12. lekce (Bartoňkova skripta) 1. Doplňte tabulku indikativ perfekta indikativ plusquamperfekta indikativ futura II. laudas laudavisti laudaveras laudaveris ducunt conditur iaciuntur perficimus defendis mutaris traheris adest respondent fugitis defenditur expellitur potestis 2. Přeložte slovesné tvary poslal byl poslán posílal byl posílán dříve poslal dříve byl poslán pošle bude poslán posílá je posílán bude posílat bude posílán až /dříve pošle až bude poslán že poslal že byl poslán ptáme se (použijte sloveso interrogo, are) jsme dotazováni zeptáme se budeme dotázáni zeptali jsme se byli jsme dotázáni dříve jsme se zeptali dříve jsme byli dotázáni ptát se být dotazován až/dříve se zeptáme až budeme dotázáni ptali jsme se byli jsme dotazováni že se zeptala že byla dotázána přiváděla jsi byla jsi přiváděna přivádíš jsi přiváděna přivedla jsi byla jsi přivedena že jsi přivedla že jsi byla přivedena budeš přivádět budeš přiváděna ta, která přivádí ta, která byla přivedena dříve jsi přivedla dříve jsi byla přivedena dříve budeš přivádět dříve budeš přiváděna přivádět být přiváděna puer locutus puer locutus est urbs condita urbs condita est res amissa res amissa est 3. Doplňte vhodný slovesný tvar 1. Librum, quem pater mihi (dare) , legi. 2. Librum, quem pater mihi (dare) , lego. 3. Librum, quem pater mihi (dare) , legam. 4. In domo, quam pater meus (exstruere) , vivo. 5. In domo, quam pater meus (exstruere) , vixi. 6. In domo, quam pater meus (exstruere) , vivam. 7. Cum ille rosam (videre) , ver incipere arbitrabatur. 8. Cum ille rosam (videre) , ver incipere arbitratur. 9. Cum ille rosam (videre) , ver incipere arbitrabitur. 10. Hostes terga verterunt quod nostros superare non (posse) . 11. Si te loquentem cum amico illo improbo (videre) , poena te afficiam. 12. Cum duo (facere) idem, non est idem. 13. Cives urbem suam, quae ab hostibus (oppugnare) , defendebant. 14. Senatus decrevit ut consules (dare operam) _____________________ , ne quid detrimenti[1] res publica caperet. 15. Caesar se animal, quod unum cornu (habere) , vidisse scribit. 16. Interrogate illum senatorem, cui omnia a legatis (nuntiare) . 17. Cum magistrum iratum (videre) , timebam. 18. Cum matrem tuam (videre) , omnia quae (facere) , ei nuntiabo. 19. Cum illo die naves ad portum (appropinquare) , incolae urbis in portum venerunt, ut optimas res emere possent. 20. Cum naves ad portum (appropinquare) , incolae urbis semper in portum veniebant et nautas salutabant. 21. Faciemus quae nobis a maioribus natu (imperare) . 22. Me (ille orare) ____________ , ut ei obviam veniam. 4. Vymyslete vhodnou odpověď[2] 1. Quis tecum ad nos veniet? 2. Cuius est hic liber? 3. Ubi heri cum amicis fuisti? 4. A quo hoc carmen scriptum est? 5. Quo properatis, pueri? 6. Quid novi in familia vestra est? 7. Cui homines libenter parent? 8. Cuius rei semper memores estis? 9. Cur amicis in periculis non affuisti? 10. De qua re in hac fabula narratur? 11. Quid de me amicis narrabis? 12. Quem in foro vidisti? 13. Quot naves aedificatae sunt? 14. Cui est hic puer similis? 15. Utra manu melius scribis? 16. Unde ad nos venerunt? 5. Doplňte tázací částici (v případě více možností vysvětlete rozdíly) 1. _____ omnia _____ scire possumus? 2. _____ liberos _____ in silva relinquere potuit? 3. _____ quid _____ libertate maius est? 4. _____ comisisti _____ ea scelera an non? 5. _____ negare _____ audes?