Est 16,20-24
LIBER HESTER
9.1! -Mertiadecima die mensis duodecimi -h qui vocatur adar 21hanc enim diem omnipotens Deus 9,21.22! i3,i7!      maeroris et luctus eis vertit in gau-
4- dium
22unde et vos inter ceteros festos dies -r- hanc habetote diem et celebrate -r- earn cum omni laetitia -T- ut et in posterum cognoscatur 23 om--r- nes qui fideliter Persis oboediunt -j- dignam pro fide recipere mercedem
9,17; 10,13; Idl 16,31
-^qui autem insidiantur regno eorum -ŕ- perire pro scelere 24omnis autem provincia et civitas -ť- quae noluerit sollemnitatis huius -h esse particeps gladio et igne pereat + et sic deleatur ut non solum homini--t- bus sed etiam bestiis invia sit in -ť sempiternum pro exemplo con--r- temptus et inoboedientiae
EXPLICIT LIBER HESTER
AG  20 die 0111. GC£  |  21 hunc CAr CIAKd>  22 hunc AC | eum AC cc
deus omnipotens Ac.  |   eis] eius G; om. CI
L
'i
INCIPIT PROLOGUS SANCTI H IERONYM I
IN LIBRO IOB
Cogor per singulos Scripturae divinae libros adversariorum respondere male-dictis, qui interpretationem meam reprehensionem Septuaginta interpretům criminantur5 quasi non et apud Graecos Aquila, Symmachus et Theo-dotion vel verbum e verbo, vel sensum de sensu, vel ex utroque commixtum et medie temperatum genus translationis expresserint, et omnia Veteris Instrumenti 6 volumina Origenes obelis asteriscisque distinxerit, quos vel additos vel de Theodotione sumptos translation! antiquae inseruit, probans defuisse quod additum est, Discant igitur obtrectatores mei recipere in toto quod in partibus susceperunt aut interpretati-9 onem meam cum asteriscis suis radere. Neque enim fieri potest, ut quos plura inter-misisse susceperint, non eosdem etiam in quibusdam errasse fateantur, praecipue in lob, cui si ea quae sub asteriscis addita sunt subtraxeris, pars maxima detruncabitur. Et 12 hoc dumtaxat apud Graecos. Ceterum apud Latinos ante earn translationem quam sub asteriscis et obelis nuper edídimus, septingenti ferme aut octingenti versus sunt, ut decurtatus et laceratus conrosusque liber foeditatem sui publice legentibus praebeat. 15       Haec autem translatio nullum de veteribussequitur interpretem, sed ex ipso hebraico arabicoque sermone et interdum syro, nunc verba, nunc sensus, nunc simul utrumque resonabit. Obliquus enim etiam apud Hebraeos totus liber fertur et lubricus et quod 18 graece rethores vocant eoxTipaxiaiaevoc;, dumque aliud loquitur aliud agit, ut si velis anguillam aut murenulam strictis tenere manibus, quanto fortius presseris, tanto citius elabitur. Memini me ob intellegentiam huius voluminis lyddeum quemdam praecepto-21  rem qui apud Hebraeos primas habere putabatur, non parvis redemisse nummis, cuius doctrina an aliquid profecerim nescio, hoc unum scio non potuisse me interpretari nisi quod ante intellexeram, 24       A principio itaque voluminis usque ad verba lob apud Hebraeos prosa oratio est.
Porro a verbis lob in quibus ait: «Pereat dies in qua natus sum et nox in qua dictum iob 3,3 est: Conceptus est homo» usque ad eum locum, ubi ante finem voluminis scriptum 27 est: «ldcirco ipse me reprehendo et ago paenitentiam in favilla et cinere»> exametri iob 42,6 versus sunt, dactilo spondeoque currentes et propter linguae idioma crebro recipientes et alios pedes non earundem syllabarum, sed eorundem temporum. Interdum quoque 30 rithmus ipse dulcis et tinnulus fertur numeris lege solutis, quod metrici ma^is quam simplex lector intellegunt. A supradicto autem versu usque ad finem libri parvum comma quod remanet prosa oratione contexitur. Quod si cui videtur incredulum,
Hor, Carm, 4,2. 11
Prologus. CitanturVLA er CIAKS0>s( = n apud r) ac c(edd, 1593 et I598)r. Tit. eiusdem in librum iob praefatio c | 4 de] e CASOsc | 5 instrumenta V.; testamenti L; praem. testanienti A. [ 8 susceperunt ] receperunt A j 12 translationem] editionem LA. | 13 sunt ] desuntc | 15sequeturL [ 16etom. Ls. [ 17 resonauit VACI r; renouabit L.; sonauit K. [ 18 graeci LLC | eaxnMauajjevoi; om. L | dum qui c. | 19 aut ] uel c | 21 primas habere Ls ] primus habere VKS<t>; primus haberi A CIA« | 25 qua ] quo A j 30 lege resolutis VA<Ds; lege solutus K ; pedum solutis c. I 32 si cui ] sic LI. |
VLA
CIAKS0S cr
L
8; 2,3! Prv 14,2
i Th 5.22 42,12.13
Gn 30,43!
VLA CIAKSOs
cc
VLA CIADKS<P
cr
lob i, 1-7
LIBER IOB
732
metra scilicet esse apud Hebraeos et in morem nostri Flacci graecique Pindari et Alchei et Saffo vel Psalterium vel Lamentationes Hieremiae vel omnia ferme Scripturarum cantica conprehendi, legat Filonem, Iosepphum, Origenem, caesariensem Eusebium, et eorum testimonio me verum dicere conprobabit.
Audiant quapropter canes mei idcirco me in hoc volumine laborasse, non ut inter-pretationem antiquam reprehenderem, sed ut ea quae in ilia aut obscura sunt aut omissa aut certe scriptorum vitio depravata, manifestiora nostra interpretatione fierent, qui et hebraeum sermonem ex parte didicimus et in latino paene ab ipsis incunabulis inter grammaticos et rethores et philosophos detriti sumus. Quod si apud Graecos, post Septuaginta editionem, iam Christi Evangelio coruscante, iudaeus Aquila, et Symma-chus ac Theodotion iudaizantes heretici sunt recepti, qui multa mystéria Salvatoris subdola interpretatione celarunt et tamen in e^ankov; habentur apud ecclesias et ex-planantur ab ecclesiasticis viris, quanto magis ego christianus, de parentibus christianis et vexillum crucis in mea fronte portans, cuius studium fuit omissa repetere, depravata corrigere et sacramenta Ecclesiae puro et fideli aperire sermone, vel a fastidiosis vel a malignis lectoribus non debeo reprobari? Habeant qui volunt veteres libros vel in mem-branis purpureis auro argentoque descriptos, vel uncialibus, ut vulgo aiunt, litteris onera magis exarata quam codices, dum mihi meisque permittant pauperes habere scidulas et non tam pulchros codices quam emendatos. Utraqueeditio, et Septuaginta iuxtaGraecos et mea iuxta Hebraeos, in latinům meo labore translata est. Eligat unusquisque quod vult et studiosům se magis quam malivolum probet.   explicit prologus
INCIPIT LIBER IOB
Vir erat in terra Hus nomine lob et erat vir ille simplex et rectus ac timens Deum et recedens a malo 2natique sunt ei septem filii et tres filiae
3et fuit possessio eius septem milia
ovium et tria milia camelorum quingenta quoque iuga bourn et quingentae asinae ac familia multa nimis
eratque vir ille magnus inter omnes
Orientales 4et ibant filii eius et faciebant convi-vium per domos unusquisque in die suo
et mittentes vocabant tres sorores suas ut comederent et biberent cum eis
5cumque in orbem transissent dies convivii
mittebat ad eos lob et sanctificabat illos
consurgensque   diluculo offerebat
holocausta per singulos dicebat enim
ne forte peccaverint filii mei et bene-
dixerint Deo in cordibus suis sic faciebat lob cunctis diebus 6quadam autem die cum venissent filii Dei ut adsisterent coram Domino adfuit inter eos etiam Satan 7cui dixit Dominus unde venis qui respondens ait
34 sapphus c. I  35 legant LX  |  37 me om. A  j  39 qui ] quia LK; ut qui c.  j  40 et1 om.
Ac  I   hebraeorum LISsC
cunabulis KSOsc
42 et om. L     44 celauerunt AX
45 de ] et de Cc j christianis + natus Cc | 50 dummodo mihi AKSOsc [ 51 utraquc + autem c  | 53 se ] me IAK c |]
lob. Citantur VLA et CXADKSOs( = n apud r) ac cr. [Phil, luL, Greg., Philippi presbyteři, Iuliani Eclanensis, Gregorii Magni commentaria in Iob] Tit. liber iob c |j 1,1 [deest s usque ad 38,16] I a ] ab omni A [ 5 orbem ] urbem A | per singulis L; pro singulis c |
33
36
39
42
45
48
51
8,4
6—8: 2,1-3
Ps iOK.fi;
Za 3,1
733
LIBER IOB
lob 1,7-2,3
L
L
f
\ J ■
11.12:
2,5-7
- r
i!
■a!'
11
1.11:6.7    circuivi terram et perambulavi earn
8 dixitque Dominus ad eum numquid considerasti servum me-um lob quod non sit ei similis in terra
i!    homo simplex et rectus et timens Deum ac recedens a malo 9cui respondens Satan ait numquid frustra timet lob Deum 10nonne tu vallasti eum ac domum eius universamque substantiam per cir-cuitum
operibus manuum eius benedixisti et possessio illius crevit in terra sed extende paululum manum tuam et tange cuncta quae possidet nisi in facie tua benedixerit tibi 12 dixit ergo Dominus ad Satan ecce universa quae habet in manu tua sunt
tantum in eum ne extendas manum tuam
egressusque est Satan a facie Domini 13cum autem quadam die filii et filiae eius comederent et biberent vinum in domo fratris sui primogeniti ,4nuntius venit ad lob qui diceret boves arabant et asinae pascebantur iuxta eos
15et inruerunt Sabei tuleruntque omnia
et pueros percusserunt gladio et evasi ego solus ut nuntiarem tibi 16cumque adhuc ille loqueretur venit alter et dixit ignis Dei cecidit e caelo et tactasoves puerosque consumpsit et effugi ego solus ut nuntiarem tibi 17sed et illo adhuc loquente venit alius et dixit
Chaldei fecerunt tres turmas et in-
vaserunt camelos et tulerunt eos nec non et pueros percusserunt gladio et ego fugi solus ut nuntiarem tibi 18loquebatur ille et ecce alius intravit et dixit
filiis tuis et filiabus vescentibus et bi-bentibus vinum in domo fratris sui primogeniti ,9repente ventus vehemens inruit a regione deserti
et concussit quattuor angulos domus
quae corruens oppressit liberos tuos et mortui sunt
et effugi ego solus ut nuntiarem tibi 20 tunc surrexit lob et scidit tunicam suam et tonso capite corruens in terram adoravit 21 et dixit
nudus egressus sum de utero matris meae
et nudus revertar illuc
Dominus dedit Dominus abstulit sit
nomen Domini benedictum 22 in omnibus his non peccavit lob neque stultum quid contra Deum lo-
cutus est
2 factum est autem cum quadam die venissent filii Dei et starent coram Domino
venisset quoque Satan inter eos et
staret in conspectu eius 2ut diceret Dominus ad Satan unde venis
qui respondens ait circuivi terram et perambulavi earn 3et dixit Dominus ad Satan numquid considerasti servum meum
lob quod non sit ei similis in terra vir simplex et rectus timens Deum ac
recedens a malo et adhuc retinens
innocentiam tu autem commovisti me adversus
8 et2] ac Xc; om. C | 10 operibusque LDSO
ac ] et CS c  [  9 ~ frustra iob timet CX; ~ iob frustra timet c. | illius ] eius CXDS<1> c   |   11 in faciem tuam L; in facie CI; in
faciemAKSc |  13 in domum L | 14 eos] illos L j 16 de caelo LCAS | 18 loquebatur ] praem. adhuc LDS<Pc | 20 tunicam suam ] uestimenta sua LCS c |  21 et2 om. CAKS | abstulit + sicut domino placuit ita factum est CASOc Lc  ||  2,1 quoque + et A   j   3 rectus + ac CDc; -VL.  I  ac ] et CD c I
22 iob + labiis AS; + labiis suis et VIAKO       deum] dominum
Is21,l!
ler 7,29
Ecl 5.14; i Tim 6.7
Ps 112,2! 2,10
1—3:
1.6-8
1.1! 33.9; Prv 14,2
9; 27,5
VLA
CXADKSO
cr
lob 2,3-3,17
LIBER IOB
734
5—7:
1,11.12
Dt 28,35!
eum ut adfligerem ilium frustra 4cui respondens Satan ait pellem pro pelle et cuncta quae ha-
bet homo dabit pro anima sua 5alioquin mitte manum tuam et tange
os eius et carnem et tunc videbis quod in facie bene-
dicat tibi 6 dixit ergo Dominus ad Satan ecce in manu tua est verumtamen animam illius serva 7egressus igitur Satan a facie Domini percussit lob ulcere pessimo a planta pedis usque ad verticem eius
8 qui testa saniem deradebat sedens in
sterquilinio
9 dixit autem illi uxor sua
3! 27,5    adhuc tu permanes in simplicitate
tua
benedic Deo et morere
10 qui ait ad illam quasi una de stultis
locuta es
si bona suscepimus de manu Domini quare mala non suscipiamus in omnibus his non peccavit lob la-biis suis
11 igitur audientes tres amici lob omne malum quod accidisset ei venerunt singuli de loco suo
Eliphaz Themanites et Baldad Suites et Sophar Naamathites condixerant enim ut pariter venien-tes visitarent eum et consolarentur ,2cumque levassent procul oculos suos non cognoverunt eum et exclaman-tes ploraverunt scissisque vestibus sparserunt pulve-rem super caput suum in caelum 13et sederunt cum eo in terram septem diebus et septem noctibus et nemo loquebatur ei verbum videbant enim dolorem esse vehe-
1,22
Ios 7,6! I Mcc 4,39
Ez 3,15
VLA CIA DK SO
cc
men tern
3 post haec aperuit lob os suum et
maledixit diei suo 2et locutus est 3pereat dies in qua natus sum et nox in qua dictum est conceptus est homo
4dies ille vertatur in tenebras non requirat eum Deus desuper et
non inlustret lumine 5obscurent eum tenebrae et umbra
mortis
occupet eum caligo et involvatur amaritudine 6noctem illam tenebrosus turbo pos-sideat
non conputetur in diebus anni nec
numeretur in mensibus 7 sit nox ilia solitaria nec laude digna 8maledicant ei qui maledicunt diei qui parati sunt suscitare Leviathan 9 obtenebrentur steilae caligine eius expectet lucem et non videat nec ortům surgentis aurorae 10quia non conclusit ostia ventris qui portavit me nec abstulit mala ab oculis meis "quare non in vulva mortuus sum egressus ex utero non statim perii
12 quare exceptus genibus cur lactatus
uberibus
13 nunc enim dormiens silerem et som-
no meo requiescerem 14cum regibus et consulibus terrae qui
aedificant sibi solitudines ,5aut cum principibus qui possident
aurum et replent domos suas ar-
gento
,6aut sicut abortivum absconditum non subsisterem vel qui concepti non viderunt lucem
17ibi impii cessaverunt a tumultu et ibi requieverunt fessi robore
3 ilium ] eum ADc | 5 in faciem LAKSc [ benedicet     benedicit L.; benedixerit AS<P
6 anima LA manes IADK
8 radebat CAKSc; radiebat A.; reddebat X. 10 ex stultis I; -f mulieribus ClDS<Pc
9 permanens tu L.; per-domini ] dei Vc   | mala
om. I.; ~ mala quare DK c | 12 leuarent A.; elcuassent LSO c | 13 in terram VLt ] in terra cel. \\ 3,2 locutus est] dixit A | 4 inlustretur IDc | 5 umbrae LCS<P | 10 non clusit VDS I ostium A I
fir 23.](J.
10,18,19; Icr 20, LT1
735
LIBER IOB
lob 3, i8-5,4
Is 35,3!
.1; 17.15
Pa 36.25! Sir 2,12
Prv 22,8;
Sir 7.3; .7; 10.13
■I U.21; Is 11,4!
I
18et quondam vincti pariter sine mo-lestia non audierunt vocem exac-toris
19parvus et magnus ibi sunt et servus
liber a domino suo 20quare data est misero lux et vita his
qui in amaritudine animae sunt 21 qui expectant mortem et non venit
quasi effodientes thesaurům 22gaudentque vehementer cum inve-
nerint sepulchrum 23viro cuius abscondita est via et cir-
cumdedit eum Deus tenebtis 24antequam comedam suspiro et quasi
inundantes aquae sic rugitus meus 25 quia timor quern timebam evenit
mihi et quod verebar accidit 26nonne dissimulavi nonne silui nonne
quievi et venit super me indignatio 4 respondens autem Eliphaz Themanites dixit 2 si coeperimus loqui tibi forsitan mo-
leste accipias sed conceptum sermonem tenere
quis possit 3ecce docuisti multos et manus lassas
roborasti
"vacillantes confirmaverunt sermones
tui et genua trementia confortasti 5nunc autem venit super te plaga et
defecisti tetigit te et conturbatus es 6timor tuus fortitudo tua patientia
tua et perfectio viarum tuarum 7recordare obsecro te quis umquam
innocens perierit aut quando recti
deleti sint 8quin potius vidi eos qui operantur
iniquitatem et seminant dolores et
metunt eos 9flante Deo perisse et spiritu irae eius
esse consumptos 10rugitus leonis et vox leaenae et den-
Tb 12,11; Sap 6,24
33,15!
