Československá akademie věd tJSTAV ČESKOSLOVENSKÝCH A SVĚTOVÝCH DĚJIN ČSAV GODEX DIPLOMATICUS ET EPISTOLARIS REGNI BOHEMIAE V—1 ČESKOSLOVENSKÁ AKADEMIE VĚD Vědecký redaktor prof. dr. Zdeněk Fiala DrSc, člen korespondent ČSA V CODEX DIPLOMATICUS ET EPISTOLARIS REGNIBOHEMIAE CONDIDIT GUSTAVUS FRIEDRICH TOMI V FASCICULUS PRIMUS INDE AB A. MCCLIII USQUE AD A. MCCLXVI EDIDERUNT JINDRICH SEBANEK ET SASA DUSKOVA PRAGAE MCMLXXIV SUMPTIBUS ACADEMIAE SCIENTIARUM BOHEMOSLOVACAE ■'§) Academia, nakladatelství Československé akademie věd, Praha PRAEFATIO /^odicis diplomatici Bohemiae tomi V. fasciculum 1. přelo tradentes ulteriorem partem ^ muneris adimplemus, quod nobis ab Academia scientiarum Bohemoslovaca, cuius sumptibus opus prodit, anno 1954 commissum est, in quo rite exsequendo inde ab eo anno omne studium omnemque sudorem collocavimus. Qua occasione oblata idoneum esse videbatur, ut eorum commodo, qui hunc fasciculum adibunt eoque utentur, nonnulla communicaremus. Congruenter cum edendi propositione a nobis elaborata in Codicis torno V. res diplo-maticae hue spectantes (exclusis Us, quae tantummodo in jormarum collectionibus ad nos pervenerunt1) a morte Venceslai I. regis (22. IX. 1253) ad mortem eius fllii successorisque Přemysli Otakaři II. (26. VIII. 1278) collectae continebuntur. Propter materiae nimiam amplitudinem hie tomus in quatuor fasciculos diuidendus erat. Quorum in primo diplomata et epistulae primae seriei (partis)2 usque ad exeuntem annum 1266, in secundo usque ad Přemysli obitum, in tertio regesta diplomatům et epistularum alterius seriei (partis) ex toto intervallo annorum 1253—1278, in quarto prolegomena, indices, conspectus, concordantiae, imagines, alia continebuntur. Ex hac dispositione apparet legentes in hoc primo fasciculo neque prolegomena (quorum paragraphi, in futuro fasciculo quarto quaerendae, tantum in singulorum nume-rorum capitibus sub voce „Vide" commemorantur) neque specimina scripturae, notario-rum signa, sigillorum delineamenta (item in futuro fasciculo quarto quaerenda, quorum in singulorum numerorum capitibus sub voce „Scriba", vel in cake singulorum numerorum mentio fit) invenire posse. In animo autem habuimus evitari non posse, ut inter primům, qui nunc prodit, et futurum quartum fasciculum aliquot annorum intervallum efflueret. Ideoque ad hune primům fasciculum saltern nominum conspectus indicantes, cui et a quo singuli numeri dati es-sent, adicere decrevimus, ut legentium commoditati iam nunc aliquatenus prospiceremus.3 Quomodo in opere nostro singula ordinata sint, non necesse est multis verbis expli-care, cum legentium animos ad „Prolegomena ad summam redacta", quae in tomi IV. fasciculi 1. pag. 7—10 excusa sunt, advertere possimus. 1) Ad quorum editionem in propositione totius operis Codicis diplomatici iustis de causis.^ quas saepius iam explicari curavimus, proprium tomum reservare visum nobis est. 2) Prolegomena diplomatica ad summam redacta in CDB IV. 1, pag. 9—10. s) Vide inferius pag. 9—27. 6 PRAEFATIO Duo tarnen memoranda sunt, in quibus hie fasciculus V. 1 a praecedente IV. 1 differt: 1) In fasciculo IV. 1 ambo editores ita procedebant, ut eorum quisque certos circu-los diplomaticos elaboraret; inde idoneum fuit, ut singulis numeris nominum editoris, a quo elaborati essent, compendia adiungerentur („Šk" aut „sd", vel „Šk + sd"). Cum autem in hoc fasciculo V. 1 editorům primus omneš numeros 1—248 et alter omneš nume-ros 249—484 edendos praeparavisset, nominum compendia apponere supervacaneum erat. Qua in divisione tarnen uterque editor etiam partium ab altero editore praeparatarum radonem reddere paratus est. 2) In hoc fasciculo V. 1 nisi rarissime linea „Apud Fr." non occurrit, quae in fasciculo IV. 1 singulos numeros comitari solebat. Quae res eo expli-canda est, quod ad annos huius fasciculi in materiis, quas v. d. Gmtavus Friedrich relique-rat, vix umquam plus quam scribarum antiqua apographa collatione non revisa invenimus. UM autem Friedrich ipse aliqua praeparavit, semper a nobis afferuntur. Etiamsi nunc in annotationibus nostris Gustavi Friedrich nomen rarius commemo-retur, ea quae praestitit eadem ac prius veneratione et sinceritate nunc quoque amplectimur. Cum operis magno parente et duce nos adhuc intime esse coniunctos significaturi etiam in huius fasciculi prima pagina eius nomen ponendum curavimus. Librum prelo tradentes gratias debitas reddimus omnibus, quorum benevolentia et amicitia in opere elaborando et perficiendo quocumque modo adiuti sumus. Iam inferius in capitibus haud exiguorum numerorum huius operis nomina perso-narum grate attulimus, quae nobis numerům quemque tractantibus singillatim profuerunt. Nunc tarn ex indice personarum earumdem quam e globo fautorum innumerabilium laboris nostri nomina aliquorum quidem, horum enim, qui diversis rationibus latissimo modo adiumento nobis erant, commemorare volumus. Temporibus investigationum nostrarum in archivis nec non aliis institutis scienti-ficis diversi generis (quae paucis quibusdam exceptis* ad unum ipsi visitavimus) nobis auxilium preciosissimum (officia eximio modo superans) hi viri docti atque feminae doctae porrexerunt, consultationes seu voce seu per litteras nobis benignissime largientes atque imagines phototypicas in manus nostras tradentes: In patria nostra v. d. R. Marsina, Instituti SAV Bratislaviae socius (cf. ex. gr. num. 50, 77 etc.), v. d. Ant. Verbik, Instituti ČSAV Brunae socius, antea archivi publici Brunae moderator, v. d. VI. Voldán, modo dicti archivi ad praesens moderator, f. d. M. Wurmovd, eiusdem archivi socia, v. d. J. Dřímal, archivi civitatis Brunensis moderator, v. d. Ferd. Čenský, archivi publici Lutomericensis moderator, v. d. J. Thomas, archivi civitatis Lutomericensis moderator, v. d. Ant. Roubic, archivi publici Olomucensis moderator, v. d. J. Bistřický, archivi universitatis Olomucensis moderator, v. d. Jar. Vrbata, archivi publici centralis Prague moderator, v. d. K. Beránek, eiusdem archivi socius, v. d. A. Chalupa, archivi Musei Nationalis Pragae moderator, v. d. J. Burian, archivi arcis Pragensis moderator, v. d. J. Čárek, archivi civitatis Pragensis moderator, /. d. Em. 4) Tunc, sicut e nous numeris competentibus appo$iti$ apparet, imaginibus phototypicis do-cumentorum usi sumus. PRAEFATIO 7 Urbánková, sedionis librorum manuscriptorum Bibliothecae universitatis Pragensis moderatrix, v. d. M. Boháček, universitatis professor, archivi ČSAV Pragae nuperrime socius, v. d. Fr. Hoffmann, olim archivi civitatis Iglaviensis moderator, nunc archivi ČSAV Pragae socius, v. d. J. Pražák, modo dicti archivi socius, v. d. VI. Bartošek, archivi publici in Třeboň moderator. In Austria: v. d. P. Pius Tschedemnig, 0. Praem., archivi mon. Geracensis moderator, v. d. Fr. Posch, consiliarius curialis, archivi publici Graeciensis moderator, v. d. G. Pferschy, eiusdem archivi socius, v. d. P. H. Watzel, S. O. C, mon. Stae Crucis moderator, v. d. P. Fl. Röhring, C. R., archivi canoniae Neuenburgensis moderator, v. d. H. Starnberger, consiliarius aulicus, archivi publici Austriae Superioris moderator, v. d. 0. Hageneder, eiusdem archivi socius, v. d. P. E. Kummer, O. S. B., archivi mon. Melicensis moderator, v. d. H. Koller, universitatis Salzeburgensis professor, v. d. P. CI. Tüchler, O.S.B., archivi mon. Seitenstettensis moderator, v. d. P. Fr. Reischl, 0. Praem., archivi mon. Plagensis moderator, v. d. H. Appell, universitatis Viennensis professor, v. d. H. L. Mikoletzky, consiliarius curialis, archivi publici Viennensis moderator generalis, v. d. H. Blass, eiusdem archivi moderator, f. d. Ch. Thomas, eiusdem archivi socia, v. d. R. Broinger, consiliarius aulicus, archivi publici Austriae Jnferioris moderator; v. d. P. B. Demel, archivi ordinis Theutonicorum Viennae moderator, f. d. G. Gerhartl, archivi Novae Civitatis Austriae moderatrix, v. d. P. FL. Özelt, S. O. C, archivi mon. Zwettlensis moderator. In re publica democratica Germanica: v. d. H. Schlechte, archivi publici Dresdensis moderator, et v. d. M. Kobuch, eiusdem archivi socius. In re publica foederativa Germanica: v. d. B. Diestelkamp, universitatis Franco-fordianae professor, v. d. H. Koeppen, archivi ordinis Theutonicorum Gotingae moderator, v. d. W. Heinemager, universitatis Marburgensis professor, ephemeridis „Archiv für Diplomatik" moderator, v. d. P. Acht, universitatis Monacensis professor, v. d. K. Puchner, archivi publici Monacensis moderator, v. d. M. Hellmann, universitatis Mona-steriensis professor. In Hungaria: v. d. G. Székely, universitatis Budapestiensis professor. In Italia: v. d. G. Battelli, universitatis Romanae professor. In Liechtensteiniensi principátu: v. d. Fr. Wilhelm, archivi in Vaduz moderator. In Polonia: f. d. S. Budkowa, universitatis Cracoviensis professor, v. d. F. Kiryk, in eadem universitate docentis munere fungens, f. d. A. Skowroňska, in universitate Vratislaviensi docentis munere fungens. Facultas philosophica universitatis Brunensis, cuius sub tecto condicio nobis data est, ut ad exsequendum opus apparatum necessarium exstruere possemus, de eodem opere optime merita est eamque gratiis nostris dignissimam esse iudicamus. Grato animo praecipue Institutům ČSAV hisloriae Bohemoslovacae nec non universalis historiae Pragense hoc loco commemoretur. Moderátoři eiusdem instituti, acade-miae scientiarum sodali ordinario, v. d. O. Říha, universitatis Pragensis professori, qui promovendo opere nostro non defatigatus est, vicemoderatori eiusdem instituti v. d. J. 8 PRAEFATIO Křížek, qui in universitate Pragensi docentis munere fungit, nec non v. d. J. Spěváček, saepius dicti instituii socio, gratias sincerissimas agimus. Vir doctus Z. Fiala, in universitate Pragensi professor, academiae scientiarum sodalis extraordinarily, qui censuram operis nostri egit, nec non vir doctus B. Ryba, universitatis professor, archivi ČSAV Pragae socius, qui in quaestionibus philologicis sol-vendis nos indefesse adiuvabat, nec non v, d. J. Ludvíkovský, universitatis Brunensis professor, v. d. Zd. Masařík, in eadem universitate docentis munere fungens, nec non v. d. Ant. Hartmann, K. Čupr et D. Šlosar, eiusdem universitatis membra, consiliarii nostri philologici, gratias nostras sincerissimas benigně accipiant. In instituto nostro M. Štvánová, coadiutrix nostra in documentis colligendis atque ordinandis, atque discipuli nec non socii laboris nostri J. Sklenářová et T. Krejčík stu-diis nostris diligentissime praesto erant. Editioni imprimendae in aedibus ČSAV operám eximiam v. d. L. Ulčák nec non J. Hrubý navaverunt. Nominandus est etiam librorum exprimendorum curator M. Duchoň et Fr. Fantyš, H. Chocholová, B. Štcchová et M. Zemenová, quorum industria táborem nostrum modo praestantissimo expediebat. Operis huius manuscriptum die 29. mensis Julii a. 1970 finitum est. Ea, quae ex Hlo tempore mutata sunt, respici iam non potuerunt. Dabamus Brunae die 31 mensis Martii a. 1973. Editores PERSONARUM NEC NON INSTITUTION™, AD QUAS HUIUS TOMI LITTERAE AC DIPLOMATA DATA SUNT, CONSPECTUS Compendia, quae numeris praefixa sunt, formam significant, qua litterae vel diplomata servata sunt: aut. = autographum; aut. d. f. = autographum dubiae fidei (cum una cruce apposita); aut. i. = charta autographi instar (cum crucibus appositis); c. = copia (apographum, falsitas chartae crucibus appositis significatur); v. B. = versio Bohemica. Adalbertus, praepositus in Doubravnik: c. 49. Admont (Austria), mon. ord. s. Benedict: aut. 388, aut. 441. Albertus, quondam episcopus Ratisbo-nensis: c. 200. —, praepositus [in Tišnov], qui se gerit pro rectore ecclesiae s. Petri Brunae, rector eiusdem ecclesiae: c. 82, aut. 165, aut. 166. —, presbyter ord. Praemonstratensis: aut. 456. Alexander IV. papa, pontifex Romanus: aut. i. 64++. — papae capellanus v. Vladislaus, praepositus Wissegraden-sis — scriba v. Bernardus de Furconio. Alvicus, rector ecclesiae in Heřman: c. 27. Anasus (flumen Austriae), super A. ad-vocatiae claustrorum: aut. 383. — abbates, praepositi et claustrales ibidem: aut. 383. ANTIQUA BRUNA (Bruna), hospitale, fratres hospitalis s. Johannis Hierosol.: c. 13, [aut. 29, aut. 122, aut. 128], aut. 300, aut. 390, aut. 396, aut. 446. — magister hospitalis v. Geldolphus fráter — ecclesia hospitalis v. Přibice. Ardagger (Austria), ecclesia capitularis, praepositus v. Leopoldus. AUSTRIA, dux v. Přemysl Otakarus II. — fratres hospitalis s. Mariae Theuto- nicorum: aut. 39. Bamberg (Germania), capitulum ecclesiae: aut. 376. — decanus v. Henricus. Bartholomaeus, capellanus Přemysli Otakaři II., custos et canonicus ecclesiae Wissegradensis, decanus, archi-diaconus, canonicus Olomucensis: c. 30, c. 35, aut. 119, c. 120, c. 163, c. 164, aut. 173, c. 196, c. 394, c. 420. Benedictus, ord. fratrum domus Theu-tonicae plebanus in [Havlíčkův] Brod: c. 90. Berchtesgaden (Germania), ecclesia ord. s. Augustini: aut. 44. Bernardus, episcopus Neapolitanus, apo- stolicae sedis legatus: c. 20, c. 22, c. 23, c. 24, c. 26, c. 32. — de Furconio, Alexandři IV. papae scriba: c. 244, c. 245. Bertholdus, camerarius Přemysli Otakaři II.: aut. 280. — miles de Ernstbrunn: aut. 87. 10 DIPLOMATŮM LITTERAIWMQUE DESTINATARII — [Theutonicus locator, Martini, abba-tis Brevnoviensis]: c. 72. — (?), abbas de Postoloprty: aut. 126. BLUČINA (a Brno ad m.), rector ecclesiae: duo aut. 380. BOHEMIA, quondam rex v. Vence-slaus I. — dominus regni, rex v. Přemysl Otakarus II. — in regno Bohemiae constituti: aut. d. f. 107+ aut. 109. — magistři monetae v. Eberhardus, Theodericus dictus Freiberg. — ecclesiae: aut. quinque 3, aut. tria 307. — ecclesiarum dignitarii: c. 20, c. 180. — fratres hosp. s. Johannis Hierosol.: aut. 126. — fratres hosp. s. Mariae Theutonico-rum: aut. 39, aut. 265. — priores et fratres Eremitarum, ord. s. Augustini: c. 364. Bohmischbruck (Germania j,domushosp. s. Mariae Theutonicorum: aut. 141, aut. 369, aut. 474. Boleslaus, dux Silesiae: c. 102. BŘEVNOV (Praga), mon. ord. s. Benedicts aut. quinque 3, aut. 18, aut. d. f. 45+, aut. 58, c. 65, [c. 72, c. 73], aut. 75, aut. d. f. 76+, c. 91, aut. d. f. 107+, duo aut. 164, aut. 220, aut. i. 246++, aut. i. 247++, aut. 293, aut. tria 307, c. 333, aut. 378, aut. 426, aut. 484. — abbas v. Martinus. BRUNA, civis v. de Gileth, Guntherus. — ecclesiae s. Petri rector v. Albertus praepositus. — ecclesiae s. Jacobi in burgo Brunensi rector v. [Otto]. — mon. Cellae b. Mariae Virginis: aut. 122, aut. 155, aut. 161, aut. d. f. 301+, aut. i. 349++, aut. 351, aut. d. f. 352+ aut. 370, aut. 371, aut. 377. — ecclesia fratrum Praedicatorum: c. 207. — v. Antiqua Bruna. Bruno, episcopus Olomucensis: aut 19, aut. 61, aut. 84, c. 91, aut. 93+, aut. 101, c. 115, c. 127, c. 133, c. 146, aut. 219, c. 238, c. 253, aut. 267, duo aut. 283, c. 299, c. 331, c. 332, aut. 377, c. 394, c. 417, c. 418, c. 421. — dapifer eius v. Herbordus —• miles eius v. Nicolaus — famuli eius v. Conradus dictus de Höxter, Theodericus de Brocke, Thomas — clericus eius v. Herbertus de Hallis. KAPLICE, ecclesia: c. 124. Karolus, praepositus ecclesiae s. Hippo- lyti in Hradiště [apud Znojmo]: aut. 177, aut. d. f. 178 + Casimirus, dux Lancitiae et Cujaviae, capellanus eius v. Johannes de Vrati- slavia. ČEJČ (a Hodonín ad s. — oc), ecclesia [ad monasterium in Tišnov pertinens]: aut. 131. ČESKÉ BUDĚJOVICE, fratres ordi- nis Praedicatorum: c. 434. CHEB, civitas: aut. 470. — Minores fratres: aut. 180. — hospitalis beatae v. Mariae [postea hosp. s. Francisci Pragae]: aut. 95. CHOTĚŠOV (a Plzeň ad m. — oc), mon. ord. Praem.: aut. 10, aut. 12, aut. 475. — praepositus v. [Godeharde]. Cisterciensis ordinis abbas et conventus: aut. 187. KLADRUBY (a Stříbro ad m. — oc), mon. ord. s. Benedicti: c. 233. — abbas v. [Reinherus], Landulphus. — prior: aut. 214. DIPLOMATŮM LITTERARUMQUE DESTINATARII 11 KLÁŠTERNÍ HRADISKO (Olomouc), mon. ord. Praem.: c. 50+, c. 384, c. 469. — abbas v. Robertus. Klosterneuburg (Austria), mon. ord. s. Augustini, praepositus v. Nicolaus. KNĚZ IC E (a Třebíč ad s. — oc), clau- strum ord. Praem.: aut. 108. KOMÍN (Bruna), homines: v. B. 143. Conradus, dux Silesiae: aut. 101, c. 102. — de Kravař (Craewer): aut. 423. — dictus de Höxter, famulus Brunonis, episcopi Olomucensis: aut. 408. — de Landesperch, oppidaneus et locator civitatis Kroměříž: c. 466. — de Limberk: c. 457. — [Theutonicus locator, Martini, abba-tis Brevnoviensis]: c. 52. —, episcopus Frisingensis: c. 435, 439. —, rector ecclesiae s. Martini in Hartberg, notarius Přemysli Otakaři IL: c. 417. —, praepositus in Oslavany: aut. d. f. 178.+ KOUŘIM (a Kolín ad oc), villici: aut. 367. — archidiaconus v. Johannes, Venceslai, quondam regis Bohemiae, capellanus. Cracovia (Polonia), episcopus v. Pran-dota — scolasticus v. Nicolaus magister, capellanu» domini papae. Kremsmünster (Austria), mon. ord. s. Benedicti: aut. 59. KROMĚŘÍŽ, oppidaneus et locator v. Conradus de Landesperch. -— praepositura: c. 431.+ CUJAVIA, dux v. Casimirus. Dymudis, uxor Bertholdi, camerarii Přemysli Otakaři IL: aut. 280. DOBŘANY (a Plzeň ad m.), mon. Mag- dalenitanum: aut. 191, aut. 192, aut. 236. DOKSANY (a Litoměřice ad m. — oř.), mon. ord. Praem.: duo aut. 256, aut. 347, c. 397. — praepositus v. Johannes. Domaslava, nata Bavari [de Strakonice]: c. 104. DOUBRAVNÍK (a Tišnov ad s. — oc), mon. ord. s. Augustini, praepositus v. Adalbertus. Drahoslaus, miles Přemysli Otakaři II.: aut. 424, Eberhardus, magister monetae [regni Bohemiae]: aut. 167. aut. 175, c. 452. Elias, capellanus Přemysli Otakaři II., [plebanus in Glubczyce]: c. 204. Emmersdorf (Austria), civitas: aut. 202. Engelbertus, decanus Wissegradensis: aut. 176, c. 266, aut. 482. Erla (Austria), mon. ord. s. Benedicti: aut. 184, aut. 357. Francofordia (Germania), capella b. virginis Katherinae: c. 302. Frichelo, Theutonicus [locator, Martini, abbatis Brevnoviensis]: c. 31. Fridericus, scolasticus Wissegradensis: aut. 234, aut. 300. Frisinga (Germania), episcopus v. Conradus —■ canonicus v. Ulricus. Garsten (Austria),mon. ord.s. Benedicti: aut. 440. Geldolphus frater, magister hosp. s. Johannis [Hierosol.] in [Antiqua] Bruna: aut. 122. Geras (Austria), mo a. ord. Praem.: c. 105+, aut. 456. Gerhardus, archiep. Maguntinus: aut. 154. 12 DIPLOMATŮM LITTERARUMQUE DESTINATAR!! Gernotus dictus Niger, cognatus Theo-derici dicti Freiberg: aut. 167. Gileth (?), de Gileth, civis Brunensis: v. B. 360. Glubczyce (Polonia), cives: aut. 436. — ecclesia: c. 204. - - [plebanus] u. Elias. Godefridus, notarius et capellanus Přemysli Otakaři IL: v. B. 313. — fráter sacerdos domus hosp. s. Mariae Theut., plebanus in [Havlíčkův] Brod: aut. ,288, aut. 338. —, praepositus in Nová Říše: aut. 147. [Godehardus ?], praepositus de Chotě-šov (Gutescowe): aut. 214. Göttweig (Austria), mon. ord. s. Benedicta aut. 407. Grobniki (Polonia), fratres domus hos-pitalis s. Johannis Hierosolymitani: aut. 85, aut. 86, c. 392. Guntherus, civis Brunensis: aut. 385. H., magister domus s. Mariae Pragae apud pedem pontis [s. Johannis Hiero-sol.]: aut. 18, aut. 58. Halberstadt (Germania), episcopus v. Volradus. Hartberg (Austria), rector ecclesiae v. Conradus. Hartvicus de Kravař (Craewer): aut. 423. [HAVLÍČKŮV] BBOD, cives: aut 288. —- iudex v. Wernherus dictus Piscator. — ecclesia, plebanus, fratres domus hosp. s. Mariae Theutonicorum: aut. 318, duo aut. 455. — plebanus v. Benedictus, Godefridus. Heidolphus, archidiaconus Opaviensis: aut. 113. Heiligenkreuz (Austria), mon ord. Ci-sterc: [aut. 87], aut. 99, aut. 454. Helembertus dictus de Thum (?) (de Turri): aut. 80. Henricus, dux Silesiae: aut. 101, c. 102. —■ natus Smilonis de Lichtenburk: c. 104. — de Liechtenstein: aut. 330. — de Scharfenberg: aut. d. f. 398+, aut. 449. —, advocatus de Osoblaha: c. 358. —, civis Olomucensis: aut. 361. —, civis Olomucensis dictus de Iváň (Iwaniz): c. 399. —decanus Bambergensis: aut. 376. —, plebanus Iglaviensis: aut. 342. — abbas Plasensis: aut. 100 (?), c. 200, aut. 219. Herbertus de Halbs, clericus [Brunonis], episcopi Olomucensis: c. 415. Herbordus [de Fulstein], dapifer Brunonis, episcopi Olomucensis: duo aut. 56, c. 432+. —, decanus, praepositus Olomucensis: aut. 126, c. 266, aut. 396, c 420, aut. 446. HEŘMAN [a. Písek ad m.), rector ecclesiae v. Alvicus. Hohenau [a. d. March] (Austria), domus hosp. s. Johannis HierosoL: aut. 329. HBADEC KBÁLOVÉ, villici: aut. 367. — archidiaconus v. Petrus de Ponte Curvo. HRADIŠTĚ (Znojmo), praepositura s. Hippolyti: aut. 183. — praepositus v. Karolus. Ch D.C Innocentius IV. papa, pontifex Roma- nus: aut. 1. Jacobus, praepositus Pragensis: aut. 459. DIPLOMATŮM LITTERARUMQUE DESTINATARII 13 —, plebanus in Pohled: aut. 382, aut. 447. JEVÍČKO (a Svitavy ad m. — oř.), civi- tas: c. 160++. JIHLAVA, cives: aut. d. f. 130+. — ecclesia par. s. Jacobi: aut. 74, aut. d. f. 130+. — plebanus v. Henricus, Stephanus. — ecclesia fratrum Praedicatorum: c. 279. JINDŘICHŮV HRADEC, domus et fratres s. Mariae Theutonicorum: aut. 57. Johannes, filius quondam Herberti, civis Lutomericensis: aut. 347. —, episcopus Pragensis: c. 152, c. 153, aut. 154, c. 200, c. 225, c. 238, aut. 325, c. 394, aut. 459, duo aut. 467. —, rector ecclesiae in Blučina: duo aut. 380 —, archidiaconus de Kouřim, Venceslai I., quondam regis Bohemiae, capella-nus: c. 89. — de Ponte, clericus Treverensis dioe-cesis: c. 418. — de Vratislavia, capellanus Casimiri, ducis Lancitiae et Cujaviae, canoni-cus Poznaniensis: c. 266, c. 389. —, praepositus in Doksony: aut. 347. —, abbas Strahoviensis: c. 17, aut. 300. Johannis sancti Hierosolymitani magister domus v. H. — hospitalia, domus, fratres v. Antiqua Bruna, Bohemia, Grobniki, Hohenau [a. d. March], Mladá Boleslav, Moravia, Praga. Judaei: c. 36+, c. 41+, c. 316. Ku. C LANCITIA, dux v. Casimirus. Landulphus, abbas Cladrubensis: c. 106. Lateranum (Borna), ecclesia: c. 114. Lemberg (Austria), domina de L.: aut. 449. Leobendorf (Austria), hospitalis s. Mariae Theut. ecclesia: aut. 210. Leopoldus, praepositus Ardacensis, capellanus Přemysli Otakaři U.: aut. 97. Lilienfeld (Austria), mon. ord. Cisterc: aut. 132, aut. 437. LITOMĚŘICE (iudex) et cives: c. 5, c. 336, c. 337. — civis y. Johannes, filius quondam Herberti. LITOMYŠL (a Svitavy ad s. — oc), mon. ord. Praem.: aut. 93+, aut. 194, aut. i. 195++, aut. d. f. 372+. LIVONIA, fratres hosp. s. Mariae Theutonicorum: c. 133, c. 253, c. 299. LOUKA (Znojmo), mon. ord. Praem.: aut. 150, aut. 211. — abbas v. Stephanus. Lubi§ž (Polonia), episcopus v. Wilhel-mus. Ludmila, mater Marquardi de [Červený] Hrádek, de [Stará] Ríše: c. 135. Lupinus, abbas Velehradensis: c. 384. Maguntia (Germania), archiepiscopi: c. 304, aut. 305. — archiepiscopus v. Gerhaidus, [Wernherus]. — Maguntinensis dioecesis praelati: aut. 254. Marienthal (Germania), mon. ord. Cisterc.: aut. 148, aut. 314. Marquardus de [Červený] Hrádek: c. 135. Marsilius, abbas de Zeliv: aut. 168, aut. 342. Martinus, abbas Břevnoviensis: duo aut. 55, aut. 58, c. 149+, aut. 477. — fidelis eius v. Útěch — locator v. 14 DIPLOMATŮM LITTERARUMQUE DESTINATAR!! Bertholdus [Theutonicus], Conradus [Theutonicus], Frichelo Theutonicus, Rudigerus mecha nie us, Wikmannus Theutonicus. MILEVSKO (a Tábor ad oc), mon. ord. Praeni.: c. 123, [c. 124, c. 125]. — ecclesia s. Aegidii: c. 123. Minores fratres: c. 180+, aut. 448. — v. Cheb, Olomouc — fráter Radich. MLADÁ BOLESLAV, hospitale s. Johannis Hierosolymitatii: aut. i. 199++. MNICHOVO HRADIŠTĚ (a Mladá Boleslav ad s.), mon. ord. Cisterc: aut. 138. MORAVIA, marchio v. Přemysl Otaka-rus II. — ecelesiarum dignitarii: c. 20. — fratres hospitalis [s. Johannis] Hiero-íolymitani: c. 13, aut. 71. — domus hospitalis s. Mariac Theutoni-corum fratres: aut. 39. MOST, fratres hospitalis [Crucigerorum] Stellatorum: aut. 262, aut. 402. Neapolis (Itália),episeopus v. Bernardus. NEPLACHOVICE (ab Opava ad oc), ecclesia, domus hospitalis s. Mariae Theutonicorum: aut. 61, c. 111, aut. 113, c. 114, c. 115, c. 116. — proeura-tor specialis ecelesiae v, Albertus de Bohemia Nicolaus, natus [Přemysli Otakaři II.]: c. 239, [c. 244]. —, miles Brunonis, episeopi Olomucen- sis: aut. 373. —, episeopus Pragensis: aut. 19, aut. 75. — magister, capellanus domini papae, scolastieus Cracoviensis: c. 405, c. 406. — (?), decanus Vratislaviensis: aut. 126. —, praepositus in Klosterneuburg: c. 412. NOVÁ ŘÍŠE (a Telč ad m. — or.), mon. ord. Praem.: c. 135. — praepositus v. Godefridus. NOVÁ VES [U ML. VOŽICE] (a Tábor ad s.J, ecclesia: c. 125. OLOMOUC, civitas: aut. 295. — civis v. Henricus, Henricus dictus de Ivaň (Ivanicz) — civis et magister pontis v. Sigefridus. — dioecesis laici: aut. 113. •— dioecesis praelati: aut. 462. — episcopus v. Bruno — ecclesia, capi-tulum: aut. d. f. 34+, c. 37, c. 62, aut. 84, c. 91, aut. 145, aut. 181, aut. 221, c. 291, aut. 315, c. 319, c. 322, aut. 350, aut. 462, c. 472+, aut. 481. — decanus, praepositus v. Herbordus — archidiaconus v. Bartbolomaeus. — mon. s. Petři ord. s. Augustini: aut. 375. — fratres Minores: aut. 8, c. 49. — fratres Praedicatores: aut. 8, aut. 40, c. 49, aut. 142, aut. 170, aut. 171. — prior v. Theodericus (?). OPATOVICE (a Hradec Králové ad m.), mon. ord. s. Benedicti: c. 4, aut. 292. OPAVA, cives: c. 218. — archidiaconus v. Heidolphus. OSEK (a Teplice ad oc), mon. ord. Cisterc.: c. 31, c. 251, c. 259. — abbas v. Wignandus. OSLAVANY (a Bruna ad m. ~ oc), mon. ord. Cisterc: aut. 174, aut. 190, aut. d. f., aut. i. 227~+, ++, aut. 228, aut. d. f. 229+, aut. 237, aut. 242, aut. d. f. 243+, aut. 258, aut. 282, aut. 354, duo aut. d. f. 355+, aut. d. f. 356+, DIPLOMATŮM LITTERARUMQUE DESTINATARII 15 aut. 393, aut. d. f. 395+, duo aut. 473, aut. 478. — praepositus v. Conradus. OSOBLAHA (a Krnov ad s.), advocatus v. Henricus. OSOVÁ BÍT Y SKA (a Brno ad s. — oc), ecclesia, hospitalis s. Marioe Theuto- nicorum: c. 421, c. 422. OSTROV (mon. s. Johannis in Insula apud Davie, a Praga ad m.), mon. ord. s. Benedicti: c. 450. OSTROV (SVATÁ DOBROTIVÁ, pars villae ZAJEČOV) (a Příbram ad s.— oc), mon. ord. s. Augustini: c. 381++. Otakarus v. Přemysl. Ottensheim (Austria), cives: aut. 430. Otto, comes de Hardegg: aut. 208. —, episcopus Pataviensis: aut. 169, aut. 198, aut. 281. —, rector ecclesiae s. Jacobi in burgo Brunensi: aut. 276, aut. 300, aut. 390, aut. 396. Patavia (Germania), ecclesia et civitas: aut. 458. — capitulum: aut. 311, aut. 312. — episcopus v. Otto. ■— fratres in domo s. Nicolai: duo aut. 42. Petrus, filius Zezema [nobilis]: c. 65. —, canonicus Pragensis, notarius [Přemysli Otakaři II.], regis Bohemiae: c. 411, c. 412. — de Ponte Curvo, archidiaconus Gra-decensis in ecclesia Pragensi, aposto-licae sedis nuntius: c. 54, c. 206, c. 294, aut. 300, c. 331, c. 332, c. 394. —, abbas Zwifaltensis: ed. 306. Philippus, abbas Scotorum Viennae: aut. 110, aut. 269. Plaga v. Schlägl. PLASY (a Plzeň ad s.), mon. ord. Cisterc: aut. 137, aut. 241, aut. 386, aut. 387. — abbas v. Henricus. POHLED (a Havlíčkův Brod ad or.), mon. ord. Cisterc: c. 453+. — ecclesiae plebanus v. Jacobus. POLIČKA (a Svitavy ad oc), civitas: c. 457. POSTOLOPRTY (a Louny ad oc), mon. ord. s. Benedicti abbas v. Bertholdus (?)• Poznaň (Polonia), ecclesiae canonicus v. Johannes de Vratislavia. Praedicatores fratres v. Jihlava, Olomouc. Praemonstratensis ordo: c. 127. — presbyter v. Albertus. PRAGA, civitas apud s. Galium: c. 452. — civitatis et dioecesis [homineš]: aut. 18. — praelati: aut. 481. — episcopus v. Johannes, Nicolaus — ecclesia, capitulum: aut. quinque 3, aut. 151, aut. 159, aut. 209, aut. tria 307, aut. 308, aut. 327, aut. 359, aut. 400. — capella s. Venceslai: aut. 117. — decanus v. Vitus — praepositus v. Jacobus — archidiaconus Gradecen-sis v. Petrus de Ponte Curvo. — hospitale Crucigerorum Stellatorurn s. Francisci Pragae: aut. 46, aut. 78, aut. 79, aut. 81, duo aut. 103, aut. 112, aut. 121, aut. 183, aut. 215, aut. 442. — hospitalia v. Cheb, Most, Stříbro, Vratislavia. — hospitale, domus hospitalis s. Mariae Pragae apud pedem pontis s. Johannis Hierosolymitani: c. 6, aut. 109, aut. 176, aut. 234, aut. 297. — magister domus v. H. — domus Dominici sepulchri v. Zderaz. — monasterium s. Georgii ord. s. Benedicti: aut. d. f. 310+, aut. 328. — 16 DIPLOMATŮM LITTERARUMQUE DESTINATARII abbatissa, consanguinea Přemysli Otakaři II.: c. 17. — monasterium s. Francisci, ord. s. Clarae: c. 223, c. 224. Prandota, episcopus Cracoviensis: aut. 48. PŘELOUČ (a Pardubice ad oc), civitas: aut. 292. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, rex Bohemiae, dux Au-striae et Stiriae marchioque Moraviae: c. 15, c. 20, c. 21, c. 26, c. 32, c. 47, c. 116, aut. 235, [c. 238, c. 239], c. 240, c. 244, c. 261, c. 277, aut. 305, c. 321, c. 334, c. 339, c. 345, c. 346, c. 364, aut. 370, c. 413, aut. 468. — procuratores: c. 339, c. 353. — camerarius v. Ber-tholdus — miles v. Drahoslaus — cancellarius v. Vladislaus, praepositus Wissegradensis — protonotarius v. Petrus, Ulricus magister, canonicus Frisingensis — capellanus, notarius v. Bartholomaeus, Elias, Godefridus, Leopoldus — scriba v. Witigo. PŘEROV, cives: c. 70++. PRIBICE (a Břeclav ad s. — oc), ecclesia [hosp. s. Johannis Hierosol. in Antiqua Bruna]: c. 128. PŘIBYSLAV ICE (a Třebíč ad s. — oc), ecclesia: v. B. 313. Přísnobor, canonicus Wissegradensis: aut. 58. PROSTĚJOV, civis v. Reinhardus. PRUSCIA, fratres hosp. s. Mariae Theu-tonicorum: c. 133, c. 253, c. 299. Radich, ordinis fratrum Minorum: c. 104. RAJHRAD (a Bruna ad m.), mon. ord. s. Benedicti: c. 25. — ecclesia: c. 53, duo aut. 55. Rapoto de Falkenberg et filius eius: aut. 445. Ratisbona (Germania), civitas: aut. 479. — episcopus quondam v. Albertus. Rein (Austria), mon. ord. Cisterc: aut. 289. Reinhardus, civis de Prostějov: aut. d. f. 172+ [Reinherus], abbas de Kladruby: aut. 214. Robertus, abbas Gradicensis: c. 49, c. 50+, aut. 113, c. 384. Roma (Italia), ecclesia Romana: aut. 1. — pontifices v. Alexander IV., Innocentius IV. — Romanorum ponti-flcum legati, nuntii v. Bernardus, elec-tus Neapolitanus, Petrus de Ponte Curvo magister, Valascus fráter — capellani v. Nicolaus, scolasticus Cracoviensis, Stephanus subdiaconus. — v. Lateranum. Rubinus nobilis: c. 65. Rudigerus, mechanicus [Martini, abbatis Brevnoviensis]: c. 73. —, írater Witigonis, scribae Přemysli Otakaři II.: aut. 7. Salzeburga (Austria), ecclesia: aut. 459. — ministeriales ecclesiae: aut. 193. — electus v. Vladislaus. — mon. s. Petři: aut. 94. Schônthal (Germania), mon. Eremita-rum s. Augustini: aut. 465. Schlägl (Plaga, Austria), mon. ord. Praem.: aut. 157, aut. 281, aut. 428. Secovia (Austria), mon. ord. s. Augustini: aut. 438. SEDLEC (Kutná Hora), mon. ord. Cisterc: aut. 138, aut. 367. Seitenstetten (Austria), mon. ord. s. Benedicti: aut. 43, aut. 185. DIPLOMATŮM LITTKKAItUMQUU i) ES TINA T A H11 17 Sigefridus, civis et magister pontis Olo-mucensis: c. 77. SILESIA, dux u. Boleslaus, Conradus, Henricus. Smilheim v. Vizovice. Stephanus, subdiaconus, capellanus domini papae, archidiaconus Vratisla-viensis: c. 420. —, plebanus [ecclesiae s. Jacobi in Jihlava]: aut. 168. —; abbas mon. de Louka: aut. 18. —, abbas mon. s. Mariae Vratislaviensis: c. 389. St. Pölten (Austria), cives: c. 182. STIRIA, dux v. Přemysl Otakarus II. — capitanei et officiales: c. 439. Stiro, miles de Kvítkovice: aut. 410. STRAHOV (Praga), mon. ord. Praem.: aut. quinque 3, aut. tria 307. — abbas v. Johannes. STŘÍBRO (a Plzeň ad oc), hospitale apud ecclesiam s. Jacobi in Stříbro [Crucigerorum cum Stella rubea Pra-gae]: aut. 9. SVĚTEC (a Teplice ad m.), domus Dominici sepulchri: aut. 126. Tegernsee (Germania), mon. ord. s. Benedicta aut. 203. Theodericus de Brocke, famulus Bruno-nis, episcopi Olomucensis: c. 483++. — dictus Freiberg, [magister monetae regni Bohemiae]: aut. 167, aut. 175, aut. 252. —, abbas mon. in Zábrdovice: aut. i. 349++, aut. d. f. 352+. —, prior Praedicatorum Olom.: aut. 113. Theutonicorum ordo, domus hospitalis s. Mariae: c. 114. — fratres: [aut. 134, aut. 235.] — domus (ecclesiae) fratres v. Austria, Bohemia, Jindřichův Hra- dec, Leobendorf, Livonia, Moravia, Neplachovice, [Osová] Bítýška, Prus-cia — commendator provincialis et fratres v. Thuringia — plebanus in [Havlíčkův] Brod v. Benedictus, Go-defridus. Thomas, famulus Brunonis, episcopi Olomucensis: aut. 409. —, episcopus Vratislaviensis: aut. 151. THURINGIA, commendator provincialis et fratres hosp. s. Mariae Theutonicorum: c. 379++. TIŠNOV (a Bruna ad s. — oc), mon. ord. Cisterc: aut. i. 38++, aut. i. 64++, c. 82, aut. 88, aut. 110, [aut. 131], aut. 165, aut. 166, aut., aut. i. 197-++ aut. 250, tria aut. 264, aut. 268, aut. 269, duo aut. 272, aut. 424. — praepositus v. Albertus. Treviris (Germania), dioecesis clericus v. Johannes de Ponte. TRSTĚNICE (a Znojmo ad s. — or.), ecclesia (parochia): aut. 11, c. 28. — rector v. Wolchmarus. Tulná (Austria), nautae: aut. 278. UHERSKÉ HRADIŠTĚ, civitas: c. 156. Ulricus laicus: aut. 471. —- magister, canonicus Frisingensis, pro- tonotarius regis Bohemiae: aut. 169, aut. 198, aut. 201. Útěch, fidelis Martini, abbatis Brevno-viensis: c. 33. Valascus fráter, sedis apostolicae nun-tius: aut. 1. Waldsassen (Germania), mon. ord. Cisterc: aut. 212. VELEHRAD (ab Uh. Hradiště ad s.— oc), mon. ord. Cisterc: c 68, aut. 18 diplomatům l itter arumque destinatarii 69, aut. 136, c. 156, c. 249, aut. 254. c, 255, c. 260, c. 261, aut. 263, aut. 267, c. 270, aut. 271, aut. 273, aut. 275, c. 384, c. 403, aut. 433. — abbas v. Lupinus. Venceslaus L, quondam rex Bohemiae, capellanus v. Johannes, archidiaconus de Kouřim. Wernhardus de Schaumberg: c. 144. Wernherus dictus Piscator, iudex in [Havlíčkův] Brod: aut. 461. —, archiepiscopus Maguntinus: aut. 254, aut. 298, c. 303. Viktring (Austria), moji. ord. Cisterc: aut. 248. Vienna (Austria), decanus v. Wisento — abbas Scotorum v. Philippus. Wignandus, abbas de Osek: aut. 100. Wilemannus, Theutonicus [locator, Martini, abbatis Brevnoviensis]: c. 98. VILÉMOV (a Čáslav ad m. — or.), mon. ord. s. Benedicti: aut. 2. Wilhelmus, episcopus Lubucensis: aut. 101, c. 406. Wilhering (Austria), mon. ord. Cisterc: [aut. 187]. VYŠEHRAD (Praga), ecclesia: aut. quinque 3, aut. 16, [c. 54], aut. 63, [aut. 83], c. 163, c. 206, aut. 226, aut. tria 307, aut. 343, aut. 344. — decanus et capituluni: c. 35, aut. 482. —■ praepositura: aut. 100. — custodia, custodes: c. 30, aut. 119, [c. 120], c. 164, aut. 401. — praepositus v. Vla-dislaus — decanus v. EngelbertiiF — custos v. Bartholomaeus — scolasticus v, Friedricus — canonicusy. Přísnobor. Wisento, decanus Viennensis: aut. 169, aut. 198, aut. 201. VYŠŠÍ BROD (a Český Krumlov ad m.), mon. ord. Cisterc: aut. 186, [aut. 187], aut. 188, duo aut. d. f. 189+, aut. 230, aut. 284, aut. d. f. 285+, aut. d. f. 286+ aut. d. f. 287+, c. (?) 296, aut. 335, aut. 374, aut. i. 419++. Witigo, scriba Přemysli Otakaři II.: aut. 7. Vitus, decanus Pragensis: c 340. VIZOVICE (a Gottwaldov ad or.), mon. ord. Cisterc. Smilheim dictum: aut. 263, aut. i. 290++, aut. i. 366++. Vladislaus, praepositus Wissegradensis, domini papae capellanus, Přemysli Otakaři II. cancellarius, electus Sal- zeburgensis: aut. 101, c. 102, c. 118, duo aut. 467, aut. 468. Woko de Rosenberg: c. 231, aut. 232, c 274, c. 414+++, c. 425+++ Wolchramus, rector ecclesiae in Trstě- nice: c. 28. Volradus, episcopus Halberstadensis: c 415. Vormbach (Germania), mon. ord. s. Benedicti: aut. 463. Vratislavia (Polonia), episcopus v. Thomas — archidiaconus v. Stephanus, subdiaconus domini papae — decanus v. Nicolaus (?). — hospitale s. Elisabeth Crucigerorum Stellatorum: aut. 19. — monasterii s. Mariae abbas v. Stephanus, Y v. I ZÁBRDOVICE (Bruna), mon. ord. Praem.: [c. 127], aut. d. f. 352+, c 416. — abbas v. Theodericus. ŽATEC, civitas: c. 464. ŽĎÁR [NAD SÁZAVOU], mon. ord. Cisterc: aut. 14, aut. 60, aut. 67, aut. 138, c 257, aut. 320, aut. 365, DIPLOMATŮM LITTEK ARUMQUE DKSTINATARII 19 aut. 368, duo aut. 380, duo aut. 404, aut. 427, aut. 451, aut. 460. ZDERAZ (Praga), domus Dominici sepulchri: aut. 96, aut. 158, aut. 213, c. 216+, c. 217\ [c. 222+], aut. 317, aut. 323, aut. 324, aut. 325, aut. 326, aut. 348. ŽELIV (a Pelhřimov ad s.)9 mon. ord. Praem.: c. 92, aut. 129, aut. d. i 130+, [c. 139], aut. 309. — abbas y. Marsilius. ZLATÁ KORUNA (a Český Krumlov ad s.), mon. ord. Cisterc: aut. 391. Zwettl (Austria), mon. ord. Cisterc: aul. 179, aut. 205, aut. 429, aut. 443, aut. 444, aut. 445, aut. 476, aut. d. 1*. 480+. Zwifalten (Germania), mon. ord. s. Benedicti, abbas v. Petrus. PERSON ARUM NEC NON INSTITUTIONUM, QUAE HUIUS TOMI LITTERAS AC DIPLOMATA EDIDERUNT, CONSPECTUS Compendia, quae numeris praefixa sunt, formám significant, qua litterae vel diplomata servata sunt: aut. — autographum; aut. d. f. = autographum dubiae fldei (cum una cruce apposita); aut. i. = charta autographi instar (cum crucibus appositis); c. = copia (apographum, falsitas chartae crucibus appositis significatur); v. B. — versio Bohemica. Adelheidis, uxor Marquardi dicti Longi: aut. 108. Agnes, relicta Pilgrimi de Třeboň: aut. d. i. 287+. Albertus, episcopus Ratisbonensis: aut. 95, c. 152. — (sic), magister hosp. s. Francisci Pragae: aut. d. i". 178+. — de Bohemia, procurator specialis ecclesiae in Neplachovice: c. 111. [Albertus] de ordine Eremitarum, c. (?) 362. Alexander IV. papa, pontifex Romanus: c. 47, c. 49, c. 54, aut. 61, aut. 75, aut. 78, aut. 79, aut. 81, aut. 88, c. 89, c. 91, c. 92, aut. 100, aut. 101, c. 102, c. 104, aut. 110, aut. 113, c. 114, c. 115, c. 116, c. 118, c. 123, c. 124, c. 125, aut. 126, c. 133, c. 146, aut. 151, aut. 170, aut. 171, aut. 176, aut. 183, c. 200, c. 206, aut. 213, aut. 214, aut. 219, c. 223, c. 224, c. 225, aut. 234, aut. 235, c. 238, c. 239, c. 240, c. 244, c. 245, c. 249, aut. 250, c. 251, c. 253, aut 254, c. 255, aut. 258, c. 259, c. 260, c. 261, aut. 263, tria aut. 264, c. 266, aut. 267, aut. 268, aut. 269, c. 270, aut. 271, duo aut. 272, aut. 273, aut. 275, aut. 276, c. 279. — nuntius v. Petrus de Ponte Curvo — notarius v. Johannes de Capua — capellanus v. Wilhelmus, praepositus Forojuliensis — auctoritate apost. notarius (scriniarius) v. Benedictus de Castro Novo, Johannes quondam Manni de Castro Plebis. Andreas, camerarius [Přemysli Otakaři II.], regis Bohemiae: aut. 477. Anselmus, frater de domo Theutonica, episcopus Warmiensis, sedis apostoli-cae per Bohemiam, Moraviam nec non Rigensem, Gnezdensem et Salzebur-gensem provincias legatus: aut. 11, c. 319, aut. 338, aut. 348, aut. 382. Arnoldus, abbas mon. in Třebíč: aut. 129. AUSTRIA, dux v. Přemysl Otakarus II. — ducissa v. Cunegundis, Gertru-dis, Margareta. Bartholomaeus, decanus Olomucensis ecclesiae: c. 358. Bavarus [de Strakonice]: c. 6. Belae, regis Hungariae arbitratores: aut. 21. Beneda [de Dubicko]: aut. 181. Benedictus de Castro Novo, auctoritate apostolica scriniarius: c. 111. 22 DIPLOMATŮM LITTERARUMQUE AUCTORES Berchta, uxor Budivoji de Skalice: aut. 428. Bertoldus, abbas Zwilaltensis: c. 106. —, guardianus ord. fr. Minoruiu domus s, Mariae in Jihlava: aut. 129. BÍTOV (a Znojmo ad oc), camerarius ibidem v. Egidius de Upa. Bocko, comes Pernecensis et castellanus Znoymensis: aut. 60. BOHEMIA, heres et dominus, rex v. Přemysl Otakarus II. — cancellarius legni v. Dionysius magister — camerarius v. Andreas — marscalcus v. Woko de Rosenberg, Zdeslaus — baro v. Smilo de Lichtenburk, Čéč de Velešín. — domina, regina v. Cunegundis, Margareta. — monetae magistri: aut. 168. — magister monetae v. Henricus dictus Avis. ■— legatus per Bohemiam v. Anselmus. Boreš, castellanus de Rýzmburk: c. 403. BŘECLAV, archidiaconus v. Simon. BŘEVNOV (Praga), mon. ord. s. Benedicts abbas v. Martinus. BRUMOV (ab Uh. Hradiště ad s. —or.), castellanus v. Smilo de Střílky. BRUNA, notarius v. Simon. — [civis] o. Starchandus filius quondam Peregrini, Rudolphus filius Poszoldi. — ecclesiae s. Jacobi plebanus v. Otto. — mon. de Cella b. Mariae Virginis: aut. 385. — procuratrix v. Herburgis. — v. Zábrdovice. Bruno, episcopus Olomucensis, gubernátor terre Stiriae: aut. 8, c. 53, duo aut. 55, duo aut. 56, aut. 80, c. 90, aut. 93+, aut. 122, aut. 128, aut. d. f. 130+, aut. 131, c. 139, aut. 145, aut. 147, aut. 150, aut. 154, aut. d. f. 172+ aut. 181, aut. 190, aut., aut. i. 197-++, aut. 242, aut. cl. f. 243+, c. 257, c, 277, aut. 315, aut. 342, aut. i. 349++, aut. d. f. 352+, v. B. 360, aut. 373, aut. 375, duo aut. 380, aut. 388, aut. 393, aut. 408, aut. 409, e. 422, aut. 433, aut. 441, aut, 449, aut, 456, aut. 462, c. 466, aut. 171, c. 472+ duo aut. 473, c. 483++. — officialis o. Godefridus, sacerdos domus hosp. s. Mariae Theut. in Slavkov. P> udiv oj de Český Krumlov, de Skalice: aut. d. f. 189+, aut. 428. Catherina, abbatissa mon. in Tišnov; v. B. 143. Čéč de [České] Budějovice, de Velešín, baro terrae Bohemiae: aut. 374, aut. 476. KLADRUBY (a Střibro ad m. - - oc), mon. ord. s. Benedicti abbas v. Landulphus — in monasterio consti- tutus v. Conradus frater. KLÁŠTERNÍ HRADISKO (Olomouc), mon. ord. Praem.: c. 77, c. 384. — abbas v. Robertus. Clemens IV. papa, pontifex Romanus: aut. 442, aut. 446, aut, 159, duo aut, 167, aut. 468. Conradus, [frater] in mon. Cladrubensi constitutus: ed. 306. KOUŘIM (a Kolín ad oc), archidiaconus v. Godefridus. KRAVAŘE (.ah Opava ad or.), cives expresse nominati: c. 397. — advo- catus v. Henricus. Cunegundis, regina Bohemiae, ducissa Austriae et Stiriae marchionissaque Moraviae: aut. 344, aut. 451. Cuno, burggravius in Veveří: aut. 174. DIPLOMATŮM L ITTER A R t J M Q U E AUGTORES 23 Dionysius magister, praepositus Wisse-gradensis, regni Bohemiae cancella-rius: c. 35. Eberhardus, prior domus Praedicato-rum s. Crucis in Jihlava: aut. 129. Ľkhardus de Miroslav: aut., aut. d. f., aut. i. 227 ~+++, aut. 354. Egidius de Üpa, dominus castrorum Úsov et Švabenice, camerarius de Bitov: c. 216+ duo aut. d. í. 355+. Elisabeth, relicta Kadoldi Orphani: aut. 282, c. 421, aut. 478. Forojulium (Italia), praepositus v. Wil- helmus, domini papae cancellarius. Fridericus de Beichlingen: aut. 305. Gaudentius, fratris Godefridi, sacerdo-tis domus hosp. s. Mariae Theut. in Slavkov executor: aut. 201. Gertrudis, ducissa Austriae et Stiriae: c. 274. Gniezno (Polonia), provinciae legatus v. Anselmus. Godefridus de Eppstein: aut. 305. —, vicearchidiaconus in Kouřim: aut. 447. —, sacerdos [domus] hosp. s. Mariae Theut. in Slavkov, officialis Brunonis, episcopi Olom.: aut. 169, aut. 198. — executor eius v. Gaudentius. — de ordine Eremitarum: c. (?) 363. Guntherus de Schwarzburg: aut. 305. Henricus de Dobelice: aut. 211. — de Weilnau: aut. 305. — dictus Avis, magister monetae [regni Bohemiae]: aut. 167. —, advocatus in Kravaře: c. 397. —, Jatwesoniensis episcopus: c. 152. — fráter, magister hosp. Cruciger. Stel-lat. Vratislaviensium, hosp. s. Fran-cisci Pragae: c. 140. Ilerbipolis (Germania), episcopus v. Iringus. Herbordus, praepositus mon. s. Petri in Olomouc: aut. 361. Herburgis soror, procuratrix (priorissa) mon. de Cella b. Mariae Virginis Bru- nae: aut. 385. Hermannus, plebanus ad s. Nicolaum in Znojmo: aut. d. f. 356+. abbas mon. Altahensis: c. 233. Hostilka, relicta Marquardi de Březno: aut. i. 199++. HRADEC KRÁLOVÉ, archidiaconus v. Petrus de Ponte Curvo. Hrz miles, burggravius in Zvíkov: c. 434. H UNGAR I A, rex v. Bela. Ch v. C Innocentius IV. papa, pontifex Roma-nus: c. 13, aut. 14, c. 15, aut. 16, c. 17, aut. 18, aut. 19, c. 20, c. 22, c. 23, c. 24, c. 25, c. 26, c. 27, c. 28, c. 32, c. sub 180. Iringus, episcopus Herbipolensis: aut. 74. Jacobus, praepositus mon. in Tišnov: v. B. 143. Jarosius, fráter Smilonis de Bílkov: c. 105+. — [de Poděhúsy]: c. 453+. JATWESONIA (terra in SSSR), episcopus v. Henricus. JIHLAVA, iurati: aut. 168. —, ordinis fratrum Minorum domus s. Mariae guardianus v. Bertholdus. —, domus Praedicatorum s. Crucis prior v. Eberhardus. 24 DIPLOMATŮM LITTERARUMQUE AUCTORES Johannes dictus de Dobřany, gener Wichhardi de Thern (Tyrna): aut. 191, aut. 192, aut. 236. -—, episcopus Pragensis: c. 148, aut. 157, aut. 158, duo aut. 162, c. 163, aut. 173, aut. 180, aut. 186, aut. 188, aut. 209, c. 217+, c. 222+ c. 277, aut. 281, aut. d. f. 286+, c. 302, aut. 376, c. 381++, aut. 401, aut. 448, aut. 465, aut. 481, aut. 484. — de Capua, domini papae notári us, generalis procurator ord. domus hosp. s. Mariae Theut.: c. 111. —, quondam Manni de Castro Plebis, apostolica auctoritate notári us: e. 82. — magister, archidiaconus Prerovien-sis: c. 135. —, magister domus s. Mariae Pragae apud pedem pontis s. Johannis Hierosol.: aut. 12. —-, praepositus in Louňovice: aut. 129. —, abbas Strahoviensis: aut. 83, c. 469. Johannis sancti Hierosolymitani domus hospitalis v. Praga. Juta (?), abbatissa mon. in Oslavany, aut. 177. K y. C Laa (Austria), fratrum Minorum guar-dianus v. Wilhelmus (?). Landulphus, abbas Cladrubensis: e. 66. Lateranum (Roma) ecclesia: c. 111. LETTOVIA (SSSR), quondam episcopus v. Vitus, fráter de ordine Praedi-catorum. LITOMĚŘICE, iurati et scabini: aut. 347. LOUKA (Znojmo), mou. ord. Praem. abbas v. Stephanus, Theodericus. LOUŇOVICE (a Benešov ad m. — or.), mon. ord. Praem. praepositus v. Johannes. Ludmila de [Stará] Říše, filia quondam antiqui Witkonis: aut. 443. — fratres et mariti sororum eius: aut. 444, aut. 445. Lupinus, abbas mon. Velehradensis: c. 384. Lupus dictus de Našiměřice: aut. d. f. 395+. Magdalena, magistra mon. s. Petri in Olomouc: aut. 361. Malichie, relicta Frovini, civis Pragensis: aut. 426. Margareta, domina regni (regina) Bohe-miae, ducissa Austriae et Stiriae mar-chionissaque Moraviae: aut. 232, aut. i. 247++. Marquardus, fráter Smilonis de Bílkov, advocatus ecclesiae in Rancířov: c. 105+. Martinus, abbas Brevnoviensis: c. 33, c. 51, [c. 52, c. 65, c. 72, c. 73, c. 98], c. 127. Minores fratres v. Jihlava, Laa. Mysliborius, abbas mon. in Vilémov: duo aut. 455. MORAVIA, marchio v. Přemysl Otta-karus II. — marchionissa v. Cunegun-dis, Margareta. — legatus per Moraviam v. Anselmus. Nicolaus, episcopus Pragensis: aut. 83, aut. 96, aut. 119, c. 120, aut. 121, c. 127, aut. 134. —, praepositus Olomucensis. c. 135. Niederaltaich (Germania), mon. ord. s. Benedicti, abbas Altahensis v. Her- mannus. DIPLOMATŮM LITTERARUMQUK AUCTORES 25 OLOMOUC, camerarius v. Pardus. episcopus v. Bruno — episcopi miles v. Ulricus de Hohenbüchen — capi-tulum: duo aut. 55, aut. d. f. 172+, aut. 181, c. 358, duo aut. 380. — deca-nus v. Bartholomaeus — praepositus v. Nicolaus — custos v. Simon. — mon. s. Petři conventus: aut. 361. — praepositus v. Herbordus — magistra v, Magdalena. OSLAVANY (a Bruna ad m. — oc), mon. Cist. ord.: aut. 177. — abbatissa o. Juta (?). Otakarus v. Přemysl. Otto, episcopus Pataviensis: c. 152, c. 153, c. 277. —, plebanus s. Jacobi Brunae: c. 135. Pardus, camerarius Olomucensis: aut. 86. Patavia (Germania), episcopus v. Otto. Petrus de Ponte Curvo, [archidiaconus Gradecensis], domini papae nuntius: aut. 226. Praedicatores fratres v. Jihlava, Vitus fráter. PRAGA, civis Frovini relicta v. Mali-chie. — episcopus v. Johannes, Nicolaus — capitulum: aut. 83. — decanus v. Vitus — archidiaconus v. Radoslaus. — hospitalis s. Francisci magister v. Albertus (sic). — Crucigerorum cum Stella rubea hospi-tale v. Vratislavia. — domus s. Mariae apud pedem pontis s. Johannis Hierosol. magister v. Johannes. Přemysl Otakarus IL, heres et dominus regni Bohemiae, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Mora-viae: aut. 1, aut. 2, aut. quinque 3, c. 4, c. 5, aut. 7, aut. 9, aut. 10, aut. 29, c. 30, c. 31, aut. d. f. 34+, c. 36+ c. 37, aut. i. 38++, aut. 39, aut. 40, c. 41+, duo aut. 42, aut. 43, aut. 44, aut. d. f. 45+, aut. 46, aut. 48, aut. 59, c. 62, aut. 63, aut. i. 64++, aut. 67, c. 68, aut. 69, c. 70++, aut. 71, aut. d. f. 76+, aut. 84, aut. 85, aut. 87, aut. 94, aut. 97, aut. 99, duo aut. 103, aut. d. í. 107+, aut. 109, aut. 112, aut. 117, aut. 119, aut. 132, aut. 136, aut. 137, c. 149+, aut. 155, c. 156, aut. 159, c. 160++, c. 164, aut. 165, aut. 166, aut. 179, c. 182, aut. 184, aut. 185, aut. 193, aut. 194, aut. i. 195++, c. 196, aut. 202, aut. 203, c. 204, aut. 205, aut. 208, aut. 210, aut. 212, aut. 215, c. 218, aut. 220, aut. 221, c. 231, aut. 241, aut. 246++, aut. 248, aut. 252, duo aut. 256, aut. 262, aut. 265, aut. 278, aut. 280, duo aut. 283, c. 291, aut. 292, aut. 295, aut. 297, aut. 298, aut. d. f. 301+, c. 303, c. 304, tria aut. 307, aut. 308, aut. d. f. 310+, aut. 311, aut. 312, v. B. 313, aut. 314, c. 316, aut. 330, c. 336, c. 337, aut. 343, aut. 357, aut. 359, aut. i. 366++, aut. 367, aut. d. f. 372+, aut. 378, c. 379++, aut. 383, aut. 386, aut. 387, aut. 391, c. 392, aut. d. f. 398+, c. 399, duo aut. 404, aut. 407, aut. 410, c. 414+++, aut. i. 419++, aut. 423, aut. 424, c. 425+++, aut. 430, c. 431+, c. 432+, c. 435, aut. 436, c. 437, aut. 438, c. 439, aut. 440, c. 450, c. 452, aut. 454, c. 457, aut. 458, aut. 463, c. 464, aut. 470, aut. 474, aut. 475, aut. 479, aut. d. f. 480+. PŘEROV, archidiaconus v. Johannes magister. PR.IMDA (a Tachov ad m.), burggra-vius v. Ratmirus. 26 DIPLOMATŮM LITTERARUMQUE AUCTORES Radoslaus, archidiacomis Pragensis: aut. 400. Rainaldus, canonicus Theatinus, aposto-licae sedis nuntius: aut. 482. RANCÍŘOV (a Jemnice ad m.), advo-catus ecclesiae v. Marquardus. Ratiborius, írater Smilonis de Bílkov: c. 105+. Ratisbona (Germania), episcopus v. Albertus. Ratmirus, burggravius in Přimda: aut. 141, aut. 369. Richard us, rex Romanom ni: c. 345, c. 346. Riga (SSSR), per provinciám legatus i>. Anselmus. RYZMRURK (Castrum a Duchcov ad s. —- oc), castellanus v. Bores. Robertus, abbas Gradicensis: c. 50+, c. 77, c. 384. Roma (Italia), v. Lateranensis ecclesia. Romani imperatores et reges v. Richar-dus — imperialis aulae camerarius v. Wernherus de Bolanden. — pontifices v. Alexander IV., Clemens IV., Innocentius IV., Urbanus IV. -Rom. pont. presbyter cardinalis v. Simon [Paltinarius tituli s. Martini] legatus, nuntius v. Anselmus episcopus Warmiensis, Rainaldus, canonicus Theatinus notarius, scriniarius v. Johannes quondam Manni de Castro Plebis, Benedictus de Castro Novo. Rudolphus, Posoldi filius, [civis Brunen-sis]: aut. 237. Salzeburga (Austria), provinciae legatus v. Anselmus. Simon [Paltinarius], tit. s. Martini presbyter cardinalis: aut. 390. —, custos Olomucensis ecclesiae, Breci- slaviensis archidiaconus et Brunensis notarius: c. 416. SLAVKOV (a Bruna ad or.), donius hospitalis s. Mariae Theutonicorum sacerdos v. Godefridus. Smilo de Bílkov: c. 105+. — de Lichtenburk, baro regis Bohemiae: aut. 138, aut. 175, aut, 288, aut. 318, aut. 320, aut. 427, aut. 460, aut. 461. — de Střílky, castellanus de Brumov: aut. i. 290++. Starchandus, filius Peregriui, [civis Brunensis]: aut. 161. Stephanus, abbas de Louka: aut. 58. STIR I A, dux v. Přemysl Otakarus II. — ducissa v. Cunegundis, Gertrudis, Margareta — gubernátor terrae v. Bruno — capitaiieus v. Woko de Rosenberg. STRAHOV (Praga), mon. ord. Praem. abbas o. Johannes. Theatina (Italia), canonicus v. Rainaldus. Theodericus de Katzenelbogen: aut. 305. — de Kopisty: aut. 402. —, abbas in Louka: c. 469. —, abbas in Zábrdovice: c. 135, aut. 351. Theutonicorum domus hospitalis, s. Mariae de domo Theutonica generalis procurator d. Johannes de Capua - - fráter v. Anselmus, episcopus Warmiensis domus hospitalis v. Slavkov. TIŠNOV (a Bruna ad s. — oc), mon. ord. Cisterc. abbatissa v. Katherina praepositus v. Jacobus. TŘEBÍČ, mon. ord. s. Benedicti: aut. 129. — abbas v. Arnoldus. Ulricus de Hohenbüchen: c. 358. Urbanus IV. papa, pontifex Romanus: aut. 293, c. 294, c. 299, aut. 300, aut. diplomatům littera rumque auctores 27 309, aut. 317, c. 321, c. 322, aut. 323, aut. 324, aut. 325, aut. 326, aut. 327, aut. 328, c. 331, c. 332, c. 333, c. 334, c. 339, c. 340, aut. 350, c. 353, c. 364, aut. 365, aut. 368, aut. 370, aut. 371, aut. 377, c. 389, c. 394, aut. 396, c. 405, c. 406, c. 411, c. 412, c. 413, c. 415, c. 417, c. 418, c. 420. Warmia (Polonia), episcopus v. Ansel-mus. VELEHRAD (ab Uh. Hradiště ad s. oc), mon. ord. Cisterc: c. 384. — abbas v. Lupinus. Wernherus de Bolauden, imperialis au- lae camerarius: aut. 305. VEVEftí (casirum a Bruna ad oc), burggravius v. Curo. Wichhardus de Thern (Tyrna): aut. 191, aut. 192, aut. 236. VILÉMO V (a Čáslav ad m. — or.), mon. ord. s. Benedicti: duo aut. 455. — abbas v. Mysliborius. Wilhelmus de Hustopeče: aut. 329. -—, praepositus Forojuliensis, dom. pa- pae capellanus: c. 82. — (?), guardianus fratrum Minorum in Laa: aut. 228, aut. d. f. 229+. VYŠEHRAD (Praga), praepositus v. Dionysius magister. Witko de [Český] Krumlov: aut. d. f. 189+ — de Klokoty: aut. 429. — de [Jindřichův] Hradec: aut. 57. Vitus fráter, episcopus quondam Letto- viensis de ordine Praedicatorum: aut. 142, c. 207. —, decanus ecclesiac Pragensis: c. 127, c. 341. Woko de Rosenberg, marscalcus Bohe-miae, capitaneus Stiriae: c. 144, aut. 187, aut. 230, aut. 284, aut. d. f. 285+, aut. 289, aut. 335. Vratislavia (Polonia), hospitalis s. Elisabeth, Crucigerorum Stellatorum Vra-tislaviensium hosp. s. Francisciin Praga fratres hosp.: c. 140. — magister Henricus. ZÁBRDOVICE (Bruna), mon. ord. Praem. abbas v. Theodericus — prior: aut. 169. Zdislaus, Bohemiae regis marscalcus: aut. 477. ZNOJMO, castellanus v. Bocko — ad s. Nicolaum plebanus v. Hermannus. ZVÍKOV (castrum a Písek ad s.), burggravius v. Hrz miles. Zwifalten (Germania), mon. ord. s. Benedicti abbas v. Bertholdus. 1253 nov. 8. num. 1. 29 1. Přemysl Otakaru/; IL, heres el dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, fratre Valasco, sedis apostolicae nuntio, requirente, promittit cum affirmatione sui iuramenti se ecclesiae Romanae ac Wilhelmo, Romanorum regi, fideliter 5 assistere velte; qua de re Innocentium IV. papám certiorem facit. Pragae 1253 nov. 8. Autographum in membrána scriptum in archivo secrelo Valicano Romae (sign. A. A. Arm. I—XVIII, 636) asservatw (A). — Apographum in cod. mnscro membr. saec. XIII. in Bibliotheca Vaticana Romae (Cod. Ottobonianus lat. 2546) asservato exstat, fol. 17 (B). io Ed: Würdtwein, Nova subsidia IX, pag. 36 num. 17 (ex B, corroborationis formula praeler- missa). — CDM III, pag. 176 num. 201 (ex A). Reg: Palacký, Reise, pag. 34 num. 230 (ex A). — Böhmer, Add. sec, pag. 430 num. 57. — Reg II, pag. 1 num. 1. —■ RI V. 2, pag. 1720 num. 11670. — Krones, Forschungen 1, pag. 517 num. 36\2. 15 Lit: Novotný I. 4, pag. 13 (rei explicalio). — KK, pag. 165. In tergo chartae manu saec. XIII. probabiliter cancellariae apostolicae scriptum est: „Homa-gium regis Boemie prestandum imperátori ad requisicionem ecclesie." Scriba: P II 23 — ignotus, forlasse e circulo fralris Valášci. Exempla script. num. 1 a, 1. Dictator: Verba chartae Přemysli Otakaři II. in Krems 1253 sept. 17 datae (CDB IV, pag. 20 484 num. 290} repetit; quae typis minoribus exprimuntur. Vide: II. 1 a, P. O. II. Apud Fr: Descriptio sigillorum. Sanctissimo patri ac domino Innocencio, divina providencia sancte Roma[n]e° ecclesie summo pontiflci, P.,1 dei gracia heres et dominus regni Boejjmie, dux Austrie et Styrie et 25 Morauie marchyo, cum debita reverenda pedum oscnla beatorum. Significamus sanctitati vestre, quod nos ad requisicionem vene|!rabilis viri fratris Velasci, ordinis fratrum Minornm, 30 num. 1, 2. 1253 nov. 8. - 14. penitenciarii et nuncii vestri, promisimus et iuravimus tactis sacrosanctis ewangeliis* in manibus eiusdem j| nuncii in presencia venerabilium patrům, domini Nycolai Pragensis, domini Conradi Frisingensis, domini Brunonis Olomucensis episcoporum ac domini Iohannis Stragouiensis et domini Martini Brevnouensis abbatum ac fratris Florencii, fratrum Minorum Pra-gensium custodis, presentibus etiam Zmylone, Iarosio, Bochcone, baronibus regni et 5 marchyonatus nostri, et eciam * paternitati vestre cum affirmatione nostri iuramenti tenore presencium promittimus bona fide et sine omni malo ingenio, quod nos assistemus vobis et ecclesie Romane * et Willelmo, illustri regi Romanorum, quamdiu in gratia et devocione vestra et eiusdem ecclesie Romane perstiterit, * per nos et nostros cum regno nostro, terris, castris et civitatibus nostris et cum toto posse nostro *; et iuvabimus ipsum regem Willelmum 10 fideliter et sincere. Et cum ab ipso rege requisiti fuerimus, adibimus presenciam ipsius et recipiemus ab ipso regalia et sibi homagium ligium prestabimus. Et hec omnia,6 que promisimus et iuravimus in hac parte, servabimus fideliter et sincere * toto tempore vite nostre. In cuius rei testimonium et evidenciam pleniorem presentes litteras sigillis predictorum nuncii * et episcoporum, abbatum, custodis et nostro fecimus sigillari. Datum Prage sexto idus 15 novembris,* anno incarnacionis Domini M°CCLIII°.e Sigilla: octo in ftlis sericis flavi et rubri colons appendebant; 1) deperditum est; 2) Nicolai, episcopi Pragensis, quod v. d. G. Friedrich adhuc chartae appensum vidit, nunc avulsum est. Cf. Sigilla in CDBIV. 2, num. 8; 3) deperditum est; 4) parvulum fragmentům sigilli Přemysli, iuvenis regis, ducis Austriae et Stiriae, restat. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5; 5) frag- 20 mentum sigilli Johannis, abbatis Strahoviensis (?), appendet. Vide Sigilla num. 3, 2411; 6) Brunonis, episcopi Olomucensis, quod v. d. G. Friedrich adhuc chartae appensum vidit, nunc avulsum est. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12; 7) Florencii, fratrum Minorum Pragensium custodis, paulum laesum appendet. Vide Sigilla num. 3, 18; 8) fragmentům sigilli Martini, abbatis de Břevnov (?), quod v. d. G. Friedrich adhuc vidit, nunc deletum est. 25 2. Přemysl Otakar m IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae ei Stiriae marehio-que Moraviae, monasteriurn in Vilémov et omnes subditos eins ab omnibus exadionibus liberal. Pragae 1253 nov. 14. Autographum in membrána scriptum in SÜA Pragae (archivům mon. in Břevnov, sign. RB so Břevnov num. 25) asservatur (A). Ed: Piter, Thesaurus, pag. 203 (mendose ad a. 1258). — Dobner, Monumenta VI, pag. 382 num. 3 (ex A fortasse). Reg: Lorenz, Deutsche Gesch. 7, pag. 481 (mendose ad 1254 dec. 15). — Reg II, pag. 1 num. 2. 1.°) Quod uncis clauditur, cum membrána destructa periit A. —b) Ultima ,a' fere evanuit A. 35 — "-«) Verbis et praeterea litterae ,N£ characteribus competenter distentis scriptum est A. Přemysl Otakarus II. 1253 nov. 14. num. 2. 31 Lit: Sameš, Klášter Vilímovský I, pag. 178 (rei explicatio). — Vaněček, Základy III, pag. 16 (item). — Šebánek, Město tJstíjLábem v listině z r. 1249, pag. 881 (dictator chartae statui-tur). — Šebánek-Dušková, Panovnická a biskupská tistina, pag. 50, 52—56, 69 (scriba el dictator chartae statuuntur). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 331, 332. In chartae tergo destinatarii manus saec. XIII. annotaoii: ,,Privil[egium] W[illhalmscelle] Prezmizli, domini regis Boemie, super libertatem" (A). Scriba: P II 17 = magister Arnoldus. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Dionysius, cancellarius. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Dionysius (A), magister Arnoldus (A), 3, Vilémov (A). g In nomine sancte et individue Lrinitatis amen. | Premizl qui et Otacharus, dei gracia dominus regni Boemie, dux Austrie et Stirie et marchio || Moravie, viris religiosis abbati et conventui de Wilhalmscgelle graciam suam et omne bonum. Susceptum regie dignitatis officium efficaciter nos inducit, ut jj universis sub nostro dominio constitutis deffensionis dexteram sollicitudine debita porrigamus. [E]ta licet simus generaliter quibuslibet subditorum nostrorum protectione congrua de]|bitores, opus tamen caritatis exigit et honestas publica persuadet, ut specialiter piis locis et religiosis viris, qui vanitatibus seculi renunciantes elegerunt Domino in paupertate itimia ministrare, quorum eciam oracionibus nobis et ceteris Christianis eternus sal-vator, redditor placabilior et ad ignoscendum facilior invenitur, regie protectionis auxilium liberaliter impendamus, ut ex hoc bonorum regni celestis efficiamur partici-pes et eterne vite premio inveniamur auctore supremo iudice digniores. Sane ad uni-versorum tam presencium quam futurorum noticiam volumus pervenire, quod nos monasterium vestrum cum omnibus suis pertinenciis et possessionibus universis ob reverendám divine maiestatis perpetue libertati donamus, statuentes, ut nullus baronům nostrorum, seu quorumlibet aliorum hominum, quacunque dignitate vel aucto-ritate censeantur, in claustro vestro vel monasterii vestri bonis vobis6 presumant iuvitis hospitari, si regiam effugere voluerint ulcionem. [Q]uiaa vero plus solet timeri, quod specialiter prohibetur, quam quod generáli prohibicione concluditur, articulos infra scriptos ad dei honorem et ecclesie vestre libertatem pertinentes specialiter duximus premittendos. Precipimus itaque et auctoritate regia prohibemus, ut nullus potentum seu baronům dominii nostri presumat equos ad pascendum ponere in bonis monasterii vestri, nisi forte licencia a vobis petita pariter et obtenta. Si vero fur capi-tur in bonis ecclesie et capitali pena condempnatur, item si interficitur aliquis homo vel vulneratur in bonis ecclesie, sive sit ecclesie homo sive cuiuslibet alterius privati, istarum et similium vendicio culparum, que in nostros et beneficiariorum nostrorum usus ex antiqua consuetudine cedebat, cedat totaliter in usus et utilitates ecclesie memorate, nec de culparum vendicione predictarum se beneficiarii nostri intromittant, si indignacionem regiam voluerint evitare. Reddimus eciam vos et omnia bona vestra libera imperpetuum et exempta ab illisc exaccionibus,c que narez vulgariter appellan-tur, zvod,** narok, preseká, scheleso, woda, maetsch, kyg.