,5* 5, Si
"Qu
ta -o ™. q •
<o o to c
O-OO-O
^ ^ e
O      i « ä
3 «
ft X
„ - >-3
O- w =
? "o q * e * ä
X c «o >-
2 "s 2-* q *>
I -Sqsjgjg
*" to <-to
q ta q í, Sx-S P I a S■ oj-BD- 1,-g
3 5 o * ° Si"    c     o' ti ojc-«^     * cc.
§,Ä 2" r^       £,S r%c.
e>   o í q      >•§ 3 q ~3
>-s,h gq 3 * ■ 2  _      en c-.
'6 °= T
5 £.J-f.^ I
2^ p
a o. tí o o» p c-S' o • t; osi) /n- f- t: t: c>
c, p <-~
c   r-      5 »0
>- x to "-v jí " > * £2
o,au r1 p l*
1 S
■ «VC
o-
s > 5 tí .3* s š**1 * 3 d m   -"R5 "q p'-S.^
"F m 2^
5 tí W
"L. o»
oj u)
►ti
£ T:
W ^   e- *j h-'J
H  »T4       C  »0  •  u) M
g-e- ä p ta 2« a Ti -» «is
r, o,   w ^
■r ■r, a JÍ5
c, §. «ri
c'%> 2,5
5 ä- x "k; a
O' CC C c
2 " ? r: ?s P'e-m.
p ^ M =í
r: JS' f-Oj&s ?
p »'
> m-T:
*  g5- 'o        -S. * ^ w p" »i" f-o
10 SECUNDUM MATTHAEUM 5,17-29
De lege adimplenda: 5,17-20
17 Nolite putare quoniam veni solvere Legem aut Pro-phetas; non veni solvere, sed adimplere. 18 Amen quippe dico vobis: Donee transeat caelum et terra, iota unum aut L 16-17 unus apex non praeteribit a Lege, donee omnia fiant.
19 Qui ergo solvent unum de mandatis istis minimis et docueriť sic homines, minimus vocabitur in regno caelo-rum; qui autem fecerit et docuerit, hie magnus vocabitur in regno caelorum.
20 Dico enim vobis: Nisi abundaverit iustitia ves tra plus quam scribarum et pharisaeorum, non intrabitis in rqgnum caelorum.
Non occides. De iudicio et reconciliatione: 5,21-26 (25-26: L 12.58 s)
21 Audistis quia dictum est antiquis: "Non occides; qui nt f!i73 autem occiderit, reus erit iudicio." 22 Ego autem dico vobis :| Omnis, qui irascitur fratri suo, reus erit iudicio; qui autem 1J 3-15 dixerit fratri suo: "Racha", reus erit concilio; qui autem dixerit: "Fatue", reus erit gehennae ignis. 23 Si ergo offeres munus tuum ad altare, et ibi recordatus fueris quia frater
tuus habet aliquid adversum te, 24 relinque ibi munus Mc u-25
tuum ante altare et vade prius, reconciliare fratri tuo et tunc
veniens offer munus tuum. 25 Esto consentiens adversario
tuo cito, dum es in via cum eo, ne forte tradat te adversarius
iudici, et iudex tradat te ministro, et in carcerem mittaris.
26 Amen dico tibi: Non exies inde, donee reddas novissi- 18-34
mum quadrantem.
Deadulterio: 5,27-30
27 Audistis quia dictum est: 'Won moechaberis". 28 Ego ft{\A autem dico vobis: Omnis, qui viderit mulierem ad con-! cupiscendum earn, iam moechatus est earn in corde suo. 29 Quod si oculus tuus dexter scandalizat te, erue eum et j mc9ai
20 vobis] add. quia C W S • 22 vobis] add. quia C W S «23 offers Č • 24 ciliari C I offeres C; offers W S «27 dictum est] add. antiquis C W S »28 add. quia C; add. quoniam W S
17 Ne existimate me venisse ut dissolvam legem, aut prophetas: non veni ut earn dissolvam, sed
r8 ut earn impleam. Amen quippe dico vobis, Usquedum prseterierit caelum et terra, iota unum aut unus apex nequaquam praeterierit ex lege,
19 usquedum omnia facta fuerint. Quisquis igitui solvent unum ex praeceptis hisce minimis, et ita docuerit homines, minimus vocabitur in regno ccelorum: quisquis autem fecerit et docuerit, iste
20 magnus vocabitur in regno ccelorum. Dico enim vobis, Nisi abundaverit vestra justitia amplius quam ilia scribarum et Pharisaeorum, vos nequaquam ingressuros in regnum ccelorum.