Idl 14.17;
Ps 6.3! 47,6.7,
54,6
tes catulorum leonum contriti sunt "tigris periit eo quod non haberet praedam et catuli leonis dissipati sunt
12porro ad me dictum est verbum absconditum et quasi furtive suscepit auris mea venas susurri eius
13 in horrore visionis nocturnae quando solet sopor occupare homines
14pavor tenuit me et tremor et omnia ossa mea perterrita sunt
15et cum spiritus me praesente transi-ret ínhorruerunt pili carnis meae
I6stetit quidam cuius non agnoscebam vultum
imago coram oculis meis et vocem quasi aurae lenis audivi 17numquid homo Dei conparatione 9,2122,2; 25,4 iustificabitur aut factore suo purior erit vir
18 ecce qui serviunt ei non sunt stabiles 15,15 et in angelis suis repperit pravita-tem
19quanto magis hii qui habitant domos luteas qui terrenum habent fundamentům consumentur velut a tinea
20 de mane usque ad vesperum succi- is 33.12
dentur
et quia nullus intellegit in aeternum peribunt
21 qui autem reliqui fuerint auferentur
ex eis
morientur et non in sapientia 5 voca ergo si est qui tibi respondeat et ad aliquem sanctorum conver-tere
2vere stultum interficit iracundia et
parvulum occidit invidia 3ego vidi stultum firma radiče et ma- ps 36.35
ledixi pulchritudini eius statim 4longe fient filii eius a salute et con- ps ns.iss
terentur in porta et non erit qui
20 ~ data misero est D.; ~ misero data est c | 22 gaudetque L.; gaudent CD j 24 quasi ] tamquam c | inundantis VS |[ 4,2 accipias VKr Phil. lul. ] accipics cel. | poterit Ac | 3 roborasti ] laborasti L | 4 confortasti ] confirmasti LS | 6 timor ] praetn. ubi est DKcp c \ 7 periit CADSOc 1 sint VLc ) sunt crt. \ II pent AD. 1 12 ucna AO. \ susurrii AS  I  20 uesperam ACAKSfl>c II
VLA
CIADKS*
cr.
9,10; 37,5; I Par 16,12!
Dl 28,12!
12,21! 22,29! I Sm 2,7! Est 11.11: Lc 1.52
II Esr 4,15!
I Cor 3.19 II Esr 4.15!
12.25; Dt 28,29: Is 59,10!
Ps 34,10; 71.12! Ier 15,21; 20,13; 21.12! 31.11
Ps 93,12
Prv 3.11!
Os 6,2
Tb 3.21! Prv 24.16
VLA CIADKSd>
ct
lob 5,4-6,9
LIBER IOB
736
eruat
5cuius messem famelicus comedet et
ipsum rapiet armatus et ebibent si-
tientes divitias eius 6nihil in terra sine causa fit et de hu-
mo non orietur dolor 7 homo ad laborem nascitur et avis ad
volatům
8quam ob rem ego deprecabor Dominům et ad Deum ponam eloquium meum
9 qui facit magna et inscrutabilia et
mirabilia absque numero
10 qui dat pluviam super faciem terrae
et inrigat aquis universa
11 qui ponit humiles in sublimi et mae-
rentes erigit sospitate
12 qui dissipat cogitationes maligno-
rum ne possint implere manus eo-rum quod coeperant nqui adprehendit sapientes in astutia eorum et consilium pravorum dissipat
14 per diem incurrent tenebras et quasi in nocte sic palpabunt in meridie
l5porro salvum faciet a gladio oris eorum et de manu violenti pauperem
l6et erit egeno spes iniquitas autem contrahet os suum
l7beatus homo qui corripitur a Domino
increpationem ergo Domini ne re-probes
,8quia ipse vulnerat et medetur percu-
tit et manus eius sanabunt 19in sex tribulationibus liberabit te et
in septima non tanget te malum 2oin fame eruet te de morte et in bello
de manu gladii 21 a flagello linguae absconderis et non
timebis calamitatem cum venerit
22in vastitate et fame ridebis et besti-
am terrae non formidabis 2i sed cum lapidibus regionům pactum ez 34.2si
tuum et bestiae terrae pacificae
erunt tibi
24et scies quod pacem habeat taberna-culum tuum et visitans speciem tuam non peccabis
25 scies quoque quoniam multiplex erit cn íe.inr
semen tuum et progenies tua quasi herba terrae
26 ingredieris in abundantia sepulchrum
sicut infertur acervus in tempore suo
27ecce hoc ut investigavimus ita est
quod auditům mente pertracta 6 respondens autem lob dixit 2utinam adpenderentur peccata mea
quibus iram merui et calamitas
quam patior in statera 3 quasi harena maris haec gravior ap-
pareret
unde et verba mea dolore sunt plena 4quia sagittae Domini in me sunt qua- ps 37.3:87,17 rum indignatio ebibit spiritum meum et terrores Domini militant 10,17 contra me 5numquid rugiet onager cum habu-erit herbam aut mugiet bos cum ante praesepe plenum steterit
6 aut poterit comedi insulsum quod
non est sale conditum aut potest aliquis gustare quod gus-tatum adfert mortem
7 quae prius tangere nolebat anima
mea nunc prae angustia cibi mei sunt
8quis det ut veniat petitio mea et quod
expecto tribuat mihi Deus 9et qui coepit ipse me conterat solvat
manum suam et succidat me
5.5 comedit LKS | et bibent lADSOc | 6 oritur AIAc; egredietur C; egreditur S. 7 ~ nascitur ad laborem c.  I ad uolandum ACE I 8 deum 4- meum A  I 9 fecit VLXK r
15 faciat L: -f cgcnum IOc I  17 a domino ] a
in septimo A       22 bestias De   I   25 ct scies
11 ponet ACK | in sublime LIAKSc deoIDKSOc I 19 liberauit ACTAKS quoque LA<J>; et scies CS | 26 accruus 4- tritici c ]| 6,3 apparct LI; apparent K.S ] 5 rugit AS I 6 adferet L<& | mortem -f- animae enim esunenti etiam amara dulcia esse (om. I.) uidentur LIO   |   7 -» nolebat tangere c   |   8 deus ] dominus LAC
737
LIBER IOB
lob 6, 10-7, 1 I
f.
A
■i \
s-
J "lr
l0et haec mihi sit consolatio ut adfli-gens me dolore non parcat nec con-tradicam sermonibus Sancti 4.6 "quae est enim fortitudo mea ut sus-tineam aut quis finis meus ut pa-tienter agam I2nec fortitudo lapidum fortitudo mea
nec caro mea aerea est 13ecce non est auxilium mihi in me et 19.13.14!      necessarii quoque mei recesserunt
a me
14qui tollit ab amico suo misericor-diam timorem Domini derelinquit "fratres mei praeterierunt me sicut torrens qui raptim transit in con-vallibus
16qui timent pruinam inruet super eos nix
17 tempore quo fuerint dissipati peri-bunt et ut incaluerit solventur de loco suo
18involutae sunt semitae gressuum eorum ambulabunt in vacuum et peri-bunt
19considerate semitas Theman itinera
Saba et expectate paulisper 20confusi sunt quia speravi venerunt quoque usque ad me et pudore co-operti sunt 21 nunc venistis et modo videntes pla-
gam meam timetis 22numquid dixi adferte mihi et de substantia vestra donate mihi 23vel liberate me de manu hostis et de
manu robustorum eruite me 34docete me et ego tacebo et si quid
forte ignoravi instruite me 25quare detraxistis sermonibus verita-ios.46      tis cum e vobis nullus sit qui possit
arguere
.2;ier 5.13 26ad increpandum tantum eloquiacon-
cinnatis et in ventum verba profer-tis
27super pupillum inruitis et subvertere
nitimini amicum vestrum 28verumtamen quod coepistis explete
praebete aurem et videte an men-
tiar
29respondete obsecro absque conten-tione et loquentes id quod iustum est iudicate
30et non invenietis in lingua mea ini-quitatem nec in faucibus meis stul-titia personabit
7 militia est vita hominis super terram et sicut dies mercennarii dies eius
2 sicut servus desiderat umbram et sicut mercennarius praestolatur finem operis sui
3sic et ego habui menses vacuos et noctes laboriosas enumeravi mihi
4si dormiero dico quando consurgam et rursum expectabo vesperam et re-plebor doloribus usque ad tenebras
5 induta est caro mea putredine et sor-
dibus pulveris cutis mea aruit et contracta est
6 dies mei velocius transierunt quam
a texente tela succiditur et con-
sumpti sunt absque ulla spe 7memento quia ventus est vita mea
et non revertetur oculus meus ut
videat bona 8 nec aspiciet me visus hominis oculi tui in me et non subsistam 9sicut consumitur nubes et pertransit
sic qui descenderit ad inferos non
ascendet
10nec revertetur ultra in domum suam neque cognoscet eum amplius locus eius
"quapropter et ego non parcam ori meo
loquar in tribulatione spiritus mei confabulabor cum amaritudine animae meae
Í
H ť"
it
12 aenea CIADKOc  |   13 me2 4- auersa cst a me misericordia et uisitatio domini mei (om. S) me dispcxit AS |  16 timet VL. |  1 7 incalucrit AK c Tíl ] inculuerint cet. |  19 thema c 22 mihi1 onu A \ 25 Lirguere 4- me D(£ c | 27 nitem mi AC | 30 pcrsonauit LAC || 7,4 di-cam LCTASc; om. D. | rcsurgam AZ.: surgam CA- | 6 ueiociores A | 7 reucrtiíur VS 9 ascendit VAKS  I   10 reuertitur AKS  1   11 confabulor L I
Dt 1,16!
Ps 16,3; Sir 14.1!
14,14 14P6
Hab 3,16
9,25 Is 38,12
10,21; 16,23; Sap 2.1
II Sm 12ř23 Ps 102,16
10,1; 23.2
VLA
CIADKS* er
lob 7,12-8,22
LIBERIOB
738
Tb .1,6; Ier 8,3: Ion 4,3
9,21!
Ps 8,5! 143,3; Sir 18.7
Ps 16,3
12numquid mare sum ego aut cetus
quia circumdedisti me carcere 13si dixero consolabitur me lectulus meus et relevabor loquens mecum in strato meo l4terrebis me per somnia et per visio-
nes horrore concuties 15 quam ob rem elegit suspendium ani-
ma mea et mortem ossa mea 16desperavi nequaquam ultra iam vi-vam
parce mihi nihil enim sunt dies mei 17 quid est homo quia magnificas eum aut quia ponis erga eum cor tuum 18visitas eum diluculo et subito probas ilium
19 usquequo non parces mihi nec dimit-tis me ut gluttiam salivam meam
20peccavi quid faciam tibi o custos ho-minum
quare posuisti me contrarium tibi et factus sum mihimet ipsi gravis 21 cur non tolles peccatum meum et quare non auferes iniquitatem meam
2o.ii:2i,26    ecce nunc in pulvere dormiam et si
mane me quaesieris non subsistam
8 respondens autem Baldad Suites dixit
2usquequo loqueris talia et spiritus
multiplex sermones oris tui
3numquid Deus subplantat Judicium
et Omnipotens subvertit quod ius-tum est
4etiam si filii tui peccaverunt ei et di-misit eos in manu iniquitatis suae 5tu tarnen si diluculo consurrexeris ad Deum et Omnipotentem fueris deprecatus 6si mundus et rectus incesseris statím evigilabit ad te et pacatum reddet
34,12
1,5
habitaculum iustitiae tuae 7 in tantum ut priora tua fuerint parva et novissima tua multiplicentur ni-mis
8interroga enim generationem pristi- di 32,71 nam et diligenter investiga patrum memoriam
9hesterni quippe sumus et ignoramus
quoniam sicut umbra dies nostri j^J 2915! sunt super terram psioa.23; i4(.
10et ipsi docebunt te loquentur tibi et Dt 32.71 de corde suo proferent eloquia
"numquid vivere potest scirpus absque humore aut crescet carectum sine aqua
,2cum adhuc sit in flore nec carpatur manu ante omnes herbas arescit
,3sic viae omnium qui obliviscuntur
Deum et spes hypocritae peribit síri1!" 1u,:ís' 14non ei placebit vecordia sua et sicut 1*59,5
tela aranearum fiducia eius )5innitetur super domum suam et non
stabit
fulciet earn et non consurget 16humectus videtur antequam veniat sol et in horto suo germen eius egreditur
17 super acervum petrarum radices eius densabuntur et inter lapides com-morabitur
1Rsi absorbuerit eum de loco suo ne-gabit eum et dicet non novi te
,9haec est enim laetitia viae eius ut rursum de terra alii gcrminentur
20Deus non proiciet simplicem nec porriget manum malignis
21 donee impleatur risu os tuum et labia tua iubilo
22qui oderunt te induentur confusione ps 131,is et tabernaculum  impiorum non J.^i^'21
VLA
CXADKSO
ct
12
ego sum c.
16 iam otn. L
carccrem L \ 13 reuelabor LCTO ! 15 digit A 17 quia pones ACS; quid apponis c i 19 parcis VIADSOc | me ] mihi LD.; om. I ! 21 tolles VLK r ] talüs cel. j aufcrcs ACIr ] aufcris LK; aufers cel. in puluercm Cr; puluerem L. me om. L; ~ quaesieris me S j; 8,2 sermonis VCIDS I 3 et ] aut A c | 5 deum ] dominum LA I 6 si—incesseris om. L \ pacatum ] peccatum L : 7 ut 1- si c I 10 te 4 et AA 11 uiuere VLACKr Phil.] uirere LADSc /«/.; uirescere 4> | cresot D; crescere CKSc | 16 horto v. Til ] hortu LACS; ortu c et. | egredietur AIDc ] 17 denscbuntur VO | 19ujae] uitac VA  I 20 porngit LK  I 22 confusionem LK.
739
L J BER JOB
lob 8,22-9,33
'17! Ps 142,2! Sir 7.5
Is 13.13! 26.11
Ps 103.2! 44,24! 45,12!
Ml 14.25!
38,31.32; Am 5,S
5,9!
Eel 8.4! Sap 12.12!
Na 1.6!
10,15
subsistet 9 et respondens lob ait 2vere scio quod ita sit et quod non
iustificetur homo conpositus Deo 3 si voluerit contendere cum eo non
poterit ei respondere unum pro
mille
4sapiens corde est et fortis robore quis restitit ei et pacem habuit 5 qui transtulit montes et nescierunt
hii quos subvertit in furore suo 6qui commovet terram de loco suo et
columnae eius concutiuntur 7 qui praecipit soli et non oritur et
Stellas claudit quasi sub signaculo 8qui extendit caelos solus et graditur
super fluctus maris
9 qui facit Arcturum et Oriona et Hy-
adas et interiora austri
10 qui facit magna et inconprehensibilia
et mirabilia quorum non est nume-rus
11 si venerit ad me non videbo si abi-
erit non intellegam eum
12 si repente interroget quis respondebit
ei vel quis dicere potest cur facis
13 Deus cuius resistere irae nemo pot-
est et sub quo curvantur qui por-
tant orbem Mquantus ergo sum ego qui respon-
deam ei et loquar verbis meis cum
eo / ,5qui etiam si habuero quippiam ius-
tum non respondebo sed meum iu-
dicem deprecabor ,6et cum invocantem exaudierit me
non credo quod audierit vocem
meam
17 in turbine enim conteret me et multi-plicabit vulnera mea etiam sine causa
,8non concedit requiescere spiritum
meum et implet me amaritudinibus fám 3% l9si fortitudo quaeritur robustissimus est
si aequitas iudicii nemo pro me au-
det testimonium dicere 20si íustifícare me voluero os meum Jfsm Jfl6,
condemnabit me si innocentem ostendere pravum me 110 i.«
conprobabit
21 etiam si simplex fuero hoc ipsum i-
gnorabit anima mea et taedebit me ^iiW1 vitae meae
22 unum est quod locutus sum et in- e^Ža*-ví'3''
nocentem et impium ipse consumit
23 st flagellat occidat semel et non de
poenis innocentum rideat 24terra data est in manu impii vultum
iudicum eius opeřit quod si non ille est quis ergo est 25dies mei velociores fuerunt cursore 7,6
fugerunt et non viderunt bonům 26pertransierunt quasi navěs porna
portantes sicut aquila volans ad
escam
27cum dixero nequaquam ita loquar commuto faciem meam et dolore torqueor
28verebar omnia opera mea sciens
quod non parceres delinquenti 29si autem et sic impius sum quare
frustra laboravi 30 si lotus fuero quasi aquis nivis et
fulserint velut mundissimae manus prv 30,12
meae
31tamen sordibus intingues me et abo-
minabuntur me vestimenta mea 32neque enim viro qui similis mei est
respondebo nec qui mecum in iudi-
cio ex aequo possit audiri 33 non est qui utrumque valeat arguere
et ponere manum suam in ambo-
bus
9,1 respondens autem A; respondens CADK [ ait 1 dixit ACXA | 4 resistit VAKStP 7 orietur LA | 11 ~~ eum et {om. c) si abierit non intellegam CC | 12 quis1 ] qui L cur + ita CASc; 4- sic A. | 13 ~ irae resistere nemo A; - irae nemo res. c. | 14 qui ] utCAc j 16 audierit ] exaudierit VAS j 18 implebit A.; impleuit A. | 19 -* audet pro me L c I 20 ostendere VAIADr Phil. lul. ] ostendero cel. ] 24 in manus LCD c | judicium VAAK  I  30 fulserunt A; fuerint K I
VLA
CIADKSO ct
lob 9,34-11,8
LIBER IOB
740
13,21; 2.5.6
9,21!