* [E]ta ut telam prolixi narra- 32 num. 2, 3. 1253 nov. 14. - 20. tus brevis sermo texeat,c ab omnibus exactionibus et gravaminibus sive molestiis quibuslibet ob specia[lem]^ devocionem, quam erga patronos ecclesie vestre, sanctos scilicet apostolos Petrum et Paulům, specialiter gerimus, vos et omneš subditos vestros cum possessio[nibus vestris] universis et bonis omnibus mobilibus et inmobilibus sen se moventibus universaliter et singulariter liberos reddimus et» exemptos. Ne autem hec p[roi]nde a nostra serenitate ad laudem divini nominis et sanctorum apostolorum eius facta donacio tractu temporis in dubium valeat revocari, presentes vobis in testimonium concedimus litteras sigillorum nostrorum munimine roboratas. Testes autem huius rei sunt hii: Bowarus, Chunradus de Chlingenberch, Boruta, Vvitego de Nova Domo, Iairoschius, Vvocho, Sdezlaus de Sternberch, Gallus de Levmberch, Boscho burcravius Znoymensis, Ieenzo, Bohusch de La castellanus et alii quam pin-res. Datum Präge XVIII0 kalendas decembris, anno Domini M°CC°LII10. Sigillum: Přemysli, iuvenis regis, ducis Austritte et Stiriae, in filis sericis flaoi et rubri coloris ex aliqua parte laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4,5. 3. Přemysl Otakarus IL, heres regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, ecclesiam Pragensem (in A 1 == versio I), eandem ecclesiam nec non ecclesias in Vyšehrad, Strahov, Břevnov aliasque omnes ecclesias regni Bohemiae (in A 2 — A 5 -= versio II) ab omnibus vexationibus eximit omniaque privilegia (in A 1 Pragensis ecclesiae, in A 2—5 etiam aliarum supradictarum ecclesiarum) confirmat. Pragae 1253 nov. 20. Quinque autographa in membrána scripta (A 1, A 2, A 3, A 4, A 5), quorum duo (A 1, A 2) in archivo arcis Pragensis Pragae (archivům capituli Pragensis, sign. II 8, II 9), cetera in SUA Pragae, A 3 (archivům monasterii in Břevnov, sign. ŘB Břevnov num. 31), A 4, A 5 (archivům cap. Wissegradensis Pragae, sign, KVš 39, 40) asservantur. — Apographum ex A 5 descriptum saec. XIV. exstat ibidem in Libro privilegiorum ecclesiae Wissegradensis mem-branaceo (archivům cap. Wissegradensis Pragae, sign. KVš lib. 26) asservato, fol. 22v — 23 num. 62 (B). Ed: Pontanus, Bohaemia pia, pag. 83—84 (texlum charlae haud completum cum falsa ratione argumenti eius praebet). — Balbin, Miscellanea, dec. I, lib. VI, pag. 17 num. 15 (versio II). — Hammerschmid, Gloria Wissegr. ecclesiae, pag. 200 num. 2 (versio II, fine chartae praeter- 2. °) Ad litteram maiorem depingendam spatium vacuum relictum est in A. — b) Sequitur ,non' punctis suppositis necnon linea directa deletum A,-—ec) Scriba primům ,illa exaccione' scripsit, sed competenter sine rasura correxit A. — <*) Voci uncus superponitur in A. — e) Ita A. — J) Quae hie el inferius uncis clauduntur, cum membrána putrefacta perierunt in A. — °) Scriba primum denuo verbum ,reddimus' scribere coepit, sed puncto supraposito et linea supposita in ,et' conatus est cor-rigere A. 1253 nov. 20. num. 3. 33 misso). — Liinig, Codex Germ. dipl. I, col. 963 num. 9 (versio II). — CIB I, pag. 128 num. 44 (versio II). Reg: Dobner, Monumentu VI, pag. 23 num. 38 (versio II). — Lorenz, Deutsche Gesch. I, pag. 481 (versio II). — Reg II,pag. 2 num. 3 (versio II),pag. 3 num. 4 (versio I,ex Al). — Schramm, Regesten, pag. 76 num. 3 (versio II). — Eršil-Pražák, Katalog, pag. 24 num. 37 (versio II, ex A 2), num. 38 (versio I, ex A 1). Lit: Novotný I. 3, pag. 13—14 (rei deliberatio). — Vaněček, Základy II, pag. 122—4 (idem). — Fiala, Kancelář, pag. 200 (dictator haud recte tractatur), pag. 292 (scriptura). — Dušková, ČMM 71 (1952), pag. 196 n. 17 (dictator statuitur). — Šebánek-Dušková, Panovnická a biskupská listina, pag. 50—56, 58, 59, 94, 95 (dictator statuitur, manus scribae non recte a simili manu Přísnobori notarii (P II 48) discernitur ). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 308 n. 25, pag. 387 (scriba et dictator statuuntur). In tergo A 1, quod manu saec. XIII. regislratoris Pragensis ecclesiae scriptum erat, fere eva-nuit; solummodo vox „Privilegium" legi potest. In tergo A 2 de eis, quae eadem manu atque in A 1 scripta erant, solummodo ,P' legi potest. In tergo A 3 legitur: „Premisl ducis privilegium super omnes villas in Brewnow, in Strahow et in Castro", inferiusque vocem „quinta" eadem manus registratoris monasterii in Břevnov saec. XIII. scripsit (C). In tergo A 4 „Privilegia ista sunt Premizl, regis Boemorum, de libertatibus et imunitatibus con-cessis per eum ecclesie Pragensi et omnibus aliis ecclesiis tocius regni. Datum f uit antequam esset coronatus" probabiliter eadem manu atque in dorso A 1 apparet, ideo manu registratoris Pragensis ecclesiae, scriptum legitur. Manus saec. XIV. super vocem ,,Premizl" vocem „Otakaři" et super vocem „Boemorum" vocem „quinti" addidit, inferius terlia manus (eadem atque in dorso privilegii Venceslai I. ecclesiae Pragensi Pragae 1249 iul. 20 dati, apparet, vide CDB IV, pag. 273 I. 23) verbum „Registrata" scripsit, quod alia manus saec. XIV. signatura „K 2/3" complevit. In tergo A 5 „Privilegium domini Otacari qui et Premisl, filii regis Wencezlai, super libertates ecclesie Wissegradensis" manu scribae ecclesiae Wissegra-densis (A) scriptum legitur, ad quod idem (?) scriba addidit „Pragensis, Breunouensis et Strachounensis". E recentioribus notis in tergo A 5 scriptis haec nota manu saec. XVI. facta adducenda est: „Hoc privilegium dicit ecclesiam Wissegradensem in spiritualibus nullo medio Pragensi ecclesie esse subiectam". Scriba Al — A 4 : P II 24 = V 67 = ecclesiae Pragensis proprius, proinde non Přísnobor notarius, sicut in CDB IV, pag. 12 I. 30—31, pag. 20 I. 12, pag. 44 I. 6—7, pag. 273 I. 29 dicitur. Exempla script, num. la, 3 (ex A 3). —A 5 : P II 25 — ecclesiae Wissegradensis proprius. Exempla script, num. 1 a, 4. Dictator: magister Dionysius, qui in chartae textu conficiendo semel charta Venceslai I. ecclesiae Pragensi Pragae 1249 iul. 20 (CDB IV, pag. 273 num. 168) data usus est (vide verba „de cuius eciam corpore suscepturi sumus... nostri capitis dyadema"^.Quae in dextera columna typis minoribus dedimus, ex A 1 recepta esse videntur. Textus chartae (versionis I, II) in chartis Přemysli Otakaři II. Pragae 1262 ian. 13 (vide num. 307) nec non (versionis II tantum) in charta Karoli IV., regis Romanorum, Pragae [1347 m. sept] (Reg V, pag. 118 num. 226) Pragensi ecclesiae datis per quasiconfirmationis formam recepti sunt. Mentio de communi consenm baronům regi dato verum fundamentům habere potest (cf. CDB II, pag. 161 num. 172, pag. 210 num. 227 etc.), at mentio de confirmu-tione chartae a sede apostolica petita stili magistři Dionysii est propria, nihil igitur valet. Coniciendum est olim etiam sextum exemplar chartae (vide inferius num. 195++) monasterio Strahoviensi destinatum in archivo eiusdem monasterii exstitisse, exemplar A 4 primo in archivo ecclesiae Pragensis asservatum esse. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Dionysius (B), 3, Břevnov-Rajhrad (A), Strahov (A), Praga, ecclesia capitularis (A), Vyšehrad, ecclesia capitularis (A). Apud Fr: Descriptio exemplarium Al — A 5. 34 num. ;s. 1253 nov. 20. : Premizl, dei grácia j heres regni Boemie, dux Austrie, dominus Styrie, Moraine marchio,ffl ad reiô memoriam sempiternam.c Pro humani redempcione^ generis* eterni regis filius ab altis celorum ad hyma^ descendens, |[ ne perpetue«' damp-nacionisÄ sentenciám^ exciperet, incarnari de virgine voluit gloriosa et ex innata* pietate* sue compaciens* creature, quam ceteris™ fecerat" digniorem, crucis subire tormentum" et mortis amaritudinem || non expa vit. Post suam itaque resurreetio-nem° a mortuis** per mundum instituit ecclesias universum, quibus ob remedium scismatis« prefecitM unum, super" quern ediflcavit ecclesiam, etr ipsum Petrum a petra* H nominavit, dans ei in tradicione* clavium regni celestis in signum dilectionis specialissime singularis privilegii polestatem," ut quoscumque" ligaret vel solveret super terram, ligati haberentur inM celis vel soluti.4*1 Cuius eciamÄ dicioni prefatas eommisiť" ecclesias effusione sui preciosissimi sanguinis perpetue donataswlibertati;w ad quarum conservacionem* tanto debent regnorum rectores et terrarum principes universi studiosius anelare, quanto dampnabilius est celestis regis graciam homini violarew Christiano, taliw precipue, cui a deo gladii est*" potestas in terrisw collata ad laudem bonorum et perversorum iuxta suorum exigenciam meritorum ultionem,* ac racione^ dominice potestatis humanam" tenentur" audaciam cohercere. Nam etsi cuiuslibet Christiani sit hominis finalis diem iudicii formidare, precipue tarnen potentes terreri debent, cum plus exigatur ab eo, cui plus committitur,2 et gradus altitudinem sequi soleat casus gravitas. Inter huiusmodi sane nostrarum consideracionum* curas, quibus altissimo creatori nostro, de cuius misericordia vitam et omnes dignitates nostras seu honores, quibus temporaliter fungimur, possidemus et eterna speramus, placere, quantum ipsius permittit gracia, letantesaa proponimus, supprema menteffla revolvimus et devocione* debita cogitamus, qualiter in přimis matrem fidei, magistrám divine legis, sacrosanctam Romanám ecclesiam, quam cultu sacro, corde pariter et corpore veneramur,0* honore debito et dignis in Domino serviciis honoremus, deinde ceteras in nostro precipue dominio constitutas congruis favoribus tamquam princeps catholicuscc attollamus.** Sane ad honorem dei omnipotentis, cuius spiritu totum corpus ecclesie regitur, et beatorum martyrům Viti, Wencezlay,ee Adalberti, in quorum honore sancta Pragensis ecclesia, episcopali cathedra-^ decorata, fundata digno-scitur,^ de cuius eciam* corpore suscepturi sumus deo propicioÄ nostri capitis dyade-nia, et plenám regie dignitatis adepturiÄA potestatem necnon** honorabilem Wissegradensem ecclesiam, capellam nostram specialem, nullo medio in spiritualibus ecclesie Romane subiectam, ad honorem beat! Petri, apostolorum principis, a nostris pia devo-cione* progenitoribus insütutam et nobi-libus munitam privilegiis,2 ecclesiam e-ciam* sacratissime virginis Marie, matris domini nostri Ihesu Christi, per quam 1253 nov. 20. num. 3. 35 10 perpetua et irreffragabili gaudere volu-mus libertate; ita videlicet, ut ab omnibus sordidis muneribus sit exempta, ab angariis et parangariis universis immunis, ab exaccionum vexacionibus aliena. Ce- 15 terum, ut ilia, ad que est divinitus insti-tuta, quiecius peragere valeat, et telam prolixi narratus texat sermo brevis, sic ipsam venerabilem Pragensem ecclesiam ab omnibus esse volumus vexacionibus 20 immunem, ut ipsius oracionibus, que pro nobis iugiter interpellat apud deum, et mundi cursus pacifice nostris actibus diri-gatur et eius meritis in eterni regis pala-cio desiderata nobis mansio preparetur. post deum totus vivit orbis terrarum, in Monte Syon feliciter institutam et vene-rabili Premonstratensi ordini deputatam, piuminsuper Břevno vense**monasterium, ordinis sancti Benedicti, in vicinis campis feliciter constructum et dotatum, ac omneš alias ecclesias regni Boemie tarn secu-lares quam religiosas, qnocumque nomine censeantur,** perpetua et irreffragabili** gaudere volumus libertate; ita videlicet, ut ab omnibus sordidis muneribus sint exempte, ab angariis et parangariis universis immunes, ab exac-tionum vexacionibus* aliene. Ceterum, ut ilia, ad que sunt divinitus institute, quie-cjus»»í» peragere valeant, et telam prolixi narratus texat sermo brevis, sic cunctas dominii nostri ecclesias ab omnibus esse volumus vexacionibus* immunes, ut ipsarum oracionibus,* que pro nobis iugi-terMn interpellant apud00 deum, et mundi cursus pacifice nostris actibus dirigatur et earum meritis in eterni regis palacio* desiderata nobis mansio preparetur. Omnia eciam* eis 25 Omnia eciam ei privilegia opv nostris^ antecessoribus^ pia^ consideracionerr concessa, sive sint realia, sive personalia, ad res seu iura pertinencia, dummodo appareant in prima figura et autenticis sigillis sigillata, non viciata, non cancellata, non in aliqua sui parte abolita, rata habemus et firma et ea auctoritate presentis scripti confirmamus, nolentes ilia 30 tractu temporis a malivolis aliquibus ausu temerario violari. In cuius rei testimonium presentes de communi88 consilioíř baronům nostrorumíř eidem Pragensi ecclesie universis venerabilibus ecclesiis, seu qui- buslibet aliis piis locis concedimus litteras pro memoria prefatorum omnium sempiterna sigillorum nostro-35 rum munimine roboratas. Ad maiorem vero fidem et evidenciorem cautelam huius nostre donacionis* seu confirmacionis* seriem per dominům et patrem nostrum sanc- tissimum Petri successorem et Ihesu Cbristi vicarium confirmari volumus et rogamus. Actum"" Prage«« anno""10"' Domini MoCCoLIII0,^ XII0*31 kalendas™ decem- brisutt presentibus hiis testibus: domino Conrado venerabili Frisiensi episcopo, fratre 40 Valascoz'y de ordine33 Minorum domini pape penitenciario* et nuncio, Borsone ca- merario regni Boemie, Iarosio burgravioaťMt Pragensi, Vitkone666 de Nouoccc Castro, 36 num. 3. 1253 nov. 20. Bauaro et Conrado castellanis de Klingenberg,^ Boruta castellano Luthomericensi, Iarozlao castellano de Netholich,eee Gallo de Leuvmberg/# Olrico castellano de Loketh,*w Chech*** pincerna aule regie,*** Marquardo subcamerario, Pomněno summo aule regie iudice.íťí Datum per manus magistři Gwilelmi*** prothonotarii,íří Pragensismmf» ecclesiemwm canonici, die et loco prefatis.MW r> Sigillum: Přemysli, ducis Auslriae et Stiriae nec non iuoenis regis (A 1), iuvenis regis, ducis Austriae et Stiriae (A 2 — A 5),de cera naturali (A 2, A 3), fusci (A 1, A 4) et badii (A3) colons confectum in filis sericis flavi et rubri colons (A 1, A 2, A 4, A 5), flavi, albi et rubri colons (A3) illaesum (A 1 — A 4), valde laesutn (A 6) appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 5, 4 (A 7), num. 4, -5 (A 2 — A 5). to 3. ") ,marchyo' A 4. — e) Deest A 1. — c) Finis primae lineae in A 5. — d) ,redemptione' A 4, A S, ,re|jdemptione', finis primae lineae in A 2, post verbum finis primae lineae in A4. — «) Finis primae lineae in A 3. — f) ,yma' A 2 — A 5. — e-a) ,sentenciam perpetue dampnacionis' A 2 — A4, jSentenciam perpetue damp||nationis' A 5, ubi etiam finis secundae lineae exstat. — h) In A 5 ,V loco ,c' ponitur. — *) Finis secundae lineae in A 2. — &) ,pie||tate' finis secundae lineae 15 in A 4. — ') ,apaciens' A3. — m) Finis secundae lineae in A 3, tertiae in A 5. — »-») Verba obducla in A3. — o) Finis tertiae lineae in A4. — p) Finis tertiae lineae in A 2. — «) Finis tertiae lineae in A 3. ~~T) Verbum scriba finitae chartae addidit fortasse in A 5. — *) ,t' in loco raso scriptum est A 5. — ř) Scriba primum ,ec' scripsit et statim sine rasura correxit in A 5. — uu) In loco raso atramento obscuriore scriptum est A 4. — v) ,omisiť Al — A4. — wv>) ,potestas in terris est' A 5. — 20 *) ,ulcionem' A 2 — A4. — v) ,roe' A 5. — z) ,omittitur' A 1, A 2, A 3, A 5. — aaaa) Litterae ,s', ,ro% ,a% ,mef cum membrána putrefacta perierunt in A3. — bb) Litterae ,uť cum membrána putre-facta perierunt in A 3. — cc) ,kathoiicus£ A 2 — A 5. — da) ,atollamus' A 4, A 5. — ») ,Wencezlai' A 5. — //) ,kathedra' A 2 — A 4, ,katedra' A 5. — m) ,dinoscitur' A 4, A 5. — h*) Super verbum scriba titulům posuit, sed erasit A 5. — **-") Abinde usque ,censeantur' deest in A 1; abinde usque 20 ad finem, quae in columna sinistra ponuntur, A 1, quaeve in dextra ponuntur, A 2 — A 5 continent. — kk) ,Brevnouense' A 3, ,Breunouense' A 5. — ") ,irrefragabili' A 2, A 3, A 5. — mm) ,quietius' A 5. — nn) Litterae ,iugi' cum membrána putrefacta perierunt in A 3. — 00) ,apuť A 5. — pp-pp) Verba cum membrána putrefacta evanuerunt A3. — «*-««) ,pia antecessoribus' A 2 — A 5. — rr) Litterac ,io' evanuerunt A 3, ,consideratione' A 5. — **) ,comuni' A 2, ,omum' A 4. — «") ,baronum 30 nostrorum consilio' A 2. — ««-««) Atramento obscuriore scriptum est A4. — ««-««) Atramento flavo scriptum est A4. — «"») Titulus sine rasura corr. A 5. — **-**) ,M°CC quinquagesimo III0, XII' A 5. — yy) ,Welasco' A 2, ,Velasco' A 3 — A 5. — ») ,fratrum' sequitur A 2, A 5. — aaa) ,purchra-vio'A 2 — A 5. — 6ĎO) ,Vithcone' A 3. — <™) ,Novo' A 3. - *w), Klingeberk' A 2 —A 4, ,Kling-berk' A 5. — *«) ,Netolich' A 2, A 5. — fff) ,Leunberk' A 2, ,Lewberk' A 3, ,Leuvberk' A 4, S5 ,Leumberk' A 5. — aee) ,Loket' A 5. — lift*-***) Verba ,Chech pincerna aule regie' iam post verba ,Boruta castellano Luthomericensi' collocata sunt in A 5. — m) ,et aliis' sequitur in A 2, A 5. — kkk) ?Gwillelmiť A 2, A 4, A 5, ,Guvillelmi' A 3. — »l) ,pronotarii' A 2. — mmm-mmm) ,ecclesie Pra-gensis' A 3. *) Cf. Matth. 16, 19. — 2) His verbis praeter cetera alluditur ad privilegium Vratislai regis 40 (CDB I, pag. 371 num. 387) nec non Přemysli Otakaři I. (CDB II, pag. 210 num. 227), cuius unum exemplar (nunc deperditum) sine ulla dubitatione etiam ecclesiae Wissegradensi obtigit. 1253 NOV. 20. NUM. 4. 37 4. Přemysl Otakarus IL, heres regni Bohemiae, dux Austriae el Stiriae marchioque Moraviae, monasterio in Opatovice privilegium fundalionis eius a Vratislao, rege Bo-hemorum, datum innovat, tenorem eius inseri faciens. ó Pragae 1253 nov. 20. Apographum inserlum est confirmationi Venceslai II., Bohemiae et Poloniae regis, Brunae 1303 nov. 4 datae (Reg IV, pag. 762 num. 1936), quae confirmationi Karoli IV., Romanorum imperatoris, Romae 1355 apr. 5 datae (Reg VI, pag. 8 num. 4) inserta est; quam confirma-tionem transumptum Ferdinandi, episcopi Lucensis, in Hungaria nec non in Bohemia sedis 10 apostolicae nuntii, in Jihlava 1421 dec. 12 datum continet, cuius autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům monasterii in Rajhrad, sign. E g 25) asservatur (B).1 Reg: Reg IV, pag. 716 num. 1789 (ex B). Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 387 n. 428, 429. Dictator: magister Dionysius. í j Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Dionysius (C), 3, Opatovice (A). Przemysl,a dei grácia heres regni Boemie,0 dux Austrie, dominus Styrie, Morauie marchio, ad rei memoriam sempiternam. Etsi cuiuslibet catholici devocio prin- eipis generaliter ad omnia pia loca pie se teneatur extendere et graciosis operibus grate debeat eterni regis graciam promereri, uberiori tarnen devocionis affectu circa illac 2o preeipue tenetur insistere, que per gloriosos et catholicos prineipes sunt instinetu spiritus saneti et revelacione divina divinitus instituta.* Nec mirum, quia, cum creatura sui plenius erga se voluntatem creatoris agnoscit, facit illa liberalius et studiosius exer-cet,e per que non ambigit excelsi regis graciam adipisci. Sane cum monasterium glorio-sissimi martiris beati Laurencii, qui thesauros ecclesie pauperibus Christi noverat 25 erogare, a piissimo progenitore nostro Wratislao, primo Boemie^ rege, in Opatowicz feUciter institutům et sanetissimo ordini saneti Benedicti deputatum ac revelacione divina diversis sit/ dotatum per diversos antecessores nostros benefieiis et laudabiliter munitum privilegiis,2 quia iam*? prefati regis Serenissimi Wratislai antiquius inter cetera propter longam prescripeionem dierum consumpeionem minari videtur, nos ad 3o prefatum pium Christi martirem eiusque sacrosanetum monasterium devocionem ha-bentes specialem et ipsius volentes graciam misericordie operibus promereri, memora-tum privilegium non viciatum, non cancellatum, non in aliqua sui parte abolitum, ad peticionem religiosorum virorum..3 abbatis et monachorum supradicti monasterii exemplamus, innovamus, volentes, ut eandem vim hec nostra innovacio cum origináli 35 habeat perpetuo valituram, ad maiorem cautelam et evidenciorem fidem ipsius tenorem autentici de verbo ad verbum presentibus inseri facientes. Est autem tenor talis: Anno dominice incarnacionis millesimo LXXIII0, h epacta XIa, concurrcnte III0, indictione Ya in honore sancte et individue trinitatis ego Wratislaus, rex Boemorum,6 eťc* Ut autem hec innovacionis seu exemplacionis nostre series sorciatur robur perpetue firmitatis, 38 num. -a, 5. 1253 nov. 20. - oec. 2./7. i psaní sigillorum nostrorum munimine fecimus roborari. Ad maiorem vero íidem et ťividenciorem cautelam eandem per sedem apostolicam coníirmari petimus et roga-mus. Actum Prage anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo tercio, XII°kalendas decembris presentibus hiis testibus: Cunrado venerabili Frisingensi epis-copo, fratre Welascho de ordine fratrum Minorum domini pape penitenciario et nuncio, Borschone camerario regni Boemie,& Jaroschio burgravio Pragensi, Witkone de Nouo Castro, Bauaro et Cunrado castellanis de Clinginberg, Borzuta castellano Luthomericen-si, Pomyenc* summo aule regie iudice et aliis. Datum per manus magistri Guillelmifc prothonotarii, Pragensis ecclesie canonici, die et loco prefatis. 5. Přemysl Otakarus II., dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, civibus de Litoměřice necnon aliis, qui in monte sancti Stephani apud Litoměřice mansiones suas exstruxerunt, ad septem annos libertatem áb exactionibus confert et aliis hominibus eodem se recipientibus quattuor villas expresse nominatas distribuendas donat. Apud Jablonné f v Podještědí] (Gablaz) 1253 dec. f 2—7 J.1 Apographwn saec. XV. exslat in Copiario civilaiis Litoměřice olim in archivo Musei Natio-nalis Pragae, nunc in archivo civitatis Litoměřice (sine sign.) asservato, jol. 34 (B). — Aliud apographum pariter saec. XV. exstat ibidem, fol. 73v — 74 (C). Ed: Hieke, Beiträge zur Gesch. v. Leitmeritz, pag. 351 num. 3 (ex B, C, ad mensem dec). —-CI M II, pag. 30 num. 6 (ex B, C, ad dec. 2—5). Reg: Reg IV, pag. 813 num. 2097 (ex B, C, ad dec. in.). — Schmidt, UB der Vôgte v. Weida II, pag. 626 num. 22 (ad dec. 2 seu 3). — Dobenecker, Regesta III, pag. 343 num. 2174 (ad dec. 3 (?)). — Prochno, Regesten, pag. 91 num. 20 (ad dec. in. et in „Kovaly" (mendose). Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 333—335. Dictator: magister Arnoldus. Per quasiconfirmationis formamtextus chartae in charta Přemysli Otakaři II. apud Budyně 1262 iun. 10 data repetitur (num. 337). Autographum chartae ab ipso mag. Arnoldo videtur esse scriptum. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus (B), 5, De chartae apud cioitates usu (A). 4. °) ,Przemysť B. — b) ,Boem' B. — c) ,illos' B. — a) institute' B. — e) ,excerceť B. — f) deest B. — ?) ,cunť B. — h) ,tricesimo' B. — *) ,Pomyeo' B. — *) .Gulllmi' B. J) Teste Pitero B olim in archivo monasterii Aulae s. Mariae in Antiqua Bruna asservabatur; vide CDB I, pag. 368 t. 19 ss (annus 1420 corrigendus est). — 2) Privilegia intellegenda sunt haec, quae a charta Vralislai II. (vide notam 4) incipiunt, quorum nempe unum asservatum est, id est charta Přemysli Otakaři I. Pragae anno 1229 (CDB II, pag. 327 num. 324) data. — 3) Nomen ignoramus. — 4) Sequitur ea versio illius praeclarae chartae. Opatovicensis (CDB I, pag. 368 num. 386), quam Piter, Thesaurus, pag. 193 primům typis edidit, v. d. G. Friedrich autem in CDB unico loco excepto (vide pag. 371 notam k) neglexit. Notandum est omnia monumenta litterarum, quae ad históriám Opatovicensem attinent, Ulam chartám neglexisse. 1253 DEC. 2./7. - 6. num. 5, 6. 39 Nos Przemysl qui et OLtakarus, dei gracia dominus regni Bohemie,a dux Austrie et Stirie et marchio Morauie, universis hanc paginam inspecturis salutem. Tunc debita sub discrecione consulitur profectibus subditorum, cum non solum ipsorum, verum eciam illius intenditur commoditatibus, qui ad subiectos respicit graciose. Hac 5 igitur consideracione inspectis provide tarn nostris quam fidelium nostrorum de Litho-mierzicz civium necnon aliorum quorumlibet, qui ad nostra obsequia se contulerunt undecumque, commoditatibus et honore et civibus memoratis et aliis viris fidelibus quibuscumque, qui in monte sancti Stephani aput Lithomierycz0 nostrum ad honorem et suum pariter ad profectum decentes ad manendum ibidem sibi exstruxerunt man- io siones, donamus ad septem annos omnimodam libertatem; eadem singulos manentes ibidem sic&í gaudere volentes, ut ab omni thelonio, muta, exaccionibus, vexacionibus seu collectis et aliis quibuslibet generibus molestie sint liberi et exempti. Et ut prom-titudine0 ampliori singuli ad locum se transferant supradictum, villas Russwan, Bru-tecz, Zwarmerycz et Polep cum agris, silvis, pascuis, molendinis, vineis, ortis, pratis, is quesitis et non quesitis et aliis pertinenciis universis donavimus, ut recipientibus se ibidem iuxta discrecionem et ordinacionem nostrorum fidelium Liutoldid iudicis, Johannis de Myssena,6 Henrici de Vridberch/ qui Rex dicitur, inspecta tamen perso-narum? provide qualitate,^ dentur sub distribucione congrua proprietatis nomine perpetuo possidende. Ut autem premissa omnia debita gaudeant firmitate nec calump- 20 nia locum obtineat* in eisdem, cum subscripcione testium presentes conscribi et sigillari mandavimus in evidens testimonium et munimen. Testes sunt: de Wenin* et de Wida burgravii,2 Gallus de Lywmberch, Jeroslaus frater suus, Smilo de Ronow, Zastolaus, Heinricus, Zastolaus et Chwalo filii eius, Jeroscius burgravius Pragensis, Zebcherdus, Sdeslaus de Sternberch, Zawiss filius Wytgonis,* Markwardus de Wonayowicz, Andreas 25 subdapifer, Burchardus filius Ch.3 de Chlingeberch, magistři Wilhelmus et Gothschal-cus notarii et alii quam plures. Actum et datum aput Gablaz anno Domini M°CC'LIII0, VII0 nonas™ decembris. 6. Bavarus [de Strakonice] domui s. Mariae Pragae apud pedem pontis [s. Johannis 30 Hierosolgmitani] quattuor villas (Luková, Kobyle binamque Domašín) in Pilsnensi provincia vendit. — 1253 dec. 6.1 5. °) jBoemie' G. — 6) ,Lithomierziczf C. — ,se' B, C. — c) .promptitudine' C. — d) ,Lur-coldi' C. — e) ,Missena' C. — f) ,Vndberch* C. — ,personarum qualitate provide' cum signis 35 reclamantibus verbis ,personarum' nec non ,qualitate' odditis legitur B. — A) ,obtineant' B, C. — *) ,Wenni' fortasse legitur C. — fc) ,Witgonis' C. — ') ,CC0' C. — m) ita B, C. ') In nota temporis (vide inferius n. m) aut ,nonas' in ,idus', aut ,VII°' in ,11110' corrigendum est. — 2) Henricus et Henricus. — 8) Videlicet Conradi. 10 num. 6. 1253 dec. b. Autographum in membrána scriptum in archive- magni prioratus Melitensium Prague (sign. Jo XLVI, Pr 2 b) asservabatur, nunc autem tatet9 (A). — Simplex copia apud Fr (2 a 236) manu saec. XIX. ex A confecta exstat (B). Dictator: probabiliter destinatarii proprius, nonnullis enim charlis Melitensibus datis ante annum 1253 usus est.3 5 Vide: II. 3, Ordo hosp. s. Johannis Hierosol. (A), 4, De chartae apud nobiles usu (A). Apud Fr: Copia superius memorata (B), qua in editione nostra usi sumus. In nomine Domini nostri Ihesu Christi amen. Cum humana fragilitas lapsu temporis et etatis ea, que per modernos sollempniter aguntur, memorie non commendet propter ambiguos rerum eventus et causarum diversitates, que ad incertum terminům io solent devenire, et quia universe carnis via minime perseverat, placuit et satis utile visum est, ut ea, que aguntur sub tempore, ne labantur cum tempore, poni solent in lingua testium et scripture memoria perhennari. Noscant igitur presentes et futuri, quod nos Bawarus bona nostra hereditaria nullo cogente obstaculo, sed usi libera voluntate, Luchouo, Cobile, Domarin et aliud Domorin« in Pilsen provincia sitas, has ir« quatuor villas domui sancte Marie virginis Prage in fine pontis et universitati Crucife-rorum Iherosolimitanorum pro ducentis et quadraginta marcis argenti vendidimus et iure hereditario contulimus possidendas. Ne igitur empcioni ipsorum ac nostre vendi-cioni calumpnia occasionis in posterům impedimentu[m]ffl aliquod inducat et composi-cio talis detrimentum paciatur, present em paginam duximus sigilli nostri munimine 20 roborandam et hoc coram testibus sollempnibus subsequentibus: testis Wilhelmus et Beneš filii Grosnate de Debrad, Predota de Blatná, Bawarus et Dluhomilus fratres eius, laros de Hrusiz, Marquardus de Donawiz, Vbislaus de Hwosd, Vitus de Lucoů, Hermannus de Belsiz, Petrus de Nebrehouiz, Dersider de Hraniz, Boguslaus de Ieti-sowo, Tobias prepositus Pragensis, Marquardus prepositus de sancto Egidio. 25 Acta sunt hec anno incarnacionis Domini nostri Ihesu Christi M°C0C0L0III°, VIII idus decembris, tempore venerabilis memorie Serenissimi regis Wenzeslai et episcopi Nikolai*1 Pragensis. Sigilla: teste apographo B charta duobus sigillis, videlicet Nicolai episcopi illaeso et Bavoři laeso munita erat. 30 6. <*) ita B. l) Dati formula chartae corrigenda, scu hoc modo explicanda esse videtur: villae superius nomi-natae anno 1253 rege Venceslao I. adhuc vivo venditae, charta nostra turn demum eodem anno dec. 6 data est. —2) In antiquo catalogo archivi Melitensium (sign. num. 38) manu archivarii Ferdinandi Wärter, qui ab anno 1875 munere suo Jungebatur, scriptum legitur: ,Nro 2 b. Bawor v. Strakonitz 35 verkauft dem Prager Ordenshause um 240 Mark Silbers die 4 im Pilsner Kreise gelegenen Dörfer: Lukowo, Kobyle und beide Domarzin'. — 3) Cf. e. g. CDB IV, pag. 88 num. 18, pag. 114 num. 34, pag. 115 num. 35. Cf. etiam chartam Hadmari de Werde domui s. Johannis Hierosolymitani in Mailberg a. 1255 daiam, nondum typis editam, cuius autogr. in membrana scriptum in archivo magni prioratus Melitensium Pragae (sign. Jo XXXI—XXXIV, Mailberg 28) asservatur, nec *» non Mag. Ludolphi Summam (Rockinger, Briefsteller I, pag. 381). 1253 dec. 17. num. 7. 41 7. Přemysl Otakariis IL, dominus regni Ľohemiae, dux Ausiriae et Stiriae marchio-que Moraviac, W'itigoni, scribae suo, et frátri eins Rudigero rastrům Halbenrein, euieun-que voluerint, vendendi plenitudinem potestatis concedit. 5 A pud Pragam 1253 dec. If. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Viennae (Aug. Urkundenreihe, sub dato suo J asservatur (A). Ed: Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 446 num. 10 (ex A). — FRA (DD) 1, pag. 34 num. 29 (ex A, mendose ad dec. 16). — Zahn, Urkundenbuch III, pag. 203 num. 132 (ex A). io Reg: Hormayr, Archiv 1827, pag. 6, Taschenbuch 1840, pag. 604. — Böhmer, Add. sec, pag. 431 num. 58. — Reg II, pag. 4 num. 6. — Krones, MHVSt 22, pag. 114 num. 17 (e copia in archivo publico in Graz asservata), — Krones, Forschungen 1, pag. 517 num. 37. — Koss, Archiv, pag. 15 num. 11. — Haas, Archiv Č. koruny, pag. 4 num. 11. Lit: Koss - Bauer, Dějiny, pag. 256 (quaestio, ubi charta reposita fuerit, tractatur). — ir> BUB II, pag. 278 num. 426 (aliae chartae ad rem pertinentes addueuntur). — Šebánek- Dušková, Panovnická a biskupská listina, pag. 69, 70 (seriba atque dictator chartae statuun-tur). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 325, 327—329. Seriba: P II 17 = magister Arnoldus. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus. 20 Medio fere XIX. saec. charta per errorem in archivo publico Viennae chartis Bohemicis inserta est et deinde aliquamdiu pars archivi Coronae Regni Bohemiae habebatur. Qua ex re explicari potest earn in operibus v. d. Rudolphi Koss el Antonii Haas comprehendi. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus (C). Otacharus, dei gracia dominus regni Boemie,a dux Austrie et Stirie et marchio 25 Moravie, || universis hanc litteram inspecturis imperpetuum. Cum clare sit iusti- cie et honoris iuxta |j qualitatem meritorum singulis respondere, nos, qui omnis iusticie et honoris esse volumus ze|llatores, innotescimus universis viventibus et victuris, quod dilectis fidelibus nostris Witegoni, scribe nostro, et frátri suo Rvdgero respondere vo-lentes, pro ipsorum plenitudine meritorum ipsis concedimus harum testimonio et 30 virtute Castrum* Haldenrayn cum universis attineneiis suis cuicumque hominum, qui de parte nostra fuerit, vendendi plenitudinem potestatis, volentes, ut ille vel illi, quicumque Castrum emerint memoratum, ex parte nostra sint muniti harum testimonio, quas sigillorum nostrorum munimine mandavimus roborari. Actum et datum apud Pragam anno Domini M°CC°LIII0, sextodecimo kalendas ianuarii. 35 Sigillum: in scidula membranacea appendebal; nunc avulsum et deperditum est. 7. ö) ,Boem' A. — b) In loco raso scriptum est, ubi genuine forlasse nomen castri scriptum erat A. 42 num. 8. 1253 nov. 30./dec. 24. 8. Bruno, episcopus Olomucensis, ad Ordinationen! synodi in Kroměříž celebratae nec non ad [epistulamj decrelalem expresse nominatam se revocans, universis ecclesiarum redoribus dioecesis suae mandat, ut in ecclesiis publice nuntient populum ad fratres Minores et Praedicatores (in Al), ad fratres Praedicatores et Minores (in A 2) pro con- 5 fessionibus faciendis sicut prius accedere posse, sed semel in anno huius rei causa ad parochiales snos accedere debere. In Modříce 1253 nov. 30—dec. 24. Autographum in membrána scriptum, olim in archivo fratrum Minorum in Olomouc fortasse repositum, nunc in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. Al ala a) asservatur (A 1 ).1 — 10 Aliud autographum in membrána scriptum in archivo fratrum Praedicatorum in Olomouc (sign. F II C c) asservabatur, nunc autem latets (A 2). Ed: CDM III, pag. 174 num. 200 (ex A 2). Reg: CDM VII, pag. 757 num. 99 (A 2, ad a. 1252). — Reg II, pag. 3 num. 5 (A 2, ad m. dec). 15 Lit: KK, pag. 164—165 (A 1, A 2 adducuntur, manus scribae A 1 mendose Conrado, notario episcopi Brunonis, adiudicatur). In tergo A 1 manu coaeva: „Confessio et predicatio" (?) (A), alia manu saec. XIII. ex. sinistrorsus: „De confessione et predicacione, Bruno" (B) scriptum legitur. Scriba A 1: B 6 == destinatarii (fratrum MinorumOlomucensium) fortasseproprius. Exempla 20 script, num. 2 b, 1. A 2 : B 7 = destinatarii (Praedicatorum Olomucensium) fortasse proprius. Exempla script, num. 2 b, 2. Dictator: ignotus, qui stilo canonico utitur. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (A), 3, Ordo fratrum Praedicatorum (A), Ordo fratrum Minorum (A). 25 B.,8 dei gratia Olomucensis05 episcopus, dilectis in Christo filiis universis archidia-conis, archipresbyteris,* decanis et aliis ecclesiarum rectoribus per Olomucensem*1 civitatem et dyocesimc constitutis salutem et benedictionem.* Meminimus nos nuper in sinodo6 nostra, quam in Cremsyr/||celebravimus, generali4 in vestra presentia ordinasse, ut simulation! et deceptioni eorum, qui non premissa suorum confessione 30 peccatorum nec absolutione recepta indigni singulis annis presumunt accedere ad recipiendum dominici corporis sacramentum || in suarum dispendium animarum, de-beremus summoperes' precavere. Propter quod decretalem illam, videlicet: „Omnis utriusque sexus, et cetera,"5 in qua continetur, ut singuli parrochiani semel in anno saltim* suis sacerdotibus confiteantur, mandavimus publicari, || volentes, ut singuli 35 vestrum suos parrochianos hortari debeant, utť secundum dicte decretalis tenorem adminus semel in anno adirent proprios sacerdotes et facta eis confessione suorum peccatorum absolutionem reciperent ab eisdem. Addidimus etiam, ut si qui vestrum ordinationem nostram pervertere vel decretalem ipsam aliter, quam sonat, exponere 1253 nov. 30./dec. 24. num. 8. 43 vel aliquid superaddere presumerent, excommunicationis sententiam,fc quam in eos tulimus, incurrerenl* ipso facto. Sed quidam ex vobis, prout intelleximus et dolemus, precepti et sententie nostre inmemores* et forsitan contemptores, minus provide ad-tendentes,"1 quod nostre intentionis non erat, per huiusmodi ordinationem nostram 5 dilectis in Christo ac religiosis viris f rat rib us Minoribusw ac Predicatoribus" in aliquo derogare, quin secundum gratiam eis a deo datam auctoritate sedis apostolice, qua f'unguntur, et° nostra verbum dei proponere et confessiones libere audire possint et debeant et iniungere penitentias salutares tamquami" boni et iideles cooperatores vestri et supportatores^ oneris/ quod ex cura animarum vobis et nobis incumbit, quos in io vest rum auxilium deus misit et sedes apostolica deputavit, dixerunt, sicut audivimus, publice et private ipsorum fratrum familiaribus insultantes, quod causa penitentie ipsos fratres adire ulterius non deberent et quod ipsi fratres non possent iniungere penitentias,5 cum non sint eorum propria sacerdotes, quod nobis grave extititM et molestum,* eo quod tales adinventionesw inducant scandalum et multorum corda is perturbent.w Verum cum predicti fratres et eorum ordines, qui scientie dono, conversations merito et virtutis exemplo*" dinoscuntur in ecclesia dei precipue insigniti, suis mentis promovendi sint-^ et extollendi omni gratia et favore, presertim cum ipsi» in predicationibus et confessionibus, quos audierint, proponant firmiter3 suadere, lit singuli semel in anno saltern suis sacerdotibus parrochialibus confiteantur et ab eisdem 20 recipiant ecclesiastica sacramenta, necnon inducere eos velint ad devotionem vestram et ecclesiarum vestrarum et ut vobis et eisdem ecclesiis debitam exhibeant reverentiam et honorem, dignum fore censemus et vobis decrevimus iniungendum, ut debitam eisdem fratribus vicissitudinem impendentes,aíí parrochiales vestros inducere studeatis, ul ad fratres ipsos tamquam6* ad peritos et salubres medicos animarum pro consiliis 25 et confessionibus frequenter accedant, recepturi ab eis suorum medelam peccatorum. Et vos etiamcc ipsi, ut subiectum vobis populum regerc et eorum offensas in foro penitentie tutius iudicare possitis, frequenter^ fratres ipsos requirere et per eos instrui debeatis, ut ex mutua familiaritate, quam ex huiusmodi providentia contraxeritis vos et ipsi, nutriatur in vobis dilectio, pax et concordia in vestris et eorum cordibus per- 30 severet. Quocirca universitati vestreeg precipiendo mandamus, quatenus,#" si qua contra predictos fratres vel in eorum scandalum huiusmodi vel alia quacumque^ occasio-ne per aliquos vestrum in populo nuntiata vel disseminata sunt, penitus revocantes, nuntietisM per ecclesias vestras populo universo, quod ad fratres ipsos pro confessionibus et penitentiis possint accedere libere sicut prius. Volumus etiam, ut populo ipsi 35 nuntietis, ut in qualibet quadragesimal pro confessionibus faciendis et penitentiis recipiendis semel ad minus ad suos sacerdotes parrochiales, qui eorum conscientias scire debent, et quilibet sui pecoris** vultum cognoscere, accedere non postponant. Quod si forte id facere neglexerint aut contempserint, vobis licitum sit eosdem parrochiales per subtractionem eucharistie et aliorum sacramentorum premissa ammoni- 4o tione congrua cohercere. Datum in Moderizw annoOTWi millesimo CC°LIII° in Adventu Domini. 44 num. 8, 9. 1253 nov. 30./dec. 24. - 26. Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis; in A 1 in fllis sericis flavi et rubri colons paululum laesum appendet; in A 2 scidula membranacea ex autographo ipso scissa illaesum dependebal. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12. 9. Přemysl Otakar us IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque :> Moraviae, constitutiones patris sui Venceslai I. ad hospitale apud ecclesiam sancti Jacobi in Stříbro spectantes ratas habet eidemque hospitali villam Bítov (Bií kov) necnon exemptiones ab omni infestatione beneficiariorum concedit. In coenobio Cladrubensi 1253 dec. 26. Autographum in membrána scriptum in SUA Prague (archivům Crucigerorum cum stellu 10 rubea Pragae, sign. 420 (35(413)) asservatur (A). — Apographum exstat in codice mnscro chartaceo saec. XVI.—XVIIL „Liber memorabüium viridis ab anno MCCCCC ad annum MDCCL" intitulato, in eodem archivo (sign. III5, 112) asservato, fol. 681—682 (B). Ed: Friedrich, Český diplomatář, pag. 241 num. 2 (ex A). Lit: Friedrich, l. c, pag. 238 n. 1 (stilus chartae). — Šebánek-Dušková, Panovnická a biskup- i-"> ská listina, pag. 69, 70 (charta arte dipl. tractatur). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 330. In lergo chartae manu saec. XIIL—XIV. registratoris Crucigerorum Pragensium scriptum legitur: „Privilegium regis Ottakari, qui et Premizel dicebatur, super omnibus libertatibus patris sui Wenzezlai, quas confirmat hospitali Misensi cum villa Pitgowe et omnibus suis possessionibus iam habitis et habendis" (D). ao Scriba: P II 17 = magister Arnoldus. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. 8. a) ,01óm' A 1, A 2. — b) ,archipresbiteris' A 2. —c) ,diocesim£ A 2. — <*) ,benediccionem, A 2. —«) ,synodo' A 2. —f) ,Chremsir' A 2. — s) ,sumopere' A 2. --■ '<) ,saltem' A 2. — *) ,quoď A 2. —~ *-*) ,sententiam incurrerent, quam in eos tulimus' A 2. — l) ,immemores' A 2. — m) ,attendendes' A 2. — «-») ,Predicatoribus et Minoribus' A 2. — ") ,ac' A 2. — p) ,tanquamf A 2. — 25 «) ,subportatores' A 2. — r) ,honeris' A 2. — s) ,penitentiamc A 2. — £) Scriba primům, pp' scripsit, titulům crasit et litteras ,rii' supplevit Al. — u) ,erať A 2. — ») In fine verbi vestigia cuius-dam litterae erasae apparent Al. — w) Membrana destructa A 2. — x) ,sicuť Al. — v) Scriba primům ,ipsp' scripsit, ultimam litteram partim erasit et in ,i' correxit Al. — z) ,populis' sequilur A 2. — aa) anpendentes' A 2. — Ďří) ,tanquam' A 2. — «) ,eť A 2. — Sequilur ,eosdem' A 2. — 3t» ee) Sequitur ,districte' A 2. — ff) ,quatinus' A 2, — bb) Sequilur ,occe' in scribendo una linea dele-turn A 2. — muncietis' A 2. ■ l!) ,XLiU A 1, A 2. — kk) pectoris' A 2. — ») ,Moderis' A 2. — **) ,gratie' sequitur A 2. l) Anno 1933 nutu archiepiscopi Olomucensis hoc autographum in uuctione Berolinae apud J. A. Slargardtum emplum est. — a) Hoc autographum anno 1925 in archivo superius nominato ;}» inspeximus, copia, quae pausa dicilur, partis chartae praeparata nee non collatione lexlus eius cum editione in CDM facia; quibus nunc usi sumus. — 3) Bruno. — 4) Synodus episcopalis quotannis probabiliter Brunonis episcopi tcmporibus in Kroměříž sept. 22 celebrabalur, hoc loco itaque recie synodus ,nuper' celcbrata commemoralur. —6) Vide Deer. Gregor. IX., 5. 38. 12 (Friedberg II, col. 887—888). 40 1253 dec. 26. num. 9. 45 Dictator: magister Arnoldus, qui charta Venceslai I. s. 1. 1244 dec. 28 data (CDB IV, pag. 139 num. 55) usus est, quod typis minoribus dedimus. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus (D), 3, Crucigeri cum stella rubea (A). I In nomine Domini amen, f [N]osa Premizl qui et Otacharus, dei gracia do-"> minus regni Boemie,& dux Austrie et Stirie et mar||chio Moravie, universis hanc litteram inspecturis imperpetuum. Cum gesta hominum sint transitoria* et caduca nec non ab humana|| cicius memoria elabantur, nisi conscriptione litterarum* fuerint eternata, provide est provisum, ut ea, que aguntur sub tempore, fideli conscriptione || litterarum et fide dignorum testimonio roborentur. Notum igitur presenciumc testimonio fieri io volumus* tarn viventibus quam victuris, quod nos serenissimi domini patris nostri Wencezlay, quarti regis Boemie6 clare memorie, vestigiis laudabiliter inherere volentes, licet quondam diversitates gravaminum et eciam impedimentorum venerabilis abbas Cladruensis1 super hospitali, quod frater Vlricus de Mysa civis* de sumptibus propriis et proprietatibus apud ecclesiam sancti Iacobi in ipsa villa Chladrubensi fundasse noscitur, se is sustinere supervacue multipliciter allegaret, suffulti, quam in regno nostro habemus, debita potestate,* ex constitucione paterna in Mysam transpositum ibidem perman-surum, quemadmodum provide est locatum, de potestatis nostre plenitudine confir-mamus; ratum habere volentes, quicquid memoratus noster genitor dicto hospitali aut contulit aut fecit gracie tarn in libertatibus quam in aliis exemptionibus ab omni 20 exactione aut vexacionum genere temporibus sibi datis. Est eciam nostra permissio, constitucio et voluntas, ut* prefatum hospitale hospitali* sancti Francisci in Praga apud sanctum^ Petrum perpetuo sit subiectum, sic utique, ut quicumque magister hospitalis* sancti Francisci fuerit, priorem in hospitali Mysensi instituendi plenam et liberam habeat potestatem, adeo^ut non solum signum hospitalis sancti Francisci de vico Tevtonicorum deferant,* 25 verum eciam obediencia magistro hospitalis sancti Francisci omnimoda sint astricti* tarn fratres quam sororesin domo prefati Mysensis hospitalis Domino servientes. Ceterum est nostra concessio et donacio et voluntas de^ gracia" speciali, ut villam BitkovA teneant cum plenitudine debiti sui iuris simul quoque sint exempti in futurum ab omni infestacione beneficiariorum, a citacione camerariorum, a preconum inpulsacione, collectis et 30 ceteris gravaminibus seu servitutibus in universis possessionibus, molendinis et homi-nibus presentibus et futuris habitis et habendis, volentes et mandantes, ut quicumque pro tempore tenuerit in beneficio villam, que Mysa dicitur, universa et singula predicta ipsis debeat inviolabiliter observare. Ut autem, que premissa sunt, robur optineant perpetue firmitatis, presens instrumentum et confici in evidens testimonium et caute- m lam et sigillorum nostrorum munimine mandavimus cum subnotatis testibus roborari. Testes sunt: Bowarus, Witego de Noua Domo, Chunradus de Chlingenberch, Sdezlaus de Sternberch, Andreas subdapifer, Marquardus subcamerarius, Eppo, Pota, Prikosch cum fratre suo Nyprone, Zobeherde/ de Chlatowe, Onscho, Paulik, Rat-mirus et Bozlaus fratres. Actum et datum in cenobio Chladrubensi anno 40 Domini M°CC°LIII0, septimo kalendas ianuarii. 46 NUM. 9, 10. 1253 dec. 26. - 27. Sigillum: in filis seriete appendebat; sed avulsum et deperditum est. 10. Přemysl Otakarus II., dominus reff ni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, monasterio in Chotěšov donationem villarum [Červený] Üjezd et Zbůch a palre suo fVenceslao I.J eidem monasterio factam confirmat. In coenobio Cladrubensi 1253 dec. 27. Autogruphum in membrána scriptum in SÚA Pragae (urchivum monasterii in Chotěšov, sign. L IV RP Chotěšov num. 10) asservatur (A). — Apographum exslat in codice mnsero chartaceo saec. XVII. ,,Annates monasterii Cotieschouiensis" intitulato, in UK Pragae (sign. XV B 4) asservato, pag. 131—133 num. i (B). i Imago phototypica: Šcbúnek, Urkundenwesen, pag. 320 tab. 1. Ed: Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 448 num. 12 (ex A). Reg: Hormayr, Archiv 1827, pag. 6 s. num. — Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 604 s. num. — Böhmer, Add. sec, pag. 431 num. 59. — Reg II, pag. 5 num. 8. Lil: Fiala, Kancelář, pag. 216 (observationes chronologicae). — Šebánek-Dušková, Panovnická i a biskupská listina, pag. 69, 70 (charta arte diplomatica tractatur). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 322 n. 90, pag. 331—334. — Dušková, Urkundenwesen, pag. 362 n. 318. In chartac lergo manu saec. XIII. „Super Vgezd et Zboch" (A) scriptum legitur. Scriba: P II 17 magister Arnoldus. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus, qui charta Venceslai I. regis deperdita (vide n. 3), quam Reinboto, 20 Venceslai I. regis notarius, dictavit, usus est. Quae ex hac charta videntur esse recepta, lypis minoribus exprimuntur, quae certe recepta, pressis, quae probabiliter tantum, distentis. Cf. chartám Přemysli Otakaři II. s. 1. 1266 iun. 26 datam (num. 475). Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus (E), 3, Teplá-Chotěšov (A). S In nomine Domini amen. g Nos Otacharus qui et Primizl, dei gracia dominus regni Boemie,a dux |j Austrie et Stirie et marchio Moravie, omnibus hanc paginam inspecturis imperpetuum. Etsi dextera nostre mu||tiiflcencie ad universos extendi debeat et inflecti, specialiter tamen ad eos est merito extendenda, qui die noctuque sine j; intermissione divinis non cessant laudibus et obsequiis insudare. Quod recognoscentes in conventu fratrum et sanctimonialium Choteschowensis monasterii, quibus deus omnipotens tribuit intellectum, ut divinis insistant laudibus, dare volumus operam efficacem per suffragia seu per caritatis subsidia requisita, ut et nos ora- 9. a) Ad litteram maiorem depingendam spatium vacuum relictum est A. — 6) ,Boem' A. —- e) Loco ,u' scriba primům ,ei' scripsit, sed statim sine rasura correxit A. — d) ,hospitale' supplendum esse videtur A. —e) Scriba ,scc' scripsit, alteram ,c' sine rasura in ,m' correxit et titulům addidit A. — f) Voci uncus superponitur in A. — In loco raso scriptum est A. — ft) ,Bütkow' B. J) Reinherus. — *) Cf. CDB IV, pag. 350 num. 191, pag. 422 num. 245. 1253 DKC. 27. - 29. NUM. 10, 11. 47 cionum, que flunt in monasterio memorato, cum iuxta testimonium electorum depre-cacio iustorum assidua sit efficax,1 esse participes mereamur. Et ecce premissis inspectis provide tarn pro nostra quam pro nostrorum progenitorum salute villas duas, videlicet Viezdetz6 et Zboch, quas quondam patris nostri pie recordacionis2 sanctuarii possedebant, quas cum universis attinenciis suis prefato conventui dictus serenissimus pater noster de speciali gracia noscitur libere contulisse,3 tenore presencium ipsi con-firmamus perpetuo possidendas ad usus suos pro voto et beneplacito redigendas. Igitur volentes, ut ea, que per ipsum genitorem nostrum sunt provide et sollempniter celeb-rata, debeant ab omnibus firmiter et inviolabiliter observari, presencium testimonio prefatam donacionem lactam in presencia nobilium regni nostri et aliorum fidelium, quos merito reputat nostra dignitas fide dignos, eidem conventui favorabiliter et libere confirmamus, precipientes et inhibentes, ne quisquam heredum velsuccessoruni nostrorum banc nostre confirmacionis paginam quacumque occasione imposterum revocare valeat aut cassare. Pro habundanti eciam testimonio et cautela presentem paginam conventui memorato dedimus cum subscriptione testium sigillorum nostrorum munimine roboratam. Testes sunt hii: Bowarus de Zdrakonitz, Iaroschius burcravius Pragensis, Witego de Nova Domo, Zawische, Chunradus de Chlingenberch, Briedschizlaus cum filio suo Diepoldo, Marquardus subcamerarius, Andreas dapifer et frater suus Zlavko, Sdezlaus de Sternberch,* Wilhelmus de Poediebrad, Vlricus Lepus, Dluhomilus de Bor,6 Brir-kosch et NieproĎ fratres, Sdezlaus de Gozstel, Drisicray de Swihov6 Heinricus et Wintherus fratres, Bohuzlaus filius Iankonis, Zezema de Dolen, Zobieherdus de Chlat-towe,6 Zbrazlaus de Mutin, Ditricus Albus et alii quam plures. Actum et datum in cenobio Chladrubensi anno Domini M°CC°LIII0, sexto kalend as ianuarii. Sigillum: Přemysli, iiiDenis regis, ducis Awstriae et Sliiiae, in filis sericis flavi, rubri el nigri color is illaesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 11. Frater Anselmus de domo Theulonica, episcopus Warmiensis, ecclesiam in Trste-nice de consensu et volunlate Brunonis, episcopi Olomucensis, per se consecratam et dotem eius expresse nominafam in protectionem recipit. In Trslěnice 1253 dec. 29.1 Autographum in membrána scriptum in SAR Brunue (archivům mon. in Louka, sign. F 8) asscrvatur (A).2 10. °) ,Boem' A. — b) Voci uncus superponitur in A. l) Cf. Jac. 5, 16. — a) Venceslai I. regis Bohemiae. — a) Chartám Venceslai I. regis ad hanc donationem exstitisse coniciendum est. Vide superius in nota introductoria. 48 num. 11. 1253 dec. 29. Ed: CDM III, pag. 177 num. 202 (ex A). Reg: Reg II, pag. 4 num. 7. — Šebánek, Archivy, pag. 22 num. 126 (ex A). Lit: KK, pag. 166- 167. Scriba: ignotus, destinatarii proprius, seu destinaturius ipse (Wolchmarus) fortasse.3 Dictator: in prooemio nec rttiix in promulgations formula chartae vestigia stili Wilhelmi, notarii 5 regis, manifesto occurrunl;* praeterea dictator chartae (qui idem atque eius scriba fortasse erat) communi stilo utitur. Conclusiones superius factae argumentis, quae praebentur inferius in notis c ac b-b, firmatur. Inde enim sequitur chartám in membrána pridem sigillo munita scriptam atque etiam partim rescriptam esse. Non est autem dubitandum, quin quae in charta allata sint, re vera ad ecclesiam 10 pertineant. Vide: II. 3, Aliae ccclesiae (A). Liceat nobis debitas gratias agere v. d. Johanni Koeppen, procuratori archivi ord. Theut. Gotingae, qui nos optimis consiliis adiuvit in origine chartae constituenda etiamque ad nos imagines phototypicas sigilli et secreti episcopi Anselmi misit. 15 I In nomine Domini amen. | Frater Anshselmus de domo Devtonica, dei gratia Warmiensis ecclesie episcopus, universis Christi fidelibus has litteras visuris in vero [| salutari salutem. Cum sit pium et honestum gesta propria sufficienti cautione munire ad fidelium Christi memoriam maxime per litteram, que est || baculus memorie, indicium veritatis et argumentům certitudiňis, noscat igitur tarn presens hominum 20 etas, quam in Christo successura || posteritas, quod nos Anshselmus episcopus de consensu et voluntate venerabilis patris et domini Brvnonis, dei gratia Olumucensis0 episcopi, ecclesie in Stihniz manus consecrationis inposuimus, quam etiam limitatam et dotatam invenimus infra scriptis: duobus videlicet laneis in eadem villa et vineis, que Mons dotis appellantur, cum iure, quod berchreht nuncupatur, et cum decimis 25 ipsarum vinearum plenariis, item cum dimidia vinea in Maratiz, item cum decimis plenariis in Stihniz frugum et animalium, item cum decimis ville in Maratiz, item cum decimis in Gerz et cum decimis in Strielz, item cum decimis in Spaniz. Pretaxata omnia cum aliis attinentiis, sicut earn rite ac rationabiliter sub regimine domini Volch-mari, eiusdem ecclesie plebani, quem predicte ecclesie et dotis pacificum et quietum 30 possessorem, nec6 non predictam ecclesiam, videlicet felicis recordationis domini Rudperti, Olumucensis* episcopi, et successoris sui sepe dicti domini Brunonis, episcopi Olumucensis* ecclesie, et capituli sufficienti0 cautione ac privilegiorum mu-nimine roboratam invenimus,5 presentium auctoritate dedicavimus, sepe dictam etiam ecclesiam cum dote et aliis attinentiis sub protectionem omnipotentis6 dei et 35 beatorum apostolorum Petri et Pauli et nostram recepimus, omnes invasores seu dotis eius alienatores publice excommunicantes. Huius rei testes sunt: frater Sifridus de domo Devtonica, frater Lvdewicus de eadem domo, frater Albertus dictus de Babin-berch* cum fratre suo Hermanno de ordine Predicatorum, Iohannes plebanus de Holaewize et decanus Znoimensis provincie, Gotfridus de Petrowiz, Petrus de Vrbow, 40 Chunradus de Rochdiz, Berngerus de Mirzelovs, Otto de Wischnow, Boreas de Sero-tiz, Eneas de Gurrihev, Livtoldus de Wolframiz plebani, frater Hainricus de domo 1253 DEC. 29. - 1253 S. D. NUM. 11, 12. 49 hospitalis sancti Iohannis et alii quain plures. In cuius testimonium presentem litteram sigilli nostri munimine roboratam duximus concedendam. Acta in Stihniz anno gratie M°CC0LIII°, in die beati Thome, Cantuariensis archiepiscopi et rnartyris, Sigillum: fratris Anselmi in filis sericis rubri colons ex longo rotundum (60 x 39 mm) illaesum appendet. In aversa parte sigilli figura episcopi cum baculo et libro conspicitur, circumscriptio est: +S. FRATRIS. AHStl€LMI . DI . GRA . WRMIGnSIS . 6PISCOPI. In tergo sigilli secretum episcopi formae ex longo rotundae (29 x 18 mm) exstat. In medio secreti figura viri cuiusdam conspicitur. E circumscriptione 4* S6////V/// (secretum meum fortasse) legi potest. 10 12. Johannes, magister domus s. Mariae Pragae apud pedem pontis fs. Johannis Hierosolymitani], villam Přehýšov cum aliis duabus villis {Dolní et Horní] Sekyřany monasterio in Chotěšov vendit. —1253—. 15 Autographum in membrána scriptum in SÜA Pragae (archivům mon. in Chotěšov, sign. L IV ŘP Chotěšov num. 9) asservatur (A). — Apographum1 exstat in codice mnscro chart, saec. XVII. „Annales monasterii Cotieschouiensis" intitulato, in U K Pragae (sign. XV B 4) asservato, pag. 240—241 num. 19 (B). In quo apographo copiarium fundamentale nostris temporibus ignotum citatur, ubi charta in fol. 36 videtur esse copiata. 20 Reg: Reg IV, pag. 716 num. 1788 (ex B). 11. a) ,01um' A. — & ö) Verba ,nec non — omnipotentis' scripta esse videntur in loco, ubi prius alia quaedam verba scripta erant; pristinarum litterarum verisimillime ablutarum aliquot ductus super linea restant A.—-c) A voce ,sufflcienti' scriba chartae densiores superioribus lineas fecit et ita scribere usque ad finem perseveravit. Itaque scriptura linearum ultimarum formám diplomati-25 cam deponit et a voce ,de eadem domo' (l. 38) densior facta, formám notulae librariae induit A.~ d) Lectio ,Babmberch' excludi non potest A. — e) Lectio ,Holacwizř excludi non potest A. J) Si initium anni ad dec. 25 ponatur, charta ad 1252 dec. 29 spectet. Quae notatio temporis in charta a membro ordinis Theutonicorum edita non sit inopinata. Ad chartae notationem temporis statuendam itinerarium episcopi Anselmi minime valet. Anselmum episcopum in Moravia non 30 solum anno 1253 ex., sed iam anno 1252 ex. fuisse conici potest. Notationem primam accepimus his momentis impulsi: a) manum et stilum intuentes (vide inferius) chartám suo editoři ascribere non possumus; confecta est in Moravia, ubi earum notationum neutra excludenda est. b) In litteris papae Assisii 1254 maii 28 datis (vide num. 28) nondum mentio de charta fit. c) De notatione temporis in editionibus et in litterarum operibus constituta desistere non oportet, nisi si qua certo falsa probata 35 sit. — 2) Primo chartám in archivo ecclesiae in Trstěnice asservatam esse apparet. Anno 1278 autem ius patronatus huius ecclesiae monasterium Lucense obtinuit a nobilibus idem adhuc possidentibus; vide Reg II, pag. 471 num. 1114. — 3) Vide inferius. —4) Vide praecipue CDB III, pag. 183 num. 146, pag. 187 num. 153. —5) Chartas episcoporum Roberti et Brunonis desideramus; in litteris superius in n. 1 commemoratis (num. 28) chartae mentio quidem fit, quam episcopus Olomucensis (cuius 40 nomen reticetur) capituli sui accedente consensu sigillo suo et capituli roboratam edidit. 50 num. 12, 13. 1253 s. u. - 1254 ian. ix. In chartae tergo manu saec. XIII. scriptum legitur: „Super Prehissou, Zekiran utraque" (A). Scriba: ignolus. Dictator: ignolus. Vide: II. 3, Ordo hosp. s. Johannis Hierosol. (B), Teplá-Chotéšon (B). Cum bonům initium felici semper exitu desideret terminari, no t um esse volumus universis presentem paginam inspecturis, quod ego Iohannes, dictus || magister domus sancte Marie ad pedem pontis in Praga, voluntario concurrente assensu capituli nostri et domino* Clemente, preceptore« sancte domus hospitalis || Iherosolymitani per Alemanniam, Boemiam, Morauiam et Poloniam, ad hoc ipsum consenciente,6 villam, que Prehisow dicitur, in Pliznensi sitac provincia, cum [| aliis duabus villis, que Zekiran sunt dicte, in eadem provincia constitute, conventui et ecclesie sancti Wencezlai in Chotesowic pro mille marcis cum omnibus attinentiis earumdem hereditario iure in perpetuum vendidimus feliciter possidendas; quas videlicet mille marcas nobis pre-positus memorate ecclesie2 plenissime ac integraliter persolvit, preter mille lotones purgationis adhuc persolvendos. Ad huius igitur facti caliginem removendam et ne aliquis super hoc tam sollepnic facto scrupulus ignorantie mentibus hominum in posterům infigatur, presens hoc scriptum sigillo ecclesie nostre duximus nichilominus robo-randum. Datum anno grácie M^OOII0.