Cvičení – jména

Substantiva a adjektiva

1.       Určete pád uvedených spojení. Je-li více možností, uveďte je.

§   hostis malī, hostēs malī, hostis malus, hostī malō, hoste malō, hostis male, hostēs malōs,
hostium malōrum

§   soror nostra, sorōrī nostrae, sorōrēs nostrae, sorōris nostrae, sorōrēs nostrās

§   cōnsilia bona, industria parva

§   poēta Rōmāne, poēta noster, poēta sapiēns, poētae nostrō, poētae sapientis, poētae sapientēs,
poētās sapientēs

§   hominum fortium, gentium audācium, negōtium necessārium, senātum potentem, magistrātuum
fortium, virum iūstum

§   diē brevī, diēī brevis, diēī clārō, reī facilis, reī clārae, rēs facilēs, rēs clārās

§   manūs dextrae, manūs dextrās, mōtūs celeris, mōtum celerem, mōtūs celerēs


2.       Převeďte do opačného čísla. Je-li více možností, uveďte je.

puerī dīligentis

                    puerī dīligentēs

nōmina clāra

                    animālia celeria

hostibus perīculōsīs

                    rēbus ūtilibus

hominī trīstī

                    virō trīstī

montis altī

                    montēs altī

vītās brevēs

                    cornua ācria


3.       Dejte adjektivum do správného tvaru. Je-li více možností, uveďte je.

vītae (brevis)


                   litterās (brevis)


iūris (Rōmānus)


                   iūs (civīlis)


puellā (fēlīx)


                   frātrem (tuus)


magistrātūs (bonus)


                   magistrātūs (ūtilis)


mulier (ācer)


                   tempus (celer)


mendācia (turpis)


                   hominī (novus)


4.       Vytvořte požadované pády

scrīptor, noster (abl. sg.)

                           agricola, dīligēns (gen. pl.)

genus, nōbilis (nom. pl.)

                           morbus, gravis (abl. pl.)

rēs, difficilis (dat. sg.)

                           sēnsus, commūnis (abl. sg.)

carmen, clārus (ak. sg.)

                           rēx, iūstus (vok. sg.)

pāx, aequus (gen. sg.)

                           diēs, omnis (dat. pl.)

tyrannus, potēns (nom. pl.)

                           nāvis, longus (ak. sg.)

īnfāns, parvus (ak. pl.)



Participia

5.       Vytvořte participium prézentu, perfekta a futura a dejte je do správného tvaru


                      ptc. prézentu aktiva

                                          ptc. perfekta pasiva

                                                              ptc. futura aktiva

puer (scrībere)




dominī (monēre)




duce (hortārī)




hominum (audīre)




cōnsulī (interrogāre)




mulieris (abesse)




virīs (loquī)




patrem (dīcere)




prīncipēs (corrumpere)





6.       Přeložte participium vedlejší větou

1.        Magistrī discipulōs industriē labōrantēs laudant.

2.        Magistrī discipulōs industriē labōrantēs laudābant.

3.        Magistrī discipulōs industriē labōrantēs laudābunt.

4.        Servī Graecā linguā loquentēs fīliōs Rōmānōrum nōbilium docēbant.

5.        Dux mīlitibus Rōmānīs prō castrīs pugnantibus auxilium mittēbat.

6.        Discipulī ā magistrō interrogātī saepe nōn respondent.

7.        Discipulī magistrō eōs interrogantī saepe nōn respondent.

8.        Custōdēs lēgātōs ad urbem venientēs vīdērunt.

9.        Hostēs in bellō captī Rōmam dūcuntur.

10.    In urbe dēlētā hominēs vīvere nōn possunt.

11.    Verba imprūdenter dicta multīs nocēre possunt.

12.    Hominēs multīs linguīs loquentēs admīrāmur.

13.    Prīncipēs bellum gestūrī ōrāculum (ōrāculum, ī, n. „věštírna“) cōnsuluērunt.

Adverbia

7.       Vytvořte adverbia

iūstus, longus, ūtilis, līber, bonus, celer, multus, cārus, facilis, sapiēns


Stupňování adjektiv a adverbií

8.       Vystupňujte adjektiva a adverbia

pozitiv

                komparativ

                          superlativ

puella fēlīx



carmen pulchrum



cīvis probus



mulier bona



labor difficilis



dīligenter



miserē



male




9.       Vystupňujte adjektiva ve uvedeném pádě

pozitiv

                    komparativ

                              superlativ

nāvem celerem



urbium magnārum



cōnsule prūdentī



reī difficilis



genera nōbilia



exemplum breve



oppidum parvum



hominēs pigrōs



philosophī industriī



10.   Doplňte do věty srovnání a přeložte

1.        Equus est celerior (homō) ____________ .

2.        Facta (verba) __________ difficiliōra sunt.

3.        Tarquinius Superbus crūdēlissimus (regēs Rōmānī) ________________ fuit.

4.        Ennius erat maior nātū (Plautus et Naevius) ________________. (podle Cic. Tusc. 1, 1, 3)

5.        Dolor animī gravior est (dolor corporis) ____________ . (podle Publil. sent. D 21)

6.        Quem stultissimum (omnēs) ____________ putās?

7.        Iuvenēs fortiōrēs, sed nōn sapientiōrēs (senēs) _____________ esse solent.

8.        Cicero optimus (ōrātōrēs Rōmānī) ___________ putābātur.

9.        Cōnsilia tua clāriōra sunt (lūx) __________ .

10.    Quam urbem sordidissimam (urbēs Italiae) ___________ putās?

11.    Nihil est peius (ignāvia, ae, f. „zahálka“ et avāritia, ae, f. „hrabivost“) ______________ .

Gerundium

11.   Přeložte

1.        Imperātōrī potestās pugnandī data est.

2.        Eam rem dīcendō explicāre nōn possem.

3.        Habēmus satis (dost) temporis ad cōgitandum. (Cic. Att. 12, 27, 3)

4.        Catō autem et scrībendō adfuit et ad mē dē sententiā suā iūcundissimās litterās mīsit.
(Cic. Att. 7, 1, 7)

5.        Ego ā cōnsiliō fugiendī absum. (podle Cic. Att. 7, 24, 8).

6.        Is fuit mediocris in dīcendō, doctissimus in disputandō. (Cic. Brut. 117)

7.        Appāret (je zjevné) nōs ad agendum esse nātōs. (podle Cic. fin. 5, 21, 58)

12.   Doplňte gerundium ve správném pádě a přeložte

1.        Virtūtēs cernuntur in (agere) _____________. (podle Cic. part. 78)

2.        Occāsiō (fugere) ____________ incolīs urbis data est.

3.        (Interrogāre) _________________ multa discere potes.

4.        Ad (resistere) ______________ mē parō. (Cic. Att. 2, 21, 6)

5.        Dē meīs maiōribus facultās (možnost) (dīcere) ____________ mihi nōn datur. (podle Cic.
leg. agr. 2, 1)

6.        Nōs ad (audīre) _________ parātī sumus. (Cic. Tusc. 1, 9, 17)