34auferat a me virgam suam et pavor
eius non me terreat 35loquar et non timebo eum neque enim possum metuens respondere 10 taedet animam meam vitae meae dimittam adversum me eloquium me um
7,11; 23.2    loquar in amaritudine animae meae
2dicam Deo noli me condemnare in-
dica mihi cur me ita iudices 3numquid bonum tibi videtur si ca-
lumnieris et opprimas me opus ma-
nuum tuarum et consilium impiorum adiuves 4numquid oculi carnei tibi sunt aut
sicut videt homo et tu videbis 5numquid sicut dies hominis dies tui
et anni tui sicut humana sunt tem-
pora
6ut quaeras iniquitatem meam et pec-
catum meum scruteris 7et scias quia nihil impium fecerim cum sit nemo qui de manu tua pos-sit eruere
8manus tuae plasmaverunt me et fe-cerunt me totum in circuitu et sie repente praeeipitas me "memento quaeso quod sicut lutum feceris me et in pulverem reduces me
10nonne sicut lac mulsisti me et sicut
caseum me coagulasti "pelle et carnibus vestisti me et ossi-
bus et nervis conpegisti me ,2vitam et misericordiam tribuisti mihi et visitatio tua custodivit spiritum meum
13 licet haec celes in corde tuo tarnen scio quia universorum memineris
14 si peceavi et ad horam pepercisti mihi cur ab iniquitate mea mundum me esse non pateris
15et si impius fuero vae mihi est et si iustus non levabo caput satura-
Dt 32,39! Tb 13,2!
Ps IIS.73
13.12; Gn 3.39! 33,6; 34,15; Ps 102.14 Sirl7,2;Is64.8!
Sap 7.2
9,15
tus adflictione et miseria 16et propter superbiam quasi leaenam
capies me reversusque mirabiliter
me crucias I7instauras testes tuos contra me et
multiplicas iram tuam adversum
me et poenae militant in me ,8quare de vulva eduxisti me qui uti-
nam consumptus essem ne oculus
me videret 19fuissem quasi qui non essem de utero
translatus ad tumulům 20numquid non paucitas dierum meo-
rum finietur brevi dimitte ergo me ut plangam paulu-
lum dolorem meum 21antequam vadam et non revertar ad
terram   tenebrosam   et opertam
mortis caligine 32 terram miseriae et tenebrarum ubi
umbra mortis et nullus ordo et
sempiternus horror inhabitans 11 respondens autem Sophar Naama-
thites dixit 2numquid qui multa loquitur non et
audiet
aut vir verbosus iustificabitur
3 tibi soli tacebunt homines et cum
ceteros inriseris a nullo confuta-beris
4 dixisti enim purus est sermo meus et
mundus sum in conspectu tuo
5atque utinam Deus loqueretur tecum et aperiret labia sua tibi
6ut ostenderet tibi secreta sapientiae
et quod multiplex esset lex eius et intellegeres quod multo minora exigaris a Deo quam meretur ini-quitas tua
7forsitan vestigia Dei conprehendes et usque ad perfectum Omnipotentem repperies
8excelsior caelo est et quid facies pro-fundior inferno et unde cognosces
VLA CIADKS<t>
cc
35 respondere + ei A || 10,1 in amaritudinem LK. | 3 calumnieris    mc De. runt mc et plasmauerunt me DSc   [   II et2 om. CLc  |   13 quia] quod A ACTA OS c I 22 et3] sed Ic | inhabitai c || 11,6 multa LCA; multum S S0>c I 7 conprchendis LK.S I
[ 8 — fece-19 qui om. a deo 1 ab eo
Ps 77,49, 6,4
3.11! 1er 2-
h    I .H
14,1! 16.2* 17,1; Ps U «;
7,9! 16,23 Ps 87,7!
fr
Gn 14,22! 36.10
Is 58,10!
33..!!
Ps 76,20; Sap 9.13' Rm 11.33
22,12
Ps 4.9.10
Lv 26.6!
Ii
17.5
13,2; 15,9
[30,1; Tb 2.15; '« 21.H' 43.14 ! Icr 9.5
21.3
74»
LI BER IOB
lob 11,9-12,21
9longior terrae mensura eius et latior mar i
10si subverterit omnia vel in unum co-artaverit quis contradicet ei
11 ipse enim novit hominum vanitatem
et vídens iniquitatem nonne consi-derat
12 vir vanus in superbiam erigitur et
tamquam pullum onagri se liberum natum putat
13 tu autem firmasti cor tuum et ex-
pandisti ad eum manus tuas l4si iniquitatem quod est in manu tua abstuleris a te et non manserit in tabernaculo tuo iniustitia 15 turn levare poteris faciem tuam absque macula et eris stabilis et non timebis
16miseriae quoque oblivisceris et quasi aquarum quae praeterierint recor-daberis
17et quasi meridianus fulgor consurget
tibi ad vesperam et cum te consumptum putaveris
orieris ut lucifer 18et habebis fiduciam proposita tibi
spe et defossus securus dormies 19requiesceset non erit qui te exterreat
et deprecabuntur faciem tuam plu-
rimi
20oculi autem impiorum deficient et effugium peribit ab eis et spes eo-rum abominatio animae 12 respondens autem lob dixit 2ergo vos estis soli homines et vobis-
cum morietur sapientia 3et mihi est cor sicut et vobis nec inferior vestri sum quis enim haec quae nostis ignorat 4qui deridetur ab amico suo sicut ego invocabit Deum et exaudiet eum deridetur enim iusti simplicitas
Mampas contempta apud cogitatio-nes divitum parata ad tempus statutům
6 abundant tabernacula praedonum
et audacter provocant Deum cum ipse dederit omnia in manibus eorum
7nimirum interroga iumenta et doce-bunt te et volatilia caeli et indica-bunt tibi
8loquere terrae et respondebit tibi et
narrabunt pisces maris 9 quis ignorat quod omnia haec ma- is 41.20:66.2'
nus Domini fecerit l0in cuius manu anima omnis viventis
et spiritus universae carnis hominis "nonne auris verba diiudicat et fauces comedentis saporem 12in antiquis est sapientia et in multo
tempore prudentia "apud ipsum est sapientia et forti-
tudo ipse habet consilium et intel-
legentiam I4si destruxerit nemo est qui aedificet
et si incluserit hominem nullus est is 22.22!
qui aperiat l3si continuerit aquas omnia siccabun-
tur et si emiserit eas subvertent ter-
Sap 7.16; Act 17.28
Nm 16.22! 34.3
32.7
16
ram
l6apud ipsum est fortitudo et sapientia ipse novit et decipientem et eum qui decipitur
l7adducit consiliarios in stultum finem et iudices in stuporem
isbalteum regum dissolvit et praecin-git fune renes eorum
13ducit sacerdotes inglorios et optima-tes subplantat
20commutans labium veracium et doc-trinam senum auferens
2leffundit despectionem super princi-pes et eos qui oppressi fuerant re-
13
Is 29,14! 40.23; 44.25; Icr 10,14!
Ps 106.40; Sir 10,17!
5.11!
9 terrae LACOr] terra cet.
15 tum ] tunc LAAKS c;
14 quod VLr Phil. ] quae cet. om. C I 16 praeterierunt lADc | 18 propositam K; praeposita AI | defessus AIS | 20 corum ] Worum Cc ;j 12,2 morietur VLD cxTU. ] moratur CI; oritur A.; orietur AKSO | 6 in manus Dc; in manu A. I 11 comedentes VL | 14 et si LAS<I>r lul. \ si cet. | 15 et si LAS<Dcr ] si cet. \ 17 abducit A.; abducet V. [ in stupore A | 18 praecinget AC | ]9 ingloriosos LIAK; inglorioso S.  j   21 et om. c. |
VLA
CIADKSO cr
lob 12,21-14,2
LIBER IOB
742
Ps 106.40
5,14; Dl 28,29; IS 59,10!
31,35 23.4; 33,13!
levans
22 qui revelat profunda de tenebris et producit in lucem umbram mortis
23 qui multiplicat gentes et perdet eas et subversas in integrum restituet
24qui inmutat cor principům populi terrae et decipit eos ut frustra in-cedant per invium 25palpabunt quasi in tenebris et non in luce et errare eos faciet quasi ebrios
13 ecce omnia et vidit oculus meus et audivit auris mea et intellexi singula
i2.3;i5,9   2secundum scientiam vestram et ego
novi nec inferior vestri sum 3 sed tarnen ad Omnipotentem Ioquar et disputare cum Deo cupio
4prius vos ostendens fabricatores mendacii et cultores perversorum dogmatům
5atque utinam taceretis ut putaremini
esse sapientes 6 audite ergo correptiones meas et Judicium labiorum meorum adten-dite
7numquid Deus indiget vestro men-dacio ut pro illo loquamini dolos 8numquid faciem eius accipitis et pro
Deo iudicare nitimini 9 aut placebit ei quem celare nihil potest aut decipietur ut homo vestris fraudulentiis 10ipse vos arguet quoniam in abscon-
dito faciem eius accipitis "statim ut se commoverit turbabit vos et terror eius inruet super vos I2memoria vestra conparabitur cineri
et redigentur in lutum cervices vestrae
13tacete paulisper ut loquar quodcum-que mihi mens suggesserit
Prv 17.28
10,9!
14quare lacero carnes meas dentibus
meis et animam meam porto in
manibus meis 15etiam si occiderit me in ipso sperabo verumtamen vias meas in conspectu
eius arguam l6et ipse erit salvator
meus
non enim veniet in conspectu eius
omnis hypocrita 17 audite sermonem meum et enigmata
percipite auribus vestris 18si fuero iudicatus scio quod iustus
inveniar
19quis est qui iudicetur mecum veniat
quare tacens consumor 20duo tantum ne facias mini et tunc a
facie tua non abscondar 21manum tuam longe fac a me et for-
mido tua non me terreat 22et voca me et respondebo tibi aut
certe loquar et tu responde mihi 23quantas habeo iniquitates et peccata . scelera mea et delicta ostende mihi 24cur faciem tuam abscondis et arbit-
raris me inimicum tuum 25contra folium quod vento rapitur
ostendis potentiam tuam et stipu-
lam siccam persequeris 26scribis enim contra me amaritudines
et consumere me vis peccatis adu-
lescentiae meae 27posuisti in nervo pedem meum et
observasti omnes semitas meas et
vestigia pedum meorum conside-rasti
28 qui quasi putredo consumendus sum et quasi vestimentum quod comeditur a tinea
14 homo natus de muliere brevi vivens tempore repletus multis miseriis
2 quasi flos egreditur et conteritur et fugit velut umbra et numquam in
VLA
CIADKSO
cc
22 umbras L.; umbra A   |   23 perdet... restituet LAAKSr Jul. ] perdit ... restiluit cet. 13,1 omnia et] omnia haec Sc; haec omnia ZD.; haec omnia et A; omnia A | 6 correctiones meas C; correptionem meam Ac. (  l7aenigmateL | 21 formido ] fortitudo VS     22 et' om. CASiDc   I   et2 + ego c.
14,1 repletur VL<t>c; replebitur D. LO; effugit K; effugiet A.
23 delicta + mea A  |  26 scribes LAK   I  me? om. V
I I L
I 2 quasi ] praem, qui CA C    conteretur LK     et fugiet
Idc 12,3! Ps 1 18.HW
Ps 24,5; fil Is 12,21
Idl 9,If,
21.2
32.2!
Is 50.Ö
9,34; 23,b
14.15; 38,3; 40,2: 42.4
Ps 12.1! Is M.7 19.11; 33.10
23,10! 31,4: 33,11
l's 138,3.4; Prv 5,21
Ps 101.27! Is 50.9!
5; 10,20! Eel 2.23; Sir 40,1
Ps 101,12! 102,15! lue !,10
8.9!
743
LIBER IOB
lob 14,2-15, II
22,4; 34,2?
1!
7.1
eodem statu permanet 3et dignum ducis super huiuscemodi aperire ocu los tuos et adducere eum tecum in iudicium 4quis potest facere mundum de in-mundo conceptum semine nonne tu qui solus es •breves dies hominis sunt numerus mensuum eius apud te est constituisti terminos eius qui prae-terire non poterunt 6recede paululum ab eo ut quiescat donee optata veniat sicut mercen-narii dies eius
7 lignum habet spem si praecisum fu-erit rursum virescit et rami eius pul-lulant
8 si senuerit in terra radix eius et in pulvere emortuus fuerit truncus illius
9 ad odorem aquae germinabit et faciet comam quasi cum primum plantatum est
10 homo vero cum mortuus fuerit et nudatus atque consumptus ubi quaeso est
"quomodo si recedant aquae de mari
et fluvius vacuefactus arescat 12 sic homo cum dormierit non resurget donee adteratur caelum non evigi-labit nec consurget de somno suo 13quis mihi hoc tribuat ut in inferno protegas me is 26.20    ut abscondas me donee pertranseat
furor tuus et constituas mihi tempus in quo recorderis mei 14putasne mortuus homo rursum vivet 7.1    cunctis diebus quibus nunc milito expecto donee veniat inmutatio mea
13.22! ^vocabis et ego respondebo tibi operi
20.7
Is 19,5!
manuum tuarum porriges dexte-ram
16tu quidem gressus meos dinumerasti
sed parces peccatis meis 17signasti quasi in sacculo delicta mea
sed curasti iniquitatern meam I8mons cadens defluet et saxum trans-
fertur de loco suo 19lapides excavant aquae et adluvione
paulatim terra consumitur et homines ergo similiter perdes 20roborasti eum paululum ut in perpetuum pertransiret inmutabis faciem eius et emittes eum 21 sive nobiles fuerint filii eius sive igno-
biles non intelleget 22attamen caro eius dum vivet dolebit
et anima illius super semet ipso lu-
gebit
15 respondens autem Eliphaz Thema-
nites dixit 2numquid sapiens respondebit quasi
in ventum loquens et implebit ar-
dore stomachum suum 3arguis verbis eum qui non est aequa-
lis tui et loqueris quod tibi non ex-
pedit
4quantum in te est evacuasti timorem
et tulisti preces coram Deo 5docuit enim iniquitas tua os tuum et
imitaris linguam blasphemantium 6condemnabit te os tuum et non ego
et labia tua respondebunt tibi 7numquid primus homo tu natus es
et ante colles formatus 8numquid consilium Dei audisti et
inferior te erit eius sapientia 9 quid nosti quod ignoremus quid in-
tellegis quod nesciamus l0et senes et antiqui sunt in nobis mul-
to vetustiores quam patres tui nnumquid grande est ut consoletur te
3iniudicioAS | 5 praeteriri D c | 8 in puluerem LCS 1 emortuus VAD4> Cr Phil. ] emortu-um S; mortuus cet. \  12 consurget ] consurgit VCKS |  13ut2letADc  | MuiuatDc 15 uocabis VLAKr Phil. ] uocabis me cet. \ porrigis LCS | 16 parcis LCIADKS; parce c 18 defluit CIASc | transferetur LD |  19hominemDc. I 20 transiret Ac | emittis AS 22 semet ipsum AIK; ipso C.  |j  15,2 ardorem LK.  |   3 argues AS   }  tui] tibi ACc 5 lingua LKO I 9 intelleges A |
Ps 137,8
31.4!
6.26; Ier 5,13
9.20;
H Sm 1,16!
