í III Ra 8.66: II Par 7.10! Dt10.171 II Par 2,5! Ps 134.51 10.251 Nm 15.3: Ioc 2,5! I Srn 6.15: III R. 3,4 Gn 31.54! Dt 12.7! 14.23! 27.7 (G)AOC 1:/\TM cr Ex 18,8-26 LIBER EXOOI 14.301 et Aegyptiis propter lsrahel universum laborem qui accidisset eis in itinere quo liberarat eos Dominus 91aetatusque est Jethro super omnibus bonis quae fecerat Dominus Isra- heli eo quod eruisset eum de manu Aegyptiorum 10et ait benedictus Dominus qui liberavit vos de manu Aegyptiorum et de manu Pharaonis qui eruit populum suum de manu .•• Aegypti II nunc cognovi quia magnus Dominus super omnes deos eo quod superbe egerint contra i110s 120btulit ergo lethro cognatus Mosi holocausta et hostias Deo veneruntque Aaron et omnes senes Israhel ut comederent panem cum eo coram Domino \3 altero autem die sedit Moses ut iudicaret populum qui adsistebat Mosi de mane usque ad vesperam 14quod cum vidisset cognatus eius omnia sci1icet quae agebat in populo ait quid est hoc quod facis in plebe eur solus sedes et omnis populus praestolatur de mane usque ad vesperam 13cui respondit Moses venit ad me populus quaerens sen- tentiam-Deí 16cumque acciderit eis aliqua discep- tatio veniunt ad me ut iudicem inter eos et ostendam praecepta Dei et leges 14.301 eius 17at i11enon bonam inquit rem facis 18stulto labore consumeris et tu et populus iste qui tecum est ultra vires tuas est negotium solus i11ud non poteris sustinere 19sed audi verba mea atque consilia et erit Deus tecum esto tu populo in his quae ad Deum pertinent ut referas quae dicuntur ad eum 2°ostendasque populo caerimonias et ritum colendi viamque per quam ingredi debeant et opus quod Iacere 21provide autem de omni plebe viros potentes et timentes Deum in quibussit veritas et qui oderint avaritiam et constitue ex eis tribunos et centuriones et quinquagenarios et de- canos 22qui iudicent populumomni tempore quicquid autem. maius fuerit referant ad te et ipsi mirtora tantummodo iudicent leviusque tibi sit partito in alios onere 23Sihoc feceris implebis imperium Dei et praecepta eius poteris sustentare et omnis hic populus revertetur cum pacě ad loca sua 24quibus auditis Moses fecit omnia quae iIIe suggesserat 2S et electis viris strenuis de cuncto Is- rahel constituit eos principes populi tribunos et centuriones et quinquagenarios et decanos 26qui iudicabant plebem omni tempore quicquid autem gravius erat referebant ad eum I 8 uniuersumque c I ei GCA I quo I et quod ~. I liberauerat CM c; liberabat O. I 9 bonis 011I C I dominus] deus OC; 011I. G I 10 uos] nos G I II magnus + est C I 12 deo] dO~lino G I aaron et] ad aaron C I seniores ATMc I d~mino] deo c I 13 altera TM c I adsistebant CM I de] a c, I uesperum C1: I 14 facis ] agis C I 19 consiliurn C I deus AO cr ] dominus cel. I 20 uiam per AC I faeere + debeant -. 21 praeuide C/\ I 22 ~ sit tibi c I 23 sustinere G I ~ ad loca sua eum paee c. I 24 lili C I 25 [de"l G usque ad 19,12] I 102 Nm 11.14: Dt 1,12 Nm 11.17: Dl1.(O 4.16 Nm 11,161 Dt 1,13 25.26; Dt 1.15; lh,IH; I Esr 7.25 Dt 1,17 Nml1,17 Nm 1,16; Hl Esr 5.1 21.22 IJ i Nm :'-',15; Jdt 5,14 AC17.38 Dt4.341 D.32.11 6.71D.7.61 MaI3.17I 9.2911Sm 2.8! Ps 23.1! U,31:13.12 L•• : 1161.61I PI1.9: Apc 1.61 3.161DI33.S Nm 30.1.2 24.3: Nm 32.25.31 20.21: 24.16: III R. 8.12: II Par 6,1: Di4.121 D14,10 103 LIBER EXOOJ Ex 18,26-19,18 Ier 7.23 faciliora tantumrnodo iudicantes 27dimisitque cognatum qui reversus abiit in terram suam 19 mense tertio egressionis Israhel de terra Aegypti in die hac venerunt in solitudinem Sinai 2nam profecti de Raphidim et pervenientes usque in desertum Sinai castrametati sunt in eodem Ioco ibique Israhel fíxit tentoria e regione montis 3 