250 schult voraws haben sullen, vnd was des vbrigen seines gutes ist, doran sol die fraw haben jren dritteil. Geschriben czu der Igla et celera. 333. Hercditas, que coram judicio uon resiguatur ucc in anno et die libcrtatur, ilia potest a debitoribus impediri. >Iczcrzicenses scrip-scm lit. Aifectu seruili cum sui recoinendacione ac increinento omnis iugitatis preniisso. Prudentes uiri, domini nobis fauorabiles. Factum est aput nos in ciuitate: Quidam homo huius ciuitatis vicinus habuit in domo sua propria addomuculam quandam in wlgari przidomyczko uyekterake, de qua addomucula census sibi exiebat et porrigebatur ab illis, qui tunc ab ipso in eadem locabantur, vendiditque eandem suam addomuculam alteri suo proxi-miori viciuo. Vicinus autem 111 í, qui eaudem addomuculam comparauerat, nolens sibi ad utilitatem inducere meliorera, vbi eadem addomucula fuerat constructa et situata, locat et construit in loco eodem braseatorium recens lapideum, volens itaque idem braseatorium mayus et amplius facere, locat et extendit illud eo remocius ad aream sue domus , eo tamen non obstante, de braseatorio eodem semper viciuo illi, a quo addomuculam comparauerat censům in terminis statutis annis singulis porrigi. Et postquam vicinus, qui braseatorium huius construxerat et erexerat, per aliquos certos et nota-biles annos in domo eadem resedisset et pennansisset, factum est, quod volens se abinde de ciuitate aliam ad mansionem alienare et transferre ven-didit domum suam eandem in qua braseatorium constructum fuerat pro 33ln,s sexageuis gr., vicino eidem proximo cui censům de eodem braseatorio por-rigebat, a quo addomuculam ante dietám prius comparauerat, et sic homo seu vicinus ille ambas domos easdem sibi adiuvicein vicinas iam possidebat. Et dum ambarum domorum tamquani hospes potens merit in possessione pacifica fere ad duos annos, contingit, quod vendit domum eandem viceuersa, in qua braseatorium fuerat situatum, cuidam homini discreto ciuitatis nostre antedicte, et habens solus eandem in XXXIIlbus s. gr., et hoc ea facit inten-cione, ut pro se braseatorium adhuc in XVIII s. gr. ad secundam domum suam quam idcirca in přimis habuerat reseruaret, non indigens porrigere alicui censum de braseatorio antedicto ex eo, quia iam suum erat, totaliter dat autem sic ad vicinum eundem, cui domum sine brasearorio vendiderat, consule jurato presente vno: ecce vicine! eximo et reseruo pro me braseatorium, quod illud ad domum suam sine quouis impediiuento tenere velit et possidere, et ut eciam in tenuta eiusdem braseatorium non impediatur, cui sermoni se ille vicinus non opposuit, et super eo iste vicinus, qui sic braseatorium pro se reseruauit, consulem eundem subarauit „dal památné* sed de censu domus illius, a quo braseatorium venditum fuerat, nulla tunc mocio nec inveccio fuit ex utraque parte facta, quod eo minus, quo braseatorium alienatum fuerat, domus illa censuare deboret. Quo non obstante , homo ille, qui domum eandem sine braseatorio pro XV ss. gross, comparauerat, de domo eadem censum integrum sine diminucione vendit vni, quam prius semper soluebat quum braseatorium ad ipsam domum spectabat, etresidens in domo eadem bene ad quinque annos et carens braseatorio censum plenum sine quauis opposicione soluebat. Factum est autem, quod postquam homo ille, qui domum eandem sine braseatorio tenuit et censum plenum de eadem porrexit, moriebatur, et post obitum suum vxorem et duos pueros reliquisset (sic), vxor eadem permanens aliquamdiu in viduitate post tempus aliquod virům superduxit. Contigit autem post, (quum?), census in ciuitate a consulibus colligi debuisset, homo ille qui eandem superduxit mulierem cum domo antedicta, a qua braseatorium ut prefertur fuerat per vendicionem alienatum, opposuit se nolens plene censum porrigere et dicens, quod area domus sue per exposicionem locacionem braseatorii sibi foret minorata, et ut sic sibi locum domus sue multura occuparet, volens et optans aput consules, ut sibi idcirca in censu depereat ac alevie (?t), allegans vlterius, quod si homo ille seu vicinus, qui braseatorium illud pro se reseruauit , et ad domum suam aliam et vicinam ut superius est expressům com-mittit, consules et juratos annis singulis prout decern subarauit, quod braseatorium illud