Prv 8.25
Tb 3.20! Is40.13! Ier 23,18
12,3; 13.2
VLA
CSADKSO cc
lob 15,11-16,9
LIBER IOB
744
14—16:
25.4-6
4.18
Prv 4,17
(V)LA CIADKS*
cr
Deus sed verba tua prava hoc pro-hibent
12quid teelevat cor tuum et quasi magna cogitans adtonitos habes oculos
13 quid tumet contra Deum spiritus tuus ut proferas de ore huiuscemodi sermones
,4quid est homo ut inmaculatus sit et
ut iustus appareat natus de muliere 15ecce inter sanctos eius nemo inmuta-
bllis et caeli non sunt mundi in con-
spectu eius ,6quanto magis abominabilis et inuti-
lis homo qui bibit quasi aquas ini-
quitatem
l7ostendam tibi audi me quod vidi nar-rabo tibi
iasapientes confitentur et non abscon-
dunt patres suos 19quibus solis data est terra et non
transibit alienus per eos 20cunctis diebus suis impius superbit
et numerus annorum incertus est
tyrannidis eius 21sonitus terroris semper in auribus
illius et cum pax sit ille insidias su-
spicatur
22 non credit quod reverti possit de
tenebris circumspectans undique gladium
23 cum se moverit ad quaerendum pa-
nem novit quod paratus sit in manu eius tenebrarum dies
24terrebit eum tribulatio et angustia vallabit eum sicut regem qui prae-paratur ad proelium
25tetendit enim adversus Deum manům suam et contra Omnipotentem roboratus est
26cucurrit adversus eum erecto collo et pingui cervice armatus est
27operuit faciem eius crassitudo et de lateribus eius arvina dependet
2Rhabitavit in civitatibus desolatis et in domibus desertis quae in tumu-los sunt redactae
29 non ditabitur nec perseverabit substantia eius nec mittet in terra radičem suam
30non recedet de tenebris ramos eius arefaciet flamma et aufe-retur spiritu oris sui
31non credat frustra errore deceptus quod aliquo pretio redimendus sit
32antequam dies eius impleantur peri- 22,16; 36,u bit et manus eius arescet
"laedetur quasi vinea in primo flore botrus eius et quasi oliva proiciens florem suum
34congregatio enim hypocritae sterilis et ignis devorabit tabernacula eo- 8.221 rum qui munera libenter accipiunt
"concepit dolorem et peperit iniqui- ps 7,if>; i* 5^ tatem et uterus eius praeparat do-los
16 respondens autem lob dixit zaudivi frequenter talia consolatores onerosi omneš vos estis 3numquid habebunt finem verba ven-tosa aut aliquid tibi molestum est si loquaris 4poteram et ego similia vestri loqui atque utinam esset anima vestra pro anima mea 5consolarer et ego vos sermonibus et
moverem caput meum super vos 6roborarem vos ore meo et moverem
labia quasi parcens vobis 7sed quid agam
si locutus fuero non quiescet dolor meus et si tacuero non recedet a me
8 nunc autem oppressit me dolor meus
et in nihili redacti sunt omnes ar-tus mei
9 rugae   meae   testimonium dicunt
contra me
Ps 21,K! IV Rg 19,21 ; Ps JOS.2^; Is 37,22
1^,7: Ps 72.22
13 oreVLKr] ore tuo cel. | sermonem L |  14 ul2 om. LD  |  16 aquam KS<D c [  18 abs-
condent LIAS | 19 transiuit ACDKc 21 ille -\ semper (Pc 22 tenebris - ad lucem VAd>c
credit S
25 [deest V usque ad 42,16]   |   30 ramus L   |   sui ] eius ADK 32 arescit CIS; arescent <J>c
!   31 credet Ic;
- -------------------,------..... ,34 deuorauit AA  \\ 16,6 labia + mca AKc |
8 in nihili r Phil., cf. infra 17,7; 26,7; 30,15 ] ad nihilum A; in iiihilum cet. \
34,16! .16.12!
Ps 21,14
URB 22,24; Lc 22,64
Lam 2,11
Is 26.21
10.20! 7.9! 10,21
745
LIBER IOB
lob 16,9-18,1
et suscitatur falsiloquus adversus faciem meam contradicens mihi
10collegit furorem suum in me et com-minans mihi infremuit contra me dentibus suis hostis meus terribilibus oculis me intuitusest
'1 aperuerunt super me ora sua exprob-rantes percusserunt maxillam meam satiati sunt poenis meis
12conclusit me Deus apud iniquum et manibus impiorum me tradidit
13 ego ille quondam opulentus repente contritus sum tenuit cervicem meam confregit me et posuit sibi quasi in signum
14circumdedit me lanceis suis convul-neravit lumbos meos non pepercit et effudit in terra viscera mea
15concidit me vulnere super vulnus in-
ruit in me quasi gigans 16saccum consui super cutem meam et
operui cinere cornu meum 17facies mea intumuit a fletu et pal-
pebrae meae caligaverunt 18haec passus sum absque iniquitate
manus meae cum haberem mun-
das ad Deum preces l9terra ne operias sanguinem meum
neque inveniat locum in te latendi
clamor meus 20ecce enim in caelo testis meus et con-
scius meus in excelsis 21verbosi mei amici mei ad Deum stil-
lat oculus meus "atque utinam sic iudicaretur vir cum
Deo quomodo iudicatur filius ho-
minis cum collega suo 23ecce enim breves anni transeunt et
semitam per quam non revertar
11.20
30,9; Ps 21.7; 43,15; 68,12
16.8; 30.15; Ps 72.22
Is 52.14
ambulo
17 spiritus meus adtenuabitur dies mei
breviabuntur et solum mihi super- 10.201 est sepulchrum 2non peccavi et in amaritudinibus
moratur oculus meus 3libera me et pone iuxta te et cuius- ps 118,122
vis manus pugnet contra me 4cor eorum longe fecisti a disciplina
et propterea non exaltabuntur spraedam pollicetur sociis et oculi
filiorum eius deficient 6 posuit me quasi in proverbium vulgi
et exemplum sum coram eis 7caligavit ab indignatione oculus meus et membra mea quasi in nihili
redacta sunt 8stupebunt iusti super hoc et inno-
cens contra hypocritam suscitabitur 9et tenebit iustus viam suam et mun- is 26,7! os u.ic
dis manibus addet fortitudinem i0igitur vos omnes convertimini et ve-
nite et non inveniam in vobis ul-
lum sapientem 11 dies mei transierunt cogitationes meae dissipatae sunt torquentes cor
meum
12noctem verterunt in diem et rursum post tenebras spero lucem
13 si sustinuero infernus domus mea 30.23; eci 12,51 est in tenebris stravi lectulum meum
14putredini dixi pater meus es mater
mea et soror mea vermibus 15ubi est ergo nunc praestolatio mea 4.6
et patientiam meam quis considerat l6in profundissimum  infernum de-
scendent omnia mea putasne sal-
tim ibi erit requies mihi
18 respondens autem Baldad Suites
dixit
11 super ] in A | sua + et DK c | 13 sibi ] me sibi c; me O [ 16 consuit LDKS<1> | operuit LDS$ | cornu meum r. Phil. 371] corpus meum IK; carnem meam cel. \ 17 cati-ginauerunt L j 19 ~ in te locum latendi lASc; ~ in te latendi locum D. | 20 ecce — conscius meus om. L | 21 mei ■ LAA<J>r Phil. /ul. ] om. cet. | 23 reuertor A; reuertam L. 17,3 me1 ■{- domine 0 c  I  pone-1- me CIADKSOc   j   cuiusuis] cuius uult C; cuius LK
LA
CIADKSfc cr
4 et om. CA c     6 sum ] suum LCIS<P supra 16,8 ] in nihilo I.; in nihilum cet. in CIAc; om. L.  I  lectum LCIADS |
7 ad indignationem LK     in nihili Lr Phil., cf.
9 addit ASO
10
omnes uos c      13 in ] et
Ps 72.23
21,17;
Prv 13,9!
22,10
PS 139.6!
22,10
Ps 20.11
Ps 33.17! 10S.J5;
Sap 4,19
Prv 10.7!
LA
CIADKSO)
cr
lob 18,2-19,15
LIBER IOB
746
2 usque ad quern finem verba iacta-bitis
intellegite prius et sic loquamur 3quare reputati sumus ut iumenta et
sorduimus coram vobis "qui perdis animam tuam in furore
tuo
numquid propter te derelinquetur terra et transferentur rupes de loco suo
5nonne lux impii extinguetur nec
splendebit flamma ignis eius Mux obtenebrescet in tabernaculo il-lius et lucerna quae super eum est extinguetur 7artabuntur gressus virtutis eius et praecipitabit eum consilium suum Binmisit enim in rete pedes suos et in
maculis eius ambulat 9tenebitur planta illius laqueo et ex-
ardescet contra eum sitis ,0abscondita est in terra pedica eius
et decipula illius super semitam uundique terrebunt eum formidines
et involvent pedes eius 12adtenuetur fame robur eius et inedia
invadat costas illius i3devoret pulchritudinem cutis eius consumat brachia illius primoge-nita mors 14avellatur de tabernaculo suo fiducia eius et calcet super eum quasi rex interitus
,5habitent in tabernaculo illius socii eius qui non est aspergatur in tabernaculo eius sulphur
I6deorsum radices eius siccentur sur-sum autem adteratur messis eius
,7memoria illius pereat de terra et non celebretur nomen eius in plateis
18expellet eum de luce in tenebras et
Is 14,22
de orbe transferet eum l9non erit semen eius neque progenies
in populo suo nec ullae reliquiae
in regionibus eius 20in die eius stupebunt novissimi ei.
primos invadet horror 21 haec sunt ergo tabernacula iniqui et 8.22! 21,2«
iste locus eius qui ignorat Deum 19 respondens autem lob dixit 2usquequo adfligitis animam meam
et adteritis me sermonibus 3 en decies confunditis me et non eru-
bescitis opprimentes me 4nempe et si ignoravi mecum erit i-
gnorantia mea 5 at vos contra me erigimini et argui-
tis me obprobriis meis 6saltim nunc intellegite quia Deus
non aequo iudicio adflixerit me et
flagellis suis me cinxertt 7ecce clamabo vim patiens et nemo
audiet vociferabor et non est qui
iudicet
8 semitam meam circumsepsit et trans-ire non possum et in calle meo tenebras posuit
9spoliavit me gloria mea et abstulit
coronam de capite meo 10destruxit me undique et pereo et quasi evulsae arbori abstulit spem meam
Miratus est contra me furor eius et sic
me habuit quasi hostem suum l2simul venerunt latrones eius et fece-
runt sibi viam per me et obsederunt Lam 3,5
in gyro tabernaculum meum 13fratres meos longe fecit a me et noti
mei quasi alieni recesserunt a me I4dereliquerunt me propinqui mei et
qui me noverant obliti sunt mei i5inquilini domus meae et ancillae
747
LIBER IOB
lob 19,15-20,18
Sir 6.9:37.2
Ps 101,6; Lam 4.S
Ps 26,2
30.20; Is 38(14 HabJ,2!
31.35
25—27: Tb 2,18
D Mcc 7.U
^   II Cor 3,18
r
f, ICor 13,12!
13.24; 33.10
6.13; Ps 30,12! 68,9; 87,19!
18,2 iactabitis intellege S.; iactatis intelligite D.; iactatis intellege L.; iactabis intellege AC |
4 qui] quid AC  |  pcrdes LCK  | derelinquitur AK; relinquetur D ]  transľeruntur LK |
5 extinguitur AS j 6 obtencbrcscit ACAS | illius] eius A | 9 exardescit LAKS | 11 in-uoluent -r eum L j 12 adtenuatur LS.; attenuabitur D. | illius] eius LI [ 15 illius] eius L; om. S. j 18 de urbe LK; orbe A. | 20 inuadit AAKS | 21 ignorant A |! 19,3con-fundetis S; confudistis ACS | 4 erit ] est L j 5 at ] aut LS<D j 7 uociferabo A j 9 glóriám meam L; galea mea A.  |  10 arboris DS<Dr; arbores A.  |  14 nouerunt LDS I
Ps 57.12
meae sicut alienum habuerunt me et quasi peregrinus fui in oculis eo-rum
16servum meum vocavi et non respon-
dit ore proprio deprecabar ilium 17halitum meum exhorruit uxor mea
et orabam filios uteri mei 18 stulti quoque despiciebant me et
cum ab eis recessissem detrahebant
mihi
I9abominati sunt me quondam consi-liarii mei et quern maxime dilige-bam aversatus est me
20pelli meae consumptis carnibus ad-hesit os meum et derelicta sunt tan-tummodo labia circa dentes meos
2imiseremini mei miseremini mei sal-tim vos amici mei quia manus Domini tetigit me
22quare persequimini me sicut Deus et carnibus meis saturamini
23quis mihi tribuat ut scribantur ser-mones mei quis mihi det ut exarentur in libro 24 stilo ferreo et plumbi lammina vel certe sculpantur in silice
25scio enim quod redemptor meus vi-vat et in novissimo de terra surrec-turus sim
26 et rursum circumdabor pelle mea et in carne mea videbo Deum
27quem visurus sum ego ipse et oculi mei conspecturi sunt et non alius reposita est haec spes mea in sinu meo
28quare ergo nunc dicitis persequamur
eum et radičem verbi inveniamus
contra eum 29fugite ergo a facie gladii quoniam
ultor iniquitatum gladius est et sci-
tote esse iudicium
20 respondens autem Sophar Naama-
thites dixit 2idcirco cogitationes meae variae suc-cedunt sibi et mens in diversa ra-pitur
3 doctrinam qua me arguis audiam et
spiritus intellegentiae meae respon-debit mihi
4 hoc scio a principio ex quo positus
est homo super terram
5 quod laus impiorum brevis sit et
gaudium hypocritae ad instar puncti tisi ascenderit usque ad caelum su-perbia eius et caput eius nubes teti-gerit
7quasi sterquilinium in fine perdetur u.io
et qui eum viderant dicent ubi est 8velut somnium avolans non invenie- ps 72,20; is 29.7
tur transiet sicut visio nocturna 9oculus qui eum viderat non videbit
neque ultra intuebitur eum locus
suus
l0filii eius adterentur egestate et manus illius reddent ei dolorem suum
"ossa eius implebuntur vitiis adules-centiae eius et cum eo in pulverem 7.21: dormient
l2cum enim dulce fuerit in ore eius malum abscondet illud sub lingua sua
l3parcet illi et non derelinquet illud et
celabit in gutture suo l4panis eius in utero illius vertetur in
fel aspidum intrinsecus 15divitias quas devoravit evomet et de
ventre illius extrahet eas Deus 16caput aspidum suget occidet eum
lingua viperae ,7non videat rivulos fluminis torrentes
mellis et butyri 18luet quae fecit omnia nec tamen con-
27.14;
Ps 108.10;
Eel 5,13
16 respondit + mihi LA
19 me2] a me LD.; mei CK; mihi <$> | 21 mei2 om. AD j 24 certe ] celte c | 25 uiuit LSO c | nouissimo + die c j rcsurrecturus AI | sum LID c j 26 deum 4- meum c. | 27 ~- et non alius et oculi mei conspecturi sunt LK |] 20,3 doctrina qua me S; doctrinam quum me LK; doctrinam quam I. | argues LS j 7 uiderunt LD. j 8 inuenitur A j 9 suus ] eius A | 10 ei ] illi LCA I 1L in puluerem LACt ] in puluerc cel. I dormiunt LA. | 13 illi ] illius L | 14 eius ] illius L | illius ] eius L j 16 sugit KS; surget LI; surgit C; -f et CIADKSc  I  occidit LSO  I  17 torrentis LIKS |
LA
CIADKStp ct
I
Eel 5,9!
27,13: ler 13,25
12.4!
29,9; 39.34
LA
CIADKSO
cr
lob 20, 18-21,22
LIBER IOB
748
sumetur
iuxta multitudinem adinventionum suarum sic et sustinebit 19quoniam confringens nudavit pau-peres domum rapuit et non aedifi-cavit earn 20nec est satiatus venter eius
et cum habuerit quae cupierat possi-dere non poterit
21 non remansit de cibo eius et prop-terea nihil permanebit de bonis eius
22 cum satiatus fuerit artabitur aestua-bit et omnis dolor inruet in eum
23utinam impleatur venter eius ut emittat in eum iram furoris sui et pluat super ilium bellum suum 24fugiet arma ferrea et inruet in arcum aereum
25eductus et egrediens de vagina sua et fulgurans in amaritudine sua vadent et venient super eum horri-biles
26omnes tenebrae absconditae sunt in occultis eius devorabit eum ignis qui non suc-cenditur adfligetur relictus in ta-bernaculo suo 27revelabunt caeli iniquitatem eius et
terra consurget adversus eum 28apertum erit germen domus illius
detrahetur in die furoris Dei 29haec est pars hominis impii a Deo et hereditas verborum eius a Domino 21 respondens autem lob dixit i3,i7   2audite quaeso sermones meos et age-
tis paenitentiam 3sustinete me ut et ego loquar et post
mea si videbitur verba ridete 4numquid contra hominem disputatio mea est ut merito non debeam con-tristari
5adtendite me et obstupescite et su-perponite digitum ori vestro
6et ego quando recordatus fuero per-timesco et concutit carnem meam tremor
7quare ergo impii vivunt sublevati sunt confortatique divitiis
8 semen eorum permanet coram eis
propinquorum turba et nepotum in conspectu eorum
9 domus eorum securae sunt et paca-
tae et non est virga Dei super illos I0bos eorum concepit et non abortit vacca peperit et non est privata fe-tu suo
"egrediuntur quasi greges parvuli eorum et infantes eorum exultant lu-sibus
l2tenent tympanum etcitharam et gau-
dent ad sonitum organi I3ducunt in bonis dies suos et in punc-
to ad inferna descendunt 14qui dixerunt Deo recede a nobis et
scientiam viarum tuarum nolumus t5quid est Omnipotens ut serviamus
ei et quid nobis prodest si oraveri-
mus ilium 16verumtamen quia non sunt in manu
eorum bona sua consilium impio-
rum longe sit a me 17quotiens lucerna impiorum extin-
guetur et superveniet eis inundatio
et dolores dividet furoris sui 18erunt sicut paleae ante faciem venti
et sicut favilla quam turbo disper-
git
I9Deus servabit filiis illius dolorem patris et cum reddiderit tunc sciet
20videbunt oculi eius interfectionem suam et de furore Omnipotentis bibet
21 quid enim ad eum pertinet de domo sua post se et si numerus mensuum eius dimidietur
22numquid Deum quispiam docebit
22 in] su-21,2 agctis
19 nudabit LS | pauperis ACADS; pauperem K. | 20 concupierat CS c per c. I 26 occultis ] oculis ACTA | dcuorauit LACTA | affligitur AS. CASr ] agitis LA; agite cet. | 3 ut et ] ut A; et c | uidetur LA | 10 abortet A.; abortiuit DSOc I 12 ad sonum L [ 15 quid1 ] quis CDc; qui A | 17 furores L | 19 seruauit AK I 21 numerum AI.  |  22 ~ docebit quispiam c j
Eel 7.16! Ier 12,1!
