① 鯱張
しゃちば
る
 Být napjatý; mít napjaté tělo; chovat se formálním způsobem.
 (dosl.) „Napnout se (jako) šačihoko.“
 Odpovídá angl. to stiffen up (the nerves); to be tense; to stand on ceremony..
 Podobá se českému ‘trvat na formalitách.’
Alternativní forma: しゃちほこばる
しゃっちょこばる
例文： 夢から醒めた青木巡査は、鯱張って敬礼などした。
‘Strážník Aoki, který se probudil ze snu, stál pevně zpříma, jako kdyby
salutoval.’1
Poznámky k formě:
 鯱 šačihoko mytický kapr s hlavou lva a tělem ryby, má
natažený ocas natočený nahoru
 張る haru ‘napne, natáhne’
② 斜
しゃ
に構
かま
える
 Nebrat věci vážně, nevypořádávat se s nimi seriózně; neřádný, lajdácký postoj;
cynický postoj.
 (dosl.) „Postavit se bokem.“
 Terminologie kendó: dát meč bokem (nebrat souboj vážně, nepostavit meč
čelem proti soupeři).2
1
http://yourei.jp/%E9%AF%B1%E5%BC%B5%E3%82%8B
2
『例解学習ことわざ辞典』
 Podobá se angl. dog it; take it lightly; turn a blind eye; turn a deaf ear.
 Podobá se českému ‘lajdák, flink, fláká to, dělá to polovičatě, dělá to na půl,
bere to na lehkou váhu.’
Jiné užití: 斜
しゃ
に構
かま
えて人生
じんせい
を送
おく
る。3
‘strávit život cynicky’
例文： 自分
じ ぶ ん
の親以上
おやいじょう
に自分
じ ぶ ん
を愛
あい
してくれる人
ひと
なんているわけないさ、
と斜
しゃ
に構
かま
える態度
た い ど
です。こういう人間不信
に ん げん ふし ん
の目で世
よ
の中を見た
ら、キレイなものも 汚
きたな
く見えるからです。4
‘Postoj, že přece nemůže být nikdo, kdo by nás nemiloval víc než
vlastní rodiče, je cynický, protože budeme-li se na svět dívat takovouto
perspektivou s nedůvěrou v lidi, budou se nám i krásné věci jevit jako
ošklivé.’
Poznámky k formě:
 斜 ša (音), hasu, nana (訓) sklon, nakloněný, šikmý, kosý, křivý,
diagonální
 構える kamaeru vybudovat, spravovat, připravit se k,
zaujmout postoj
③ 難攻不落
な ん こ うふ ら く
 Popisuje nedobytnosť.5
3
http://ejje.weblio.jp/content/%E6%96%9C%E3%81%AB%E6%A7%8B%E3%81%88%E3%81%A6%E4%BA
%BA%E7%94%9F%E3%82%92%E9%80%81%E3%82%8B
4
http://yourei.jp, Iwacuki Kendži, Onna wa otoko no doko o miteiru ka, 2002
5
LABUS, David a Jan SÝKORA, Japonsko-český studijní znakový slovník. Praha: Paseka. 2005.
 Môže vyjadrovať aj tvrdohlavý, neústupný postoj.
 Podobné slovenskému ‘tvrdohlavý ako baran’.
例文： 難攻不落の城
しろ
にしてくれ。
‘Urob z toho nedobytný zámok.’6
Poznámky k formě:
 難 nan (音) ‘potiaž’
 不 fu prefix záporu
④ 七転八起
し ち て んは っ き
 Napriek všetkým neúspechom sa musíme znovu postaviť na nohy.
 (dosl.) „Sedem pádov, osem postavení sa.“
 Odpovedá angl. A flower blooms more than once.
 Podobá sa slovenskému ‘Chybami sa človek učí.’
Alternatívna forma: 七転
ななころ
び八起
や お
き
七顛八起
し ち てん はっ き
例文： しかし前半生
ぜんはんせい
では、七転八起のたとえ通
どお
り、何回
なんかい
でもやり直
なお
し
がきく。7
‘Ale v prvej polke života, ako aj v príklade siedmich pádov a ôsmich
postavení sa, funguje, keď budeme zkúšať veľa krát zasa a znovu.’
Poznámky k formě:
 転ぶ korobu ‘(z)valiť sa’
 起きる okiru ‘vstať’
6
BCCWJ
7
BCCWJ