1
Synesios (370–413/4): Oratio de regno
originál: N. Terzaghi, Synesii Cyrenensis opuscula, Rome: Polygraphica, 1944: 5–62.
12. Παραφυλακτέον μέντοι, καὶ μάλα ὅλῃ τῇ γνώμῃ, καί, εἴγε δυνάμεθα, ἅπασι τοῖς ἐν
ταῖς αὐλαῖς ὅπλοις ἐπὶ τούτῳ χρῆσθαι, μὴ λάθῃ παρεισδῦσα κολακεία τὸ φιλίας
πρόσωπον περικειμένη. ὑπὸ μόνης γέ τοι ταύτης, καὶ ἀγρυπνούντων τῶν δορυφόρων,
λῃστεύεται βασιλεία. εἰσφέρεται γάρ, ἢν μὴ καὶ πάνυ ἐρύκηται, μάλα ἐνδοτέρω τῶν
ταμιείων καὶ ἐπιχειρεῖ τῷ κυριωτάτῳ τῶν βασιλέων, αὐτῇ τῇ ψυχῇ· ἐπεὶ τό γε φιλέταιρον
οὐχ ἥκιστα ἀρετὴ βασιλέως. τοῦτό γέ τοι καὶ Κῦρον τὸν πάνυ καὶ Ἀγησίλαον
ὀνομαστοτάτους βασιλέων ἐν Ἕλλησι καὶ βαρβάροις ἐποίησε. γνώσεται μὲν δὴ τὰ
ποιητέα καὶ γνώμην ἐν τοῖς φίλοις κυρώσει· ἵνα δὲ ἔργα γένηται, χειρῶν αὐτῷ δεῖ
πολλῶν.
překlad: H. Druon, Oeuvre de Synésius, traduites entièrement pour la première fois en Francois et
précédées d‘ une étude biographique et littéraire, Paris: Hachette, 1878.
12. Mais il faut surtout éviter, et c’est un danger contre lequel on ne saurait être à la cour trop
bien armé, que l’adulation ne vienne à se glisser sous le voile de l’amitié. A elle seule
l’adulation, malgré la vigilance des gardes, peut faire du prince sa proie. Si on ne la chasse
bien loin, elle pénètre jusqu’au fond du palais, elle s’attaque à ce que les souverains ont de
plus précieux, à leur âme même. L’affection pour ses amis n’est pas la moindre vertu d’un
prince. C’est là ce qui a fait du fameux Cyrus et d’Agésilas les rois les plus renommés chez
les Barbares et chez les Grecs. Faut-il agir? Le roi délibérera d’abord, puis il arrêtera sa
décision avec ses amis; mais, pour exécuter ses desseins, il a besoin de beaucoup de bras.
Agapetos (6./7.stol.): Ethesis kefalaion parainetikon
originál i překlad: R. Riedinger, Agapetos Diakonos: Der Fürstenspiegel für Kaiser Iustinianos,
Athina: Etaireia filon tou laou, 1995.
22. Ἀποδέχου τοὺς τὰ χρηστὰ συμβουλεύειν ἐθέλοντας, ἀλλὰ μὴ τοὺς κολακεύειν
ἑκάστοτε σπεύδοντας· οἱ μὲν γὰρ τὸ συμφέρον συνορῶσιν ἐν ἀληθείᾳ, οἱ δὲ πρὸς τὰ
δοκοῦντα τοῖς κρατοῦσιν ἀφορῶσι, καὶ τῶν σωμάτων τὰς σκιὰς μιμούμενοι τοῖς παρ’
αὐτῶν λεγομένοις συνᾴδουσι.
2
32. Ἡγοῦ τούτους εἶναι φίλους ἀληθεστάτους μὴ τοὺς ἐπαινοῦντας ἅπαντα τὰ παρὰ σοῦ
λεγόμενα, ἀλλὰ τοὺς κρίσει δικαίᾳ πάντα πράττειν σπουδάζοντας καὶ συνηδομένους
μὲν ἐπὶ τοῖς χρηστοτέροις, ἐπιστυγνάζοντας δὲ ἐπὶ τοῖς ἐναντίοις· οὗτοι γὰρ ὄντως
ἀψευδεστάτης φιλίας δεικνύουσι τεκμήριον.