Hab 1,13
Ps 106,41
34.20
22.17; Is 30,11
Mai 3,14
7,21! 9,22! Is 14,11!
Eel 2,16!
18,21!
22,18
18.6; Prv 13/'!
Ps 1,4! 82,14 Sap 5.15!
4,17!
Ex 34,7! Km 14.18
Is 40,14
35,7
14.3; 34,23
749
LIBER IOB
lob 21,22-22,22
scientiam qui excelsos iudicat 2,iste moritur robustus et sanus dives et felix
24 viscera eius plena sunt adipe et me-dullis ossa illius inrigantur
25alius vero moritur in amaritudine animae absque ullis opibus
2fiet tamen simul in pulverem dormient et vermes operient eos
27 certe novi cogitationes vestras et
sententias contra me iniquas
28 dicitis enim ubi est domus principis
et ubi tabernacula impiorum
29 interrogate quemlibet de viatoribus
et haec eadem eum intellegere co-gnoscetis
30 quia in diem perditionis servabitur
malus et ad diem furoris ducitur
31 quis arguet coram eo viam eius et
quae fecit quis reddet illi
32 ipse ad sepulchra ducetur et in con-
gerie mortuorum vigilabit 33dulcis fuit glareis Cocyti et post se
omnem hominem trahet et ante se
innumerabiles 34quomodo  igitur consolamini me
frustra cum responsio vestra repug-
nare ostensa sit veritati 22 respondens autem Eliphaz The-
manites dixit 2numquid Deo conparari potest homo etiam cum perfectae fuerit sci-
entiae
3 quid prodest Deo si Justus fueris aut quid ei confers si inmaculata fuerit via tua
"numquid timens arguet te et veniet
tecum in iudicium 5et non propter malitiam tuam pluri-
mam et infinitas iniquitates tuas 6abstulisti enim pignus fratrum tuo-
Mt 25,42
18,9.11
11,8
Ps 9,32! 34! 72,11!
rum sine causa et nudos spoliasti vestibus
7aquam lasso non dedisti et esurienti
subtraxisti panem 8 in fortitudine brachii tui possidebas
terram et potentissimus obtinebas
earn
9viduas dimisisti vacuas et lacertos
pupillorum comminuisti 10propterea circumdatus es laqueis et
conturbat te formido subita
11 et putabas te tenebras non visurum
et impetu aquarum inundantium non oppressurum
12 an cogitas quod Deus excelsior caelo
et super stellarum vertices subli-metur
,3et dicis quid enim novit Deus et
quasi per caliginem iudicat 14nubes latibulum eius nec nostra con-
siderat et circa cardines caeli per-
ambulat
15numquid semitam saeculorum custo-dire cupis quam calcaverunt viri iniqui
16qui sublati sunt ante tempus suum 15.32; 36,i4 et fluvius subvertit fundamentům eorum
17 qui dicebant Deo recede a nobis et 21,141 quasi nihil possit facere Omnipotens aestimabant eum
18cum ille implesset domos eorum bonis quorum sententia procul sit a 21,16
me
l9videbunt iusti et laetabuntur et in- ps57.111106.42
nocens subsannabit eos 20nonne succisa est erectio eorum et
reliquias eorum devoravit ignis 2ladquiesce igitur ei et habeto pacem
et per haec habebis fructus optimos 22suscipe ex ore illius legem et pone Prv4,4!
25 animae + suae LCS | 26 in puluerem LACr] in puluere cet. ] 29 eum] ilium CAc 30 seruabitur LAS(Pr] seruatur cet. j ducitur LACKSc] ducetur cet. | 31 uias AS reddit LS | 32 ducitur AK | in congeriem LID || 22,2 ~ potest comparari c | 3 uia ActTU ] uita cet. | 4 timens + te IDS<Pr | in iudicio AXK | 6 expoliasti AIS | 8 in fortitudinem LT.K j II opprimendum IA; oppressum iri D0>c ] 12 an + non c | caelo] proem, est D.; + sit ACAS<Dc [ uerticem Ac; uertice <P. | 13 dices A | 16 fundamenta AID I  17 posset Ac; posse A. | 21 ei om. LD. j
LA
CIADKS0>
lob 22,22-24,6
LIBER IOB
750
23,12
Is 58.14! Tb 3,14
33,26; D( 23,21! Ps 49,14.15!
5.11!
Prv 3.34! 29,23!
Ps 17.21!
7,11; 10.1
13.3; 33.13!
9.34; 13,21
LA
CIADKStU
cr
sermones eius in corde tuo 23 si reversus fueris ad Omnipoteniem
aedificaberis et longe facies iniqui-
tatem a tabernaculo tuo 24dabit pro terra silicem et pro silice
torrentes aureos 25eritque Omnipotens contra hostes
tuos et argentum coacervabitur tibi 26tunc super Omnipotentem deliciis
afflues et elevabis ad Deum faciem
tuam
27rogabis eum et exaudiet te et vota tua reddes
28decernes rem et veniet tibi et in viis tuis splendebit lumen
29qui enim humiliatus fuerit erit in gloria et qui inclinaverit oculos su-os ipse salvabitur
30salvabitur innocens salvabitur autem munditia manuum suarum
23 respondens autem lob dixit
2nunc quoque in amaritudine est ser-mo meus et manus plagae meae ad-gravata est super gemitum meum
3quis mihi tribuat ut cognoscam et inveniam ilium et veniam usque ad solium eius
4ponam coram eo Judicium et os meum replebo increpationibus
5ut sciam verba quae mihi respondeat et intellegam quid loquatur mihi
6nolo multa fortitudine contendat mecum nec magnitudinis suae mole me premat
7proponat aequitatem contra me et perveniat ad victoriam iudicium meum
8 si ad orientem iero non apparet si ad
occidentem non intellegam eum
9 si ad sinistram quid agat non adpre-
hendam eum
si me vertam ad dextram non videbo ilium
10 ipse vero scit viam meam et probavit
me quasi aurum quod per ignem transit
"vestigia eius secutus est pes meus viam eius custodivi et non declinavi ex ea
,2a mandatis labiorum eius non recessi et in sinu meo abscondi verba oris eius
11 ipse enim solus est et nemo avertere
potest cogitationem eius
et anima eius quodcumque voluerit hoc facit
14 cum expleverit in me voluntatem su-am et alia multa similia praesto sunt ei
lset idcirco a facie eius turbatus sum et consideranseum timore sollicitor
lfiDeus mollivit cor meum et Omnipotens conturbavit me
17 non enim perii propter inminentes tenebras nec faciem meam operuit caligo
24 ab Omnipotente non sunt abscon-dita tempora qui autem noverunt eum ignorant dies illius 2alii terminos transtulerunt diripu-
erunt greges et paverunt eos 3asinum pupillorum abigerunt et abs-
tulerunt pro pignore bovem viduae 4subverterunt pauperum viam et op-
presserunt pariter mansuetos terrae 5 alii quasi onagri in deserto egredi-
untur ad opus suum vigilantesque
ad praedam praeparant panem li-
beris
6agrum non suum demetunt et vine-am eius quern vi oppresserunt vin-demiant
26 et leuabis LAD | ad dominum LA | 28 dccernis LACKSr | et eueniet AS splendebit -f tibi LA. | 29 erit ] exaltabitur D.; om. L | oculos suos LC£At Phil. Greg. ] oculo suo A.; oculos vet. | 30 autem - in c j] 23,1 dixit] ait IKSOc | 2 scrmo meus] animameaA | 6 nolo + in A | 7 perucniet AO; superuenict L. | 9 agat LXd> r Phil. lul., cf. 371 ] agam cel. \ uertero A | 10 probabit $<t>; prouabit LACI. [ 13 cogitationes LCADS [ uoluerit hoc facit LA lul. ] uoluerit hoc fecit Phil.: uoluit hoc fecit cel. \\ 24,5 uigilant usque L.; uigilant itaque S.; uigilantes 4>c; uigilant C | 6 oppressennt Oc; oppresserant K
13,27! Ps I , 138,23; Ix, , , Ps 16.3!
Prv 17,3! .San .
Í1.12:
Dl 5,32.33!
22,22!
PS 113,11! 134.6; Is 46.10
Io 3.20
Dt 24.17 Am 2.7!
Sir 23.25.26; Is 29,15
Ps 138.11; Jo 3.19
7nudos dimittunt homines indumenta tollentes quibus non est operimen-
tum in frigore 8quos imbres montium rigant et non habentes velamen amplexantur la-pides
9 vim fecerunt depraedantes pupillos
et vulgum pauperem spoliaverunt 10nudis et incedentibus absque vestitu
et esurientibus tulerunt spicas "inter acervos eorum meridiati sunt
qui calcatis torcularibus sitiunt 12 de civitatibus fecerunt viros gemere
et anima vulneratorum clamavit et
Deus inultum abire non patitur nipsi fuerunt rebelles luminis nescie-
runt vias eius nec reversi sunt per
semitas illius 14mane primo consurgit homicida in-
terficit egenum et pauperem per
noctem vero erit quasi fur l5oculus adulteri observat caliginem
dicens non me videbit oculus et
operiet vultum suum ,6perfodit in tenebris domos sicut in
die condixerant sibi et ignorave-
runt lucem l7si subito apparuerit aurora arbitran-
tur umbram mortis et sic in tenebris quasi in luce ambulant lslevis est super faciem aquae maledicta sit pars eius in terra nec
ambulet per viam vinearum 19 ad  nimium calorem  transeat ab
aquis nivium et usque ad inferos
peccatum illius 20obliviscatur eius misericordia dul-
cedo illius vermes non sit in recordatione sed contera-
tur quasi lignum infructuosum 21 pavit enim sterilem et quae non parit
et viduae bene non fecit "detraxit fortes in fortitudine sua et
cum steterit non credet vitae suae 23dedit ei Deus locum paenitentiae et
ille abutitur eo in superbiam oculi autem eius sunt in viis illius 24elevati sunt ad modicum et non sub-
sistent
et humiliabuntur sicut omnia et au-ferentur et sicut summitates spica-rum conterentur 25 quod si non est ita quis me potest arguere esse mentitum et ponere ante Deum verba mea
25 respondens autem Baldad Suites
dixit
2potestas et terror apud eum est qui facit concordiam in sublimibus suis
3numquid est numerus militum eius et super quern non surget lumen illius
4 numquid iustificari potest homo con-
paratus Deo aut apparere mundus
natus de muliere 5ecce etiam luna non splendet et stel-
lae non sunt mundae in conspectu
eius
6quanto magis homo putredo et filius hominis vermis
26 respondens autem lob dixit 2cuius adiutor es numquid inbecilli
et sustentas brachium eius qui non est fortis
3cui dedisti consilium forsitan illi qui non habet sapientiam et pruden-tiam tuam ostendisti plurimam
4quem docere voluisti nonne eum qui fecit spiramen tuum
5ecce gigantes gemunt sub aquis et qui habitant cum eis
6nudus est inferus coram illo et nul-
9 pupillum L; pupillo A. | expoliauerunt ACS | 12 patiatur L£. [ 13 1uminic | illius] eius C. | 14 intcrfecit LAAc(erf. 1598); praem. et A | 17 arbitratur A.; arbitral L. j in lucem LCKr | 2i e\i om. Ac | 22 credit KS; redit L. | 23 abutetur LO | 24 eleuatus est A; et leuaii sunt O. j subsistit A. j humiliabitur A.; humiliabunt L. | auferetur A.; auferuntur L || 25,2 concordiam ] misericordiam L | 5 luna etiam c. j| 26,1 et respondens iob dixit L | 2 inbecillis IDc | 4 spiramen tuum Dr Phil., cf. 371 lul. ] inspiramentum C; spiramentum cel. I 6 infernus AADc j
Sap 12.10! 19; Ape 2.21 Ps 33.17; Prv 15,3!
Is 40,26
4,17!
4—6:
15,14-16
Ps 21.7; I Mcc 2.62!
Za 12.1; Aci 17.25
Prv 9.18
Prv 15.11; Hbr 4.13
LA
CIADKSO cr
J
Prv 8,29; Is 40,22
38,10: Prv 8.29
9.6; Is 13.13!
Or Man 3
34,5
Is 2.22
33.3! 36,4! Ps 16,4; 33.14;
Prv 4.24; Sap 1,6; Sir 1.37
2.3! 9
LA
CXADKS<D
cc
Iob 26,6-27,23
LIBER IOB
752
lum est operimentum perditioni 7qui extendit aquilonem super vacuum et adpendit terram super nihili "qui ligat aquas in nubibus suis ut
non erumpant pariter deorsum 9qui tenet vultum solii sui et expandit super illud nebulám suam
10terminum circumdedit aquis usque dum finiantur lux et tenebrae
ncolumnae caeli contremescunt et pa-vent ad nutum eius
12in fortitudine illius repente maria congregata sunt et prudentia eius percussit superbum
13 spiritus eius ornavit caelos et obse-tricante manu eius eductus est coluber tortuosus
14ecce haec ex parte dicta sunt viarum eius
et cum vix parvam stillam sermonis eius audierimus quis poterit tonitruum magnitudi-nis illius intueri 27 addidit quoque Iob adsumens parabolám suam et dixit 2vivit Deus qui abstulit iudicium me-um et Omnipotens qui ad amaritu-dinem adduxit animam meam 3 quia donee superest halitus in me et
spiritus Dei in naribus meis 4non loquentur labia mea iniquita-tem nec lingua mea meditabitur mendacium 5absit a me ut iustos vos esse iudicem donee deficiam non recedam ab in-nocentia mea 6iustificationem meam quam coepi te-nere non deseram nec enim reprehendit me cor meum
in omni vita mea 7 sit ut impius inimicus meus et adver-sarius meus quasi iniquus
20,10! Di 2x 41 Os 9.12
8 quae enim spes est hypocritae si ava- s.i3! re rapiat et non liberet Deus animam eius
9numquid clamorem eius Deus au- Prv 1.27.2« diet cum venerit super ilium angus-tia
l0aut poterit in Omnipotente delecta-ri et invocare Deum in omni tempore
"docebo vos per manum Dei quae Omnipotens habeat nec abscondam
l2ecce vos omnes nostis et quid sine causa vana loquimini
]3haec est pars hominis impii apud 20,29; ier iji2s Deum et hereditas violentorum quam ab Omnipotente suscipient
14 si multiplicati fuerint filii eius in gla-
dio erunt et nepotes eius non satu-rabuntur pane
15 qui reliqui fuerint ex eo sepelientur
in interitu et viduae illius non plo- ps 77.64 rabunt
16 si conportaverit quasi terram argen- za9.3
tum et sicut lutum praeparaverit vestimenta 17praeparabit quidem sed iustus vesti-etur illis et argentum innocens divi-det
18aedificavit sicut tinea domum suam
et sicut custos fecit umbraculum 19dives cum dormierit nihil secum au-
feret aperit oculos suos et nihil in-
veniet
20adprehendit eum quasi aqua inopia nocte opprimet eum tempestas
21 toilet eum ventus urens et auferet et iens.u
velut turbo rapiet eum de loco suo
22 et mittet super eum et non parcet de
manu eius fugiens fugiet "stringet super eum manus suas et sibilabit super ilium intuens locum eius
753
LIBER IOB
Iob 28,1-29,7
Prv 13,22
Ps 4«.IS. ~V Sir 11,20
7 super nihilo D; super nihilum Cc | 9 expandet AE | 10 finiatur AK j 14 sermonům ACAD; sermones KS || 27,6 nec] neque CAc | reprehendet A; conpraehendit L. | 7 sit ut ] sicut LIDS; sicuti C.   |   8 ~ enim est spes C; ~ est enim spes c   |   9 ~ deus
audiet clamorem eius c | ilium ] eum AS<I>c | 10 in omnipotentem LA | in2 om. c \ 1 5 plorabuntur LC | 17 praeparauit ACIAcJ» j 19 apenct LD<3>c | 20 adprehendit LA KSt Jul. ] adprehendet cel. \ 22 et mittit A; emittet AI; emittit C | 23 ilium ] eum AI ||
Í
Is 11,15; i^sr 13,44!
20; 1.14.15.31
.14! 16.16; Sap 7,9
I Prv 8.11!