21 Audistis dictum fuisse a veteribus, Non occides: quisquis autem occiderit, dämnas erit ju-
22 dicii. Ego vero dico vobis, Quicunque irascitur fratri suo temere, damnas erit judicii: quicunque vero dixerit fratri suo, Raca, damnas erit con-sessus: quisquis autem dixerit, Fatue, damnas erit
23 gehennae ignis. Igitur, si munus tuum obtuleris ad altare, et illic memineris fratrem tuum habere
24 aliquid contra te; relinque illic munus tuum ante altare, et abi; primum reconciliator fratri tuo,
25 et tunc veni et offer munus tuum. Compone cum adversario tuo cito, dum es in via cum eo: nequando te tradat adversarius judici, et judex te tradat ministro,  et in custodia conjiciaris.
26 Amen dico tibi, Nequaquam exibis illinc, usquedum reddideris ultimum quadrantem.
27 Audistis dictum fuisse a veteribus, Non mcecha-
28 beris. Ego vero dico vobis, Quicunque aspicit mulierem, ut earn concupiscat, jam adulteravit
29 earn in corde suo. Quod si oculus tuus dexter recon-facit ut tu offendas, erue eum, et
vobis]
m l-l S ^
p w y> ui
< ^ á ^ ■•>-?*►-■ §J --Kg
h  <->» k, _
ü t*" öS v; ~
_ _ ■ íl
55
00 w
W -z %
R ** i* CT S> o "-s
vc u
P  O  Si w
© J-
•a oo
(S vo -• to
J? "a C o
3
-» •
o w — -j
Q -i |S
3 B
° «
"i CD
v: o
•n O
<*p-v
o © o S
o ~ O S er
p U) 3 y
ta
o S
— ta n
tv ,_^
b 5.
2" B .n* S e- w
B r-1 o
©J ^0
00
a o
§.3
O
o
3
/—. w
(O
^ pV
m
c a*
<
— < p --o c s
— £ %
06 ^
o:
^ B
r-
U
**• B
cn p^
-v cm o
< c-© o 3 _
>> -í P O « —
h -p o sír p- " p\
spí? o- ©• <-
H ° Q  O <
O O H S
1^
er
vo ET
ö □
Z*
la
q
s °
Oo ' B
< .
0 Oí
n o
to r-'
P C
•■o q
i 0
© ö o
osi
s >- r p. ^
■Stí ' . *. s- >
ö J5
© H
n <
O 1 ■a N) n >J p Si
a" N> 00.
O o ^ h-*
O o --"a
-v S
w ° p
Q M q
5 ^ í? ■ ■^8.8
p- 51 o Ä p
h q m "O  w &
p  -, q
°~ -r-«T>  iTí ^
i i
CT> -í. o* o-g" < O P
H i—i
t; o o
0
•S Q
1 §
s I
h -s*
< p r*ä —
& p, q ^
c ^ ^ •
- p p* -
-s t"
■s> o
<
.=3 "D
•©
p-
2
■o
p
.Ft m p—
o-o,
a
a-
■c
O.
"o, O, ■c
<n
u v©
05»
S-
03-?^
m-~í S
c-•p
oo
o
c-q p
H OJ
Os (— ON "D
TD 03-
S3*
< —\ Oj
03 ď* p-
p'
<
o»
OS
a
■s: o
a-
J-
p"
<
r-
q
< p
O.