22. Empfange die, welche guten Rat geben wollen, nicht die, welche immer darauf aus sind,
dir zu schmeicheln. Denn die einen sehen in Wahrheit das Nutzbringende, während sich die
anderen nach der Meinung der Herrscher richten. So ahmen sie den Schatten der Körper
nach, indem sie dem Beifall zollen, was die Herrscher sagen.
32. Glaube nicht, dass die besten Freunde sind, die alles gut finde, was du sagst, die sind es
eher, die sich bemühen, alles nach rechtem Urteil zu vollziehen. Sie freuen sich mit dir über
deinen Vorteil und sind betrübt über deine Schwierigkeiten. Sie nämlich bieten dir wirklich
das Zeugnis ganz ungeheuchelter Freundschaft.
Patriarcha Fotios (810–893): List bulharskému vladaři Borisovi-Michaelovi
originál: PG 101–103, Epistolarum libri tres, VIII. Ad Michalem Bulgariae principem; de officio
principia, 625–703.
48. Χείλη δὲ κατήγορα καὶ συκοφαντίας ἀποστρέφου· πολλάκις γὰρ παῖδας κατὰ
πατέρων καὶ πατέρας ἐξέμηνε κατὰ παίδων, καὶ βίον ἔσχισεν συζυγίας, καὶ συγγενεῖς
ἐπανέστησε κατ' ἀλλήλων· καὶ τί λέγω; πόλεις ὅλας καὶ οἰκίας ἀνέτρεψε μία φωνὴ
συκοφάντου.
50. Μὴ ζήτει δὲ παρὰ φίλων ἀκούειν τὰ ἡδέα, ἀλλὰ τὰ ἀληθῆ μᾶλλον. Εἰ γὰρ ἐχθροῖς μὲν
οὐδ' ἀληθεύουσι πιστευτέον, φίλοις δὲ διέφθορεν τὰ τῆς ἀληθείας καὶ τὸ ἡδὺ λέγειν
ζητοῦσι κἀκεῖνοι, πόθεν ἡμῖν ἀλλαχόθεν ἡ τῆς ἀληθείας ἔσοιτο γνῶσις καὶ ἡ ἐπιστροφὴ
τῶν οὐκ εὐαγῶς ἐνίοτε παρ' ἡμῶν λεγομένων ἢ πραττομένων; Διὸ μέγιστον ἡγοῦ φίλους
κολάκων διαφέρειν· οἱ μὲν γὰρ κατὰ πρόσωπον ἐπαινοῦντες, σέ τε τῶν ὡς εἰκὸς
ἁμαρτανομένων συναίσθησιν λαβεῖν οὐκ ἐῶσιν καὶ μείζω ταῦτα πρὸς τοὺς ἄλλους ταῖς
διαβολαῖς ἀποτελοῦσιν, οἱ δὲ καὶ σὲ τῷ διὰ φιλίας ἐλέγχῳ συνιδεῖν τὸ παρανομηθὲν
μᾶλλον δυναμοῦσιν, κἄν τι δέῃ πρὸς τοὺς ἔξω λέγειν, ἀντὶ κατηγορίας ἀπολογίαν τοῦ
πραχθέντος ἐκμηχανῶνται.
3
překlad: D. Stratoudaki-White – J.R. Berrigan, The Patriarch and the Prince: The Letter of Patriarch
Photios of Constantinople to Khan Boris of Bulgaria, Brookline: Holly Cross Orthodox Press, 1982.
35. Turn away from accusatory lips and calumnies, for often they have enraged children
against fathers and fathers against children and have dividend married couples and caused
relatives to rise against one another. And need I say that one statement by a sycophant has
overturned whole households and cities?
Do not seek to her from friends the pleasant, but rather the truth, and if friends dilute the
truth and say rather what is pleasant, from what other source then would we be able to have
knowledge of truth, and how can we correct the mistakes we commit occasionally in word or
deed? For this reason consider friends to be greatly superior to flatterers. The flatterers praise
you to your face but they do not allow you to recognize your mistakes; on the contrary, they
will, with their slandering, exaggerate them before the others.
Kefalaia parainetika
originál i překlad: K.D.S. Paidas, Δύο παραινετικά κείμενα προς τον αυτοκράτορα Λέοντα στ`
τον Σοφό, Athina: Kanakis, 2009.