sine impeticione cuiuslibet tenuit et possedit, quod ipse circa consules et declaracionem ipsorum libenter velit permanere et parare. Ille vero vicinus respondet, si hoc consuetum et pro juribus ciuilibus tentuin ac seruatum fuisset, quod quiuis emens aut vendens annis singulis, consules subarare deberet, jpse eciam idem paratus facere fuisset referens se in eo super iura ciuilia. Nos autem auditis partibus et ipsaruin allega-cionibus, quibus ipse partes uti volebant, volentes inter ipsos finalem facere decisionem sentenciamus in hunc modum: quod ex quo predecessor hominis illius cuius domum iste successit et vxorem suam superduxit residens in eadem domo sine impediinento fere ad quinque annos de domo eadem censum ad plenum et in toto sine opposicione quauis eciam non tenens braseatorium porrexit, quod et ipse similiter soluere et porrigere teneretur , ipse vero vicinus predecessor tacere quamdiu uoluisset eciam plura super addere, sed quod ipse idem facere non uelit, optans ut postquam sibi in area domus minorata per edificacionem braseatorii ad domum suam, quod eciam in censu minui sibi deberet et eo dieto ad vos jura summa vestre ciuitatis appellauit. Super quo vestram afFectarous informacionem pleniorem. Datum etc. Seuteucia difiiuitiua. Super quo honestati vestre pro jure decreuimus respondendum, quod ex quo area domus per structuram braseatorii homini et vestre ciuitatis vicino sicut prefertur per alimn vestrum vicinum sit minorata, que per juratos consules juste et debite conspiciatur, conspectisque quod tunc vicinum, cui area foret minorata, juxta diminucionem aree sue in dando census earum in justicia sonsequatur. 33-i. Kccopuicio coram juratis scablnis facta debet rata obseruari. .Me-zerzieccuses scripscruut. Sluzba uasse vstawiczna wassye mylosty. Mnderzi lide pany mily nam powsyc czassy prziezlywy. Stalo sye gest vnass vmijestie, ze geden forman 252 Ji zdeyssy prziwezl nyektera sukna obynuta a zawazana sem do myestaknam, a prawye ze by ta gysta sukna byla od nyektereho myestienyna nebly kupcze z Prahy gednorau spolumiestieninu a susedu nassyemu poslaná, a podle toho take przynesse list od soho kupcze z Prahy ktomo sussedu otiech suknech, kteraká gsu a zacz kupena Tu ten sused nass przieczta listek ssel k fonnanowy do geho hospody achtie ty postawy k sobie wzieti. A drziewe * nez ge wezme, kaze rozwazati ty postawy w hospodye toho formana, a wida ze geden z tiech postwow nenye czeli, nez ze geho vkrogeno a odgyato, y nechtiel gyniy odtud hnuti any gych wezmi, ale nechá gich v toho formana, astiez gde knam toho ohlassowati j prosil nass, bychom snym poslali nyektereho konssela, aby to sukno ohledal, ze bez nass a bez nassie radi nechcze geho wzieti. Tu poslali smy stiem susedem nassym konssela przisczneho do hospody toho formana pro ta sukna, aby byla ohledaná a przied nass przi-nessena. Akdyz gsu przied nass przinesly, y ohledali siny ge, a schledawssye ano gednoho postawu prostrziedek wesken wykrogen aodgiat gedne oba koncze ostala, atiech konczi gest wymyerzeno uamy cztrnadczt loket a czwr'; tu pak kteriz czely postaw byl, ten sused nass k sobie wzal, a druhy, gesto bycsse geho vkrogeno a vgiato, toho nesmye k sobie wzieti, nez gest vged-noho z nass konsyslow nechal a polozil. A potom przistupie przed nass sused nass, giesto gemu sukno poslano, zadage prawa a nauczenye nasseho. A my newycducze tehdy, czo bichom podobnye k tomu myeli vczinity, y zaruczilismy toho formana, dalliby gemu kto wczeniwynu, bud ten kupecz z Prahy, neboli gmy, aby geho odbil, yakozby praw vkazalo. A po nyekte-rich dnech, kdiz sie dowie toho ten myestienyn z Prahy, gesto bil ta suzna poslal, przigiel sem do myesta, a przida przied nass, y dal wynu tomu for-manowy nasyemu, proczby toho sukna nedal tak vplnye tomu susedu na-sicmu, yakoz wzal gemuz ponyem poslal. Tu forman ten nass przied namy odpowie arzka, jakož srny zawazane sukno poslal do hospody, yatsem geho neohledal, byeleb/gest;czy czerne, takez sem ge zde dal. ^u ten gysty kupecz z Prahy prossi, aby se gemu oto prawo stalo , a my gym oto rok menowity vlozimy, aby k sobie prawem hledieli a swiedomye winagili které aby ktomu roku wystawili. A kdiz ten rok przide, tu postawise przied nass na sudye zahageni ten myestienyn z