-S
a
o 75 p
O
CW 03-
03 "O r-
q q o-
<
o
c-
S
<
03-7? H o
o
o
<
■o
o c»
03»
q
j; q
T= §
o>
^ o p T
< °" p q
< 5
W Os
c5 o q c"
S §? stp
q
o p
Ii
s p
c- h ^. "°
o- í
03" ~0
q 2"
oj
•p o
e- 75 hi
< o
<
o c»
T
03
-í
R"
o c
td
p q
r-03- -p;
03
on S
q
o> <n -í -8
§»s
o ,
H 03
5 ^
B- g < 5
o o
o q e* p
03»
« -S
P> o < q o
c t= p
-í
t* o?
H
7!
03
-e
ži s
C"
■p
r-í
<
.J-
o» t= o-
q p
«—*
O? ?^
8 <o
f= J-
03
03»
<
H "D '8< 7?
gȤ C" j")
p q
P
7! o C-
q p
H 03
D Os H
Cw >-
W' 03»
-8« 12
^ 03-
- CD C J
§» p< <:
H
P T=
r o
-H
03 C
< p
c- s
"S §. ^
d s-* Í? < p» -o
o
q
H P
q
OO 03-
P- cw P S < e»
/ « s-
O 03 Q
g < p-
~ q
03 =
p—* O
03
2 o-
□ H o p-ř
c- p-n "o
o-- p
o o
t:
05
<n
03» P-
<
P»
o >>
03 ?^
C
■p
03-
<
< p
t= q
P^
h" t>> P>
°   03» p-
8- o
03 g,
03- §
co-
o- c- ^ í
í 7s
^ p
s p
P< c
p «n h o
q o c
7! p
J-
P r-3
03 g"
o-
q o
p»: o.
q o
p
"D
03
75 H o-
o c
o
"D
<
03
C!
cr-o 3
2 t-Uř
f
°  3 ?,«^
o\ VO -tw
1 10 w
n Ov hu
. rpj «
í «3 í
-IWp-Lm vD
N) M
Nc
3" O
p" s 03
9 9*
os q c
9 "p
< -e
q-lž
03
q J" p-^
tv <
03 p
•n* p»
03- o-03 >-=
I-3 p p
< p
-> 7! Ji> P
OO -r;
< "p s
q 2 8» -í
"S p'
p- "o
q o
q
p o
< c
2? -i p-
2 os
£3i o-
03 p-» ZS
-   <r> h
7! 03-
75 oj' 035' o < <
< % ^
o 3 &i
u-
i-
to
C- m »T
o.
Sp c-- O'
Pi Q
-e- O
~       ' S
•3 o
B í? 5 " 9»
-o ^
• p' ^
?»"o
q "P       q  ^  h >
o n> o        5.- •-* -
" - 2-*- . Ť5 ^ H s-o 3 "r-2        -?        f> m Q _
§.■« ? S'S'a-^'   •IT« §
5 q g, ^ o o 2
53» O • rfi
p* ^ s
1>Í »<p
. p-=3) . j
"O-
«3
,T5-
q a - - <-o , » E 9. :
i i« ■n S i
p c ^ * ^-^S'-í
G J q
13 " -     P'   2w» "
S3 -S 2 5 P'V
g 2 o í Ja
e n -g
r~     . p-. P
•n
x os m
co
O Ö   w m. «) OjW 2
§J? P--2 I
q -a PJJ5"=*>
-t s
o í*'
P "i
— e -s'^. m
P "  * « o
-1 -í
^ «v ^ p---0 i» S «i T        o 6 ^ i -=t
10
p "Vy
M * ? • o ' ^ © • • t>
t> 5 "     ľ*   "l M
• w Ul p • í° M i- 0 •  i 10
-°° !ü5-5> _
P • ■ ^ BS
>' p -
o w -r t*
W  S* °.L  S.S. ž
p- ? ." • ' í w ojD % u ; o
to
•     m   m 9
ft *
-S- M
<n> m -s-o- o\ •
Oj •
p-iT0   t        p-- p- !»•
t- íp> 5" P     2 -
o;^ _ ta p-£>: V ^ q -   r; "p
P^Ä q     q M <
§ 5 ^ *    . i
•*> P,-©-   -£ ^
.i 3-»í ^ Í5 e P 1 »; H- p- p-> uip . -
o- •
' 0J
18,8 Mc 9,43 30
Dt 24,1' 19,7; Mc 10,3s I!