25. Συνουσίας τὰς ἐν πότοις εὐλαβοῦ· μέθη γὰρ τῇ φρονήσει ἐναντίον τι χρῆμα καὶ
πολέμιον. ὅταν γὰρ ὁ νοῦς ὑπὸ τοῦ οἴνου τυραννηθῇ, ταὐτὸν πάσχει τοῖς φαύλοις
ἡνιόχοις, οἵ τὸ ἅρμα κυβερνᾶν ἀδυνατοῦντες καὶ ἑαυτοὺς καὶ τοὺς ἵππους ὧδε κἀκεῖσε
περιφέρουσι καὶ γέλωτα τοῖς ὁρῶσι μέγιστον ἐμποιοῦσιν· οὕτω δὲ πασχούσης τῆς
διανοίας ἀναγκη καὶ τὴν ψυχὴν πολλὰ σφαλλομένην διατελεῖν.
25. Να φυλάγεσαι από τα συμπόσια, επειδή η μέθη είναι πράγμα αντίθετο και
αντικείμενο προς τη σύνεση. Διότι, όταν η διάνοια κυριευτεί από το κρασί, παθαίνει το
ίδιο που παθαίνουν οι ανίκανοι ηνίοχοι, οι οποίοι, καθώς αδυνατούν να ελέγξουν το
άρμα, περιφέρουν και τους εαυτούς τους και τα αλόγα εδώ και εκεί και προκαλούν
σφοδρό γέλωτα σε αυτούς που τους βλέπουν· κατά τον ίδιο τρόπο, λοιπόν, όταν η
διάνοια του ανθρώπου βρίσκεται σε κακή κατάσταση, τότε αναπόφευκτα και η ψυχή του
υποπίπτει σε πολλά σφάλματα.
4
Kekaumenos (11.stol.): Strategikon
originál i překlad: D. Tsougkarakis, Κεκαυμένος Στρατηγικόν, Athina: Kanakis, 1996.
20. [...] Τοὺς κόλακας καὶ τοὺς πρὸς χάριν ὁμιλοῦντάς σοι φεῦγε ὡς φεύγει τις ἀπὸ
ὄφεως. Ἀλλὰ μηδὲ σὺ πρὸς χάριν γράφῃς ἤ λέγῃς τινί· ἴσως γὰρ προσάπαξ ἀποδεχθήσῃ·
ἀλλὰ πάντα ἅ λέγεις ἐν ἀλήθειᾳ λέγε. Καὶ εἰ ἔστι σκληρόν, πρῶτον μὲν οὐκ
ἀποδέξονταί σε, ἔσχατον δὲ καὶ πάνυ σε ἐπαινέσουσι.
20. [...] Τοὺς κόλακες κι αὐτοὺς ποὺ σοῦ λένε μόνο εὐχάριστα λόγια νὰ τοὺς ἀποφεύγεις,
ὅπως ἀποφεύγει κανεὶς τὸ φίδι. Ἀλλὰ οὔτε κι ἐσὺ νὰ γράφεις ἤ νὰ λὲς σὲ κάποιον μόνον
ὅσα τὸν εὐχαριστοῦν. Ἴσως ἔτσι γιὰ ἕνα διάστημα νὰ σὲ ἄποδεχτοῦν· ὅμως ἐσύ, ὅ,τι λὲς
νὰ τὸ λὲς μὲ εἰλικρίνεια. Κι ἄν εἶναι σκληρό, τότε ἴσως στὴν ἀρχὴ νὰ μὴ γίνεις
ἀποδεκτός, ὅμως στὸ τέλος θὰ σ`ἐπαινέσουν καὶ μὲ τὸ παραπάνω.
Digenis Akritis
J. Mavrogordato, Digenes Akrites: Edited with an introduction, translation, and commentary. Oxford:
Clarendon Press, 1956.
E. Jeffreys, Digenis Akritis. The Grottaferrata and Escorial versions [Cambridge Medieval Classics 7],
Cambridge: Cambridge University Press, 1998: IV. 1032–1042.
Ἀξιῶ καὶ ἀντιβολῶ τῆς σῆς δόξης τὸ κράτος
ἀγαπᾶν τὸ ὑπήκοον, ἐλεεῖν πενομένους,
ἐξ ἀδικούντων ῥύεσθαι τοὺς καταπονουμένους,
τοῖς παρὰ γνώμην πταίουσι συγχώρησιν παρέχειν,
μὴ προσέχειν διαβολαῖς, ἄδικον μὴ λαμβάνειν,
αἱρετικοὺς ἀποσοβῶν, ὀρθοδόξους κρατύνων.