[3] 6. _____ poterit _____ domus restitui?[4] 7. _____ haec _____ omnia facere coactus est? 8. _____ quid _____ facere aut dicere possumus? Minime. 9. _____ vides _____ illam navem? Video. 6. Doplňte tázací zájmeno nebo příslovce podle smyslu 1. _____ a iudice condemnatus est? 2. _____ iste magistratus loquebatur? 3. _____ consul melius rem geret? Titus Clodius. 4. _____ tibi dabunt? 5. _____ hostiae sacrificabantur? Dis deabusque. 6. _____ patres matresque timent? Pueris. 7. _____ consilio utebatur? Meo quidem consilio. 8. _____ puer verebaris? 7. Spojte věty s použitím vhodných spojovacích výrazů, časů a způsobů 1. Pater mihi tres libros emit. Omnes brevi legi. 2. Reges male regnabant. Romani reges expulerunt. 3. Centum res inutiles habeo. Eas res in foro emi. 4. Haedui a Caesare populoque Romano destituti sunt. Haedui id querebantur. 5. Tu me adiuvabis. Ego te adiuvabo. 6. Coniuratio patefacta est. Coniurati a consulibus poena affecti sunt. 7. Incolae urbis domos suas restituerunt. Illae domus incendio deletae sunt. 8. Ne in rebus adversis animum demittas! Id saepe te rogabam. 9. In eam regionem venies. Ibi montes altos et pulchros videbis. 10. Poena affecti sunt. Iniuriam magnam tibi fecerunt. 11. Homines in bello multa mala passi sunt. Id non ignoro. 12. Canes suos occidere coactus est. Eius canes multos homines momorderunt. 8. Nahraďte participium vztažnou větou 1. Duces milites suos hortantes saepe hostes vincebant. 2. Homines ex oculis laborantes[5] saepe adiuvate! 3. Caesar inimicis victis pepercit et omnibus indulsit. 4. Homines ante portam clausam stantes custodes urbis vituperabant. 5. Orator de miseria incolarum provinciae locutus a nonnullis reprehensus est. 6. Omnes cives domus suas relinquebant et ex urbe deleta et incensa fugiebant. 9. Přeložte do latiny 1. Kdykoliv mu uškodili, odpustil jim. 2. Tvrdili, že každý je svého štěstí strůjce (faber, bri, m.). 3. Galové prosili Caesara, aby se nepřibližoval k území Germánů. 4. Je známo, že nic není rychlejší než světlo. 5. Cožpak si myslíš, že nějaký živočich, který má krev, může být bez srdce? 6. Nikdo mě nepřesvědčí, abych tvrdil, že jsem tu věc neslyšel. 7. Je známo, že po občanské válce měli lidé velký hlad. 8. Kdykoliv od tebe dostanu dopis (dopis od tebe, tj. „tvůj dopis“), napíšu ti. 9. Cožpak nevíš, že jsem to všechno udělal kvůli (causā + gen.) svým spoluobčanům? 10. Cožpak si někdo myslí, že nějaký římský básník předčil Homéra? 11. Nevěřím jim, protože teď tvrdí to, co tehdy popřeli. 12. Je tvoje sestra více podobná matce nebo otci? 13. Když vyjde slunce, raduji se. 14. Když byli spojenci Římanů zle tísněni nepřáteli, poslal jim římský vojevůdce dvě legie, aby mohli nepřátele překonat. 10. Hledání zdánlivě podobných tvarů 1. Najděte slovesa, která jsou zakončena na -eram, -eras, -erat atd., ale nejedná se o plusquamperfektum. Příklad: vulneras „zraňuješ“ od vulnerō, āre, āvī, ātum. 2. Najděte slovesa, která jsou zakončena na -ero, -eris, -erit atd., ale nejedná se o futurum II. ________________________________ [1] detrimentum, i, n. „škoda“, „újma“ [2] Věty převzaty z: Blažek, F. Latinská cvičebnice. II. díl. Plzeň : Veset, 1994. s. 52n. [3] Cic., Catil., 1, 8 [4] Cic., Att., 3, 15, 6 [5] laboro e + abl. „trpět na něco / něčím“ (např. o nemoci)