Sap 7,9
28 habet argentum venarum suarum principia et auro locus est in quo conflatur
2ferrum de terra tollitur et lapis so-lutus calore in aes vertitur
3tempus posuit tenebris et universo-
rum finem ipse considerat lapidem quoque caliginis et umbram mortis
4 di vidit torrens a populo peregri-
nante eos quos oblitus est pes egen-tis hominum et invios
5 terra de qua oriebatur panis in loco
suo igne subversa est 6locus sapphyri lapides eius et glebae
illius aurum 7semitam ignoravit avis nec intuitus
est oculus vulturis 8non calcaverunt earn filii institorum
nec pertransivit per earn leaena
9 ad silicem extendit manum suam
subvertit a radicibus montes
10 in petris rivos excidit et omne pre-
tiosum vidit oculus eius "profunda quoque fluviorum scruta-tus est et abscondita produxit in lucem
I2sapientia vero ubi invenitur et quis
est locus intellegentiae 13nescit homo pretium eius nec invenitur in terra suaviter viventium I4abyssus dicit non est in me et mare
loquitur non est mecum 15non dabitur aurum obrizum pro ea
nec adpendetur argentum in com-
mutatione eius 16non conferetur tinctis Indiae colo-
ribus nec lapidi sardonico pretio-
sissimo vel sapphyro ,7non adaequabitur ei aurum vel vit-
rum nec commutabuntur pro ea va-
sa auri
,8excelsa et eminentia non memora-buntur conparatione eius trahitur autem sapientia de occultis
li(non adaequabitur ei topazium de Aethiopia nec tincturae mundissi-mae conponetur
20unde ergo sapientia veniet et quis est locus intellegentiae
21 abscondita est ab oculis omnium viventium volucres quoque caeli latet
22perditio et mors dixerunt auribus nostris audivimus famam eius
23 Deus intellegit viam eius et ipse no-vit locum illius
24ipse enim fines mundi intuetur et omnia quae sub caelo sunt respicit
25 qui fecit ventis pondus et aquas adpendit mensura
26quando ponebat pluviis legem et viam procellis sonantibus
27 tunc vidit illam et enarravit et prae-
paravit et investigavit
28 et dixit homini ecce timor Domini
ipsa est sapientia et recedere a malo intellegentia
29 addidit quoque Iob adsumens pa-
rabolám suam et dixit
2 quis mihi tribuat ut sim iuxta menses pristinos secundum dies quibus Deus custodiebat me
3quando splendebat lucerna eius super caput meum et ad lumen eius ambulabam in tenebris
4 sicut fui in diebus adulescentiae me-ae quando secreto Deus erat in ta-bernaculo meo
5quando erat Omnipotens mecum et in circuitu meo pueri mei
6 quando lavabam pedes meos butyro
et petra fundebat mihi rivos olei
7 quando procedebam ad portam ci-
vitatis et in platea parabant cathed-
28,3 umbra L; umbrae S<t> ] 4 homines SA; hominis CDO c J 7 est |- earn <J> c; 4- eum D. 8 institorum ADK cr Phil. ] instutorum C; institutorisl.; institutorum cet. |  11 ~ in lucem produxit c.  I   12 inuenietur A |  14 dicet LA<Pr | loquctur A<t>  |  15 adpenditur AKS | 16 confertur LACIS. | [dees! L usque ad 32,3] |  19 topaziom S.; tophazion A.; topazius c
conponitur K.; conponentur ACAS potens erat A
20 uenit c   I   25 adpendit 4- in c  'J  29,5 ~ omni-
Prv 8.11! Sap 7,8
12!
Sap 7,15
Bar 3.32
3S.25
Ps [10,10! Prv 15.33; Sir 1,34; 19,18
Dt 32,13
Ri 4.1!
II Sm 15.2!
Prv 1.21! 3Í.23
(DA
CIADKSO cr
Job 29,7-30,15
LIBER IOB
754
8—11:
Sap K.10-12
21,5; 39.34
Ps 21.16: 136,6;
Ez 3.26
Ps 71.12!
ram mihi
8videbant me iuvenes et abscondc-bantur et senes adsurgentes stabant 9principes cessabant loqui et digitum
superponebant ori suo 10vocem suam cohibebant duces et lingua eorum gutturi suo adherebat 11 auris audiens beatificabat me et ocu-lus videns testimonium reddebat mihi
12quod liberassem pauperem vocife-rantem et pupillum cui non esset adiutor
13benedictio perituri super me venie-bat et cor viduae consolatus sum 14iustitia indutus sum et vestivit me sicut vestimento et diademate iudi-cio meo
15oculus fui caeco et pes claudo 16 pater eram pauperum et causam quam nesciebam diligentissime in-vestigabam 17conterebam molas iniqui et de den-
tibus illius auferebam praedam 18dicebamque in nidulo meo moriar et sicut palma multiplicabo dies ieri7.8! 19 radix mea aperta est secus aquas et
ros morabitur in messione mea
20 gloria mea semper innovabitur et
arcus meus in manu mea instaura-bitur
21 qui me audiebant expectabant sen-
tentiam et intenti tacebant ad consilium meum
22 verbis meis addere nihil audebant et Dt 32,2!      super illos stillabat eloquium meum
23 expectabant me sicut pluviam et os
suum aperiebant quasi ad imbrem serotinum
24 si quando ridebam ad eos non cre-
debant et lux vultus mei non cade-bat in terram
25 si voluissem ire ad eos sedebam pri-
mus
Ps 3,8; 57,7
cumque sederem quasi rex circum-stante exercitu eram tamen maeren-tium consolator 30 nunc autem derident me iuniores tempore quorum non dignabar patres ponere cum canibus gregis mei
2quorum virtus manuum erat mihi
pro nihilo et vita ipsa putabantur
indigni 3egestate et fame steriles qui rodebant in solitudine squalen-
tes calamitate et miseria 4et mandebant herbas et arborum
cortices et radix iuniperorum erat
cibus eorum 5 qui de convallibus ista rapientes
cum singula repperissent ad ea cum
clamore currebant 6in desertis habitabant torrentium et
in cavernis terrae vel super glaream 7 qui inter huiuscemodi laetabantur
et esse sub sentibus delicias conpu-
tabant
8filii stultorum et ignobilium et in
terra penitus non parentes 9 nunc in eorum canticum versus sum
et factus sum eis proverbium I0abominantur me et longe fugiunt a
me et faciem meam conspuere non
verentur
"faretram enim suam aperuit et ad-flixit me et frenum posuit in os meum
12 ad dexteram orientis calamitatis me-
ae ilico surrexerunt pedes meos subverterunt et oppres-
serunt quasi ftuctibus semitis suis 13dissipaverunt itinera mea insidiati
sunt mihi et praevaluerunt et non
fuit qui ferret auxilium 14 quasi rupto muro et aperta ianua
inruerunt super me et ad meas mi-
serias devoluti sunt 15redactus sum in nihili abstulisti qua-
A   12 eo quod CASc | CIADKSO  9eis+ in A(vM.) c
cc  in nihilum S c I
14 uestiui ADSOc | 17 de om. A || 30,2 - mihi erat c i  12 orientis calamitates Ac; Orientes calamitates CA
7 putabant A [ 15 in nihilo C;
12.4!
17.6! Ps 68,12
Pi 21.12. Sir M.HJ
16, K; 17.' Ps 72,22
755
LIBER IOB
Iob 30,15-31,17
Gn 18.27! Sir 17.31
19.7!
si ventus desiderium meum et velut nubes pertransiit salus mea 16nunc autem in memet ipso marces-cit anima mea et possident me dies adflictionis 17nocte os meum perforatur doloribus et qui me comedunt non dormiunt ,Kin multitudine eorum consumitur vestimentum meum et quasi capitio tunicae sic cinxerunt me l9conparatus sum luto et adsimilatus
favillae et cineri 20clamo ad te et non exaudis me sto
et non respicis me 2lmutatus es mihi in crudelem et in duritia manus tuae adversaris mihi 2:elevasti me et quasi super ventum ponens elisisti me valide f;Ecii2,5! 23scio quia morti tradas me ubi con-
stituta domus est omni viventi 24verumtamen non ad consumptionem eorum emittis manum tuam et si corruerint ipse salvabis 25flebam quondam super eum qui ad-sir7,38!      flictus erat et conpatiebatur anima
mea pauperi 26expectabam bona et venerunt mihi mala
praestolabar lucem et eruperunt te-nebrae
27interiora mea eflerbuerunt absque ulla Tequie praevenerunt me dies adflictionis 28maerens incedebam sine furore con-surgens in turba clamavi mi 1.8 29frater fui draconum et socius struti-
onum
Lam 3,4! 30cutis mea denigrata est super me et
ossa mea aruerunt prae caumate 31 versa est in luctum cithara mea et organum meum in vocem flentium
Ps 101,4 Bar 4.34;
Lam 5,15
13,27! 14,16; 34,21
31 pepigi foedus cum oculis meis ut
ne cogitarem quidem de virgine    sir 9.5 2 quam enim partem haberet Deus in
me desuper et hereditatem Omnipotens de excelsis 3numquid non perditio est iniquo et
alienatio operantibus iniustitiam 4nonne ipse considerat vias meas et
cunctos gressus meos dinumerat 5si ambulavi in vanitate et festinavit
in dolo pes meus 6adpendat me in statera iusta et sciat
Deus simplicitatem meam 7 si declinavit gressus meus de via et si secutum est oculos meos cor
meum et in manibus meis adhesit
macula
8seram et alius comedat et progenies lV26.i6! mea eradicetur
9 si deceptum est cor meum super mu-lierem et si ad ostium amici mei insidiatus sum
10scortum sit alteri uxor mea et super illam incurventur alii
"hoc enim nefas est et iniquitas maxima
12 ignis est usque ad perditionem de-
vorans et omnia eradicans geni-mina
13 si contempsi subire judicium cum
servo meo et ancillae meae cum
disceptarent adversum me 14quid enim faciam cum surrexerit ad
iudicandum Deus et cum quaesi-
erit quid respondebo illí 15numquid non in utero fecit me qui
et ilium operatus est et formavit in
vulva unus ,6si negavi quod volebant pauperibus
et oculos viduae expectare feci 17si comedi buccellam meam solus et
28
33.6; Prv 22,2; Mai 2,10
15 pertransiuit D.; pertransibit A.; pertransiet S | 18 sic cinxerunt ] succinxerunt Cc j 19 adsimilatus — sum CAKSOc j 20 exaudies ACS j respicies AK. | 23 trades CIAc j ~ est domus KSc | 24 consummationem AID,; corruptionem C | 25 super eum AKSr] super eo cet. \ 26 pracstolabam A | 28 clamabam <J>c ]| 31,2 *- in me deus ASc | 3 iniustitiam ] iniquitatem ACIAS | 7 secutum est oculos meos A er Phil. 7R } secutus est ocu-lus meus cet. \ in J si in C: si c, [ 9 super muliere CIAK c \ 10 alteri AI A r J alterius cet. \ ~ alterius sit c j 13 ancilla mea lADc | 15 formauit Ar Phil. Greg. \ qui formauit C; formauit me cet. I
A
CIADKSO er
Prv 31,23
11
Prv 17,5; 24,17;
Sir 8,8
(L)A
CIADKS<D
Iob 31,17-32,6
LIBER IOB
756
non comedit pupillus ex ea 18quia ab infantia mea crevit mecum
miseratio et de utero matris meae
egressa est mecum 19si despexi pereuntem eo quod non
habuerit indumentum et absque
operimento pauperem 20si non benedixerunt mihi latera eius
et de velleribus ovium mearum ca-
lefactus est 21 si levavi super pupillum manům me-
am etiam cum viderem me in porta
superiorem 22umerus meus a iunctura sua cadat
et brachium meum cum suis ossi-
bus confringatur
23 semper enim quasi tumentes super
me fluctus timui Deum et pondus eius ferre non potui
24 si putavi aurum robur meum et ob-
rizae dixi fiducia mea
25 si laetatus sum super multis divitiis
meis et quia plurima repperit ma-nus mea
26 si vidi sólem cum fulgeret et lunám
incedentem clare 27et lactatum est in abscondito cor
meum et oscuíatus sum manům
meam ore meo 28 quae est iniquitas maxima et negatio
contra Deum altissimum 29si gavisus sum ad ruinám eius qui
me oderat et exultavi quod invenis-
set eum malum 30non enim dedi ad peccandum gut-
tur meum ut expeterem maledicens
animam eius 3'si non dixerunt viri tabernaculi mei
quis det de carnibus eius ut sature-
mur
32foris non mansit peregrinus ostium
meum viatori patuit 33 si abscondi quasi homo peccatum
meum et celavi in sinu meo iniqui-
Gn 3,i« Hbr 6,8
tatem meam 34si expavi ad multitudinem nímiam et despectio propinquorum terruit me
et non magis tacui nec egressus sum ostium
35quis mihi tribuat auditorem ut dcsi- 13.3 derium meum Omnipotens audiat et librum scribat ipse qui iudicat 19.23
36ut in umero meo portem illum et circumdem illum quasi coronam mihi
37 per singulos gradus meos pronun-
tiabo illum et quasi principi offe-ram eum
38 si adversum me terra mea clamat et
cum ipsa sulci eius deflent 39si fructus eius comedi absque pecu-nia et animam agricolarum eius ad-flixi
40pro frumento oriatur mihi tribulus et pro hordeo spina finita sunt verba Iob 32 omiserunt autem třes viri isti re-spondere Iob eo quod iustus sibi 34,5 videretur
2et iratus indignatusque Heliu filius Barachel Buzites de cognatione Ram
iratus est autem adversus Iob eo quod iustum se esse diceret coram 13.is; 35,2
Deo / 3porro adversum amicos eius indig-
natus est eo quod non invenissent
responsionem rationabilem sed tan-
tummodo condemnassent Iob 4igitur Heliu expectavit Iob loquen-
tem eo quod seniores se essent qui
loquebantur 5cum autem vidisset quod třes re-
spondere non potuissent iratus est
vehementer 6respondensque Heliu filius Barachel
Buzites dixit
757
LtBER IOB
Iob 32,6-33,15
Ol
.if
12,12
,3(4; 38,36; s     prv 2.6!
^16,62.63
21 in portis AK | 24 obrizo IKSOc; obrizum D. 24,28; Os 2,14; Ps iuxta Hebr 78,36 ] laetatum tet. omnipotens c |j 32,2 indignatusque -f- est ADc | 4 se om. LCDKOc |
27 lactatum r. Tli, cf. Prv 1,10; 16,29; I 30 ad peccatum A [ 35 —- audiat autem om. AS   I  3 [iterum adest L] |
f
i.
i -
,3
junior sum tempore vos autem anti-quiores
idcirco dimisso capite veritus sum
indicare vobis meam sententiam 7sperabam enim quod aetas prolixior
loqueretur et annorum multitudo
doceret sapientiam 8sed ut video spiritus est in homini-
bus et inspiratio Omnipotentis dat
intellegentiam
9 non sunt longevi sapientes nec senes
intellegunt iudicium
10 ideo dicam audite me ostendam vo-
bis etiam ego meam scientiam "expectavi enim sermones vestros au-
divi prudentiam vestram donec dis-
ceptaremini sermonibus l2et donec putabam vos aliquid dicere
considerabam
sed ut video non est qui arguere pos-sit Iob et respondere ex vobis sermonibus eius
13ne forte dicatis invenimus sapientiam Deus proiecit eum non homo
14 nihil locutus est mihi et ego non secundum vestros sermones respon-debo illi
1!extimuetunt non responderunt ultra
abstuleruntque a se eloquia 16quoniam igitur expectavi et non
sunt locuti steterunt nec responderunt ultra
17respondebo et ego partem meam et ostendam scientiam meam
l8plenus sum enim sermonibus et co-artat me spiritus uteri mei
L9en venter meus quasi mustum absque spiraculo quod lagunculas novas disrumpit
20loquar et respirabo paululum ape-riam labia mea et respondebo
21 non accipium personam viri et Deum homini non aequabo
22nescio enim quamdiu subsistam et si post modicum tollat me factor meus
33 audi igitur Iob eloquia mea et omneš sermones meos ausculta 2ecce aperui os meum loquatur lingua mea in faucibus meis 3simplici corde meo sermones mei et sententiam labia mea puram lo-quentur
4 spiritus Dei fecit me et spiraculum
Omnipotentis vivificavit me
5 si potes responde mihi et adversus
faciem meam consiste 6ecce et me sicut et te fecit Deus et de eodem luto ego quoque formatus sum
7verumtamen miraculum meum non
te terreat et eloquentia mea non sit
tibi gravis 8 dixisti ergo in auribus meis et vocem
verborum audivi 9mundus sum ego absque delicto in-
maculatus et non est iniquitas in
me
10 quia querellas in me repperit ideo arbitraíus est me inimicum sibi
"posuit in nervo pedes meos custodi-vit omneš semitas meas
12 hoc est ergo in quo non es iustifica-
tus
respondebo tibi quia maior sit Deus hornině
13 adversum eum contendis quod non
ad omnia verba responderit tibi 14semel loquitur Deus e: secundo id
ipsum non repetit 15per somnium in visione nocturna
quando inruit sopor super homines
6 demisso CDc ~ uobis indicare Sc J 10 etiam om. LI. | scientiam ] sententiam CD; sapientiam S^c | 12 ~ possit arguere Lc | 14 ~ sermones ucstros Cc [ 15 non AKSOc 71X5 ] nec CA c; et non LID | eloquium ACK | 16 — ultra responderunt c. | 20 respirabo ] respondebo LDS. |l 33,3 labia mca puram A, cf. 7U ] puram labia mea c; labia mea pura AI; mea labia mca pura L.; meam labia mea pura CD r; meam labia mea puram K<t>; meam puram S | 8 uerborum ■)- tuorum AIASc | 9 ego • et Cc | 12 es ] est L | 14 loquetur CO; loqueretur L.  |  repetet AIO
Dl 1,17!
