SU GERÙNDIU Su gerùndiu est unu tempus verbale chi in sardu si format, francu casos ispetzìficos, in sa manera chi sighit: raighina + ende Su gerùndiu serbit a indicare chi s'atzione galu sighit est a nàrrere chi su sugetu est faghende galu sa matessi atzione. Cust'atzione podet èssere a su presente comente a su passadu: presente: Pedru est mandighende passadu: Pedru fiat mandighende Si pensamus a s'atzione de lèghere unu libru, podimus cunsiderare chi: - su sugetu sighit leghende - su sugetu at cumpridu de lèghere cumpara su gerùndiu cun su partitzìpiu passadu: a) Pedru est leghende su libru b) Pedru at lèghidu su libru in sa frase (a) Pedru NO at cumpridu de lèghere su libru ca s'atzione sighit, mentres in s'atzione (b) Pedru at cumpridu de lèghere. B'at duos tempos de su gerùndiu presente e passadu presente: andende (andare) es: so andende a domo passadu: apende (àere) naradu (nàrrere) [gerùndiu + partitzìpiu passadu] es: Giùliu si nch'est andadu apende naradu a Pedru su chi pensaiat. In sos verbos irregulares, ue sa prima persone presente cumprit in -àrgio -èrgio, su gerùndiu càmbiat sa forma e si basat subra verbu a sa prima persone: (mòrrere) > (mòrgio) > (morgende) S'ausiliare est su verbu èssere es: est andende / est coghende / est mandighende / est amende ... In atziones subordinadas si podet resùmere gasi: temporale: un'atzione si subòrdinat a livellu temporale cun sa printzipale e podet èssere anteriore, simultànea e posteriore. Anteriore: sa pitzinna, apende contadu su dinare chi teniat, est andada a comporare su pane. Simultànea: andende a butega s'est abbista chi non teniat su dinare pro su pane. Causale: ispricat su pro ite? (s'atzione de su gerùndiu funtzionat comente cumplementu tzircustantziale de causa) Es: apo ischidu cosas interessantes de Giuanne faeddende diretamente cun sa famìlia sua Modale: sa segunda atzione currispondet a su cumplementu tzircustantziale de modu (comente?) Es: so resessidu a essire dae sa vetura seghende totu sos bidros In limba inglesa esistit su gerùndiu chi a bortas currispondet a su sardu: es: I'm reading a book / so leghende unu libru es: I was thinking about you / fia pensende in tegus comente avèrbiu: es: I spent the day reading / apo passadu (tota) sa die leghende a bortas no est gasi ca si tratat de su gerùndiu chi funtzionat comente sugetu: es: running is good for your health / cùrrere faghet bene a sa salude non s'impreat pro su tempus benidore! Es: We are leaving Sardinia on Monday / Nos ch'andamus lunis dae sa Sardigna.