Ταῦτα γάρ, δέσποτα, εἰσὶν ὅπλα δικαιοσύνης,
μεθ’ ὧν δυνήσῃ τῶν ἐχθρῶν πάντων περιγενέσθαι·
οὐ γὰρ ἔστι δυνάμεως κρατεῖν καὶ βασιλεύειν,
Θεοῦ μόνον τὸ δώρημα καὶ δεξιᾶς ὑψίστου.
I claim and I entreat your glory’s power
To love obedience, pity the poor,
Deliver from justice the oppressed,
Accord forgiveness to unwilling faults,
Not to heed slanders, accept no injustice,
Scatter the heretics, confirm the orthodox.
The, master, are the arms of righteousness,
With which you can overcome all your enemies.
For rule and kingship belong to might;
Only God grants then and the Highest’s right hand.
5
Theofylaktos Ochridský (1055–1107): Paideia basilike (Rady pro Konstantina Douku)
originál i překlad: P. Gautier, Théophylacte d‘ Achrida discours, traités, poésies: Introduction, texte,
traduction et notes, Thessalonique: Association de recherches Byzantines, 1980, 203.10–20.
Άλλ`οὐχ ὁ φίλος οὕτως. Νυκτὸς δὲ καὶ ἡμέρας τοῦ φίλου βασιλέως φροντίζει καὶ ταῖς
ὑπὲρ ἐκείνου κάμνει μερίμναις, οὐχ ὅπως κερδάνῃ τοῦτο μόνον σκοπῶν καὶ τὴν ἀρχὴν
ἐκκαρπώσηται, ἀλλ' ὅπως ἀραρότως ἕξει τῇ βασιλείᾳ τὰ πράγματα, καὶ λυπήσει μικρόν,
ἵνα μεῖζον εὐφράνῃ, καὶ δριμύξεται τοῖς ῥήμασιν, ἵνα γλυκάνῃ τοῖς πράγμασιν, οὐχ
ὑποκλινόμενος τοῖς τοῦ βασιλέως θελήμασιν, οὐδὲ σκιᾶς ἔργον ποιῶν καὶ συνεπινεύων
τοῖς νεύμασι καὶ συγκινούμενος τοῖς κινήμασιν, ἀληθὴς δὲ ὤν καὶ αὐθέκαστος καὶ τὰ
τοῦ φίλου δι' ἀγάπην ἐξιδιούμενος. Καὶ μέντοι καὶ βασιλεὺς οὐ βαρὺν σωφρονιστήν,
ἀλλὰ γλυκὺν νουθετητὴν τὸν φίλον οἰήσεται, καὶ τοῖς μὲν κολακεύουσιν ὡς
ἐχθραίνουσιν ἐμπικρανεῖται καὶ βαρὺ συνάξει τὸ ἐπισκύνιον.
L‘ ami n’agit pas ainsi. Nuit et jour, il pense à son cher basileus et e consume de soucis en sa
faveur. Il avise non au moyen de s‘ enrichir et de tirer parti du pouvoir, mais de consolider
les affaires de l‘ empire. Il l‘ affligera un peu pour lui procurer une plus grande joie; il le
piquera avec des mots pour lui faire plaisir avec des faits; in ne cède pas à toutes les volontés
du basileus, ne se comporte pas comme une ombre, opinant à ses signes de tête et imitant ses
mouvements, mais il reste sincère et vraiment lui-même et fait siennes par amour le affaires
de son ami. Le basileus, de son côté, ne considérera pas son ami comme un pénible
conseiller, mais comme un charmant mentor, et il s‘ emportera contre les flatteurs comme
contre des ennemis, et pour eux il froncera sévèrement les sourcils.
Nikeforos Blemmydes (1197–1272): Basilikos andrias (Obraz vladaře)
K. P. Christos, Ο βασιλικός ανδριάς του Νικηφόρου Βλεμμύδη, Συμβολή στην πολιτική
θεωρία των βυζαντινών, Athina: Kouromanos, 1996.