«* Sigillum: in scidula membranacea appendebat; nunc avulsum et deperditum est. 13. Innocentius IV. papa fiatribus hospitalis [s. Johannis] Hierosolymitani in Moravia construclionem et dotationem hospitalis in [Antiqua / Bruna factum conflrmat. Laterani [1254] ian. 18. Apographum exstat in vidimulione Jacobi, quondam Johannis de Bruna, nolarii publici, dati formula carente, brevi post 1393 iul. 11 conscripta, cuius Didimationis autographum in forma rotuli in membrána scriptum olim in archivo magni prioratm Melitcnsium Pragae, nunc in SAR Brunae (Collect. Ant. Boček num. 3116) asservntur (B)> Ed: V.DM III, pag. 179 num. 203 (cum nota „ex actis ninscris saec. XIV. eiusdem hospitalis", i. e. ex B). — Delaville, Cartulaire II, pag. 751 num. 2664 (ex CDM). Reg: Reg II, pag. 5 num. 9. — Pollhast. II, pag. 1251 num. 15200. 12. ««) Scriba primům ,domini Clementis preceptoris' scripsit, ultimas litleras erasit et correxit A. — b) Scriba primum ,consencientis' scripsit, sed similiter alque in nota a-a) correxit Ji, -- c) Ita, titulus enim deest A. ■— a) Notis numerorum competenter distentis scriptum est A. *) Mittime accur.atum. — *) Godehurdns. 1254 ian. 18. - mart. 15. num. 13, 14. 51 Lit: Šebánek, Moderní padělky, pag. 491—492 (de modo, quo charta ad nos pervenit). — KK, pag. 167 (idem). — Vodička, Nově objevený pramen, pag. 164—168 (idem). Innocencius episcopus," servus servorum dei, dilectis filiis ..a 2 magistro et fratri-bus hospitalis Ierosolimitaňi in Morauia salutem et apostolicam benedictionem. Consuevit apostolica sedes devotorum condescendere piis votis et peticiones, que a iuris tramite non discordant, effectu prosequente complere. Sane porrecta nobis ex parte vestra peticio continebat, quod bone memorie Ridegerus, civis Brunensis,* et quondam Hodoua, uxor eius, hospitale de Brunnen,6 quod in proprio fundo eorum construxerant et de bonis dotaverant propriis, pro suorum remedio peccatorum liberalitate provida donaverunt diocesani loci accedente consensu. Clare quoque recordacionis Wenczeslaus, rex Bohemie, idem hospitale nonnullis libertatibus et immunitatibus ac villis, posses-sionibus, vineis, silvis, molendinis et rebus aliis dotavit postmodum munificencia li-berali, prout hec omnia in instruments inde confectis plenius dicitur contineri.8 Nos igitur vestris supplicacionibus inclinati concessiones huiusmodi, prout pie ac provide facte sunt et in alterius preiudicium non redundant, ratas habentes et gratas, ipsas auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo... paginam nostre confirmacionis infringere... contraire.4 Si quis... in-cursurum.4 Datum Laterani XV kalendas februarii, pontificatus nostri anno undecimo. 14. Innocentius IV. papa omnibus, qui ecclesiam monasterii deserti Sarensis in sollem-nitatibus certis visitaverint, indulgentias concedit. Laterani [1254J mart. 15. Autographum in membrana scriptum in SAR Brunue (FM, collect, dipl. sign. 113) asservatur (A)* Ed: CDM III, pag. 179 num. 204 (ex A).t Reg: Reg II, pag. 6 num. 14. Potthast II, pag. 1257 num. 15279. — Brelholz, Regesfen, pag. 144 num. 3 (ex A). Lit: Krones, Die Anfänge, pag. 35 n. 1 (sinceritus Chartas perpcram in dubium vocatur). — KK, pag. 167—168. 13. á) Deest B. — ") .Bruneiť B. l) Vidimationh auclor autographum litterarum Innocentii prae manibus habuit, eiusque bullam in filis sericis rubri et glauci coloris pendentem accurate descripsit. -— *) Fortasse Henrico. — 3) E duabus hoc loco commemoratis chartis una tanlum, scilicet Roberti episcopi (CDB III, pag. 252 num. 197) exstai; charta Venceslai I. regis deperdita est. — 4) Vide CDB II, pag. 46 num. 52 num. 14, 15. 1254 mart. 15. - 16. In autographi marginis superioris media parte nec non dexlrorsus duo loci rasi satis extensi exstant, ubi vestigia litterarum nonnullarum conspiciuntur. In marginis superioris angulo dextro ,J' (?), in chartae replicatae parte dextra „Ja. Anc" [=Jacobus AnconitanusJ, in autographi tergo, in media parte superiore „Johs +Jóhs" [Johannes], in superiore angulo sinistro ,y' (?), inferius in medio chartae „a. s. ad" (?), „domino Bockoni" legi potest; :> quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. I Innocentius g episcopus, servus servorum dei, dilectis filüs..3 abbati et con-ventui monasterii in deserto Zaro, Cister|]ciensisa ordinis, Pragensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem.* Licet is, de cuius munere venit,... aptiores.4 dura igitur, sicut ex parte dilecti filii, nobilis viri Bochonis, baronis marchie Morauie, 10 comitis de Nidche, f undatoris monasterii vestri, f uit propositum coram nobis, in eccle-sia vestra, que in honorem beatissime virginis Marie fundata dicitur,c multorum sanctorum reliquie sub reverenda custodia conserventur, nos cupientes, ut eadem ecclesia congruis honoribus frequentetur, omnibus vere penitentibus et confessis, qui ecclesiam* ipsam in die dedicationis* eiusdem et singulis sollempnitatibus predicte is Virginis ac festivitate beati Nicolai venerabiliter visitaverint... centum dies de iniunc-ta sibi penitentia misericorditer relaxamus.4 Datum/ Laterani idus^ martii, pontificatus nostri anno undecimo/ Bulla: Innocentii IV. papae in fllis sericis flavi et rubri coloris illaesa appendet. Cf. Diekamp num. 6, 37. 20 15. Innocentius IV. papa [Přemyslo Otakaro II.J, regi (sic) Bohemiae, indulget, ut jiullus sedis apostolicae delegatus, subdelegatus, executor aut conservator in eum vel terras eius excommunicationis aut interdicti sententias sine speciali mandato sedis apostolicae valeat promulgare. 2-, Laterani [1254] mart. 16. Apographum cxstat in Innocentii IV. registris in archivo secreto Valicano asservatis (Reg. Vat. 23), Jol. 72 ep. 527 (R). Reg: Palacký, Reise, pag. 34 num. 232 (ex R). — Reg II, pag. 7 num. 15. — Potthast II, pag. 1257 num. 15280. — Berger III, pag. 385 num. 7363 (ex R). M 14. °) Primae litterae ,s' pars inferior in rasura scripta est A. — 6) In loco raso scriptum est A. — e) ,di' in loco raso scriptum est A. — *) Secunda ,c' in loco raso, ubi primům littera ,Y scripta erat, correcta est A. — e) ,dedie In loco raso scriptum est A. — f'-t) Verbis competenter dislentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. — ») Ita A. x) Olim saec. XVII. —XIX. in. A (primo in archivo mon. in Žďár asservatum) in archivo 35 comitum de Dietrichstein in Mikulov asservabatur. — *) Etiam in CDM ad collocationem A in Mikulov revocatur. — s) Conrado. — 4) Vide CDB IV, pag. 158 num. 70. 1254 MART. 16. - 29. NUM. 15, 16. 53 . regi Boemie illustri." Apostolice sedis benignitas sincere obsequentium etc., usque decorare.2 Ut igitur ex speciali devotione, quam ad nos et Romanám eccle-siam habere dinosceris, favorem apostolicum tibi sentias accrevisse, auctoritate tibi presentium indulgemus, ut nullus Ordinarius vel sedis apostolice aut legatorum ipsius delegatus, subdelegatus, executor aut etiam conservator in te vel terras tuas excom-municationis vel interdicti sententias promulgare aut interdicere tibi ingressum eccle-sie valeat absque speciali mandato sedis eiusdem, faciente plenam et expressam de hac indulgentia mentionem. Presentibus post quinquennium etc.3 Nulli etc. nostre concessions etc.4 Datum Laterani XVII kalendas aprilis, anno XI0. 16. Innocentius IV. papa omnibus, qui ecclesiam in Vyšehrad in sollemnitatibus certis oisitaverint, indulgentias concedit. Laterani [1254] mart 29. Autographum in membrána scriptum in SUA Prague (archivům cap. Wissegradensis Pragae, sign. KVŠ 41) asservatur (A). Reg: Hammerschmid, Gloria Wissegr. ecclesiae, pag. 398. In chartae replicatae parte dextra „Sin" (?) [SinitiusJ, in autographi tergo in media parte superiore „+ +", in medio „Visegrád indulgentia" legitur; quae omnia in cancellaria apo-stolica videntur esse scripta. Inferius itidem in tergo chartae manu registratoris Wissegradensis saec. XIII. scriptum legitur: „Indulgencia papalis XLadierum" (J), quo alter scriba (saee. XIV.) „septima" addidit. Apud Fr: haud compleia descriptio chartae. i Innocentius g episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis..1 preposito et capitulo ecclesie Wiscegradensis, ad Romanám ecclesiam nullo me||dio pertinentis, Pragensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Licet is, de cuius munere venit, ... aptiores.2 Cupientes igitur, ut ecclesia vestra congruis honoribus frequentetur, omnibus vere penitentibus et confessis, qui ecclesiam ipsam in die consecrationis eiusdem et singulis festivitatibus beati Petri apostoli ac dominica in Ramis palmárům venerabiliter visitaverint..., quadraginta dies de iniuncta sibi peni-tentia misericorditer relaxamus.2 Datum« Laterani IUI kalendas aprilis, ponti-ficatus nostri anno undeeimo.« 15. a) Superscripts colore rubro scripta est R. *) Přemyslo Otakaro II. — 2) Vide Rodenberg II, pag. XVIII num. 2, nee non inferius num. 47. —») Scilicet ,minime valituris.' —4) Vide mutatis mutandis CDB II, pag. 47 num. S31.16—19. 54 num. 16, 17, 18. 1254 mart. 29. - 31. Bulla: Innocentii IV. papae in filis sericis flavi et rubri colon's illaesa appendet. Cf. Diekamp num. 6, 38. 17. Innocentius IV. papa [Johanni], abbati Strahoviensi, mandát, ut quandocumque abbatissa monasterii sancti Georgii Pragae, consanguinea [Přemysli Otakaři IL J, regis (sic) Bohemiae, regimini monasterii memorati cedere voluerit, hanc cessionem vice sua accipiat et de ipsius honesta sustentatione provideat. Laterani [1254] mart. 30. Apographum exstat in Innocentii IV. regisiris in archiuo secreto Vaticano asseruatis (Reg. Vat. 23), fol. 76v ep. 560 (R). Reg: Palacký, Reise, pag. 34 num. 233 (ex R). — Reg II, pag. 10 num. 18. — Potthast II, pag. 1259 num. 15306. — Berger III, pag. 391 num. 7403 (ex R). . abbati Strahowiensi, Pragensis diocesis.« Cum dilecta in Christo filia. .,a abbatissa monasterii sancti Georgii in castro Pragensi, ordinis sancti Benedicti, consanguinea carissimi in Christo filii nostri. .,3 illustris regis Boemie, cupiat, sicut asserit, cedere regimini monasterii memorati, mandamus, quatenus quandocumque voluerit cedere, recipiens cessionem huiusmodi vice nostra, ei de bonis ipsius monasterii iuxta facultates eiusdem pro sustentatione sua honesta** ac congruac necnon de aliquibus domibus iuxta ipsum monasterium pro sua et personarum sibi assistentium habitatione studeas auctoritate nostra per te vel alios providere ac facias earn provisionis huiusmodi pacifica possessione gaudere. Contradictores.^ * Datum ut supra.5 18. Innocentius IV. papa [Stephano], abbati de Louka, mandát, ut causam inter monasterium in Břevnov et [H.J, magistrům domus s. Mariae Pragae apud pedem pontis [s. Johannis Hierosolymitani], et alios Pragensis civitatis et dioecesis super decimis et rebus aliis decidat. Laterani [1254J mart. 31. 16. Verbis competenter distends, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. *) Dionysio. — *) Vide CDB IV, pag. 158 num. 70. 17. *) Superscripts colore rubro scripta est R. — b) ,honestef R. — c) ,congrue' R. — d) Vox deest R. *) Johanni. —a) Fortasse vel Margareta vel Beatrix (Vilhemina). —a) Přemysli Otokari II. ■— -») Vide CDB IV, pag. 147 num. 611. 35—37. —s) Scilicet ,Laterani III kalendas aprilis, anno XI°£. 1254 MART. 31. NUM. 18, 19. 55 Aulographum in membrána scripium in SUA Prague (archivům monasterii in Břevnov, sign. ŘB Břevnov num. 27) asservatur (A). Ed: Dobner, Monumenia IV, pug. 261 num. 65 (ex A, mendose ad 1244 mart. 31). — Dobner, Monumenta VI, pag. 23 num. 37 (ex A, sub recto data). — Delaville, Cartulaire II, pag, 756 3 num. 2672 (e copia [Francisci Pauli dej Smitmer, archivi ordinis hospitalis s. Johannis procurators, sub recto dato). Reg: Reg I, pag. 528 num. 1113 (ex Dobnero IV, mendose ad 1245 mart. 31). —- Reg II, pag. 10 num. 19, ex Dobnero VI, sub recto dato). — Potthast II, pag. 985 num. 11617 (mendose ad 1245 mart. 31), pag. 1259 num. 15309 (sub recto dato). — Schramm, Regesten, pag. io 76 num. 1 (ex A, mendose ad 1253 marl. 31). Lit: KK, pag. 39 n. 1. In autographi marginis superioris angulo dextro correctoris nota „Jc" (?) duabus line is deleta, in chartae replicatae parte dextra „An. La" legi potest; in tergo chartae in media parte superiore vestigia litterarum quarumdam apparent; quae omnia in cancellaria apostolica 15 videntur esse scripta. Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilecto filio. abbati de Luka, Premonstratensis ordinis, 01o||mucensis diocesis, salutem et apostolicam benedictio-nem. Conquesti sunt nobis..2 abbas et conventus monasterii Brevnovensis, || quod..,3 magister Cruciferoruma domusa sancte Marie Pragensis in capite pontis, et 2o quidam alii Pragensis civita||tis et diocesis super decimis, redditibus, possessionibus et rebus aliis iniuriantur eisdem. Ideoque discretioni tue per apostolica scripta mandamus, quatinus partibus convocatis audias causam et appellatione remota debito fine decidas, faciens, quod decreveris, per censuram ecclesiasticam firmiter observa-ri. Testes autem, qui fuerint nominati, si se gratia, odio vel timore subtraxerint, cen- 25 sura simili, appellatione cessante, eompellas veritati testimonium perhibere. Datum Laterani II kalendas aprilis, pontificatusft nostri anno undecimo.6 Bulla: Innocentii IV. papae in fttis cannabinis illaesa appendet. Cf. Diekamp num. 6, 38. 19. Innocentius IV. papa erectionem et dotationem hospitalis s. Elisabeth Crucigerorum 3o Stellatorum Vratislaviensium [hospitalis s. Francisci PragaeJ confirmans episcopis Pragensi et Olomucensi mandat, ne rectorem et fratres antedicti hospitalis indebite mole-stari permittant. Laterani [1254J mart. 31. 18. a) Extremitas vocis in rasura scripta est A. — b~b) Verbis competenter distentis, ut ultima 35 Unea expleretur, scriptum est A. !) Steph mo. — 3) Martinas. ;t) ľitrtasse Henricus. 56 num. 19. 1254 mart. 31. Autographum in membrána scriptum in archive- publico Vratislaviensi (archivům hosp. b. Mathiae Vratislaviae, sign. num. 4) asservabalur, nunc autem latet eiusque imago phototy-pica tantum restat (A).1 — Apographum exslat in cod. mnscro chart, saec. XVII.—XVIII. „Acta conventus Wratislaviensis 1700" intitulato, qui in SÚA Pragae (archivům Crucigc-rorum cum stella rubea Pragae, sign. VI19, 220) asservatur, pag. 524—526 (B). — Catalogo „Inhaltsverzeichniß der Urkunden des ehem. Mathiasstiftes zu Breslau" tom. I de annu 1818 in archivo publico Vratislaviensi asservato teste sub num. 60 archivi hospitalis b. Mathiac Vratislaviae copia vidimata litterarum nostrarum a Wernhe.ro, commendatore domus s. Mariae Pragae apud pedem pontis s. Johannis Hierosolymitani, Pragae 1314 nov. 19 data asserva-batur (vide CDS XVI, pag. 273 num. 3442), quae nunc latet (C). Reg: CDS VII. 2, pag. 39 num. 867 (ex A). In membranae replicatae parte dextra manu scribae cancellariae apostolicae scriptum „Al. par." ( — Albertus de Parma) legi potest. Imaginem phototypicam partis adversae litterarum Innocentii tantum cum charta replicata et sine margine superiore ad manum habentes, sta-tuere non possumus, num aliquae aut quae annotationes scribarum cancellariae apostolicae praeterea in autographo fuerint. Imaginem phototypicam adversae partis litterarum benignissime nobis v. d. H. Appell ex apparatu diplomatico editionis „Schlesisches Urkundenbuch", qui Marburgae asservatur, transmittendam duxit. Innocentius episcopus, servus servorum dei, venerabilibus fratribus..2 Pragensi et ..3 Olomucensi episcopis, salutem et apostolicam benedictionem. Ex tenore petitio||nis dilectorum filiorum..4 rectoris et fratrum hospitalis sanete Helisabeth, Cruciferorum Stellatorum Wratislauiensiumffl ordinis saneti Augustini, || aeeepimus, quod dilecta in Christo filia, nobilis mulier Anna, relicta clare memorie H.,5 dueis Zlezie& et Cracouie, ac filii sui8 hospita||le ipsum de consensu venerabilis fratris nostri . .,7 Wratislauiensis episcopi, pietatis intuitu propriis sumptibus erexerunt ac illud bonorum largitione munifica dotaverunt, ipsum eis et eorum successoribus ad opus infirmorum et pauperum deputando, prout in patentibus litteris eorum confectis exinde ac suis sigillis signatis plenius continetur.8 Nos itaque intuitu eiusdem nobilis ac filiorum suorum, qui propter hoc apostolicam gratiam fecerunt humiliter implorari, eorum preeibus inclinati, quod ab eis in hac parte pie et provide factum est, ratum et firmum habentes, id auetoritate apostolica duximus confirmandum. Quocirca fraterni-tati vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus memoratos rectorem et fratres non permittatis super hiis contra confirmationis nostre tenorem ab aliquibus indebite molestari, molestatores huiusmodi per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo. Non obstante, si aliquibus a sede apostolica sit indultum, quod suspendi vel interdici aut exeommunicari non possunt, nisi de indulto huiusmodi sibi concesso plena et expressa seu de verbo ad verbum in nostris litteris mentio habeatur. Quod si non ambo hiis exequendis potueritis interesse, alter vestrum ea nichilominus exequatur. DatumcLaterani II. kalendas aprilis, pontificatus nostri anno undecimo.c 1254 mart. 31. - apr. 2. num. 19,20. 57 Bulla: Innocentii IV. papae in fllis cannabinis illaesa appendet. Cf. Diekamp num. 6, 38. 20. Innoceniius IV. papa ecclesiarum dignitarios in tenis expresse nominaiis, nomination etiam illos in Bohemia et Moravia, rogat, ut Bfernardum], electum Neapolitanum, cui legationis officium pro reintegrando sinceritatis amore inter [BelamJ, regem Hungariae, et {Přemyslům Otakarům II.], regem (sic) Bohemiae, commiserit, recipiant, honorifice pertractent et mandatis eius oboediant. Laterani [1254] apr. 2. Apographum exstat in Innocentii IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 23), fol. 77*—78 ep. 570 (R). Ed: Fejér, CDH IV. 2, pag. 245 s. num. (ex R). — Fejér, CDH VII. 5, pag. 563 num. 375 (ex R). — CDM III, pag. 183 num. 207 (ex R). — Theiner, Vetera monumenta I, pag. 226 num. 431 (ex R). — Rodenberg III, pag. 238 num. 273 (ex R). Reg: Palacký, Reise, pag. 35 num. 235 (ex R). — Reg II, pag. 11 num. 23. — Potthast II, pag. 1260 num. 15313. — RI V. 2, pag. 1391 num. 8708. — Berger III, pag. 392 num. 7413 (ex R). Lit: Novotný I. 4, pag. 17. — KK, pag. 170. . .archiepiscopis et episcopis et dilectis filiis abbatibus, prioribus, decanis, archi-diaconis et aliis ecclesiarum prelatis et capitulis per Vngariam, Boemiam, Austriam, Styriam et Morauiam constitutis.*1 Evidenti patet exemplo, quod affectum, quern carni deus inseruit per naturam, impetere, immo potius evellere penitus nititur dissensionis auctor fraudibus assuetis. Idem enim malorum omnium veternosus in-centor inter Caym et Abel primos fratres odii et rancoris suggestione dampnabili fomitem subministrans, alteram in exitium alterius violato germanitatis federe provo-cavit, et adhuc tarn discriminosi dissidii continuo telam texens, inter carissimos in Christo fdios nostras.-1 Vngarie et ..2Boemie reges illustres consanguinitate coniunctos 19. «) ,Wratislauien' A. — b) ,7Aie' A. — ec) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. *) In Innocentii IV. papae registris in archivo secreto Vuticano asservatis (Reg. Vat. 23), fol. 81v ep. 590 verbis „Conservatores Pragensis et Olomucensis episcopi' ad litteras nostras sub eodem dato revocatio fit. Cf. Berger III, pag. 397 in num. 7433 = Reg II, pag. 11 num. 22 (erronee ad mart. 21), pag. 1166 num. 2660 (cum recto dato). Cf. etiam inferius notam 8. — 2) Nicolao. — s) Brunoni. — *) Merbotonis fortasse, petitio non exstat. — 5) Henrici. — e) Boleslaus, Henricus, Conradus, Vladislaus. —') Thomae. —8) CDB IV, pag. 580 num. 459 + Quae confirmatio sub eodem dato per litteras apostolicas facta est. Vide CDS VII. 2, pag. 38 num. 866 = Berger III, pag. 397 num. 7433; cf. superius notam 1. 58 num. 20. 1254 apr. 2. infestam admodum nobis et infaustam iam pridem discordiam seminavit, ex qua deplo-randa rerum, animarum et corporum grandi merore discrimina assidue provenire nos-cuntur, quia desolantur ecclesie, opprimuntur orphani, pauperes et vidue prede patent et, quod gravius gerimus, fideles, quos Christus suo sanguine precioso liberos reddidit, diro gentilium subduntur dominio,3 compedibus obnoxii, pro dolor, servitutis; propter quod est nobis super hiis saniori summopere providendum consilio, ut ad interitum deducatur dissensionis semen huiusmodi, antequam per negligentiam amplius coales-cat, quia si nostra ipsum pullulare dissimulatio ultra permiserit, difficile poterit etiam providentie fake adhibita postmodum resecari, posteaquam& ignis vorax ipsorum terras regum in solitudinem" redigat et mucro deseviens eo plurium, si quod absit, ipsorum perveniatur ad pugnam, stragem miserabilem ingerat et ruinám, quo con-gredientium de terris sue ditioni subiectis copiosior haberi dinoscitur numerus hint' et inde. Ne igitur huiusmodi pericula nostri dolorem animi, quern iam ex hiis, que contigerunt, ingentem concepimus, si eis prompto non resistatur remedio, exaggerent proventura, set ut nostra saltern infra Christianitatis viscera gratam sollicitudo pacis quietem recipiat, cuius corpus in suis extremitatibus non absque mentis amaritudine cotidie a paganis conspicimus graviter impugnari: pro reintegrando0 inter eosdem reges discordiarum semota materia sinceritatis amore vel saltem ineundis treugis, que solent esse paci preambule, ut per eorum interventum de compositione postmodum tractatus comodior habeatur, dilectum filium B.,* Neapolitanum electum, capella-num nostrum, virům dono scientie preditum, vite integritatee conspicuum ac nobis et fratribus nostris merito sue probitatis acceptum, commisso ei legationis officio,5 ut edificet et plantet, evellat, disperdat et dissipet, prout secundum datam ei a deo prudentiam expedire viderit, de consilio eorundem fratrum digne providimus desti-nandum, spe nobis proposita, quod auctore illo, qui velut pax nostra fecit utraque unum et duos in se ipso parietes copulavit, eosdem reges grato reconciliationis federe adinvicem uniet, quos inimicus humani generis per sue fraudis commenta nequiter ab invicem segregavit. Quocirca universitatem vestram rogamus, monemus et hortamur attente, per apostolica vobis scripta precipiendo mandantes, quatinus ipsum, immo verius nos in ipso, recipientes ylariter et honorifice pertractantes, salubribus monitis et mandatis ipsius intendatis fideliter et obediatis humiliter et devote, que pro refor-matione pacis vel treuguarum huiusmodi seu alias facienda duxerit, inviolabiliter servaturi. Alioquin sententiam, quam rite tulerit in rebelles etc., usque observari.8 Datum Laterani IIII nonas aprilis, anno XI0. 20. B) Superscripts colore rubro scripta est R. — 6) ,quam' R. — c) ,sollitudinem' R. — d) ,reintegranda' R. — e) ,integritatis' R. Belam. — a) Přemyslům Otakarům II. — 3) Scilicet Tartarorum. —- *) Bernardům. — s) Cf. num. 22; cf. etiam apud Rodenberg III, pag. 239 num. 273 n. 1. — «) Cf. CDB IV, pag. Go num. 5, I. 11—13. 1254 APR. 3. NUM. 21. 59 21. Arbitrators expresse nominati super ordinatione pacis et concordiae inter Belam, regem Hungariae, et Přemyslům Otakarům IL, dominum regni Bohemiae, ex parte regis Belae constituti testantur, quibus in condicionibus cum arbitratoribus allerius partis expresse nominatis convenerint. Apud Budam 1254 apr. 3. Autographum in membrána scriptum in SAR Třeboň (sign. Historica lb) asservatur (A— Ibidem Bohemica versio chartae manu saec. XVI. scripta (ab archivario Rosenbergico V. Břežan fortasse) invenitur, cuius textům inferius sub * praebemus (T). Ed: Kurz, Österreich unter Ottokar II. II, pag. 171 num. 1 A (ex A fortasse). — Fejér, CDH VII. 1, pag. 300 num. 260 (ex Kurzio). — Fejér, CDH VII. 5, pag. 310 num. 176 (ex Kurzio). — CDM III, pag. 181 num. 206 (ex Kurzio). — UBLOE III, pag. 204 num. 210 (item). — Lampel, Die Landesgrenze, pag. 429 num. 17 (ex A). — Zahn, Urkundenbuch III, pag. 209 num. 138 (ex A). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 431 num. 62. — Krones, MHVSt 22, pag. 114 num. 18. — Reg II, pag. 12 num. 24. — RT V. 2, pag. 1721 num. 11678. — Krones, Forschungen 1, pag. 518 num. 39. Lit: Lampel, Die Landesgrenze, pag. 301 ss (rei deliberatio).— Novotný I. 3, pag. 854 n. 1 (explicationes topographicae). —- Koss-Bauer, Dějiny, pag. 49 (quaestio in nota 1 adducla tractatur). — KK, pag. 169. — Šebánek, K otázce slovenik, pag. 249 ss (specimen scripturae chartae praebetur, tab. 1, quaestio in nota 1 adducta tractatur).— Průvodce SAR Třeboň III, pag. 6 (Herum modo dicta quaestio tractatur). Scriba: cancellariae regis Belae proprius fortasse. Dictator: ignotus. Vide: II. 1 a, P. 0. II. Nos B.,a miseracione divina archiepiscopus Colocensis, aule illustris regis Hunga-rie cancellarius, Rolandus, comes palatinus et Posoniensis, Stephanus, dux tocius Sclauonie, || Chak, summus camerarius et comes Supruniensis, arbitratores domini B.,s incliti regis Vngarie, significamus universis presencium per tenorem, quod cum ex parte predicti domini nostri || constituti fuissemus super ordinacione pacis et concordie inter prefatum dominum nostrum regem et P.,4 illustrem dominum regni Boemie," deputatis nobis et associatis coar||bitratoribus venerabili in Christo patre B.,5 dei gracia episcopo Olmocensi, Wythycone de Noua Domo, Otthone de Messo, Kadoldo Orphano, Wykardo de Terna ex parte prefati P., domini regni Boemie,11 ad ordinacionem eius-dem pacis et concordie cum effectu, tractatu prehabito diligenti tandem convenimus in hac forma: Quod dominus noster rex Hungarie et sui heredes ducatum Stirie cum omnibus attinenciis suis et iuribus possidebunt iure perpetuo et tenebunt usque ad terminos infrascriptos, scilicet a summitate montis, qui dicitur Semernyk, secundum quod eadem montana pro diversitate locorum adiacencium diversis nominibus nuncu-pata ab Hungaria in Bawariam protenduntur et in Bawaria terminantur, cursu aqua- 60 num. 21. 1254 apr. 3. rum versus Muram ab eadem summitate moncium decurrencium terminos distinguen-te, hoc adiecto, quod si Castrum Suarchumpah secundum decursum aque non cederet in partem ducatus Stirie domino nostro regi, prefati nuncii et arbitratores domini P. regui Boemie* assumpserunt super se obtinere cum effectu a domino suo predicto, quod in partem domini nostri regis transeat cum omnibus suis attinenciis et iuribus et assignetur perpetuo possidendum. Ab eadem autem summitate moncium secundum cursum aquarum versus Danubium fluencium illam porcionem Stirie cum toto ducatu Austrie predictus P. dominus cum suis heredibus iure perpetuo cum omnibus attinenciis suis et iuribus possidebit eciam et tenebit; ita insuper, quod dominus noster rex de parte ilia, quam ipse possidebit, domine de Impirg6 satisfaciet, ut contra predictum P. dominum materiam non habeat conquerendi, nichil propter hoc de ducatu Austrie retentura. Et dominus P. de parte ilia, quam ipse tenebit, satisfaciet domine preclare uxori sue,7 si ipsum premori contingat, et heredibus ipsius, ita ut nullam0 contra dominum nostrum regem ipsa vel ipsius heredes in parte ilia, quam rex tenebit, possit habere questionem. Facta autem cognatorum et ami co rum utriusque partis iuxta ipsorum decenciam tunc ordinabuntur, quando dominus noster rex et dominus P. prefatus ad colloquium et tractatum convenerint loco et die ad hoc communiter assig-natis. U t autem de istis articulis nichil per dominum nostrum regem immutetur, in animam suam corporale prestitimus iuramentum et sigillorum nostrorum fecimus appensione roborari. Actum anno Domini M°CC0LIIII°apud Budám, sexta feria ante dominicam Palmarum. Sigilla; quaituor in loris membranaceis appendebant; 1) Benedicti, archiepiscopi Colocensis, formae ex longo roiundae (cca mm 50 x 30) valde laesum, in cuius medio figura archiepiscopi stantis conspicitur; in margine sigilli solummodo B6I\ legi potest; 2) avulsum et deperditum est; de sigillo 3 et 4 parva tantum fragmenta restant. 21.* My B.,1 božím smilováním arcibiskup kolocenský, kancléř dvorský jasného krále uherského, Roland, hrabě palatenský a prešpurský, Štefan, vejvoda nade vší zemí slovanskou, Chak, nej-vyšší komorník a hrabě supriněnský, ubrmani pana Béle, slavného krále uherského, vzněním listu tohoto všechněm známo činíme, že když jsme byli z strany předdotčeného pána našeho ustanoveni k nařízení pokoje a svornosti mezi předdotčeným panem naším králem a Přemyslem, 21. <*) ,Bóem' A. — b) Ex ,nullu£ inter scribendum sine rasura correctum est A. *) Quando quoque modo charta, quae iam saec. XVI. (vide inferius) in archivo comilum de Rosenberg fuit, ex archivo regum Bohemiae translata fuerit, apud Koss, Šebánek nec non in Průvodce (vide sub Lit) disseritur. — *) Benedictus. — s) Belae. — 4) Přemyslům Otakarům II. — s) Bruno-ne. — 6) Gertrudi, uxori Heřmani de Baden. —7) Margaretas 1254 apr. 3. - 4. n um. 21,22. 61 jasným panem0 králem českým," bravše a připojivše k sobě za spoluubrmany ctihodného v Kristu otce Bruna, milostí boží biskupa olomuckého, Vítka z Jindřichova Hradce, Ottu z Meso, Kadolda Sirotka, Vikarda z Terna z strany předjmenovaného Přemysla, pána™ krále českého," k nařízení téhož pokoje a svornosti, napřed jednavše vskutku a s pilností, potom narovnali jsme na ten "> spůsob: Že pán náš, král uherský, i jeho dědici knížetstvím štýrským se vším jeho příslušenstvím a právy vlasti budou právem věčným a je držeti až po meze níže psané, totižto od vrchu hory, jenž slove Semerník, tak jakž též hornatiny podle rozličnosti míst příležitých rozličnými jmény nazvané z Uher k bavorské zemi se vztahují a v Bavořích se skonávají, tokem vod k řece Muranu z též výsosti hor dolů tekoucích meze rozdělující, to dokládajíce, jestliže by hrad Švarchumpach iťf dle spádu vody nepřipadl na díl knížetství štýrského pánu našemu králi, předdotčení poslové a smlouvcové pána Přemysla, krále" českého0, na sebe to vzali, že vskutku obdrží při pánu svém předřečeném, že na díl pana našeho se dostane se všemi svými případnostmi a právy a přivlastní se k věčnému držení. Od též pak výsosti hor podlé spádu vod k Dunaji tekoucích ten díl Štýrska s celým knížetstvím rakouským předřečený Přemysl pán s svými dědici právem věčným se vším 15 jeho příslušenstvím jmíti a držeti bude; tak, že předně pán náš král z dílu toho, kterýž držeti bude, paní z Ympirg dosti6 učiní,Ď aby proti předřečenému Přemyslovi pánu příčiny neměla k stížnosti, pročež ničehož od knížetství rakouského zdržeti ona nemá. A pan Přemysl z dílu toho, jejž držeti bude, dosti6 učinr přeslavné paní manželce své, jestli by prvé umřel, i dědicům jejím, tak aby žádné proti pánu našemu králi ona neb její dědicové v tom dílu, kterýž král držeti bude, nemohla ~(> míti stížnosti. Strany pak dočinení příbuzných a přátel obojí strany podle jich slušnosti tehdáž se nařídí, když pán král a pan Přemysl předdotčený k rozmlouvání a jednání se shledají místem a dnem k tomu obecně oznámeným. Aby pak z týchž artykulů nic skrze pána našeho krále změněno nebylo, na duši jeho tělesnou jsme vykonali přísahu a přivěšením pečetí našich jsme zpevnili. Stalo se léta MCCLIIII u Budína, v pátek před nedělí Květnou.0 25 22. Innocentius IV. papa Bernardo, elecío Neapolitano, capellano suo, apostolicae sedis legato, relaxandi suspensionis, excommunicationis, interdidi sententias in loca regnorum Hungariae et Bohemiae occasione discordiae inter utrumque regnum promulga-taa, concedit facultatem. 30 Laterani [1254J apr. 1. Apographum exstat in Innoceníii IV. reyistris, in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 23), fot. 134 ep. de curia 32 (919) (R). 21. * "") Ita T. — bb) ,zpokojť superscriptmn eadem forlasse manu est T. — c) Inferius additum est: ,Ta námluva špatně zdržána, nebo potom po šesti letech, to jest 1260, veliká krvavá 30 bitva stala se mezi týmiž králi. A král český Přemysl svítězil. A z těch kořistí klášter Korunu vystaveľ T. *) Benedikt. 62 NUM. 22, 23. 1254 APR. 4. - 6. Ed: Fejér, CDH VII. 5, pag. 309 num. 175 (ex R). — CDM III, pag. 185 num. 208 (ex R). — Theiner, Vetera monumenta I, pag. 227 num. 432 (ex R). — Wenzel, CD A II, pag. 251 num. 165 (ex Theinero). Reg: Palacký, Reise, pag. 35 num. 236 (ex R). — Reg II, pag. 13 num. 25. — Potthast II, pag. 1260 num. 15318. — Berger III, pag. 463 num. 7784 (ex R). 5 Lit: KK, pag. 170. Eidem.alCum Le etc. usque destinemus,2 ut nichil tibi desit ad sedandam eandem, set illius persecutio in tuis manibus prospere dirigatur, relaxandi iuxta formám ecclesie suspensionis et excommunicationis in quascumque personas nec non et interdicti in loca regnorum Vngarie et Boemie et partium vicinarum sententias occasione huiusmodi 10 discordie promulgatas recepta debita satisfactione ab eisdem personis et locis, discre-tioni tue auctoritate presentium concedimus facultatem. Datum Laterani II nonas aprilis, anno XI0. 23. Innocentius IV. papa Bernardo, electo Neapolitano, capellano suo, apostolicae sedis 15 legato, ad sedandam discordiam inter [Belam J, regem Ungariae, et [Přemyslům Otakarům 11. J, regem (sic) Bohemiae, ortam destinato potestatem absolvendi eos, qui excommunicationis sententiam pro violenta iniectione manuum in clericos saeculares vel alias personas religiosas incurrerunt, concedit. Laterani [1254J apr. 6. 20 Apographum exstat in Innocentii IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 23), fol. 134 ep. de curia 31 (918) (R). Reg: Berger III, pag. 463 num. 7783 (ex R). B.,1 electo Neapolitano, capellano nostro, apostolice sedis legato.* Cum te pro sedanda etc. usque destinemus,2 nos tuam volentes honoráre personam et per 25 honorem tibi exhibitům aliorum providere saluti, eos ab excommunicationis sententia iuxta formam ecclesie absolvendi, qui pro violenta manuum iniectione in clericos se-culares vel alias personas religiosas incurrerunt, eandem et cum clericis super irregula-ritatis nota, si quam forsitan contraxerunt, sic ligati celebrando divina, imposita super hoc sibi competenti penitentia, dispensandi tibi etiam in itinere constituto auctoritate 30 presentium concedimus potestatem, Provideas autem, ut excommunicati huiusmodi passis iniuriam satisfaciant competenter et pro labore itineris, quern passuri, et expensis, quas facturi essent, ad Romanám ecclesiam veniendo pro absolutions et dispensations beneficiis obtinendis, tibi prius competentem assignent secundum tue 22. a) Superscriptio colore rubro scripta est R. 35 *) Videlicet (vide num. 23) ,B[ernardo], electo Neapolitano, capellano nostro, apostolice sedis legato'. — 2) Vide mutatis mutandis num. 24. 1254 APR. 6. NUM. 23, 24. 63 (liscretionis arbitrium pecunie quantitatem piis usibus applicandam; ac illos, quorum gravis est et enormis excessus, nequaquam absolvas, set mittas illos ad ecclesiam absolvendos. Datum ut supra.3 24. Innocentius IV. papa omneš ecclesiarum dignitarios rogat, ut Bernardům, electum Neapolitanum, capellanum suum, cui legationis officium pro sedanda discordia inter [Belám], regem Hungariae, et [Přemyslům Otakarům II.J, regem (sic) Bohemiae, commiserit, recipiant, pertractent securoque conductu providere curent. Later ani [1254] apr. 6. Apographum exstat in Innocentii IV. registris in archivo secrelo Vaticano asseruatis (Reg. Vat. 23), fol. 133* ep. de curia 30 (917) (R). Ed: CDM III, pag. 185 num. 209 (ex R). — Theiner, Vetera monumentu I, pag. 227 num. 433 (ex R). — Wenzel, CD A II, pag. 252 num. 166 (ex Theinero). — Rodenberg III, pag. 239 num. 275 (ex R). Reg: Palacký, Reise, pag, 35 num. 237, — Reg II, pag, 13 num. 26, — Potthast II, pag. 1261 num. 15322. — Berger III, pag. 463 num. 7782 (ex R). Lit: KK, pag. 170. ..a archiepiscopis et episcopis ac dilectis filiis abbatibus, prioribus, archidiaconis, decanis et aliis prelatis, capitulis et conventibus ecclesiarum, ad quos littere iste perve-nerint.i> Cum dilectum filium B.,1 electum Neapolitanum, capellanum nostrum, quern nos et fratres nostri propter sue merita probitatis carum habemus plurimum et acceptum, pro sedanda discordia, que inter carissimos in Christo filios nostros*..8 Vngarie et ..3 Boemie reges illustres suborta dinoscitur, ad partes illas, commisso sibi legationis officio destinemus, universitatem vestram rogamus, monemus et horta-mur attente mandantes, quatenus eundem electum, cum ad vos accesserit, pro aposto-lice sedis et nostra reverentia recipientes ac honorifice pertractantes ei ac familie sue de necessariis et securo conductu liberaliter providere curetis, ita quod ipse, cum ad nos redierit, grata de vobis referre valeat nosque devotionem vestram proinde dignis in Domino laudibus commendemus. Alioquin sententiam etc. usque observari.4 Datum Laterani VIII idus aprilis, anno XI0. 23. °) Superscriptio colore rubro scripta est R. J) Bernardo. — 2) Vide mutatis mutandis num. 24. — 3) Vide num. 24, qui in registris num. 23 antecedit. 24. a) Punctum geminatum deesl in R. — b) Superscriptio colore rubro scripta est R. — c) Vox super linea asscripta est R. x) Bernardům. —4) Belam. —3) Přemyslům Otakarům II. —4) Videlicet: ,sententiam, quam rite tulerit in rebelles, ratam habemus et faciemus auctore Domino inviolabiliter observari' (Vide Rodenberg II, pag. XIX). 64 num. 25, 26. 1254 APR. 7. - 8. 25. Innocentius IV. papa omnibus, qui monasterium in Rajhrad in festo beati Petri uisitaverint, indulgentias concedit. Laterani [1254] apr. 7. Apographum saec. XVI.—XVII. chartaceum in SAR Brunete (archivům mon. Raygradensis, 5 sign. A g 6112) asservatur (B).1 Ed: CDM III, pag. 186 num. 210 (ex quadam copia nunc ignota). Reg: Reg II, pag. 13 num. 27. — Potthast II, pag. 1261 num. 15325. Lit: Šebánek, Moderní padělky, pag. 465 (sinceritas litterarum probatur). — KK, pag. 171. Errores B in prooemio litteris Innocentii IV. papae Anagniae [1254] sept. 28 datis fulti id (vide Mit. d. ösi. Staatsarchivs I, pag. 44 num. 10) corrigerc conati sumus. Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis..a2 praeposito et con-ventui monasterii sancti Petri de Raygrad, ordinis sancti Benedicti, Olomucensis dioecesis, salutem et apostolicam benedictionem. Loca sanctorum omnium pia et prompta sunt devotione a Christi fidelibus veneranda, ut, dum dei honoramus amicos, 15 ipsi nos amabiles deo reddant et ipsorum nobis veridicantes& quodammodo patrocinium apud ipsos,c quod merita nostra non obtinent, eorum mereamur intercessionibus obti-nere. Licet igitur, sicut intimantibus vobis accepimus, fideles Christi ad ecclesiam vest-ram in festo beati Petri, in cuius honore ipsa asseritur ecclesia dedicata, devote accedant suorum imploraturi venim delictoraum, ut eo tarnen* libentius et uberius veniant ad 20 eandem, quo dono coelestis gratiae salutaris senserint se refectos, omnibus vere poeni-tentibus et confessis, qui eandem ecclesiam in iam dicto festo venerabiliter visi-taverint, annuatim quadraginta dies de iniuncta sibie poenitentia misericorditer rela-xamus. Datum Laterani VII/ idus aprilis, pontificatus nostri anno undecimo. 26. 25 Innocentius IV. papa B[ernardo], electa Neapolitano, apostolicae sedis legato, mandat, ut in negotio coronalionis [Přemysli Otakaři II.], regis (sic) Bohemiae, modo expresse nominato procedat. Laterani [1254] apr. 8. 25. a) Punctum geminatum deest B. — b) ,vendicando' B. — c) ,ipsum' B. — d) ,tantum' 30 B. — «) ,sancta£ B. — f) ,T B. x) In codice membr. monasterii in Rajhrad Lectionarium de tempore etc. continenli, nunc in UK Brunae (sign. R 637, FK I a 16 asservato), jol. 1* manu scribae saec. XIII. sub titulo ,Hec est summa indulgencie Raygradensis ecclesie omnibus, qui suas elemosinas large porrexerint ad honorem beatorum apostolorum Petri et Pavli, patronorum ipsius ecclesie' litterae nostrae his 35 verbis inducuntur: .dominus papa Innocencius relaxat XL dies.* — ') Nomen ignoramus. 1254 APR. 8. - MAII 23. NUM. 26, 27. 65 Apographum saec. XIII. ex autographo descriptum exstat in codice membr. in serie „Mainzer Bücher" dicta in archivo publico Herbipoli (sign. num. 17) asservato, fol. 121 (B). — Apographum saec. XIV. exstat in codice membr. ibidem (sign. num. 18) asservato, fol. 115—115» (C). — Apographum exstat in Innocentii IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis 5 (Reg. Vat. 23), fol. 80 ep. 584 (R). Ed: Raynaldus, Annales XIII, pag. 642 § 31 (ex R). — Gudenus I, pag. 638 num. 268 (ex autogr. nunc deperdito fortasse). — Rodenberg III, pag. 240 num. 276 (ex R). Reg: Palacký, Reise, pag. 35 num. 238 (ex R). — Reg II, pag. 14 num. 28. — Pollhast II, pag. 1261 num. 15327 (mendose), 15328 (rede). —Böhmer,Regestaarchiep. Magunlinensium 10 //, pag. 323num. 83. — RI V. 2, pag. 1391 num. 8709. —Berger III, pag. 396 num. 7427 (ex R). Innocentius» episcopus, servus servorum dei, dilecto filio* B.,1 electo6 Neapolitaner apostolice sedis legato," salutem*1 et apostolicam benedictionem.» Cum karissimus* in Christo filius noster Otacharus, rex Boemie illustris, sicut eo insinuantc 15 aeeepimus, regnie diademate cupiat coronari, quia../aMaguntinus archiepiscopus, de cuius manibus idenv? rex deberet» coronam suseipere, per dilectum filium nostrum H.,3 tituli sanete Sabine presbyterům cardinalem, tunc legatum apostolice sedis, exeommu-nicationis vinculo dicitur innodatus, volumus et presentium tibi auetoritate mandamus, quatinus eidem archiepiscopo, ut libere ad eiusdem regis coronationem possit 20 procedere, absolutionis* benefitium, dummodo satisfatiat super hiis, pro quibus ex-communicatus habetur, iuxta ecclesie formám exhibere procures. Quod si recusaverit satisfacere, tu dilectis filiis capitulo Maguntino auetoritate* nostra preeipias, ut ipsi loco archiepiscopi et ecclesie Maguntine* nomine per aliquem de suffraganeis ipsius ecclesie regem eundem faciat coronari. Et si prefati capitulum id noluerint efficere, tu 25 hoc uni de suffraganeis ipsius vel alicui alii pontifici, quem ad id ydoneum* fore cogno-veris, eadem auetoritate committas, qui eiusdem archiepiscopi vice coronationis ipsius offitium seu ministerium exequatur. Datum Laterani' VI0 idus aprilis, pon-tificatus nostri anno undecimo.Zro 27. 30 Innocentius IV. papa Alvicum, rectorem ecclesiae de Heřman, dispensat, ut ecclesias de Heřman et de Mirotice, quas obtinet, licite retinere possit. Assisii [1254] maii 23. 26. aa) Deest in R. — öt>) ,Neapolitano electo' R. — c) Superscripts colore rubro scripta est in R. — d) jcarissimus' R, — *) ,regali' R. —/) Punctum geminatum deest B, C. ~~ ,deberet idem 35 rex' R. — ft) Hoc loco et inferius saepe ,c' ponitur pro ,V in C et R. — M) Deest in C. — k) ,idoneum' R. — ,ut supra' R. — m) ,XI' B, ,XI°* C. *) Bernardo. — z) Gerhardus. — 3) Hugonem. 66 NUM. 27, 28. 1254 MAII 23. - 28. Apographum exstat in Innocentii IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 23), fot. 93* ep. 667 (R). Reg: Palacký, Reise, pag. 35 num. 239 (ex R). —Reg II, pag. 15 num. 32. — Potthast II, pag. 1265 num. 15385. — Berger III, pag. 415 num. 7528 (ex R). Alwico, rectori ecclesie de Herman, Pragensis diocesis.0 Quos pro ecclesia pati cernimus, congruo prosequi favore debemus, ut sit eis causa solaminis, apud nos invenisse gratiam pietatis. Cum igitur, prout asseris, per inimicos Romane ecclesie quatuor fratres amiseris in devotione ipsius ecclesie persistentes, nos tibi paterno eompatientes affectu ac volentes propter hoc tue probitatis merita prosequi gratiose, ut de Herman et de Mirotiz ecclesias, curam animarum habentes, Pragensis diocesis, quas obtines, licite retinere possis, constitutione generalis concilii super hoc edita non obstante,1 tecum auctoritate apostolica dispensamus, proviso, quod ecclesie ipse debitis etc., usque negligatur.8 Nulli etc, nostre dispensationis etc.8 Datum Asisii X kalendas iunii, anno XI0. 28. Innocenlius IV. papa Wolchmaro, rectori ecclesiae in Trstěnice, limitationem paro-chiae eius ecclesiae per Olomucensem episcopum factam confirmat. Assisii [1254J maii 28. Apographum exstat in Innocentii IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 23), fol. 103 ep. 743 (R). Ed: CDM III, pag. 187 num. 212 (ex R). Reg: Palacký, Reise, pag. 35 num. 240 (ex R). — Reg II, pag. 15 num. 33. — Poithast II, pag. 1267 num. 15402. — Berger III, pag. 429 num. 7604 (ex R). Lit: KK, pag. 172. Limitatio ecclesiae in Trstěnice per fratrem Anselmum, episcopum Warmiensem, 1253 dec. 29 facta est (vide num. 11). Valhcmaro, rectori ecclesie de Stihniz, Olumucensis diocesis.* Iustis pe- tentium et cetera usque complere.1 Sane petitio tua nobis exhibita continebat, quod venerabilis frater noster..,2 Olomucensis episcopus, auctoritate propria parrochiam ecclesie tue de Stihniz ab aliis circumvicinis parrochiis certis distinguens finibus, earn 27. a) Superscriptio colore rubro scripta est R. l) Cf. Deer. Gregor. IX., 3. 5. 28 (Friedberg II, col. 477—478). — 2) Cf. CDB IV, pag. 462 num. 269 n. 5. — 3) Cf. CDB II, pag. 46 num. 53 mutatis mutandis. 1254 MAII 28. - 31. NUM. 28, 29. 67 debitis limitibus terminavit, ad id Olomucensis capituli accedente consensu, prout in litteris ipsius episcopi super hoc factis eiusque ac dicti capituli sigillis sigillatis plenius dicitur contineri.3 Nos igitur tuis supplicationibus inclinati, quod per eundem episco-pum in hac parte provide factum est, ratum habentes et gratum, id auctoritate aposto-5 lica confirmamus, etc. usque communimus.4 Nulli etc., nostre conflrmationis etc.6 Datum Asisii V kalendas iunii, anno XI. 29. Přemysl Otakarus II., dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, fratribus hospitalis s. Johannis [Hierosolymitani] ius montium in vineis iuxta Brunam lo donat. In Znojmo, Brunae 1254 maii 31. Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům magni prioratus Meliten-sium, sign. Jo XXXVIII, Brno 8) asservatur (A). Imago phototgpica: Ročenka brněnské univ. 1964—1968, tab. 6 (facultas phil.). 15 Ed: CDM III, pag. 187 num. 211 (ex A). — Delaville, Cartulaire II, pag. 760 num. 2685 (ex A). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 431 num. 64. — Wendrinskg, Nachträge, pag. 426 num. 467. — Reg II, pag. 15 num. 35. Lit: KK, pag. 111. — Šebánek-Dušková, Panovnická a biskupská listina, pag. 69 (charta 20 arte diplomatica tractatur). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 324 n. Ill, pag. 327—329. In tergo chartae manu saec. XIII. (registratoris hospitalis Brunensis) „De iure moncium" scriptum legitur (A). Scriba: P II 17 = magister Arnoldus. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus, 25 Cf. chartám Venceslai I. regis Pragae 1243 m. sept, datam (CDB IV, pag. 102 num. 26), cuius argumentum revera charta nostra conftrmatur, menlio eius autem ibi non fit. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus (F), 3, Ordo hosp. s. Johannis Hierosol. (C). Otacharus qui et Premizl, dei gracia dominus regni Boemie,a dux Austrie et marchio Moravie, omnibus hanc || paginam inspecturis imperpetuum. Cum sit 3o cautum cogitanti perpetua de salute exitus sui diem operibus || misericordie prevenire et eternorum intuitu temporalia semináre, nos, qui mercari precio temporalium vo- 28. a) Superscriptio colore rubro scripta est R. *) Vide CDB II, pag. 27 num. 30. —2) Vel Bruno vel adhuc Robertus. —s) Litterae non exstant: de quibus ne in charta quidem Anselmi, episcopi Warmiensis, in Trstěnice 1253 dec. 29 data (num. 11) 35 mentio fit. —4) Vide num. 13. — s) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 68 NUM. 29, 30. 1254MAII31.-IUL. 9. lumus || sempiterna, innotescimus tam presentibus quam victuris, quod deo devotis et nobis dilectis fratribus hospitalis sancti Iohannis Baptisté, quorum est sollicitudo precipua pauperes Christi pascere et potare, donavimus ius moncium in vineis iuxta Brunnam ad usus pauperum possidendum perpetuo et tenendum, translatum in ipsos fratres hospitalis antedicti ex nostra donacione cum omni plenitudine iuris nostri, sperantes, ut ex hoc et aliis, que per nos facta fuerint provide, deo dante non solum nostra dignitas temporalibus, sed et eternis proficiat feliciter incrementis. Unde ut nostra non sine conmendabili deliberacione prehabita donacio robur optineat perpetue firmitatis, presens instrumentum in evidens testimonium et munimen et conscribi et sigillorum nostrorum munimine mandavimus roborari cum testibus sub-notatis, qui sunt: venerabiles Chunradus Frisingensis et Bruno Olomucensis episcopi, Otto comes de Hardekke, Boschco comes de Bernekke et burcravius in Znoym, Chuno, Nycolaus et Zmilo fratres eius, Isenzo et Harlibus fratres, Albero de Chunringen, Heinricus6 pincerna de Habspach, magister Wilhelmus protnonotarius noster et alii quam plures. Actum in Znoym,c datum Brunne anno Domini M°CC°LIIII0, pridie kalendas iunii.c Sigillum: Přemysli, iuvenis regis, ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis viridis et rubri colons ex parte laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 30. Přemysl Otakarus II., dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae (sic) marchioque Moraviae, capellano suo Bartholomaeo, Wissegradensi custodi, Olomucensi archidiacono, ad custodiam Wissegradensem tabernám medonis infra muros Pragensis civitatis positam donat. In Castro Pragensi 1254 iul. 9. Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum ecclesiae Wissegradensis membrána-ceo, in SUA Pragae (archivům cap. Wissegradensis Pragae, sign. KVš lib. 26) asservato, fol. 33»—34 num. 87 (B). Ed: Hammerschmid, Gloria Wissegr. ecclesiae, pag. 214 § 10 (ex B fortasse). Reg: Pontanus, Bohaemia pia, pag. 84. — Reg II, pag. 1221 num. 2791. Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 345 n. 232, pag. 369—370. Dictator: Bartholomaeus, capellanus regis, destinatarius chartae. Minim esse videtur in hac charta Přemyslům ducis Stiriae titulům habere. Ita eum nulla charta, quae nullum suspicionem movet et diet nota signata est post 1254 maii 1 usque ad annum 1260, inducit. Ideo tarnen de fide huius chartae non est dubitandum, cum ad eandem 29. a) ,Boem' A. — b) ,Hein' A. — c_c) Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. 1254 lUL. 9. NUM. 30. 69 alia charta Přemysli eidem destinatario Pragae 1257 jebr. 13 data se revocet (Vide num. 119). Error in titulo Přemysli Otakaři It. chartám ad circulum dictatorum Barlholomaei et Gregorii capellanorum spectare demonstrat. Cf. num. 37. Vide: II. 1 a, P. O. IL, Gregorius et Bariholomaeus capellani (A), 3, Vyšehrad, ecclesia capitular is (B). In nomine sancte Trinitatis et individue unitatis amen. Otakarus qui et Primizl, dei gracia dominus regni Boemie,a dux Austrie et Styrie nec non marchio Morauie, dilecto capellano nostro Bartholomeo, Wissegradensi custodi, sibique ibidem custodi-bus succedentibus in perpetuum. Cum Christus sit caput ecclesie et in Petri vocabulosuam fundaverit ecclesiam1subiciens ei principatus, potestates et regna, nos, qui deo pure atribuimus, quod vivimus, movemur et sumus,2 cuius muneri asscribimus, quod diversarum terrarum gubernacula obtinemus, ad eius patrocinia promerenda, qui specialis prerogative auctoritate ligandi et solvendi animas a Domino primátům accepit,1 tuis, nobis dilecte Bartholomee, capellane noster, custos Wissegradensis et Olomucensis archidiacone, devotis precibus et salubribus exhortacionibus inclinati deo et beatissimo Petro, apostolorum principi, ecclesie Wissegradensis patrono, sanctis-que martyribus Gereoni et sociis eius, quorum veneranda corpora Dominus dignatus est nostris temporibus in ipsa ecclesia revelare,3 ceterisque Sanctis honorifice quies-centibus in eadem addimus, concedimus et donamus magne liberalitatis affectu pro nostrorum remedio peccatorum et intuitu retribucionis eterne, tam etiam tibi, quam tuis successoribus ad Wissegradensem custodiam tabernám medonis infra muros Pragensis positam civitatis. Cuius amminiculo in exercicio tui officii relevatus, cum alia taberna medonis ibidem a retroactis temporibus per nostros progenitores ad custo-dis officium deputata, cuius pacifica proprietate ac possessione exnunc sicut hactenus volumus te gaudere, ut in tuo sedulus existens officio ecclesiam Wissegradensem, quam clare memorie predecessores nostri, reges Boemiea incliti et duces illustres, in lege Domini iugiter meditantes et decorem domus eius amplissime dilatantes necnon sacrosancta Romana ecclesia, ad quam eadem in spiritualibus nullo medio noscitur pertinere, suis decreverunt libertatis et exempcionis privilegiis honoráre,4 decenter adornes, congregata conserves et luminum reddas fulgore coruscam, ordinans efficaci-ter in eadem, ut de provisione predicte taberně aliquod novum lumen ad cultum divinum ibidem indeficiens perseveret, quod nostre devocionis memoriam a communibus luminibus differendo in perpetuum representet, prout deo et Sanctis eius redditurus es de credito tibi officio in districto examine racionem, quod ad tuos successores nulli dubium est extendi, qui sicut in honore, sic tibi sunt in onere successuri, quos nichilo-minus ad hoc ipsum sub obtestacione divini iudicii obligamus. Et ut hec nostre munifi-cencie largiflua donacio robur semper obtineat firmitatis, hanc paginam nostre sublimi-tatis sigillo fecimus insigniri et super altare beati Petri mandavimus earn poni. Testes huius rei sunt: Bauarus camerarius, Witko de Nouo Castro, Iarosius castellanus Pragensis, Conradus castellanus de Zwecow, Boruta, Sdezlavus de Sternberch, Bozko castellanus Znoymensis cum duobus suis fratribus Smilone et Cunone, Hartlebus de 70 NUM. 30, 31. 1254 lUL. 9. - 10. Deblin cum fratre suo Genzone castellano Gradcensi, Marquardus subcamerarius, Andreas subdapifer cum fratre suo Diuis et alii quam plures. Acta sunt hec in castro Pragensi anno Domini M0CCL0IIII°, VII0 idus iulii, indiccione XIIa. Datum per manus Wilhelmi, prothonotarii aule nostre. 31. 5 Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, monasterio in Osek multas possessiones nominatim expressas in damna restauranda, quae idem monasterium tempore belli inter patrem Venceslaum I. et se sustinuit, dat, iura ei concessa renovans. Prague 1254 iul. 10. «» Apographum exstat in copiario membr. saec. XIV. medii „Codex Damascus" dieto, in SAR Litoměřice (archivům monasterii in Osek, sign. ŘC Osek) asservalo, fol. 6—6" (B). — Alte-rum apographum exstat in copiario chart. „Privilegia Ossecensia 1693" intitulato ibidem (sign. M III 12), pag. 20—21 (C). Reg: Millauer, Ritterorden, pag. 113 (sub num. 9). — Scheinpflug, Die Urkunden, pag. 37 1f> num. 10 (ad iul. 9). — Reg II, pag. 16 num. 36 (ex B). Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 333—335. Dictator: magister Arnoldus, qui charta Venceslai I. regis monasterio Ossecensi in Angerbach 1250 febr. 25 data (CDB IV, pag. 331 num. 180) usus est, quae tgpis minoribus exprimuntur. Magister Arnoldus etiam autographum chartae nunc deperdilum videtur scripsisse. 20 Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus (G), 3, Osek (A). In nomine Domini amen. Nos Othakarus qui et Primuzl, dei gracia dominus regni Bohemie,a dux Austrie et marchio Mora vie, universis hanc paginam inspecturis imper-petuum.6 Licet regie magnificencie6 et munificencie beneficia generaliter ad omnes extendi debeant, specialiter tarnen extendi debent ad eos subsidiär karitatis,e* quos me- 25 ritorum gracia gratos facit et reddit acceptos* devocio specialis. Noverint igitur/ universi tarn presentis teniporis* quam futuri, quod nos laudabili imitacione Serenissimi patris nostri W.ff1 vestigiis inherere volentes, viris venerabilibus abbati et conventui inOssek in restaurum* dampnorum,* que passi sunt tempore gwerre generalis,2 que* inter memora- 30. «) ,Boem' B. 30 l) Cf. Matth. 16, 18—19. — *) Cf. Act. 17, 28. —3) Cf. chartám Přemysli Otakaři II. Pragae 1267 dec. 11 dátam, ubi altare s. Gereonis per industriam Bartholomaei, superius dicti, in Wisse-gradensi ecelesia constructum, commemoratur, vide num. 531. —4) Donatio tabernae medonis nominatim in nulla priore charta Wissegradensi adducitur. Quantum ad privilegia a domino papa data perti-net, tuitionis papae Lucii privilegium Laterani 1144 apr. 11 datum (CDB I, pag. 138 num. 136) :s~> intellegendum est. 1254 IUL. 10. - 13. NUM. 31, 32. 71 tum patrem nostrum et nos ex swasione* orta fuerat' inimica, universa iura ipsis concessa, que in privilegiis ipsorum plenius sunt expressa,3 et approbatas consue-tudines favorabiliter renovando, medietatem piscatorum nostrorum in Chomeran cum parte lacus ad eosdem pertinente et* partem villarum Scirinin, Ghrelin, Polurad, Hornow dudum •r> ipsis datam et ecclesie cum omnibus attincnciis iure proprietario et iure sub consimili memoratis viris venerabilibus et ecclesie cum universis attinenciis coníirmando data, ut premisimus, et cum omni sui iuris plenitudine et integritate et sine diminucione qualibet et nos damus. In cuius donacionis et confirmacionis testimonium presentem paginam et conscribi et sigillorum nostrorum munimine mandavimus roborari cum testibus io subnotatis, qui suut: Boruta de Ryedhosch,w Borso Alius Bohuzlai, Vitus de Rado-wischiz," Gallus filius Galii de Leumberch, Ratmirus de Primda, Iohannes0 de Pohrma, larik de Witlitz, Vitus de Beluschitz, Thomas de Swietz, Odolen de Chysch et alii quam plures. Actum et datum Präge anno Domini M°CC0LIIII°,J> VI0 p idus iulii. 32. is Innocentius IV. papa [Bernardo ], electo Neapolitano, apostolicae sedis legato, mandát, ut cum [Bela], rex Hungariae, occasione discordiae inter ipsum ac {Přemyslům Otakarům II.], regem (sic) Bohemiae, exortae ad sedem apostolicam citatus, responsales idoneos destinaverit, legationis officio supersedeas Anagniae [1254] iul. 13. 20 Apographum exstat in Innocentii IV. registris in archive secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 23), fol. 209 ep. de curia 4 (469) (R). Ed: Sbaraleae Bullarium I, pug. 757 num. 577 (ex R). — Farlati, Ilyricum sacrum V, pug. 371 s. num. (ex R fortasse). — Fejér, CDH IV. 2, pag. 249 sine num. (ex R). — Fejér, CDH VII. 5, pag. 576 num. 376 (exR). — CDM III, pag. 188 num. 213 (ex R). — Theiner, Vetera monumentu I, pag. 228 num. 435 (exR). —Rodenberg III, pag. 266 num. 297 (ex R). Reg: Wadding III, pag. 520 num. 117. — Raynaldus, Annates, ad a. 1254 § 32. — Palacký, Reise, pag. 35 num. 241 (exR). — Potthast II, pag. 1271 num. 15460. — RI V. 2, pag. 1397 num. 8766. — Berger III, pag. 556 num. 8309. Lit: KK, pag. 172. 0 31. a) Hie et inferius ,ae' pro ,e' ponitur in C, ,Boemiae' C. — b) ,in perpetuum' C. — e) Hic e.t inferius ,ť ponitur pro ,c' in C. — d) ,subsidium' C. — *) ,charitatis' C. — f) ,ergo' C. — ,Wenceslai' C. — A) ,restaurationemf C. — ť) ,damnorum' C. — *) ,svasione' C. — l) ,fueranť C. — »0 .Ryedhosh* C. -« ) .Beluschiz eť C. — °) ,Joannes' C. — v-p) ,1254, 6* C. l) Venceslai I. — a) Quae mentio ad bella annorum 1247 — 49 spectat. ■— 3) Haec mentio 35 nominatim ad privilegium Venceslai I. superius nominatum (CDB IV, pag. 331 num. 180) spectat, cuius verba (vide superius) repetuntur. 72 NUM. 32, 33. 1254 IUL. 13. - AUG. 9. .. ,l electo Neapolitano, apostolice sedis legato.* Venerabilis fráter noster. ./ Zagabriensis episcopus, et dilectus filius frater Ecce, de ordine Minorum, postquam discessisti a nobis,3 ad sedem apostolicam accedentes ex parte carissimi in Christo filii nostri..,4 regis Vngarie illustris, nobis exponere curaverunt, quod rex ipse occasione discordie inter eum et carissimum in Christo filium nostrum . .,6 regem Boemie illustrem, 5 exorte, auctoritate nostra citatus extiterat,6 ut in festo Nativitatis beati Iohannis Baptisté proxime0 preterito7 per respon ialem idoneum in nostra compareret presentia, propter quod eosdem episcopum et fratrem ad predictam sedem in ipso termino desti-narat, quodque rex idem nostre super hoc ordinationi stare volebat et ad firmitatem et securitatem maiorem paratus erat castra, munitiones et alia, que tenet in terris et « locis, de quibus inter ipsum et prefatum regem Boemie predicta intervenit discordia, eiusdem sedis nunciis assignare, per ipsos interim retinenda, dummodo dictus rex Boemie de hiis, que ipse tenet, similem propter hoc assignationem duceret faciendam. Et hec eadem frater Velascus, de ordine Minorum, quem pro huiusmodi negotio in Vngariam olim transmisimus,8 similiter dixit nobis, super quibus iidem episcopus et is frater Ecce patentes ab ipso rege habebant litteras et mandátům.9 Licet igitur te ad ipsius Vngarie partes commisso in illis legationis officio pro eodem negotio duxerimus destinandum, quia tamentunc ista ignorabamus et quod ipse rex Vngarie talem in hiis gereret voluntatem, volumus et presentium tibi tenore mandamus, quatinus predicte legationis officio supersedere procures et, si eius pretextu circa premissa forsan in 20 aliquo processisti, processum tuum studeas revocare. Datum Anagnie III idus iulii, anno XII°. 