Množné číslo
(osoba)	(liczba pojedyncza)	(liczba mnoga)
1.	pracuj - ?	pracuj - emy
2.	pracuj - esz	pracuj - ecie
3.	pracuj - e	pracuj - a.
Podle tohoto konjugačního typu se časují např. slovesa:
* dziekowač, kupowač, przekazač, pisac.
2.1.1. Sloveso „moc"
(Czasownik „moc")
Ke konjugačnímu typu -e, -esz můžeme přiřadit i sloveso „móc".
Ve významu modálním se spojuje sloveso „móc" vždy s in-fmitivním tvarem plnovýznamového slovesa.
* Czy moge c°s przekazač?
Jutro možesz rozmawiač z Piotrem.
2.1.2. Souhláskové změny (Alternacje spólgíoskowe)
U některých sloves konjugačního typu -esz dochází ke střídání (alternacím) souhlásek na konci kmene. Tvrdá souhláska je většinou v 1. os. j. č. a ve 3. os. mn. č. V ostatních tvarech je souhláska na konci kmene měkká nebo funkčně měkká.
# przyjsč: (ja) przyjde, (ty) przyjdziesz, ......,
(oni) przyjda^ móc: (ja) moge, (ty) možesz, ......, (oni) moga^
2.1.3. Samohláskové změny (Zmiany samogloskowe)
U některých sloves konjugačního typu -e, -esz dochází ke střídání (alternacím) samohlásek v kmeni slovesa.
:Jí -e-/-o-
nies'č: (ja) niose, (ty) niesiesz, ......, (oni) niosq.
-e-/-a-
jechač: (ja) jade, (ty) jedziesz, ......, (oni) jada^
_0_/_o-/-e-
brac: (ja) biore, (ty) bierzesz, ......, (oni) biora^
2.2. KONJUGAČNÍ TYP       -isz/-ysz: MÓWIČ, SLYSZEČ (TYP KONIUGACYJNY -e, -isz/-ysz)
Osoba (osoba)	Jednotné číslo (liczba pojedyncza)	Množné číslo (liczba mnoga)
1.	mówi - e slysz - e	mów - imy slysz — ymy
2.	mów - isz slysz - ysz	mów - icie slysz - ycie
3.	mów - i slysz - y	mówi - % slysz - ^
70
Podle této konjugace se časují např. slovesa: # podnosič, szkodzič, dzwonič, iaxzyč, prosíc.
2.2.1. Souhláskové změny
(Zmiany spólgloskowe)
U některých sloves konjugačního typu -isz/-ysz dochází k alternacím souhlásek na konci kmene. Tvrdá souhláska je většinou v 1. os. j. č. a ve 3. os. mn. č. V ostatních tvarech je souhláska na konci kmene měkká nebo funkčně měkká.
* prosič: (ja) prosz?, (ty) prosisz, ......, (oni) prosza.
szkodzič: Qa) szkodze, (ty) szkodzisz,......(oni) szkodzí|
2.3. BUDOUCÍ ČAS OZNAMOVACÍHO ZPŮSOBU POMOCNÉHO SLOVESA „BYČ" (CZAS PRZYSZLY TRYBU OZNAJMUJA^CEGO CZASOWNIKA POSILKOWEGO „BYČ")
Osoba	Jednotné číslo	Množné číslo
(osoba)	(liczba pojedyncza)	(liczba mnoga)
1.	bed - e	bedzi - emy
2.	bedzi - esz	bedzi - ecie
3.	bedzi - e	bed - a.
3. SKLADBA
(SKLADNIA)
3.1. UŽITÍ SPOJENÍ „NIE MA" V POLSKÉM JAZYCE (UŽYCIE KONSTRUKCJI „NIE MA" W JEZYKU POLSKIM)
Konstrukce „nie ma" je zápornou nepravidelnou formo slovesa „byč", jestliže chceme vyjádřit fyzickou nepřítomnost n nějakém místě.