Moses autem ascendit ad Deum vocavitque eum Dominus de monte et ait haec dices domu i lacob et adnuntiabis filiis Israhel 4VOSipsi vidistis quae fecerim Aegyp- tiis quomodo portaverim vos super alas aquilarum et adsumpserim mihi 5si ergo audieritis vocem meam et custodieritis pactum meum eritis mihi in peculium de cunctis po- pulis mea est enim omnis terra 6et vos eritis mihi regnumsacerdotale et gens sancta haec sunt verba quae loqueris ad filios Israhel "venit Moses et.convocatís maioribus natu populi exposuit omnes sermones quos mandaverat Dominus 8responditque universus populus si- mul cuncta quae locutus est Dominus fa- ciemus cumque rettulisset Moses verba populi ad Dominum 9 ait ei Dominus iam nunc veniam ad te in caligine nubis ut audiat me populus loquentem ad te . 24.7 et credat tibi in perpetuum nuntiavit ergo Moses verba popu li ad Dominum 10qui dixit ei vade ad populum et sanctifica iIlos hodie et cras laventque vestimenta sua 11et sint parati in diem tertium die enim tertio descendet Dominus coram omni plebe super montem Sinai 12constituesque terminos populo per circuitum et dices cavete ne ascendatis in montem nec tanga tis fines illius omnis qui tetigerit ' montem rnorte morietur 13manus non tanget eum sed lapidibus opprimetur aut confodietur iaculis sive iurnentum fuerit sive homo non vivet cum coeperit c1angere bucina tunc ascendant in montem 14descenditque Moses de monte ad populum et sanctificavit eum cumque lavissent vestimenta sua 15ait ad eos estote parati in diem tertium ne adpropinquetis uxoribus vestris 16iam advenerat tertius dies et mane inc1aruerat et ecce coeperunt audiri tonitrua ac micare fulgura et nubes densissima operire montem c1angorque bucinae vehementius per- strepebat timuit populus qui .erat in castris 17cumque eduxisset eos Moses in occursum Dei de loco castrorum steterunt ad radices montis 18totus autem mons Sinai fumabat eo quod descendisset Dominus super eum in igne Nm lI.UH los 7,1J 10.11: 14.15 21.23 24: 34.3: Hbr 12.18 Hbr 12.20 25 14.15: 10.11 ! Dt4,11 24.17 27 cognatum + suum Me II 19,1 in solitudine OT I 3 deum] dorninum O I 6 mihi + in (G)AOC TM c I 8 uniuersus] ornnís ce. I ad deum A I II in diem tertiam /\.; in die tertio O; 1:/\ TM + in TM c I tertia C. I 12 diees + ad eos c I in monte O I [ilerl/IIJ adest G] I. nee] cr ne G; et nec O. I 13 tangent GTM I 14 lauassent 01:TM I 15 et ne e I 16 iamque c I ~ dies tertius AOl/\ r I timuitque l/\; et timuit e I Ex 19,18-20,16 LIBER EXODI Dt 33.2; II Esr 9.13 34,2 12! 12! 24,1.2 12! Ps 49,7 3.17! 2-17: Dt 5.6-21 34,14;016,141 23; 34,l7; Lv 19.4; zs.i. Dl4,16-HL23; 16,22; 27,151 GA(O)C rATM cr est in caelo desuper et quae in terra deorsum nec eorum quae sunt in aquis sub terra Snon adorabis ea neque co les ego sum Dominus .Deus tuus fortis zelotes visitans iniquitatem patrum in filiis in tertiam et quartam generationem eorum qui oderunt me 6et faciens misericordiam in milia his qui diligunt me et custodiunt praecepta mea 7non adsumes nomen Domini Dei tui in vanum nec enim habebit insontem pominus eum qui adsumpserit nomen Domini Dei sui frustra 8memento ut diem sabbati sanetifiees 9seX diebus operaberis et facies omnia opera tua IOseptimo autem die sabbati Domini Dei tui non facies omne op us tu et filius tuus et filia tua servus tuus et anciJla tua iumentum tuum et advena qui est intra portas tuas \Isex enim diebus fecit Dominus caelum et terram et mare et omnia quae in eis sunt et requievit in die septimo idcirco benedixit Dominus diei sabbati et sanctificavit eum 12honora patrem tuum et matrem tuam ut sis longevus super terram quam Dominus Deus tuus dabit tibi \3non occides 14non moeehaberis ISnon íurtum faeies Mnon loqueris contra proximum tuum 104 ] cor 10,71 23,24! 