33* Martinus, abbas Brevnoviensis, fldeli suo Útěcho silvam Policensem exstirpandam iure hereditario sub condicionibus expresse nominatis confert. 25 In Police [1254 aug. 9J.1 Apographum saec. XIII. ex. in cod. mnscro menxbranaceo, Cantica canticorum dicto, valde laesum,3 olim in bibliotheca monasterii Brevnoviensis, nunc in UK Pragae (sine sign.) asservato exstat, fol. 169v (B). — Apographum saec. XIX. manu archivarii monasterii Brevnoviensis in plagula chartacea scriptum3 in SUA Pragae (archivům mon. in Břevnov, 30 sign. ŘB Břevnov cap. 915) asservatur (C). 32. °) Superscriptio colore rubro scripta est R. — ") ,proximo' R. l) Bernardo. — 2) Philippus. — 3) Bernardus 1254 iul. 20 Pragam venit, vide FRB II, pag. 292. — 4) Belae. — 5) Přemyslům Otakarům II. —6) Fortasse per Valascum inferius nominatum. — ') 1254 iun. 24. —8) Mense iulio anni 1253, vide CDB IV, pag. 469 num. 277. —») Litterae non 35 exstant. 1254 AUG. 9.-17. NUM. 33, 34. 73 Reg: Reg II, pag. 17 num. 39. Lit: Tomek, Paměti újezdu Polického, pag. 206 frei deliberatio). — Tomek, Příběhy Police, pag. 6 ss (idem). — Urbánek, Legenda t. zv. Kristiána I, pag. 499 ss (idem). Dictator: monasterii Brevnoviensis proprius, idem atque in num. 51. 5 B, C nec non Reg respicientes conati sumus textům chartae in uncis complere, quibus in supple- mentis errores, qui aperte corrigendi erant, correximus; B lumine silicico inspeximus, radiis, qui infrarubri appellantur, haud uti potuimus. Vide: II. 3, Břevnov-Rajhrad (B), 4 b, De chartae apud locatores usu (A). [Notum sit universis has literas inspecturis],a quod nos Martinus, divina ordina- io tione ||& [abbas Brevnovensis, silvam ad Polich pertijnentem circa [flu]men Zribcsca, quod est || [meta monasterii et bonorum domini Gro]n de Náchod, [fideli] nostro Vteho-ni ad exjstirpandum || contulimus iure heredijtario seu Teuth[onico, hereditatem] eiusdem silve in || [perpetuum possidendam sub tali] condicione, quod idem [Vteh unum mansjum cum dominio || [rihtarie et unum molendijnum preter culpas, quas is [ipse unquam incurrejrit vel sui liberi, || [habeat et omni tempore tert]ium denarium de iudicio [recipiat; et duo nostre] camere [| [cedant____c Transactis] autem XVI annis a tempore [nostre donationis cedat ei quijlibet || [sextus mansus], dimidiain marcam argenti ponderis [Pragensis persolvendo cum || diverso]d frumento, sicut et nobis;d [omneš autem reliqui mansus per dijmidiam marcam argenti pond[eris Pra- 20 gensis omni anno et sex ]| mensuras] sive corech Boemice dictos,8 duas vide[lieet tritici, duas siliginis |] et duas] avene nobis fideliter persolvent; et ius [rihtarie predicte Vteh et sui suc]||cessores sicut et alii advocati villarum nostrarum n[on vendant sine licentia domini abbatis] || Brevnovensis speciali. Et ut istud privilegium fr[mita-tem obtineat, sigillum nostrum] || apposuimus. Acta sunt hec in Polich anno 25 D[omini MCCLIIII/ quinto idus augusti]. 34.+ Přemysl Otakarus II., dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moravine, ecclesiae Olomucensi duas areas in praeurbio [Olomucenú] sitas confert. — 1254 aug. 17. 30 33. <*) Quae hic et injerius uncis claudunlur, cum membrána destructa evanuerunt in B; cl. superius in nota introductoria. — b) Statum B respicientes fines omnium linearum significare haud negleximus. — c) Hoc loco quaedam verba (cca 10 litterae) in B videntur deesse, quae in C etiam desunt. — dd) Verba in margine scripta sunt in B. — e) ,dicto' B. —f) In C legitur ,1254 vel 6'. x) Indicia anni et diei certa habenda non sunt, vide etiam in nota f. — s) Laesit textum, qui 35 ante cca 100 annos pallidum scripturam in B tinctura quadam clariorem reddere infeliciter conatus est. — s) Apographum, in quo plurima de lis, quae in B nunc legi haud possunt, copiata exstant, aperte tunc videtur esse confectum, cum scriptura B (vide notam 2) redintegrata est. Sed lectiones C haud omnino videntur esse rectae. 74 NUM. 34, 35. 1254 AUG. 17. - 22. Charta dubiae fidei in membrána scripta in SAR Brunae (sign. Collectio nova, sub dato suo) asservatur (A). — Apographum saec. XV. exstat in Libro privilegiorum ecclesiae Olomucensis chartaceo, in SAR Olomouc (archivům cap., sign. E I 28) asservato, fol. 94° num. 159 (B). Ed: CDM III, pag. 189 num. 214 (ex B). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 431 num. 65. — Reg II, pag. 17 num. 40. 5 Lit: KK, pag. 173. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 381 n. 399, pag. 407 n. 545. Scriba: P II 26 = ecclesiae Olomucensis proprius. Exempla script, num. 1 a, 5. Dictator: ignotus, eiusdem ecclesiae proprius. Charta A primilus in archivo capituli Olomucensis asservabatur, ut ex annotationibus in tergo eius scriptis (vide annotationem „II J", quam idem scriba exaravit, qui copiam B scrip- ul sit) apparel. Anno 1784 in causa inter capitulum et civitatem Olomucensem acta, capitulum charta A ad suae causae probalionem usum est (vide SAR Olomouc, archivům capituli Olomucensis, sign. H I 19); quae autem postea non in archivo reposita est. Pluribus de causis fides chartae incerta est. Inusitata est forma charlae, modus sigilli appendendi (vide inferius) et scriptura eiusdem. 15 Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Olomouc, ecclesia capitularis (A). Premizl, dei gracia dominus regni Boemie,a dux Austrie et marchio Moravie, universis hjancp litteram inspecturis in perpetuum. Quia promisit Dominus pro II temporalibus eterna et pro modicis plurima possidere, ipsa toto cordis affectu obtinere anhelantes ap[u]d pium dominum Ihesum Christum, ea racione duas areas 20 in preurbio |j sytas iuxta curias dilectorum nobis Olomucensium canonicorum, quas tunc advocatus Olomucensis Stephanus dilectis ac fidelibus capellanis nostris, magistro Arnoldo et || Woyzlao, ex nostre precepto magnitudinis assignavit, karissime sancte matri nostre, que multos in deum credentes regenerat ad salutem, Olomucensi ecclesie, nunc et semper conferimus possidendas. Et ut hec nostra donacio de cetero 25 robur habeat firmitatis nec possit processu temporis per quemquam in irritum revo-cari, super eo litteras nostras prefate Olomucensi ecclesie dedimus sigilli nostri muni-mine confirmatas. Acta autem sunt hec anno dominice incarnacionis millesimo ducentesimo quinquagesimo quarto, XVI° kalendas septembris, datac per manus magistři Wilhelmi, tunc prothonotarii aule nostre.c 3« Sigiltum: in scidula membranacea, quae bis per chartám, quae membrána replicata caret, traiecta est, appendebat; sed avulsum et deperditum est. 35. Magister Dionysius, praepositus Wissegradensis, regni Bohemiae cancellarius, in causa, quae inter decanum et capitulum ecclesiae Wissegradensis ex una parte et as Bartholomaeum, custodem eiusdem ecclesiae, ex altera vertebatur, arbitratur. In Vyšehrad 1254 aug. 22. 34.+ *) ,Boem' A. — *) Quae hie et inferius uneis claudunturT cum membrána destructa perierunt A. — «-c) Verbis competenter distentis scriptum est A. 1254 AUG. 22. NUM. 35. 75 Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum ecclesiae Wissegradensis membranaceo in SUA Pragae (archioum cap. Wissegradensis Prague, sign. KVŠ lib. 26) asservato, fol. 40* — 41 num. 104 (B). Lit: Šebánek-Dušková, Panovnická a biskupská listina, pag. 48 ss (dictator chartae siatuitur). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 386 n. 427. Dictator: magister Dionysius, cancellarius, qui stilo communi usus est. Vide: II. 1 a, magister Dionysius (D), 3, Vyšehrad, ecclesia capitularis (C). Universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis magister Dyonisius, dei gracia Wissegradensis ecclesie* prepositus, regni Boemie cancellarius, salutem in vero salutari. Universitati vestre tenore presencium innotescat, quod super controversia, que vertebatur inter decanum et capitulum Wissegradense ex una parte et Bartholomeum, eiusdem ecclesie custodem, ex altera super oblacionibus tarn cotti-dianis et ordmariis quam illis, que fiunt racione indulgenciarum papalium in ecclesia Wissegradensi, in nos est conpromissum utriusque tamquam in arbitros et ipsum fir-matum est conpromissum hincinde prestito corporali iuramento tactis sacrosanctis ewangeliis sub hac forma, quod nos possimus cognoscere de causa et inquirere verita-tem sine strepitu iudicii et arbitrari seu pronunciare tam diebus feriatis quam non feriatis, stando vel sedendo, in scriptis et sine scriptis, partibus presentibus et ab-sentibus. Nos igitur dictis parcium diligenter auditis et intellecta facti recitacione per principales personas ac lite coram nobis plenissime contestata ita diffinimus, pronun-ciamus et arbitramur, quod custos, qui nunc est, plene percipiat et integraliter obla-ciones tocius anni, que offeruntur super altare vel altaria in ecclesia Wissegradensi, preter Parasceve, cuius oblaciones, sicut ex confessione B. custodis habemus, ad capitulum ab antiquo noscuntur pertinere. Volumus eciam et pronunciamus, quod B. custos et successores eius habeant sibi precipuas oblaciones duarum festivitatum, sanctorum scilicet Viti1 et Wenceslay,2 ita quod in eisdem festivitatibus Wissegradense capitulum nec suos presumat questores6 ponere nec staciones racione alicuius indulgence ordinare. Aliis vero festivitatibus, sollempnitatibus seu quibuslibet aliis capitulum suas libere staciones ponat tarn in ecclesia quam extra ad indulgencias, quas habet publicandas, et ad exhortacionem populi, ut ad opus et utilitatem ecclesie pias, qui voluerit, porrigat elemosinas, ordinet eciam questores suos absque contradiccione tarn in ecclesia quam extra, quia nimis esset inhumanum et crudelitati proximum, ut prefato capitulo in propria prohiberetur ecclesia, quod in alia nullatenus inhibetur. Truncum eciam ponat capitulum in ecclesia ad opus et utilitatem ecclesie, ubi voluerit, dummodo lococ ad hoc conpetenti et idoneo, ita quod dominicus* truncus nec plus debito per loci magnificenciam honoretur nec dehonestetur per abiectum. Ceterum volumus, pronunciamus et arbitramur ac sub contestacione divini iudicii precipiendo mandamus, quod oblaciones, que fiunt ad truncum sive racione indulgencie seu quo-cumque alio modo, nisi forte offerentes aliud exprimerent nominatim, omnes cedant ad opus ecclesie et utilitates, nec eas inter se presumant dividere vel ad alios usus 76 NUM. 35, 36. 1254 AUG. 22. - OCT. 23. convertere, si reatum periurii voluerint evitare. Super reliquiis vero in medio6 ecclesie-f ponendis et oblacionibus, que fiunt ad illas, nichil penitus arbitramur, quia super hiis in nos non fnit conpromissum. In cuius rei testimonium publicum presentes litteras confici fecimus sigilli nostri munimine roboratas. Actum in Wissegrad anno Domini M°CC0LIIII°, die decimo exeunte augusto, presentibus hiis canonicis > Wissegradensis ecclesie: Hengelbrechto decano, Fridrico scolastico, Prisnoborio generali regni Boemie notario, Iohanne, Iohanne Thevtonico, Alberone, Bartholomeo. 36.+ Přemysl Otakar us II., {dominus regni Bohemiae], dux Austriae et marchio Mora-viae, ne Iudaei in regno suo constituti indebite laedantur, universis iudiciariam potesta- 10 tern in Bohemia habentibus mandát, tenorem duarum litterarum Innocentii papae IV. Iudaeis concessarum inseri faciens. In Sadská 1254 oct. 23. Apographum chartae confirmatio Karoli IV., Romanorum imperatoris, in Castro Donaustauf 1356 sept. 30 (Reg VI, pag. 253 num. 456) data continet, cuius textus manu saec. XIV. ex. ir> seu XV. in. scriptus in cod. mnscro chart. „Liber formarum Zacensis" appellato in OA Zatec (archivům civitatis Žatec, sign. 16 b 1) asservatur, fot. 90°—91v (B). — Eiusdem chartae duo apographa saec. XV. ex. in eadem confirmatione Karoli IV. in archivo civitatis Pragensis asservatur, quorum primům „Liber membranaceus" num. 1864 (čelakovský, Soupis rkpsů, pag. 25 num. 1), fot. 258—259, alteram „Liber chartaceus" num. 1865 (Čelakovský, Soupis 20 rkpsů, pag. 27 num. 2), fol. 137—138» sub titulo „Secimtur statuta Iudeorum" continet (C, D).i Ed: Rössler, Das Altprager Stadtrecht, pag. 178 in num. 6 (ex C). — CIB I, pag. 130 num. 45 (exC). — CIM I, pag. 9 num. 4 (exC). — Köpl, Urkundenbuch der Stadt Budweis in B., pag. 64 in num. 101 (ex C). — Bondy-Dvorský, K historii židů I, pag. 20 num. 25 (ex C). 2> Reg: Hormayr, Archiv 1819, pag. 604. — Böhmer, Add. sec, pag. 430 num. 56 (ad 1253). — Reg II, pag. 17 num. 41. — Aronius-Dresdner, Regesten zur Gesch. der Juden, pag. 257 num. 603. — Katzerowsky, Ein Formelbuch, pag. 7 num. 3 (ex B). — Bretholz, Quellen zur Gesch. der Juden in Mähren, pag. 7 num. 6. Lit: Bondy-Dvorský, K historii židů I, pag. 24 n. 14 (in linguam Bohemicam transl.). - - 30 Šebánek, Urkundenwesen, pag. 336, 338 n. 201. Dictator: magister Arnoldus, sed non totius chartae, additamenta posteriora accipienda sunt; vide praecipue articulum „igitur cum... et exempla". Chartae fundamentům sine dubio verum est, sed eius forma prima non est asservata, ut intitu-latio non recta nec non additamenta tum supradicta, turn quae in charta papae Innocentii 35 inserta occurrunt, demonstrant. (Vide inferius n. 2). Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus (II), 6, De chartae apud Iudaeos usu (A). 35. °) ,ecclesia' .B. — &) ,quostores( B. — c) Deest B. — *) ,domin" B. — e) Ex ,mediis' in scribendo corr. est B. — f) ,ecclesiis' B. J) Jun. 15. — *) Sept. 28. 1254 oct. 23. NUM. 36. 77 Otakarus* qui et Przyemysl,Ď dei gracia dominusc regni Bohemie,c dux Austrie et marchio Morawie,d universis hanc paginam inspecturis imperpetuum. Re-cognoscimus et presentibus publice protestamur, quod litteras summi pontificis sub sigillo reverendi patris et domini Hermanni, venerabilis Erbipolensis episcopi, Iudeis 5 concessas, non viciatas, non cancellatas, ut asseruit, nec in aliqua sui parte diminutas de verbo ad verbum vidimus et audivimus in hunc modum continentes: Innocen-tius episcopus, servus" servorum dei, etc2. Innocentius episcopus, servus servorum dei, etc.3 Igitur cum sanctorum patrům concessiones^et statuta nobis, qui titulos dignitatis nostre in" principio huius pagine duximus exprimendos, documenta certa sint, merito io et exempla, universis fidelibus regni nostri per Boemiam, baronibus, supanis, villicis, iudicibus et aliis a nobis habentibus iudiciariam potestatem damus gracie nostre sub obtentu, rerum quoque et personarum conservacione firmiter in preceptis, ut et ipsi una nobiscum firmiter custodiant et observent universa et singula, que in hac pagina sunt expressa, de Iudeis in predicto regno nostro constitutis et cimiteriis eorum, syna- 15 gogis,?' rebus quoque et personis perpetuo indebite non ledendis. Ut autem, que in hac pagina continentur, perpetua sint et firma, ipsamÄ sigillorum nostrorum munimine roborari mandavimus* cum testibus subnotatis, qui sunt: Bawarus* summus* camera-rius regni nostri, Vitigo™ de Noua Domo, Smylo" de Luchtenburg,0 Ierossius^ burgra-wiusQ Pragensis, Sdezlaus1* dapifer Morawie,8 Chadoldus* Orphanus, Marquardus 2i> subcamerarius, Andreas subdapifer et alii quam plures. Actum in Sateska" anno gracie M°CC° v quinquagesimo quarto,w X0*" kalendas novembris. 36.+ a) ,Ottakarus' C, ,Octakarus' D. — *>) ,Prziemisľ D. — ) ,Woyslaus' D. — «) ,hec' C, D. — r) Verbum, rei' in B — D videtur dcesse. — *) ,karactere' C. —ř) ,Sdeslaus' D. — «) ,Diuis' C, D. — *) ,Ólo' D. — «') ,Nenatez' D. — *) Deest C, D. - v) ,01óm* C, D. — *•*) ,M°CC° 1,1111°' C, D. *) Vide inferius. — 2) Vide chartám in Znojmo 1232 m. nov. (CDB III, pag. 23 num. 25) datum. — 3) Vide chartám s. I. 1238 dec. 1 (CDB III. pag. 259 num. 202) datam. 80 NUM. 38. 1255 IAN. 2. censis datae in Olomouc 1546 mart. 31, cuius vidimationis autographum in membrána scriptum in eodem archioo (archivům mon. in Tišnov, sign. A 11) asservatur (E). — Quartum apo-graphum insertům est confirmation Mariae Theresiae, imperatricis Rom., datae Viennae 1750 iul. 25, cuius confirmations autographum in membrána scriptum ibidem (sign. A 16) asservatur (F). — Epluribus simplicibus apographis Mud in copiario chartaceo saec. XVIII. 5 „Privilegia et documenta monasterii Tischnovicensis s. ord. Cisterciensis" intitulato in SAR Brunae (FM, collect, mnscr. num. 603, tomus II.) asservatum commemoretur, fol. 15»—19 (G). Ed: CDM III, pag. 264 num. 274 (ex B, ad 1259 ion. 5). Reg: Chlumecký, Die Regesten, pag. 161 num. 5 (ad 1259 ian. 7). — Böhmer, Add. sec, 10 pag. 434 num. 102 (ad 1259 ian. 5). — Lorenz, Deutsche Gesch. I, pag. 481 (ad 1255 ian. 2, chartám spurium esse declarat). — Kopetzky, Regesten, pag. 120 num. 83 (ad 1259 ian. 5). — Reg II, pag. 21 num. 47 (ad 1255 ian. 2), pag. 82 num. 209 (ad 1259 ian. 5, charta nota falsitatis significatur). — CDS VII. 2, pag. 78 num. 1012 (ad 1259 ian. 5). — Rzehak, Zur alten Geschichte, pag. 69 (ad 1259 ian. 5). — Šebánek, Archivy, pag. 22 num. 127 (ex B, ad 15 1255 ian. 2, charta nota falsitatis significatur). Lit: Zatschek, Beiträge, pag. 31, 68—74 (falsitas chartae arte diplomatica demonstratur). — Fiala, Kancelář, pag. 237 (de argumento chartae disseritur). — KK, pag. 238—245. In tergo chartae manu saec. XIII. ex. scriptum legitur: „Privilegium testimoniale super cambio nabito inter marchionem et monasterium; et valet multum pro ecclesia in Hein- 20 richs" (E); inferius manu saec. XVI.—XVII. scriptum est: „Nota bene, pro tabernis" Scriba: P II 27 = destinatarii scriba, cuius manus ductus scripturae saec. XIII. ex. praebet. Exempla script, num. 1 a, 6. Dictator: destinatarii proprius, qui nomina testium — non autem notam temporis, quae ab iis plane abhor ret, quae de itinere Otakaři in Prusciam (cf. FRB II, pag. 308—309) 23 reperiuntur — ex quadam charta Přemysli Otakaři II. nunc deperdita, monasterio in Tišnov data, videtur recepisse. Omnibus momentis ad rem spectantibus examinatis chartám brevi ante a. 1298 fictam esse iudicari potest. Vide, etiam num. 64++, 197 (B)++. Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Tišnov (A). ätt i In nomine sancte trinitatis et individue unitatis. ■ Primizel, dei gratia rex Boemye, dux Austrie ac marchio Morauie, omnibus, ad quos presens scriptum perve-nerit, salutem in omnium [j salvatore. Privilegium pie recordationis marchionis Morauie, a quo nomen traximus,1 vidimus non cancellatum, non abolitum nec aliqua parte viciosum in hec verba: ü In nomine sancte trinitatis et indivi|jdue unitatis. 35 I Ego Primizel, dei gratia marchio Morauie, etc.2 Nos Primizel, rex, dux ac marchio, patris nostri clare memorie Wencezlai, regis Boemie,3 ac antecessorum nostrorum vesti-giis inherentes omnia iura,omnes libertates in civitatibus et villis,terris cultis et incultis, silvis, aquis, aquarum decursibus, molendinis, pratis, pascuis, cum omnibus, que pre-misimus, sepedicto monasterio sanctimonialium in Thussnowiz, Cysterciensium ordi- «> nis, confirmamus. Testes sunt: dux Polonie Heimicus, Wittego de Noua Domo, Gerozlaus, Andreas, Marquardus de Donawiz, Zdezlaus de Sternberch, Vlricus Zage-schech nobiles Boemie, Parduz camerarius, Egidius purchgravius, Beneda venator, Nezamizl, Iohannes Olomucenses, Iasnzzo purchgravius de Grsez, Hartlibus frater eius, 1255 IAN. 2.-17. NUM. 38, 39. 81 Zudomirus camerarius Breschizlauiensis, Woytech, Andreas, Gerohneus Breschzlauien-ses, Zmilo purchgravius Brumoensis, Chůno purchgravius de Eychorns, Karulus camerarius, Lůzlaus venator, Lambertus zudarius, Bohuscha, Hartmannus fratres, Bohusche, Bznata fratres Brůnnenses, Ruto camerarius, Zmilo de Byelkow, Wichardus s de Tyrna Znoymenses et alii quam plures. Datum in Brunna per manum Willehelmi notarii anno ab incarnationisa Domini M0CC°L0V°, IIIIto nonas ianuarii. Sigillum: in fllis sericis flavi et violacei colons appendebat; sed avulsum et deperditum est. 39. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraoiae, to fratres [domus] hospitalis s. Mariae Theutonicorum in Bohemia, Austria, Moravia seu etiam in provinciis attinentibus constitutos protegendos suscipit, omnes possessiones, quas ipse vel alii eis donaverunt, conflrmat nec non libertates et immunitates eisdem concedit. Apud Elbljg 1255 ian. 17. 15 Autographum in membrána scriptum in Museo Czartoryskiano Cracoviae (sign. dipl. perg. num. 29) asservalur (A). Ed: Philippi, Preußisches U B I. 1, pag. 227 num. 305 (qui, quod ad argumentum chartae pertinet, lectorem in errorem inducit, atque reuera solum extractum chartae praebet). Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 325, 326, 330, 331. 20 In tergo chartae manu saec. XIII. scriptum est: „Hec sunt libertates ordinis a principibus in Bohemia et Morauia collate" (C). Scriba: P II 17 = magister Arnoldus. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus, qui in chartae textu conficiendo charta Přemysli Otakaři I. hospitali Theutonicorum in Olomouc 1222 aug. 26 dala (CDB II, pag. 229 num. 239) usus 25 est, probabiliter illud exemplar nunc deperditum chartae memoratae, sigillo cereo (non bulla aurea) munitae prae manibus habcns, cuius copia registris Vaticanis inserla est. Solummodo verbum „vel" (vide notám h) e charta Venceslai I. eidem hospitali Pragae 1236 sept. 28 data (CDB III, pag. 171 num. 137) videtur esse receptům. Omnia e charta superius dicta hausta typis minoribus exprimuntur. E correctione in nota e adducta intellegi potest scribae chartám 30 scribenti a quodam exemplum perlectum esse. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus (I), 3, Ordo militum Theutonicorum (A). 38.++ ") Ita A. Videlicet Přemysli marchionis 1239 oct. 10 defuncti. — 2) Sequitur tenor II versionis (adulterinae) privilegii Přemysli, marchionis Moraviae, cuius versionem I (genuinam) in Znojmo 35 1234 oct. 31 datam in CDB III, pag. 97 num. 88 vide. Textům II versionis vide ad tempus apud Zatschek, Beiträge, pag. 70 ss, suo tempore in CDB III. —8) Qui 1253 sept. 22 defunctus est. 82 NUM. 39. 1255 IAN. 17. I In* nomine Domini amen.* % Nos Otacharus qui et Premizl, dei grácia dominus regni Boemie,& dux Austrie et marchio Moravie, || fratri Popponi, magistro hospitalis sancte Marie domus Thevtonicorum Ierosolimitani,c et universis fratribus eiusdem ordinis imperpetuum. Cum regie magnificen|Jcie et munificencie benefícia ad omnes generaliter debeant extendi, nostra tamen consulte decrevit serenitas eos tueri potencius et fovere clemencius, qui divinis insudantes ob||sequiis, non solum res suas pro Terre sancte deffensione* largiter expendunt, sed eciam corpora sua animo inperturbato et affectu pio gravissimis periculis expo-nunt devocius. Noverit itaque tam presens etas, quam futura posteritas, quod nos domus et possessiones et fratres hospitalis sancte Marie domus Thevtonicorum Ierosolimianic et insuper omnes in eorum possessionibus habitantes, constitutos in regno noslro tarn in Boemia quam in Austria et in Morauia seu eciam in aliis provinciis regno nostro atťnetibus, sub nostre magnitudinis recipimus protectionem et omnes possessiones cum omnibus attinenciis suis, quas vel nos eidem domui contulimus, vel progenitores nostri vel eciam alii nobiles viri vel ingenue inatrone, seu eciam alii Christi fldeles minoris facultatis et potencie prefate domui contulerunt, eidem libere et pacifice possidendas nostra regia auctoritate confirmavimus. Ľt mancipavimus6 etiam omnia predii (is collata et conferenda cum eorum colonis et inquilinis et omni família, sive sint liberi, sive servi, ab omni hire ad usus nostros vel nobilium a nobis inbene-ficiatorum vel ceterorum officialium spectante vel utilitate secundum^ morem terre pertinente vel accrescente; hec statuentes, ne quis prenominatam domum aliquo modo super hiis iusticiis vel consuetudinibus vel commoditatibus/' que usui regni vel nobilium vel ceterorum competere vide-bantur, audeanť* impetere vel gravare, veJ ea, que a nobis eis concessa sunt, in irritum revocare. Ubi autem eos ab omni iure generaliter absolvimus, non est necesse, ut de aliqua iuris specie aliquis questionem debeat movere. Addidimus eciam, quod firmiter sanctimus, eos et eorum homines per thelonea transeuntes nullum dare passagium pro se ipsis vel pro aliquibus rebus ad domum eorum spectantibus, nisi sint mercatores eorum publici, qui pro comodisď proprhs amplian-dis laborant, quos a theloniis non absolvimus. Si vero contigerit, quod aliquis occidatur ab homi-nibus eorum et amici occisi velint occisores de homicidio impetere, coram nobis respondeant, res vero occisorum in providencia fratrum permaneant. Si autem fur vel predo manifeste in ipso actu deprehenditur, bona furis fratribus remaneant et ipsi secundum consuetudinem terre a nostris iudicibus puniantur. Si vero naroc, quod latine dicitur accusacio, furum vel nocturnorum predonum super eorum homines evenerit, iudicio astent curie secundum morem terre, in nulio nostre celsitudini nec nostris quoad aliquam utilitatem responsuri, set omnis culpe satisfactio cedat in usus fratrum; et tamen homines, si rei fuerint comprobati/ adversariis satisfaciant. Si vero homo accusatus per honestos vicinos suos, fide eorum requisita, fuerit absolutus, curie non respondeat; et hec diligenter notanda, quod ubi eos ab omni utilitate nostra et nostrorum absolvimus, nichil iuris quoad hoc nostre magnitudini vel nostrorum commoditatibus retinemus. Nullus etiam cogat fratres aut homines eorum ad aliquod servile officium, vel pro castrorum edifi-cacione velA pro* aliquo servicio tali, quod eis sit ad impedimentum libertatis sue, quia plenam ct integram in omnibus possessionibus suis eis concessimus libertatem, ita ut* ipsi de hominibus suis disponant omnia ad profectum domus. Cum vero Celebris memorie tarn imperatores magni-fici quam alii gloriosissimi reges prescriptam domum amplissimis ditaverint possessionibus et 1255 IAN. 17. - FEBR. 18. num. 39, 10. 83 muni*erint(I privilegiis, nos etsi eis non equamur diviciis, tarnen pro posse nostro volumus eis beatis parificari mentis; ideoque indulsimus eis, quod sive maiores sive minores in regno nostro constituti proprias possessiones eidem domui contulerint, vel ipsi aliquas iustis condicionibus vel debitis modis acquisierint, ab omni prefato iure, ad usus nostros vel nostrorum accedente, se-5 cundum quod superius est determinatum, easdem possessiones esse liberas et absolutas, ut per hanc indulte libertatis concessionem et utilitatis nobis debite collacionem nostre clemencie apud deum et ipsius matrem nostra merita sint favorabilia et excellenciora. Ut autem hec nostre constitucionis pagina tarn serenissimis temporibus nostris, quam futuris robur habeat et firmita-tem, earn nostre sublimitatis sigillo fecimus insigniri; districte sanctientes, ut quicumque has io libertates vel indulgencias temere transgressi fuerint, vel ea, que a nobis vel predecessoribus nostris vel* ab aliis fldelibus viris eidem domui sunt collata, violenter invcserint vel abstulerint, pena decern marcarum auri in nostram cameram solvendarum puniantur; ita tamen, ut prius lesis satisfaciant. Huius rei testes sunt: Bruno Olomucensis episcopus, Otto comes de Hardekke, Alberonem*" de Chunringen, Witego de Noua Domo, Borso, Ieroschius 15 castellanus Pragensis, Wokko, Zrnilo de Luhtenburch,* Bosco et fratres sui, Zrnilo de Belkowe, Ianzo, Hartlibus, Marquardus camerarius, Ydik, Andreas dapifer, Be-nescius, Orphani ambo1 et alii quam plures. Actum et datum apud Elbinguni anno Domini M°CC°LV0,* sextodecimo kalendas februarii.* Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae et Stiriae, e cera fusci coloris confecium, 20 in fllis sericis flavi etrubri coloris ex parte laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. iO. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, fratribus Praedicatoribus in Olomouc donationem capellae sancti Michaelis cum areis ad earn perlinentibus a patre suo rege Venceslao I. factam confirmat. 25 Brunae 1255 febr. 18. Autographum in membrána scriptum olim (certe usque ad annum 1925) in archivo fratrum Praedicatorum in Olomouc (sign. F III Ra) asservabatur, nunc in archivo parochiae. in Rludou (sine sign.) asservatur (A). Ed: CDM III, pag. 191 num. 216 (ex A). 30 Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 432 num. 68. — CDM VII, pag. 760 num. 109. — Reg II, pag. 21 num. 48. Lit: KK, pag. 176—176. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 375—376, 381. 39. a'a) ,n nomine Domini amen' palidiore atramento scriptum est A. — *) ,Boem' A. — c) ,Ierosolimit' A. —- a) Ita A. —e) Ita pro ,emancipavimus' A. — /) ,c' ex ,e' in scribendo sine rasura 35 correctum est A. — f) ,omoditatibus' A. — ") ,oprobati' A. — ft) Vide notam introductoriam. — *) ,Luhtenb' A. — k'k) Verbis competenter distentis scriptum est A. l) Videlicet Cadoldus et Sigefridus. 84 NUM. 40. 1255 FEBR. 18. Scriba: P II 28 = in cancellaria regia munere fungens sive in circulo diplomatico Olomucensi per occasionem scribens. Exempla script, num. 1 a, 7. Dictator: ignotus, destinatarii sive circuit diplomatici Olomucensis proprius; in prooemio nec non in promulgationis formula chartae vestigia stili notarii 0 5 dicti (Roberti, episcopi Olomucensis, anno 1240 defuncti) fortasse occurrunt. Concedendum est dictatorem chartae A nunc 5 deperdita charta donationis Venceslai I., cuius mentio in A fit (vide n. 1), usum esse. In charta replicata scripturae quidam ductus lineae ultimae sub plicatura impressi sunt. Verisimillime itaque censendum est atramentum, quo scriba utebatur, nondum siccum fuisse et iam chartám sigillo munitam esse. Incisionibus quoque in charta sigilli appendendi causa factis ea, quae scripta sunt in linea ultima, laesa sunt. 10 Vide: II. 1 a, P. O. II., Gaudencius... P II 28 (A), 3, Ordo fratrum Praedicatorum (B). Autographum chartae nobis v. d. V. Medek, parochus Bludoviensis, benignissime trans-mittendum curavit. : Otacharus ! qui et Premisl, dei gracia dominus regni Bohemorum, dux Austrie ac marchio Morauie, universis presentes litteras ff inspecturis in perpetuum. *s Quia temporalium donacio propter deum plus conferre dantibus quam accipientibus consvevit eo, quod [| magna pro parvis, celestia pro terrenis, pro temporalibus recipiant sempiterna, omni homini habenti divicias huius mundi nec in hiis finem || sue leticie deponenti, est necessarium ad salutem, ut pauperibus in presenti usum comunicent* collatorum, cum quibus in futuro fructum percipiant eternorum. Noverit igitur tarn 20 presencium etas quam futurorum posteritas, quod pie memorie pater noster Wence-slaus, illustris rex Bohemorum, volens operibus hoc efficere pietatis, quatenus de regno temporali ad regnum perpetuum transferretur, pauperibus spiritu fratribus, videlicet Predicatoribus in Olomuch, capellam sancti Michaelis cum areis ad se pertinentibus contulit iure perpetuo possidendam.1 Sed et nos ad idem tendentes ipsiusque donacio- 25 nes liberalius prosequi cupientes, non solum collata ipsis fratribus confirmavimus, immo eciam alia superaddidimus intuitu remedii anime patris nostri et nostre sanita-tis, fratrum predictorum quieti et necessitatibus providentes, quatinus ibidem devocius Domino famulentur. Ut autem utraque collacio possit inviolabilis permanere nec ei per quemquam in posterům valeat derogari, ipsam scripto fecimus commendari6 30 scriptumque nostri sigilli robore communiri.c Testes huius donacionis sunt hü: Dominus Witko de Nona Domo,* Marquardus subcamerarius Bohemie, Bohuš filius Cerho-nis, Leo de Boleradich, Hermannus de Lethowich, Stephanus gener Sudomiri viri nobiles regni nostri; insuper curie nostre capellani: Gaudencius et Woyslaus et alii quam plures. Datum in Brunna anno incarnationis dominice M°CC°LV°, XII° 35 kalendas martii per manus domini Wilhelmi, nostri notarii. Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis fusci et viridis colons ex parte laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 40. °) ,ouicenť A. — ö) ,omedari' A. — c) ,omuniri' A. — <*) Seu ex ,Donco£seu ex ,Domvf sine rasura corr. est A. *) De hac donatione in nolis introductoriis vide. 1255 MART. 8. NUM. 41. 85 41.4 Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Morauiae, Iudaeis in dominio suo constitutis iura expresse nominata observanda statuit. Apud Krems 1255 mart. 8. 9 Apographum saec. XV. maioris partis textus chartae (ab initio usque ad art. 27, ubi dicitur „et postea vendendi habeat libertatem" (= Pars I.)) exstat in cod. mnscro membr. Privile-giorum Novae Civitatis f Austriae J in archivo eiusdem civitatis (sign. A I, 1), fol. 15—15v (B). — Versionis Germanicae (totius textus chartae) apogr. saec. XVI. cod. membr. mnscrus bibliothecae Nationalis Viennensis (num. 2988) praebet, fol. 128—132 (T 1). — Alterum io apographum totius textus eiusdem versionis itidem saec. X VI. exstat in cod. mnscro fortasse membranaceo bibliothecae ducis Augusti in Wolfenbüttel (sign. num. 603), fol. 91—94" (T 2).1 I. partem textus Germanicae versionis inferius sub * praebemus. Reliquam (II. partem) eius in sinistra columna, pag. 87 ss vide. Ed: Scherer, Die Rechtsverhältnisse, pag. 322—326 (versio Germanica, fortasse ex T 1). 15 Reg: Bretholz, Quellen zur Gesch. der Juden in Mähren, pag. 7 num. 7. Dictator: magister Arnoldus, qui in protocolli formulis, in prooemio chartae nec non in statu-torum articulis 1—31 charta Friderici, ducis Austriae, Iudaeis in Starhemberg 1244 iul. 1 data (BUB II, pag. 283 num. 430) (== F) usus est. Genuinus textus chartae articulo 32 posterius addito videtur esse corruplus. 20 Principálem textům I. partis chartae comprehendere conati sumus, B, F (exempt. A—D) nec non Tl et T2 respicientes. Latinám versionem II. partis textus chartae a nobis reconstructam in columna dextru (vide pag. 87 I. 27 ss) praebemus. Quae ibidem tgpis minoribus inclinatis exprimuntur, ex F recepta esse nemo non videt. Texlum articuli additi (32) uncis acutis clau-simus; eundem in chartis Přemysli Otakaři II. Pragae-Viennae 12[62J mart. 29 (num. 316) 25 nec non apud Brunam 1268 aug. 23 (num. 566) Iudaeis datis invenimus, quas etiam in pluribus aliis articulis huius chartae respeximus. In editione nostra denique proprietates dictatus mag. Arnoldi non negleximus. Corroborations, testium etdati formulas chartae nostrae solummodo has proprietates nec non Tl, T2 prae oculis habentes reconstruere conati sumus, proinde eas lilteris inclinatis expressimus. 30 Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus (K), 6, De chartae apud Iudaeos usu (B). Ina nomine Domini amen.« Nos Ottocharus qui et Premzel, dei gracia dominus regni Boemie, dux Auetrie et marchio Morauie, universis hanc paginam inspecturis in perpetuum. Quoniam uniuscuiusque* condicionis homines in nostro dominio com- morantesc volumus gracie et benivolencie nostre participes inveniri, Iudeis universis in regno 35 nostro et dominio constitutis hec iura statuimus* inviolabiliter observari: [1] Primum quidem statuimus*, ut pro pecunia mobili aut pro re inmobili aut in causa criminali, que tangit personam aut res ludei, nullus Christianus contra Iudeum nisi cum Christia-no etď Iudeo in testimonium" admittatur. [2] Item si Christianus Iudeum impetit^ asserens, quod ei pignora sua obligaverit, et 40 Iudeus hoc diffitetur,^ si Christianus ludei simplici verbo fidem noluerit adhibere, Iudeus iurando super equivalenteft sibi oblato suam intencionem probabit et transiet absolutus. 86 NUM. 41. 1255 MART. 8. [3] Item si Christi anus obligaverit pignus Iudeo af firmans, quod Iudeo pro minori pecunia obligaverit, quam Iudeus confiteatur, iurabit Iudeus super pignore sibi obligato, et quod iurando probaverit, Christianus ei solvere non recuset. [4] Item si Iudeus Christiano testibus non assumptis dicat se pignus mutuasse, et ihV nega-verit, super hocfc Christianus sui solius iuramento se expurget. [5] Item* Iudeus recipere poterit nomine pignoris omnia, que sibi fuerintm obligata, quo-cumque™ nomine vocentur, nulla de hiis requisicione facta, exceptis0 vestibus sanguinolentis et madefactis, quas nullatenus acceptabit. [6] Item si Christianus impetiverit1" Iudeum, quod pignus, quod Iudeus habet, ei furtim sit aut per violenciam* ablatum, q Iudeus iuret super illo pingnore, quod cum recepit, furtim 10 esse ablatum aut raptům'' ignoravit, hoc in suo iuramento implicito, quanto sit* ei pignus huius-modi obligátům, et sic probacione* facta Christianus sortem et usuras ei persolvet medio tempore accrescentes. [7] Item si autM per casum incendii aut per furtum aut per vim res suas cum obligatis sibi pignoribus amiserit et hoc" constiterit,1" et Christianus, qui obligavit, nichilominus eum impetit/ 15 Iudeus iuramento proprio absolvatur. [8] Item si Iudei de facto inter se discordiam moverint aut gwerram, iudex civitatis nostre nullam sibi iurisdiccionem vendicet in eosdem, sed rex aut dux aut summus terre vel regni camerarius"* iudicium exercebit. Si autem reatus vergit in personam, soli regi five duci hie casus reservabitur iudicandus. 20 [9] Item si Christianus Iudeo vulnus qualecumque inflixerit, reus regi sive duci solvat XII marcas auri sue camere deferendas et vulnerato XII marcas argenti et expensas, quas pro suimet curacione impenderit medicine. [10] Item si Christianus Iudeum Occident,"5 *digno iudicio puniatur et omnia rei mobilia et inmobilia in regis seu ducis transeanť8' potestatem. 25 [11] Item si Christianus Iudeum ceciderit, ita tarnen quod sanguinem* non effundat, solvat regi sive duci quatuor marcas auri,* percusso seu leso quatuor marcas argenti; si vero pecuniam habere non poterit, per detruncacionem manus satisfaciat pro conmisso. [12] Item ubicumque Iudeus dominium nostrum2 transierit, nullus ei aliquod impedimen-tum prestabit nec molestiam inferataa nec gravamen: set si aliquas merces aut alias res duxerit, de 30 quibus muta debeat provenire, per omnia mutarum loca non nisi debitam solvat mutam, quam solveret unus civiumĎ& civitatis illius, in qua Iudeus eo tempore commoratur." [13] Item si Iudei iuxta suam conswetudinem aliquem ex mortuissuis aut de civitate ad civitatem, autad de provincia ad provinciám, aut^ de una terra ad aliam deduxerint, nichil ab eis per mutarios nostros volumus extorqueri; si autem mutarius aliquid extorserit, ut predo,* 35 qui vulgariter rauber dicitur, puniatur. [14] Item si Christianus eimiterium Iudeorum quacumque temeritate dissipaverit autdd invaserit, in forma iudicii moriatur et omnia sua proveniant* regis camere sive ducis, quocum-que nomine nuncupentur. [15] Item si aliquis temerarie iactaverit super scolas Iudeorum, iudici Iudeorum duo talenta 40 volumus ut persolvat. 1255 MART. 8. NUM. 41. 87 [16] Item si Iudeus iudici suo in pena pecuniaria, que wandel dicitur,ee reus inventusfuerit, non nisi XII denarios solvat ei. [17] Item si Iudeus per edictum sui iudicis vocatus# ad iudicium primo et secundo non venerit, pro utraque vice iudici quatuor denarios solvat; si ad tercium edictum non venerit, 5 solvat XXXlI denarios iudici memorato. [18] Item si Iudeus Iudeum vulneraverit, suo iudici duo talenta in penam, que wandel dicitur, solvere non recuset. [19] Item statuimus, ut nullus Iudeus iuret super rodali,9i preterquam ad nostram pre-senciam evocatus. 10 [20] Item si Iudeus clam fuerit interemptus, ut per testimonium constare non possit amicis suis, quis eum interemerit,Wt si post inquisicionem factam aliquem suspectum habere" ceperint, non Iudeis contra suspectum" pugilem volumus exhibere. [21] Item si Christianus alicui Iudee manum iniecerit violentam, manum illius volumus detruncari. 15 [22] Item iudex Iudeorum nullam causam ortam inter Iudeos in iudicium deducat, nisi per querimoniam fuerit invitatus. [23] Item si Christianus a ludeo pignus suum absolvent ita, quod usuras non persolverit, si easdem usuras infra mensem non dederit, illis usuris accrescant usure. [24] Item nullum in domo Iudei volumus hospitari. 20 [25] Item si Iudeus super possessiones aut literas magnátům terre pecuniam mutuaverit et hoc per suas literas et sigillum probaverit, nos ludeo possessiones assignabimus obligatas et ei eas contra violenciam defendemus. [26] Item si aliquis vel aliqua puerum Iudei abduxerit, ut fur volumus condempnetur. [27] Item si Iudeus receptům a Christiano pignus per spacium anni tenuerit, si pignoris 25 valor mutuatam* non excesserit, Iudeus iudici suo pignus demonstrabit et postea vendendi habeat libertatem. Und8 ob das phant pey dem Juden Si quod pignus per annum et diem apud ain jar und ain tag beleibt, so sol er Iudeum remanserit, nulli super hoc postea darnach nyemant darumb antwurten. respondebit. 30 [28] Item wir wellen, das nyemant [28] Item volumus, ut nullus Iudeum ainen Juden umb losung die*8 phant an super solucione pignorum in sua feriali die seinem veirtag tueĎ genöten. audeat cohercere. [29] Item welcher Christen aynem [29] Item quicumque Christianus Iu- Juden mit gwalt nymptc seine phantc d deo per vim abstulerit pignus suum aut violen-35 oder frevelich in sein haus gieng, der sol ciam in domo eius exercuerit, ut dissipator als ain Wliechster unser chamer swerlich* camere nostre graviter puniatur. gepessert werden. [30] Item gegen ainem Juden schol [30] Item contra Iudeum nisi coram nicht, nur in seiner schuel, in dem gericht ge- suis scolis nusquam in iudicio procedatur nobis 40 schlagt werden,* ausgenomen uns; wir mu- exceptis, qui eos possumus ad nostrum presenciam gene zu unser** gegenwurtikait vordem.* evocare. 88 NUM. 41. 1255 MART. 8. [31] Item wir seczen, das sy von ainem phunt phening-f nicht mer» denn acht phenning nemen zu gesuech. [32] Item nach dem aufsatz pabst lnnocencii, unsers heiligen vaters seczen wir und verpieten strengikleich, das für-bas kainJud in unserer herschaft geczigen werden, das sy menschlichs pluet nützen, semt nach dem gepot der gesetzeÄ jerlich* von allem pluet sich die* Juden enthalten. Das aber alles daz* vorgeschriben ist, kraft hab ewiger vestigung, haben wir ge-poten den gegenwurtigen brief den Juden1 zu geben zu ainer sichtigen gezeugnus und sicherhait mit bewarung unser insigel ge-sterckt. Geschehen und geben zu Krembs nach Christi gepurd tausent zway hundert jar und™ darnach in dem fünfundfünfczigsten jar, an dem achten tag des merczen. Der sach sind zeugen: graf Ott von Hardegk," Hainreich der Schenkch von Halbpach,°Albrecht^vonChumng,8 Hainreich marschalhr in Österreich, Chunrat von Hinperg,8 Hainreich von Liechtenstain,' Chunrat von* Zelking, Albrecht von Zellking,« Calhoch^von Tulbing,«1 Haidmar3' von Liechtenwerd,^ Rappot und Hadmarz von Valberberch,»» Wittigft& vom Newn-haws, Marchartcc kamrer unsers kunig-reichs, Wenesch underkamrer,* Jaenczo** von Deblin, Weiczlobee von Lublicz,# Dizlab^f von* Troppaw, Ott kamrer in Österreich** und manig ander. Geben durch handen maister Wil-halms und maister Gotschalhs,^ unserer Schreiber.** [31] Item statuimus, ut et ludet de talenlo* non nisi octo denarios percipiant in usuris. [32] Item iuxta constituciones pape lnnocencii, sancti patris nostri, districtius prohibemus, ne de cetero Iudei singuli in nostro dominio constituti culpari debeant, quod humano utuntur sanguine, cum iuxta preceptum legis ab omni prorsus sanguine se Iudei contineant universi* Et ut omnia, que premissa sunt, pe.r-petue obtineant firmitatis robur, presens instrumentum ipsis dari mandavimus in evidens testimonium et cautelam sigillorum nostrorum munimine roboratum. Actum et datum apud Chrems anno ab Christi incarnacione millesimo ducentesimo quin-quagesimo quinto, octavo idus marcii. Huius rei testes sunt: comes Otto de Hardekke, Heinricus pincerna de Habs-pach, Albertus de Kuenring, Heinricus marscalcus Austrie, Chunradus de Hinl-perch, Hainricus de Liechtenstein, Chunradus de Zaekkingen, Albero de Zaelkingen, Chalhohus de Tulbingen, Hadmarus de Liechtenwerd, Rappoto et Hadmarus de Valchenberg, Wittigo de Nova Domo, Mar-chardus camerarius regni nostri, Bene-schius subcamerarius, Jaenczo de Deblin, Waczlaus de Lublich, Zdislaus de Oppavia, Otto camerarius Austrie et alii quam plures. Datum per manus magistri Wilhelmi et magistri Godeschalci, notariorum nostrorum. 41.+ «-«) Deest in B, corr. ex T 1,T 2.— ») ,unusquisque' B, corr. ex F. — e) ,omorantes' B. — d) Deest B, corr. ex F. — ") .testimonies B, corr. ex F. — f) ,impedit' B, corr. ex F. — e) ,diffldetur' B, corr. ex F. — *) äquivalentem' B, corr. ex F. — f) ,illi' B, corr. ex F. — *) ,hec' B, corr. ex 1255 MÄHT. 8. NUM. 41. 89 41.+* In gottes namen amen. Wir Ottakcher, der man auch Prempil nennet, von" gotz gnaden e herr° des kunigreichs zu Pehaym, herczog zu Osterreich und marggraf zu Merhern,a tun kund allen den, die den brief ansehen ewigkleichen. Wann wir wellen, das allerlay leut, die in 5 unser herscheft wonund sind, unser genad und guetwilligkait tailheftig werden funden," darumb allen Juden in unserem reich und herrschaft seczen wir dise recht unverschaidenlich zu behalten. [1] So seczen wir zu dem ersten, das umb varund guet oder umb ligunds guet oder in chlag-haftigen sachen, die ainsa Juden leib oder gutft antreffen, kain Christen gegen aim° Juden czu geczeugnus lassen werd, nur mit airn« Christen und mit aim° Juden. io [2] Item ob ain Christen ainen Juden anspricht, er hab im phant gesetzt, und der Jud des nicht vergicht, ob denn der Christen des Juden ainveltigen worten nicht gelauben wil, so sol der Jud auf ainem so tewrem phant" sweren und sein maynung beweren" und sol ledig sein. [3] Item ob ain Christen ainem Juden ein6 phant setzt und gicht, er hab im die umb mynner gesetzt, denn der Jud gicht, der Jud sol sweren auf dem phant, das im gesaczt ist, und was er mit 15 seinem aid bestet,® des sol im der Christen nicht wider sein zu gelten. [4] Item ob ain Jud an zeugen spricht, er hab ainem Christen an phant gelihen, und der laugent des, darumb sol sich der Christen mit seins ains aid bereden. [41.+] F. — l) ,si' sequitur in B, corr. ex F. — m) ,fuerunt' B, corr. ex F. — ») ,quecumque' B, corr. ex 20 F. — °) Vox ,exceptis' mendose repetitur in B. — p) ,impediverit' B, corr. ex F. —- «) ,oblatam' B, corr. ex F. — r) ,reparatum' B, corr. ex F. — s) ,fit' B, corr. ex F. — ') ,iuracione' B, corr. ex F. — «) ,autem' B, corr. ex F. — vv) ,hec constitit' B, corr. ex F. — w) ,camaris' B, corr. ex F. — *) .interemerit, morte' F. — *') ,transeat' B. —») ,argenti' B, corr. ex F et T 1,T 2. — z) ,vestrum' B, corr. ex F et T 1, T 2. — ««) ,infert' B, corr. ex F. — w>) ,hominum' B, corr. ex F et T 1, T 2. — 25 ec) ,omoratur' B. — dd) ,aud' B. — ee) ,dicuntur' B, corr. ex F. — ff) ,vocatur' B, corr. ex F. — 89) ,rodale B, corr. ex F. — hh) ,interemit' B, corr. ex F. — *<-ii) Deest B, corr. ex FetT 1, T 2. 41.+ «) ,dero' T 2. — ») ,tur' T 1, ,türr' T 2. — «) ,sein phant nimpt' T 2. — d)Cum titulo superfluo, seu cum signo super ,e' posito Tl. — e) Sequitur ,sew' in T 2. — /) Sequitur ,zu der Wochen' in T 2. — 0) ,nur' T 2. — *) ,ee' T 1, ,e' T 2. —- *) ,all' T 2. — *) ,das das da' T 2. — 30 ') ,den prief sequitur T 1. — m) Deest T 2. — ») ,Hardekch' T 2. — °) ,Halbspach' T 2.—*) ,Alber' T 2. — 9) ,Churring' T 2. — r) ,marschalikch' T 2. — «) ,Himtperch' T 2. •— *)» Lichten-stain' T 2. — «) ,Zelking' T 2. - - *') ,Chalhoch' T 2. — w) ,Tülbingen' T 2. — *) ,Hadmar' T 2. — y) ,Lichtenberd' T 2. — Sequitur ,geprueder' T 2. — aa) ,Valkchenperch' T 2. — ,Witig' T 2. — cc) ,Marichart' T 2. — dd) , Jaenzo' T 2. — «») .Boyzlab' T 2. — //) Sequitur ,von' T 1. — 35 89) ,Wudc'zIab' T 2. — **) .Österreich' T 2. — «) .Gotschalichs' T 2. — Sequitur ,annotercie decime indicionis et cetera' T 2. l) Tertium apographum musei Francisco-Carolini Linciae, quod v. d. Scherer (oide superius) commemorat, iam dudum (vide apud Bretholz superius citatum) deerat et ne his quidem temporibus inveniri potest, sicut nos v. d. 0. Hageneder, archivi publici Linciae moderator, benignissime certiores 4(i fecit. — 8) Textum I. partis versionis Germanicae huius chartae et notas competentes (a—bb)vide inferius sub *, ubi textum T 1 cum variationibus verborum maioris momenti ex T 2 dedimus. — *) De hoc articulo, qui videtur esse additus, cf. superius et eliam in num. 36 n. 2. 90 NUM. 41. 1255 MART. 8. [5] Item ain Jud mag nemen» in phantsweis alles, das im gesetzt wirt, wie das genannt ist, an alles erfaren, ausgenomen pluetige und nasse gewant, die sol er mit nichte nemen.« [6] Item ob ain Christen ainen Juden anspricht, das im das phant, das der Jud hab, dieplich oder mit frevel« sey genommen, so sol der Jud sweren auf demselben phant, das er da erst nam, nicht gewest hab, das es dieplich oder r^ublich genommen wer,* und das in dem aid begriffen 5 werd, wie teur das phant versetzt sey, und wenn das sweren also geschiecht, so sol im der Christen gelten" das haubtgut und den gesuech der die tzeit darauf wechst. [7] Item ob er von prunst oder von dieben oder von gwalt sein hab mit phandten verlur und die im verseczt weren und das ain kunschaft wer,° und der Christen, der die phant gesetzt hat, in dennoch anspricht, die sol der Jud mit seinem aigen aid ledig weren. 1» [8] Item ob die Juden wider ainen gewerren0 hueben oder ainen* krieg, so sol der statrichter sich hintztd in kains rechtens verfallen,«1 a sunder der kunig oder der herczog oder der obrist chamrer des lands oder des reichs sol das gericht volfueren. Ob aber die schuld an den leib get, so sol dasselb geschieht allain dem kunig oder dem herezogen behalten werden ze richten. [9] Item ob ain Christen ainem Juden welcherlay wunden tat," der sol dem kunig oder dem 13 herezogen geben" zwelf marck golds in sein kamer und dem gewundten XII marck silber und zerung, was in zu erezney sein hailung chost. [10] Ist8aber das* ain Christen ainen Juden tott, so sol er pillich''mit-f gericht gepuest werden, und alles» sein» varund undft ligund gut* sol gen* in den gewalt des kunigs oder des herezogen, c . e [11] Item ob ein Jud ainen Christen slaeg also, das er nit plütrunsig wurd, der sol dem 20 kunig oder dem herezogen geben6 vier marck golds, dem geslagenm vier marck silber; mag* er aber* des guts nicht gehaben, so sol er mit abslahung der hend genüg tun, umb die schuld. [12] Item wo0 ein Jud durch unser herrschaft vert, so so! im nyemant kainp layd tun noch irrung oder" beswerung,0 sunder ob er chaufmanschaft oder ander ding fuert, davon maut becho-men solt, so sol er an allen mautsteten0 nicht mer,9 denn17 rechte maut geben, die ain purger geb" 25 von der statt, darin der Jud die weil wont. [13] Item ob die Juden nach irer° gewonhait etlich awz5' iren toden von stat zu stat oder von gegent zu gegent oder von lant zu1" lant fuerten, ob* aber in ain* mauter ichts ab-wolt* noten,' der sol als ain rauber pust werden. [14] 1 30 [15] Item ob yemant frevelichen« auf der Juden schuel wurf, wellen wir, das der geb dem Judenrichter II tal.tt den." [16] Item ob ain Jud seinem richter der rew," die man wandel haist, schuldig funden wurd, so sol er im nit mer gebn denn XII den. [17] Item ob ein Jud mit dem gepot seins richter«1 gevodert wurd" von erst zu" dem und zu 35 dem anderen, denn nich cham, so geb dem richter zu yedemmal IUI den.; kumbt er zum" dritten mal nicht, so geb XXXVI den." dem vorgenanten richter.«' [18] Item ob ein Jud ainen anderen6 Juden wundet, so sol er geben seinem richter zu wandel zway phunt phening.6 [19] Item wir seezen auch6, das kain Jud swerz auf dem radal an allain er sey gevordert zu 40 imsera gegenwurtikait. 1255 MART. 8. - 18. NUM. 41, 42. 91 [20] Item ob ain Jud haimlichen wurd verderbt und sein freunt mit geczeugnus nit gewissen möchten, wer in verderbt hat, ob sy nach erfarschung etwenn begundena» arkchwonn«*, so wellen wir den Juden gegen den arkchwenigen" ein kemphen enpieten.60 [21] Item ob ain Christen ainer Juden mit frevelicher* hant angriff, wellen wir, das im die 5 hant werd abgeslagen. [22] Item der Judenrichter sol kain sach, die sich under den Juden erhebt, in das gericht pringen, nur es sey mit chlag darzu gepeten. [23] Item ob ein Kristen seine phant von ainem Juden löst also, das er den gesuech nicht gilt, ob er denn denselben gesuech inner ainem moneid nicht geit, so sol gesuech zuwachsen» dem io gesuech. [24] Item wir wellen, das kainer in ains Juden haws werd beherbergt. [25] Item ob ain Jud auf der lantherren erb oder brief gelt leicht und daz mit seinem brief und insigl bewert," wir wellen dem Juden, das versaczt erb einantwurten und im das für gewalt schirmen. 15 [26] Item ob ainer oder aine aines Juden kind hinfurt, wellen wir, das er verdampt werd als ;iin dib. [27] Item ob ain Jud ein pliant, das er von ainem Christen genommen hat, jars frist halt, ob das phant nicht tewrer ist, dann das guet, das er darauf gelihen hat, so sol der Jud seinem richter dasselb phant zaigen,"' darnach sol er freye wal haben das* zu verkaufen.2 20 42. Pfemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraoiae, fratribus in domo sancti Nicolai Pataviae libertatem per terras suas omnium rerum mobi-lium transitus, omni vectigalium exactione inhibita, concedit. Apud Krems 1255 mart. 18. 25 Duo autographa in membranu scripta in archivo publico Monacensi (sign. KU Passau — Sl. Nikola 3511, II) asservantur (A 1, A 2). 41.+* ») Cum titulo superfluo seu etiam cum signo litterae ,e' superposito scriptum est T 1. —b) Deest in T 2. —- c) Etiam ,geliten' legi potest Tl. — dd), kains rechten hincz in aufziehen' T 2. — ee) ,Item ob' T 2. — /-/) ,mit pilleichen' T 2. — an) ,clas sein ist, es sey' T 2. — ") ,gut oder' 30 T 2. — *) ,gut das' T 2. — fc) ,geben werden' T 2. — *) Sequitur ,doch' in T 2. — »') ,oder dem gemailigten' sequitur in T 2. — »-») ,ob aber er' T 2. — °) ,wa' mendose Tl. — v~v), tun chain irrung,laidigungnoch' T2. — ««) ,nur di' T2. — «') ,nach'mendose Tl. — r)Sequitur ,ainenandern' in T 2. — «-«) .wellenwir, das unser' T 2. — '-*) ,abnottet' T 2. — "-«), phunt' T 2. — ») ,pen' T 2. — w) ,richtte' Tl. — x) Sequitur ,zu gericht' T 2. — v-v) ,und zu dem andern mal nicht chöm, so sol 35 er zu iedenmal dem richter geben IUI den., ob er zu dem drittenmal nicht chöm, so sol er geben VI und XXX den.' T 2. — z) ,wer' T 1. — »«) Sequitur ,zu' in T 2. — «*) ,erpieten' T 2. — «=) Sequitur ,und' T 2. *) Art. 14 deest in T 1 et T 2. — 2) 77. partem Germanicae versionis huius chartae (ex T 1 cum txiriationibus textus maioris momenti ex T 2) nec non notas competentes (a—kk) vide superius. 92 num. 42. 1255 MART. 18. Ed: Hund, Metropolis Salisburgensis II, pag. 395 (ex quodam apogr.J. — MB IV,pag. 347 num. 33 (ex B). — Lambacher, österreichisches Interregnum, pag. 35 num. 24 (ex Hundo). Reg: Reg B III, pag. 58. — Böhmer, Add. sec, pag. 432 num. 70. — Wendrinský, Nachträge, pag. 426 num. 471. — Reg II, pag. 21 num. 49. Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 326, 330—331. 5 Scriba A 1, A 2: P II 17 = magister Arnoldus. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus, qui charta Friderici, ducis Austriae, fratribus in domo sancti Nicolai Pataviae in Mödling 1240 sept. 24 data (BUB II, pag. 209 num. 365) usus est, quae typis minoribus exprimuntur. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus (L). 10 I In nomine sancte et individue trinitatis amen, s Otacharus qui et Premizl, dei gracia dominus regni Bo||emie,a dux Austrie et marchio Morauie, universis hanc pa-ginam inspecturis imperpetuum. Excellencia sublimita||tis desupei* nobis collate requirit, ut ea, que ad usum et provectum ecclesiarum conducunt et expediunt, studeamus atten||cius promovere.c Multitudinem ergo conmissorum nobis sincera mentis intencione diligenti considera- 15 cione perpendentes et digna revolventes percunctacioned peccatorum nostrorum vulneribus salubris medicaminis cauterium adhibere pium statuimus. Pro remedio* videlicet pie recorda-cionis serenissimi domini patris nostri regis Boemie Wenzezlay**1 et* antecessorum nostrorum illustrium ducum Austrie nostreque salutis intuitu fratribus in domo sancti Nycolay Patavie deo inibi militantibus ob veneracionem reliquiarum ibidem reconditarum plenissimam liber- 20 tatem per terras nostras tarn in aquis quam in terris omnium rerum suarum mobilium transitům^ omni vectigalium exactione inhibita contulimus et remota, volentes eciam, ut victualia eiusdem ecclesie non debeant occasione alicuius querimonie ab aliquo detineri. Ut autem bee liberalitatis nostre et libertatis donacio rata perpetuo perseveret, presentem paginam sigillorum nostrorum munimine et subscriptione testium mandavimus roborari. Sunt 25 autem nomina testium hec: Otto comes de Hardecke,^ Albero de Chunring^Wocho* de Rosenberch, Heinricus pincerna de Habspach, Chunradus de Hintperch, Chunradus de Zsekkingen, Albertus de Zaelkingen, Livpoldus* prepositus Ardacensis, magister Wilhelmus notarius, Gotscalcus canonicus Pataviensis* archidyaconus™ Austrie et alii quam plures. Actum et datum apud Chremsam anno Domini M°CC0LV°,,í so quintodecimo kalendas aprilis. Sigillum: Přemysli, ducis Austriae et Stiriae nec non iuvenis regis, in filis sericis flavi et fusci colons de cera fusci coloris illaesum (A 1), valde laesum, novissime (1966) decenter restau-ratum (A 2), appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 5, 4. 42. a) Finis lineae A 2, ubi ,Bóěnť legitur. — b) Finis secundae lineae A 2. — c) ,promo||verec, 35 finis tertiae lineae A 2. — d) ,percumtacione' A 2. —e) ,Wencezlayf A 2. — /) Ita A 1, A 2. — ») ,Hardekke' A 2. — ») ^hunrig' A 1, ,Chunringen' A2.~~i) Scriba primům ,Wocho' seripsit et ,h' sine rasura in ,k' correxit A 2. — *) ,Liupoldus' A 2. — 0 ,Patauiensis' A 2. — m) ,archidiaconus' A 2. — ") ,quinquagesimo quinto' A 2. l) Sept. 22 a. 1253 defuncti. 1255 MART. 23. NUM. 43. 93 43. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, monasterio in Seitenstetten libertatem concedit, ne quis aliquam iurisdictionem in homi-nibus aut possessionibus ipsius sibi vindicet. s Apud Seitenstetten 1255 mart. 23. Autographum in membrána scriptum in archivo monasterii in Seitenstetten (sub dato suo) asservatur (A). Ed: Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 447 num. 11 (ex A). — Raab, UB des Stiftes Seilenstetten, pag. 56 num. 45 (ex A). io Reg: Hormayr, Archiv 1827, pag. 7.—Hormayr, Archiv 1840, pag. 606. — Böhmer, Add. sec, pag. 432 num. 72.-— Wendrinský, Nachträge, pag. 426 num. 470.— Reg II, pag. 21 num. 50. Lit: Šebdnek, Urkundenwesen, pag. 326, 330, 390. Scriba: P II 17 = magister Arnoldus. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus, qui autographo A 2 chartae Friderici, ducis Austriae, monasterio 15 in Seilenstetten in Laab im Walde 1240 mart. 16 daiae (BUB II, pag. 198 num. 354) usus est, quae typis minoribus exprimuntur. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus (M). Autographi rationem habere non potuimus; imagine phototypica adversae faciei chartae tantum usi sumus. 20 Otaharus qui et Premizl, dei gracia dominus regni Boemie,a dux Austrie et marchio Moravie, omnibus |] hanc litteram inspecturis salutem. Gum ad preces quaslibet nostrorum fidelium ex devocionis sinceritate nobis j| porrectas inclinari teneamur, ad eas tenemur maxime, que et servicium et cultum dei promovere et respicere || dinoscuntur. Hinc est, quod tarn presencium quam futurorum patefacimus noticie, quod nos ob salutem anime nostre et pro- 25 genitorum nostrorum ecclesie sancte Marie in Sytansteten hanc indulsimus libertatem, ut nullus iudicum seu officialium seu prefectorum nostrorum aliquam sibi iurisdicionem in hominibus aut possessionibus ei*sdemĎ pretextu officii aut occasione prefecture sibi debeat vendicare vel audeat usurpare. Ex habundancia quoque gracie nostre volumus et mandamus, ut nulla unquam vexacio dicti monasterii hominibus inf eratur aut exaccio advocacie nomine requiratur. Ne autem hec liber- 30 tascollata videaturc equitati aliqualiter obviare, volumus, ut reus facinoris, qui in prediis ecclesie sepedicte fuerit incusatus, eiusdem provincie iudici in habitu simplici presentetur, non in rebus mobilibus vel immobilibus, sed in persona iuxta meritum puniendus. Ut autem hec donacio hilariter facta a quolibet eventu maneat in posterům inconvulsa, venerabili abbati Hermann o et conventui sepius fate ecclesie hanc paginam dedimus in testimonium huius rei perpetuo valiture, 35 sigillorum nostrorum karactere insignitam. Ad maiorem eciam rei certitudinem testibus, qui aderant, subnotatis, qui sunt: Otto comes de Hardekke, qui eo tempore in presencia nostra cessit liti, habite hactenus in iudicio possessionum predicte ecclesie in Ybsitz, sicut continet littera super facto hoc ipsis data,1 Heinricus pincerna de Habspach, Chvnradus de Hintperch, Chunradus de Zaekkingen, Albero de Zaeľkingen, Otto de Perhtoldesdorf, 40 Vlricus de Pilhiltdorf, Heinricus dapifer, Ditmarus de Styra, Vlricus de Lobenstein, 94 NUM. 43, 44. 