si
5,30-42     ' """"    SECUNDUM MATTHAliUM 11
proice abs te; expedit enim tibi, ut pereat unurn membro-rum tuorum, quam totum corpus tuum mittatur in gehen-nam. 30 Et si dextera manus tua scandalizat te, abscide earn et proice abs te; expedit enim tibi, ut pereat unum mem-brorum tuorum, quam totum corpus tuum abeat in gehen-nam.
De repudio: 5,31-32 (32: L 16,18)
31 Dictum est autem: "Quicumque dimiserit uxoremsuam, det illi libellum repudii". 32 Ego autem dico vobis: Omnis, 19i9 mc 10,11 qui dimiserit uxorem suam, excepta fornicationis causa, facit earn moechari; et qui dimissam duxerit, adulterat.
De iuratione: 5,33-37
33 Iterum audistis quia dictum est antiquis: "Non periu-rabis; reddes autem Domino iuramenta tua". 34 Ego autem dico vobis: Non iurare omnino, neque per caelum, quia thronus Dei est, 35 neque per terram, quia scabellum estIs 66>1 Act 7,49 [ pedum eius, neque per Hierosolymam, quia civitas est magni Ps 48,3 Regis; 36 neque per caput tuum iuraveris, quia non potes unum capillum album facere aut nigrum. 37 Sit autem ser-mo vester: "Est, est", "Non, non"; quod autem his ábun-dantius est, a Malo est.
31
32
IK 7,10s|
Lv 19,12; 23,16-221 Nu 30,3
Jc 5,12
33
34
35
36
37
2K 1,17 Jc 5,12
De retributione: 5,38-42 (39-42: L 6,29 s)
Ex 21,24
38 Audistis quia dictum est: "Oculumpro oculo et dentem pro dente". 39 Ego autem dico vobis: Non resistere malo; sed si quis te percusserit in dextera maxilla tua, praebe illi Prv 20,22ip4^9 et alteram; 40 et ei, qui vult tecum iudicio contendere et tunicam tuam tollere, remitte ei et pallium; 41 et quicum-: que te angariaverit mille passus, vade cum illo duo. 42 Qui petit a te^da ei; et volenti mutuari a te, ne avertaris. __
30 enim om. S I abeat] eat C W S • 31 ill 13 ei C «32 vobis] add. quia CWS • 39 i dexteram maxillam tuam C    • 40 dimitte C    «41 illo] add. (+ et C) alia CWS
38
39
40
41
42
iabjice abs te:
expedit enim tibi ut pereat unum ex membris tuis, ac non totum corpus tuum conjiciatur in gehennam. Et, si'dextera tua manus facit ut tu offendas, exscinde earn, et abjice abs te: expedit enim tibi ut pereat unum ex membris tuis, ac non totum corpus tuum conjiciatur in gehennam
Dictum est autem, Quisquis dimiserit uxorum suam, det ei libellum abscessionis. Ego vero dico vobis, Quisquis dimiserit uxorem suam, extra rationem scortationis, facit ut ea mcechetur: et quisquis dimissam duxerit, mcechatur.
Rursum audistis dictum fuisse a veteribus, Non pejerabis, sed reddes Domino quse tu juraveris. Ego vero dico vobis, Ne jurate omnino: neque per ccelum, quia thronus Dei est: neque per terram, quia scabellum est pedum ejus; neque per Hierosolyma, quia urbs est magni regis. Neque per caput tuum jures, quia non potes unum capillum album aut nigrum facere. Esto autem sermo vester, Etiam, etiam, Non, non: quod autem supra hsec redundat, ab illoimprobo emanat,
Audistis dictum fuisse, Oculum pro oculo, et dentem pro dente. Ego vero dico vobis, Ne obsistite improbo; sed qui te csedet in dexteram tuam maxillam, obverte ei et alteram: et ei qui velit tecum contendere, ac tunicam tuam capere, dimitte illi etiam pallium: et quisquis te anga-riabit ad milliare unum, abi cum eo duo. Pe-tenti abs te dato: et volentem mutuari abs te, ne aversator.