Εἰ δὲ καὶ κόλακες ἐπίτριπτοι θωπεύοντες τύχοιεν καὶ καταψῶντες αὐτὸν καὶ σαίνοντες,
ἐνασμενίζει τούτοις ᾗ φίλοις, μὴ ξυνορῶν τὸ διάφορον. (93.) ὅτι κόλαξ μὲν ἐκ παντὸς
τρόπου τὸ ἡδὺ καρυκεύει, κἂν δηλητήριον, φίλος δὲ τὸ ἐπωφελὲς ἀγωνίζεται, κἂν πρὸς
ἀνάγκην ἀνιῴη τὴν αἴσθησιν· (94.) καὶ ὁ μὲν ὅλαις ἡνίαις πρὸς μόνον φέρεται τὸ λαβεῖν,
ὁ δ’ ὑπὲρ τοῦ τῷ πεφιλμένῳ συνοίσοντος καὶ αὐτὴν προΐεται τὴν ζωήν· καὶ ὅτι κόλακες
6
μὲν χείρους κοράκων, ‘ὁ’ δὲ ‘φίλος, ἄλλος αὐτός’. ἔστι μὲν οὖν τὸ ἐκλελυμένον τούτων
παραίτιον τῶν δεινῶν, αὐτοῦ δὲ πολλάκις τὸ ὑπερήφανον. (95.) διὸ καὶ τὸν Κορίνθιον
Ἱππόνουν μετὰ νίκας ὅσας ἱστόρηται—τὴν τῶν ἀρκύων τῆς Ἀντείας ἐξάλυξιν τῶν
ἀδίκων ἐρώτων καὶ ἀδικωτέρων ἐπιβουλῶν, τὴν τῶν Σολύμων, τῶν Ἀμαζόνων, τῆς τῶν
ἀκμαιοτέρων ἐνέδρας Λυκίων καταπολέμησιν—, ἐπεὶ καὶ τὸν αἰθέρα διαπτῆναι τῷ
Πηγάσῳ νεανιεύσοιτο, κατενηνέχθαι κύμβαχον καὶ πεπηρῶσθαι μὲν τὰς ὄψεις
‘ἀλᾶσθαι’ δὲ ‘κατὰ πεδίον Ἀλήιον’ μὴ τετυχηκότα τέως χειραγωγοῦ.
shrnutí: K. P. Christou, Βασιλικός Ανδρίας, Ο ιδεώδης μοναρχής κατά το Νικηφόρο
Βλεμμύδη, Thessaloniki: Aristoteleio Panepistimio, 1993: 43.
92b-104. Δεν πρέπει κανείς νά θεωρεῖ φίλους τούς κόλακες. Ὁ κόλαξ «τό ἡδύ κἄν
δηλητήριον», ἐνῶ ὁ φίλος ἐπιδιώκει τό ἐπωφελές, ἀκόμη καί ὄταν ἐξ ἀνάγκης γίνεται
δυσάρεστος. Οἱ κόλακες τυφλώνουν τήν ψυχή καί γίνονται αἴτιοι δεινῶν, ὅπως αἰτία
δεινῶν γίνεται καί ἡ ἀλαζονεία, καθῶς δείχνει τό παράδειγμα τοῦ Ἰππόνου τοῦ
Κορινθίου, πού ἀφοῦ ἔκανε διάφορα κατορθώματα, κατέπεσε καί τυφλώθηκε ὅταν
θέλησε νά πετάξει μέ τόν Πήγασο.
Thomas Magistros (1282–1328): Rady pro Andronika II. Palaiologa
originál: PG 145, I, 447–495.
Σκόπει δὲ, ὅση σοι δύναμις, ὅπως μὴ φίλους οἰόμενος ἔχειν, ἔπειτα λάθῃς
κολακευόμενος, καὶ σαυτὸν οἷς οὐκ ἔδει διδούς, ἐν τῷ δοκεῖν ἅ προσῆκεν αἱρεῖσθαι. Οὐδὲ
γὰρ τοῖς τὰ σὰ δήπου στέργειν τε καὶ φιλεῖν μάλιστα διατεινομένοις, πιστεύειν ἁπλῶς
ἅπασι χρὴ, καὶ τὴν αὐτὴν περὶ τούτων δόξαν κεκτῆσθαι· ἀλλ`οὕς μὲν ἄν ἴδῃς ἐπὶ μὲν
τοῖς σοῖς ἀγαθοῖς ἡδομένους, ἐπὶ δὲ τοῖς οὐχ οὕτως ἔχουσιν ἀχθομένους, καὶ τὰ μὲν
ἐπαινοῦντας, τοῖς δ`ἐλευθέρως ἐπιτιμῶντας καὶ συμβουλεύοντας τὰ βελτίω, καὶ ὅλως
μετὰ τοῦ λελογισμένου καὶ σώρφονος πάντα καὶ λέγειν καὶ ποιεῖν αἱρουμένους, τούτους
καὶ φίλους πάντως ἡγεῖσθαι, καὶ ὡς ἑταιροτάτοις τὰ πλείστου φυσὶν ἄξια χρῆσθαι.
