Jo Sterckx Vakgroep Nederlandse en Zuid-Afrikaanse Studies Adam Mickiewicz Universiteit Poznań http://ifa.amu.edu.pl/dutchafrikaans/ Het drama van Srebrenica — Ex-Joegoslavië: Slovenië, Kroatië, Bosnië en Hercegovina, Servië, Montenegro, Macedonië Historische context —Disintegratie Socialistische Federale Republiek Joegoslavië (1991-1995) —Bosnische oorlog (1992-1995) —Oorlogsmisdaden: etnische zuivering, genocide, verkrachting —Hoofdrolspelers —Slobodan Milošević (Serviër), Radovan Karadžić en Ratko Mladić (Bosnische Serviërs) —Alija Izetbegović (Bosniër – Bosnische moslim/Bosniak) —Franjo Tudjman (Kroaat) —Verenigde Naties – blauwhelmen —Joegoslavië-tribunaal (Den Haag) — — — — —Srebrenica (evenals Tuzla, Sarajevo) – veilige enclave voor moslims binnen een door Bosnische Serviërs beheerst gebied – 30.000 inwoners —onder bescherming van VN-bataljon Dutchbat I, II en III (VN-vredesmacht) —Bosnisch-Servische troepen onder bevel van generaal Ratko Mladic —Val van Srebrenica – 11 juli 1995 —vlucht inwoners naar nabijgelegen Potocari —deportatie en massamoord op 7.000-8.000 moslimmannen —zwaarste genocide in Europa sinds WO II —Verantwoordelijkheid? —Buitenlandse hoofdrolspelers: —Relus ter Beek, Minister van Defensie —Hans van Mierlo Minister van Buitenlandse Zaken —Wim Kok, Minister-President —Bernard Janvier, VN-functionaris —Thom Karremans, commandant Dutchbat III in Srebrenica — — — —1995 – Debriefingsrapport Dutchbat —geen getuigen etnische zuivering —voorkoming meer slachtoffers —vernietiging fotorolletjes met bewijzen —1996 – Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) – officieel historisch onderzoek (directeur Hans Blom) —2002 – NIOD-rapport —"Srebrenica, een ‘veilig gebied’ – reconstructie, achtergronden, gevolgen en analyses van de val van de safe area Srebrenica“ (6.600 bladzijden) — — —NIOD-rapport —schuld van de politieke en militaire top —missie met onhelder mandaat —gebied omschreven als Safe Area zonder duidelijke definitie —vrede handhaven waar geen vrede was —geen diepgaand informatie van Canadese voorgangers —zonder adequaat te zijn opgeleid voor deze specifieke taak in die specifieke omstandigheden —politieke en militaire intenties van strijdende partijen onduidelijk —vertrouwen in de bereidheid van de hogere niveaus in de VN-leiding het luchtwapen in te zetten in geval van problemen —zonder duidelijke exit-strategie —VN-mandaat —instructie – niet met militaire middelen reageren, alleen als de eigen veiligheid van de blauwhelmen in gevaar kwam mocht gericht worden geschoten —militaire krachtverhoudingen maakten Dutchbat in een eventueel gevecht kansloos —er bestonden bij het hoofdkwartier in Zagreb grote aarzelingen het luchtwapen te hanteren; zeker massale luchtaanvallen waren feitelijk uitgesloten — — —April 2002 – val van kabinet-Kok II – verantwoordelijkheid Û schuld —2002 – vondst +/- 60 lichamen —2003 – parlementaire enquête —“VN liet Dutchbat stikken” —Zwijgplicht —2005 – identificatie 1.500 lichamen —2006 – draaginsigne voor 470 Dutchbatters “als symbool van erkenning voor de ongeveer 850 militairen die in moeilijke omstandigheden naar eer en geweten hebben gefunctioneerd en ten onrechte gedurende langere tijd in een negatief daglicht zijn gesteld” —Juni 2007 – aanklacht tegen Nederland namens nabestaanden van slachtoffers —Toekenning tientallen miljoenen aan hulp voor Bosnië en Herzegovina —Onderzoek in programma van geschiedenislessen op Nederlandse scholen —2010 – aanklacht tegen commandant Karremans —onderzoek Openbaar Ministerie (OM) —? —Antimoslimstemming —Dutchbatters op de hoogte van genocide Karremans-gevoel