12
SECUNDUM MATTHAEUM
De dilectione inimlcorum: 5,43-48 (43-48: L 6,27s.32-36)
5,43-6,5
43 Audistis quia dictum est: "Diligesproximum tuum etj^g9,18 odio habebis inimicum tuum". 44 Ego autem dico vobis:! Diligite inimicos vestros et orate pro persequentibus vos,, ^ 12,14.20 45 ut sitis filii Patris vestri, qui in caelis est, quia solemi suum oriri facit super malos et bonos et pluit super iustosj et iniustos. 46 Si enim dilexeritis eos, qui vos diligunt, quamj mercedem habetis? Nonne et publicani hoc faciunt? 47 Eť si salutaveritis fratres vestros tantum, quid amplius facitis?| Nonne et ethnici hoc faciunt? 48 Estote ergo vos perfecti, :lv 19,2 sicut Pater vester caelestis perfectus est.
De eleemosyna: 6,1-4
ÓAttendite, ne iustitiam vestram faciatis coram homini- 23,5 bus, ut videamini ab eis; alioquin mercedem non habetis apud Patrem vestrum, qui in caelis est. 2 Cum ergo facies eleemosynam, noli tuba canere ante te, sicut hypo-critae faciunt in synagpgis et in vicis, ut honorificentur ab hominibus. Amen dico vobis: Receperunt mercedem suam.
3 Te autem faciente eleemosynam, nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua, 4 ut sit eleemosyna tua in abscon-dito, et Pater tuus, qui videt in abscondito, reddet tibi.
De oratione. Oralio dominlca: 6,5-15 (.9-13: L 11,2-4 14-15: Mc 11,25s)
5 Et cum oratis, non eritis sicut hypocritae, qui amantj
44 vestros] add. benefacite his qui oderunt vos CWS | persequentibus] add. et calumniari tibus CWS    »45 quia] qui C W S | ~ bonos et malos CWS    «46 dilexeritis] dili-gitis C; diligatis W S | habebitis C W S    • 48 sicut] add. et C W S _   ■ - -
H 6.1 habebitis C W s   • 2 facies] facis c 5     ^ quum orabis, ne esto ut hypocritae; amant
43 Audistis dictum fuisse, Diliges proximum tuum,
44 et odio habebis inimicum tuum. Ego vero dico yobis, Diligite inimicos vestros, benedicite iis qui exsecrantur vos, benefacite iis qui oderunt vos, et orate pro iis qui vobis sunt infensi,
45 et persequuntur vos: ut sitis filii Patris illius vestri qui est in ccelis: facit enim ut sol suus exoriatur super improbos ac bonos, et pluit super
46 justos et injustos. Nam si dilexeritis eos qui diligunt vos, quam mercedem habebitis? nonne
47 et publicani idem faciunt? Et si complexi fueritis fratres vestros solum, quid amplius facitis? nonne
48 et publicani ita faciunt? Estote igitur vos perfecti, ut Pater vester ille, qui est in ccelis, perfectus est.
G Attkndite ne justitiam vestram exerceatis coram hominibus, ut spectemini ab eis: alioqui mercedem non habebitis apud Patrem vestrum qui
2 est in ccelis. Itaque quum prsestabis eleemosynam, ne curato buccina cani coram te, sicut hypocritEe faciunt in synagogis et in plateis, ut gloriam consequantur  ab hominibus:  amen dico vobis,
3 Perceptam habent mercedem suam. Quum vero tu das eleemosynam, ne noverit sinistra tua quid
4 faciat dextera tua; ut sit tua eleemosyna in occulta : Pater autem tuus, qui te aspicit in occulto, reddet tibi in propatulo.