34.14: Dt 4.24; 6.15; los 24.19 34,7! Ier 32.18 015,10;6,25; 7.9! Lc 1.50! Lv 19.12! Slr 23.10 16.23! 31.13! 31.14! Lv 19,3\ 16.26123,12: 31.15! 34,21; Lv 23,3: Ez46,l: Lc 13.14 Ier 17.22 31,17; On 1.11 11 Mcc 1.2M: II Esr 9,61 Ps 145.6: Act 4,24! On 2,2,3 12-16; MlI9.IB.19; Me 10.19: Lc lS.20 Dt 5,161 Tb 4,3; Sir 3.7.!i! Ml 15,4; Me 7,10 Dt 4,40! 13-17; Rm 13.9 23,7! Ml 5.l1! Iac 2.11 Tb 4,13! Ml 5.27 / [23.1; Dt 19.18! f Lv 19,11 Sir 41,27 Dl 5,25.27: 18,16 014,101 24,5129,38'32,61 Gn 8.201 Lv 1.21 0127,5.61 105 LIBER EXODI Ex 20,16-21,13 falsum testimonium 17non eoncupisces domum proximi tui nec desiderabis uxorem eius non servum non ancillam non bovem non asinum nec omnia quae ilIius sunt 18eunctus autem populus videbat voces et lampadas et sonitum bucinae montemque fumantem et perterriti ac pavore concussi steterunt procul 19dicentes Mosi loquere tu nobis et audiemus non loquatur nobis Dominusne forte moriamur 20et ait Moses ad populum nolite ti- mere ut enim probaret vos venit Deus et ut terror illius esset in vobis et non peeearetis 21stetitque populus de longe Moses autem aecessit ad caliginem in qua erat Deus 22dixit praeterea Dominus ad Mosen haec dices filiis Israhel vos vidistis quod de caelo locutus sum vobis 41 2Jnon facietis meeum deos argenteos nee deos aureos facietis vobis 24altare de terra facietis mihi et offeretis super eo holocausta et pacifica vestra oves vest ras et boves in omni loeo in quo memoria fuerit nominis mei veniam ad te et benedicam tibi 2'quod si altare lapideum feceris mihi non aedifieabis illud de sectis lapi- dibus si enim levaveris cultrum tuum super eo polluetur 26non ascendes per gradus ad altare meum DIS,S 19,91 014,36 3,619,31 ne reveletur turpitudo tua 21 haec sunt iudicia quae pro pones eis 2si emeris servum hebraeum sex annis serviet tibi in septimo egredietur liber gratis lcum quali veste intraverit cum taJi exeat si habens uxorem et uxor egredietur simul 4sin autem dominus dederit mi uxo- rem et peperit filios et filias mulier et liberi eius erunt domini sui ipse vero exibit cum vestitu suo Squod si dixerit servus diligo dominum meum et uxorem ae liberos non egrediar Jiber 60fferet eum dominus diis et adplicabitur ad ostium et postes perforabitque aurem eius subula et erit ei servus in saeculum "si quis vendiderit filiam suam in fa- mulam non egredietur sicut ancillae exire consuerunt ssi displieuerit oculis domini sui cui tradita fuerit dimittet eam populo autem alieno vendendi non habet potestatem si spreverit eam 9sin autem filio suo desponderit eam iuxta morem filiarum faciet mi 10quod si alteram ei acceperit providebit puellae nuptias et vestimenta et pretium pudicitiae non negabit 11si tria ista non fecerit egredietur gratis absque peeunia I2qui percusserit hominem volens oecidere morte moriatur \Jqui autem non est insidiatus sed Deus illum tradidit in manu eius DIIS.12; Ier 34.141 L.2S,40.41 DIIS,16.17 22,3; On 9,6; Lv 24.17.21; Nm 35,16,31 Nm 3S.111 et aseenderet fumus ex eo quasi de fornace eratque mons omnis terribilis 1get sonitus bucinae paulatim crescebat in maius et prolixius tendebatur Moses loquebatur et Dominus respondebat ei 20descenditque Dominus super montem Sinai in ipso montis vertice et vocavit Mosen in, cacumen eius quo cum ascendisset 21dixit ad eum deseende et contestare populum ne forte velint transeendere terminos ad videndum Dominum et pereat ex eis plurima multitudo 22sacerdotes quoque qui accedunt ad Dominum sanctificentur ne percutiat eos 23dixitque Moses ad Dominum non poterit vulgus ascendere in montem