11.4; 27.4!
Prv 22,18; 23,16
32.8;
IV Esr 16,62.63
10.9! 31,15!
2,3!
13.24; 19.11 13,27!
13,3; 23.4; 39,32
PS 61,12
4,13; Km 12.6!
LA
CIADKSO cr
lob 33,15-34,16
LIBER IOB
758
24.2H; Ps 102,4! 1 Oft ,20!
et dormiunt in lectulo -16.10 16tunc aperit aures virorum et erudi-
ens eos instruit disciplinám 17 ut avertat hominem ab his quae facit
et liberet eum de superbia 1Jieruens animam eius a corruptione et vitam illius ut non transeat in gla-dium
19increpat quoque per dolorem in lectulo et omnia ossa eius marcescere facit
20abominabilis ei fit in vita sua panis et animae illius cibus ante desidera-bilis
21tabescet caro eius et ossa quae tecta
fuerant nudabuntur 22adpropinquabit corruptioni anima
eius et vita illius mortiferis 23 si fuerit pro eo angelus loquens
unum de milibus ut adnuntiet ho-
minis aequitatem 24miserebitur eius et dicet libera eum 181      et non descendat in corruptionem
inveni in quo ei propitier ps 27.7 25consumpta est caro eius a suppliciis
revertatur ad dies adulescentiae
suae
22.?7! 26deprecabitur Deum et placabilis ei
erit et videbit faciem eius in iubilo et reddet homini iustitiam suam 27respiciet homines et dicet peccavi et vere deliqui et ut eram dignus non recepi
is! 28liberavit animam suam ne pergeret in interitum sed vivens lucem vide ret
29ecce haec omnia operatur Deus tri-bus vicibus per singulos
30 ut revocet animas eorum a corruptione et inluminet luce viven-tium
3ladtende lob et audi me et tace dum ego loquar
32si autem habes quod Joquaris re- 34.33 sponde mihi loquere volo enim te apparere iustum
33 quod si non habes audi me tace et
docebo te sapientiam
34 pronuntians itaque  Heliu etiam
haec locutus est 2 audite sapientes verba mea et eru- 16
diti auscultate me 3auris enim verba probat et guttur 12.11
escas gustu diiudicat Judicium eligamus nobis et inter nos
videamus quid sit melius 5 quia dixit lob iustus sum et Deus 27.2:32.1
subvertit iudicium meum 6in iudicando enim me mendacium
est violenta sagitta mea absque ullo
peccato
7 quis est vir ut est lob qui bibit sub-
sannationem quasi aquam
8 qui graditur cum operantibus ini-
quitatem et ambulat cum viris im-piis
9dixit enim non placebit vir Deo 35.3
etiam si cucurrerit cum eo 10ideo viri cordati audite me absit a Deo impietas et ab Omni- 36,23
potente iniquitas 11 opus enim hominis reddet ei et iuxta ier 17,10:
vias singulorum restituet 12vere enim Deus non condemnabit 8,3
frustra nec Omnipotens subvertet
iudicium
13 quern constituit alium super terram aut quem posuit super orbem quern fabricatus est
14si direxerit ad eum cor suum spiri-tum illius et flatum ad se trahet
15deficiet omnis caro simul et homo in
cmerem revertetur ,6si habes ergo intellectum audi quod dicitur et ausculta vocem eloquii mei
10.9! 2
LA
CIADKS<t>
cc
23 unus Q>c I 30 lucem L; in
16 disciplina LCADc   |    18 a] de LCS   |   22 adpropinquauit AC<J>c 24 et2] ut CTKOc   [   in corruptione A   |   27 dereliqui L      recipi LA luce <J>; lumine £.   j   31 loquar ADKr ] loquor cet.   |   33 tace et) et DK.; et tace et LC 34,4 uideamus ] eligamus L |  11 restituet -f cis Cc ]   12 condemnauit LACK   | subuertit LCDKS  I   13 constitute A   I   14 direxerit ) dixerit LAIKS  I   15 reuertitur AS I
759
LIBER IOB
lob 34,17-35,11
ha Par 19,7! ^   Sap 6.8
A!*
1* E
1 *"
\ 4
i
21.13
31,4!
14,3:22,4
,7numquid qui non amat iudicium sa-nare potest et quomodo tu eum qui iustus est in tantum condemnas
18 qui dicit regi apostata qui vocat duces impios
19qui non accipit personas principům nec cognovit tyrannum cum dis-ceptaret contra pauperem opus enim manuum eius sunt uni-versi
20subito morientur et in media nocte turbabuntur populi et pertransibunt
et auferent violentum absque manu 21ocuii enim eius super vias hominum
et omnes gressus eorum considerat 22 non sunt tenebrae et non est umbra
mortis ut abscondantur ibi qui ope-
rantur iniquitatem 23neque enim ultra in hominis potes-
tate est ut veniat ad Deum in iudi-
cium
24conteret multos innumerabiles et
stare faciei alios pro eis 25 novit enim opera eorum et idcirco
inducet noctem et conterentur 26quasi impios percussit eos in loco
videntium
27 qui quasi de industria recesserunt ab eo et omnes vias eius intellegere noluerunt
sir 4,6! 28 ut pervenire facerent ad eum clamo-
rem egeni et audiret vocem paupe-rum
29 ipso enim concedente pacem quis
est qui condemnet ex quo absconderit vultum quis est qui contempletur eum et super gen-tem et super omnes homines
30 qui regnare facit hominem hypocri-
tam propter peccata populi
31 quia ergo ego locutus sum ad Deum
te quoque non prohibeo
32 si erravi tu doce me si iniquitatem
locutus sum ultra non addam
33numquid a te Deus expetit earn quia displicuit tibi tu enim coepisti loqui et non ego quod si quid nosti melius loquere 33.32
34viri intellegentes loquantur mihi et vir sapiens audiat me
35Iob autem stulte locutus est et verba 35,16:42.3 illius non sonant disciplinám
36pater mi probetur lob usque ad finem ne desinas in hominibus ini-quitatis
37 quia addit super peccata sua blas-phemiam inter nos interim constringatur et tunc ad iudicium provocet sermoni-bus suis Deum 35 igitur Heliu haec rursum locutus est
2numquid aequa tibi videtur tua cogi-tatio ut diceres iustior Deo sum 32.2!
3 dixisti enim non tibi placet quod rec- 34.9
turn est vel quid tibi proderit si ego peccavero
4 itaque ego respondebo sermonibus
tuis et amicis tuis tecum 5suspice caelum et intuere et contem-
plare aethera quod altior te sit 6 si peccaveris quid ei nocebis et si
multiplicatae fuerint iniquitates tu-
ae quid facies contra eum 7porro si iuste egeris quid donabis ei 22.3
aut quid de manu tua accipiet 41.2: 8homini qui similis tui est nocebit
impietas tua et filium hominis ad-
iuvabit iustitia tua 'propter multitudinem calumniato-
rum clamabunt et heiulabunt propter vim brachii tyrannorum 10et non dixit ubi est Deus qui fecit me
qui dedit carmina in nocte "qui dočet nos super iumenta terrae
et super volucres caeli erudit nos
17 sanare LKr Phil. lul., cf. 77Í1 sanari cet. \ 19 uniuersa LO | 23 potestatem LA. [ in iudicio LOJ; iudicium LAK | 24 multos + et CADKc | 28 face ret A | 29 gentes CD Sc | 31 prohibebo ACDSc | 35 autem om. L | 36 in homínibus LAr ] ab hominibus IK; ab hornině cet. \ iniquttatcs LIK [ 37 quia LD<1> c ] qui cet. J[ 35,2 ~* sum dco c. \ 6 ei ] eum LAd>r |  11 erudiet L<1»; erudient A j
LA
CIADKSO cr
34,35; 42.3
27,4! So 3,131
PS 71,4.13
Ps 33.16! I Srn 2,8
33,16 11,14
LA
CIADK.S*
lob 35,12-36,28
LIBER IOB
76O
,2ibi clamabunt et non exaudiet propter superbiam malorum
13 non ergo frustra audiet Deus et Omnipotens singulorum causas intue-bitur
l4etiam cum dixeris non considerat iudicare coram eo et expecta eum
lsnunc enim non infert furorem suum nec ulciscitur scelus valde
16ergo lob frustra aperit os suum et absque scientia verba multiplicat
36 addens quoque Heliu haec locutus est
2sustine me paululum et indicabo tibi adhuc enim habeo quod pro Deo loquar
3repetam scientiam meam a principio et operátorem meum probabo ius-tum
4vere enim absque mendacio sermo-nes mei et perfecta scientia proba-bitur tibi
5Deus potentes non abicit cum et ipse sit potens
6sed non salvat impios et iudicium
pauperibus tribuit 7non aufert a iusto oculos suos et reges in solio conlocat in perpetuum
et i 11 i eriguntur 8et si fuerint in catenis et vinciantur
funibus paupertatis 9indicabit eis opera eorum et scelera
eorum quia violenti fuerint 10revelabit quoque aurem eorum ut
corripiat et loquetur ut revertantur
ab iniquitate "si audierint et observaverint conple-
bunt dies suos in bono et annos
suos in gloria ,2si autem non audierint transibunt
per gladium et consumentur in
15.32; 22,1,, Os 4.14
stultitia
13simulatores et callidi provocant iram Dei neque clamabunt cum vincti fuerint
14morietur in tempestate anima eorum et vita eorum inter efTeminatos
15eripiet pauperem de angustia sua et 1 sm 2f,. revelabit in tribulatione aurem eius
l6igitur salvabit te de ore angusto la- 1 sm2„.:v tissime et non habentis fundamentům subter se
requies autem mensae tuae erit plena pinguedine
17causa tua quasi impii iudicata est causám iudiciumque recipies
18non te ergo superet ira ut aliquem opprimas nec multitudo donorum inclinet te
19depone magnitudinem tuam absque tribulatione et omneš robustos for-titudine
20ne protrahas noctem ut ascendant
populi pro eis 21 cave ne declines ad iniquitatem hanc
enim coepisti sequi post miseriam 22ecce Deus excelsus in fortitudine sua
et nullus eí similis in legislatoribus 23quis poterit scrutari vias eius aut
quis ei dicere operatus es iniquita- 34.10: sap 9,13:
tem
24 memento quod ignores opus eius de
quo cecinerunt viri 25omnes homines vident eum unus-
quisque intuetur procul 26ecce Deus magnus vincens scientiam
nostram numerus annorum eius
inaestimabilis 27 qui aufert stillas pluviae et effundit
imbres ad instar gurgitum 28qui de nubibus fluunt quae praete-
xunt cuncta desuper
ps 135.25
1 1
P3 2B.3
37,23 L.xx, Ex 15,11! Nm 14,17; I Sm 2,2!
Ps 101,28!
13 AD
causas singulorum Kc ! 36,2 me om. A
14 eo] illo Cc   I   15 furorem] iudicium L
16 aperuit
5 et om. AK | 6 tribuet LAIA r | 7auferctA(£c | 9 fucrunt LCIAOc j 10 reuelauit LAKS | loquentur CI..; loquitur AK | 12 sin autem lAKr | in stultitiam LK; stultitia CS j 13 uicti AK. | 14 et uita eorum om. A | 15 -de angustia sua pauperem c. | 16 habentcs L; habente Ac; habens K. | 18 donorum] dolorum L; locorum C [ 23 quis ei dicere Cr] quis dicere A.; dicere ei K.; quis ei dicere poterit LI; quis ei dicere potest ADS; quis potest ei dicere c ( 25 eum + ct L<1> | 27 effundet LOD; infundit D.; infundct Z. I
17,14! 28.4 5.9! Sir 43,14
XV Esr 5,37
I; Ps 147,18
76I
LIBER IOB
Iob 36,29-38,6
Ps 148,8
"si voluerit extendere nubes quasi tentorium suum 30et fulgurare lu-mine suo desuper cardines quoque maris operiet
31 per haec enim iudicat populos et dat escas multis mortalibus
}2in manibus abscondit iucem et praecipe ei ut rursus adveniat
iS adnuntiat de ea amico suo quod pos-sessio eius sit et ad earn possil a-scendere
37 super hoc expavit cor meum et emotum est de loco suo
2 audite auditionem in terrore vocis
eius et sonum de ore illius proce-dentem
3 subter omnes caelos ipse considerat
et lumen illius super terminos ter-rae
4post eum rugiet sonitus tonabit voce
magnitudinis suae et non investigabitur cum audita fu-
erit vox eius s tonabit Deus in voce sua mirabiliter
qui facit magna et inscrutabilia 6qui praecipit nivi ut descendat in
terram et hiemis pluviis et imbri
fortitudinis suae 7qui in manu omnium hominum sig-
nat ut noverint singuli opera sua 8ingredietur bestia latibulum et in
antro suo morabitur 9ab interioribus egreditur tempestas
et ab Arcturo frigus 10flante Deo concrescit gelu et rursum
latissimae funduntur aquae "frumentum desiderat nubes et nubes
spargunt lumen suum 12 quae lustrant per circuitum quo-
cumque eas voluntas gubernantis
duxerit
ad omne quod praeceperit illis super faciem orbis terrarum 13sive in una tribu sive in terra sua sive
in quocumque loco misericordiae suae eas iusserit inveniri ,4ausculta haec Iob sta et considera
miracula Dei ,5numquid scis quando praeceperit
Deus pluviis ut ostenderent lucem
nubium eius l6numquid nosti semitas nubium mag-
nas et perfectas scientias ,7nonne vestimenta tua calida sunt
cum perflata fuerit terra austro 18tu forsitan cum eo fabricatus es caelos qui solidissimi quasi aere fusi
sunt
19ostende nobis quid dicamus illi nos quippe involvimur tenebris
20quis narrabit et quae loquor etiam si locutus fuerit homo devorabitur
21 at nunc non vident lucem subito aer
cogitur in nubes et ventus transiens fugabit eas
22 ab aquilone aurum venit et ad Deum
formidolosa laudatio 23digne eum invenire non possumus
magnus fortitudine et iudicio et
iustitia et enarrari non potest 24ideo timebunt eum viri et non aude-
bunt contemplari omnes qui sibi
videntur esse sapientes 38 respondens autem Dominus Iob de
turbine dixit
2 quis est iste involvens sententias ser-monibus inperitis
3accinge sicut vir lumbos tuos inter-rogabo te et responde mihi
4ubi eras quando ponebam funda-menta terrae indica mihi si habes intellegentiam
5 quis posuit mensuras eius si nosti vel quis tetendit super earn line-am
6super quo bases illius solidatae sunt aut quis dimisit lapidem angula-rem eius
32 praecepit AA (| 37,1 et mo tum ACAKS; et emortuum L. | 5 fecit AK [ 9 egredietur CTADKc I 13 inuenire CDS; euenire A. | 14 miracula 1 mirabilia Kc | 16 scientia L j 21 cogetur LCIDtDc 1 23 etJ om. LC<D J| 38,1 ad iob L | 6 illius + solius A.;-t-solium S I demisit Kc |
Tb 13,6! Sir 1,11!
36,22!
Prv 3,7! 26,12
40.1
42.3
40,2! Ex 12,U! Prv 31,17; Is 32,11!
13.22!