1255 MART. 23. - 30. Albero de Pollenheim, magister Heinricus scriba Anasi, magister Wilhelmus et magister Gotscalcus notarii nostri et alii quam plures. Actum et datum apud Sytan-steten anno incarnacionis Domini M°CC°LV°, decimo kalendas aprilis. Sigillum: in filis sericis flavi et rubri colons appendebat; sed avulsum et deperditum est. 44. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, ecclesiae in Berchtesgaden promittit se in possessionibus eius nullum advocatiam alienare velle, Apud Linciam 1255 mart. 30. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Viennae (Allgemeine Urkundenreihe, sub dato suo) asservalur (A). Ed: Lorenz, Deutsche Gesch. I, pag. 448 num. 3 (ex A). Reg: Böhmer, Add, sec, pag. 432 num. 73. — Reg II, pag. 22 num. 52. Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 325, 331—332. Scriba: P II 17 = magister Arnoldus. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus, qui antiquiore charta quadam eidem monaslerio data, nunc deperdita, videtur esse usus. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus (N). Otacharus, dei gracia dominus regni Boemie,ffl dux Austrie et marchio Moravie, uni||versis hanc litteram inspecturis salutem et omne bonum. Cum advocacia ecclesie || in Perchtoldesgadem ad nos pertineat pleno iure et prepositus1 et conventus || eiusdem ecclesie a nobis postulaverint una voce, ut nullam advocaciam in possessionibus ipsius ecclesie, ubicumque locate sint, demus contra voluntatem ipsorum ad manus ullo unquam tempore alienas, sie ipsorum peticionibus annuere curavimus cum favore, quod huius scripti testimonio promittimus, quod in possessionibus memorate ecclesie, ubicumque site sint, nullam a nobis advocaciam alienabimus, dum vivemus, sed reten-tas in nostra omni tempore potestate;* pronunciamus irritum et inane, quiequid in toto vel in parte contra voluntatem memorati prepositi et conventus factum fuerit in futurum. In cuius promissionis testimonium et munimen ipsis dedimus litteras has patentes. Datum apud Lintzam anno Domini M°CC°LV°, tercio kalendas aprilis. 43. «) ,Boem' A. — 6) Ita A pro ,eiusdem'. — c) Titulus pro ,ur' in loco, ubi nunc membrana destrueta est, videtur esse scriptus A. *) Vide litteras in Krems 1254 nov. 18 datas, quorum autographum in archivo eiusdem mona-sterii asservalur (FRA II. 33, pag. 55 num. 44). 1255 MART. 30. - MAII 10. NUM. 44, 45. 95 Sigillum: Přemysli, ducis Austriae et Stiriae, scidula membranacea ex autographo ipso scissa valde laesum dependet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 5. Fueritne in parte reversa sigillum Přemysli, iuvenis regis, propter sigilli laesionem discerni non potest. 5 Přemysl Otakarus IL, rex Bohemomm (sic), dux Austriae et marchio Moraviae, monasterio in Břevnov privilegium fproavi suij Boleslai, ducis Bohemomm, confirmat, tenorem eius inseri faciens. In civitate Pragensi 1255 maii 10. Charta dubiae fidei in membránu scripta in SUA Prague (archivům mon. in Břevnov, sign. 10 ŘB Břevnov num. 28) asservatur (A). — Apographum praebet P. Romanus Hütler, capituli provincialis [ord. s. Benedicti] secretarius, in copiario chart, privilegiorum mon. Brevnoviensis anno 1666 scripto, ibidem (lib. num. 2) asservato, pag. 23—27 (B). Ed: Dobner, Monumenta VI, pag. 24 num. 42 (ex A). Reg: CDM V, pag. 238 num. 26. — Böhmer, Add. sec, pag. 432 num. 75. — Reg II, pag. Hi 23 num. 56. — Schramm, Regesten, pag. 77 num. 2. — Prochno, Regesten, pag. 91 num. 21 (chartám A deperditam esse affirmans, erravit). Lit: Dobrovský, Lit. Magazin III, pag. 174 (manus scribae A). ■— Friedrich, O dvou nej-starších listinách, pag. 77 (chartám spuriam esse demonstrat). — Hrubý, Falsa břevnovská, pag. 120 (deliberatio originis spuriae chartae). — Urbánek, Legenda tak zv. Kristiána I, 20 pag. 484 — 8 (idem). — Fiala, Kancelář, pag. 235 ss (eiusdem rei nova deliberatio). — Šebá- nek, K otázce břev. fals, pag. 266 ss (charta arte diplomatica tractatur, specimen scripturae praebetur (num. 7)). — Šebánek - Dušková, Listina v č. státě doby Václava I.,pag. 18 (scriba chartae statuitur). In tergo chartae registrator Brevnoviensis monasterii, qui munere scribae abbatis Brevnoviensis 25 Bzvari de Nečtiny ex. saec. XIII. aut in. saec. XIV. fungebatur, annotavit: „Confirmacio regis Premizl super donatione Bolezlai ducis Brewnow, Bolezlawin, Horcebuz, Mraczenicz" (B). Scriba: P II 29 = destinatarii proprius. Exempla script, num. 1 a, 8. Dictator: destinatarii proprius. Charta sine dubio eo tempore fere, ad quod spectat, scripta est. Etenim manus scribae eius in 3o nonnullis quoque chartis — omnibus monasterio Brevnoviensi datis — occurrit. Praeterea aliquam suspicionem movet, quod eius scriba scriptura affinis est scribae, qui confirmatam ibi spuriam Boleslai chartám scripsit, et praeterea, quod intitulationis formula eius non est recta. Chartae condicione praesenti impedimur, ne investigemus, quo sigillo charta manila sit. Itaque plane negari non potest chartám proprie a destinatario confectam sigillo regis confirma-35 tarn esse. Certum est sigillum Johannis regis chartae demum XIX. saec. esse agglutinatum; nam v. d. G. Dobner chartám sigillo, quod „in plura frusta devulsum est", munilam adhuc vidil. Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Břevnov - Rajhrad (C). 40 in A, 44.») ,Boem' A. — b) Post ,potestate' verbum finitum, velut ,conservabimus', videtur excidisse *) Henricus III. 96 NUM. 45. 1255 MAII 10. i In nomine patris et filii et spiritus sancti amen. Otthacarus, dei gracia Boemo-rum rex, dux Austrie, marchio Morauie, | universis Christi fidelibus tam presentibus quam futuris salutem in eo, qui est || salus omnium et vita. Ex officio regalis dignitatis nobis divinitus collato preces humilium debemus attendere et eorum iustis precibus favorem benivolum, quantum cum deo possumus, impertiri. Cum igitur Brew||nouense monasterium, quod in regno Bohemie primům fore dignoscitur, ipsum specialius diligere debeamus et velimus ac eiusdem commodum et profectum pio desi-deremus affectu, notum facimus omnibus hanc paginam intuentibus ||, quod nos ad inštanciám venerabilis viri Martini, abbatis Brevnowensis monasterii, dilecti nostri cappellani, privilegium libertatis, quod inclitus vir Bolezlaus, dux Boemorum felicis recordacionis, eidem monasterio ad preces sanctissimi patris nostri Adalberti, martyris Christi, contulerat, et iam nimia vetustate fere consumptum fuerat adeo, quod propter attricionem cartule vix littere apparebant, manibus nostris tractavimus ac in rescripto redigi fecimus de novo, approbantes, ratum habentes et confirmantes coram multis baronibus regni nostri, qui tunc presencialiter aderant, quidquid in eodem privilegio continetur, cuius tenor talis est: In nomine sancte ac individue trinitatis amen. Bo- lezlaus, dei gracia dux Boemorum, etc.1 Ad hec idem dominus Martinus, abbas monas- terii supra memorati, in nostra presencia eodem tempore constitutus presentibus quam dlurimis regni nostri baronibus presentavit nobis humiliter privilegia inclitorum regum, videlicet Othakari, qui et Premizl dictus fuit, avi nostri,2 nec non dilectissimi patris nostri Wencezlai, clarissime memorie,3 postulans summa precum inštancia, quatenus amore Ihesu Christi, qui nos omnes sui sanguinis precio redemit, ac pro redemptione animarum nostrorum omnium progenitorum, qui fundatores Brevnowensis monasterii exstiterunt, nostreque proprie salutis obtentu, libertates ab eisdem indultas, concessiones, donaciones nec non confirmaciones eorundem privilegiorum, secundum quod tenor ipsorum liquido declarat, auctoritate regia confirmaremus. Nos igitur progenitorum nostrorum vestigiis pia consideracione inherentes ac salutem ipsorum summo desiderio desiderantes, ut partem in regno dei cum electis aliquam in districto examinis die percipiant, peticionem05 sepedicti abbatis M. piam et honestam, quem etiam ob sue probitatis servicia nobis sepius exhibita sincero diligimus affectu, duximus admittendam, approbantes, ratum habentes et auctoritate regia confirmantes, quicquid in eisdem privilegiis legaliter et bona fide confectis expressius continetur. Et ne in posterům nostra solempnis et publica confirmacio aliquo sinistro prepediente casu aput posteros nostros á memoria excidat hominum vel dubium seu contrarium generet in populo, presentem paginam cum omnibus libertatibus, iuribus a nostris progenitoribus indultis confirmamus et ad succidendam omnis suspicionis sen cavillacionis materiam sigillorum nostrorum mu-nimine testibus adiunctis fecimus roborari. Datum in civitate Pragensi per manus magistri Wilhalmi, regalis aule prothonotarii, Pragensis canonici, g anngo grácie mille-simo CC°LV°, sexto ydus maii coram hiis testibus, qui omnes tunc temporis in collo-quio nostro, quod in Stragow celebravimus, presencialiter affuerunt, quorum nomina 1255 MAII 10. - IUN. 7. NUM. 45, 46. 97 subscribuntur: domnus Bruno Olomucensis episcopus, Nicolaus prepositus eiusdem ecclesie, Priznoborius Wissegradensis canonicus, Herbordus Pragensis canonicus, domnus Bawor regalis aule summus camerarius, Pomney iudex Boemine,0 Iaros purgravius Pragensis castri, Andreas, Checz Pragenses, Bores filius Bohuzlai, Marquar-5 dus subcamerarius, Witko filius Heinrici de Gradecz, Shauissec filius Witkonis, Smil filius Heinrici, Chenec frater eius, Sifridus Orphanus, Boruta de Redhostc, Bolezlaus filius eius, Brecizlaus filius Brecizlai, Bawor subiudex et alii quam plures. Acta sunt hec anno regni nostri deo propicio* secundo.* Sigillum: in ftlis sericis appendebat, sed avulsum et deperditum est; novissimc chartae (vide 0 superius in notis introductoriis) sigillum Johannis regis agglutinatum est. 46. Přemysl Otakarus II., dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, hospitali s. Francisci Pragae donationem villae Tursko ipsius assensu a domina nobili [BohuslavaJ, relicta Zvestonis, factam confirmat. 15 — 1255 iun. 7. Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům Crucigerorum cum stella rubea Pragae (sign. 353 (27\1\1\3) ) asservalur (A). — Apographum exstat in cod. mnscro chart, saec. XVII. (1654), qui „Liber aureus" appellatur, ibid. (sign. Vjl, 202) asservato, pag. 46—41 (B). 20 Reg: Reg II, pag. 23 num. 57 (ex Bienenbergo, Analekten), pag. 1167 num. 2663 (ex B). Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 326, 331. In tergo A manu registratoris Crucigerorum saec. XIII. scriptum legitur: „Privilegium regis super villam in Scirnuze (?)"; idem fortasse alio atramenio vocem „Premizel" superscripsit (A 1 = CDB IV, num. 32, 244, 245, 292++, erronee sub sign. A). Manus alterius registratoris 25 Crucigerorum eiusdem saec. annotavit: „Privilegium super Chernuz" (E — CDB IV, num. 288 (ex. Al), sine signo). Scriba: P II 17 = magister Arnoldus. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus, qui charta quadam nunc deperdita a Venceslao I. Crucigeris 45.+ °) ,ti' super linea scriptum est A. — &) Ita A. —c) Scriba ,sa£ scripsit, ,a£ in ,h' sine rasura 30 mutavit et porro scripsit A. — ad) Litteris maioribus compctenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. *) Sequilur tenor privilegii spurii Boleslai ducis s. I. 993 iun. 14 dali (CDB I, pag. 347 num. 375) descriplus cum paucis variationibus lectionum maioris momenti (loco ,Bucownyce' (pag. 348 I. 21) legitur ,Budownice£, loco ,Podhrodce' (pag. 348 I. 26) legitur .Podhodche', loco ,X panes' 35 (pug. 349 I. 8) legitur ,LXX panes'). — 2) Vide praecipue Chartas, quae in CDB II, pag. 248 num. 259, pag. 410 num. 375 praebentur. — 3) Vide praecipue chartám, quae in CDB III, pag. 76 num. 73 praebetur. 98 NUM. 46. 1255 JUN. 7. data, in qua (vide promulgationis, narrationis, corroborations formulas chartae A) vestigia stili Wilhelmi notarii nec non circuit diplomatici Crucigerorum apparebant, usus est. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus (O), magister Wilhelmus (A), 3, Crucigeri cum stella rubea (B). I [\]na nomine sancte et individue trinitatis amen. g [P]remizl,a dei gracia do-minus regni Boemie, dux Austrie et marchio || Morauie, omnibus hanc paginam in-specturis imperpetuum. [N]ea lingua mendax, que suos exacuit sic sermones, ut in contrac||tibus bone fidei virtutum blasphemet opera, locum sibi valeat invenire, expedit et est cautum, ut sagaci memoria hominum et || fideli conscriptione litterarum gesta hominum, que processu temporum cum ipso labantur tempore, fideliter perhen-nentur. [N]oscata igitur tarn presens etas quam successura posteritas, quod nobilis domina relicta Zwestonis1 cum favorabili et benigno nostro assensu, transitoria huius mundi despiciens et caduca vilipendens, ob spem vite eterne et felicitatis eperpetue& pauperibus Christi hospitalis sancti Francisci apud Pragam ad sustentacionem eorun-dem villain nomine Chirnuc cum universis attinenciis suis, agris, pratis, silvis, pascuis, venacionibus, piscacionibus et aliis, quocumque nomine sint vocata, antedicto hospitali contulit possidenda perpetuo pleno iure. Quam donacionem nos gratam et ratám habentes de regia0 maiestatis industria confirmamus. [I]na cuius rei testimonium et future cognicionis evidens argumentum prens* instrumentum ad inštanciám et peti-cionem fratrum hospitalis predicti ipsis super hec conscribi et sigillorum nostrorum karcterec cum subscriptione testium iussimus insigniri. [T]estesa autem huius rei sunt hii: Bawarus regni nostri summus camerarius, Witego de Noua Domo, Borso de Rizen-beirch, Ieroscius tunc burcravius Pragensis, Wocho marschalcus de Rosenberch, Zmilo de Luhtenburch, Ierozlaus fráter Galii, Zawishe,e Wilhelmus de Poděbrad, Vlricus Lepus dictus, Marquardus subcamerarius, Scenko filius Szastolay, Zesema de Kostom-lat, Peregrinus et Hogerus fratres, Ratmirus de Primda burcravius, Zdezlaus de Sternberch,e Sdizlaus marschalcus, Andreas dapifer et Diwischius fráter suus, Hascho canonicus sancti Egidii, Arnoldus notarius, Nycolaus prepositus Olomucensis et alii quam plures. [A]cta« autem sunt hec anno dominice incarnacionis millesimo CC° quinquagesimo quinto. [D]atuma per manům magistri Wilhelmi, aule nostre prothonotarii, VII0 idus iunii. Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis flavi et rubri coloris illaesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 46. <*) Ad Utieram maiorem depingendam spatium vucuum relictum est A. — b) Ila A, nam scriba primum ,eterne' scripsit, in scribendo sine rasura correxit, sed primam litteram ,e' haud delevit A. — c) Ila A. — d) Ha A pro ,presens'; tiluhts enim deest A. — e) Voci uncus superponitur in A. l) Bohuslava. 1255 IUL. 9. - 19./OCT. 4. NUM. 47, 48. 99 47. Alexander IV. papa [Přemyslo Olakaro II.], regi (sic) Bohemiae, indulget, ut nullus delegatus, subdelegatus, executor aut conservator seu Ordinarius in eum excommu-nicationis sententiam sine speciali mandato sedis apostolicae valeat promulgare. Anagniae [1255] iul. 9. Apographum exstat in Alexandři IV, registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 24), [ol. 72* ep. 494 (R). Reg: Palacký, Reise, pag. 35 num. 243 (ex R). — Reg II, pag. 23 num. 59. — Potthast II, pag. 1310 num. 15913. — Bourel de la Ronciěre, Les registres I, pag. 183 num. 599 (ex R). Cf. superius num. 15. .. t1 regi Boemie iUustri.a Apostolice sedis benignitas sincere obsequentium vota fidelium favore benivolo prosequi consuevit et illustrium sublimiumque personas, quas in sua devotione promptas invenerit et ferventes, et quibusdam titulis decentius decorare. Ut igitur ex speciali devotione, quam erga nos et Romanám ecclesiam habere dinosceris, favorem apostolicum tibi sentias accrevisse, auctoritate tibi presentium indulgemus, ut nullus delegatus vel subdelegatus ab eo executor seu etiam conservator aut etiam Ordinarius possit in personam tuam excommunicationis sententiam promulgare absque speciali mandato sedis eiusdem, faciente plenam et expressam de indulto huiusmodi mentionem. Nulli etc., nostre concessions etc.2 Datum Anagnie VII idus iulii, anno 1°. 48. Přemysl Oiakarus IL, dominus et heres regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, obtento brachio sancti Stanislai omni offensae laesione terrarum suarum sibi [per Polonos] irrogatae ignoscit, qua de re Prandotam, episcopum Cracoviensem, nec non ecclesiam eius certiores facit, captivos suos restituendos petens et invicem repromissiones quasdam expresse adductas faciens. Pragae 1255 iul. 19 (versio I); oct. 41 (versio II). Autographum versionis I in membrána scriptum in archivo ecclesiae Cracoviensis (sign. num. 35) asservatur (A). — Apographum eiusdem (I) versionis „Liber num. 2 privilegiorum, bullarum variorumque documentorum, limitům etc.", communiter „Liber antiquusff appellatus, continet, quem „Sbigneus Johnis (sic) de Oleschnicza..., episcopus Cracoviensis,... scribi procuravit anno Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo quinto", 47. °) Superscriptio colore rubro scripta est R. l) Přemyslo Otakaro II. — a) Vide CDB II, pag. 47 num. 53 I. 16—19. 100 NUM. 48. 1255 IUL. 19./OCT. 4. membranaceo- chartaceus, in archivo superius dictae ecclesiae (sign. num. 2) asservatus, fol. 44v—45 (B). — Aliud apographum eiusdem (I) versionis praebet codex membranaceus „Privilegia ecclesie cathedralis Cracoviensis" appellatus, anno 1549 inchoalus, ibidem asservatus (sign. num. 1), fol. 4V—5 (D). — Apographum II versionis exstat in cod. superius dicto, „Liber antiquus" appellate, fol. 21v—22 (C). — Alteram apographum eiusdem (II) versionis 5 habetur in codice „Privilegia ecclesie cathedralis Cracoviensis" appellate, superius iam allato, fol. 4-4-» (E). Ed: Dogiel, Codex dipl. regni Poloniae I, pag. 1 num. 1 (versio II, ex autographo, ut dicitur, re vera e quodam apographo). — Gladyszewicz, Žywot Prandoty, pag. 199 num. 3 (versio I, ex A). — Dudik, Archive, pag. 186 num. 1 (versio I, ex D (?), ad iul. 20). — Monumentu 10 historica Poloniae I, pag. 61 num. 44 (versiones I, II, ex A, E). Reg: Lorenz, Deutsche Gesch. I, pag. 481 (versio II). — Dudik, Archive, pag. 41 num. 35 (versio I, ad iul. 19), num. 37 (versio II, vix recle autographum huius versionis affert). — Kopetzky, Regesten, pag. 116 num. 66 (versio I, recte ad iul. 19, sed cum nota temporis„XIII kal. aug."), pag. 117 num. 67 (versio II). — CDS VII. 2, pag. 48 num. 899 (versio I, ad i% iul. 20, versio II). — Reg II, pag. 23 num. 60 (versio I), pag. 27 num. 71 (versio II). — Perl-bach, Preußische Regesten, pag. 144 num. 509 (versio I, ad iul. 20). — Philippi, Preußisches UB I. 1, pag. 233 num. 320 (ambae versiones). Lit: Niemcewicz, Zbiór pamietników, pag. 221—222 (translatio versionis II in linguam Polonicam, ad oct. 11). — Roeppell, Gesch. der europ. Staaten I, pag. 521 n. 76 (rei delibera- 20 tio). — Gladyszewicz, Žywot Prandoty, pag. 34 ss (translatio versionis I in linguam Polonicam). — Perlbach, Ergänzungen, pag. 223. — Kalousek, Die Behandlung, pag. 13. — Hoffmann, Die Beziehungen, pag. 7. (rei deliberatio). — Novotný I. 4, pag. 28 (etiam alii auctores afferuntur, res deliberatur). Scriba: P II 30 ignotus, vix cancellariae regiae proprius, potius per occasionem scribens 25 (Bartholomaeus de Bohemia (de Praga), O. F. M. haud excludendus est). Exempla script, num. 1 a, 9. Dictator: ignotus, fortasse ipse scriba. Duo exemplaria huius chartae cum diversis nolis temporis quondam exstitisse videtur esse probabile. Autographum versionis II autem B. Dudik vix re vera ad manum habuit. 30 Difficultatem rei respicientes inferius etiam variationes textuum B—E exceptis apertis erroribus nee non variationibus pure orlhographicis adduci fecimus. Vide: II. 1 a, P. O. II. Venerabiii in Christo patri domino P.a2 episcopo etPh.^'decano et capitulo Cra-cowiensi" P.,*4 dei gratia dominus« et heres regni Bohemorum/ dux Austrie et || mar- 35 chio Morawie, cum sinceritate affectus paratam ad quevis honoris et honestatis bene-placita voluntatem. Qfuo]» affectu et quanta fidei nostre j| devotione gloriosum Christi* pontificemA et martirem Stanizlaum,5 qui nobis in Prusia* positis6 suo aput deum profuit interventu et aff[uit] presidio auxilii oportuni,* |[ singulariter veneremur, nec lingua dicere, nec scriptoris* possetm calamus"1 explicare. Hinc est, quod amore et 40 optentu br[achii eiusdem] sancti nobis desiderabilis super aurum et topazion7 precio-sum omnem nostram offensam, nobis in gravi et enormi lesione nostrarum terrarum, presertim Opawiensis,^ sine nostris mentis irrogatam,8 Polonie universe penitus ex animo relaxamus; ita tamen, quod amicabiliter petimus, ut nostri, qui adhuc in parti-bus Polonie detinentur, restituantur captivi eo modo, ut si qui forte sunt servituti per 45 1255 IUL. 19./0CT. 4. NUM. 48. 101 filios Polonie mancipati, huiusmodi libere absolvantur, redempti0 vero ab Hungaris.0 [Choman]is« etiam seu Ruthenis aut interpellatione precum libertatir votive reddantur vel a nostris hominibus eorumdem8 captivorum propinquis et caris* conpetenti* precio redimantur, quod vobis1' ex divina lege maxime pro reintegrandisw matrimoniis 5 congruit sollicicius* exequendum. Ad hec presentibus protestamur, quod vos,^ vene-rabilis domine episcope, nos2 spetialem preeligentesaťt in patrem in Christo et loco patris66 spetialiter colerecc statuentes, vestris^* volumus salutaribus monitis erudiri et divinis institutionibus informari,9 quemadmodum per omnem subiectionem et obe-dientiam erga generálem ccclesiam, in Domino matrem nostram, nos opere pretium io sit conponi,ee Qui ratione adeo pretiosi sacri muneris memorati, vobis et ecclesie vestre in vestris necessitatibus magnificentie nostre# presidia repromittimus oportuna,ff? cupientes interventu vestro, veluti lapide angulari10 duos e diverso parietes coniungen-te in unum, nobis indissolubilis/rÄ federisrÄ et amicicie vinculo cunctos Polonie principes sociari.il' Quorum nos terras et presertim dilecti consanguinei et at'finis noátri iUustris 15 Cracowie et SandomirieM ducis Bolezlai, qui pro impetrando nobis munere prefato a vobis" dědit operam efficacem, decrevimus™™ ab omnibus invasoribus, presertim scismaticis et paganis, [faven]te Domino defensareMW tanto efficatius, quanto potentie magnitudo nobis amplior celitus aspirarit.00 Datum Prage anno?? ab incarnatio-ne Domini nostril Ihesu*7- Christie M°C°CL°VVS XIIII0 ťŕ kalendas augusti," indic- 20 tioneM« XIIIa.WM Sigillum: in filis sericis appendebat; sed avulsum et deperditum est. 48. a) ,Prandothe' C, D, E. — b) ,Ioanni' D, nomen decani praetermiltitur C, E. — c) ,Cracowien' A. — a) ,Premislaus' C, ^remislivs' D, ,Primislivs' E. —«) ,dux' C. — i) ,Bohemie' C, ,Boemorum' E. — ») Quae hic et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa perierunt 25 a. — fc-ft) ,pontificem Christi' E. — ť) ,peregrinatione Prusie' C, ,peregrinatione Prussiae' E, ,Prussia' D. — fc) ,opportuni' B, C, D. — l) ,scripturis' C, E. — m'm) ,calamus posseť C. — ") Oppaviensis' D. — °) ,redemti' C. — z>) ,eť sequitur B, D, E, ,Vngaris' E. — a) ,Comanis' C. — T) ,liberatť C. — *) ,eorundem' D, E. — ŕ) ,charis' D, Ľ. — u) ,opetenti' A, B, ,iusto' C, E, ,compe-tenti' D. — v) ,nobis' B, C, D, E. — w) ,redimendis' D. — x) ,solitis' C. — «) ,nos' C, D. — 2) 30 deest C, ,vos' D. — aa) ,preelegentes' C, D. — bb) ,nos et nostros successores in perpetuum' sequitur C, E. — cc) ,coíén' D. — dd) .nostris' D, E. — ee) ,oponi' A, B, ,componi' C, D, E. —ff) ,vestre' D. — w) opportuna' B, C, D, E. — ,indissolubilibus desideriis' C. — ťť) Deest C. — **) ,Sandomerie' B. — ") ,nobis' C, D. mm) ,decernimus' B, ,promittimus' C, E. — nn) ,deffen-sare' E. — 00) ,aspirabiť C. — pp) Deest D. — Deest C, E. — TT) ,Jesu' D. — ss) ,millesimo 35 ducentesfmo quinquagesimo quinto' D, E. — « ») Deest C, E, .quatuordecima callendas augusti' jO. —««-««) ,indictione Xllľ B, ,indictione XIII, IV nonas octobris' C, ,inditione tredecima'D, ,inditione tredecima, quarto nonas octobris' E. J) Vide inferius in nota introductoria et in annotationibus tt—tt, uu—uu. — 2) Prandotae Johanni. — 3) Phulconi; nomen decani Johannis in D probabiliter in rectum nomen ,Phulconť est 40 corrigendum. —4) Přemysl Otakarus II. — 5) Stanislaus, quondam episcopus Cracoviensis, de cuius sanctificatione 1253 sept. 17 consequenda Prandota bene meritus est. — 6) Expeditio ineunte anno 1255 facta commemoratur. — 7) Cf. Psalm. 118, 127. — 8) Anno 1253, cf. Novotný I. 4, pag. 28 nota 2. —») Cf. Invitatorium ad orationem Dominicam. — le) Cf. Ad Ephes. 2, 20. 102 num. 49. 1255 aug. 7. 49. Alexander IV. papa I Roberto J, abbati Gradicensi, et [Adalberto], praeposito in Doubravník, mandat, ut Henricum, presbyterům ecclesiae sancti Jacobi Brunae, et Wernerum, vicarium ecclesiae sancti Petri ibidem, contra confessiones a fratribus de ordine Minorum et Praedicatorum audiendas praedicantes censura ecclesiastica com-pescant. Anagniae [1255] aug. 7.1 Apographum vidimationis chartae Wilhelmi, episcupi Nicopolitani, archidiacuni Brunensis, rpiscopi Olomucensis vicarii, Brunne 1473 sept. 8 datae insertům est, cuius vidimationis autographum in membrána scriptum in archivo civitatis Brunensis (sub dato suo) asservatur (B). — Apographum saec. XVIII. continet codex mnscrus chartaceus „Liber almi conventus Olomucensis ad sanctum Jacobum... 1716" infituhdus, in SAR Brunae (sine sign.) asserva-tus, fot. 9»~10 (C). Ed; Dřímal, Biskup Vilém z Kolína, pag. 38 num. 2 b (ex B). Lit: Dřímat, ibidem, pag. 29. Alexander episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis..,aa abbati de Gradise, ordinis sancti Augustini, et . .,a 8 preposito0 ecclesie de Dubraunik,c Olomucensis dio-cesis, salutem et apostolicam benedictionem. Ad audienciam* nostram noveritis pervenisse, quod, cum venerabilis ťrater noster..,B 4 Olomucensis episcopus, prout pastoralis officii eura requirit, gregis sibi commissi saluti cupiens providere, fratribus de ordine Minorum et Predicatorum, ute omnium sue civitatis/ et diocesis-f confessiones audire ac ipsis de commissis valeant iniungere penitenciam salutarem, duxerit con-cedendum, prout in litteris^ eiusdem episcopi dicitur plenius contineri,6 Henricus, presbyter parrochialis* ecclesie sancti Iacobi, et Warnerius,ť perpetuus vicarius ecclesie de monte sancti Petri de Brunna,* Olomucensis diocesis, in eadem ecclesia sancti Iacobi, quod dicti fratres usque ad tempora illa deceptores fuerant animarum et quod predicta nequaquam* facere* poterant; unde omneš, qui fuerunt eisdem confessi, ad inferos descenderunt, publice predicarunt, hec sub animarum suarum periculo firmiter asserentes, propter que contra fratres ipsos in populo magnum scandalum est exortum. Quia vero, si"* predicta™ vera sunt, non debemus sub dissimulacione transire, discrecioni vestre per apostolica" scripta mandamus, quatenus, si vobis constiterit de premissis, dictos H.0 et W> duris increpacionibus arguentes, ne de cetero similia attemptare» presumant, per censuram ecclesiasticam compescere et, quod ipsi falso et nequiter predicarunt, in dicto loco per vos vel per alios contrarium pre-dicando retractare curetis. Datum Anagnie VII0 r idus augusti, pontificatus nostri anno primo. 49. °) Deest B, C. — b) Hoc loco et inferius saepius ,ae£ sive ,oe' pro ,e' sive ,o( ponitur in C. — c) ,Dubrawnickh' C. — a) Hoc loco el inferius saepius ,V ponitur pro ,c' in C. — e) ,eť C. — f-f) 1255 alio. 7. - 12. num. 49, 50. 103 50.+ Robertus, abbas monasterii Gradicensis, quo modo super silva inter Knínice [u Boskovic] et Střelechy (Stryelech), quam filii Pachonis de Vázaný occupatam tenerent, iusti-tiam obtinuerit, testatur. 5 In castro Olomucensi, in iudicio generali 1255 aug. 12.1 Duo apographa praebetcodexmevn.br. saec. XV. „Liber monasterii Gradicensisprivilegiorum'', qui in archivo monasterii in Csorna (in Hungaria) asservabatur, nunc autem tatet, pag. 29—30 num. 34 (B), pag. 51—52 num. 65 (C). — Tertium apographum saec. XVII. servavit M. Siebenaicher „Historica relatio de conditoribus... mon. Gradicensis", cuius cod. mnscrus 10 chart, in SAR Brunae (archivům mon. Gradicensis, sign. num. 37) asservatur, fol. 93°—94v (D).* Ed: CDM III, pag. 193 num. 218 (exD). Reg: Reg II, pag. 25 num. 66. Lit: Teige, Zpráva, pag. 48 (sinceritas chartae suspicitur). — Pinkava, O některých podvrže-15 ných listinách, pag. 394—-395 (chartám saec. XIII. ex. fictam esse affirmat). — KK, pag. 176—177 (sinceritas chartae suspicitur). — Hageneder, Die geistliche Gerichtbarkeit, pag. 167 n. 169 (elementa iuris canonici in charta statuuntur).3 Dictator: Gradicensis monasterii proprius. Opinari licet attestalionem Roberti (R) esse notitiam in fundamento suo sinceram, haud a. 20 1255 quidem (vide notam 1), sed tarnen ante a. 1269 confectam (quo tempore Robertus videlur obiisse). Immo vero ante a. 1261 R poni possit, si respiciamus Egidium adhuc munere castellani Olomucensis fungentem in charta unum ex eis, qui iudicio praesideant, immo vero, qui R sigillo muniant, nominari. At etiam plura consideranda sunt: a) In R lis cum dominis in Vážany quasi uno die composita inducitur, quod fieri vix potuit. b) Ultimi articuli R („Preterea 25 intimavi ... et iudicio") suspicionem supplemeniorum movent. Alterum ex supplements argumenta quoque suspectum est. Privilegium enim spurium Henrici Vladislai, marchionis Moraviae, ad quod illic alluditur (vide notam 4), abbate Roberto vivo videtur adhuc non exstitisse. c) Si sigilla eorum, qui iudicio praesidebant, in corroborations formula R annuntian-tur, quaerendum est, cur hie etiam abbatis Roberti sigillum non annuntietur, et cur corrobora- 30 tionis formula in ipso fine R demum, post articulos suspicionem supplemeniorum moventes, ponatur. Primo notitia abbate Roberto vivo ad usum ipsius monasterii confecta, postea articulis odditis et sigillis annuntiatis, ul supra dicitur, aptata est, ut documento esset in iudicio Olomucensi, ubi monasterium sub regimine abbatis Budisi, qui Roberto abbati successit, multas Utes egit 35 Praecipue ei liti animus advertendus est, ad quam episcopi Brunonis charta in Olomouc 1274 dec. 17 data (num. 760) pertinet. Vide: II. 3, Kl. Hradisko (A). Imaginibus phototypicis apographorum Ii et C (vide in prooemio) usi sumus. [49.] 40 ,dioecesis locis et civitatibus' C. — ") ,literis' c. — ft) ,parochialisf C. — ť) ,Wernerus' C. — k) ,Bruna' C. — ll) ,facere nequaquam' C. — mm) .predicta si' G. — n) ,applica£ B. — °) ,Henricum' C. — v) , Wernerům' C. — «) ,attentare' C. — r) ,VI' C (mendose). !) Vide /i. r. — 2) Roberto. — 3) Alberto. *) Bruno. — 5) Vide num. 8. 104 NUM. 50. 1255 AUG. 12. Notum sit Christifidelibus universis presenters paginam inspecturis, quod ego Robertus, divina providencia6 abbas ecclesie Gradicensis, super silva,c que est inter Knenicz* et Stryelech,e quam filii Pachonis Sdeslaus/ Wlastibor, Bychay,*' Salud* et filius Sdan* Hodyslaus* et Gothardus,' fdius Cracess,™ omnes de Wazan,w occupatam in preiudicium ecclesie mee tenebant, Domino misericordiarum0 concedente, iusticiam obtinui contra ipsos tali modo: anno dominice incarnacionis M^C0^ quinquagesimo quinto.i5 pridie yduss augusti, presidentibus domino Pardusr camerario, Egidio, ca-stellanos Olomucensi, et Scudemiro,' camerario BretislauiensisM provincie, et Smilone, castellano8 Prerouiensi," in persona domini Przemisl, illustris principis Boemie"' et Morauie,* in castro Olomucensi iudicio generali, stans ego coram ipsis pecii dominům Andreám de Ryechcowicz^ rnichi2 dari ab ipsis in prolocutorem et advocatum, qui vice mea verbum meum coram ipsis conquerendo proposuit in hunc modum: ,,Con-queritur vobis, domine Pardus, et vestris collegis,ftI qui in persona domini Przemisl, illustris principis Boemiew et Morauie,^ hie nunc iudicio presidetis, dominus Robertus, abbas Gradicensis, quod cum silvam ecclesie sue pertinentem, que est inter Knyenicz6J et Stryelech,cl cum metis villeál Stryelechcí predecessores ipsius Pachoni, Sdan* et Graces"* de Wasanei pro serviciis ipsorum concesserintf* ad tempus, modo filii ipsorum Hodislaus et alii supra nominati earn sibi usurpando^ vendicant et tenent violenter occupatam nec de ea curant0 cedere, quamvis moniti habeantur,*1 quare dominus R.{1 abbas super id sibi et ecclesie sue iusticiam fieri postulát coram vobis, sicut*1 antea sepe'1 postulavit." Ipsi vero accepto advocato Don™1 nomine de ZcherbeinwI responderunt, quod silvaoi eadem"1 ipsorum sit hereditas, et^1 superstates?2' sunt hereditatis patrum suorum.z>2 Tandem assessoribus viris nobilibus et discretis et hiis,^ qui iudicio presidebant, interloquentibus sum ab ipsis interrogatus, si testes possenť"2 producere contra predictos. Dixi, quod possem, et in instanti produxi nobiles viros: Welen et Emmerammum/ filios Lamberti de Bozkowicz,'2 Sdislaum"2 de Bistricz,*'2 Crises2 de Probicz, Budislaum et fratrem ipsius Wisseborum*2 de Raycz, Swatho-slaum^2 de Cunicz, qui interrogati super fidem catholicam et in animam suam protestati sunt sepedictam silvam esse31 et zl semper fuisse mee ecclesie; quorum tres ydoneo-res,ffl2 videlicet Emmeramum,s2 Sdislaum62 et Crisekc2 iurare fecerunt super sancta sanctorum. Ita sententia dictante iusticiam a predictis baronibus in persona principis ibi° iudicio presidentibus ad possessionem perpetuam*2 tocius silve nominate nominee mee ecclesie sum intromissus et tota silva eadem ecclesie mee est perpetuo adiudica-ta. Acta sunt hec anno et loco supradictis hiis?2 nobilibus viris presentibus: Beneschioe2 subcamerario dominie marchionis,?2 Iohanne schudi^"2 et Hodislao iudice provincial! Olomucensibus,^2 affuerunt eciam dominus Stephanus, qui tenet benefi-cium in Prostei, Smil castellanus*2 de Prerow, Schudomerius*2 camerarius de Breti-slaw,*2 Woytiech iudex ibidem, Benada*2' magister venatorum, Przebor22 et filius suus Bun,m2 Sulislaus,™2 Bohus°2 filius Czrhonisi*2 cum fratre suo Hertmanno,*2 Martinus de Prziekaz/2 Wers,0 Lambertus iudex de Bruna, Leo de Boleradicz, Holacz de Dubraw-nicz, Holacz de Pohorelicz,*2 Schwercz?1 t2 de Nasyle,«2 Welek de Dobroticz frater 1255 AUG. 12. NUM. 50. 105 eius, Sudko*2 de Ryemich,*'* Borzuta3^ filius Rohowlad, Onsik^ de Trssicz, Onsik5* Alius Bicenonis, Pardus de Horca,*3 Buz filius Špicaté, Micul filius Milote et fráter suus Hagno, Petrus filius Nicolai de Lossczicz,?2 Ratiboř*3 de Bielcowicz,"3 Ratiboř?1 *3 de**3' Coldicz, Coh nepos domini Stephani, Dersislaus^ et alii quam plures, quorum 5 nomina propter prolixitatem non potuerunt*3 scribi in hac cartha./3 Preterea intimavi ibidem omnibus baronibus audientibus, quod iidem supradicti de Wazan terram ecclesie mee tenent sibi expositam pro marca auri. Intimavi eciam ibidem, quod Strzelna"3 et totus circuitus ad earn pertinens pertinet ad ecclesiam sancti Stephani prothomartirisAS in Gradisch, super quo monstravi privilegium domini Wladislai, io primi marchionis Morauie,31 in eodem colloquio et iudicio.4 Ad quarum rerum evidenciám dominus Pardus camerarius et Egidius castellanus*2 Olomucensis et dominus Smil castellanusA* Prerowiensis*3 et Sudomerus*3 camerarius13 Pretislauiensis»»3 et Benes«3 subcamerarius domini marchionis sigilla apposuerunt. 50.+ rt) Hic et inferius ,ae' suepc ponitur pro ,e£ In D. — b) Hic et inferíus ,ť saepe ponitur pro 15 ,c' in C,D. — c) ,sylva£ D. — *) ,Knyeniez' C, ,Knynicz£ D. — «) ,Strzielech' C, .Strzelech' D. f) ,ZdesIaus' C, D. — «) ,Bichay' D, — ») ,Zaluď C, D. — *) ,Zdan' C, D. — *) ,Hodislaus' C, D. -— ') ,Gotthardus' D. — ™) ,Cratess' C, D. — n) ,Wasan' C, D. — °) Deesi D. —p-p) ,M°CC° quinquage-simo V° G, ,1255' D. — «) ,idus£ D. — >') ,Pardo' D. —s) ,castelano£ B. — *) ,Zcudemiro' C, ,Zkude-mio' D. — ») jBretislaviensis' D. — v) ,Preroviensi' D. — w) ,Bohemiae' D. — x) ,Moraviae' 20 D. — v) ,Riechcowicz' G, ,Richcovicz' D. — z) ,mihť D. — al) ,collegiisr B. — &i) ,Knynicz' D. — cl) ,Strzielech£ C, D. — dl) Deest B. — **) ,Wazan' C, ,Wazian' D. — f) ,concesserunť B. — ?J) ,usurpandľ D. — hl) ,velint£ D. ----- n) ,Robertus£ D. — w) ,iam' sequitur in D. — ll) ,saepius£ D. — ml) ,Duon' C, ,suo£ D. nl) .Zcherben' C, ,Scherbein' D.— oíoJ) ,eadem silva£ C, D. — vi-vi) Deest D. —p1') ,superstes' C. i1) ,his' D. —rl) ,possum' B. —sl) ,Emmeraminunť D. —*J) 25 ,Bozcowicz' C, ,Bizcovicz£ D. - -ul) ,Zdislaum£ g, D. — »') ,Bistrzicz£ C, D. — "•') ,Grissiek' C, ,Crzssek£ D. — xl) ,Wisseborium' g, jD. — v1) ,Svatoslaum' D. — zlzl) ,esse' deest C, ,esse eť deest D.— a2) ,idoneores£ D. - b2) .Zdislaum' g, D. — <2) ,Krssiek£ c, ,Crzssek' D. — ,tocius silve perpetuam nominate nomine' g. —e2) ,Bcnessio' g, D. — f2) ,zchudľ C, D. — «s) ,01omúceri' B. — »s) ,castelanus£ B. — ,Zchudomerius' C, D. ■— ,Brzetislaw£ C. --- k2') ,Beneda' B. — l2) 30 ,Prziebor' C, ,Przibor£ D. - ,Dun' C, D. - - «2) ,ZchuIisIaus' C, D. — °2) ,Buhuss' C, D. — p2) ,Czrchonis£ D. — s2) ,Heimanno£ D. - ■ r2) .Przikas' JD. —s2) ,Pohorzelicz' C, D. — «s) ,Zch\vertch' C.— «2) ,NasiIe' C. — tó) ,Schudco'C. w3) .Ryemicz' C. — .Borziuta'C. — vS) ,Onssiek£ C. -z2) ,Onssik' C. — «3) ,Horka' g. — *s) ,Rathibor' C, D. — '■•3) ,Bielkowicz' C, ,Bilkovicz£ D. — •í3) ,Rathibor' g. • «') Dp«/ g. — «•») ,potuiť c. — .charts' £>. — a3) ,Strzielna£ C, D. — 35 M) ,protomartiris' D. — í3) ,Prerouiensis' C, ,Preroviensis£ D. — ,Zudomerius' C, D. - - i3) jCastellanus' D. — m3) ,Brzeczs]auiensis' g, ,Brzetishiviensis' D. — n3) .Beness' C, Z). *) Notae lemporis et loci hic expresse indieatae non ad terminům chartae conficiendae, sed iudicii lite peracla pronuntiandi pertinent. — 2) Aliud apographum quondam in museo civitatis Boskovice asservatum, quod Pilnáček, Paměti Blanska, pag-. 15 n. 44 commemorat, nunc latet. — 40 3) Quaestiones ad chartám attinentes etiam a doctis L. Urbánková-Hrubá et M. Švábenský — non sine singulári eventu — tractatae sunt. Sed eorum dissertationes manu scriptae typis non excusae sunt. — *) Vide CDB II, pag. 372 num. 366. 106 NUM. 51, 52. 1255 AUG. 31. - SEPT. 4. 51. Martinus, abbas Brevnoviensis, Fricheloni Theutonico silvam Policensem exstir-pandam iure hereditario sub condicionibus expresse nominatis confert. In Police 1255 aug. 31. Apographum saec. XIII. ex. in cod. mnscro membranaceo, Cantica canticorum dicto, ali-quando laesum, olim in bibliotheca monasterii Brevnoviensis, nunc in UK Pragae (sine sign.) asservato exstat, fol. 169v (B). — Apographum saec. XVIII. — XIX. manu archivarii monasterii Brevnoviensis in plagula chartacea scriptum in SUA Pragae (archivům mon. in Břevnov, sign. ŘB Břevnov cap. 975) asservatur (C).1 Reg: Reg II, pag. 26 num. 67. Lit: Tomek, Paměti újezdu Polického, pag. 211 (rei deliberatio). — Šimák, Počátky Broumova, pag. 576 num. 6 (idem). — Urbánek, Legenda tak zv. Kristiána I, pag. 499 ss (idem). Dictator: monasterii Brevnoviensis proprius, idem atque in num. 33. Vide: II. 3, Břevnov-Rajhrad (D), 4 b, De chartae apud locatores usu (B). Not um sit universis presentibus et futuris Christi fidelibus, quod nos Martinus, divina ordinatione abbas Brevnovensis, honesto viro et provido Fricheloni Teuthonico silvam domus sancte Marie de Polich« circa fluvios Zlatinni et Zahorov et circa flumen Stenavam dedimus ad exstirpandum hereditario iure sub tali pacto possidendam, quod ipse F. elapsis XV annis a donatione sibi a nobis facta habeat unum liberum mansum cum uno molendino et unam tabernám, si potest fieri sine preiudicio aliorum. In reli-quis vero mansibus quilibet sextus mansus censum sibi solvet cum diverso frumento, sicut et nobis, videlicet dimidiam marcam argenti ponderis Pragensis, duas mensuras tritici, duas siliginis, duas avene; et ad hoc tercium denarium habebit de iudicio et duo ad nostram cameram cedent. Datum in Pölich anno Domini M°CCLV, pridie kalendas septembris. 52. Memoria donationis silvae Policensis ad exstirpandum Conrado [Theutonico] (?) sub certis condicionibus [a Martino, abbate Brevnoviensi/, facta. In Police 1255 sept. 1. Apographum saec. XIII. ex. in cod. mnscro membranaceo, Cantica canticorum dicto, ali-quando laesum, olim in bibliotheca monasterii Brevnoviensis, nunc in UK Pragae (sine sign.) asservato exstat, fol. 169v (B). — Apographum saec. XVIII.—XIX. manu archivarii mona- 51. °) Etiam ,Policzf legi potest B. *) Lectiones varias, quas C praebet, cum omnino pravae essent, non respeximus. 1255 SEPT. 4.-12. NUM. 52, 53. 107 sterii Brevnoviensis in plagula chartacea scriptum in SUA Prague (archivům mon. in Břevnov, sign. B\B Břevnov cap. 915) asservatur (C). — Aliud apographum ibidem manu archivarii Brevnoviensis saec. XIX. scriptum asservatur (D).1 Ed: Reg II, pag. 26 num. 68 (ex B). 5 Lit: Tomek, Paměti újezdu Polického, pag. 211 (rei deliberatio). — Šimák, Počátky Broumo- va, pag. 577 num. 7 (idem). — Urbánek, Legenda tak zv. Kristiána I, pag. 500 (idem). Dictator: monasterii Brevnoviensis proprius. Pro certo habemus memoriam hanc extractum esse e charta a Martino, abbate Brevnoviensi, data, quae inter alias Chartas Martini similis argumenti (vide e. gr. num. 33, 51) locum suum lo habuerit. Vide: II. 3, Břevnov-Rajhrad (E), 4 b, De chartae apud locatores usu (C). Chvnrado.. .a silvam Policensem circa fluvium Crinice dedimus ad exstirpandum sicut et aliis soltis sive rihtariis excepto hoc, quia tot mansus fundabit, quot fundare potent s[ine gra]vamineö aliarumc [villarum sibi] adiacentium; molendinum etiam 15 habebit ita, quod non noceat villis [eisdem, alioquin] molendinum non faciat. Actum et cetera. Actum anno gratie M°CCLV, pridie nonas septembris in Polich. 53. Bruno, episcopus Olomucensis, ecclesiam in Rajhrad per Hungaros et Cumanos violatam reconsecrat atque diem dedicationis eius priore dedicatione abolita stattiens iis, 2« qui earn die dedicationis visitaverint, indulgentias concedit. [In RajhradJ1 1255 sept. 12. Apographum fere coaevum exstat in codice membr. monasterii in Rajhrad, Lectionarium de tempore etc. continenti, nunc in UK Brunae (sign. R 637, FK I a 16) asservato, jol. 89v (B). — Aliud apographum saec. XVII. in plagula chart, scriptum in SAR Brunae (archivům 25 mon. in Rajhrad, sign. A g 6112) asservatur (C). — E reliquis pluribus apographis illud saec. XIX., quod in SAR Brunae (Collect. Ant. Boček num. 3506) asservatur, nominetur, quod in editione nostra non respeximus (D). Ed: CDM III, pag. 197 num. 221 (ex D). —■ Fejér, CDH VII. 5, pag. 577 num. 377 (ex CDM, haud completum textum chartae praebet). 30 Reg: Reg II, pag. 27 num. 70 (ad m. sept.). — Dokoupil, Soupis 4, pag. 323 (ex B). Lit: Dudik, Gesch. d. Stifles Raygern I, pag. 213 (rei deliberatio). — KK, pag. 181—182. Dictator: ignotus, vix cancellariae episcopi membrum (vide titulům Otakaři IL), potius destinatarii proprius. 52. ") Locus rasus in latitudine cca 10 litterarum sequitur, verbum ,Teuthonico' hoc loco 35 videtur esse erasum B. — 6) Quae hic et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa evanuerunt B. —e) Post vocem ,aliarum' ,Actum anno... in Polich' et ,[villarum sibi]... non facial' sequitur in B; sed signo idoneo ordo enuniiationum, ut superius praebeiur, mutatus est. 1) Lectiones varias, quas C et D praebent, cum omnino pravae essenl, non respeximus. 108 NUM. 53, 54. 1255 SEPT. 12. - OCT. 11. In mnscro superius citato fol. 1 manu saec. XIII. scriptum legitur: „Hec est summa indul-gencie Raygradensis ecclesie omnibus, qui suas elemosinas large porrexerint ad honorem beatorum apostolorum Petri et Pauli, patronorum ipsius ecclesie: ... dominus Bruno, Olomucensis episcopus, [relaxat] LX dies." Quae verba ad chartám nostram pertinent. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (B)f 3, Břevnov-Rajhrad (F). Notum sit omnibus Christi íidelibus, quod nos Bruno, dei gratia Olomucensis* ecclesie0 episcopus, ecclesiam Raygradensem,c que violata erat per Ungaros* et Chomanos et penitus in omni ornátu ecclesiastico spoliata adeo, ut etiam reliquias sanctorum dee altarie asportarent,2 reconsecravimus tarn cymiterium quam mona-sterium nec non principále altare in die dominica proxima post Nativitatem beate Virginis, statuentes firmiter, ut ipsa dedicatio sit principalis et annis singulis celebretur in die dominica proxima post Nativitatem domine nostre-ŕ sancte Marie, priori dedica-tione penitus abolita et suspensa.8 Quicumque«' ergoA ad ipsam sanctam dedicationem devote et cordis contritione accesserint, sexaginta dies de iniuncta sibi* penitentia auctoritate nostra efficacius consequentur,fc secundum quod tenor nostrarum littera-rum? plenius declarat. Facta est autem ipsa reconciliatio sive reconsecratio anno gratie millesimom CCLV, pontificatus nostri anno Villi0 wregnante duce Boemorum et Austrie Premizl,0 abbate vero Brevnoviensem^ ecclesiam procurante domino Martino, qui prius fuit prepositus Raygradensis* monasterii4 per multa temporar annorum. 54. Alexander IV. papa magistro Petro de Ponte Curvo, archidiacono Gradecensi, facultatem concedit exigendi suo et ecclesiae Romanae nomine ea, quae certis causis Terrae sanctae vel sedi apostolicae debentur in Bohemia, Moravia circumadiacentibusque partibus expresse nominatis, et faciendi absolutionis litteras Ulis, qui debita solverint. Anagniae [1255] oct. 11. Apographum charlae Petri de Ponte Curvo, domini papae nuntii, in Vyšehrad 1260 iun. 19 datae (num. 226) insertům est, cuius chartae autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (arch. cap. Wissegradensis Pragae, sign. KVŠ num. 46) asservatur (B). — Apographum saec. XIV. praebet cod. mnscrus membr. ,,Formularius Marini de Ebulo" dictus in archivo secreto Vaticano Romac (sign. Arm. XXXI, 72, (ol. pp. 205—206) num. 2046) asservatus, fol. 249"—250 (C). 53. a) ,01onť B. — b) Hic et inferius ,ae' ,oe' pro ,e' ponitur C. — c) ,Reygradensem' C. — d) ,Vngaros' C. — «•«) Deest C. — f) ,matris' C. — ') ,Quicunque' C. — A) ,igituť C. — *) ,sancta* C. — *) ,consequantur' C. — l) ,literarum' C. — m) ,W C. — ") ,VIIir C. — °) ,PrzemisIavf C-— p) ,Brzewno\v£ C. — e) ,Reygradensis' C. —r) ,timpora' B. x) Charta die reconseerationis ecclesiac ab episcopo, igilur in Rajhrad, data est. — 2) Anno 1253. — *) Vide chartám Brunonis episcopi in Modříce 1247 dec. 30 datam (CDB IV, pag. 218 num. 124). —4) Martinus praepositus Rayyradensis 1248— 1253 inducitur. 1255 OCT. 11. - NOV. 6. NUM. 54, 55. 109 Ed: Mon. Pol. Vaticana I, pag. 4 num. 7 (ex C). Cf. num. 206, ubi textus chartae huius repetitur. Allexander* episcopus, servus servorum dei, dilecto Alio magistro Petro de Ponte Curuo, capelle nostre clerico, archidiacono Gradicensi, salutem et apostolicam bene-5 dictionem.a De tue discretions6 industria gerentes fiduciam speciálem, discre- tion tue recipiendi,c petendic et exigendi nostro et ecclesie Romane nomine in Boe-mia,* Morauia* et circumadiacentibus* partibus* necnon in Salzburgensi," Frisingensi, Patauiensi et Ratisponensř* civitatibus et dyocesibus/ ea, que Terre sancte vel sedi apostolice ex voto seu promisso aut ex redemptione votorum vel depositor sive ex io causa testamenti seu census aut* de bonis alicuius clerici intestati* decedentis vel denarii beati Petri nomine seu quacumque alia ratione, modo vel causa eisdem Terre sancte et sedi apostolice vel alteri eorum a quibuscumque personis debentur, necnon et conpellendi debitores et detentores huiusmodi ad solutionem predictorum omnium faciendam, postquam tibi de hoc per inquisitionem vel alio modo constiterit, necnon is etfc faciendi super hoc absolutions litteras illis, qui debita ipsa solverint,'1 et voven-tes huiusmodi absolvendi etOT contradictores, cuiuscumque dignitatis seuw ordinis aut religionis extiterint, appellatione postposita, per censuram ecclesiasticam conpe-scendi liberam* auctoritate0 presencium0 concedimus facultatem; non obstantibus, si» personis aliquibus ab eadem sede indultum existat, quod per litteras sedis ipsius 20 excommunicari, interdici nequeant vel suspendi, et quibuscumque indulgenciis vel privilegiis, per que mandati nostri executio in hac parte inpediri valeat vel eciam retardari et de quibus plenám et expressam aut de verbo ad verbum oporteat in no-stris litteris fieri mencionem, et constitutione de duabus dietis edita in concilio genera-li.2 Datum Anagnie V° ydus octobris, pontificatus nostri anno primo. 25 55. Bruno episcopus totumque capitulum Olomucensis ecclesiae formám compositionis prolatam in causa sua cum Mariino, abbate Brevnoviensi, super decimis et super iure instituendi et destituendi plebanos in ecclesia Raygradensi nec non in aliis ecclesiis (in A 2 expresse nominatis) ratam habent. 3o In Olomouc, in cathedrali ecclesia 1255 nov. 6. 54. a'a) In C deest, in margine autem scriptum legitur: ,Magistro P. de Ponte Curuo, archidiacono Gradicensi, quod nuncius domini pape petat denarium beati Petri, censům ecclesie et vota'. — 6) ,circumspectionis' C. — cc) ,petendi, recipiendi' C. — dd), ..' C. — ee) ,provincia..' C. — 0 ,diocesibus' C. — a) ,depositio' C. — h) ,sive' C. — *) ,ex intestato' C. — *) Deest C. — *) 35 ,persolverinť C. — m) ,ac' C. — n) ,veľ C. — °'°) ,presentium auctoritate' C. — p) ,etc' C, ubi omnia usque ad finem desunt. l) Vide ex. gr. num. 226. — ') Vide Deer. Greg. IX., 1. 3. 28 (Friedberg II, col. 31). no NUM. 55. 1255 NOV. 6. Duo autographa in membrána scripta exstant; quorum primum olim in archivo monasterii Breunoviensis asservabatur, nunc in archivo Musei Nationalis Prague (sign. 17) asservatur (A 1); secundum itidem in archivo monasterii Brevnoviensis asservabatur, nunc in SAR Brunac (archivům monasterii Raygradensis, sign. A g 7 a) asservatur (A 2)1. — Ant. Boček affirmat se eliam tertium autographum eiusdem chartae in archivo mon. Raygradensis vidisse; 5 hoc autographum textus in CDM typis editus sequi videtur (A 3p. — Duo apographa A 2 exstant in confirmatione Alexandři IV. papae data Anagniae [1256] oct. 24, vide num. 91 (B, C). — Tertium apographum A 2 vidimatio Uncae, abbatis Trebecensis, Theoderici, abbatis Zabrdovicensis, et Henrici, archidiaconi de Břeclav, sine loco et nota temporis cca a. 1295 data continel, cuius vidimationis autographum in membrána scriptum in SAR Brunae 10 (archivům mon. Raygradensis, sign. A g 7 a) (CDM V, pag. 22 num. 21) asservatur (D 2). Ed: CDM III, pag. 195 num. 220 (ex A3). Reg: Kopetzky, Regesten, pag. 117 num. 68. — Reg II, pag. 28 num. 73. Lit: Hrubý, Falsa břevnovská, pag. 120 (origo chartae in Břevnov statuilur). — KK, pag. 178—181. — Šebánek, K otázce břevn. {als, pag. 266 (manus scribae, specimen scripturae is chartae (A 2) praebetur, num. 10). — Šebánek-Dušková, Listina v č. státě doby Václava I., pag. 83 (manus scribac). In scidula membranacea sigillo prima in A 1 appensa registrator Brevnoviensis mon. saec. XIII. ex. annotavil: „Episcopi Brvnonis totiusque chapituli pro decimis non dandis in Ray grád" (A)* 20 In tergo A 1 annotationes a registratoribus Brevnoviensibus saec. XIV.—XVII. scriptae exstant. In tergo A 2 itidem annotationes a modo dictis registratoribus Brevnoviensibus legi possunt, praeterea manus Raygradensis saec. XIX. addidit: „A celsissimo principe archie-piscopo Olomucensi Maximiliano, libero barone Somerau-Beck, receptům anno 1838", e qui-bus verbis compcrimus, quo tempore A 2 in possessionem Raygradensem venerit. a> Scriba A 1, A 2: B 8 = destinatarii proprius, qui chartám Bavari de Strakonice anno 1243 hospitali sancti Johannis Hierosolymitani [in Strakonice] datam scripsit (CDB IV, pag. 115 num. 35 = Exempla script, in CDB IV. 2, num. 39). Exempla script, num. 2 b, 3 (A 2). Dictator: fortasse destinatarii proprius, qui slilo canonico utitur. Tantummodo in A 2 (A 3 praetermisso ) ccclesiarum Raygradensium nomina enumerari (vide 30 notam f) videtur esse mirum; at (also A 2 idcirco nobis suspicionem iniciat, cum tenor eius (vide super i us) iam anno 1256 a papa Alexandro IV. rite confirmatus sit. Vide: II. 2 b, Bruno (C), 3, Břevnov-Rajhrad (G), Olomouc, ecclesia capitularis (B'). I lna nomine Domini amen, g Bruno, dei gracia episcopus, Nicolaus prepositus, Herbordus decanus totumque capitulum Olomucensis ecclesie || omnibus hanc pagi- 35 nam inspecturis salutem in filio dei vivi. Discrecio, que mater& virtutum esse perhibetur, exigit et communis swadet utilitas quamjjlibet actionem legitimac ipsius moderacione gubernari, ut mortalis memorie defectum suppleat vivacis littere testimonium rei seriem representans.6 j| Noscat igitur tarn presens hominum etas quam in Christo successura posteritas, quod cum inter nos et honorabiles canonicos Olomu- 40 censes ex una parte, et inter abbates ac alios prelatos cuiuslibet ordinis ex altera super decimis* et aliis iuribus episcopalibus disceptacio esset exorta, dominus Martinus, abbas in Břevnov, ordinis sancti Benedicti, Pragensis dyocesis,e pro decimis, quas ab ipso repetebamus, et pro iure instituendi et destituendi plebanos in Raigradensi 1255 NOV. 6. NUM. 55. Ill ecclesia ac in aliis parrochiis/ in quibus ius patronatus habere dinoscitur manifeste, sitis in dyocesi^ Olomucensi, nolens subire iudicium contenciosum nobiscum etA cano-nicis nostris petebat humiliter et devote, ut aliquibus viris discretis ipsam causam delegaremus* per conpositionem* amicabilem terminandam, quamquam de iure suo non diffideret, cum et decimas et ius instituendi et destituendi in parrochiis suis possederit a tempore, a quo non extať memoria, quiete et pacifice sine lite, prout dictus abbas et conventus ipsius certis assercionibus affirmabant. Nos vero habito consilio super hoc et diligenti tractatu cum fratribus nostris canonicis Olomucensibus peticionem iam dicti abbatis duximus admittendam et viris discretis et fide dignis, videlicet magistro Marchardo,"1 scolastico Pragensi, et fratri Gotfrido de domo Tevto-nica arbitrium commisimus, promittentes nos bona fide ratum et firmum habituros, quicquid per eosdem in hac causa tuerit rationabiliter ordinatum. Qui causam ipsam de consensu parciumw sibi commissam assumentes et earn exacta cum diligencia hinc inde ventilantes, formam0 conposicionis protulerunt in hunc modum, quod sepedictus abbas omnia iura, que a prima sui fundacione Raigradense monasterium possedit tarn in decimis omnium villarum ad ipsum spectancium quam in iure instituendi^ et destituendi plebanos in parrochiis suis, possideat pacifice^' et quiete in perpetuum; preterea denunciaverunt^ eundem abbatem et suos successores ab omni impeticioner in posterům penitus absolutos et pro salvanda sua consciencia nobis ad conparandum bona ecclesie nostre XXIX talenta hac vice tantummodo persolvat. Si autem ipsum abbatem vel aliquem successorum suorum, ut meliora prospiciat, contingat aliquam villam distrahere vel vendere seu commutare, prelibatum ius tam in institucione quam destitucione ac decimis penes monasterium Rseigradense8 inviolabiliter remanebit. Quam ordinacionem nos de concordi et unanimi voluntate acceptantes et ratam habentes presentes litteras ad succidendam omnem cavillacionis et disceptacionis materiam, que forte apud successores nostros proinde possit suboriri, fecimus conscribi et conscriptas sigilli nostri ac capituli nostri appensione decrevimus roborare.' Acta sunt hec in Olomvtz in kathedraii ecclesia anno gracie M°CC°LV,M octavo idus novembris, pontificatus nostri anno IX, in presencia horum omnium, quorum nomina subscribuntur, qui huic conpositioni" nostre omnes prescncialiter^' affuerunt: Bartholo-meus archidiaconus Oiomucensis,"' magister Iohannes archidiaconus Prerouensis, magister Marquardus* archidiaconus Znoymensis, Gregorius custos, Symon, Iacobvs,*' 55. a) ,1' deesi, nam ad litleram maiorem depingendam spatium vacuum relictum est A 2. — b) Finis lineae A 2. — c) Super ultima syllaba vocis titulus videtur esse eras us A J. — d) Post ,deci' finis tertiae lineae A 2. — e) ,diocesis' A 2. — /) ,videlicet in Zebranitc, in Domasav, in Ozstro-vachovic, in Sdeboric' additum est A 2, ,videlicet in Zebranitc, in Domasov, in Ozstrova-chovic, in Sdeboric' A 3. — s) ,diocesi' A 2. — h) In A 2, A 3 sequitur ,cum'. — *) ,delegareriV A 2. — k) ,conposicionem' A 2. ') ,exstať A 2. — m) ,Marquardo' A 2. — B) ,cium' in loco raso scriptum est A 1. -— °) ,forína' A 1. — p) Scriba loco secundae lillerae ,V scribere ,ď voluit, sed in scribendo correxit A 1. — p') ,paciiicie' A 1. -.....,denunciáunť A 1, A 2. — r) ,inpeticione' A 2.— *) ,Raigradense' A2, A3. — r),are' in loco raso scriptum est A 1. — «) ^oCOLV0' A2. — ¥) ,conpo-sicioni' A2. '"*) ,personaliter' A2. — "') ,01vmvcensis' A2. — x) ,Margardus' A2. - v) Jacob3' 112 NUM. 55, 56. 1255 NOV. 6. Handolfus* archidiaconus Opaviensis,aa Chvnradus scolasticus canonici Olomucenses, Amoldus abbas Trebecensis,00 Stephanus abbas de Lvca, Robertuscc abbas de Gradisch, frater Gotfridus dedd domoÄiz Tevtonica, quiee fuerit arbiter illius facti,**5 etff alii quam plures.# m Sigilla: 1) Brunonis, episcopi Olomucensis, in filis sericis in A 1 rubri et fusci coloris (quae 5 putrefacta sunt), in A 2 rubri coloris aliquantum laesum (in A 1, A 2) appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12; 2) ecclesiae Olomucensis in filis sericis rubri et flavi coloris illaesum appendet (A 1, A 2). Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 27. 56. Bruno, episcopus Olomucensis, cum capituli sui consensu bona expresse nominata 10 iure ministerialium Magdeburgensis ecclesiae militi Herbordo, dapifero suo, eiusque filiis et heredibus concert. In Olomouc 1255 nov. 6. Duo autographa in membrána scripta in SAH Kroměříž (archivům archiep., sign. R III c 1, R IV b 1) asservantur (A 1, A 2). — Apographum A 1 saec. XIV. exstat in Libro privilegiu- 15 rum membranaceo in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. MK 1) asservato, fol. H 6 — H 7V (B 1). — Apographum A 2 saec. XIV. praebet Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis (pars chartacea), in SAR Olomouc (archivům cap., sign. E I 27) asservatus, pag. 20—21 num. 23 (B 2). — Aliud apographum A 2 saec. XV. servavit Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis chartaceus, ibidem (sign. E I 28) asservatus, fol. 105v sine num. (C 2). 20 Ed: CDM III, pag. 198 num. 222 (ex A 1, ad nov. 7). Reg: Kopetzky, Regesten, pag. 117 num. 69 (ad nov. 7). — CDS VII. 2, pag. 50 num. 906 (dies rede laudatur). — Reg II, pag. 29 num. 74 (ad nov. 7). Lit: Lechner, Beiträge zur Frage der Verlässlichkeit des CDM, pag. 139 num. 27 (A 2 tantum adducitur). — Snopek, K opravám dipl. mor., pag. 619 num. 25 (Al, A 2 adducuntur, ad 25 nov. 7). — Šebánek, Tři kapitoly, pag. 55 (stilus chartae). — KK, pag. 182—184. — Dušková, Šlechtické archivy, pag. 59 (quaestio, qui chartám acceperit, tractatur). — Šebánek - Dušková, Panovnická a biskupská listina, pag. 63, 116 (scriba, dictator chartae). Scriba A 1, A 2 : B 1 = Conradus, notarius episcopi. Exempla script, num. 2 b, 4 (A 1). (Cf. Exempla script, in CDB IV. 2, num. 27). 30 Dictator: Conradus, notarius episcopi. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (D), Conradus notarius (A), 4 a, De chartae apud milites usu (A). [55.] A2. — s) ,Haidolfus£ A 2. — aa) ,Opauiensis' A 2. — bb) Ex ,Trebicensis' in scribendo correctum A 1, 35 ,de Trebesch' A 2. — cc) ,s' ex ,i' sine rasura in scribendo correctum A 2. — &&-ddy ^0mo' AI. — ««-«e) Deest A 2. —//-//) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A 2. — «) Syltabis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A 1. 1) Vide inferius nolas in tergo A 1, A 2 scriptas. — 2) Ex exempláři A 3 tantum lectiones varias, quae maioris sunt momenti, editione Antonii Boček nisi, in notis commemoravimus. — 3) Specimen 40 scripturae apud Šebánek, K otázce břevn. fals, num. 30. 1255 NOV. 6. NUM. 56. 