Sinai tu enim testificatus es et iussisti di- cens pone terminos circa montem et sanctifica illum 24cui ait Dominus vade descende ascendesque tu et Aaron tecum sacerdotes autemet populus ne transeant terminos nec aseendant ad Dominum ne fo rte interficiat illos 14 2ldescendit Moses ad populum et omnia narravit eis 20 locutus quoque est Dominus cunctos sermones hos 2ego sum Dominus Deus tuus qui eduxi te de terra Aegypti de domo servitutis 3non habebis deos alienos coram me 4non facies tibi sculptile neque omnem similitudinem quae I 18 ~ omnis mons c. I 19 dominus] deus c I 20 quo ] qui C I 21 uel(t AOA cr I [d~est o usque od v, 25 iant, ve/'S.)] I 22 ascendunt OC I 23 dixit quoque Oe. I IUSSIStl] iurasti C I 24 ascenueque G.; ascendensque A I transeat A; transcendant G. I 25 descenditque c I [iterulll adest OJ II 20,1 locutusque est OTMcr I dorninus ] dcus OM I 2 aegypti -:- et C I 5 miquitatcs ACL I in filios A c I 7 dCI2 0111. A I 9 operauerrs GAO,C I 10 septima A I sabbat urn c I tui + est C, I opus + in co c. I 11 dominus ! ] deus GrA TM I in2 aI/I. ArT I diei J die OC;dicm O I 12 tuarn 0111. ArA I 14 moechaucr ts GAOCr,1 18 lampades OC C I 19 et Ilon oz I 20 deus] dominus AA I 22 dominus] deus oz I uidetis A I siru OCTM c I 23 mecum om, OTM c I 24 de terra 0/11, O I 25 tuum 0111. c, I super eum GArM II 21,1 proponis A; praepones GA I 2 seruiat C I septimo + autem G I 3 egrediatur A; egrediebatur O, I 4 dorninus + eius G, I pepererit CATc I eXI,ult GAOr. I 5 egredietur O I 6 el 0111. Ar; ~ seruus ei G, I 7 consueuerunt AOr cr I 8 tuerat c: fuit CA I habet GOr 1 habeat r; habebit cet . I 9 si autem GrA I sponderit A,; spoponder it r I 12 morietur OT, I 13 in manus GOTMcr I GAOC rATM cr Nm 35.61 Nm 35.20.21; Dt 19.11.12 IV RI 11.15 GAOC I:ATM cr Ot24.7 Ex 21,13-35 LIBER EXODl 106 Dt 19.21 eonstituam tibi locum quo fugere debeat I'si quis de industria occiderit proximum suum et per insidias ab altari meo evelles eum ut moria- tur I5qui pereusserit patrem suum et matrem morte moriatur ' 16qui furatus fuerit hominem et ven diderit eum convietus noxae morte moriatur 11qui maledixerit patri suo et rnatri morte moriatur 18si rixati fuerint viri et pereusserit alter proximumsuum lapide vel pugno et ille mortuus non fuerit sed iaeuerit in lectulo 19Sisurrexerit et ambulaverit forissuper baeulum suum innoeens erit qui percussit ita tamen ut operas eius et inpensas in medicos restituat 20qui pereusserit servumsuum vel aneillam virga et mortui fuerint in manibus eius eriminis reus erit 21sin autem uno die supervixerit vel duobus non subiaeebit poenae quia peeunia i1Iius est 22si rixati fuerint viri et percusserit quis mulierem praegnantem et abortivum quidem feeerit sed ipsa vixerit subiaeebit damno quantum expetierit maritus mulíeris et arbitri iudi- earint 2Jsin autem mors eius Iuérit subsecuta reddet ani mam pro anima 240eulum pro oeulo dentem pro dente manum pro manu pedem pro pede 25adustionem pro .adustione vulnus pro vulnere Iivorem pro livore 26Si percusserit quispiam oculum servi suiaut ancillae et luseos eos feeerit dimittet Iiberos pro oeulo quem eruit 21dentem quoque. si exeusserít servo vel aneillae suae similiter dimittet eos liberos 2!si bos cornu petierit virum aut muJierem et .mortui Iuerint lapidibus obruetur et non comedentur earnes eius dominusque bovis innoeens erit 29quod si bos cornipeta fuerit ab heri 36 et nudius tertius et eontestati sunt dominum eius nee reclusit eum oecideritque virum aut mulierem et bos lapidibus obrueturet dominum illius oecident JOquod si pretium ei fueriLinpositum dabit pro anima sua quiequid fuerit postulatus JIfilium quoque et fiJiam si