* Ewa jest w domu. - Ewy nie ma w domu. Czy s^ banány? - Nie ma bananów.
3.2. GENITIV ZÁPOROVÝ
(DOPELNIACZ PRZECZACY)
Každé jméno, které rozvíjí záporné sloveso, má v polskér jazyce většinou tvar 2. pádu.
tak	nie	
(ja) jestem	nie	ma mnie
(ty) jesteš	nie	ma cie
(on, ono) jest	nie	ma go
(ona) jest	nie	ma jej
pan Nowak jest	nie	ma pana Nowaka
pani Kowalska jest	nie	ma pani Kowalskiej
(my) jestesmy	nie	ma nas
(wy) jestescie	nie	ma was
(oni, one) sa.	nie	ma ich
paňstwo Kowalscy	nie	ma paňstwa Kowalskich
jcm sniadanie	nie	jem sniadania
kupuje te ksiažke	nie	kupuje tej ksi^žki
72
73
j POZOR
UWAGA
- záporná částice nie se v polském jazyce píše zvlášť před příslušným slovesem (nie chce, nie mieszka);
/^gramatická cvičení
^ ČWICZENIA GRAMATYCZNE
1. Doplňte správné tvary podstatných jmen. (Prosz? wstawič poprawne formy rzeczowników.)
a) Czy moge rozmawiač z (pan Marek Kowal)............?
b) Czy mog? rozmawiač z (pani Božena)...............?
c) Czy moge rozmawiač z (pan profesor Bik)...............?
d) Przepraszam, czy pan jest (nowy lektor)...............?
e) Przepraszam, czy pani jest (Czeszka)...............?
2. Doplňte správné tvary sloves. (Prosze wstawič poprawne formy czasowników.)
a) (Przepraszač)........., gdzie oni (mieszkač).........?
b) Czy pani (mówič)......... po francusku?
c) Do kogo (ty - dzwonič).........?
e) Halo!! Halo!! Nic nie (slyszeč) .........!!
f) Czy (ja •- móc)......... rozmawiač z Piotrem?
g) Ewa (zamawiač) ......... rozmow? miedzymiastow^.
h) (My - przyjsč) /.'...ľ... wieczorem.
3. Napište slovy uvedená čísla. (Podané liczebniki prosz? napisač slowami.)
a) Prosze 22-04 ..........~..............................................
b) Prosze Londýn 76-59-36 ..........................................
c) Zamawiam Prag? 45-78-24 .......................................
d) Prosze wewnetrzny 24-98 ..........................................
e) Jaki jest pana numer telefonu? - 47-10-46................
f) Mój numer telefonu jest 82-93-11 ..............................
4. Z uvedených slov sestavte věty. (Z rozsypaných wyrazów prosz? zložyč zdania.)
Vzor: z Pragi Czech byč - Jestem Czechém z Pragi. j
i
a) tu czy mieszkač przepraszač pan N.? 1
b) sie Jan nazywač Kowalski.
c) byč (bud. čas) Ewa kiedy?   "v-M/    ' '
d) u co ciebie síychač?
e) szkodzič nie nie.
74
KONTROLNÍ CVIČENÍ ČWICZENIA KONTROLNE
1. Doplňte správné tvary sloves a podstatných jmen. (Prosz? wstawic poprawne formy czasowników i rzeczowników.)
a) Pan Jan (dzwonic) ......        do Piotra.
b) Piotr (byč) ...... (kolega) ......        pana Jana.
c) Piotr Olszewski (pracowač) ......        na Uniwersytecie w Pra-
dze, ale teraz on (mieszkač) ......        w Krakowie.
d) Pan Jan (mieč)......w Krakowie dužo kolego w i koležanek.
e) Ewa (byč) ......(lektorka) ......j?zyka czeskiego, a Marek
(pracowač) ......        w Instytucie Polonijnym.
f) Pan Jankowski (byč) ...... (Polák) ......
g) Zbigniew i Anna (mieszkač) ......        w Pradze.