Prahy y sused nass, gakoz gemu sukno poslano, y ten forman nass, gesto ponyem poslal sukno. A wystupyw ten inyestienyn z Prahy ygme se mluwity przied namy k susedu nassiemu a zalo-waty wtato slowa alrzka: mili pany, prosiltmne sused wass, abych gemv wyprawil dwa postawy sukna lewskeho, aty abich gemv poslal. To sem vczinil, a ty gemu potomto wassem formanowi poslal. Tu smy my hned otázali suseda nasseho rzkucze, prosilliby toho myestienyna z Prahy, aby genTu ta sukna poslal. An se poznal przied namy wzahageni sudie, ze geho prossil, aby gemu poslal, ale ne potom formanu nez poginem. A formane takez tudiez mluwy my a tyezeni ho, poslanoli sukno ponyem, a kterak by se stalo, ze czelo menie prziwezeno. A tu rzecznik myesto formana odpowie arzka: mili pany, prawi tento chudi pacholek a ya slowem geho, gesto pomnoho let v wassem investic a mezi wamv bidlil zawiernv a nykdi nyczym zlým neob- 253 nesseny, owssem ze gemu gsu sukna tak zawazana poslaná a on newye czrnali czy biela, a gakoz gemu gsu poslaná do hospody, takez gest ge sem prziwezl takez zawazana komucz poslaná. A myestienyn odpowie proty tomu arzka: yat neprawym ozadnem obneseny geho, nez poslalt sem ponyem yakozto poznameni. A stiem ten myestienyn z Prahy wyda a vkaze list przied namy od plne rady starého myesta Praskeho, yakoz gey tuto wynasseni listu zawrzien a warn possielam, a my wyducze take swiedomye od przisseznych, uezdalo se nam czo prziesnye vczinity, nez vyrzklysmy a našli zplne rady takto, ze forman ten odnass, yakvz ponyem sukno poslano, ma to sukno, czo gest geho vkrogeno a vgato, susedu nassemu, gemuz poslano, zaplatity wtakemz trhu neb czenye, yakoz nass suzed od toho myestienyna z Prahy sam gma. A sused nass ponyewadz se przied namy poznal, ze prosil toho myestienyna z Prahy, ze gemu ge poslal, aby bil platczen neb zaplatil ta ouja postawy tomu myestienynu z Prahy. A tu przy nassem nalezu sused nass, gesto gemu sukno poslano, y ten z Prahy myestienyn ostali, ale formanowy swrchu psanému se nezdalo, anyz chtiel ostati przi nassem nalezu chtie wzdi, aby bil przipostien ku prawu, astiem se odwola na wasie prawo, gehoz my pozywamy. Nato prosymy wasieho navczynye plnyeysieho etc. Sentencia difflnitiiia. Míly susedee! tak yakoz sme žalobám y odpowiedem powassem lystu srozumyely, a sused wass sie przied radu wassy seznal, ze sobie kázal tomu kupczy z Prahy dua postawy lewska posiati, tehdy to za prawo nalézáme, ze ma tomu kupezi z Prahy zaplatity, ale ten forman muoz k swemu prawu przigity. Datum feria IUI post letare etc. Anno M«CCCCXVIo. Nach Mesritsch 1416. Ein Bürger von Mesritsch hatte von einen) Prager Kaufmann zwei Ballen Tuch bestellt. Bei der Uebcrnahme von dem Fuhrmann, der die Fracht besorgt hatte, fand er den einen Ballen ganz vor, den andern angeschnitten, weshalb er die Uebernahme verweigerte, und den Fuhrmann klagte. Der Kaufmann von Prag bestand darauf, dem Fuhrmann die zwei Ballen übergeben, und dieser behauptete, sie, so wie er sie übernommen, auch verfrachtet zu haben. Gegen das Urtheil des Mesritscher Gerichtshofes, der Fuhrmann sei schuldig, dem Mesritscher Bürger den Abgang an Tuch zu bezahlen, legt jener die Berufung ein. Die Iglauer entscheiden, der Besteller sei schuldig, dem Prager Kaufmann die bestellten zwei Ballen Tuch zu bezahlen, aber dem Fuhrmann solle sein Recht gewahrt bleiben. Wahrscheinlich ist der Sinn der Entscheidung der, dass der Fuhrmann nicht ohne weiters zum Ersatz des fehlenden Tuches verurtheilt wird — wie die Mesritscher Entscheidung will — sondern ihm das Recht zuerkannt wird, den Beweis seiner Unschuld zu führen. (Die Bedeutung dieser Entscheidung liegt in dem einseitigen Charakter des Beweises im deutschen Kechtsgango und ihr Motiv in dem Princip: quilibet potest se in jure melius defendere quam per alium vinci. Vgl. Homeyer, der Richtsteig I.androchts S. 482 und die ähnliche Entscheidung im Schüffenspruche 339.) 335. Post obitiim cuiiislibet mariti vxorem vna pars de omnibus suis boiiis coitcernit et due partes keredes, exclusis lectisternijs que vxorem coneeriuint pleuarie et toto. Mezrcyecenses scripsernnt sie, Sincero famulatus affectu premisso. Prudentes viri domini nobis fauo-rabiles graciosi! Factum est aput nos in ciuitate: homo quidam nostre con-