eornu pereusserit sirnili sententiae subiaeebit J2si servum aneillamque invaserit triginta siclos argenti dabit domino bos vero lapidibus opprimetur JJsi quis aperuerit cisternam et foderit et non operuerit eam eecideritque bos vel asinus in eam J'dominus cisternae reddet pretium iumentorum quod autem mortuum est ipsius erit J'si bos alienus bovem alterius vulne- rarit et ille mortuus fuerit 13 quo I in quem c. 1 14 per industriam Tc 1 altario GI: 1 aucllcs OI:AT 1 15 et I aut c 1 16 noxia C 1 17 et Iaut TM; uel Ac 1 19 percussent TMCIlc r opera 0<1> 1 21 si autem G 1 superuixerint G r 1 ~ uel duobus superulxent c. 1 22 abortum G 1 ": maritus mulicris expetierit C 1 iudicaucrint CA Tc 1 23 SI autem G.I CIUS ICI CI: 1 26 dlmittet + eos Me; + illos r. I' 27 eos I illos I:.; om. AM.; ~ cos dlmlttet I 32 ~ domino dabit c. I 33 uel I aut A c I in ea GA I 34. reddat C 1 ~ reddet dominus cisternae c. 1 35 uulner auit r lapsu; uulnc,raucrit CA TMCIl c 11 Lv 24.20: Mt S,3g 107 LIBER EXODI Ex 21,35-22,16 '. vendent bovem vivum et divident pretium eadaver autem mortui inter se dis- pertient 29 J6sin autem seíebat quod bos eornipeta esset ab her i et nudíus tertíus et non custodivit eum dominus suus reddet bovem pro bove et eadaver integrum accípiet 22 si quís furatus fuerit bovem aut ovem et occiderit vel vendiderit II Sm 12.6 quinque boves pro uno bove resti- tuet et quattuor oves pro una ove 2si effringens fur dornum sive suffodiens fuerit inventus et accepto vulnere mortuus fuerit percussor non erit reus sanguinis Jquod si orto sole hoe feeerit 21.121 homicidium perpetravit et ipse rno- rietur si non habuerit quod pro Iurto reddat venundabitur 'si inventum fuerit apud eum' quod furatus est vivens sive bos sive asinus sive ovis duplum restituet 'si laeserit quispi.!lm,agrum vel vineam - et dimiserit iumentum suum ut depascatur aliena quiequid optimum habuerit in agro suo vel in vinea pro damni aestimatione restituet 6si egressus ignis invenerit spinas et eonprehenderit acervos frugum sive stantes segetes in agris reddet damnum qui ignem succen- čerit 'si quis eommcndaverit amieo peeuniam aut vas in custodiam et ab eo qui suseeperat furto ablata fuerint si invenitur fur duplum reddet 8si latet dominus domus adplicabitur ad deos et iurabit quod non extenderit ma- 11 num in rem proximi sui 9 ad perpetrandam fraudem tam in bove quam in asino et ove ae vestimento et quicquid damnum inferre po test ad deos utriusque eausa perveniet et si ilJi iudica verint duplu m restituet proximo suo 10siquis commendaverit proximo suo asinum bovem ovem et omne iumentumad eustodiam et mortuum fuerit aut debiJitatum vel capturn ab hostibus nullusque hoe viderit IIiusiurandumerit in medio quod non extenderit manum ad rem ij proximi sui suscipietque dominus iuramentum et ille reddere non cogetur 12quod si furto ablatum fuerit restituet Gn 31.39 damnum domino IJsi eomestum a bestia deferet ad eum quod oeeisum est et non restituet 14qui a proximo suo quicquam horum mutuo postularit et debilitatum aut mortuum fucrit domino non praesente reddere con- pelletur "quod si inpraesentiarum fuit dominus non restituet maxime si eonduetum venerat pro rnercede operis sui 16Si seduxerit quis virginem needum o, 22.28.29 desponsatam et dormierit eum ea dotabit eam et habebit uxorem On 34.12 22, 1 ~ ouern aut bouern CTCIl 1 2 mortuus est OTo 1 3 reddat + ipse M c 1 5 restituat GAOC OL 1 8 latet + fur c 1 dominum ATM I postulauerit ACI:I\c I conpellentur or. 1 15 fuerit dominus A; dominus fuit T; dominus fuerit I: c 1 16 sponsatam A 1 et dormierit I dormieritque AT<1>c; et dormieritque M. 1 dotauit GAOI:A 1 habebit + eam MCIlc I