2. Kolik to je? (Ile to jest?)
28 + 19 = ... 27 + 64 =...
35 - 14 =... 36 + 57 =...
73 + 13 = ... 94 - 24 =...
87 - 16 =... 42 - 17 =...
96 + 78 = ... 132 + 65 = ...
161-11 = ... 129-18 = ...
3. Jaké je vaše telefonní číslo? (Jaki jest Pani/Pana numer telefonu?)
4. Přeložte do polského jazyka. (Prosze przetlumaczyč na jezyk polski.)
a) Dobrý den. Mohl bych mluvit s Markem Novákem?
b) Kdo volá?
75
c) Mám pro něho důležitý vzkaz.
d) Jak se máš - Ujde to.
e) Prosím, univerzita.
f) Počkejte, hned vás spojím.
g) To je omyl.
h) Nic se nestalo. Na shledanou.
5. Co říkají? (Co oni mówia?)
JACY SA_ POLACY? DZIEWCZETA O DZIEWCZF.TACH
Polskie dziewczyny s^... wlasnie, jakie? Jak je widzí£ cudzo-ziemki, koležanki z sali wykladowej i wspólnego pokoju w akade-
76
miku? Czym róžnia^ si? od swoich rówiesniczek innych narodo-wosci?
Zadalismy te pýtania kilku zagranicznym studentkom.
A.W. (USA) - romanistyka:
Sqdze, že Polki bardzo sie róžniq od swoich rówiesniczek w USA. Sq bardziej towarzyskie, bezposrednie, majq lepszy gust, potrafiq sie ciekawiej ubrač. (...)
Wiele myslq i mówiq o wielkiej milosci, chetnie zwierzajq sie przyjaciólkom ze swych przežyč. Czesto ploltttujq, co jest zapewne dužq wadq - tym niemniej potrafiq byč bardzo koležeňskie, dajq sie lubič.
I.B. (Kanada) - história sztuki:
Odnosze wraženie, že polskie studenthi majq kompleks nižszosci wobec cudzoziemek. Zauwažylam tež, že Polki sq bardzo nerwowe i czesto histeryzujq przed egzaminem. Každá twierdzi, že nie nie umie, a pózniej zbiera same czwórki i piqtki.
K.P. (Slowacja) - história sztuki:
Polki sq bardzo ceremonialne, mniej bezposrednie w sposobie bycia niž Slowaczki.
E.P. (Grecja) - archeológia:
Polki sq spokojniejsze niž Greczynki, mniej impulsywne. (...) Zauwažylam tež, že w rodzinach moich polskich koležanek panuje zupelnie inny systém wychowania. Grecy sq bardziej wymagajqcy wobec swoich córek, stqd tež, byč može, jestesmy lepiej przygoto-wane do praktycznego žycia. Polskie dziewczeta sq na ogól mniej gospodarne i zaradne w sprawach codziennych, a takže bardziej rozrzutne niž Greczynki.
(B. Rudzka: Wsród Polaków: Czesč II, KUL, Lublin 1988,
4. LEKCE
(Lekej a czwarta)
JAK TAM DOJŠC?
/-TN úvodní TEXT ^TEKST WST^PNY
PRZEPRASZAM, GDZIE JEST...?
Ola Novakowa dostala stypendium na Uniwersytecie Jagiel-loňskim w Krakowie. Wlasnie przyjechala do Krakowa i musi isč do sekretariátu filologii polskiej na ulice Golebi^.
- Przepraszam pania^ gdzie jest ulica Golebia?
- Przykro mi, ale nie wiem. Nie jestem stad.
- Przepraszam, a može pan wie, gdzie jest ulica Golebia?
- Ulica Golebia? Oczywis-cie, že wiem. Ale to jest došč daleko. Musi pani jechac autobusem 173. Tu za rogiem jest przy-stanek.
- A na którym przystánku mam wysiasč?
- Chwileczk?, zaraz poli-cz?... Chyba na trzecim,