Prv 8,29.30
LA
CIADKS0) cc
lob 38,7-41
LIBER IOB
762
7cum me laudarent simul astra matu-tina et iubilarent omnes filii Dei
8 quis conclusit ostiis mare quando
erumpebat quasi de vulva proce-dens
9 cum ponerem nubem vestimentum
eius et caligine illud quasi pannis infantiae obvolverem 26.10; prv 8,29 locircumdedi illud terminis meis et po-
sui vectem et ostia "et dixi usque hue venies et non pro-cedes amplius et hic confringes tu-mentes fluetus tuos 12 numquid post ortum tuum praece-pisti dilueulo et ostendisti aurorae locum suum
13et tenuisti coneutiens extrema terrae et excussisti impios ex ea
14restituetur ut lutum signaculum et stabit sicut vestimentum
15auferetur ab impiis lux sua et bra-chium excelsum confringetur
16numquid ingressus es profunda maris et in novissimis abyssi deam-bulasti
17numquid apertae tibi sunt portae mortis et ostia tenebrosa vidisti
18 numquid considerasti latitudines terrae
indica mihi si nosti omnia 19in qua via habitet lux et tenebrarum quis locus sit
20 ut ducas unumquodque ad terminos suos et intellegas semitas domus eius
21sciebas tunc quod nasciturus esses et numerům dierum tuorum nove-ras
22numquid ingressus es thesauros nils 30,30!      vis aut thesauros grandinis aspe-
xisti
23 quae praeparavi in tempus hostis in
diem pugnae et belli 24 per quam viam spargitur lux dividi-
tur aestus super terram 2?quis dedit vehementissimo  imbri 2#m
cursum et viam sonantis tonitnii
26 ut plueret super terram absque ho-
rnině in deserto ubi nullus morta-lium commoratur
27 ut impleret inviam et desolatam et
produceret herbas virentes
28 quis est pluviae pater vel quis genuit
stillas roris
29 de cuius utero egressa est glacies et 37.10
gelu de caelo quis genuit 30in similitudinem lapidis aquae du- ps 147,17 rantur et superficies abyssi con-stringitur
31numquid coniungere valebis mican- 9,0?*^ 58 tes Stellas Pliadis aut gyrum Arc-turi poteris dissipare
32numquid producis luciferům in tempore suo et vesperum super filios terrae consurgere facis
33numquid nosti ordinem caeli et pones rationem eius in terra
34numquid elevabis in nebula vocem tuam et impetus aquarum operiet te
3!numquid mitten fulgura et ibunt et revertentia dicent tibi adsumus
36quis posuit in visceribus hominis sa- 32,8! pientiam vel quis dedit gallo intel-Iegentiam
37 quis enarravit caelorum rationem et
concentum caeli quis dormire fa-ciet
38 quando fundebatur pulvis in terram
et glebae conpingebantur 39numquid capies leaenae praedam et ps 103,21
animam catulorum eius implebis 40quando eubant in antris et in specu- ps 103.22
bus insidiantur 41 quis praeparat corvo escam suam ^61y,I2'i:>)
LA
CIADKSO (s) cc
16 [hie incipit in s ( ■ n apud r) pars textu.s quae ad Vulgatam versionem pertinet] | abyssis (ap.su r et tws in edd. prima et secunda  I   17 — sunt tibi CADKSsc      18 latitudinis K,' lati-
tudincm C£ADS<t>c 21 quod ] quando A inuia L, | LACDSsr
19 - lux habitet Sc      20 unumquemque t>.; unum quoque L 23_praeparauit L  \  hosti L  !  in die As     27 inuia et desolata d>;
mittis
31 pliades CDU; pliadas Ac   j   32 produces LKOr; deducis Ss   | 35 .....
dicunt LD | 37 enarrabit CSfl>c: cnarraucrit s. 1 facit AD. '  38 in terra Cc
763
LIBER IOB
lob 38,41-39,32
Li
3
.4: 14,5
Ter 17,6!
quando pulli eius ad Deum clamant vagantes eo quod non habeant ci-bos
39 numquid nosti tempus partus hibi-cum in petris vel parturientes cer-vas observasti 2dinumerasti menses conceptus ea-rum et scisti tempus partus earum 3incurvantur ad fetum et pariunt et
rugitus emittunt 4separantur filii earum pergunt ad pastum egrediuntur et non rever-tuntur ad eas 5 quis dimisit onagrum liberum et vin-
cula eius quis solvit 6cui dedi in solitudine domum et ta-bernacula eius in terra salsuginis 7contemnit   multitudinem civitatis
clamorem exactoris non audit 8circumspicit monies pascuae suae et
virentia quaeque perquirit 9 numquid volet rinoceros servire tibi
aut morabitur ad praesepe tuum i0numquid  alligabis rinocerota ad arandum loro tuo aut confringet glebas vallium post te "numquid fiduciam habebis in magna fortitudine eius et derelinques ei la-bores tuos 12numquid credes ei quoniam reddat sementem tibi et aream tuam con-greget
13pinna strutionum similis est pinnis
herodii et accipitris 14 quando derelinquit in terra ova sua
tu forsitan in pulvere calefacis ea 15obliviscitur quod pes conculcet ea
aut bestiae agri conterant 16duratur ad filios suos quasi non sint
sui frustra laboravit nullo timore
cogente
17privavit enim earn Deus sapientia nec dedit illi intellegentiam
18cum tempus fuerit in altum alas digit deridet equitem et ascensorem eius
19numquid praebebis equo fortitudi-nem aut circumdabis collo eius hin-nitum
20numquid suscitabis eum quasi lu-
custas gloria narium eius terror 21 terram ungula fodit exultat audac-
ter in occursum pergit armatis 22contemnit pavorem nec cedit gladio 23 super ipsum sonabit faretra vibrabit
hasta et clypeus 24fervens et fremens sorbet terram nec
reputat tubae sonare clangorem 25ubi audierit bucinam dicet va procul odoratur bellum exhortatio-
nem ducum et ululatum exercitus
26 numquid per sapientiam tuam plu-
mescit accipiter expandens alas su-as ad austrum
27 aut ad praeceptum tuum elevabitur
aquila et in arduis ponet nidum suum
28 in petris manet et in praeruptis sili-
cibus commoratur atque inaccessis rupibus
29inde contemplatur escam et de longe oculi eius prospiciunt
30 pulli eius lambent sanguinem et ubi-
cumque cadaver fuerit stattm adest
31 et adiecit Dominus et locutus est ad
lob
32 numquid qui contendit cum Deo
tarn facile conquiescit utique qui arguit Deum debet re-spondere ei
41 ~ clamant ad deum c | uagentes L.; uagicntes SA || 39,4 earum + et ACSSOc 7 ciuitatis f et L | 8 circuminspicit AC; et cum inspicit K | 12 credis LAKsr | ei ] illi c I quoniam 1 quod ADc. | ~ sementem reddat K c j 13 strutionis CA c j 14de-relinquet L; dereliquit AAs | ~ oua sua in terra c | calefacis LAASsr] calefacies cet. \ 15 obliuiscetur AK, | bestia agri conterat CIASc; bestiae agri conculcet s [ 17 sapientiam LKs I 18 equum ADKOc; acquitatcm L. | 21 ungulas L; ungulam s j 23 sonauit LACKsr; o/«. I. j uibrauit LIKsr; uibratur A. | 25 bucina A | dicitCIKc | 26 ex-pandit K; expandens expandit L<P. | 27 aut ] numquid Cc 1 28 et om. L | 30 lambunt ADK; lambant L.  |  31 [hie tncip. cup. 40 321 ] | 32 debet I el Lr [
Mt 24,28; Lc 17,37
33,13!
LA
CTADKS*s cc
lob 39,33-41,6
LIBER IOB
764
765
LIBER IOB
lob 41,7-42,9
38,1
38.3! Ier 13.11 13.22! 42,4
33respondens autem lob Domino dixit 34qui leviter locutus sum respondere
quid possum 21.5; 29.9    manům meam ponam super os me-
um
35unum locutus sum quod utinam non
dixissem et alterum quibus ultra non addam
40 respondens autem Dominus lob de
turbine ait 2accinge sicut vir lumbos tuos inter-
rogabo te et indica mihi 3numquid irritum facies Judicium me-
um et condemnabis me ut tu iusti-ficeris
4et si habes brachium sicut Deus et si
voce simili tonas
5circumda tibi decorem et in sublime
erigere et esto gloriosus et speciosis
induere vestibus
6disperge superbos furore tuo et re-
spiciens omnem arrogantem hu-milia
7 respice cunctos superbos et confunde eos et contere impios in loco suo 8absconde eos in pulvere simul et facies eorum demerge in foveam 9et ego confitebor quod salvare te pos-
sit dextera tua 10ecce Behemoth quern feci tecum fae-
num quasi bos comedet "fortitudo eius in lumbis eius et virtus illius in umbilicis ventris eius 12constringit caudam suam quasi cedrům nervi testiculorum eius per-plexi sunt
13ossa eius velut fistulae aeris cartilago
illius quasi lamminae ferreae l4ipse principium est viarum Dei qui
fecit eum adplicabit gladium eius 15huic monies herbas ferunt omnes
6.7:
Is 2,12
bestiae agri ludent ibi 16sub umbra dormit in secreto calami
et locis humentibus l7protegunt umbrae umbram eius cir-
cumdabunt eum salices torrentis 18ecce absorbebit fiuvium et non mira-
bitur habet fiduciam quod inrluat
Iordanis in os eius 19in oculis eius quasi hamo capiet eum
et in sudibus perforabit nares eius 20an extrahere poteris Leviathan hamo et fune ligabis linguam eius 2Inumquid pones circulum in naribus
eius et armilla perforabis maxillam
eius
"numquid multiplicabit ad te preces aut loquetur tibi mollia
"numquid feriet tecum pactum et ac-cipies eum servum sempiternum
24numquid inludes ei quasi avi aut ligabis ilium ancillis tuis
2iconcident eum amici divident ilium negotiatores
26numquid implebis sagenas pelle eius et gurgustium piscium capite illius
27 pone super eum manum tuam memento belli nec ultra addas loqui
28ecce spes eius frustrabitur eum et vi-dentibus cunctis praecipitabitur
41 non quasi crudelis suscitabo eum quis enim resistere potest vultui meo
2quis ante dedit mihi ut reddam ei omnia quae sub caelo sunt mea sunt dc io.u:
3 non parcam ei et verbis potentibus
et ad deprecandum conpositis
4 quis revelavit faciem indumenti eius
et in medium oris eius quis intrabit 5portas vultus eius quis aperiet per
gyrum dentium eius formido 6corpus illius quasi scuta fusilia et
conpactum squamis se prementibus
35,7; Rm 11,3í
7una uni coniungitur et ne spiracu-
lum quidem incedit per eas suna alteri adherebunt et tenentes se
nequaquam separabuntur 9sternutatio eius splendor ignis et
oculi eius ut palpebrae diluculi 10de ore eius lampades procedunt sicut
taedae ignis accensae 11 de naribus eius procedit fumus sicut
ollae succensae atque ferventis 12halitus eius prunas ardere facit et
flamma de ore eius egreditur 13 in collo eius morabitur fortitudo et
faciem eius praecedet egestas 14membra carnium eius coherentia sibi mittet contra eum fulmina et ad locum alium non ferentur 15cor eius indurabitur quasi lapis et
stringetur quasi malleatoris incus 16cum sublatus fuerit timebunt angeli
et territi purgabuntur l7cum adprehenderit eum gladius sub-
sistere non poterit neque hasta ne-
que torax 18reputabit enim quasi paleas ferrum
et quasi lignum putridum aes 19 non fugabit eum vir Sagittarius in
stipulam versi sunt ei lapides fun-
dae
20quasi stipulam aestimabit malleum
et deridebit vibrantem hastam 21 sub ipso erunt radii solis sternet sibi
aurum quasi lutum 22fervescere faciet quasi ollam profun-
dum mare ponet quasi cum unguen-
ta bulliunt
23 post eum lucebit semita aestimabit
abyssum quasi senescentem
24 non est super terram potestas quae
conparetur ei qui factus est ut nullum timeret
II Sm 22,45; Ps 17.45; Abd 1
25omne sublime videt ipse est rex super universos filios su-perbiae
42 respondens autem lob Domino dixit
2scio quia omnia potes et nulla te la-tet cogitatio
3 quis est iste qui celat consilium abs- 38,2
que scientia ideo insipienter locutus sum et quae 34.35; 35,16 ultra modum excederent scientiam meam
4 audi et ego loquar interrogabo et os- 13.22; 40,2
tende mihi
5 auditu auris audivi te nunc autem
oculus meus videt te 6idcirco ipse me reprehendo et ago mi 11,21
paenitentiam in favilla et cinere 7postquam autem locutus est Dominus verba haec ad lob
dixit ad Eliphaz Themaniten
iratus est furor meus in te et in duos amicos tuos
quoniam non estis locuti coram me rectum sicut servus meus lob 8sumite igitur vobis septem tauros et septem arietes
et ite ad servum meum lob et Offerte holocaustům pro vobis
lob autem servus meus orabit pro vobis
faciem eius suscipiam ut non vobis
inputetur stultitia neque enim locuti estis ad me recta sicut servus meus lob 9abierunt ergo Eliphaz Themanites et Baldad Suites et Sophar Naama-thites
et fecerunt sicut locutus fuerat ad eos Dominus et suscepit Dominus faciem lob
Lv 8.IS! 9,3!
LA
CTADKSOs
cr
34 ponam om. A | 35 non2 ] nihil AIDO; nihil non S. |l 40,1 ait ] dixit ACDSc 1 3 facis
6 in furore c  |  ] 1 in um-12 stringit Cc; stringct A. | 16 et ] et in Ic; in CSs j 20 poterit LC.  |  21 ponis LK.  |  et j ilium ] eum LDK c   I   25 ilium ] eum
AI.      condcmnaris me K.; condemnaris L.  |   5 erige LCK biheis Asr Phil., cf. 37i ] in umbilico cel. | cms5 ] illius LI. 14 - est principium c   I   adplicauit LCIKSr; amplificauit A
IS et habet AK c; habet enim I aut Cc   I   22 loquitur LAKs
19 in^ om. L 24 inludis As
LKSs
41,1 poterit L
potest resistere AK   |   4 reuclauit LK<l>s] reuelabit cel.
intrauit LCKs   |  5 aperiet f- et LAs   j  6 illius 1 eius L |  et om. Cc
8 adherebit De; herebunt I. [ 10 lampadas L | 13 praecedit CDKsc | 14 mittit LCK; mittat s; mitte A. \ 15 quasi1 ] tamquam c. | stringilur AKs | ISreputauit L\Ks J 19 fugauit AIAKs: 'fatigauit L. | in stipula LC | ci ]ct A; om. C | 21 sternit ACDKsr; sternat L.; et sternet Ic | 22 facit LA4>sc | mare -f et S<£ c | ponit LK | - ungucnta cum L I 23 lucebit] lugebit L; luebit I. | 25 omncs sublime AAK | uniuersos] omnes LC0> II 42,4 interrogabo -f te CADS c ! ostende ] responde K c | 8 igitur ] ergo DK c j offcrel LA; offerat C; offert s j 9 ad eos ] eis D.; om. LK |  ~ dominus ad eos Ic
LA
CIADKS<t>s cr
r
Dl 21,17; Is 40,2! 61,7; Za y,12
1.2.3!
LA
CIADKSOs
er
lob 42,10-16
liber iob
766
10Dominus quoque conversus est ad paenitentiam lob cum oraret ilie pro amicis suis et addidit Dominus omnia quaecum-que fuerant lob duplicia
"venerunt autem ad eum omnes frat-res sui et universae sorores suae et cuncti qui noverant eum prius et comederunt cum eo panem in do-mo eius
et moverunt super eum caput et con-solati sunt eum super omni malo quod intulerat Dominus super eum
et dederunt ei unusquisque ovem unam et inaurem auream unam 12Dominus autem benedixit novissi-mis lob magis quam principio eius
et facta sunt ei quattuordecim milia ovium et sex milia camelorum et
mille iuga bourn et mille asinae uct fuerunt ei septem filii et filiae tres l4ct vocavit nomen unius Diem et no-men secundae Cassia et nomen ter-tiae Cornu stibii I5non sunt autem inventae mulieres speciosae sicut filiae lob in universa terra
deditque eis pater suus hereditatem
inter fratres earum 16vixit autem lob post haec centum
quadraginta annis et vidit filios suos et filios filiorum
suorum usque ad quartam genera-
tionem
et mortuus est senex et plenus die- Gn 25,8! rum
Ps 127.', Tb 9,11!
explicit liber iob
10 ~ duplicia iob L II super omne malo quod L; super omne malum quod Cs; super omnia mala quae K | 12 in nouissimis L. | in principio s.; principia L; pnncipium Ó | 13 ~ tres filiae CZD c [ 14 cassiam CAKSc [ 16 annis + et omnes anni uitae eius fuerunt ducenli quadraginta octo (+ anni C) AC  I  dierum + amen A
12
15
INCIPIT PRAEFATIO EUSEBII HIERONYMI
IN LIBRO PSALMORUM
Psalterium Romae dudum positus emendaram et iuxta Septuaginta interpretes, licet cursim, magna illud ex parte correxeram. Quod quia rursum videtis, 0 Paula et Eustochium, scriptorum vitio depravatum plusque antiquum errorem quam novam emendationem valere, cogitis ut veluti quodam novali scissum iam arvum exerceam et obliquis sulcis renascentes spinas eradicem, aequum esse di-centes, ut quod crebro male pullulat, crebrius succidatur. Unde consueta praefatione commoneo tam vos quibus forte labor iste desudat, quam eos qui exemplaria istius-modi habere voluerint, ut quae diligenter emendavi, cum cura et diligentia transcri-bantur. Notet sibi unusquisque vel iacentem lineám vel signa radiantia, id est vel obe-los vel asteriscos, et ubicumque virgulam viderit praecedentem, ab ea usque ad duo puncta quae inpressimus sciat in Septuaginta translatoribus plus haberi; ubi autem steliae similitudinem perspexerit, de hebraeis voluminibus additum noverit, aeque usque ad duo puncta, iuxta Theodotionis dumtaxat editionem qui simplicitate sermonis a Septuaginta interpretibus non discordat. Haec ego et vobis et studioso cuique fe-cisse me sciens, non ambigo multos fore qui vel invidia vel supercilio «malint contemner videri praeclara quam discere», et e turbulento magis rivo quam de purissimo fonte potare.   explicit praefatio
Praefatio. Citantur RF et WKO ac c(edd. 1593 et 1598)r. Tit. eiusdem in psalterium quod secundum septuaginta editionem correxit praefatio c | 2 illud ] tarnen c. j 4 ualere + me c j 9 ~ radiantia signa c. | uel3 om. c. \ 10 ~ uiderit uirgulam WKOc j 12 ~ perspexerit steliae similitudinem c. | 14 ego] ergo WKOc | et1 om. WKO | 15 me om. R malent O; mallent RW I  16 e] de Fe; om.WKO j|
locus incertus
RF
WKO
cr