překlad: W. Blum, Byzantinische Fürstenspeigel: Agapetos, Theophylakt von Ochrid, Tomas
Magister, Stuttgart: Anton Hiersemann 1981: 120.
7
16. Achte, soweit es dir irgend möglich ist, darauf, dass deine vermeintlichen Freunde sich
nicht später insgeheim als Schmeichler entpuppen; vertraue dich niemals Unwürdigen an,
solchen Menschen also, die den Eindruck erwecken wollen, sie nämlich sich nur, was ihnen
zusteht. Du darfst nicht einfach allen Menschen Vertrauen schenken, die dich und deine
Aufgaben aufrichtig zu lieben vorgeben: in Bezug auf solche Menschen darfst du nicht
immer dieselbe Meinung haben. Du sollst im Gegenteil nur solche Leute für Freunde halten,
und nur mit solchen als wirklich echten Gefährten Gemeinschaft haben, von denen du
folgendes siehst: sie freuen sich, wenn es dir gut geht, in deinem Unglück trauern sie mit dir;
dein Glück preisen sie, bei den Schicksalsschlägen, die dich treffen, machen sie dir in
freimütiger Rede Vorwürfe und raten zum Bessern, kurz: diese wirklich Freunde sind
entschlossen, mit Überlegung und Vernunft dir alles zu sagen und mit dir zu tun.
Manuel II. Palaiologos (1350–1425): Ypothekai basilikes agoges (Poučení o královském
způsobou života)
PG 156, Praecepta educationis regiae ad Joannem filium, 309–385: 332.
21. Ἧ που φίλος σοι σαφὴς, ὅς κοινωνῶν σοι τῶν ἔργων, κατόπιν τοῦ συνοίσοντος αἰεὶ
τὸ χάριεν τίθησιν. Ὁ δὲ πρὸς χάριν βλάψουσαν ὑπηρετούμενος μισούντων τε καὶ
πολεμίων αὐτῶν οὐδὲν διενήνοχεν, εἰ μὴ καὶ τοὺς ἐχθροὺς ὑπερήλασε, κολεκείαις
πλανῶν, καὶ μονονουχὶ τὸν νοῦν λυμαινόμενος. Οὐ μὴν ἀλλὰ κἀν τῷδε τῷ μέρει
ἐκείνων μάλα πλεονεκτεῖ πρὸς τῷ βλαβερὸς εἶναι. Ἐκεῖνοι γὰρ ἡμῖν λυπηροὶ, καὶ τοῦ
λυποῦντος ἀπαλλαξείοντές ἐσμεν ἕκαστος· ὁ δὲ καὶ βλάπτων ἡδὺς νομίζεται· καὶ διὰ
τοῦτο φιλητέος γε μᾶλλον ἤ μισητέος δοκεῖ. Καὶ τὸ μὲν ἐχθρὸν καὶ καταλλάξαι δυνατὸν,
καὶ κατενεγκεῖν οὐκ ἀδύνατον· οὗτος δὲ λανθάνειν δυνάμενος, ἔστηκεν ἔξω βελῶν·
πρὸς δὲ τὴν ἀπάτην ἐκετείνεται, ἐξ ὧν τρέφεται λωβώμενος, καὶ κατ`αὐτῶν
θηριούμενος. Καὶ τοῦτό ἐστι τὸ μάλα δεινὸν, ὅτι τῷ μὲν ἀπατᾷν κερδαίνει, τῷ δὲ
κερδαίνειν παρακαλεῖται πρὸς τὴν ἀπάτην· καὶ λοιπὸν ἐπ`ἄπειρον μονονουχὶ τὸ κακὸν
πρόεισιν.