113 Bruno, dei gratia Olomucensis episcopus, omnibus hanc paginam inspecturis eternam in Domino salutem. Quoniam (| rerum^ temporalium quamcumque rite ac provide gestarum perit memoria citoque recedit et cicius ordinationis earum series immuta||tur, si nona testium et eciam litterarum, que in se redacta firmiter 5 retinent ac lucide representant, cautio adhibetur sufficiens, nos || utile censemus," ut facta nostra recordatione digna et rationabiliter ordinata scriptis autenticis annotentur. Noverit itaque presentium etas et futurorum posteritas, quod nos bona nostra, videlicet villam Glesin cum quinquaginta mansis et villam Thomaz cum viginti quatuor mansis in Polonia sitas, quas in restaurum pro dampnis et iniuriis illatis ecclesie nostre 10 per nobilem virum Wladizlaum, ducem Opulie, sumus per quoddam arbitrium inter nos et ipsum habitům et observatum a partibus consecuti, sicut in forma conpositionis super hoc conscripta plenius declaratur,1 Herbordo militi, dapifero nostro, et suis heredibus, qui se et* sua pro defensione ecclesie nostre et pro iure ipsius ecclesie recuperando contra predictum nobilem exponere non expavit, insuper alia bona, vi- 15 delicet villam Rodolueswalt cum quadraginta mansis et villam Godeuerdestorp cum triginta quinque mansis et villam Zlawecowe cum triginta quinque mansis, que ante a nobis dinoscebatur habere, de capituli nostri, sicut iuris est, plena conscientia bo-naque voluntate, accedente nichilominus c ad hoc singulorum dominorum canonicorum nostrorum grato et unanimi consensu pariter et assensu, eo quod nostra ecclesia tam 20 eorum quam nostro iudicio et inspectu continuum in hoc facto servicii et honoris ac etiamá reddituum percipere poterit incrementum, iure ministerialium Magdeburgensis ecclesie tarn in pascuis quam in pratis, silvis, piscationibus, aquis, molandinis,e vena-tionibus, agris cultis et incultis, allodiis et ceteris omnibus attinentiis necnon et me-dietatem castri Wlmensten, que perpetuo ad dapiferatus officium pertinebit, duximus 25 conferenda. Idem quoque Herbordus miles, dapifer noster, filios suos lohannem, Her-bordum et Theodericum motu proprii arbitrii sui et eorum dedit et obtulit ministeria-les ecclesie nostre, que prius nullos habebat, ut sibi devotione, obsequio fideque debita ipsi et heredes eorum necnon et tota posteritas iure ministerialium Magdeburgensis ecclesie perpetuo sint astricti. Quos prefatus dapifer, sicut nobis et capitulo nostro 30 promiserat/ ab ecclesia Molebeke, Mindensis diocesis, cuius ante ministeriales fuerant, plene redemit et absolvit et manu mitti procuravit; ipsique per patentes litteras abbatisse et* conventus eiusdem loci nostre Olomucensi ecclesie liberi sunt transmissi.2 Item convenimus inter nos et condiximus, quod si nos vel aliquis successorum nostrorum non pro utilitate, sed? pro commodo tantum, medietatem ville Godeuerdestorp,* 35 que ante castrum Wlmensten sita est, cum bonis equivalentibus voluerimus commu-tare, Herbordus dapifer et heredes sui nostre vel successorum nostrorum non debent in hoc contraire aliquatenus voluntati. Ut1' autem hec nostra collatio et ordinatio rite ac rationabiliter facte firme ac stabiles semperque maneant inconvulse* et& premissa omnia tarn nobis et successoribus nostris, ecclesie nostre ac capitulo nostro, quam to Herbordo militi, dapifero nostro, et heredibus1 suis' inviolabiliter observentur nullaque possit super hiis processu temporis dubietatis seu frivole questionis calumpnia suboriri, 114 NUM. 56, 57. 1255 NOV. 6. - DEC. 1. presentem paginam ad rei memoriam sempiternam et perpetuam firmitatem inde conscribi eamque nostri et capituli nostri dictique Herbordi dapiferi sigillorum muni-mine fecimus roborari. Actum 01omusm anno Domini millesimo ducentesimo LV, VIII idus novembris, presentibus hiis testibus: Herbordo decano, Nycolao pre-posito, Barthoiomeo archidiacono, Marquardo archidiacono, Alexio seniore, Symone, :> Gregorio, Dauid, Iohanne archidiacono, Iacobo, Willemmo, Alexio iuniore, Heydolfo archidiacono, Arnoldo, Marquardo, Woytek, Conrado canonicis Olomucensibus, Video de Alta Fago, Ludewico de Medeniz, Theoderico Stangone, Helemberto de Turri, Rutgherro de Bardeleue militibus nostris et aliis quam pluribus. Datum per manum prefati Conradi canonici, curie nostre notarii, diew ac loco prefatis.w *o Sigilla: in A 1 tria, quae in filis sericis appendebant, avulsa et deperdita sunt; in A 2 1) in filis sericis appendebat, sed avulsum et deperditum est; 2) Brunonis, episcopi Olomucensis, in filis sericis rubri colons paululum laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12; 3) Herbordi, dapiferi episcopi, in filis sericis rubri coloris laesum appendet. Vide Sigilla num. 4 b, 1. Witko de Jindřichův Hradec, filius Henrici, domui ac fratribus s. Mariae Theutoni-corum in Jindřichův Hradec ad usum hospitalis apud ecclesiam parochialem ibidem construed donationes, iura, immimitates expresse nominatas partim confirmaf, partim concedit. — 1255 dec. 1. 20 Autographum in membrána scriptum in archivo publico Dresdensi (sign. OU num. 661) asservatur (A). Reg: Reg IV, pag. 718 num. 1793 (ex A). — Schieckel, pag. 178 num. 696 (ex A). Lit: Sedláček, Hrady IV, pag. 32 (nomina villarum). In dorso chartae manu saec. XIII.—XIV. scriptum legitur: „Gonflrmacio Witigonis super 25 omnibus, que contulit pater suus Henricus domui nostre in Noua Domo" (D). Alia manu eiusdem saec. scriptum est ibidem: „Littera de Noua Domo super quibusdam prediis" (E) et „Noua Doraus" (E?). 56. a) Finis lineae A 2. — b) ,ac' A 2. — «) ,h' in loco raso oideturesse scriptum A 1. — <*) ,ecianť A2.—e) .molendinis' A 2. —f) Scriba primům ,p' scripsit, sed titulům ,i' erasit A 2. — ») 30 ,*V A 2. — ft) ,Godeuerstorp' A 2. — *) ,ť in loco raso scriptum A 2. — k) ,inco' in loco raso scriptum A 1. — ří) ,suis heredibus' A 2. — m) ,01omuz' A 2. — »") Verbis compelenter distentis, ul ultima linea expleretur, scriptum est A 1, A 2. l) Forma compositions, post iiwasionem a Vladislao, duce Opoliae, et sociis eius anno 1253 in Opaoiense territorium factam conscripta, ad nos non pervenil. — 2) Litteras, quorum mentio fit, 35 desideramus. 1255 DEC. 1. num. 57. 115 Scriba: ignotus, fortasse destinatarii proprius. Dictator: ignotus, fortasse scriba ipse. Vide: II. 3, Ordo militum Theutonicorum (B), 4, De chartae apud nobiles usu (B). Apud Fr: Descriptio chartae. Universis Christi fidelibus presentem litteram inspecturis Witego de Nouo Castro, filius Heinrici, salutem in Domino. Humanarum dispositionum crebro facta languescerent, nisi litterarum serie fulcirentur. || Proinde consulte provideque disposuit rationis industria iustos bonosque contractus et presertim opera pietatis studiosis privilegiorum apicibus perhennare. Cum igitur pie recordationis H., pater || meus, domui ac fratribus sancte Marie Theutonicorum Iherosolimitania ius patronatus in parrochia Noui Castri cum dotibus ac terris suis seu limitibus pia propter deum liberalitate donaverit aliaque || predia seu bona in diversis locis addiderit, ego etiam pro posse meo paterne pietatis imitator existens, elemosinas patris mei predicte domui factas adauxi. Ne igitur quisque inimicorum horninum benefícia nostra, que domui memorate devotionis causa contuli, quoquo modo valeat perturbare, sana ac libera voce presentique scripto protestor, quod donationibus patris mei iam dictis fratribus factis pium ac benivolum prebui semper assensum et tarn meas quam alias, quas postmodum addidi, eisdem fratribus ad habundantem cautelam presentis scripti et sigilli mei munimine roboravi. Sane predicti fratres, liberalem benivolentiam patris mei erga se studiosius intuentes, hospitale infirmorum apud supradictam ecclesiam construxerunt, promittentes* se in eo servaturos certum numerům infirmorum, scilicet XII infirmos pro salute mea progenitorumque ac heredum meorum imper-petuum et eis pietatis viscera prebituros, si tarnen eos poterunt reperire. Et vice versa pia et recordationis optime mater mea1 duas villas sive territoria, scilicet Ztremils et Doblings, cum meo assensu contulerat memoratis, quas frater Ludewicus, preceptor provincialis eorumdem fratrum, cum assensu ipsorum michi noviter permutavit, ipsi siquidem predictas villas michi permutationis titulo cum omnibus suis pertinentiis omnique districtu, ambitu et honore habendas in veram hereditatem perpetualiter assignarunt. Ego vero pro eisdem villis dedi ac contuli eisdem fratribus decern mansos apud villam, que vocatur Ad Sanctum, et ibidem addidi piscinam ac molendinum et aquam transfluentem; superaddidi eciam, ut homines domus iam sepe dicte Silvas cum meis hominibus liberas habeant et communes.0 Itemque dedi eisdem fratribus aliam piscinam et molendinum, quod tenuit Radwanus, et aquam a ponte circa stubam balniarem sursum usque ad aquam Zuzonis. Prolongavi eciam mansos quosdam eisdem fratribus, quos redegeiant in novalia actenus apud ortum, perpetualiter ac libere iure veri dominii possidendas.« Item domui et ipsis fratribus sancte Marie de curia Ruperti plenam decimam disposui assignari. Item si quispiam in pugna excesserit quoquo modo ita, quod de ipso querimonia oblata merit vel forte detentus fuerit de commissis* et colonus vel servus fratrum extiterit, frater domus in iudicio nostri iudicis sit assessor; hoc adiecto, si colonus aut servus fratrum in culpam ceciderit, culpe satisfactio non nobis, sed fratribus debeatur. Item si aliquis de bonis domus fratrum in furto depre- 116 NUM. 57. 58. 1255 DEC. 1. - 1Ú. hensus i'uerit, bona ipsius domus sint, fur quoque sic arreptus nostro iudicio debet tradi. Ceterum quia perfectum est pietatis opera consummare, divine remunerations intuitu omnes homines eorundem fratrum ab omnibus angariis, exactionibus et collec-tis seu petitionibus coactis a theloniis,e statuens et disponens eos perpetua libertate gaudere, ipsis quoque vendendi et emendi in omni foro meo liberum ius concessi. Ut autem prefate donationes nostre seu contractus illibatam obtineant firmitatem, pre-sentem litteram sepedictis fratribus dedi mei sigilli munimine roboratam. Ne eciam huiuscemodi facta negocii possint deinceps periclitari quorundam caligine emulorum, testimonio tarn militum quam servorum duximus annotandum. Testes vero sunt: Dersko marscalcus, Stiborius pincerna, Ynatsz dapifer, Zuzik, Hozlaus, Diepoldus milites, Radmirus iuvenis, Hoztey, Mutyii/ Bogemiel, Vziek, Heinricus iudex dictus Lapicida, Iohannes dispensator, Blasieg et alii quam plures. Acta sunt hec anno incarnationis Domini M°CC°LV°, kalendas« decembris. Sigillum: Witkonis in fllis sericis rubri et nigri colons paululum laesum appendet. Vide Sigilla num. 4,15. 58. Stephanus, abbas de Louka, decisa causa vertente inter [MartinůmJ, abbatem de Břevnov, et H, magistrům domus hospitalis s. Mariae Pragae apud pedem pontis [s. Johannis HierosolymitaniJ, super decimis trium villarum expresse nominatarum, cuius processum accuratissime describit, Přísnoboro, canonico Wissegradensi, mandat, ut monasterium Brevnoviense mittat in possessionem praedictarum decimarum. In Znojmo, [in ecclesia beati Nicolai J 1255 dec. 10. Autographum in membrána scriptum in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. num. 18) asservatur1 (A). Ed: CDM V, pay. 239 num. 27 (jortasse ex A, quod „in archivo archiepiscopali" in Olomouc exstare mendose ajfirmat). Reg: Reg II, pag. 29 num. 75 (ex A). — Schramm, Regesten, pag. 77 num. 3 (charta ad a, 1255 ponitur), Lit: Ott, Das Eindringen, pag. 54 (observationes iuridicae). — Boháček, Das Römische Recht, pag. 284—285 (idem). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 394 n. 469 (scriba chartae). 57. a) Ita A. — b) Ex .promittens* corr. est A. —c) ,omunesf A. — d), omissis' A. — e) Verbum ,exemi' deesse videtur A. —f) Ita pro ,Mutyn' A. x) Nomen ignoramus. 1255 DEC. 10. NUM. 58. 117 Scriba: monasterii Brevnoviensis proprius (P II 29). Cf. Exempla script, num. 1 a, 8. Dictator: ignotus, qui stilo communi ulitur. Vide: II. 3, Břevnov-Rajhrad (H), Louka (A), Ordo hosp. s. Johannis Hierosol. (D). In nomine Domini amen. Nobis Stephano, abbate de Luca, presidente 5 iudicio in claustro Trebez in causa, que vertitur inter dominum abbatem de Břevnow2 ex parte una || et magistrům domus hospitalis in Praga prope pontem3 ex altera, frater H.4 domus eiusdem procuratorium exhibuit in hec verba: Frater H., licet in- dignus, magister domus hospitalis sancte Marie || in Praga iuxta pontem, universis presentes litteras inspecturis salutem in eo, qui est salus fidelium vera. Noveritis, 10 quod cum ego sim gravibus negociis prepeditus, fratrem H. sacerdotem, con||fratrem meum, latorem presencium, in causis, quas adpresens habeo, contra quoscumque ha-biturus sum, procuratorem meum et fratrum meorum constituo, dans sibi liberam potestatem ad agendum et respondendum, litem contestandam et ad omnia alia faciendum, quod mihi et fratribus meis noverit expedire. Exhibito procuratorio is idem procurator petivit humiliter et supplicavita instanter, ut propter defectum advocati ac consilii dignaremur negocium ad aliumĎ terminům prorogare, quod et fecimus, partibus VItam feriam ante Lucie proximam5 terminům peremptorium in Znom assignando, salvo iure parcium, quantum ad iam proposita, hinc et inde. Acta sunt hec secunda feria post festum Martini episcopi proxima.6 Item existentibus nobis 20 Znom VIta feria ante diem Lucie proxima in ecclesia beati Nicolai comparuit coram nobis Boreas monachus, procurator abbatis et monasterii de Brevonov, ex parte una et frater Heinricus ex parte magistři hospitalis et fratrum in Praga prope pontem ex altera. Petivit procurator de Břevnov decimas trium villarum in Luthomericensi provincia sitarum, scilicet Plozcouici, Stanchouici et Mihce, quarum villarum nomine 25 magister hospitalis, qui pro tempore fuit, et fratres prefato monasterio singulis anais solvebant tres fertones argenti; set nunc solucioni quatuor annis et amplius superse-derunt. Procurator vero magistři et fratrum, volens declinare iudicium, dicens se minus instructum, terminům sibi supplicavit alium asignari. Et quia in eo non fuit exauditus, parte altera renitente, talem nobis in scripto presentavit appellacionem, 30 cuius tenor talis est: A vobis, domine Stephane, appello, sicut prius appellavi vice magistři fratrum hospitalis Iherosolimitanic per regnum Boemie; cause* autem apellacionise sunt iste, quia licet ante annum simus citati a vobis, semel tantum et non^ magis, tarnen argumentum consequebatur evidens, quod a causa quievissetis. Tandem post unum annum subito et ex inproviso citastis nos peremptorie extra dyo- 35 cesim Pragensem ad terminům satis brevem. Ubi confisi de iure nostro cum comparuis-semus, licet multis negociis prepediti et ideo inparati ad respondendum, petivimus inducias. Vobis vero nolentibus eas concedere appellavimus; deinde habito consilio visum fuit vobis, ut exhiberetis nobis inducias trium septimanarum et nulla racione longiores. Nos autem non renunciantes appellacioni expresse remeavimuss' ad terram 40 nostram, querentes celeriter magistrům nostrum in longinquis partibus constitutum. 118 NUM. 58. 1255 DEP.. 10. Deinde temptavimus propter bonum iusticie parati cum advocatis reverti et vestro iudicio comparere* et tunc forsitan appellacioni renunciare. Sed quia tempus inducia-rum vestrarum in tantum nos artaverat et artat, quod parum vel nichil deliberare vel investigare valuimus de veritate cause, in quam trahimur, nec de advocatis providere in tam brevi* spacio temporis, propter multa negocia, quibus inplicamur ex officio, iterum et iterum appellamus a gravamine vestro, domine abba de Luca, et submittimus nos et nostra sub protectione domini pape. Appellacione quali — quali recitata procurator abbatis et monasterii persuadebat appellacioni minime deferendum, quia nec appellatum fuit a gravamine nec a gravamine comminato, maxime cum hodie nequeat quis appellare absque racionabili et manifesta causa, tali videlicet, que coram iudice appellacionis debeat legittima reputari, super eo interlocutoriam postulavit humiliter et instanter. Nos vero habito prudentum consilio interlocuti fuimus appellacioni minime deferendum ex causis in litteris appellacionis comprehensis et libenter apostolos dedissemus procuratori magistri et fratrum, si voluisset expectasse* et non contumaciter recessisset. Deindeř procurator abbatis ac monasterii petivit partem adversam iudicari contumacem et penam infligi a canonibus constitutam. Nos vero habito consilio magistrům hospitalis et fratres ipsius iudicavimus contumaces et nichilominus eosdem, quantum ad duos dies, in Trebez et Znoym, ipsos condempnavi-mus in expensis. Postmodum vero procurator abbatis et monasterii conabatur multi-pliciter per iura ostendere, quod essent impossessionem™ mittendi decimarum ante-petitarum, vel saltem partem adversam excommunicaremus, quia contumaciter iudicio astare" rennuit,°ut debebat, super eo alternative interlocutoriam instantissime postulando. Nos vero habito consilio et tractu super hiis abbatem et monachos de Brevnow iusticia exigente misimus in possessionem decimarum trium villarum superius prefatarum. Et quia frustra iudex mittit in possessionem, nisi inmissum tueatur,7 auctoritate domini pape, qua fungimur in hac parte,8 mandamus honorabili viro Priznoborio, canonico Wissegradensi, ut sepefatos abbatem et monachos mittat in possessionem corporalem predictarum decimarum, contradictores et rebelles per censuram ecclesiasticam compescendo. Acta sunt hec in Znoym anno ab in- carnacione Domini millesimo CC°LV°, VIta feria ante diem Lucie virginis; et hoc testantur, quorum nomina subscribuntur: domnus Cvnradus canonicus Pragensis de Waldenberch et magister suus Theodericus, fratres Minores frater Radich et frater Iohannes, Fridericus vicarius sancti Nicolai et socius suus Petrus, Cvnradus capellanus abbatis de Luca et? ceteris Sigillum: Stephani, abbatis Lucensis, scidula membranacea ex autographo ipso scissa dependet, in qua verba „faciendum, quod mini" et „pedire exhibito" manu saec. XIII. scripta legi possunt. Vide Sigilla num. 3,2211. 58. °) ,u' ex ,p' sine rasura in scribendo corr. A. — &) Scriba primům ,aliud' scripsit, ultimam ,ď erasit et titulům addidit A. — c) Jhésolitan1 A. — a) ,-cae' videtur esse scriptum A. —e) ,apllaco- 1255 DEC. 10. - CCA DEC. 12. NUM. 58, 59. 119 5B. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, monasterio in Kremsmünster indulget, ut vidualia universa, quae ei per districtus mutarum ipsius deducantur, sine muta transeant. 5 In Krems 1255 [cca dec. 12J.1 Autographum in membrána scriptum in archivo monasterii in Kremsmünster (sub dato suo) asservatur (A). — Apographum saec. XIII. ex. sivé XIV. in. exstat in codice membranaceo „Codex Fridericianus" dicto, in archivo eiusdem monasterii asservato, fol. 58 (B). Ed: Rettenbacher, Annales mon. Cremisatensis, pag. 208—209 (e quadam copia, ad a. 1255). -— 10 Lambacher, Österreichisches Interregnum, pag. 36 num. 25 (e Rettenbachero, ad a. 1255). — Hagn, Urkundenbuch, pag. 104 num. 82 (ex A, ad a. 1255). —~ UBLOE III, pag. 219 num. 225 (ex A, ad a. 1255). Reg: Reg II, pag. 31 num. 77 (ad cca dec. 10). Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 375—377. 15 In tergo A manu saec. XIII. ex. scriptum legitur: „[Privilegium Otakaři ducis super libero transitu in aqua". Scriba: P II 31 = fortasse destinatarii proprius. Exempla script, num. 1 a, 10. Dictator: cancellariae regiae proprius, fortasse Gaudentius capellanus, qui vestigia stili can-cellariae (magistri Arnoldi protonotarii) praebet. 20 Textus chartae per quasiconfirmationis formam in charta Přemysli Otakaři II. Linciae 1262 dec. 1 (A 1, A 2+ = Reg II, pag. 152 num. 396) repetitur. Vide etiam suo tempore in serie regestorum huius tomi. Vide: II. 1 a, P. O. II., Gaudencius ... capellani (B). g In nomine sancte et individue trinitatis amen, i Otacharus, dei gratia dominus 25 regni Bo||emie, dux Austrie et marchio Moravie, omnibus imperpetuum. Cum quarumlibet actionum mater || sit intentio principalis, circa religiosas personas regalis merito [versatur i]ntentio,a qui calcatis mundi illecebris || contemplantur celestia et possunt hostiam tamquam electum genus sacer[dotii pro p]eccatis offerre cottidie [58.] 30 nis' A. — f) Super linea additum est A. — c) Secunda littera ,e' in scribendo correcta est A. — Ä) Ex »comparare' sine rasura corr. est A. — ť) Scriba primum ,pu' scripsit, sed statim ,p' erasit et ,u' sine rasura in ,b' correxit in A. — *) Ita A pro ,expectaref — ') Scriba primum ,Dedinde' scripsit, sed secundum ,ď seu erasit seu puncto subposito delevit in A. —■ m) Ita pro ,in possessionem' A. — n) Scriba primum ,stare' scripsit, sed statim ,a' anteposuit in A. —°) Ita A. — *"») 35 Verba addita sunt, nam signum,.,.' eis antecedit. Cf. num. 76+ eadem manu scriptum, n. e—e. l) Autographum primitus in archivo mon. Brevnoviensis asservabalur, sicut ex annotationibus in tergo chartae scriptis concludi potest. — *) Martinům. — 3) H., vide inferius. —4) Henricus, vide inferius. —5) Dec. 10. —«) Nov. 15. —') Cf. Decr. Greg. IX., 2. 28. 59 (Friedberg II, col. 437). — ») Vide num. 18. 120 NUM. 59, 60. 1255 CCA DEC. 12. - 17. delinquentum.6 Hinc est, quod nos cenobium sive claustrum ordinis [sancti Benedicjti in Chremsmunster piis ac paternis visceribus amplexantes propter orationes eorum devotisfsimas et nostrorum] peccaminum ablutionem6 ipsorum precibus consequendam ipsi claustro liberaliter indulgemus [victualia universa, que ipsjis per districtus nostra-rum mutarum quocumque tempore deducantur, ut sine muta transean[t, impedimento s et exact]ione qualibet pretermissa. In cuius rei testimonium presens scriptum nostre maiestatis karfaktere fecimus insignijri. Testes autem huius rei sunt: Witigo scriba Anasi, Heinricus pincerna de [Habspach, Chunrjadus de Himperch, Otto de Haslowe, Chunradus de Zeckinge, Albero de Pollenheim, [Dietmarus] de Stira, Vlricus de Loben-stain, Vlricus de Capella, Hadmarus de Liehtenwerde, He[inricus dap]ifer de Grit- 10 schensstein* et alii quam plures. Actum anno Domini M0CC°L0V°, datum [in Cjhrems per manům magistři Arnolnoldi,e nostre curie notarii. Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae et Stiriae, in ftlis sericis flavi et viridis coloris valde laesum appendet.2 Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4,5. 60. 15 Bocko, comes Pernecensis et castellanus Znoymensis, testamentům suum constituens fundationi suae, monasterio in Žďár lnad Sázavou], bona expresse nominata legat. In Znojmo 1255 dec. 17. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Zdár, sign. A 2) asservatur (A). — Apographum cum nonnullis lectionibus variis nec non cum praetermissio- 20 nibus (vide inferius notas b—b, k, n) insertům est confirmationi Přemysli Otakaři II. Brunae 1256 ian. 1 datae, cuius confirmationis autographum nunc in SAR Kroměříž (archivům ar-chiep., sign. A I a 2) asservatur — num. 67 (B). — Apographum prae.bet codex mnscr. chart, saec. XVII. „Diplomatarium monasterii Zarensis ...1252—1642..." inlitulatus in SAR Brunae (archivům mon. in Žďár, sign. 60/7) asservatus, pag. 3—6 num. 2 (C). 25 Ed: Sleinbach II, pag. 12 num. 3 (ex A). - CDM III, pag. 200 num. 223 (ex A). Reg: Kopetzky, Regesten, pag. 118 num. 70. — CDS VII. 2, pag. 51 num. 908. — Reg II, pag. 31 num. 78. — Šebánek, Archivy, pag. 22 num. 128 (ex A). 59. a) Quae hie et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa perierunt A; textu B fulti ea omnia complevimus et dedimus. — b) Ita A, B. —e) Signum reclamatorium additum est in A. 30 Alterum idem signum voci [,nostrorum'] videtur esse additum. — d) Scriba primum ,Gritu' scripsit et sine rasura in scribendo in ,Gritsc' correxit et porro scripsit A. — e) Ita A in lineae divisione (,Arnol||noldi'). *) Conici potest chartám eodem tempore atque charta Přemysli Otakaři II. data in Krems 1255 dec. 12 eidem monasterio datam esse, vide Reg II, pag. 31 num. 76 et suo tempore in serie regestorum 35 huius lomi. — 2) Modus, quo fila serica per chartám replicatam traiecta sunt, inconsuelus est; duo foramina supervacanea enim ibi apparent. 1255 DEC. 17. NUM. 60. 121 Lit: KK, pag. 184—185. — Dušková, Česká listina 2, pag. 177 n. 2. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 375—376. In tergo chartae superius manus saec. XVII.—XVIII. „Milliostauicz et Plesna monasterio donatur" scripsit. Haec verba cancellata sunt. Alia manu fere coaeva „Perierunt hae villae" 8 estaddilum. Scriba: destinatarii (circuli diplom. Velehradensis et Sarensis) proprius, idem, qui chartám confirmationis B (num. 67) scripsit = P II 33. Cf. Exempla script, num. 1 a, 12. Dictator: destinatarii (circuli supradicti) proprius. Vide: II. 3, Ždár (A), 4, De chartae apud nobiles usu (C). io [N]osw Bothscho, dei gratia comes0 Bernecensis et* castellanus Znoemensis, universis Christi fidelibus ad rei memoriam sempiternam. j| Quoniam actiones hominum quamvis sollempniter celebrate simul cum tempore procedente defluere consueverunt et propter rerum || et temporum incertos eventus finem quandoque vix proprium sortiuntur, necesse igitur et congruum est, ut ea, que a memoria hominum is decidere |j possunt et facillime anullari, scriptis, que sunt indicium veritatis, et testibus perhennentur. Noscat igitur tarn presens hominum etas quam in Christo successura posteritas hos apices inspectura, quod ego Botschoc gravi infirmitate laborans viam universe carnis* ingressurus1 in remedium meee et parentum meorum animarum, peccata mea elemosims redimens, fundationi mee, monasterio sancte Marie virginis 20 sanctique Nicolai in Saarh/ tale constitui testamentům de libera hereditate mea,0 de benivolo uxoris2 mee et liberorum3 meorum consilio et consensu, legans in primis totam hereditatem meam, quam habeo'' iuxta civitatem Oppauiensem, scilicet Milho-stowizi et Plesna villas et medietatem ville Pulsehe cum omni iure et attinentiis, quibus ego possedi. Item in confinio Brvnnensi Koszherowe* et Helhuta cum barrochia, 25 decima* loco census instituta, cum iudicio eciam et omni iure et attinetiis, quibus ego* possedi.* Item aput Castrum Iarzlawiz villam Hsrelawiz et in ea curiam cum duabus cultis araturis, cum equis, bubus, vaccis et ovibus et pecoribus universis et omni iure et attinetiis, quibus ego possedi; addens hiis omnibus totam equariciam meam, quinquaginta et octo equas tarn in iuvenibus quam in senibus continentem, 30 absque omni divisione vel diminutione claustro integraliter assignandam, nemore eciam meo aput Brazla, quod de patrimonio me contingit, eidem cenobio assignato ad ecclesiam inibi exstruendam. Ut igitur hui us testamenti mei constitutio omnimodis dicti cenobii mee fundationis fratribus firma permaneat et illesa, presentem cedulam exinde conscribi et mei et fratrum meorum Zmilonis et Cononis sigülorum feci*' muni- 35 mine roborari, constituens eosdem fratres meos loco mei prefate fundationis promotores. Que omnia, sicut iuste facta sunt, sie ea habere volo robur perpetue firmitatis. Sunt autem hec nomina testium huius rei, scilicet dominus Cvnradus' abbas etfc Iohannes prior de Saarh, frater Radich et Gothardus ordinis Minorum fratrum, Zmil et Cono fratres Bothschonis,fc Benes filius Wockonis camerarius, Bohusche filius Cerronis, 40 Chirninus, Hortwinus de Lvzh, Vlricus de Plezberch, Ypolitus et filius eius Henricus 122 NUM. 60, 61. 1255 DEC. 17. - 20. de Othmiz, Blasius de Primetiz,"» Bvno de Schimm, Dalebor de Bonecowiz," Iurata filius Zlaue, Oztoi de Raschiz, Petrus de Bonowiz, Petrus et filius eius Pomenen de Ozeowe, Psribizlaus0 de Selchwiz, Rizech de Stiniz, Petrus de Selesna, Mazcho et filius eius Mazcho de Bohanschiz, Vitus de Puzow, Rizcho de Schirnin, Srepolt de Stawicowiz, Woithech de Bucowiz, Dietel de Schaliz, Martinus de Sobebruch et alii 5 quam plures. Acta sunt hec in Znoym XVI0 kalendas ianuarii, verbi incarnati anno M°CC°LV°, indictione XIIIa. Sigilla: in filis sericis flavi, rubri, viridis coloris appendent seu appendebant; 1) avulsum et deperditum est; 2) Cunonis, fratris Bockonis, in margine partim laesum. Cf. Sigilla num. 4,22;3) Smilonis, fratris Bockonis, in margine valde laesum. Vide Sigilla num. 4,23. io 61. Alexander IV. papa [Brunoni], episcopo Olomucensi, mandat, ut, quae de bonis hospilalis s. Mariae Theutonicorum in Neplachovice alienata invenerit, ad ius eius studeat revocare. Laterani [1255] dec. 20. 15 Autographum in membrána scriptum in archivo domus Theutonicorum Gotingae (sign. (149) scr. 4 num. 8) asservatur (A). Reg: Joachim-Hubatsch, Regesta ord. Theut. II, pag. 465 num. 4335 (ex A). In autographi marginis superioris angulo dextro correctoris nota „Je" (?) duabus lineis dele-ta, in chartae replicatae parte dextra p'" (?), in autographi tergi superiore angulo sinistro 20 in medio „saneta + Maria" legitur, quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta, Alexander* episcopus, servus servorum dei, venerabili fratri..,1 episcopo Olomucensi, salutem et apostolicam benedictionem. J| Inclinati preeibus dilectorum filiorum..,2 preeeptoris6 et fratrum& hospitalis sanete Marie The|[utonicorum de Nepla- 25 towiz, Olomucensis diocesis, fraternitati tue presentium auetoritate mandamus, || quatinus ea, que de bonis ecclesie ipsius loci ad dictum hospitale spectantis alienata inveneris illicite vel distracta, ad ius et proprietatem ipsius ecclesie studeas legitime 60. a) Ad litteram maiorem depingendam spatium vacuum relictum est in A. — 6_6) Deest in B, — c) ,Bothtscho' B. — a) Vox super linea addita est, seriba primům ,carnu' seripsit et ultimam ,u' sine rasura in ,is' correxit in A. — e) Ultimam ,e' seriba addidit in A. — f) ,Saahr' B. — s) ,eť sequitur in B. — k) Littera ,e' ex ,a' sine rasura correcta est in A. — ť) ,Kozherowe' B. — fc) Deest in B. — fc') ,iussi' B. —l) ,Cvnradus' B. — m) ,Premetizf B. — ") ,Bonoviz et alii quam plures' reliquis omnibus omissis legitur in B. — °) Seriba ,Psribil' seripsit, ultimam ,Y erasit et porro seripsit in A. ») Obiit 1255 dec. 20, vide FRB II, pag. 550. — *) F.ufemiae. —3) Smilonis, Gerhardi et Agnetis. 1255 DEC. 20. - 1255 S. D. NUM. 61, 62. 123 revocare; contradictores ... compescendo.3 Testes... perhibere.4 Datumc Laterals XIII kalendas ianuarii, pontificatus nostri anno secundo.c Bulla: Alexandři IV. papae in filis cannabinis illaesa appendet. Cf. Diekamp num. 6, IV, pag. 532, scu typ. I. sen II. 5 62. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae (sic) marchioque Moraviae, pratum inter Hrdíbořice et pontem Cralicensem ad ecclesiam Olo-mucensem pertinere protestatur. Brunae, in colloquio generali 1255 —-1 10 Apographum saec. XV. exstai in Libro privilegiorum ecclesiuc Olomucensis charlaceo in SAR Olomouc (archivům cap., sign. E I 28) asservaio, fol. 71 num. 108 (B). Ed: CDM III, pay. 180 num. 205 (ad a. 1254, ex B). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. XXXV s. num. (ad a. 1255). — Reg II, pag. 15 num. 34 (ad a. 1254). 15 Lit: KK, pag. 168. - Šebánek, Urkundenwesen, pag. 367, 371. Dictator: Gregorius capellanus, qui inter testes chartae nominatur. Titulus „dux Stiriae" eo tempore, ad quod charta spectat, non recte scriptus, chartám in circulo diplomatico Olomucensi, rectius Gregorio capellano dictaiorc, ortam esse demonstrat. Vide: II. 1 a, P. O. II., Gregorius et Bartholomaeus capellani (C), 3, Olomouc, ecclesia ca-20 pitularis (C). In nomine Domini amen. Ottakarus, qui et Przymisl, dei gracia dominus regni Boemie, dux Austrie et Styrie et marchio Morauie, universis Christi fidelibus presen-tem paginam inspecturis pacem a Domino et salutem. Licet omnibus simus iu- sticie debitores, specialiter tarnen ad Olomucensem ecclesiam, matrem nostram, nostre 25 consideracionis aciem dirigimus, qualiter ipsam debitis honoribus attollamus. Hinc est, quod ad universorum noticiam volumus devenire, quod pratum inter villam Hr-dieborzicz et pontem Gralicensem absque omni contradiccione ad Olomucensem ecclesiam de iure pertinere debere, presentibus protestamur, utpote quod in generali colloquio et in publico iudicio coram beneficiariis nostris Pardussio camerario, Ydik 30 castellano, Iohanne iudice, Hinczone offlciali provinciali et aliis beneficiariis Olomu-censibus evictum extitit et obtentum et postmodum pacifice ab ecclesia Olomucensi possessum, prout quidam ex eisdem beneficiariis nobis postmodum oretenus retu- 61. °) Capitalem lineam litterae A scriba fusco atramento obduxit A. — *>'>) In loco raso scriptum est A. — e~c) Verbis competenter distends, ut duae ultimae lineae explerentur, scriptum est A. 35 i) Brunoni. — *) Nomen ignoramus. —3) Vide CDB IV, pag. 147 num. 61. — *) Vide num. 18. 124 NUM. 62,63. 1255 S.D. lerunt. Ne igitur super hiis in posterům aliqua dubietas oriatur et ne presumpcione servili in predicto prato Olomucensem ecclesiam audeat aliquis inquietare vel in huius-modi pacifica possessione turbare, presentem paginam sigillorum nostrorum caractere ad perpetuam rei memoriam firmamus. Huius rei testes sunt: venerabilis pater Bruno0 Olomucensis episcopus, Nicolaus prepositus, Bartholomeus archidiaconus, magister Iohannes archidiaconus Prerowiensis, Symon, Gregorius, Iacobus, Allexius, item iunior Allexius canonici Olomucenses, item barones nostri: Hartlebus cum fratre Ianzone, Nezamisl cum fratre Ratiborio, Beneda magister venatorum, Don, Andreas Kavca, Ratiboř de Byelcowicz6 cum fratre Tworimiro, Wsebor cum fratre Hrabisa filii Ydik, Martinco dee Przicas,c Suliczlaus de Zabrzyeh et alii quam plures. Datum in Brunna in colloquio generali anno Domini millesimo CCLV, per manus aule nostre notariorum Wilhelmi et Arnoldi. 63. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, patris sui fVenceslai I. regis] ordinationem de anniversario, quae facta est ex capella sanctae Margaretae [in Vyšehrad (?) in Machov dicta], confirmat. In Starý Hrádek 1255 —. Autographum in membrána scriptum in SÜA Pragae (archivům cap. Wissegradensis Pragae, sign. KVŠ 42) asservatur (A). — Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum ecclesiae Wissegradensis membranaceo, ibidem (sign. KVŠ lib. 26) asseruato, fol. 18v num. 49 (B). Ed: Hammerschmid, Gloria Wissegr. ecclesiae, pag. 203 (ex quodam apogr.). Reg: Pontanus, Bohaemia pia, pag. 83. — Lorenz, Deutsche Gesch. I, pag. 482. — Reg II, pag. 32 num. 81. Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 375—378. 62. a) ,Brumo' B. — b) ,Byeliowicz' B. —c_c) ,de Priczas, de Przicas', vox ,Priczas' una lineola oblitterata legitur in B. !) Charta post terminům 1255 iun. 26 ponenda est; datarius cum magistro Wilhelmo Arnoldus nominatur. Usque ad hune terminům membrum cancellariae Přemysli Otakaři II. Godeschalcus occurrit, ubi datarii munere fungebatur. Arnoldus enim eodem munere fungi non poterat, dum Godeschalcus in cancellaria erat. Itaque virorum doctorum Boček et Emier opinioni consentire non possumus, qui chartám iam anno 1254 confectam esse, quod Přemysl Otakarus II. ibi ,dux Stiriae' nominatur, affirmant. At illius tituli scribendi (vide supra) error tribuendus est circulo diplomatico, in quo charta confecta est. Charta ,in colloquio generali' Brunae scripta est. Sed ne hac quidem condi-cione nota temporis chartae conficiendae statui potest. Quo die anni 1255 hoc colloquium factum sit, ignoramus. Colloquii quoque, quod anno 1254 Brunae factum esset, notationem temporis v. d. Novotný (I. 4, pag. 21) sine fundamento frustra temptavit. Přemyslům Brunae ineunte anno 1256 fuisse cerium est (vide num. 67). Itaque charta ad exeuntem annum 1255 spectat. 1255 S. D. NUM. 63, 64. 125 In tergo chartae manu saec. XIII. scriptum legitur: „Confirmatio domini Ottacari regis V. Capelle sancte Margarete in Machow, quam legavit pa (sic) pater suus pro anniversario suo" (A). Quae in chartae dorso scripta sunt, suspicionem movent, eadem ne haec capella sit atque capella s. Margaretae sub Vyšehrad. V. d. J. Čárek, archivi civitatis Pragensis moderator, 5 nos certiores fecit Machov locum in Pragae aevi medii territorio ignotum esse. Extra Pragam autem Machov, ubi s. Margaretae capella sita sit, ignoramus. Scriba: PII 32,seu cancellariae regiae, seu ecclesiae Wissegradensis (capellae regiae) proprius, fortasse Gaudentius capellanus (?). Exempla script, num. 1 a, 11. Dictator: cancellariae regiae proprius, fortasse Gaudentius capellanus, qui vestigia stili cancel-id lariae (magistři Arnoldi protonotarii) praebet. Vide: II. 1 a, P. O. II., Gaudentius... capellani (C), 3, Vyšehrad, ecclesia capitularis (D). Otakarus, dei gratia dominus regni Boemie,a Austrie dux et marchio Morauie, omni|jbus in perpetuum. Ut perpeti celebrentur memoria, que in terris ab hominibus rationa||biliter sunt concepta, presentes scire cupimuset futuros, quod nos i5 ordinationem de anniversa||rio serenissimi patris nostri,1 que facta est ex capella sancte Margarete, ratam et gratam habentes, ipsam ob reverentiam dei et remedium anime felicissimi patris nostri auctoritate regia digne duximus confirmandam. In cuius rei evidentiam presentem litteram signaculo maiestatis nostre fecimus commu-niri. Testes autem0 rei sunt: Ierossius Pragensis burgravius, W.2 de Nouo Castro, 20 Vlricus Lepus, Andreas dapifer, magister Wilhelmus prothonotarius, Gaudentius sacerdos. Actum anno Domini M°C0C0LV°, datum in Castello Veteri. Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nee non ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis flavi, rubri et viridis coloris in sex partes fractum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 64. + 25 Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae (sic), dux Austriae et marchio Moraviae, tenorem chartae Roberti, olim episcopi Olomucensis, monasterio in Tišnov datae inseri faciens, Alexandrum IV. papam rogat, ut eidem monasterio ecclesias cum decimis per episcopum Robertům collatas confirmet et conservatores del. Brunae 1255 —. 30 Charta autographi instar in membrána scripta in SAR Brunae (archivům monasterii in Tišnov, sign. Y I, 3 a) asservatur (B). — E pluribus simplicibus apographis illud in copiario chartaceo saec. XVIII. „Privilegia et documenta monasterii Tischnovicensis s. ord. Gister-ciensis" intitulato, in SAR Brunae (FM, collect, mnscr. num. 603, tomus II.) asservato commemoretur, fol. 14—15v (C). 35 63. a) ,Boem' A. —~ ") Vox ,huius' videtur deesse A. l) Scilicet Venceslai, sept. 22 a. 1253 defuncti. — 2) Witko. 126 NUM. 64. 1255 s.d. Ed: Jahrbücher der Literatur 43 (1828), pag. 257 (haud completus textus B praebetur). — Fejér, CDH IV. 2, pag. 345 (ex Jahrbücher). — CDM III, pag. 202 num. 225 (ex B, quod Boček genuinum esse putat). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 432 num. 69 (B dubiae fidei esse declarat). — Fejér, CDH VII. 5, pag. 578 num. 378. — Reg II, pag. 33 num. 84 (B duabus crucibus signavit). — Šebánek, 5 Archivy, pag. 22 num. 129 (chartám B sinceram esse putat). Lit: Bretholz, Die Tataren in Mähren, pag. 19 (sinceritas charlae B accipitur). — KK, pag. 186—189 (falsitas chartae B demonstratur). — CDB III, pag. 283 1. 33—284 I. 2 (sinceritas chartae B protegitur). In tergo chartae manu saec. XIII. ex. scriptum legitur: „Privilegium super Tusnowiz" (D). io Scriba: P II 27 — destinatarii proprius, cuius manus ductus scripiurae saec. XIII. ex. praebet. Cf. Exempla script, num. 1 a, 6. Dictator: destinatarii proprius saec. XIII. ex., qui communi siito litterarum ad sedem aposlo-licam missarum usus est. Chartám saec. XIII. ex. fictam esse ex cohaerentia eius (quod ad scripturam, sigiltum, flla j5 serica, intitulationem attinet) cum charta spuria num. 38++ clare apparel. Causa chartae adulterinac conficiendae, ut ex argumento eius sequitur, sita est in controversia monasterii Tusnovicensis cum episcopis Olomucensibus de patronatus ecclesiarum iuribus, praecipue de earum decimis mota. Ut monasterium ius plenarum decimarum obtineret, textus Roberti chartae adulterinac in B insertae alia manu posteriore uno loco (vide notam 1) iterum 20 adulteratus est. Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Tišnov (B). Sanctissimo in Christo patri et domino Alexandro, sancte Romane sedis antistiti, Primizel, dei gratia rex Boemye, dux Austrie ac marchio Morauie, cum || summa re-verentia pedum osculoa beatorum. Litteras venerabilis patris pie recordationis 25 domini Rudberti, tunc Olomucensis6 episcopi, vidimus in hec verba non abolitas, non canj|cellatas nec in aliqua parte vitiosas: 1 In nomine sancte et individue tri- nitatis. I R., dei gratia Olomucensis episcopus, etc.1 Et cum idem monasterium, pa- ter reverende, enormiter sit lesum tarn a Tartaris quam ab Hungaris ac Comanis et nunc etiam multipliciter super decimis per ante nominatum episcopum Rudbertum 30 collatis nunc a domino B.,z Olomucensi* episcopo, quam plurimum aggravetur, peti-mus humiliter et instanter, ut ecclesias a nobis et progenitoribus nostris ad usum sanctimonialium inibi degentium collatas, unamc cum decimis per episcopum dominum Rudbertum eoncessas*7 auctoritate apostolica dignemini confirmare, dando monasters conservatores, qui tarn in ecclesiis quam in decimis quam in aliis bonis idem 35 monasterium auctoritate apostolica valeant defensare. Datum in Brunna anno Domini M°CC0L°V0. Sigitlum: Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae, el Stiriae, ex cera rubri coloris con-fectum cum aversa parte ad 9 conversa in filis sericis flavi et violacei coloris valde laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 40 64.++ «) IIa B. ~~ i>) ,010m' B. — 0 Cum titulo superfluo B. 1255 S. D. - CCA 1255. NUM. 64, 65. 127 65. Memoria, in qua metae bonorum domus [monaslerii BrevnoviensisJ in Police et duorum nobilium expresse nominalorum [tempore Martini, abbatis Brevnoviensis], describuntur. 5 -[cca 1255]} Apographum saec. XIII. ex. in cod. mnscro membranaceo, Cantica canticorum dicto, olim in bibliotheca monasterii Brevnoviensis, nunc in UK Pragae (sine sign.) asservato exstat, fol. 169 (B). — Apographum saec. XVIII.—XIX. manu archivarii monasterii Brevnoviensis in plagula chartacea scriptum in SUA Pragae (archivům mon. in Břevnov, sign. ŘB Břevnov lo cap. 915) asservatur (C).2 Ed: Reg II, pag. 33 num. 85 (ex B). Lit: Tomek, Příběhy Police, pag. 6 (memoria ad cca a. 1254 ponitur). — Šimák, Počátky Broumova, pag. 576 num. 5 (memoria ad cca a. 1255 ponitur). Dictator: monasterii Brevnoviensis proprius. 15 Pro certo habemus memoriam hanc esse extractum e charta quadam Martini, abbatis Brevno- viensis, ad usum proprium monasterii sui conscripta. Vide: II. 3, Břevnov-Rajhrad (I), 4, De chartae apud nobiles usu (D). Hec sunt mete bonorum domus sancte Marie Policensis et domini Petri filii Zezeme et domini Rubini: Methuge flumen est dimidium nostrum cum litore ex parte 20 nostra et domini Petri dimidium cum litore ex parte sua a loco, ubi Ziirbsca fluvius intrat Methugem, usque ad fluvium, qui Wlazinni vocatur, quia intrat superius Methugem; et ab illo loco habemus dimidiam Methugem cum litore ex parte nostra et dominus Rubinus dimidiam cum litore in parte sua usque ad fluvium Vnesše nomine usque ad locum, ubi influit Methugem, et ab illo loco usque ad fmem moncium, qui 25 Steni vocantur; et ab illo fine moncium directe usque ad fluvium Voletin inter nos et Rubinum est meta, ita quod noster est dimidius fluvius cum litore partis nostre et dimidius Rubini partis sue usque ad locum, ubi proxime flumen Stenava adproximat Voletino fluvio; et ab illo loco Voleti fluvius est totus noster cum silva ex utraque parte; et sub Dobrohoste fluvio Rubini prope est meta posita directissime usque ad ao montes Iauore,* metam Polonie. *) Sequitur tenor chartae Roberti episcopi, datae Brunae 1239 [ante oct. 14] (CDB III, pag. 283 num. 215) a posteriore falsario corruptae (vide pag. 284 notam a). — *) Brunone. 65. a) In loco raso, ubi ,in' (?) prius scriptum erat, legitur B. — 6) Sequitur ,usque ad' una :s5 linea deletum in B. *) Memoriam simul fere cum pluribus aliis memoriis et chartis, quae ad possessiones domus in Police pertinent (cf. e. gr. num. 33, 51, 52) exstitisse coniciendum est. — ») Lectiones varias, quas C praebet, cum omnino pravae essent, haud respeximus. 128 NUM. 66, 67. 1255 S. D. - 1256 IAN. 1. 66. Landulphus, abbas Cladrubensis, Bertholdo, abbati Zwifaltensi, in negotiis fraterni-tatis renovandae et fratris Conradi mittendi scribit. —[1255J1—, Textum fragmenli litterarum servaoil Sulger (vide inferius), qui indieare, quo ex fonte ipsum hauserit, praetermisit (E). Ed: Sulger, Annates imp. mon. Zwifaltensis I, pag. 209 (cf. superius et n. 1).— Wirtenb. Ukb. V, pag. 452 num. 70 (ex E). Lit: Mayer, Die Gebetsverbrüderung, pag. 564—565. Dictator: ignotus. Litterarum textus etiam cuiusdam libri formarum pars esse possit. Hoc loco editione (E) tantum usi textum litterarum, ubi potuimus, complere conati sumus. Vide: II. 3, Kladruby (A). Dulcium dulcissimo et amicorum praecipuo, venerabili in Christo fratri, domino Bertholdo, Zwifuldensi abbati, Landolphus,8 Claderubensis abbas, paratam in omnibus et ad quaecunque sibi pl[acita]ft mandata [voluntatem]6 perpetua cum salute. Quanto cordis affectu quantaque mentis dulcedine [multi]tudoa [hominum]6 honorem ve-strae salutis pariter et honoris salutem ambiat, semper amplia...c cordium inspector bonorum et largitor [omnium]6... .c Igitur vestram benevolentiam multi ...c [memoria non]0 oblita foederis, quibus nostra domus et vestra ab antiquo tempore insolubili-ter nectebantur...e [fraterni]tatis« et mutuae dilectionis amicabiliter innovantes repa-retis. Eapropter vestrae dulcedinis.. .c sereno et hilari vultu ac animo semper in omnibus parere cupientes, fratrem Conradum...c moribus honestum, conversione laudabilem, qui in odore omnium bonorum apud nos ... .c Et quandocumque fratres vestros... ,d 67. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, monasterio in Žďár [nad Sázavou] testamentům a Bockone, [castellano Znoymensi] felicis memoriae, factum conflrmat tenorem eius inseri faciens. Brunae 1256 ion. 1. 66. a) Quae hoc loco et inferius uncis clauduntur, complevimus in E. — b) Vox videtur deesse in E. — c) De his, quae hoc loco desunt, nihil complere potuimus in E. — *) Omnia desunt usque ad finem in E. l) Litteras ad terminům, ad quem a v. d. communiler ponuntur, posuimus. — 2) Cladrubensis abbas a. 1255 Reinherus nominatur; Landulphus contraabbas suus videtur fuisse. Cf. apud Mayer loco super. cit. 1256 IAN. 1. NUM. 67. 129 Autographum in membrána scriptum in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. A 1 a 2) asservatur (A).1 Ed: Steinbach, pag. 14 num. 4 (e quodam apographo in archivo monasterii Sarensis asservalo, mutilo nec non mendose descripto). — CDM III, pog. 203 num. 226 (e Steinbachio). 5 Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 432 num. 76. — Reg II, pag. 34 num. 86. Lit: Lechner, Beiträge zur Frage der Verlässlichkeit des CDM, pag. 140 (correctiones lectio-num CDM). — Snopek, K opravám dipl. mor., pag. 621 num. 26 (ut supra). — KK, pag. 189. — Dušková, Česká listina 2, pag. 177 n. 2. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 375—378. Scriba: P II 33 = destinatarii proprius, idem, qui chartám num. 60 scripsit. Exempla script. 10 1 a, 12. Dictator: cancellariae regiae proprius, fortasse Gaudentius capellanus, qui vestigia stili cancellariae (magistři Arnoldi protonotarii) praebet. Duplices lineae in inferiore parte membranae A factae nec non consulto omissa e charta inserüi quorundam testium nomina earn in scida membranacea, quae dicitur bianca, scriptam esse 15 testantur. Vide: II. 1 a, P. O. II., Gaudentius ... capellani (D), 3, Žďár (B). I [I]na nomine sancte et individue trinitatis amen, g Ottakarus, dei gratia dominus regni Boemie, Austrie dux et marchio Morauie, omnibus in perpetuum. Licet in genere || cunctis Christi fidelibus benefacere teneamur, eis potissime teneri volumus 20 et debemus, qui calcatis mundi deliciis deo conversatione laudabili famulantur. Hinc est, quod nos gratiam |j factam cenobio Fontis sancte Marie virginis in Saahr a Both-schone, felicis memorie dilecto fidele6 nostro,2 gratam ac ratam habentes, cuius tenor incipit et desinit in hec verba: Nos Bothscho, dei gratia castellanus Znoemensis, etc.3 Unde ne super hac testamenti constitutione cuiquam in posterům dubium 25 oriatur, fratribus dicti cenobii in nostram protectionem ac defensionem susceptis pre-sens scriptum nostre maiestatis signaculo fecimus communiri. Testes autem huius rei sunt: Withigo de Nouo Castro, Andreas de Praga, Rathmirus de Vrienberch, Marquar-dus de Donawiz,c Benes et Milotha fratres, Zmil et Cono fratres, Bohusche et Hartman fratres et alii quam plures. Actum Verbi incarnati anno M°CC°LVT°, indictione 30 XIIIV datum in Brvnna per manům Arnoldi, notarii nostri, kalendis* ianuarii. Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis viridis, flavi et fusci coloris illaesum fere appendef. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 67. °) Ad litteram maiorem depingendam spatium vacuum relictum est A. — 6) Ita A. — c) Super littera ,iť vestigia cuiusdam litterae crasae apparent A. — a) ,kaľ A. 35 *) Autographum chartae saec. XVII. in. ab cpiscopo Oiomucensi archivo episcopali agglutina- tum est. — 4) Obiit 1255 dec. 20; vide FRB II, pag. 550. - - 3) Sequitur tenor chartae BockonisT castellani Znoymensis, in Znojmo 1255 dec 17 datae (vide num. 60) cum nonnullis lectionibus variis; vide notas ibidem. — 4) Ad a. 1256 rede indictio XIV. pertinet. 130 NUM. 68, 69. 1256 IN. IAN. - IAN. 16. 68. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, monasterio in Velehrad emptionem villae Zlatníky a Smilone de Bílkov factam conflrmat. Brunae 1256 [in. ian.J.1 Apographum exstat in instrumente notarii publici Petri, quondam Johannis de Krumlov, in Velehrad 1405 aug. 4 dato (CDM XIII, pag. 413 num. 378), cuius instrumenti autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Velehrad, sign. A 13) asservatur (B). — Simplex apographum saec. XV. praebet Codex Velehradensis chart, in eodem archivo (sign. G 191) asservatus, jol. 35*—36 (C). Ed: CDM III, pag. 205 num. 229 (ex C, ad ian. 1256). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 432 num. 77 (ad ian. 1256). — Reg II, pag. 35 num. 89 (ad ian. 1256). ~~ Šebánek, Archivy, pag. 23 num. 132 (ad a. 1256). Lit: KK, pag. 194—195. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 375—378. Dictator: cancellariae regiae proprius, fortasse Gaudentius capellanus, qui vestigia stili can-cellariae (magistři Arnoldi protonotarii) praebet. Eorum, qui chartám descripserunt, incuria corroborations formula omissa est. Vide: II. 1 a, P. O. II., Gaudentius ... capellani (E), 3, Velehrad (A). In nomine Domini amen. Ottakarus, dei gracia dominus regni Boemie, dux Austrie et marchio Morauie, omnibus in perpetuum. Quoniam sicut fenum agri filius hominis homo vermis2 conteritur et arescit, consonum racioni videtur, ut illius facta litterarum amminiculo roborentur. Hinc est, quod nos ob reverendám0 gloriose Virginis, que peccatoribus mediatrix est et medela, empcionem,* quam fecerunt abbas et conventus in Welegrad super villa Zlatník contra Zmylonem de Belkow,c ratam ac gratam habentes ipsam auctoritate regia confirmamus. Testes autem huius rei sunt: Witego de Noua Domo, Marquardus de Donawicz, Parduz Olomucensis camera-rius, Zudomirus frater eius, Wilhelmus* de Huztopecsh, Odolen, Beness,6 Rucsco/ Nezamisl," Ratiboř. Actum anno Domini millesimo* ducentesimo quinquagesi- mo sexto,A datum in Brunna per manus magistři Wilhelmi, prothonotarii curie nostre. 69. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, privilegia avi sui Přemysli Otakaři I. nec non patris sui Venceslai I. [monasterio in Velehrad data] conflrmat, tenorem eorum inseri faciens. In Olomouc 1256 ian. 16. 68. °) ,reverencia' C. — 6) ,empcioni' C. —c) ,Beskow' C. — d) ,Wilchelmus' C. — ") ,Benes' C. —-/) ,Rutscof C.—b) ,Nezamizlf C. — *-*) .MoCC^oLVlo1 C. *) Chartarum fulti testimonio Přemyslům Otakarům II. Brunae anno 1256 solummodo ineunte mense ianuario moratum esse scimus; vide num. 67. — s) Cf. Is. 51, 12, Iob 25, 6. 1256 IAN. 16. NUM. 69. 131 Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon, in Velehrad, sign. P 9) asservatur (A). — Apographum insertům est vidimationis chartae capituli ecclesiae Olomu-censis in Olomouc 1534 apr. 30 datae, in eodem archivo (sign. A 23) asservatae (B). Ed: CDM III, pag. 203 num. 227 (ex A). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 432 num. 78. — Kopetzky, Regesten, pag. 118 num. 71. — Reg II, pag. 34 num. 87. — Rzehak, Zur alten Geschichte, pag. 69. — Šebánek, Archivy, pag. 23 num. 130 (ex A). Lit: Zatschek, Beiträge, pag. 14 (conclusiones quaedam diplomaticae). — KK, pag. 190—192. •— Šebánek, Urkundenwesen, pag. 375—378. In tergo chartae manu Uli simili, quae chartám Přemysli Otakaři II. monasterio in Žďár Brunae anno 1252 datum (CDB IV, pag. 439 num. 259) exaravit (P II 18 b = ordinis Cist. scriba) scriptum est: „Confirmatio privilegiorum... ducis (?) Premizl", quod pluribus litteris erasis vix legi potest. Alia manu registratoris Velehradensis saec. XIII.—XIV. scriptum est superius: „Ottakari, domini regni Bohemie marchionisque Morauie" et Herum superius: „Ottakarus coníirmat privilegia avi sui Premizl et patris sui Wencezlay, regum Bohemiae; est confirmatio originálním privilegiorum" (B). Manus quaedam saec. XVII. praeceptum addidit: „Servandum diligenter". Scriba: P II 28 — seu in cancellaria regia munere fungens, seu in orbe diplomatico Olomucensi per occasionem scribens. Cf. Exempla script, num. 1 a, 7. Dictator: cancellariae regiae proprius, fortasse Gaudentius capellanus, qui vestigia stili cancellariae (magistři Arnoldi protonotarii) praebet. Vide: II. 1 a, P. O. II., Gaudentius ... capellani (F), 3, Velehrad (B). In nomine sancte et individue trinitatis amen. Ottacharus, dei gracia dominus regni Boemie,a dux Austrie et marchio Morauie, omnibus in perpetuum. Sanctarum mencium invisibilis habitator dono munere septiformis gracie ita corda regum ex consueta benignitate pre ceteris mundi principibus in preclaris operibus dilatavit, ut longe lateque diffundant sue fimbriam bonitatis, || in hiis maxime, ubi deo famulancium promocio comprobatur. Hinc est, quod recognoscimus et tenore presencium protestamur, quod nos privilegia sanctissime recordationis Ottachari, avi nostri, quondam regis Boemie, nec non incliti patris nostri regis Wencezlay, quorum in pace anime requiescant, non cancellata, non abolita nec in sui parte aliqua viciata vidimus in hunc modum: In nomine sancte et individue trinitatis amen. || Ego Premizl qui et Ottacharus, etc.1 Cum igitur hanc sibi nobilitas legem ponat, ut non solum operibus bonis6 consentire, quin ymmo de sui cordis dulcedine preconceptam graciam speciali debeat amminiculo confovere, predictorum avi serenissimi ac glorio-sissimi patris nostri graciam gratam ac ratam habentes, ipsam nostre maiestatis karactere duximus roborandam. Ad cuius rei evidenciam certiorem subscriptos testes nominatim fecimus annotari, quorum hec sunt nomina: Nicolaus prepositus Olomucensis, Bartholomeus archidyaconus Olomucensis, Iohannes archidyaconus Prerouiensis, Symon, Arnoldus notarius illustris ducis Austrie canonici Olomucenses, Gaudencius capellanus domini regni Boemie, Zydezlaus plebanus de Luca, Parduz camerarius Olomucensis cum fratre suo Zudomiro,c Egidius burchgravius Olomucen- 132 num. 69, 70. 1256 ian. 16. - 28. sis, Wocco de Rosenberch, Zdezlaus dapifer Morauie, Wichardus burchgvius* Wranow, Iancho burgravius de Gradech, Hartlebus frater suus, Smilo cum fratre suo Cunone, Smilo burchgravius Wetoensis, Andreas cum fratre suo Dywis, Benessius cum fratre suo Milota, Bohusso cum fratre suo Biznata, Drahozlaus, Vnca Thassouienses, Stepha-nus de Medlow, Iohannes de Wisnow cum fratre suo Prawchone et alii quam plures. 5 Datum in 01omouc,e anno incarnacionis dominice M°CC°LVI°, XVII0 kalendas februarii, per manus Wilhelmi, curie nostre notarii. Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis rubri et viridis coloris illaesum appendeL Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 70.++ io Přemysl (Hakarm IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, ob petitionem Smilonis de Brumov, burggravii fPreroviensis], ciuibus suis in Přerov varias libertates expresse nominatas concedit. In Olomouc 1256 ian. 28. Apographum insertům est confirmationi Venceslai IV., Romanorum regis, 1411 iun. 20 15 Pragae datae, cuius confirmations apographum saec. XV. exstat in Libro privilegiorum ecclesiae Olomucensis chart., in SAR Olomouc (archivům cap., sign. E I 28) asservato, fol. 160—151 (B). Huic apographo annotatio eadem manu scripta annexa est: „Munimenta li-bertatum opidi Prerouiensis transumta de quadam copia pargameni, scripta manu notarii incolarum dicti opidi, videlicet Michaelis Mauti monoculi Flyssca nuncupati". — Aliud 20 apographum insertům est confirmationi Alberti, Romanorum regis, Brunae 1439 mart. 21 datae, cuius confirmations autographum in membrána scriptum in OA Přerov (archivům civitatis Preroviensis, sign. I A 3) asservatur (C). — Itidem aliud apographum aetatis ignotae. teste Ant. Boček „Liber confirmatorum civitatis [Preroviensis]", qui nunc tatet, continebat (D). — Bohemica versio confirmations chartae Alberti superius dictae cum inserto textu 25 chartae Otakaři in his tribus mnscris exstat: in mnscro chartaceo saec. XVI. „Privilegia super Tobitschau" intitulato,in SAR Brunae (Collect, mnscr. G. V. (G 13), num. 290) asservato, fol. 160v—161 (T 1); in mnscro chartaceo saec. XVII. (de anno 1630) „Liber memorialis civitatis Přerov" dieto, in SAR Brunae (Collect, mnscr. num. 259) asservato, fol. 83—83v 69. °) ,Boem' A. — b) Ex ,donis' in seribendo corr. A. — c) Ex ,Zudemiro' in seribendo corr. 30 A. — d) Sine titulo pro ,burchgravius'; post hanc vocem praepositio ,de' deest A. — e) ,01om' A. l) Sequitur: a) tenor chartae Přemysli Otakaři I. in Velehrad 1228 nov. 27 monasterio Vele-hradensi datae (vide CDB II, pag. 319 num. 321) deseriptus ex confirmatione eiusdem chartae, datae a Venceslao I. in Velehrad 1232 ian. 18 (CDB III, pag. 14 num. 15) cum aliquibus lectionibus variis (maioris momenti tantum id est, quod pro ,in Babiz ad duo aratra' (pag. 322 l. 11) solum 35 ,Babiz' legitur), b) tenor superius citatae chartae Venceslai I. a verbis ,Hic est expressus' (pag. 14 l. 35) usque ad finem, videlicet ad verba ,Alberto, abbate venerando' (pag. 15 l. 16) cum aliquibus lectionibus variis (maioris momenti tantum id est, quod pro ,XV° kalendas februarii' (pag. 15 l. 15) ,kalendas februarii' legitur. 1256 IAN. 28. NUM. 70. 133 (T 2); in mnscro charlaceo saec. XVII. sub eodem titulo in SAR Kroměříž (arch, archiep., sign. II11) asservato, fol. 38v—39 (T 3). Textům Bohemicum inferius ex Tl sub* praebemus. Ed: CDM III, pag. 204 num. 228 (ex D). — Kvasnička, Albrecht II. Potvrzení privilegií městu Přerovu, pag. 12 (ex C, cum translatione in Bohem, linguam). — Kvasnička, Prameny I, 5 pag. 108 in num. 3 (exC, B, cum translatione in Bohem, linguam). — Kvasnička, Prameny II, pag. 122 in num. 7 (ex C, cum translatione in Bohem, linguam). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 432 num. 79. — Bischoff, Österreichische Stadtrechte, pag. 132s. num. — Fejér, CDH VII. 5, pag. 578 num. 379. — Reg II, pag. 34 num. 88. Lit: Bretholz, Die Tataren in Mähren, pag. 19 (sinceritas chartae accipitur). — Teige, Kdy io a kým bylo zavedeno právo magdeburské, pag. 244 ss (idem). — Teige, Über die Anfänge, pag. 386 (idem). — Vojtíšek in ČMM 45 (1921), pag. 170 (de sinceritate chartae dubitatur). — Kux, Geschichte von Olmülz, pag. 483 n. 55 (sinceritas chartae accipitur). — KK, pag. 192—194. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 336—337. Dictator: destinatarii (civitatis Preroviensis) proprius seu etiam membrum circuli Velehrado-sarensis, qui in textu chartae conficiendo quodam sincero, nunc deperdito mandato per magistrům Arnoldům dictato (A), necnon charta Bockonis, comitis Pernecensis, (qui frater Smilonis de Brumov, burggravii Preroviensis, erat) monasterio Sarensi in Znojmo 1255 dec. 17 (vide num. 60) (= B) data usus est; ex B sumpta typis minoribus exprimuntur. Argumentum deperditi A invesligare possumus chartám nostram cum mandato Přemysli Otakaři II. in Hradec Králové, apud Pragam 1259 iul. 27 (vide num. 194) dato conferentes. Čerte in A ea non erant, quae uncinis formae < ) signavimus. Praecipue falsus est articulus, in quo census civium Preroviensium statuuntur, čerte etiam aliqua, quae hune articulum praecedunt. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus (P), 5, De chartae apud civilates usu (B). 25 Przemysl qui et Ottogarus,a dei gracia dominus regni Bohemie,b dux Austrie et marchio Morauie, universis fidelibus suis hanc litteram inspecturis per Morauiam constitutis graciam suam et omne bonům. (Quoniam acciones" hominum, quamvis solempniterd celebrate, simul cum tempore procedente deíluere consueverunt, et propter rerum et temporum incertos eventus finem quandoque vix proprium sorciuntur, necesse igitur et 30 congruum est, ut ea, que a memoria hominum decidere possunt et facillime1 anullari, scriptis/ que» sunt indicium veritatis,' etA testibus* perhennentur. Noscat igitur tam presens hominum etas quam in Gristo^ successura posteritas,) quod ob fideütatem et dileccionem dilecto-rum civium nostrorum in Prerawe& et destruccionem* Morauie terre nostre inspectis eorundem gravaminibus misericorditer et pressuris, quas ex multis perseeucionibus passi sunt usque modo, nostram circa comodum et profectum eorundem volumus graciam ampliari, presertim ob peticionem et merita dilecti fidelis nostri Smilonis, de Brumowe™ purgravii,m hanc videlicet graciam ipsis duximus faciendam, quod in eodem iure ac übertäte sedeant et morentur, quo civitatenses nostri in Olomuncz0 hactenus ex nostre concessionis gracia sunt gavisi, districtius inhibentes, ne quis 40 eos in prefata gracia presumat aliquatenus perturbare. (Censum vero solvant singulis annis mediam marcam argenti de quolibet laneo, transacta quinque annorum libertate.) In cuius facti testimonium, memoriam et cautelam presens scriptum ipsis dari man-davimus sigillorum nostrorum munimine roboratum testibus eciam subnotatis, quorum nomina sunt? hec?: Smylo« purgravius de Brumowe/ Benessius camerarius noster, 15 20 134 num. 70, 71. 1256 ian. 28. - mart. 15. Wichardus de Tyerna, Pardus camerarius Olomucensis cum fratre suo Szudomiro,5 Gidick* purgravius Olomucensis," Beneda, Gencho" de Deblyn*0 et alii quam plures. Actum et datum in* Olomucz*' per3 manus tunc notariorum nostrorum Wilhelmi et Arnoldi magistrorum2 anno Domini M° aa ducentesimo quinquagesimo sexto, quinto kalendas februarii. 5 70.++* Přemysl, kterýž Ottagar slove, z boží milostí pán království českého, vejvoda rakouský, markrabě moravský, všem věrnejm našim, kdož tento list uzří, v markrabství moravském bydlejícím, milost naši a všecko dobré. Poněvadž platové lidští, ačkoli slavně bejvají slavení, spolu v času zběhlém a prodlouženém pomíjejí a pro příhody jisté časuov i jinejch věcí 10 sotva někdy k svejmu konci přecházejí, i zdálo se nám za slušné a podobné, aby ty věci, kterýchž lidská pamět snésti nemuož, písmy hodnejmi víry k soudu pravdy a svědky na věčnost utvrzeny byly. Protož známo bud nynějším i budoucím, že znamená vše věrnost a milování milej ch měšťa-nuo našich v Přerově a pohubení obecné země naší moravské, popatřivše na jich obtížení a útisky, kterýžto z mnohých protivenství až dosavad trpěli sou, při oužitcích a prospěchu jich naši milost 15 umínili sme rozšířiti a zvláště k prozbě a zasloužení milého věrného našeho Smilla, z Broumova ouřednika, totiž tuto milost míníme jim učiniti a činíme, aby v témž právě a svobodě seděli, v kterémž měšťané naši v Olomouci až dosavad z milosti obdarování našeho radostně přebývají, přikazujíce přístně, aby nižádný jich v napřed řečené milosti nesměl nikterakž zarmucovati. Ale platu dávejte každej rok puol hřivny stříbra z každého lánu po vyjití lhoty pěti let. Tomu na 20 svědomí ku paměti a opatrnosti tento list jim dáti rozkázali sme pečetí našich mocí stvrzené, svědky také podepsanejmi, jichžto jména tato sou: Smill purgkrabě z Brumova, Beneš komorník náš, Vichar z Tierna a Pardus komorník olomoucký z bratrem svejm Sudomírem, Idík purgkrabě olomoucký, Beneda, Jenco z Deblína a jiní muži. Jenž jest dán a psán v Olomouci léta Páně MCCLVI, pátý den měsíce února. 25 71. Přemysl Otakarus II., dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, fratrum domus hospitalis s. Johannis [Hierosolymitani] possessiones per Moraviam ab omni iure, quod ad se vel successores suos pertinet, liberat domuique praedictae ius abbatiae Velehradensi concessum confirmat. 30 Apud Pragam 1256 mart. 15. 70.++ ") ,Ottokaruse C. — 6) ,Boemie' C. — c) ,exacciones' B, C, rectum lectionem (,actiones') D habuit. — d) ,solempniter' deest B. — «) ,facilime' B, C, D. — f) ,scripturis' C. — '-») ,autenticis in veritatis indicium' C. — hh) ,et testibus' deest B. — ť) .Christo' C. — fc) ,Przerow' C. — *) .generálem' sequitur in C. — m) ,Brunow' C. — *») ,burgravii' C. — °) ,01om' B. — p-p) ,hec sunt' 35 C. — e) ,Smilo' C. — r) ,Brunowe' C. — *) ,Sudomiro' C. — *) ,Idyk' C. — «) ,01óňV B. — ") ,Ienczo'C. — «■') ,Deblin' C. — *) ,in' deest B. — v) ,01omuncz'C. —z"z) Deest C. — aa) ,millesimo'C. 1256 M AKT. 15. NUM. 71. 135 Autographum in membruna scriptum in SUA Pragae (archivům magni prioratus Melitensium, sign. Jo XXI, Čes. velkopřevorství DP 23) asservatur (A). — Apographum exstat in cod. mnscro chart. „Autenticum desumptum de originalibus privilegiorum... per ... Fra. Josephum Hrdliczka et Fra. FranciscumWiderkomb anno MDCCL" appellato, in bibl. Musei 5 Nationalis Pragae (bibl. magni prioratus Melitensium, sign. 109) asservato,pag. 99—102 (B). Ed: CDM III, pag. 206 num. 230 (ex A). — Delaville, Cartulaire II, pag. 809 num. 2803 (ex A). Reg: Dobner, Monumenta IV, pag. 266 num. 77 (sine die). — Böhmer, Add. sec, pag. 433 num. 80. -— Reg II, pag. 36 num. 92. — Prochno, Regeslen, pag. 92 num. 22. 10 Lit: KK, pag. 195—196. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 330—331. In tergo chartae manu saer. XIII.—XIV. scriptum legitur: „Confirmacio libertatu (sic) Ottakari" (H). Scriba: P II 17 = magister Arnoldus protonotarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus protonotarius, qui in chartae textu conficiendo charta Přemysli 15 Otakaři I. domui hospitalis sancti Johannis Hierosolymitani in Prostějov 1213 dec. 31 data (CDB II, pag. 104 num. 110) nec non charta Henrici Vladislai, marchionis Moraviae, eadem nota temporis instructa (CDB II, pag. 103 num. 109) (vide notas 1,2) usus est. Quae e chartis antedictis recepta sunt, typis minoribus dedimus. Charta primitus in archivo domus hospitalis sancti Johannis Hierosolymitani Brunae asserva-20 batur, sicut ex catalogo chartarum eiusdem archivi anno 1568 (archivům magni prioratus Melitensium, sign. Jo XXXVIII, Brno 61) conscripto patel. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (Q), 3, Ordo hosp. s. Johannis Hierosol. (E). g In nomine sancte et individue trinitatis amen. § Otacharus qui et Premizl, dei 25 gracia dominus regni Boemie, dux Aa7Striea || et marchio Moravie, omnibus imper-petuum. Regie maiestatis industria hanc sibi pre ceteris mundi nobilibus legem ponit, ut bonis || operibus aurem sue benignitatis inclinet et religiosorum comoditati-bus& intendere non omittat. Hinc est, quod, cum nos religiosorum || virorum, fratrum hospitalis sancti Iohannis, privilegia non cancellata, non abolita nec in aliqua sui 30 parte viciata viderimus,1 et nos eorundem pad et quieti* in nullo magis credimus succurrere, quam eorum possessiones a cunctis vexacionibus, in quantum possumus, tutas reddere et* honoráre perpetua Iibertate. Noverint igitur tarn presentes quam futuri, quod omnes possessiones* domus sancti Iohannis per Morauiam universam, in quacumque provincia eas possideant et adhuc fuerint possessuri, propter* p i et at em, quam exhibent 35 circa pauperes et inflrmos,* ab omni iure, quod ad nos vel successores nostros* pertinet, duximus absolvendos. Iura autem, a quibus eos absolvimus, sunt hec: nariez, nochlegh,* powoz et ab illo iure, pro quoe dantur quatuordecim nummi. Insuper liberos eos esse volumus ab Ulis nummis, qui dantur pro capite vel pro swod, et ab omni exactione, que spectat ad castrorum ediflcacionem secundum terre nostre morem.2 Si quis autem hominum illius domus pro furto 40 ceciderit* accusatus vel eciam in furti actione fuerit deprehensus, bona furis domui remaneant et ipse cum adversario suo satisfaciat pro capite suo graciam principis inventurus. Nullus eciam principům vel terre* inbeneflciatus, sive camerarius, sive iudex, sive ceteri 136 NUM. 71, 72. 1256 MART. 15. officiates, quocumque modo nominati, aliquid ab hominibus domus illius exigant, vel* novas consuetudines imponant. Omne eciam ius, quod serenissimus pater noster pie recordacionis Wencezlaus cum fratre suo Wadizlao* abbacie Welegradensi concesserunt,3 nos domui predicte et ipsius fratribus valiturum* perpetuo conflrmamus. Ut autem hec omnia rata et firma permaneant in futurum, presentem cartam nostre serenitatis sigillo 5 fecimus insigniri cum testibus subnotatis, quorum hec sunt nomina, que secuntur: Bowarus summus camerarius regni nostri, Ieroscius burcravius in Praga, Sdezlaus dapifer noster, Marquardus camerarius, Andreas subdapifer, Wilhelmus de Poyde-brad, Ierozlaus fratater« Galii, Schenko de Sytauia cum fratre suo Hainrico, Vlricus Lepus, Boruto, Hermannus filius Zobezlay, Ratmirus burcravius de Primda, Diwi- 10 schius frater Andree, Stiborius Hlava, Budizlaus Caluus et alii quam plures. Actum apud Pragam anno Domini M°CC°LVI0, datum per manus aule nostre protho-notarii Arnoldi, idusa e march, XIIP indictionis." Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae et Stiriae, in fitis sericis rubri colons illaesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 15 72. Memoria donationis silvae Policensis [ad exstirpandum] Bertholdo [TheutonicoJ (?) sub cerlis condicionibus [a Martino, abbate Brevnooiensi,] factae. — [1256 mart. 15J.1 Apographum saec. XIII. ex. in cod. mnscro membranaceo, Cantica canticorum dieto, valde 20 laesum,2 olim in bibliotheca monasterii Brevnoviensis, nunc in UK Prague (sine sign.) asser-vato exstat, fol. 169v (B). — Apographum saec. XIX. manu archivarii monasterii Brevnoviensis in plagula chartacea scriptum,3 in SUA Prague (archivům mon. in Břevnov, sign. RB Břevnov cap. 915) asservatur (C). Reg: Reg II, pag. 35 sub num. 91 (ad cca mart. 15). 25 Lit: Tomek, Paměti újezdu Polického, pag. 210—211 (memoria ad a. 1253 ponitur). — Šimák, Počátky Broumova, pag. 577 num. 8 (idem). 71. °) ita A. — &) Litterae ,com£ atramenti litura corruptae vix legi possunt A. — c) Minoribus litteris acriore penna, clariore atramento additum est A. — a) Scriba primům ,valiturar scripsit, sed eraso laqueo ultimae ,a', ,um''complevit A. — ee) Verbis competenter distends scriptum est A. 30 *) Imprimis privilegium Přemysli Otakaři I. in Prostějov 1213 dec. 31 datum (CDB II, pag. 104 num. 110) intellegitur. ■— s) Vox ,morem' e charta CDB II, pag. 103 num. 109 videtur esse recepta, in num. 110 vox ,consuetudinef legitur. — 3) Mentio haec ad deperditum Velehradense sic dictum (cf. Šebánek, Notář O 5, pag. 223 ss), quod Přemysl Otakarus I. cum fratre suo Henrico Vladislao dederunt, pertinet. Inde non Venceslaus rex, qui etiam non frater Henrici Vladislai, 35 seer filius fratris eius fuit. Mechanice repetendis verbis chartarum a. 1213 datarum (vide n. 1 et 2 inferius nec non n. introductoriam) seu unius chartae ex ambabus his, errores supradicti in A expli-candi sunt. 1256 MART. 15. NUM. 72, 73. 137 Dictator: monasterii Brevnoviensis proprius. Pro certo habemus memoriam hanc extractum esse e charta a Martino, abbate Brevnoviensi, data, quae inter alias Chartas Martini similis argumenti (vide ex. gr. num. 33, 51, 98) locum suum habuerit. 5 B, C nec non Reg respicientes, conati sumus textum memoriae in uncis complere, quibus in supplementis errores, qui aperte corrigendi erant, correximus; chartám B lumine silicico inspe-ximus, radiis, qui infrarubri appellantur, haud uti potuimus. In dati formula memoriae annum 1256, quern v. d. Tomek Regestis commendavit, anno 1253 anteponimus. Vide: II. 3, Břevnov-Rajhrad (K), 4b, De chartae apud locatores usu (D). i<> Item sub eodem iure ad XVI annos silvam Po[licensem circa Bosanow et circa]ff j| Stenawam Pertoldo de[dimus anno Domini MCCLVI,6 idus martii; et prefatus Per-tol]||dus nulli advocato [debet subesse, sed liber existens cum suis LXXX c tan-tummodo domino]|] abbati Brevnovensi* 4 [servire. Preterea debet habere unum mo-lendinum pro servitio et aliud]|| de iure et tabernám, [dummodo non noceat aliis 15 molendinis adiacentibus bonis] nostris. 73. Memoria donationis silvae Policensis (ad exstirpandum] Rudigero mechanico sub certis condicionibus f a Martino, abbate Brevnoviensi,] factae. [In Police 1256 cca mart. 15J.1 20 Apographum saec. XIII. ex. in cod. mnscro membranaceo, Cantica canticorum dicto, valde laesum,2 olim in bibliotheca monasterii Brevnoviensis, nunc in UK Pragae (sine sign.) asser-vato exstat, fol. 169v (B). — Apographum saec. XIX. manu archivarii monasterii Brevnoviensis in plagula chartacea scriptum,3 in SUA Pragae (archivům mon. in Břevnov, sign. ŘB Břevnov cap. 915) asservatur (C). 25 Reg: Reg II, pag. 35 sub num. 91 (ex B). Lit: Tomek, Paměti újezdu Polického, pag. 210 (memoria ad a. 1253 ponitur). — Šimúk, Počátky Broumova, pag. 577 num. 9 (ad 1256 cca mart. 15). — Urbánek, Legenda tak zv. Kristiána I, pag. 500, 504 (idem). Dictator: monasterii Brevnoviensis proprius. 30 Pro certo habemus memoriam hanc extractum esse e charta a Martino, abbate Brevnoviensi, 72. a)Quae hicet inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa evanuerunt in B;cf,supe-rius in nota introductoria. Statum B respicientes fines omnium linearum significare haud neglexi-mus. — *>) ,MCC[LIII]' legitur in C. —- c) Hoc toco quaedam voces (cca 10 litterae) videntur deesse in B. — d) ,Breenovensi' fortasse in B. 35 *) Indicia anni et diei čerta habenda non sunt; vide inferius in nota b. — 2) Laesit textum, qui ante cca 100 annos pallidam scripturam in B tinctura quadam clariorem reddere infeliciter conatus est. — s) Apographum, in quo plurima dc his, quae in B nunc haud legi possunt, copiata exstant, aperte tunc videtur esse confectum, cum scriptura in B (vide nolam 2) redintegrata est. Sed lectiones C haud omnino videntur esse, rectae. —4) Martino. 138 NUM. 73, 74. 1236 MART. 15. - 31. data, quae inter alias Chartas Martini similis argumenti (aide ex. gr. num. 33, 51) locum suum habuerit. B, C nee non Reg respicientes, conati sumus textum memoriae in uncis complere, quibus in supplementis errores, qui apertc corrigendi erant, correximus; chartám B lumine silicico inspeximus, radiis, qui infrarubri appellantur, haud uti potuimus. In dati formula memoriae ■> annum 1256, quern v. d. Tomek Regestis commendavit, anno 1253 anteponimus. Vide: II. 3, Břevnov-Rafhrad (L), 4 b, De chartae apud locatores usu (E). Item silvam [monasterii eiusdem Policensis ecclesiea Rudgero mechanico circa]b\\ Stenawam ad L [mansos sub eodem iure dedimus ac donavimus circa villam foren-sem],|[ que Brunow [vulgariter vocatur. De denariis autem, qui de iudicio nobis ce- 10 dent, de villis|| pertinentibus] ad civi[tatem aliquam utilitatem, sicut nobis || videbitur, exhibebit; ceterum,..c dare debeat post XVI annos a tempore donationis... secundum II quod tunc nobis visum fue[rit, facie]mus. Actum in Polich anno MCCLVI0 d .. .\\ idus martii. 74. is Iringus, episcopus HerMpolensis, devastatae ecclesiae parochiali [sancti JacobiJ in Jihlava indulgentias concedit. In Jihlava 1256 mart 31. Autographum in membrána scriptum in SÚA Pragae (archivům monasterii in Strahov, sign. ŘP Strahov 6) asservatur (A). — Apographum de anno 1663 exstat in mnscro chart. „Acta 20 parochiae Iglaviensis" intitulato, ibidem (sign. 112) asservato, pag. 2—3 (B). Scriba: ignotus, cancellariae Iringi episcopi fortasse proprius. Dictator: stilo communi, in indulgentiarum litteris consueto, usus est. Vide: II. 3, Aliae ecclesiae (B). [I]ringus,a dei gracia Herbipolensis episcopus, universis Christi fidelibus salutem 25 in omnium salu||tari. Quoniam, ut ait apostolus, ... recolligere valeamus in... vitam sempiternam.1 Cum igitur ecclesia0 parrochialis in Igla2 incendio ac aliis demo- 73. °) ,quam' loco ,ecclesie' legitur in C. — 6) Quae hie et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa evanuerunt in B, cf. superius in nota introductoria. Statum B respicientes, fines omnium linearum significare haud negleximus, fines linearum 4—7 tantummodo conicere potuimus. — c) Hoc loco nee non inferius, ubi puncta posuimus, quaedam voces videntur deesse; quot litterae desunt, neque status mnscri B neque apographum C coniectare permittunt. — a) ,MCCLIII0' legitur C. *) Indicia anni et diei certa habenda non sunt; vide inferius in nota d. — 2) Laesit textum, qui ante cca 100 annos pallidam scripturam in B tinctura quadam clariorem reddere infeliciter conatus est. — 3) Apographum, in quo plurima de his, quae in B nunc haud legi possunt, copiata exstant, aperte tunc videtur esse confectum, cum scriptura in B (vide notam 2) redintegrata est. Sed lectiones C haud omnino videntur esse rectae. 1256 MART. 31. - APR. 1. NUM. 74, 75. 139 Iicionibus devastata Christi fidelium subsidio indigeat relevari, omnibus eidem eccle-sie de bonis sibi a deoc collatis elemosinas ac alia pietatis subsidia erogantibus, vere penitentibus et confessis, quadraginta dies criminalium et annum venalium peccato-rum de omnipotentis dei ac Petri et Pauli appostolorum* eius confisi clemencia miseri-corditer relaxamus, salvo dyocesano consensu. Datum in Igla anno grade M°CC° quinquagesimo sexto, pridie kalendas aprilis, pontificatus nostri anno tertio. Sigillum: in ftlis sericis violacei colons appendebat; sed avulsum el deperditum est. 75. Alexander IV. papa (Nicolao J, episcopo Pragensi, mandat, at clericos chori ecclesiae Pragensis, qui in festo Innocentum annuatim monasterium in Břevnov intrare multa ludibria exercentes consueverunt, a tali praesumptione desistere compellat. Laterani [1256] apr. 1. Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům mon. in Břevnov, sign. fiB Břevnov num. 29) asservatur (A). Ed: Ziegelbauer, Epitome, pag. 226—7 (fortasse ex A). Reg: Dobner, Monumenta VI, pag. 21 num. 41. — Reg II, pag. 22 num. 54 (mendose ad a. 1255). — Potthast II, pag. 1339 num. 16314. — Schramm, Regesten, pag. 77 num. 1 (mendose ad a. 1255). In chartae replicatae parte dextera „An.M" (Antonius magister?), in autographi tergi media parte superiore ,,+Johes Johes+" legitur; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse, scripta. Cf. ad rem CDB III, pag. 81 num. 75. Alexander episcopus, servus servorum dei, venerabili fratri..,1 episcopo Pragensi, salutem et apostolicam benedictionem. Sua nobis dilecj|ti filii..2 abbas et con-ventus monasterii Breunowensis, ordinis sancti Benedicti, petitione monstrarunt, quod cle||rici chori ecclesie Pragensis ex eo, quod in festo Innocentum3 cum maximo comitatu intrare consueverunt ipsum mona||sterium annuatim, festum huiusmodi reddunt infestum, dum presumunt ibidem multa ludibria et insanias exercere, alias eis existentes multipliciter importuni et quietem ipsorum plurimum perturbantes 74. a) Littera initialis deest A. — 6) Prima littera ,e' in loco raso scripta, ,&' sine rasura ex ,e' correcta est A. — e) Voci uncus superponitur in A. — a) Ita A. *) Cf. CDB III, pag. 34 num. 35. — 2) Videlicet ecclesia s. Jacobi; cf. chartám Brunonis, episcopi Olomucensis, num. 130+. 140 NUM. 75, 76. 1256 APR. 1. - 12./19. in derogationem monastice honestatis. Quare fuit ex parte dictorum abbatis et con-ventus nobis humiliter supplicatum, ut super hoc congruum adhibere remedium curaremus. Ut igitur dicti abbas et conventus, qui vanitates seculi abdicarunt,a eo devotius quo quietius Domino famulentur, fraternitati tue per apostolica scripta mandamus, quatinus, si est ita, dictos clericos, ut a tali presumptione desistant, moni-tione premissa per censuram ecclesiasticam appellations remota previa ratione com-pellas. Datum** Laterani kalendis aprilis, pontificatus nostri anno secundo.'' Bulla: Alexandři IV. papae in fllis cannabinis illaesa appendet. Cf. Diekamp num. 6,1V, pag. 532, typ. II. 76.+ Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, monasterio in Břevnov in commutationem pro villa Podmokly (Podmoklech) agros quosdam in villa Kuromrtvy (Churomirtvi) dat. Pragae, in curia Ottonis, praepositi Melnicensis, 1256 apr. 12 seu 19.1 Charta dubiae. fldei in membrána scripta in SUA Pragae (archivům mon. in Břevnov, sign. ŘB Břevnov num. 30) asservatur (A). — Apographum praebet P. Romanus Hütter, capituli provincialis ford. s. BenedictiJ secretarius, in copiario chart, privilegiorum mon. Brevnoviensis anno 1666 scripto, ibidem (lib. num. 2) asservato, pag. 27—28 (B). Ed: Dobner, Monumentu VI, pag. 26 num. 44 (ex A, ad apr. 19). Reg: Böhmer, Add. sec,pag. XXXV (ad apr. 16). — Reg II, pag. 36 num. 95 (ad apr. 19). — Schramm, Regesten, pag. 77 num. 1 (ad apr. 16). Lit: Urbánek, Legenda t. zv. Kristiána I, pag. 408, 410, 489—490 (chartám spurium sen suspectum esse declurut). — Šebánek, K otázce břevn. f als, pug. 266 ss (churtu arte diplomutica tractatur, specimen scripturue churtue pruebetur, num. 8). — Šcbánek-Dušková, Listina v č. státě doby Václava I., pag. 18 ss (totius rei deliberatio). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 392, 394 n. 469. — Dušková, Urkundenwesen, pag. 369 n. 347. In tergo chartae registrator Brevnoviensis monasterii, qui munere scribae abbatis Brevnoviensis Bavari de Nečtiny suec. XIII. ex. uut XIV. in. fungebutur (B), annotavit: „Confirmacio regis Wencezlai super Churomritwi". Nomen „Wencezlai", quippe quod falsum, una linea deletum est. Manus cuiusdam scribae saec. XV. nomen „Przyemisl" superscripsit. Eadem manus saec. XVI., quae in CDB IV, pag. 262 l. 11 occurrit, verba: „Permutatio", „Premizlai", „Facta anno 1256" addidit. In scidula membranacea sigillo appensa registrator Brevnoviensis mon. saec. XIII. annotavit: „Conflrmacio super Chvromritwi pro Podmokl Primizli regis" (A). 75. °) Litterae ,dic' in loco raso scriptae sunt A. — bb) Verbiscompetenterdistentis, ut ultimae duae lineue explerentur, scriptum est A. *) Nicolao. — •) Martinas. - 3) Dec. 28. 1256 APR. 12./19. NUM. 76. 141 Scriba: P II 29 = destinatarii proprius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 8. Dictator: destinatarii, seu etiam summi camerarii Bavari de Strakonice, in textu chartae memorati, proprius, qui in textu chartae conficiendo (I) charta eiusdem Bavari s. I. anno 1243 hospitali s. Johannis Hierosolymitani (CDB IV, pag. 115 num. 35) data nec non (II) charta 5 Venceslai I. regis monasterio in Břevnov Prague [1249J febr. 8 (CDB IV, pag. 261 num.159) data usus est, quod additis numeris competentibus in margine textus chartae et typis minoribus s ign ificav imus. Charta suspicione non caret, scriba eius chartas spurias aut dubiae fldei monasterio Brevnooiensi destinatus exaravit (vide num. 45+). Sigillum, quo charta munita est, equidem authenticum est, 1« serf coloris cerae respectu concludi potest sigillutionem adiuvante destinatario susceptam esse. Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Břevnov-Rujhrad (M). In nomine Domini amen. Premizl, dei gracia dominus regni Boemie, dux Austrie, marchio Morauie, omnibus Christi fidelibus hanc paginam inspecturis salutem in eo, in II in" quo summa salutis consistit. Cum humane condicionis status motu multiplied (I) i5 varietur et facta hominum vetustas oblivionis absorbeat, necesse est et communis |j suadet utilitas, ut ea, que nostro geruntur in tempore, scriptis et testibus roborentur ydoneis ad memoriam perpetuam posterorum. Noscat igitur tarn presens homi||num etas, quam in Christo successura posteritas, quod nos pro quadam villa monasterii Brevnowensis, Podmoklech nomine, abbati Martino, dilecto capellano nostro, ac conventui eiusdem 20 monasterii commutacionem* congruam fecimus, dantes eis libera voluntate in villa nostra (ii) Churomirtvi nomine agros quorundam hominum, qui ad ius summi camerarii pertinebant, quos tunc temporis fideli nostro militi Bawario ob sue probitatis merita in benefícium contuleramus. Damus eis nichilominus liberam facultatem eosdem homines amovendi et procul pellendi, si prefatam hereditatem* pro se suis maluerint usibus applicare. Ut autem 25 nostra spontanea* commutacio sollempniter celebrata robur perpetue firmitatis aput po-steros nostros obtineat, presentem paginam sigilli nostri appensione fecimus publice communiri. Acta sunt hec anno gracie Domini millesimo CC°LVI°, \nd dominica** Pasche feria quarta. Datum Prage in curia domini Ottonis, Melnicensis prepositi, per manům domini Wilhelmi, regalis aule summi notarii, in presencia horum testium, quorum 30 nomina subscribuntur: Bawor regalis aule summus camerarius, Marquardus subcamera-rius, Cech iudex curie regalis Zrnil filius Heinrici, Iarozlawus f rater Galli, Sdezlaus filius Dyuis, Zezema de Coztomlakt, Zulizlaus de Pnotluk, Nacerad filius Pakozlay, Wilhelmus filius Hroznaté, Beznata, Cazlawal, Bohuzlaus, Desider, Demirt etealii quam-r plureseA Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Auslriae et Stiriae, e cera badii coloris confeclum 35 in filis sericis ftavi et ritbri coloris illaesum Uppcndel. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 76.+ <*) ita A. — ft) ,3mutacionem' A. — c) Ex ,spontenea' sine rasuru correctum est A. — <*-<•) Ita pro ,post dominicanť sive ,ante dominicam' A. — e"e) Verba addita sunt, nam signum,.,.' eis antecedit, Cf. num. 58 eadem manu scriptum, notám p-p. — f--f) Syllabis competenter distentis scriptum est A. *) Vide notám d-d. V. d. R. Urbánek chartám ad apr. 16 et 19 ponere conatus est. Hanc autem temporis notalionem non recte conieclam esse verisimillimum est. 142 NUM. 77. 1256 MAI I 3. 77. Robertus abbas conventusque monasterii Gradicensis Sigefrido, civi et magistro pontis Olomucensis, unum et dimidium laneum in Topolany sub certis condicionibus expresse nominatis possidendum concedunt. —1256 maii 3. Apographum praebet codex membr. saec. XV. „Liber monasterii Gradicensis privilegiorum", qui in archivo monasterii in Csorna (in Hungaria) asservabatur, nunc autem latet, pag. 41—42 num. 52 (B). — Aliud apographum saec. XVII. servavit M. Siebenaicher „Historica relatio de conditoribus... mon. Gradicensis", cuius cod. chart, in SAR Brunae (archivům mon. Gradicensis, sign. num. 37) asservatur, fol. 94v—95v (C). Ed: CDM III, pag. 207 num. 231 (ex C). Reg: Reg II, pag. 37 num. 96. Lit: Teige, Zpráva, pag. 49 (correctiones leciionum CDM). — KK, pag. 196—197 (quaeslio sinceritatis chartae). — Šebánek, Česká listina 1, pag. 165 (observationes haud omnino rectae). — Dušková, Česká listina 2, pag. 187 n. 60 (item). -- Paclík, Diplomatickú příspěvek, pag. 41 (chartám post annum 1288 fictam esse affirmat). Dictator: Gradicensis monasterii proprius. Haud alienum videtur hui chartae (R) comparare chartám S, cuius editor (quod ad formám saltem attinet) est destinatarius chartae R, videlicet Sigefridus. Charta S (Reg II, pag. 506 num. 1179) in monasterio Gradicensi 1279 iul. 1 data, indubiae fidei, semper in archivo monasterii Gradicensis asservabatur. In S pariter atque in R condiciones statuuntur, quibus Sigefrido lanei in Topolany possidendi sint. Qui S dictavit, certo prae manibus R habuit. Ambabus chartis comparatis comperimus supradictas condiciones in S conslitutas Sigefrido commodum maius quam in R praebere. Quod autem iniuste vitio chartae R verleretur. R esse chartám ad usum internum monasterii Gradicensis — sui editoris — confectam apparet. Autographum chartae R, quod ad nostra tempora non pervenit, certe quondam in archivo monasterii Gradicensis asservabatur. Hac occasione oblata monasterium Gradicense in charta R omnia sua beneplacita inscribere potuisset. Suspicio igitur fatsilatis chartae R penilus improbanda est. Ne charta S quidem, quod ad formám attinet, videtur esse foedus bilaterale, quamvis stilo eius et modo sigillandi decipi possi-mus. Huius verisimillime unum solum exemplar (quod adhuc exstat) scriptum est. Alterum, quod eius editor Sigefridus obtinuisset, nunquam exstare potuisse videtur. Vide: II. 3, Kl. Hradisko (B), 5, De chartae apud civitates usu (C). Imagine phototypica B (vide in prooemio) usi sumus. In nomine patris et íilii et spiritus sancti amen. Robertus, miseracione* divina abbas, totusque conventus ecclesie6 Gradicensis, Premonstratensis ordinis, Olomucensis diocesis, universis presens scriptum inspecturis eternam in Domino salutem. Quia res gestas soletc plerumque" oblivionis exitus abolere, consuevit eas sapientumd providencia certis indiciis scripturarum eterne memorie commendare, quatenus quanto lucidius facti Veritas ad plurium defertur cognicionem, tanto districtius ipsa in per-hennee testimonium observetur. Igitur universitati vestre tenore presencium innotes-cat, quod nos de bona deliberacione communique consilio et assensu fratrum nostrorum 1256 MAII 3. NUM. 77. 143 Sewrido/ civi et magistro pontis Olomucensis," laneum unum integrum et alium dimidium in Topolen,* ad nos et ecclesiam nostram spectantes, quos ipse a Sighardo sagittario et Widroldo, civibus dicte civitatis, de propria pecunia sua emit, iure emphitetico*, quod purchrecht* dicitur in vulgari, sub annuo censu, qui videlicet census ad quinque fertones argenti est deputatus, sibi concessimus perpetuo possiden-dos. Et quia eidem Sewrido,' dieto magistro pontis, de tota abbacia nostra, sive™ ipsam in™ villis et" proventibus contingeret nuncm vel in futurum"1 minui vel augeri, marcam argenti0 quolibet anno*> racione pontis solvere tenebamur, nos pro eadem marca de censu nostro, videlicet de prenominatis quinque fertonibus, quos ipse S.e nobis racione dictorum laneorum annis singulis solvere teneretur, marcam argenti relaxamus, sed fertonem argenti omni anno nobis et ecclesie nostre solvat infra festum beati martyris Wenceslai.1 Insuper idem S.« in tribus temporibus cuiuslibet anni offerat tres presentaciones, quarum imam nobis offerat infra tempus Pasche cum ovis numero quatuor et triginta, secunda presentacio debet esse infra Penthecosten, et offerat duos caseos, tercia infra Nativitatem Domini, et offerat duas gallinas. Verum si easdemr presentaciones suis temporibus forsan obmiserit8 presentare,* non ob id nostram incurret offensam, dum tamen aliquo dictorum temporum nobis simul et semel offerat ea, que tenetur. Preterea volumus, ut ipse S.« de collecta nobis et ecclesie nostre danda et ab omni servitutis onere, ut vectura, mensura, falcatura acM aliis, quoquomodo nunccupentur," de nostre concessionis gracia sit exemptus: nec ad iudicia nostra, quew „obcne^ schud" dicuntur inWi vulgari,™ venire cogatur, nisi ipse-met velit^ voluntate propria interesse.^ Sed dum pro suis excessibus citatus per nos fuerit, coram nobis vel preposito nostro compareat responsurus* et in eo omni, quo per iusti iudicii2 sentenciam victus succubuerit, satisfaciat, se abbatis vel prepositi gracie offerendo. Ceterum pro bubulcis suis et mercenariis, si ipsi in furto, latrocinio seu etiam inř homicidio fuerint deprehensi, dictus S.« civis nullatenus respondebit; sed ipsimet bubulci et mercenarii pro se respondebunt. In aliis vero casibus exceptis tribus supranominatisaff S.? pro bubulcis et mercenariis suis respondeat et nobis satisfaciat&i> iuxta merita cuiuslibet excessus excedentis. Ad collectam vero generálem principi dandam, vel ipsum ab eo liberandum, pro ipso nos nullatenus obligamus, sed nostris intercessionibus etcc precibus et aliis,cc quibus poterimus, studiis pro ipso laborabimus diligenter; ad hec adicientes,^ quod idem S.« civis' prenominatos laneos suis liberis et omnibus hiis,ec quibus ipse voluerit, eo pacto, condicione et iure, quo sunt superius prelibata, possit pro sue voluntatis libitu# libere vendere vel conferre. Ad firmitatem vero huius rei et omnem ambiguitatem removendam, que posset per oblivionem seu ignoranciam vel eciam malignancium maliciam lapsu temporis exoriri, sigillorum nos-trorum caractere^ presentem paginam insignimus, adhibito nichilominusAA fratrum nostrorum acH aliorum proborum virorum sufficienti testimonio, quorum in sequenti nomina continentur, videlicet: frater Richerus prior, Abraham, Andreas, MatheusAfc custos, Radoslaus prepositus, Henricus,' Ciriacus" subprior,™"* Florianus, Ambrosius. Matheus,fc& Sirech,' Vrbanus,nn Blasius sacerdotes,00 Iohannes,^ Arnoldus Brabantinus 144 num. 77, 78. 1256 MAU 3. - 2./6. diaconi,^ Symon,"- Andreas, Cristinus8* subdiaconi, Woyslaus, Michael, Petrus acoliti,'* dominus Alexius CaluusMM canonicusMW ecclesie Olomucensis, Yosephv" clericus et cap-pellanusww; domini abbatis Gradicensis, Rodher filius Krelicer, Otto filius Reyheri,^ Otto filius Lodwici,^ Fridericus filius Ottonis, Cunch23 et frater ipsius Eberhardus, Henich mercator Olomucensis, Slawik,afta Bohdalcius et frater ipsius Sudko, Bartho-lomeus notarius domini abbatis et alii quam plures. Acta sunt hec anno Domini M°CC° bbb quinquagesimo sexto,bbb indiccione quartadecima,ccc V° ccc nonas maii. 78. Alexander IV. papa hospitali sancti Francisci Pragae privilegium a Venceslao I., rege Bohemiae, datum et a Přemgslo Otakaro II., rege (sic) Bohemiae, approbatum con-firmat, tenorem eius inseri faciens. Laterani [1256] maii [2—6].1 Autographum in membrána scriptum valde laesum in SUA Pragae (archivům Crucigerorum cum stella rubea Pragae, sign. 75 (3117)) asservatur (A). —• Apographum saec. XVII. chartaceum in eodem archivo (sign. Rec. reg. Priv. 6) asservatur (B). Lit: KK, pag. 158. Status chartae investigare non permittit, quibus annotationibus charta seu e cancellaria aposto-lica seu a destinatario oriundis munita sit. I Alexander | episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis. .2 magistro et fratribus hospitalis sancti Francisci Pragensis, ordinis sancti Augustini, ad Romanám ecclesiam nullo medio pertinentis, salutem et apostolicam benedictionem. Cum a nobis petitur... effectum.3 Sane presentata nobis vestra petitio continebat, quod clare 77. °) Hie et inferius saepe ,V ponitur pro ,c' in C. —6) Hie et inferius ,ae' seu ,oe' saepe poni-tur pro ,e' in C. — cc) ,plerumque solet' G. — *} ,prudentum sapientia et' loco ,sapientum' legitur in C. — <0 ,perenne' C. — f) ,Siffrido' C. — <>) ,01om' B, ,01omucensi' C. — A) ,Topolan* C. — J) ^mphiteutico' C. — *) ,burgrecht' C. — ») ,Sifrido' C. — »-"») Deest in C. — ») ,ac' C. — «) ,quam' sequitur in C. — 3») ,ipsi' sequitur in C. — «) ,Sifridus' C. — r) ,dictas' sequitur in C. — s) ,omiserit' C. — *) Deest in C. — «) ,at' C. —-») ,nuncupenturf C. — w) ,in vulgari' sequitur in C. — «) ,obtne' C. — vv) ,voluntate propria velit interesse' C. — z)Hoc loco inferius saepius ,j' ponitur pro ,¥ in C. — aa) .sepenominatis' B. — bb) ,satisfacit' B. — cccc) ,precibus ac aliis' C. — dd) .adiicientes' C. — ee) ,his' C. — ft) ,libito' B. — ee) ,charactere' C. — hh) ,nihilominus' C. — «) ,et' C. — ,Matthaeusf C. — ") ,Cyriacus' C. — mm) ,suppriors C. — »») ,Urbanus' C. — 00) ,sacer' B. — w), Joannes' C. — *«) ,dyacones' B. — ,Simon' C. — »•) ,Christinus' C. —") ,acolithi' C. — ««-««) ,Calvus praepositus' C. — m) , Joseph' C. — »«••) ,capellanus* C. — xx) ,Raiheri' C. — vv) ,Lodvici' G. — «) ,Kunch' C. — aaa) ,Slavik' C. — bbb-bbb) ,1256' C. — cce-^) ,14, quinto' C. *) Sept. 28. 1256 MAU 2./6. - 10. NUM. 78, 79. 145 memorie Constantia, regina Boemie,4 et quondam Premisil filius5 ac nobilis vir Premisu, nepos eius,6 necnon et dilecta in Christo filia Agnes, de ordinea || sancti Damiani, priusquam habitům religionis assumeret,7 ac plures alii Christi fideles nonnullas possessiones, villas et alia bona ad eos spectantia vobis divine retributionis intuitu contulerunt idque clare memorie Wencezlaus [necnon]b carissimus in Christo filius noster Ottaccarus, natus eius, reges Boemie,c|| postmodum approbarunt, prout in litteris eorum patentibus inde confectis plenius continetur. Nos igitur vestris suppli-cationibus inclinati, quod ab eis super premissis provide factum est et in alicuius preiudicium non [redundat],* ratum habentes et firmum, illud auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Tenorem autem litterarum ipsarum de verbo ad verbum presentibus fecimus annotari, qui talis est: In nomine Domini amen. Nos Wencezlaus, dei gratia Boemorum rex, etc.s Nulli ergo... contraire.3 Si quis autem .. .incursurum.3 Datum« Laterani [.. .]f nonas [maii], pontificatus nostri anno secundo.e Bulla: in filis sericis appendebal; sed auulsa et deperdita est. 79, Alexander IV. papa [Přemyslům Otakarům IL], regem (sie) Bohemiae, monet, ut bona hospitalis sancti Francisci Pragensis conservet. Laterani [1256] maii 10. Autographum in membrána scriptum valde laesum in SUA Pragae (archivům Crucigerorum cum Stella rubea Pragae, sign. 63 (3j6)) asservatur (A). Reg: Reg II, pag. 38 num. 97. — Potthast II, pag. 1344 num. 16380. In autographi membranae replicatae parle dextra „A. ď It0.", in tergo autographi „Angls Pon." legitur; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. Editores haud efficere potuerunt competentibus litteris apostolicis comparatis textum extremae partis huius manci mandati reficere. 78. °) Finis secundae lineae A. — 6) Quae uncis clauduntur hic et inferius, cum membrána putrefacta perierunt A. — c) Finis tertiae lineae A. — d) ,cedať B. —«-«) Verbis competenter distentis, ut duae ultimae lineae explerentur, scriptum est A. — f) Post vocem ,Laterani' numerus deesse videtur in A, B. Vide n. f superius. — s) Conrado. — ») Vide CDB II, pag. 46 num. 53. — «) 1240 dec. 6 defuncla. — 5) Marchio Moraviae, 1239 oct. 16 defunetus. — «) Přemysl Otakarus II. — ») Quod anno 1233 factum est. —8) Sequitur tenor privilegii Venceslai I., regis Bohemiae, Pragae 1253 apr. 6 dati (CDB IV, pag. 452 num. 266). 146 NUM. 79, 80. 1256 MAII 10. - IUN. 2. Alexander episcopus, servus servorum dei, carissimo in Christo filio. ,,x illustri regi Boemie, salutem et apostolicam || benedictionem. In amore virtutum et operibus pietatis decet celsitudinem regiam hfabere init]iuma iustum [...]b [| [quatenus] laudis humane preconium et divine gratie proveniat exinde incrementum. Sane clare memo-rie j| rex Boemie, pater tuus,2 et dilecta in Christo filia Agnes, soror monasterii sancti Francisci Pragensis, dum adhuc in seculo existeret,3 nonnulla bona ad eos spectantia dilectis filiis [magistro] et fratribus hospitalis sancti Francisci Pragensis, ordinis sancti Augustini, sicut accepimus, liberal[itate pia et] provida contulerunt.4 Cum itaque predictum condecens videatur, quod bona ipsa per tui favoris [fi]d[em] integra maneant et quieta, serenitatem [tuam monemus et] hortamur attente, in remissionem [tibi] peccaminum fi[ducialiter iniungentes, quatjenus bo[na ...]c Datum** Laterani VI idus maii, pontificatus nostri anno secundo.^ Bulla: in ftlis cannabinis appendebat; sed avulsa el deperdita est. 80. Bruno, episcopus Olomucensis, Helemberto diclo de Thum (?) (de Turri) el heredibus eius post resignationem bonorum expresse nominatorum ab eo sibi factam, canonicorum Olomucensium consensu in generali capitulo dato, 210 mansos in districtu Slavičín iure feudali sub certis condicionibus confert. In Olomouc 1256 tun. 2. Autographum in membrána scriptum in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. R VI b 1) asservatur (A). — Apographum vidimatio Olomucensis ecclesiae in Olomouc 1502 dec. 6 data ibidem (sub eadem sign.) asservata continet (B).1 — Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum membr. ibidem (sign. MK 1) asservalo, fot. H 4V— H 6 (C). — Alia apographa eiusdem saec. praebet Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis membr. in SAR Olomouc (archivům cap., sign. E I 27) asservatus, jol. 26—27« (D), 78—79 (E). Imago photolypica: Cekota-Hosák, Dějiny Slavičína, tab. 2. — Fialová, Z dávné minulosti Slavičína, lab. 17. Ed: Sternberg, Umrisse I. 2, pag. 17 num. 10 (ex A).— CDM III, pag. 209 num. 232 (ex A). Reg: Kopetzky, Regesten, pag. 118 num. 72. — CDS VII. 2, pag. 56 num. 925. — Reg II, pag. 38 num. 100. Lit: Lechner, Beiträge zur Frage der Verlässlichkeit des CDM, pag. 141 num. 28 (A, B, C adducuntur). — Snopek, K opravám dipl. mor., pag. 621 num. 27 (A, B adducuntur). — 79. °) Quae hie et injerius uncis claudunlur, cum membrána destructa maxima ex parte evanu-erunt et vix legi possunt A. — b) Cca 10 litterae evanuerunt A. — e) Plenae tres lineae textus desunt A. — *a) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. *) Přemyslo Otakaro II. — 2) Venceslaus, anno 1253 sepl. 22 defunctus. -■ - 3) Ante annum 1233. — *) Cf. ex. gr. diplomata CDB III, pag. 348 num. 257,1V, pag. 139num. 55, pag. 452 num. 266. 1256 IUN. 2. NUM. 80. 147 Šebánek, Tri kapitoly, pag. 55 (stilus chartae). — Havlíček, K výročí slavičínského léna, pag. 18—19 (rei deliberatio, translatio chartae in Bohemicam linguam). — Cekota-Hosák, Dějiny Slavičína, pag. 23, 83 (idem). — Fialová, Z dávné minulosti Slavičína, pag. 99—102 (idem). Scriba: B 1 = Conradus, notarius cpiscopi. Cf. Exempla script. 2 b, 4. Dictator: Conradus, notarius episcopi. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (E), Conradus notarius (B),4 a, De chartae apudmilites usu (B). [B]runo,« dei gratia Olomucensis episcopus, Helemberto dieto de Turri, militi suo dilecto, et heredibus suis in perpetuum. Pium est et hones||tas publica persuadet* tueque devotionis et fidei sinceritas promeretur, ut commodis et utilitatibus tuis debeamus intendere tuisque iustis || desideriis facilem přebere consensum. Proinde, sieut a nobis petisti, quod pro villa Sconowe in Polonia sita, quam a duce || de Opul2 pro dampnis et iniuriis illatis nobis in quadam compositionis forma et a partibus observata in perpetuum iure proprii adepti sumus, quam tibi serviciorum tuorum tueque fidelitatis obtentu contra prefatum ducem constanter et viriliter assistendo nobis, iure feudali contulimus et conferre poteramus,3 quia nondum adhuc ecclesie nostre per nos collata fuerat, et pro aliis bonis, quinquaginta videlicet mansis,c quos iure locationis villarum Leuendal et Renuerdestorp possedisti, et pro duodecim mansis, quos tibi de bonis ecclesie nostre de gratia contulimus speciali, curaremus conferre tibi ducentos et decern mansos in districtu Zlawizin iure feudali perpetuo possidendos, nos peticioni tue prompto annuentes animo et benigno nostrum et ecclesie nostre profectum sentientes nichilominus in hac parte, habito eciam et requisito cano-nicorum nostrorum consilio, de bona ipsorum voluntate plenoque favore ac unanimi consensu post liberam resignationem predictorum bonorum, que prius possederas, damus et conferimus tibi tuisque heredibus in eodem districtu Zlawizin iure feudi ducentos et decern mansos in quantitate ac mensura mansorum ville Henrikestorp iuxta Hocenpla site cum censu, decimis, iudicio, molendinis et omnibus suis attinentiis et proventibus perpetuo possidendos; tali adiecta condicione, quod de predictis ducen-tis et decern mansis post libertatem octo annorum singulis persolvas annis marcam unam auri, nobis et successoribus nostris dimidiam et capitulo nostro dimidiam, in recognitionem et stabilitatem perpetuam iuris tui. Et totam illam provinciam Zlawizin, que iam longo tempore totaliter deserta fuit nulloque inhabitata cultore, cum villa Braziz, que sita est iuxta Brode, exceptis duabus villis Belawiz et Biscopiz, per tuam, sieut nobis promisisti, locabis industriam et locationis iure preter illos ducentos et decern mansos tercius de iudicio denarius, sieut consuetum est, et decimus mansus nichilominus te contingent; omneš vero residui mansi nobis et successoribus nostris cedent. Homines eciam, quos ibidem locaveris, octo annorum spacio libertate gaude-bunt et per totum illum districtum ad quinquaginta mansos et sic per singulos cum una rota* tantum ponetur unicum molendinum. Hoc eciam condictum et promissum est, si infra predictos libertatis annos non plene locaveris circuitum memoratum, quod de locatis agris usque ad numerům mansorum, quotquot per totam provinciam illam et per bona ville Braziz in partem nostram ceciderint, nos intromittere debeamus. 148 NUM. 80. 1256 IUN. 2. Condictum est eciam inter nos, ut medietas oppidi Zlawizin cum agris, foro et muta et omni alia utilitate et medietas ville, si qua plantabitur in silva sub monte, in quo munitionem facere intendimus, tibi cedat, set mansi, qui te contingent in hac parte, debent in sortem ducentorum et decern mansorum nichilominus conputari; eiusdem eciam munitionis medietas, ad cuius structuram et edificia facies et appones eque per r, medium labores," operam et expensas/ iure feudi tibi et heredibus tuis cedet. Concedi-mus eciam tibi et pro iure damus, quod homines tui in illis ducentis et decern mansis residentes ad vecturas, ad fossata et huiusmodi servicia extra ilium districtum non debeant quoquam trahi; preterea, si per tuam vel aliquorum industriam in eodem di-strictu in nostris vel in tuis bonis me talium cuiuscumque generis inventum fuerit, to plumbum, stannum, ferrum sive cuprum vel eciam sal repertum fuerit, de omnibus Mis excepto dumtaxat auro et argento medietas te continget. Insuper post resignatio-nem iuris patronatus, quod in duabus ecclesiis de bonis obtinebas prioribus, in ecclesia eiusdem oppidi Zlawizin ius tibi conferimus patronatus. Hoc eciam tibi concedimus turn pro speciali gratia, turn pro iure, quod in silvis, que in eodem districtu fuerint, ir> venatione fruaris; et quod silvarum illarum ligna ad ediflcandum, ad conburendum et ad huiusmodi necessaria preter solam vendicionem tibi et tuis hominibus sint com-munia et exposita tamquam nostris. Quod autem hec omnia premissa tarn nobis et successoribus nostris atque capitulo nostro, quam tibi et heredibus tuis rata serventur semperque maneant inconvulsa, presentem paginam inde confectam sigilli nostri ius- 20 simus munimine roborari. Et nos Olomucense capitulum requisiti super hiis a venerabili patře nostro domino Brunone episcopo sexta feria ante diem Pentecostes in generali capitulo nostro taliter tunc indicto, ut facta utilia et honesta per canonicos presentes in eodem ordinata capitulo robur debite firmitatis obtineant et canonici absentes eisdem factis plene consentire ac nullatenus contravenire debeant, faventes et 25 consentientes premissis omnibus utpote rationabiliter et utiliter ordinatis, sigillum nostrum in testimonium nostri consensus et ad perpetuam rei memoriam et firmita-tem apponi fecimus huic scripto. Actum Olomucz sexta feria ante diem Pente- costes presentibus: Herbordo decano, Bartholomeo archidiacono, Gregorio custode, Alexio seniore, Symone, Dauid, Ottone de Aldenburch, Heidolfo archidiacono pro- ao vincie Opauiensis, Woytek de Dubranik preposito, Conrado canonicis Olomucensibus anno Domini millesimo ducentesimo LVI, IIII" nonas iunii.s' Sigilla: duo in ftlis sericis rubri coloris appendebant; sed nunc* avulsa et deperdita sunt. 80. °) Ad litteram maiorcm depingendam spatium vacuum relictum est A. — ft) Super tinea cum signis reclamationis additum A. — c) Scriba primům ,mann£ scripsit, sed in scribendo sine 35 rasura correxit A. — *) ,ae in loco raso scriptum est A. — e) Ex ,laboris' in scribendo sine rasura correctum A. —f) Scriba primum ,inpensase scriptum sine rasura correxit A. — «) Verbis compe-tenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. *) Sigilla, quae tunc usque exstabant, in B describuntur. — '-) Vladislao, cf. num. 56 n. 1. — ') Chartám ignoramus. —4) Vide n. 1. 40 1256 IUN. 20. NUM. 81. 149 81. Alexander IV. papa hospitali s. Francisci Pragae [ius portandi] signum crucis et stellae, a [Nicoiao], episcopo Pragensi, auctoritate Innocentii IV. papae concessum, confirmat. Anagniae 11256] iun. 20. Autographum in membrána scriptum valde laesum in SUA Pragae (archivům Crucigerorum cum Stella rubea Pragae, sign. 64 (317)) asservatur (A). — Apographum insertům est vidimationi Gerardi, abbatis Strahoviensis, datae Pragae 1318 apr. 7 (Reg HI, pag. 177 num. 434), cuius vidimationis autographum in membrána scriptum ibidem (sign. 68 (3\11)) asservatur (B). — Simplex apographum saec. XVII.—XVIII. [manu praepositi s. Hip-polyti apud Znojmo Th. Aug. Frendl scriptum] cod. mnscrus chart. „Privilegium Wenceslai, Bohemiae regis IV., datum Pragae anno Domini 1235... etc. etc." intitulatus, in SAR Brunae (archivům praepositurae s. Hippolyti apud Znojmo, sign. IV D 24) asservatus, continet, pag. 17—18 (C). Ed: Rybička, O erbích, pag. 24 sub num. 5 (fortasse ex B). Reg: Reg IV, pag. 719 num. 1791. In tergi autographi superiore parte verbu „Stella cum cruce", quae in cancellaria apostolica videntur esse scripta, legi possunt. • Alexander i [episcopus],a servus servorum dei, dilectis liliis..1 priori [et fratribus hospitalis sancti] || Francisci Pr[agensis, ordi]nis sancti Augustini, ad Romanám ecclesiam [nullo medio pertinentis,0] || salutem et apostolicam [benedictionem.] Cum a nobis petitur ... [effecjtum.2 Cum itaque, s[ic]ut exhibita nobis vestra petitio continebat, venejrabilis frater noster..,3] Pragensis episcopus, auct[orit]ate litterarum felicis recordationis Innocentii pape, predecesso[ris nostri,4 vobis] signum crucis et stelle duxerit concedendum,5 nos vestris supplicationi[bus inclinati, quod ab eodem] episcopo superc hoc" provide factum est, ratum habentes et gratum, id auctoritate [apostolica confirma]mus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo... [contraire.2 Si quis autem... incursurum.2 Datum Anagnie XII0 kalendas iulii, pontificatus nostri anno secundo]. Bulla: in filis sericis (teste B) appendebat; nunc avulsa et deperdita est. 81. ") Hie et inferius uncis clausa, in A perdita, ex B, C complevimus; variationes textus in B, C maioris momenti tantummodo in notis respeximus. — b) jpertinentibus' C. — e~c) Deest B, C. 0 Conrado. — 2) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. — 3) Nicotaus. — *) Vide CDB IV, pag. 350 num. 191. — 6) Vide CDB IV, pag. 422 num. 245. 150 NUM. 82. 1256 IUN. 26. 82. Wilhelmus, praepositus Forojuliensis, domini papae capellanus, per publicum instrumentum a Johanne quondam Manni de Castro Plebis, apostolicae sedis notario, confectum sententiam in causa acta inter monasterium in Tišnov et Albertům praepositum, qui se gerit pro rectore ecclesiae sancii Petri Brunae, super ecclesia praedicta et hire patronatus eiusdem pronuntiat. Anagniae, in palatio domini papae 1256 iun. 26. Apographum exstat in copiario chart, saec. XVIII. „Privilegia et documenta monasterii Tischnovicensis s. ord. Cisterciensis'' intitulato in SAR Brunae (FM, colled, mnscr. num. 603, tomus I.) asservato, fol. 26—27» 1 (B). Ed: CDM III, pag. 212 num. 233 (ex B). Reg: Reg II, pag. 40 num. 104. Lit: Schramm, Beitrag zur Kritik, pag. 14 (chartám ab Ant. Boček fictam esse putat). — Šebá-nek, Moderní padčlkg, pag. 495 n. 6 (opinio praedicta denegatur). — KK, pag. 198—199. Vide: II. 3, Tišnov (C). In nomine Domini amen. Orta dudum inter abbatissam2 et conventum monasterii de Porta coeli, quod Ticlmowitz vulgariter appellatur, ordinis Cisterciensis, Olomucensis dioecesis, ex una parte et Albertům praepositum, qui se gerit pro rectore ecclesiae sancti Petri in Bruna, eiusdem dioecesis, ex altera super ecclesia sancti Petri praedicta et jure patronatus eiusdem coram venerabili patre Olomucensi episcopo3 materia quaestionis, quia ex certis causis pars abbatissae et conventus dictum episcopum suspectum habebat et alias multipliciter aggravabata easdem, abbatissae et conventus praedictarum ex parte ex multis gravaminibus ab eodem episcopo ad sedem apostolicam extitit appellatum, parte alia praesente ad prosequendum sibi terminům appellationis huiusmodi in Romana curia praefigendo. Cumque abbatissa et conventus praedictae per procuratorem in Romana curia in statuto termino compa-rerent, nos Guillelmum, Foroiuliensem praepositum et domini papae capellanum, a domino papa in causa huiusmodi earum procurator sibi dari obtinuit auditorem, libellum coram nobis offerens in hunc modum: Coram vobis, domino Guillelmo, praepo- sito Foroiuliensi, domini papae capellano, partibus auditore concesso, ducitur6 et praeponitur Arnoldus de Praga, clericus et procurator abbatissae et conventus monasterii Portae coeli, quod Tischnowitz vulgariter appellatur, ordinis Cisterciensis, Olomucensis dioecesis, contra Albertům praepositum, qui se gerit pro rectore ecclesiae sancti Petri in Bruna, Olomucensis dioecesis, et contra eius legitimum defensorem, dicens, quod, cum inter praedictam abbatissam et conventum ex una parte et dictum Albertům ex altera coram venerabili patre, Olomucensi episcopo, super dicta ecclesia sancti Petri verteretur materia quaestionis, dicta abbatissa et conventus dixerint dictum episcopum certis rationibus sibi in praedicta causa esse suspectum. Prima 1256 IUN. 26. NUM. 82. 151 ratione, quia post controversial^ motam dictus praepositus factus erat commensalis ipsius episcopi et de familia eiusdem; secunda ratione, quia dictus episcopus dedit eidem praeposito advocatum de familia sua, qui erat consiliarius et secretarius eiusdem episcopi, et quia erat inimicus earum manifestus ex multis et variis causis, videlicet quia ceperat vel capi fecerat advocatum earum, eo, quod pro eis causas suspicionis allegabat, et captivum fecit carcerali custodiae mancipari; et quia abbatissam et conventum praedictas vino et grano et perceptione census duorum annorum cuiusdam villae ad dictum monasterium spectantis contra iustitiam spoliarat; insuper gravabat abbatissam et conventum praedictas, quia ad locum, ubi copiam advocatorum habere non poterant, alias non tutum eisdem, citari faciebat easdem; super quibus omnibus arbitros paratae fuerant eligere; sed dictus episcopus eas super praedictis contra iustitiam audire penitus denegavit. Propter quae gravamina ex parte dictarum abbatissae et conventus extitit ad sedem apostolicam legitime appellatum, praefigendo sibi ipsis terminům prima die post octavas Pascae4 ad praedictam appellationem in curia Romana prosequendam. Unde petiit dictus procurator nomine praedictarum abbatissae et conventus, quidquid factum est per dictum episcopum post appellationem huiusmodi interiectam, cassari et irritari, cassum et irritum nunciari et nullius fuisse momenti et appellationem earumdem abbatissae et conventus iustam decerni. Petit etiam contra ipsum Albertům tanquam contra contumacem procedi, petit etiam expensas factas et protestatur faciendas, quas tempore sententiae declarabit, salvo iure addendi et minuendi. Comparente itaque pro praedictis abbatissa et con-ventu in Romana curia procuratore legitimo earumdem in termino constituto, nos, prout moris est, praedictum Albertům vel eius procuratorem in audientiam fecimus citari pluries et etiam proclamari. Sed nec comparuit nec pro se misit aliquem respon-salem, licet fuerit diutius expectatus. Unde nos visis et auditis et diligenter inspectis, quae pro parte abbatissae et conventus praedictarum fuere proposita coram nobis et super propositisc deliberatione habita diligenti, plurium etiam habito consilio sapien-tum, appellationem abbatissae et conventus praedictarum legitimam pronunciamus, et quidquid post ipsam appellationem attentatum per dictum episcopum extitit, re-vocantes. Et quia parum prodesset humilibus humilitas, nisi et contumaces poenis legitimis ferirentur, praedictam abbatissam et conventum et earum procuratorem causa rei servandae mittendos decrevimus in possessionem ecclesiae memoratae, expensarum quaestione praedictis abbatissae et conventui reservata. In cuius rei testimonium praesens instrumentum fecimus per Joannem, quondam Manni de Castro Plebis* subscriptum notarium publicari et nostro sigillo muniri. Data et pro- curata est haec sententia in scriptis Anagniae, in palatio domini papae praesentibus vocatis et rogatis testibus infra scriptis, videlicet magistro Nicolao de Casserta et Joanne canonico Hamelensi et Petro notario de Jolliano et Crabielee notario et magistro Bernardo de Pinon clerico et pluribus aliis anno Domini 1256, die sexto ca-lendas julii, indictione decimaquarta, pontificatus domini papae Alexandři IV. anno secundo. 152 NUM. 82, 83. 1256 IUN. 26. - IUL. 11. [SN]f Et ego Joannes quondam Manni de Castro Plebis, apostolicae sedis auctori-tate notarius, pronunciation! praedictae sententiae interfui et earn de mandato et auctoritate dicti domini Guillelmi, Foroiuliensis praepositi, scripsi et in publicam formam redegi et sui sigilli munimine roboravi. 83. Nicolaus, episcopus Pragensis, capitulum Pragensis ecclesiae et Johannes, abbas Strahoviensis, litteras Gregorii IX. papae vidimant, tenorem earum insert facientes. Pragae 1256 iul 11. Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům cap. Wissegradensis Pragae, sign. KVŠ 43) asservatur (A). 10 Reg: Reg II, pag. 40 num. 105. Lit: Novů, Listing, pag. 55 (charta haud omnino recte tractatur). In tergo chartae manu saec. XIII. scribae ecclesiae Wissegradensis scriptum legitur: „De solucione census papalis et de XIIcim marcis in quinque commutatis Nicolay, Pragensis episcopi, et Strahowiensis abbatis; que facta est anno Domini millesimo CG° LVI°. Ista 15 sunt missa domino Mesburgensi episcopo" (F).1 Scriba: N 4 — seu destinatarii, seu monasterii de Strahov fortasse proprius. Exempla script, num. 2 a, 1. Dictator: ipse scriba, qui stilo canonico usus est. Vide: II. 2 a, Nicolaus episcopus (A), 3, Strahov (B), Praga, ecclesia capitularis (B), 20 Vyšehrad, ecclesia capitularis (E). Apud Fr: Descriptio chartae. Nicolaus, dei gracia Pragensis episcopus, totumque capitulum eiusdem ecclesie et Iohannes, miseracione divina Montis Syon abbas, ordinis Premonstratensis, Pragensis dyocesis, universis Christi fidelibus, ad quos presens scrip|Jtum pervenerit, eternam 25 in Christo salutem. Scire [vos]05 volumus pro constanti nos vidisse et audivisse autenticum felicis recordacionis Gregorii pape IX. non viciatum, non cancellatum nec in aliqua sui parte j| abolitum in iilo et bulla integrum, sub tali tenore de verbo ad verbum conscriptum: Gregorius episcopus, servus servorum dei, etc.2 In cuius rei signum presens rescriptum insignivimus nostrorum munimine sigillorum. jo Acta sunt hec Präge anno Domini M°CC°LVI°, V° idus iulii. 82. °) Vox ,episcopus' deest B. — b) ,dicitur' B. —- c) Super ,pro' syllaba ,ex' uncis clausa cum punctis subpositis manu scribae addita est B. — d) ,PIebisi' B. — e) Ex ,Gubbiele' manu scribae corr. B. —f) Signum notarii deest in B. l) In margine apographi legitur: ,Originale est inter episcopalia num. 11'. —2) Katherinam. - -3) Brunone. — l) 1256 apr. 24. 1256 ill. 11. - 16. NUM. 83, 84. 153 Sigilla: 1) in scidula membranacea appendebat; nunc avulsum et deperditum est; 2) Johannis, abbatis Strahoviensis, de cera viridis colons confectum in scidula membranacea ex charta quadam excisa laesum appendet; de textu illius chartae „Magister Petrus de Ponte Curuo, Capelle d[omini pape clericus, apostolic]e sedis nuncius sive legatus, archidiaconus Grafdicen-sis...], Gregorio, priori fratrum Predicatorum in ..." legi potest.3 Vide Sigilla num. 3, 24)11. