Su carrasegare
Testu traduidu e adatadu dae Dàriu Piga pro su cursu de Limba Sarda de s'Universidade de Brno (CZ)
leadu dae sa professora Dolores Turchi
Su carrasegare est s'ùnica festa chi no est collegada a sa liturgia catòlica, chi tratat sos
mòdulos tìpicos de sa funtzione teatrale cun sas màscaras, sas bestimentas, sa sàtira etc. Sa
funtzione printzipale de su carrasegare est cussa de eliminare sos vìnculos sotziales, distrùere sas
gerarchias de sa normalidade de cada die.
In sas comunidades sardas de s'internu de s'ìsula, su carrasegare si presentat cun caraterìsticas
originales meda e non tenet nudda cun sas funtziones trasgressivas e satìricas de sos àteros
carrasegares.
Si tratat de unu carrasegare tràgicu basadu subra su cuntzetu de morte e rinàschida e subra
su disìgiu de abba e a s'evocatzione e a s'ammentu de Dionisu, Deus de s'èstasi e de sa vegetatzione.
Sa figura de Dionisu, intrada in Sardigna intre su sèculu XIV e XIII, est importante pro
cumprèndere s'etimologia de sa paràula carrasegare: si cunsideramus chi in sardu sa paràula petza
currispondet a su tzecu maso a s'ispanniolu, portughesu e italianu carne a su frantzesu viande e a
s'inglesu meat, nos abbigiamus chi carre- est sa forma cun assimilatzione progressiva de rn a rr. Est
duncas una paràula chi est prus a curtzu a su latinu caro/carnis e duncas finas a s'ispanniolu,
portughesu, italianu carne e finas a su catalanu carn cun su matessi significu. Sa segunda parte est
formada dae su verbu segare1
chi cheret nàrrere cortar (isp.), tagliare (it.), tallar (cat.), couper (fr.),
cut off (ing.) sekat (tz.) e indicat s'atzione de segare sa petza bia in memòria de sa morte de Dionisu.
In su rituale beniant sacrificados sos crabitos e sos traos minores pro ammentare sa divinidade chi
fiat morta mandigada dae sos titanos2
Sas comunidades rapresentaiant e sighint rapresentende custa
usàntzia cun sas màscaras, cun sas bestimentas in pedde prenas de sonàgios (campaneddas) e de
ossos animales, cun sa cara niedda de suèrgiu3
brusiadu o cun sa cara covecada dae una màscara
niedda. Su chi nde essit de totu custu est una rapresentatzione de sa passione e sa morte de Dionisu
Mainoles, connotu mescamente comente Maimone chi est su nùmene chi benit dadu a totu sas
màscaras. Sa morte sua benit rapresentada cun s'impreu de una vìtima sostitutiva chi bivet sa catura
e sa morte de Dionisu. Totu s'iscenàriu est realizadu cun sos movimentos de una dantza irregulare e
tzopa chi rapresentat sa mancàntzia de echilìbriu tìpicu de sas festas dionisìacas. In su rituale sunt
abarradas sos istrumentos sonoros, sa gestualidade, su ritmu, sa soha4
impreada pro prèndere sas
vìtimas chi benint rapresentadas comente becos, chervos, porcabros. Custas figuras de animales
fiant sas formas impreadas dae Dionisu pro si manifestare.
Cada tipu de carrasegare traditzionale presentat custu tipu de rituales chi si diferèntziat dae sos
àteros ca cada unu at mantesu unu momentu diferente de custa rapresentatzione. Si podent bìdere
figuras bestidas de nieddu chi pranghent sa morte de su Deus paris cun sa fertilidade chi at a
mancare. Aparint òmines cun su gabbanu nieddu, su cuguddu a ogros, sa cara nieddigada chi
indicant sinnos de lutu ca cun su Deus morit, pro unu perìodu, finas sa fertilidade de sa terra. Su ritu
chi si presentat a sos ogros nostros est duncas, antigu meda e sunt sos ùrtimos alenos de unu cultu
dionisìacu chi est arribadu a tempos de oe in manera galu evidente. Su cultu fiat presente in paritzos
logos de s'àrea mediterrànea e in Sardigna, mancari siat istadu banalizadu e limitadu a su
carrasegare, at àpidu sa possibilidade de subrabìvere ca pertocaiat su tziclu de sas annadas agràrias e
a s'umbra de sa sicagna chi tocaiat a esortzizare ripetende su ritu de su Maimone. Segundu sa
testimonia de su gesuita Bonaventura Licheri5
galu in su 1700 totu sas màscaras giughiant in palas
ossos de animales, e non sonàgios, in sinnu de generare sa bida movende·los e tzochende·los unu
1 Su cuadru semànticu de su verbu segare est ampru e indicat una variedade de atziones chi pertocant s'erba, sa linna,
ferramentas vàrias etc.
2 Titanos: Fiant una ratza de Deos potentes chi guvernaiant in sa Edade de Oro.
3 Suèrgiu: sùghera chêne-liège cork-oak Korkeiche.
4 Soha: paràula de una variedade regionale chi indicat unu tipu de cannau longu. Currispondet a sa forma soga de sa
variedade ufitziale de sa limba sarda.
5 B. Licheri: abbàida sa relata dedicada a custu personàgiu.
cun s'àteru.
Preguntas:
1. Su carrasegare est unu avenimentu afestadu pro su prus in cale mese?
• cabudanni
• freàrgiu
• làmpadas
2. Su carrasegare est una festa ue benint venerados sos santos de sa traditzione catòlica?
• eja.
• no
• no l'isco
3. Descrie comente sunt sas màscaras de su testu
4. Iscrie dae ue benit sa paràula “carrasegare”.
5. Comente fiant sas màscaras chi at documentadu Bonaventura Licheri?