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, Brunoni, episcopo Olomucensi, eiusque successoribus nec non ecclesiae Olomucensi privilegium avi sui Přemysli Otakaři I. confirmat, tenorem eius [prout in charta spuria per Přemyslům, marchionem Moraviae, ut dicitur, data continetur] inseri faciens. In colloquio generali in Opava 1256 iul. 16. Autographum in membrána scriptum in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. C I a 8) asservatur (A). — Apographum insertům est confirmationi Karoli, marchionis Moraviae, datae in Olomouc 1342 apr. 1 (Reg IV, pag. 443 num. 1098), cuius confirmationis autographum ibidem (sign. C I a 13) asservatur (B). — Apographum B confirmationi Venceslai IV., Romanorum et Bohemiae regis, in Loket 1398 sept. 5. datae (CDM XV, pag. 333 num. 378 = Sedláček, Zbytky register, pag. 54 num. 275) insertům nominatim in mnscro chart. saec. XVIII. „Copiae privilegiorum... cath. ecclesiae Olomucensis" intitulato, in SAR Brunae (inter Cerronianos II, 316) asservalo, exstat, pag. 90 (C). — Apographum saec. XIV. cum multis erroribus descriptum exstat in Libro privilegiorum membranaceo in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. MK 1) asservato, jol. 15 — Kl (D). — Aliud apographum eius-dem saec. exacte jere ex A descriptum praebet Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis membranaceus in SAR Olomouc (archivům cap., sign. E 127) asservatus, jol. 6V—9 num. 5 (E). Ed: CDM III, pag. 214 num. 234 (ex A, haud completus textus chartae praebetur, sinceritas eius vana ratione adlata in dubitationem duciiur). — CIB I, pag. 143 num. 46 (ex CDM). — Lechner, Beiträge zur Frage der Verlässlichkeit des CDM, pag. 141 num. 29 (quae in CD AI desunt, iypis exprimuntur, ex A). — CDM XV, pag. 5 num. 7 (idem, ex Lechnero). Reg: Dobner, Monumentu IV, pag. 266 num. 76. — Böhmer, Add. sec., pag. 433 num. 83. — Kopetzky, Regesien, pag. 118 num. 73. — CDS VII. 2, pag. 57 num. 930. — Reg II, pag. 41 num. 106. — Rzehak, Zur alten Geschichte, pag. 69. Lil: Lechner, Beiträge zur Frage der Verlässlichkeit des CDM, pag. 141 num. 29 (correctiones lectionum CDM). — Vaněček, K soudní imunitě, pag. 45 (origo chartae A explicatur). — Zutschek, Beiträge, pag. 19 ss (charta A arte diplomatica truetutur et confecta saec. XIV. in. spuria habetur). — Šebánek, Velké imunitní privilegium, pag. 24 ss (charta A arte diplomatica tractatur, sinceritas eius demonstratur). — KK, pag. 199 ss (idem). — Šebánek, Kdo byl notář O 5, pag. 18 (idem). 83. a) Cum membrána putrefacta litterae paene evanuerunt A. x) Eadem manu vidimatio earundem litterarum Gregorii IX. papae 1273 febr. 19 s. I. data scripta est, cuius vidimationis autogruphum adhuc ty pis ineditům in eodem archivo (sign. 23) asservatur (vide num. 695); proinde episcopus Merseburgensis fortassehic Fridericus de Torgau intelle-gitur. —*) Sequitur tenor litterarum Gregorii IX. papae Viterbii f1237J iun. 22 daturum (CDB III, pag. 201 num. 163). — 8) Cf. num. 54. 154 NUM. 84. 1256 iul. 16. In tergo chartae eadem manu, quae chartám scripsit (P II 34), scriptum legitur: „Privilegium ecclesie sancti marthyris Wencezlay in Olomfuc] super übertäte eidem ä multis principibus confirmata; datum et confirmatum per ducem Austrie, dominum regni Bohemie et marchio-nem Moravie"; eadem manu scriptae litterae Graecae ,<*.' et,Q.', circulis duplicibus „rotae" dictis inclusae, ornamento necnon crucibus ornatae, quibus verba „principium et finis" ad- 5 scripta sunt, exstant (cf. Apoc. 1, 8). Manu saec. XV. superius scriptum legitur: „Privilegium Pzrimissel qui et Ottakarus super libertatibus ecclesie Olomucensis cum caracteribus". Scriba: P II 34 = destinatarii proprius. Exempla script, num. 1 a, 13. Dictator: Quasiconfirmationis forma verba chartae spuriae Přemysli, marchionis Moraviae, (P 2) nota temporis carentis (nunc vide CDM II, pag. 282 num. 254, suo tempore etiam in 10 CDB III, 3) repetit, in qua argumentum chartae eiusdem editoris in autographi forma asservatae (CDB III, pag. 100 num. 89) (PI) praecipue amplificatum nec non immutatum est. Ea, quae solummodo in P 2 exstant, typis minoribus, ea, quae etiam in P 1 occurrunt, minimis exprimimus, ut clare appareat, quo modo iura ecclesiae gradatim amplificata sint. Erroribus manifestis tacite correclis textům P 2 ex Libro priuilegiorum ecclesiae Olomucensis ir> membranaceo, superius citato, fol. 3V — 6 num. 3, praebemus. Variationes ordinis verborum in P 1 et P 2 significare negleximus. Asterisco solummodo ea, quae in A cum P 2 comparato desunt, significavimus. Charta in membrána sigillo prius munita (vide notas y—y) scripta est. Quam hoc modo con-fectam esse verisimile est: Bruno episcopus lite Přemysli II. cum Venceslao I. patre mota 20 chartám spurium (P 2) fabricandam curavit, in qua textui chartae sincerae marchionis Přemysli (PI) additi sunt: a) Partim articuli nonnulli hausti ex Venceslai I. charta eodem tempore confecta at nunc deperdita, cuius cohaerentiae sunt in charta Gradicensi anno 1250 data (vide CDB IV, pag. 341 num. 188++). b) Partim articuli plane novi, quos episcopus maximo momento aestimabat, quod praecipue ad articulos de Brumovice et Nasazawe vico, de 25 causis contra sacerdotes actis et de iurisdictione canonica scriptos periinet. Bruno, Přemysli Otakaři II. animum propitium assecutus, ab eo chartám biancam accepit, in qua falsum P 2 mutatis mutandis quasiconfirmationis forma scribendum curavit. Non est igitur dubium, quin argumentum A testibus hie nominatis coram in colloquio Opaviensi proclamatum sit. Itaque charta nostra sincera habenda est. so Vide: II. 1 a, P. O. II., 2 b, Bruno episcopus (F), 3, Olomouc, ecclesia capitularis (D). I In nomine sancte trinitatis et individue unitatis. | Ego jj Premizl | qui et OtacharilS, dei gracia dominus regni Bohemie,a dux Austrie et marchio Morawie, Brunoni, dei gracia oiomucensi* episcopo, et eius suc||cessoribus ac ecclesie Olomucensi6 in perpetuum. Cum sit honestum et iustum cuilibet iura sua conservare, tamen videtur esse conveniencius et iusticie raagis consonum sacrosancte ecclesie, cuius proles suinus 35 senerosa eiusque sacramentis regenerata, ipsius iura ilabatac custodire et ut Integra et in||concussa permaneant, pru-denter et mature providere. Decrevit itaque nostre prudencie provida sa gad tas ad petitionem venerabilis patris nostri Brunonis, Olomucensis0 cpiscopi, qui in presenciarum eXStitit, ecclesie Olomucensis6 privilegia ab illustris memorie rege Bohcmorum, aVO nostro Othacaro || nomine, qui lingua Bohemica Premizl vocabatur, eidem ecclesie Olomucenei1* concessa et ae predecessoribus suis, principibus ac ducibus Bohemie et Morauie, plenarie ac studiosius 40 renovare rt, quicquid ae tantl regis elemencia est indultum, totaliter confirmare. Ut autem liberalitas nostra ubique clareat psofusius, eciam quedam beneficia libertatis sancte ecclesie Olomucensi1* profutura superaddi*mus, quatinus ex nostris adauctis benefieiis bcati apostoli Petrus et Paulus et gloriosus marthyr Wencezlaus, de cuius sanguine traximus originem, nobis sint aput deum propicii ac pro nostra salute et remedio unimarum predecessorum nostrorum, et preeipue inclite memorie avi nostri, intcrcessores existant assidui. Privilegium autem avi nostri tale est, sicut in *sequentibus 45 1256 IUL. 16. NUM. 84. 155 apparet; in quo privilegäo eciam quedam libertates continentur, quas excellentis mcmorie Wladizlaus, prOavus nostcr, secundus rex Bohemorum, ecclesie Olomucensi'' concessit et conflrmavit.1 C S In nomine sancte et individue trinitatisjj. Ego PremizI, dei gracia rex Bohemorum tercius, venerabili episcopo 01omucensi£i Roberto eiUSque successoribus et Olomucensi0, ecclesie in perpetuum. Cum regie dignitati cedat art 5 gloriam, quociens sanctam veneratur et sublimat ecclesiam, nostre placuit serenitati eius previderec necessitati, ita ut nostre benignitatis experiatur beneficia et nobis inde proveniant divini muneris emolumenta. Noverit itaque tam presens etas quam futura posteritas, quod-f antiqua Olomucensis*1 ecclesie renovantes privilegia, omncs possessiones eius habitas vel habendas, sive sint in Bohemia, sivc in Morawia, ab omni genere tributorum, vectigalium, collectarum aliarumque. omnium cxactionum esse absoluta» decrevimilS. Adicientes, ut nullus pro castrorum ediflcatione vel reediflcatione, 10 sive pro aliqua ingruenti expeditione, secundum quod in antiquis continetur privilegiis,2 homines episcopatus et ecclesie audeat inquietare seu ad fossata circa castra vel opida facienda, seu eciam pontes edificandos vio-lenta coactione compellere, precipue cum a gravaminibus huiusmodi privilegiorum beneflcio ex antecessorum nostrorum et nostro tali liberalitatis sibi munere collato ecclesia Olomucensis0 penitus sit exhonerata. lus, quod datur pro capite sive pro furc vei pro swodc vel pro eo, quod vulgo dicilur 15 chistotne.* principi sive eius inbeneficiatis, venerabili patri nostro Ruberto episcopo et eius successoribus el ecclesie concessimus perpetuo obtinenduni; hoc statuentes de fure: si in maleflcio fuerit deprehensus, manens in prediis ecclesie, sive capiatur et coram iudicio convincatur, eius bona, scilicet iuris, remaneant ecclesie, ipse vero, secundum quod pla-cuerit principi, puniatur. Si vero homines episcopatus et ecclesie in aliquo coram iudicio culpabiles inveniuntur, nec nobis nec iudicibus nostris curialibusque vel inbeneficiatis aliquid inde provenlat utilitatis, set aput episcopum et eius succcs- 20 sores culpe perseveret satisfactio, nisi in quo tenetur satisfacere adversario, inhibentes firmiter venditionem illam ab hominibus episcopatus exigi, que fieri solet propter vie gravis dispendia, ubifl1 de com-muni strata digressio fit secus viam propter evitationem mali transitus, nec spolia ab ipsis recipi. Similiter in occupatione metarum, si aliqui in iudicium fuerint evocati et iudicati, ad ecclesiam venditio redeat simul cum eo, quod vulgo dicitur mezni* wol,e et conquerenti satisfiat. 25 Cetera, ut omnia breviter comprehcndamus,A omne ius, quod spectat ad usus principům in omni venditione Vel ad beneficos eis remittimiis, ut plena et perfecta gaudeant libertate. Nec villus eis novas conditiones audeat inponere vel ipsorum iura ausu temerario inmutare antecessorum nostrorum privilegiis confirmata simul et nostra auctoritate regia ecclesie sancte 01omucensift donata. Viliam nomine Cromezh- cum fon> et omni iure suo, quam quasi episcopo Olomucensi* obligatam precedentium principům fatebatur invidia, cum 30 felicis memorie Iohannes episcopus,^ a' reverendo patre nostro Rvberto, qui in presenciarum est, decimus,4 a* principe Morauie Ottone Nigroe 5 pro CCCt,a marcis* emerit,6 ab omni inpeticione nostra et successorum nostrorum absolvimus, sanctientes, quod episcopus Olomucensis*' et eius successores plenam in ea habeant omni im pediment o remoto pro velle suo disponendi facultatem. Cum autem omni iuri divino contraria inoleverat consuetude quod decedente. episcopo bona Illius in usus principům vendicabantur, visum fuit nostre pietati istam tam iniquam aboleree COnSUe-35 tudinemet abusionem, hoc decernenteS, quod ultima fata decedentis episcopi ecclesie non cedant ad detrimentum, cum eius patroni beatus Petrus apostolus et Paulus et felix marthyr Wencezlaus aput deum vivant in eternum. Decedente ergo episcopo omnia episcopatus et ecclesie bona sub manu decani et prepositi ecclesie illius integra eius successori reserventur, nec aliquis ea audeat occupare vel minuere seu in usus principům vendicarc. Contigit eciam, quod ab antiquis temporibus ecclesia ilia preposito carebat; unde visum fuit patri nostro Roberto episcopo in ea prepositum 40 ordinäre, qui canonicis illius ecclesie debito modo provideret et eorum necessitati responderet. Set cum deceat regiam manum ubique pluere beneficia, prepositure illi cancellarinm nostram cum villa,e que vocatur Vhcrci,* ad quam 156 NUM. 84. 1256 IUL. 16. dfcimus denarius cum decima aratrorum noslrorum spectat et omnium* rerum ad utilitatem nostram pertinentium, ex integro contulimus, interdicentes/ ut mílius audeat hec inmutare,"1 precipue cum hoc nostre liberalitatis donum statuerimus in ecclesia Olomucensi6 esse nostrum et omnium principům perpetuum memoriále. Libertatem eeiam in episcoporum electionc, quam quidam principes inpedire solebant, canonicis ipsius ecclesie secundum iura canonum celebrandam libere et absolute concedimus et, ne in posterům irritetur, prohibemus. 5 • 7 lit quia dominus papa confirmavit privilegium a VI nostri et transgressores excommunicavit, nosillud semper volumus habere ratum et firmum tenere. Ampliori autem nostre devotionis ailectu matrem nostram oiomucensem*1 venerari ecclesiam omnimodis cupientes, hanc graciam eidem ex mera nostre benignitatis liberaiitate conferimus, Ut quascumque possessiones emunt episcopi vel canonici nomine ecclesie, prescripta gaudeant Iibertate, Si vero episcopus vol aliqui ex canonicis emunt in usus proprios, respondeant principi secundum ius terre. Quod si temporis lo processu per illorum bonam voluntatem, qui cas emcrant, contigerit, ut ecclesie assignentur, deCrevimuS fas subiacere prefate libertati et volumus, ut ecclesia in ipsarum gaudeat tranquilla possessione, HabenteS pre- terea in anime nostre desiderio ad plenum ecclesiam dei, a" quo et per quern nobis universa prosperitatis manant commoda, ab inpeticionibus indebitis cxhonerare et paci canonicorum providerc, hanc libertatem ipsis" COncedendo statuimus, ut nullus camerariorum vel quorumlibet nuncioram per beneflCOS trans- 15 missorum audeat villas canonicorum et ecclesie ingredi ad iudicium evocandos ipsorum homines seu pro aliqua culpa gravandos. Nos enim volumus admittere, ut domus pauperum ipsorum prevideantur a* 0 camerariis vel a quibuslibet per iudicem seu beneficiarios ae castro ad hoc deputatis. Set si ex eventu contigerit coram iudicio, ut accusentur, decrevimus, ut ad dominos ipsorum mutant bene-flci, quatenus per eos citentur, qui fuerint accusati et iudicio assistant, tempore et loco determinate 20 per iudicem vel beneficos super sibi obiectis responsuri. In promptu autem causa est, quare violencias huiusmodi fieri* prohibemus, quia sine gravi pauperum lesione exerceri non possunt, et precipue cum omnis vendicio liominum ecclesie ad episcopum pertineat et canonicorum transeat utilitatem et nichil nobis commodi inportet veP beneficis augeat aliquid emolumenti. Ceterum quia beneflcia assecuti per principem noviter vel ex antiquo soliti sunt interrumpere decimam 25 episcopalem septimanam et canonicorum detrahentes utilitati ecclesiam dampnificant in periculum animarum suarum, ius decimale inpedientes, firmiter hanc violenciam fieri inhibentes, per no-biles nostros statuimus, ut quisquis hanc fecerit violenciam ecclesie, sine nostra oftensa ecciesiastice subiaceat ultioni, quam meruit, nec dedecus, quod incurrit, audeat coram nobis per inanem querimoniam propulsare; sed sciat se tamquam nostri transgressor mandati privandum beneficii 30 bonore, nisi festinet delictum suum corrigere digna satisfactione pro ea, quam fecit ecclesie, gravi lesione. Demum quia ius" suum indempne libertas debet semper optinere, et nullum bonum est irremuneratum aput deum, intendentes augere profectum ecclesie Olomucensis** et nostre lar-gitatis beneficiis ipsam sublimare, villam nomine Rathay, quam dominus episcopus Robertus* de licencia avi nostri Premizl, incliti regis Bohemorum, emptam ecclesie contulit, et alteram, vulgo 35 dictam Medweze,* per patruum patris nostri Wladizlaum, pie memorie marchyonem Morauie, emptam et COllatam, et illas, quas Waltherus decanus et Stephanus prepositus COntulertint de licencia patrui patris nostri, videlicet Latin, Neredeyn, Gozchich,e Myzlochowich, et domine marcliyonisse tres terras in Cladorub et unam in Semithesich et eas omnes, quas sub temporibus Wladimirie principis seu patřili patris nostri* possedit f eclesia in Lissek, in Nelessowiche et in Celehhowich" sub episcopatus iure antiquo liberas esse statuimus et inquie- 40 tari prohibemus, salvum ius in omnibus ecclesie Olomucensi'* libertatis relinquentes; et sicut ab 1256 IUL. 16. NUM. 84. 157 antecessoribus nostris priviiegiatam se gaudet Olomucensis'* ecclesia, ita per nostre huius donationis graciam magnificet se esse liberam et ab omni iugo vetuste inquietatis penitus exutam. Inhibemus eciam ae canonicorum plaustris in theloniis, cum vina sua vel sálem, segetem vel humulum seu alia queiibet deducunt, sine quibus subsistere non possunt, ne ab ipsis thelonium exigatur vel aliqua 5 violencia inferatureis indebite exactionis, statuentes hanc penam, ut quicumque mandati nostri statutům violaverint et non statim satisfecerint super illato gravamine, extunc vindictam in ipsos debitam exerceat ecclesia et carceris nostri macerentur gravi custodia. Decrevimus eciam hoc observari secundum iura canonum, ut clerici non trahantur in judicium seculare nec iudicentur per seculares personas. Set ecclesia, cuius interest, discuciat clericorum iudicia et eorum, qui contra 10 ipsos procedunt, in qualicumque querimonia; adicientes hoc, ut benefici nostri nichil habeant iudicare de divorcio vel de matrimonio discutere inter virum et mulierem, cum omne tale iudi-cium soli sit ecclesie specialiter auctoritate apostolica concessum. Huiusmodi enim iudicia vendicione non" indigent, set penitencia et spiritali iusticia. Ut omnia autem matri nostre, sancte Olomucensi"* ecclesie, cupiamus prospera, ae deo retributionis beate graciam prestolantes, thabemas 15 canonicorum, que primitus inpediebantur per nostros benelicos et thabernarium Olomucensem* seu per willicum nostrum, liberas esse precipimusr et, ne amplius graventur, inhibemus, in Cirtorige et in Rathay et in montibus et que in dotem sunt ecclesiis assignate et utilitatem. Quia vero de willa dicta Brunowiche sepius inpetebatur episcopus et* ecclesia Olomucensis** et tam per principes quam* nobiles molestabatur principům, ne deinceps calumpniose molestetur vel infestetur vel 20 aliquatenus super ea infestuose conveniatur episcopus, ipsam Olomucensis ecclesie in perpetuum conflrmamus possidendam et confirmatam restituimus, huic adicientes confirmacioni nostre regie6 villam nuncupatam Nasazawe,e ut libere et in quiete easdem Olomucensis"* possideat ecclesia, in recordacione oracionum suarum, nostri et antecessorum nostrorum semper habens memoriam. Ut autem hec omnia rata et inconcussa permaneant, hanc nostre serenitatis paginam nostro ■>s sigillo fecimus roborari et a« venerabili patre nostro Roberto in die Pasche publice excommu-nicari. Si quis autem contra hanc nostram venerit constitutionem, rerum suarum gravi multetur dispendio et deum cum Sanctis suis sibi adversum in extremo senciat iudicio. Huius rei testes sunt: Pardus camerarius Olomucensis,6 Egidius castellanus Olomucensis,6 Iohannes suda-rius Olomucensis,6 Beneda lowchi,e Marquardus camerarius Bohemie,a Wolkmarus 30 camerarius regine,8 Benesius camerarius Morawie, Svdomirus camerarius Brechy-zlauensis, Smilo castellanus Prerowiensis, Ienchzoe castellanus Gradcensis, Kvnoe camerarius Brunensis,M Radozlaus de Heraltich, Iohannes de Wisnow,6 Bvdizlaus iudex Oppauiensis, Zlauiborius, Bohuzlaus filius Rathmiri, Vlricus filius Prothiue,e Chastolous cum Chualone fratre suo de Bohemia, Bohuse de Ceblowich cum Harth- 35 manno fratre suo, Milota et Rupertus lilii Wokkonis, Wilhelmus lilius Zlawiborii,e Nezamizl" et frater eius Rathiborius de Ramur,w Gallus de Levmberk, Bohuzlaus dapifer cum fratre suo Predborio, Ruzse et Wilhelmus filii Prothiue,6 Theodericus Albus, Weseboriuse et Hrabysse filii Egidii, dominus Gregorius custos Olomucensis,6 x Alexius et Dauit canonici eiusdem ecclesie et alii quam plures. Acta autem sunt 40 hec anno grade M°CC°LVI0 et publicata in colloquio generali in Oppauia celebrato XVID' kalendas augusti^ et data per manus notariorum domini Wilhelmi et domini 158 NUM. 84, 85. 1256 IUL. 16. - 18. Arnoldi, virorum illustrium et proborum. Et qui hanc nostram libertatem sancto factam et traditam Wencezlao inpugnaverit, anathema sit. Amen. Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis viridis et flavi coloris illaesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. i, 5. 85. 5 Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, ďux Austriae et marchio Moraviae, profitetur fratres domus hospitalis s. Johannis Hierosolymitani in Grobniki villam Üjezd (Vgezde) Pardusoni, camerario Olomucensi, ad tempora vitae eius contulisse, collationem Ulam confirmans. Apud Opava 1256 iul 18. ™ Autographum in membrána scriptum in SÜA Pragae (archivům magni prioratus Melitensium, sign. Jo III, Grob. 2 a) asservatur (A). Ed: CDM III, pag. 220 num. 236 (ex A). — Delaville, Cartulaire II, pag. 820 num. 2822 (ex A). 84. ") ,Bohém' A. — b) ,01óm' A. — c) Ita A. — d) .Olomučn' A. — «) Litteris ,a, e, i, o, u, v, 15 w' uncus superponilur A. — f) Scriba primům ,qo' scripsit, ,o' in ,ď sine rasura correxit A. — 9) Post vocem ,ubi' in A locus rasus apparet, ubi prius (nunc erasum) ,q' scriptum erat. — A) ,opre-hendamus' A. —ť) ,marois,í A. — *) Ultima littera ,u' in loco raso addita est A. — l) Scriba primům ,interce' scripsit et sine rasura correxit A. — "*) Scriba primům ,irr' scripsit et sine rasura in ,inm' correxit A. — ») Scriba ,ipsius' primům scripsit et alterum ,i' erasitA. — °) Scriba fortasse primům 20 ,ab' scripsit, inferiorem partem litterae ,b' erasit, superioři parli unci formám dědit A. — **) Scriba primům ,ael' scripsit et sine rasura in ,\eY correxit A. — c) Scriba primům ,nonť scripsit et sine rasura correxit A. — r) Post ,m' scriba primům duetům litterae sequentis ,u' scripsit et sine rasura ultimam syllabam verbi ,precipimus' titulo ,o' complevit A. — s) ,eť in loco raso, ubi prius ,nunc' fortasse scriptum erat, videtur esse scriptum A. — *) Scriba vocem littera maiori ,R' premuit A. — ") 25 ,Brun' A. — ») Scriba primům .Nezamil' scripsit, ,Y sine rasura in ,z' correxit et ,Y addidit A. — w) In A ,Ram' scriptum est; integrum huius nominis formam investigare non possumus. Ambo enim fratres hoc loco nominali ab anno 1252 saepius quidem, semper autem sine ullo cognomento in chartis occurrunt. Identificationem a v. d. Josepho Emier (Reg II, pag. 1360, Ramur = Rancir) propositam, laudare non possumus. — *) ,et' erasum sequitur A. — w) Verba ,XVII... augusti' ita scripta esse 30 apparent, ut foramina in membrána sigilli adpendendi causa facta evitarentur A. Que condicio pariter atque nonnulli horum verborum ductus intus in membrána replicata impressi dare demonstrant textům in membrána prius sigillo munita scriptum esse. >) Diploma Vladislavi II., ducis Bohemiae, s. I. ante 1148 iul. 10 datum (CDB I, pag. 162 num. 157) commemoratur. — *) Vide n. 1. — 3) Johannes II. (1104—1126). —*) Robertus, cuius 35 pontificatus anni sunt 1201—1240, Johannes II. re vera X. eius antecessor fuit. — B) Otto II. dux anno 1126 defunctus. — 6) Cf. CDB I, pag. 121 I 4. — ') Vide CDB II, pag. 57 num. 62.—») Margaretae. 1256 lUL. 18. NUM. 85, 86. 159 Reg: Böhmer, Add. sec., pag. 433 num. 85. — Kopetzky, Regesten, pag. 118 num. 75. — CDS VII. 2, pag. 57 num. 933. — Reg II, pag. 43 num. 108. Lit: KK, pag. 201 ss. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 322, 324, 327—331. Scriba: P II 17 = magister Arnoldus protonotarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. 5 Dictator: magister Arnoldus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (R), 3, Ordo hosp. s. Johannis Hier osol. (F). Otacharus, dei gracia dominus regni Boemie,« dux Austrie et marchio Moravie, || omnibus imperpetuum. Regie maiestatis benignitas, que ex sui dulcedine6 io con||suevit bonorum affectibus se prestabilem exhibere, ammonet et hortatur, ut per operis II evidenciam et consensum pie operari volentibus annuamus. Hinc est, quod nos presentibus profitemur, quod venerabiles viri et dilecti nobis magister domus hospi-talis sancti Iohannis Ierosolimitani per Roemiam, Moraviam et Poloniam1 et fratres domus in Grobnich villam quandam Vgezde nominatam fideli nostro Parduz, came- i5 rario Olomucensi, contulerunt ad tempora vite sue, ita tarnen, ut fructus ipsius ville percipiat et post" postc eius obitum sublato omni impedimento fratrum et aliorum ami-corum suorum ad usus fratrum predictorum et hospitalis villa prenotata cum suis proventibus libere revolvatur. Nos igitur, quod provide actum est in premissis, gratum et ratum habentes, sigillis nostris cum subscriptione testium confirmamus, dantes in 20 testimonium evidens litteras has patentes. Hec vero sunt testium nomina, que se-cuntur: Marquardus camerarius, Ydik et Zlauiborius fratres, Chuno cum fratre, Benescius camerarius, Diwiscius pincerna, Schaenko de Sitauia cum fratre suo, Hartli-bus et Isenzo fratres, Bohusch filius Cyrhonis et alii quam plures. Actum anno Domini M°CC°LVI°, datum apud Opauiam per manus Wilhelmi et Arnoldi, tunc 25 prothonotariorum nostrorum,* quintodecimo kalendas augusti.*" Sigillum: Přemysli, iuuenis regis nec non ducis Austriae et Stiriae, in ftlis sericis rubri coloris aliquantulum laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 86. Pardus, camerarius Olomucensis, se partem bonorum suorum in Dzierzgsiaw fratri-30 bus hospitalis s. Johannis Hierosolymitani in Grobniki contulisse profiteiur. Apud Opava 1256 iul. 18. Autographum in membrána scriptum in SUA Prague (archivům magni prioratus Melitensium, sign. Jo III, Grob. 3) asservatur (A). 85. *) ,Boem' A. — ") Post ,dulcedine' scriba quasdam duas litteras scripsit, quas erasit A. — cc) Ita A. — *'*) Verbis competenler distentis scriptum est A. l) Fortasse Ilenricus. 160 NUM. 86, 87. 1256 IUL. 18. - 19./AUG. 1. Ed: CDM III, pag. 221 num. 237 (ex A). Reg: Kopetzky, Regesten, pag. 119 num. 76. — CDS VII. 2, pag. 57 num. 932. — Reg II, pag. 44 num. 109. Lit: KK, pag. 202—203. — Dušková, Česká listina 2, pag. 198. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 324—329. Scriba: magister Arnoldus, Přemysli Otakaři II. protonotarius (P II 17). Cf. Exempla script. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus, scriba chartae. Vide: II. 1 a, magister Arnoldus protonotarius (S), 3, Ordo hosp. s. Johannis Hierosol. (G), 4, De chartae apud nobiles usu (E). Ego Parduz, camerarius Olomucensis, universis hanc litteram inspecturis pre-sencium || profiteor per tenorem, quod partem bonorum, quecumque me contingit in villa, que || Dirsizlawe vocatur, nullo amicorum meorum obstante impedimento fratribus domus || de Grobnich Cruciferis hospitalis sancti Iohannis Ierosolimitani pro remedio omnium meorum contuli peccatorum. In cuius rei testimonium et cau-telam ipsis cum sigillo meo dedi litteras has patentes testibus subnotatis: Zudomirus et Budiwoy fratres mei, Marquardus camerarius, Benescius camerarius, Ydick et Zlauiborius fratres, Beneda, Schsenko de Sitauia, Hartlibus et Isenzo fratres, Zrnilo et Chuno fratres, Diwischius pincerna, Bohusch filius Cirhonis et alii quam plures. Actum anno Domini M°CC°LVI°, datum apud Opauiam XV0 kalendas augusti. Sigilta: duo in uno ligamine ex fllis cannabinis grisei colons confecto, per chartám replica-tam duobus foraminibus traducto, appendent; 1) Pardusonis [de VnorovyJ, camerarii Olomucensis, illaesum. Vide Sigilla num. 4 a, 8; 2) Sudomiri de Veselí [nad Moravou] fere illaesum. Vide Sigilla num. 4, 38. 87. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraoiae, quae bona ex consensu suo nec non iuxta sententiam iudicum provincialium in Austria Bertholdus, miles de Ernstbrunn, matrimonium cum Margareta, filia Conradi, militis de Greifenstein, contrahens, eidem nomine dotis assignaverit, attestatur. Viennae 1256 iul. 19 [rede fortasse aug. I].1 Autographum in membrána scriptum in archivo monaslerii in Heiligenkreuz (sign. rubr. 13, pag. 40, num. 10) asservatur (A). Ed: FRA (DD) XI, pag. 133 num. 133 (ad iul. 19, ex A). — Diplomatarium principům de Liechtenstein, sine pag. (ad iul. 13, ex A). Reg: Lorenz, Deutsche Gesch. I, pag. 482 (ad iul. 19). — Reg II, pag. 44 num. 110 (ad iul. 20). — Hosák, Prameny, pag. Ill num. 1 (ad iul. 13). Lit: Topographie v. Niederösterreich II, pag. 707 (rei deliberatio). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 373—374. 376—377. 1256 IUL. 19./AUG. 1. NUM. 87. 161 In tergo chartae manu registratoris monasterii in Heiligenkreuz saec. XIII. ex. seu XIV. in. scriptum legitur: „Privilegium regis Bohemie [Bohem] super tractatu de bonis in Damaizzel" (Cf. num. 99). Scriba: P II 35 = cancellariae regiae proprius, forlasse Gaudentius capellanus. Exempla script, num. 1 a, 14. Dictator: cancellariae regiae proprius, fortasse Gaudentius capellanus, qui vestigia stili cancellariae (magistři Arnoldi protonotarii) praebet. Charta archivo monaslerii in Heiligenkreuz saec. XIII. ex. aut XIV. in. tradita est. Vide: II. 1 a, P. O. II., Gaudentius ... capellani (G). \ Nos Otacharvs • , dei gratia dominus regni Boemie,* dux Austrie et marchio Morauie, universis presentem paginam inspecturis salutem et veritati testimonium perhibere. || Ne licitis contractibus dispendium generetur per calumpniam aut oblivionem alicuius in posterům, volumus et expedit, quod ea, que rite per nos aut coram nobis aguntur, litterarum gaudeant amminiculo et memorie tesjjtium commit-tantur.0 Notum igitur fieri volumus universis, quod cum Berhtoldus, miles de Ernstprunn, cum domina Margaretha, filia Cvnradi, militis de Grifenstayn, matrimonium contraxisset, sedecim predia in Domusselsdorf iuxta || Ernstprunn et centum marcas argenti puri, pro quibus villain in Werihc a comite palatino tenuit et detinet obligatam, ut premissa vendendi, obligandi vel quocumque modo alienandi predicta Margaretha liberam habeat facultatem. Insuper curiam villicariam in Ernstprunn, predia duo, vinearum quinque iugera et nemus ibidem, que omnia imminente sibi necessitate antedictus B. miles obligarat et nos eadem nostra pecunia mera liberalitate dinoscimur absolvisse, ex consensu et permissione nostre maiestatis iuxta sententiam iudicum nostrorum provincialium ac nobilium nostrorum Austrie tunc presentium dictus Berhtoldus eidem domine Margarethe, uxori sue, per manum nostram dotis nomine assignavit; ita videlicet, quod supramemoratis XVIcim prediis et centum marcis in usus perpetuos deductis dicta Margaretha tantum ad dies vite sue curiam villicariam, II predia, vinearum V iugera et nemus apud Ernstprun possideat pacifice et quiete. Ut autem premissa omnia robur habere debeant firmitatis,c presentem litteram con-scriptam nostri sigilli mandavimus et aliorum presentium munimine communing Actum Wienne presentibus Ottone comite de Hardekke, nobilibus Alberonec de Chunringen, Heinrico pincerna de Habehspahc, Ottone de Misowe, Heinrico de Lihten-stsein, Cvnrado de Himperc, Ottone de Berhtolsdorf, Cvnrado de Zechingen, Kadoldo Orphano, Wikardo de Tyerna/ Benisio,. .2 Hunueldario,. .3 filio Hermanni de Chran-berhc, Wigando Ysenpivtel, militibus Lvdewico de Neteinsdorf, Dietmaro de Scho-nenchirchen, Pernoldo de Telensprunn/ Cvnrado de Chundorf, Greco de Als, Wolfgero Schin/ Arnoldo de Toblico, dapifero4 de Grizenstadn, Rudolfo et Vlrico de Kalenperge, Cvnrado filio Grifensteinarii, Hirzone magistro coquine, Hirzone Helt et aliis quam pluribusP g anno g Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo sexto, indictione XIIII, XIIII* kalendas augusti.» 162 NUM. 87, 88. 125S IUL. 19./AUG. 1. - OCT. 7. Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Ausiriae et Stiriae, in filis sericis rubri el viridis colons valde laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV, 2, num. 4, 5. 88. Alexander IV. papa monasterio in Tišnov donationem iuris patronatus ecclesiarum sancti Petri in Bruna, in [MoravskéJ Budějovice et in [Velká] Bites a Venceslao I., 5 rege Bohemiae, factam confirmat. Anagniae [1256] oct. 7. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Tišnov, sign. B 2) asservatur (A). — Apographum exstat in copiario saec. XVIII. chartaceo „Privilegia et documenta monasterii Tischnovicensis s. ord. Cisterciensis" intitulato, in SAR Brunae 10 (FM, collect, mnscr. num. 603, tomus I.) asservato, fol. 4V—5 (B). Ed: CDM III, pag. 194 num. 219 (ex A, ad a. 1255). Reg: Chlumecký, Die Regesten, pag. 161 num. 4* (ad a. 1255). — Reg II, pag. 28 num. 72 (ad a. 1255). — Potthast II, pag. 1358 num. 16570 (rectus annus laudatur). — Šebánek, Archivy, pag. 23 num. 131 (ex A, idem). 15 Lit: KK, pag. 177—178. In autographi marginis superioris medio locus rasus apparet, ibidem in angulo dextro „Jc" duabus lineis exslinctum, in chartae replicatae medio „P. Márgro", dextrorsus „Airn Parin", iterum dextrorsus (usque in angulo inferiore dextro) „Johes Parm" (Iohannes Parmensis), sub margine sinistro chartae replicatae , J ', in tergi partis superioris angulo sinistro „ft", 20 in medio „ar.cneze", inferius „Die mont in a... pff" (?) legitur; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. í Alexander g episcopus, servus servorum dei, dilectis in Christo filiabus..1 abbatisse et conventui monasterii [| de Porta celi, Cistertiensis ordinis, Olomucensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Cum a nobis petitur ... 25 effectum.2 Vestra sane nobis exhibita peticio continebat, quod clare memorie Wen-cezlaus, rex Boemie, ius patronatus, quod in sancti Petri in Brunna, in Budwize0 et in Bices, ecclesiis Olomucensis diocesis, obtinebat, bone memorie..,3 Olomucensis episcopi, loci diocesani, ad id accedente consensu, vobis ac monasterio vestro pie ac 87. °) ,Bóim' A. — b) ,omittantur' A. — c) Scriba primum ,firmitasf scripsit, ultimam ,s' 30 erasit, correxit et porro scripsit A. — a) ,3muniri' A. — e) Scriba fortasse iterum nomen ,Hardekke' scribere coepit, třes primas litteras scripsit et porro radendo emendavit A. —f) Voci uncus superponi-tur in A. — so) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est in A. l) Nota temporis chartae (,XIIII kal. aug.') recta esse non potest, cum 1256 iul. 18 charta Přemysli Otakaři II. in Opava (vide num. 85) data sit. Utraque charta in cancellaria regia scripta 35 est. Mendum in charta nostra factum fortasse in errore scribae, qui bis numerale ,XIIII' scripsit, consistit. Itaque recta temporis nota haec est: ,indictione XI II I, kal. aug.'. — 2) Henrico. — s) Rem-berto. — 4) H., vide num. 99. — 5) Vide not am 1. 1256 OCT. 7. - 13. NUM. 88, 89. 163 provide contulit, prout in litteris inde confectis plenius continetur.4 Nos itaque vestris supplicationibus inclinati collationem huiusmodi ratam et gratam habentes, ipsam auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo ... contraire.2 Si quis autem ... incursurum.2 Datum Anagnie nonis^ 5 octobris, pontificatus nostri anno secundo.6 Bulla: Alexandři IV. papae in filis sericis flavi et rubri coloris illaesa appendef. Cf. Diekamp num. 6, IV, pqg. 532, tup. II. 89. Alexander IV. papa Johanni, archidiacono de Kouřim, Venceslai I., regis Bohe-io miae, quondam capellano, dispensationem plura benefícia ecclesiastica recipiendi, ei ab abbate monasterii de Ostrov auctoritate. litterarum Innocentii IV. papae concessam, confirmat. Anagniae [1256J oct. Ví. Apographum exstat in Alexandři IV. registris in archive secreto Valicano asservatis (Reg. 15 Vat. 24), fol. 203 ep. 414 (R). Reg: Palacký, Reise, pag. 36 num. 251 (ex R). — Reg II, pag. 1168 num. 2664. — Potihast II, pag. 1359 num. 16582. — Bourel de la Ronciěre, Les registres I, pag. 469 num. 1501 (ex R). Iohanni, archidiacono Curimensi, Pragensis diocesis.a Cum a nobis petitur, 20 usque ad effectum.1 Sane exhibita nobis tua petitio continebat,2 quod dilectus filius. .,3 abbas monasterii sancti Iohannis Babtiste de Insula, ordinis sancti Benedict!, Pragensis diocesis, tecum auctoritate litterarum felicis recordationis I.4 pape, predecessoris nostri, sibi ad preces clare memorie W.,5 regis Boemie, cuius capellanus extiteras,6 directarum,6 dispensavit, quod ecclesiastica benefícia, etiam si curam animarum 25 haberent, usque ad certam summam marcarum argenti, si tibi canonice conferrentur, licite recipere et retinere posses, constitutione generalis concilii non obstante,7 prout in litteris inde confectis, dicti abbatis sigillo munitis plenius dicitur contineri.6 Nos itaque tuis supplicationibus inclinati, quod ab eodem abbate super hoc provide 88. ») Littera ,e' in loco raso scripta est A. — bb) Verbis competenter distentis, ut ultimae 30 duae lineae explerentur, scriptum est A. — c) Prima ,n' in loco raso videtur esse scripta A. Elisabeth (?) sea Katherinae. — 2) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. — ») Roberti. --■ *) CDB III, pag. 351 num. 259; de consensu Olomucensis episcopi tempore, quo Charta edifa est, iam mortui, nulla mentio fit. 164 NUM. 89, 90. 1256 OCT. 13. - 20. factum est, ratum et gratum habentes id auctoritate apostolica confirmamus et pre-sentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo etc., nostre confirmationis etc.1 Datum Anagnie III idus octobris, anno secundo. 90. Bruno, episcopus Olomucensis, iudex a sede apostolica delegatus, Benedictum, domus hosp. [s. MariaeJ Theutonicorum, plebanum in [Havlíčkův] Brod, sententialiter in possessionem duarum ecclesiarum expresse nominatarum mittendum decernit. In Kroměříž 1256 od. 20. Apographum exstat in confirmation Anselmi, episcopi Warmiensis, in [Havlíčkův] Brod 1262 iun. 26 data (num. 338), cuius confirmationis autographum in membrána scriptum in archivo publico Dresdensi (sign. OU num.617) asservatur (B). Reg: Reg IV, pag. 719 num. 1795 (ex B). — Schieckel, pag. 181 num. 707 (ex B). Lit: Boháček, Das Römische Recht, pag. 284 (rei deliberatio). Dictator: ignotus, cancellariae episcopi fortasse proprius, qui stilo canonico usus est. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (G), 3, Ordo militum Theutonicorum (C). In nomine Domini amen. Bruno, dei gracia Olomucensis* episcopus, iudex a sede apostolica delegatus, universis Christi fidelibus presentem paginam inspecturis in Domino salutem. Noverit universitas vestra, quod cum super ecclesiis de Longa Villa et Medii Montis, quas frater Benedictus, ordinis fratrum domus Theutonice, plebanus in Brod, dicebat ad se pertinere, eo, quod in limitibus parrochie de Brod essent fundate, Henricum, rectorem dictarum ecclesiarum, coram nobis auctoritate apostolica traxisset in causam, dictus rector coram nobis conparens dominum suum, a quo dictas ecclesias se dicebat habere, videlicet dominum abbatem ordinis sancti Benedicti de Willamow,1 in iudicio nominavit. Cui rectori terminům cum dederimus, ut domino suo innotesceret certo dierum spacio a nobis ipsi domino assignato, ut dominus ipse veniens vel ydoneum dirigens responsalem fratris B. plebani in rectorem susciperet memorati; ad quern siquidem terminům, cum dictus..1 abbas nec per se nec procuratorem curaret venire diucius exspectatus, recepto iuramento calumpnie6 a predicto fratre B., plebano de Brod, quod non maliciose seu per calumpniam petat dictas ecclesias, prefatum fratrem B. sententialiter in possessionem prenominatarum 89. a) Superscriptio colore rubro scripta est R. — b) ,extiterat' R. *) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. — 2) Petitio non exstat. — 3) Nomen ignoramus. — {) Innocentii IV. — 5) Venceslai I. — *) Litterae non exstant. — ') Cf. Deer. Greg. IX., 3. 5. 28 (Fried-berg II, col. 477—478). 1256 OCT. 20. - 24. NUM. 90, 91. 165 ecclesiarum decernimus esse mittendum, allegacionec omni absenti super principali servata. Datum in Cremesir anno Domini M°CC°L VI°, XI11° kalendas novembris. 91. Alexander IV. papa formam compositionis inter monasterium Brevnoviense ex parte una et [BrunonemJ episcopum nec non ecclesiam Olomucensem ex parte altera, quam dicti episcopus et ecclesia litteris suis ratam habuerunt, confirmat, tenorem earundem litterarum inseri faciens. Anagniae [1256] oct. 24. Apographum exstat in vidimatione Thobiae, cpiscopi Pragensis, Pragae 1294 maii 30 data (Reg II, pag. 706 num. 1647), cuius vidimationis autographum olim in archivo monasterii Brevnoviensis asservabatur, nunc in SAR Brunae (archivům mon. Raygradensis, sign. A g 10) asservatur (B). -■— Aliud apographum (cum mendosa temporis nota nov. 6)r vidimatio Arnesti, archiepiscopi Pragensis, data Pragae, in curia archiepiscopali 1345 iun. 3 (Reg IV, pag. 625 num. 1556) continet, cuius vidimationis autographum olim una cum B in Břevnov asservabatur, nunc itidem in archivo mon. Raygradensis (sign. A g 19) asservatur (C). Ed: CDM III, pag. 222 num. 238 (ex autographo, ut asseritur, re vera ex B).2 Reg: Reg II, pag. 44 num. 111. — Potthast II, pag. 1360 num. 16598. Lit: KK, pag. 203. Alexander episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis. .3 abbati et conventui monasterii ina Brewnov," ordinis sancti Benedicti, Pragensis diocesis,6 salutem et apostolicam benediccionem. Cum a nobis petitur... effectum.4 Cum itaque, sicut exhibita*' nobis vestra peticio continebat, dudum inter vos ex parte una et venerabilem fratrem nostrume..5 episcopum ac dilectos filios..6 prepositum,.? deca-num et capitulum Olomucense super instituendis ac destituendis rectoribus seu ple-banis in ecclesiis parrochialibus, in quibus ius patronatus habetis, necnon decimis et rebus aliis ex altera exorta fuerit materia questionis, tandem mediantibus dilectis filiis magistro Marquardo, scolastico Pragensi, et fratre Gotfrido de domo Thewtoni-ca*2 inter partes amicabilis super illis composicio intervenit, prout in predictorum episcopi, prepositi, decani et capituli litteris exinde confectis, quarum tenorem de verbo ad verbum presentibus inseri fecimus, plenius continetur, nos igitur vestris supplicacionibus inclinati composicionem ipsam, sicut rite et sine pravitate ac provide facta est et ab utraque parte sponte recepta et hactenus pacifice observata, ratam habentes et gratam, earn auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti 90. «) ,01om* B. — ») ,caluief B. — ») ,allegacionif B. Nomen ignoramus. 166 NUM. 91, »2. 1256 OCT. 24. - 25. patrocinio communimus.* Tenor autem litterarum ipsarum talis est: In nomine Domini amen. Bruno, dei gratia episcopus, rtc.s Nulli ergo ... COntraire.4 Si quis autem... incursurum.4 Datum Anagnie Villi0 / kalendas^ novembris, pontifi-eatus nostri anno secundo. 92. 5 Alexander IV. papa monasterio in Želiv omnes libertates possessionesque ei donatas confirmat. Anagniae [1256] oct. 25. Apographum in plagula chariacea manu saec. XVII. scriptum in SUA Prague (archivům mon. in Strahov, sign. ŘP Strahov cap. 5 (A XVI 4)) asservatur (B). —- Apographum itidem 10 .saec. XVII. exstat in cod. mnscro chartaceo sub titulo ,,Vetusta praeliminaria conscribendae historiae Siloensis canoniae" in SAR Třeboň (archivům monasterii in Želiv, sign, num. 12) asservato, ad fol. 67 (C). — Apographum denique etiam „Liber monasteriorum canonici ordinis Praemonstratensis..." chart, de anno 1691 in bibliotheca Strahoviensi (nunc PNP, sign. DU I 6) asservatus continet, fol. 153v—154 num. 4 (D).1 15 Alexander episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis..a 2 abbati et conventui monasterii Siloensis, Praemonstratensis ordinis, Pragensis dioecesis, salutem et apo-stolicam benedictionem. Cum a nobis petitur,... effectum.3 Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris iustisĎ postulationibus grato concurrentes assensu libertates et immunitates a praedecessoribus nostris Romanis pontificibus monasterio vestro 20 concessas4 nec non libertates et exemptiones saecularium exactionum a regibus ac aliis Christi fidelibus rationabiliter vobis indultas,5 terras quoque, possessiones et alia bona vestra, sicut ea omnia iustec ac pacifice possidetis, vobis et per vos eidem monasterio authoritate apostolica confirmamus et praesentis scripti patrocinio comrau-nimus. Nulli ergo... nostrae contirmationis ... contraire.3 Si quis autem ... incursu- 25 rum.3 Datum Anagniae 8 calendas novembris, pontificatus nostri anno secundo.* 91. aa) ,Brewnouiensis' C. — Ď) ,dyocesis' C. — 6') ,exibitaf B. — c) ,vestrum' B. — d) ,Theuto-nicorum' C. — e) ,omunimus' C. — f) ,octavo' C. — ,idus' C. *) Ex inserta charta Brunonis mendose recepta; vide notas f, g. — *) Etiam ea, quae per v. d. B. Dudik, quod ad autographum attinet, relata sunt (vide KK, pag. 203), reicimus. — 3) Marti- 30 no. — 4) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. — 6) Brunonem. — 8) Nicolaum. — 7) Herbordum. —») Sequitur tenor chartae Brunonis, episcopi Olomucensis, in Olomouc, in cathedrali ecclesia 1255 nov. 6 datae, exemplaris A 2, (vide num. 55) totidem verbis insertus. 92. a)Deest punctum geminatum B — D. — &) ,justis' B, D. — Juste' B,D. — d) ,2do' C. *) Ad litteras has earumquc superius memoratas traditiones adhuc usque omnino ignotas 35 animum nostrum v. d. K. Dolista benignissime advertit. — 2) Marsitio. — 3) Vide CDB II, pag. 46 num. 53, — *) Vide ex. gr. privilegium Honorii III. papae monasterio Siloensi Laterani 1226 maii 8 datum (CDB II, pag. 274 num. 281). —-5) Vide ex. gr, chartám Venceslai I. regis in Kladruby 1233 aug. 25 datam (CDB III, pag. 43 num. 43). 1256 NOV. 6. NUM. 93. 167 93.+ Bruno, episcopus Olomucensis, cum monasterio in Litomyšl super metis silvae inter dictum monasterium et oppidum suum Svitavy, bonis, decimis aliisque iuribus expresse nominatis concordat. 5 - 1256 nov. 6. Autographum dubiae fidei in membrána scriptum in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. P I a 1) asservatur (A). — Apographum saec. XIV. cxstat in Libro privilegiorum membra-naceo, ibidem asservato (sign. MK l),fol. E lv—E 2V (B). —Alterum apographum eiusdem saec. praebet Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis (pars chartacea) in SAR Olomouc (ar-io chivum cap., sign. E 1 27) asservatus, pag. 22—23 num. 26 (C). Ed: CDM III, pag. 223 mim. 239 (ex A). Reg: Kopetzky, Regesien, pag. 119 num. 77. CDS VII. 2, pag. 59 num. 939. — Reg II, pag. 44 num. 112. Lit: Lechner, Beiträge zur Frage der Verlässlichkeit des CDM, pag. 143 num. 30 (corrections 15 lectionum in CDM). — Nejedlý, Dějiny Litomyšle, pag. 59—60 frei deliberatio). — KK, pag. 203—205. — Šebánek, Česká listina 3, pag. 145. Scriba: B 9 = monaslcrii in Litomyšl verisimillime proprius, seribae (P II 52) chariae Přemysli Otakaři II. in Hradec f KrálovéJ 1263 mart. 25 monasterio in Litomyšl datae (vide num. 372+) propinquus. Exempla script, num. 2 b, 5. 20 Dictator: Conradus, notarius episcopi Brunonis, seu alius notarius e circulo diplomatico Olomucensi, qui proprietatibus stili Conradi notarii usus est. Membrana ad chartám (A) scribendam praeparata non erat satis magna; idcirco scriba ab inflma linea octava aperte loco parcere incepit. At in charta bianca (A) non est scriptum. Charta replicata cnim quatluor lineae ultimae fegebantur ct in membrána minima joramina sigillo adpendendo 25 incisa sunt, ob earn causam certe, ne textus chariae laederetur. Contractus per (A) factus Přemysli Otakaři II. charta Prague 1269 apr. 10 data (num. 584+) conflrmatus est. Hanc chartám apud suum destinatarium (Brunonem, episcopum Olomucensem) ortam dubiae fidei habendam esse pro certo afflrmamus. In testes formula A Wilhelmus atque Arnoldus modo usitato notarii „ducis" nominantur. Gregorius ibidem titulo sacristae (Olomucensis ecclesiae) ornatus est, quamquam re vera custos Olomucensis erat. His omnibus consideratis chartae A vix sinceritatem adiudicare possumus. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (H), Conradus notarius (C), 3, Litomyšl (A). 1 Brvno, dei gracia Olomucensis» episcopus, l omnibus hanc paginam inspecturis eternam in Domino salutem. Cum rerum gestarum certissima representacio sit 35 scriptura, que de verborum serie redactorum || in earn nichil minuit aut inmutat, recognoscimus et tenore presencium protestamur ac earumdem exhibicione cupimus ad singulorum noticiam pervenire, quod nos cum [| abbate1 et conventu suo de Lvto-misl, ordinis Premonstratensis, Pragensis dyocesis, super metis silve inter claustrum eorum et oppidum nostrum Zvitauiam jj concordavimus in hunc modum, videlicet 40 quod eadem silva usque ad cacumina moncium, qui sunt versus Bohemiam, a quibus aqua decurrit ad terram Morauie, nobis et nostris successoribus, ecclesie nostre per-petuo debeat pertinere; et quod abbas et conventus ecclesie Lutomislensis tarn in censu quam in decimis, iudicio, pascuis, pratis, piscacionibus, aquis, molendinis, 168 NUM. 93, 94. 1256 NOV. 6. - 14. venacionibus, allodiis et ceteris omnibus, que ex utraque parte aque tam de ilia, de qua nobis questio mota fuit, quam de alia, de qua nulla movebatur questio, et per totum ilium circuitum et districtum nobis provenient et solventur, decimam percipient, quam in dotem damus et assignamus ecclesie sive parrochie, que nunc est in eodem oppido nostro, in qua et in omnibus aliis, que processu temporis in eodem districtu fundate ac edificate fuerint, prefatis abbati et conventui et eorum nomine claustro in Lutomisl ius patronatus et temporalia conferimus de consensu nostri capituli perpetuo possidenda nobis et nostris successoribus tantum in eis spiritualibus reservatis. Item habebunt nomine eiusdem ecclesie decimam septimanam muthe in Gewich et tres mansos, unum, ubi antiqua Zuitawia sita fuit, alium in eo loco, ubi nunc prefata villa et ecclesia fundata est, tercium in Drwalowicz, quos prefata ecclesia nomine dotis ab antiquo tenuit et possedit. Item volumus, ut plebanus prenominate ecclesie sit nota-rius ibi ad hoc, ut ecclesie Lutomislensi nichil in iure suo depereat, et quod cum advo-cato nostro iudicio presideat, ita quod ius eorumdem in omnibus integre conservetur. Ut autem premissa omnia tarn nobis, successoribus nostris et ecclesie nostre, quam abbati, conventui et claustro Lvthomislensi inviolabiliter observentur et robur ob-tineant perpetue firmitatis, presentem paginam ad rei memoriam sempiternam nostri et patris abbatis de Monte Syon,2 Pragensis dyocesis, qui eidem concordie personaliter interfuit et operam adhibuit, nec non et abbatis et conventus de Luthomisl sigillorum munimine fecimus roborari testium subscriptione adhibita, quorum nomina sunt hec: Ilerbordus decanus, Nicolaus prepositus, Bartholomeus archidiaconus 01omucensis,i) Marquardus Znoymensis, Iohannes Prerouensis, Heydolfus Oppauiensis, Wilhelmus notarius ducis, Arnoldus similiter notarius ducis, magister Stephanus, Gregorius sacrista, Symon, Dauid, Conradus capellanus episcopi et scolasticus chori; de choro autem Lutomislensi: Philippus prior, Lambertus subprior, Antonius, Nicolaus sacerdo-tes, Alexander custos, Cunradus camerarius, Radzlaus, Gothardus, Fridericus, Petrus, Hermannus fratres eiusdem ecclesie et alii quam plures. Acta sunt hec anno gracie millesimo CC°L°VI0, VIII idus novembris. Sigilla: quattuor in filis sericis, quorum minima fragmentu restant, appendebant; sed avulsa et deperdita sunt. 94* Přemysl Otakarus II., dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, monasterio sancti Petri Salzeburgae privilegia ducum Austriae Leopoldi et Friderici confirmat, tenorem privilegii ducis Leopoldi inseri faciens. Apud Krems 1256 nov. 14. 93.+ «) .Olomucn' A.—») ,01onť A. 1) Nomen ignoramus. — 2) Johannis. 1256 NOV. 14. - 16. NUM. 94, 95. 169 Autographum in membrána scriptum in archivo monasterii sancti Petri Salzeburgae (sign, cist. 93 h 2 (160)) asservatur (A). Ed: fSeeauer,J Nov. chron. s. Petri, pag. 279 (ex apogr. quodam). Reg: Lorenz, Deutsche Gesch. I, pag. 482.— Reg II, pag. 45 num. 113. — Martin, Regesten, 5 pag. 36 sub num. 260. Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 330—331. Scriba: P II 17 = magister Arnoldus protonotarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus protonotarius, qui in textu chartae conficiendo (in dispositionis et testium formulis) charta Friderici, ducis Austriae, eidem monasterio in Klosterneuburg io mense nov. 1239 data (vide notam 1) usus est; quae typis minoribus exprimunlur. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (T). Otacharus, dei gracia dominus regni Boemie,a dux Austrie et marchio Mora vie, omnibus imperpetuum. Recognoscimus jj et presentibus profitemur, quod nos privilegia Liupoldi et Friderici, ducum Austrie illustrium,1 data viris venerabilibus. :l is abbati et con||ventui de sancto Petro in Saltzburga6 per omnia in hec verba: In nomine sancte trinitatis amen. Liupoldus, dei gracia dux Austrie et Stirie, etc.3 Nos equidem inclite recordacionis sepedictorum principům vestigiis inherentes id ipsum privilegium sigilli nostri appensione in singulis in eo expressis articulis et auctoritate presentium duximus roborandum testibus ydoneis, qui huic confirmacioni intererant, annotatis, qui sunt: comes 20 Otto de Hardekke, Albero de Chunringen, Chunradus de Zekkengen, Otto came-rarius de Berhtoldesdorf, Albertus* pincerna de Zelkingen, Vlricus marscalcus curie nostre, Hadmarus de Liehtenwerde, Heinricus Hovnveldarius, Boemi: Zmilo de Luhtenburch, Wilhelmus de Boydebrad, Iohannes de Wiscenowe, Hrono de Náchod, Liutoldus de Mimon, Chuno marscalcus Morauie et alii quam plures. Actum 25 apud Chremsam anno incarnacionis Domini M° dCC°LNI°,d datum per manus ma-gistrorum Wilhelmi et Arnoldi prothonotariorum« octavo decimo kalendas decembris. Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae et Stiriae, e cera fusci colons con-fectum in fills sericis flavi et rubri colons illacsum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 95. m Albertus, episcopus Ratisbonensis, hospitali beatae virginis [Mariae] in Cheb decimas nouellarum per campos eius confert. In Cheb, in domo fratrum Minorum 1256 nov. 16.1 94. a) ,Boem' A. — b) Verbum ,vidimus' deest A. — c) ,Alb' A. — Litteris distentis scriptum est A. — e) Littera ,p' sine rasura ex ,a' correcta est A. 35 *) Videlicet privilegium Leopoldi inferius insertům (vide notam 3) nec non Friderici ducis in Klo- sterneuburg mense nov. 1239 datum (BUB 11, pag. 183 num. 341).—a) Richero.—3) Scquitur tenor privilegii Leopoldi, ducis Austriae et Stiriae, apud Salzeburgam 1215 iul. 18 dati (BUB I,pag. 276num. 197, versio B cum quibusdam practermissionibus in invocationis, petitionis, testium et apprecationis formulis ). 170 NUM. 95. 1256 NOV. 16. Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům ordinis Crucigerorum cum Stella rubea Pragae, sign. 155 (1011/1)) asservatur (A). —- Apographum saec. XVII.— XVIII. [manu praepositi s. Hippolyti apud Znojmo Th. Aug. Frendl scriptum] cod. mnscrus chart. „Privilegium Wenceslai, Bohemiae regis IV., datum Pragae anno Domini 1235... etc. etc." intitulatus, in SAR Brunae (archivům praepositurae s. Hippolyti apud Znojmo, sign. IV D 24) asservatus coniinet, pay. 30—31 (B). Ed: Gradl, Monumentu, pag. 81 num. 228 (mendose ad autographum in archivo publico Monacensi asservatum revocat; charta ex apographo quodam cum multis erroribus edita est). — Lampe, Urkundenbuch der Deutschordensballei Thüringen, pag. 100 num. 135 (ex Gradlio, autographum Monacense exstarc negat). Reg: Reg IV, pag. 720 num. 1796. — CAM 11, pag. 32 num. 7. Scriba: fortasse Alberti episcopi proprius. Dictator: communi stilo usus est, Charta non ad hospitale Theutonicorum Egrense pertinet, ut v. d. Lampe opinabatur, sed ad hospitale, cuius possessor anno 1256 civitas Cheb, post annum 1265 Crucigeri cum stella rubea fuerunt. Cf. num. 641. Vide: II. 3, Crucigeri cum stella rubea (C). Albertus, miseratione divina Ratisponensis episcopus, universis Christi fidelibus presens scriptum intuentibus salutem in omnium salvatore. Cum || hospitali beate Virginis in Egra per expensarum voragines paupertas non modica inmineat et ad sustentationem pau||perum in infirmitatibus ibidem graviter laborancium eidem proprie non suppetant facultates, nos igitur, considerantes ipsius || defectum et ali-quod pietatis officium ipsia inpendere cupientes, omnes decimas novellarum per cam-pos suos collendarum et decimas novellarum per campos predictos in posterům eradi-cancium ad refocillationem infirmorum predicti hospitalis conferimus iure feodali perpetuo possidendas. Ne autem emulorum detractione super hoc facto calumpnia valeat exoriri, in nostre donationis testimonium presentes tradidimus litteras sigilli nostri munimine roboratas. Datum in Egra in domo fratrum Minorum anno incarnationis Domini M°CC°LVI, XVI kalendas novembris,0 in die sancti Othmari, XIIII inditione,c pontificatus nostri anno nono. Sigillum: Alberti, episcopi Ratisbonensis, formae ex longo rotundue (70 x 85 mm) in filis sericis flavi et rubri coloris fere illaesum appendet. In medio sigilli figura episcopi in solio sedentis conspicitur, qui dextra manu baculum, sinistra librum patefactum cum inscriptione „PAX VOB'" tenet; coltum episcopi rationali ornalum est, in clipeo pectorali imago sancti cuiusdam (b. Petri seu s. Wolfgangi) cum signo gladii (?) apparet. Circumscriptio haec est: * ALBGRTjVS . DGl . GRA . RATI [SPOn . 6CGLI6] . GPS.2 95. °) Prima littera ,i' ex ,e' sine rasura correcta est A. — b) Ita A pro ,decembris'; festum s. Othmari enim nov. 16, non oct. 15 celebratur. — c) Ita A. *) Vide notam b. — a) Accuratam descriptionem sigilli nobis v. d. P. Acht, Monaccnsis uni-versitatis professor, benignissime ad usum tradidit. 1256 NOV. 17. NUM. 96. 171 96. Nicolaus, episcopus Pragensis, omnibus, qui ecclesiam [domus] Dominici sepulchri in Zderaz visitaverint, indulgentias concedit. Pragae 1256 nov. 17. Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům domus Dominici sepulchri in Zderaz, sign. L IV ŘKřb Zderaz num. 7) asservalur (A). Reg: Reg II, pag. 45 num. 114 (ex A). Lit: Nový, Listiny, pag. 57 (charta haud omnino rectc tractatur). In tergo chartae manu saec. XIII. scriptum legitur: „Literara (siel) episcopi Nicolai de indulgencia" (A). — In dextro margine inferiore adversae partis chartae, cuius membrána replicata imperfecta est, nota ,ß' manu saec. XV. scripta legitur. Scriba: N 5 = verisimillime destinatarii proprius. Exempla script, num. 2 a, 2. Dictator: verborum iuncturis, quae in indulgentiarum litteris usurpari solent, usus est. (Cf. ex. gr. Rockinger, Briefsteller I, pag. 307). Vide: II. 2 a, Nicolaus episcopus (B), 3, Zderaz (A). In nomine Domini amen. Nicholaus, dei gratia Pragensis episcopus, universis Christi fidelibus tam presentibus quam futuris, ad quos presentes littere pervenerint, |] salutem in Domino perpetuam. Notum fieri volomus,® quod nos, quos licet inmeritos,ösuperni Providentia conditoris ad pastoralis offitiia extulit || dignitatem, ex eiusdem offitii* debito cupientes populum reddere acceptabilem creatori, fideles ipsius ad salubria opera libentissime [| invitamus, eos ad hec nonnumquam ceteris indulgen-tiis tamquam illectivis muneribus advocantes, firma spe fiduciaque retenta, quod is, de cuius munere venit, ut sibi a fidelibus suis digne ac laudabiliter serviatur, nostris indulgentiis non contentus pociorem gratiam se diligentibus indulgebit. Ob reveren-tiam itaque et amorem Dominici sepulchri ecclesiam Cruciferorum eiusdem sepulchri in Zderaz speciali prerogativa dotare cupientes, in die dedicationis dicte ecclesie1 XL" et in quolibet festo beati; Petri j apostoli, eiusdem ecclesie patroni, quod sacrosancta mater ecclesia celebrat ter in anno, XXU dies omnibus, qui ad ecclesiam memoratam devote humiliterque convenerint, de iniuncta sibi penitencia eorum peccaminum, de quibus vere penitentes fuerint et confessi, singulis annis misericorditer relaxamus. Datum Prage anno Domini M°CC0L0VI°, XV0 kalendas decembris, pontificatus nostri anno XVI0. Sigillum: Nicolai episcopi in fllis sericis rubri et viridis coloris illaesum appendet. Cf. Sigitla in CDB IV. 2, num. 8. 96. a) Ita A. — *>) ,imeritosf A. J) Dies dedicationis ,feria IIP infra Pascha' celebrabalur. Vide num. 817. 172 NUM. 97. 1256 NOV. 30. 97. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, ad petitionem capellani sui Leopoldi, praepositi Ardacensis, forum in Ardagger, ubi prius nundinae annuales et forum hebdomadale erant, restituit. Viennae 1256 nov. 30. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Viennae (sign. Allg. Urkundenreihe, sub dato suo) asservatur (A). — Apographum exstat in vidimatione Johannis, abbatis Melli-censis, in mnnasterio Mellicensi 1468 ian. 28 data, cuius vidimationis autographum ibidem (sub dato suo) asservatur (B). Ed: Lorenz, Deutsche Gesch. I, pag. 476 num. 20 (ex B). — Friess, Gesch. des Stiftes Ardagger, pag. 479 num. 1-5 (ex A). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 433 num. 86. — Reg II, pag. 46 num. 115. Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 331—332. Scriba: P II 17 = magister Arnoldus protonotarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus protonotarius, qui charta antiquiore nunc deperdita in textu chartae conflciendo videtur esse usus. Vide: IL 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (U). Otacharus, dei gracia dominus regni Boemie,a dux Austrie et marchio Moravie, universis per totam Austriam constitutis || salutem et omne bonum. In nostra constitutus presencia dilectus cappellanus noster Lupoldus, venerabilis prepositus || Ardacensis, nobis proposuit, quod olim in foro Ardacensi erant nundine annuales in festo sancte Margarete,11| que singulis annis per duos menses et interdum amplius duraverunt ibidem. Erat eciam ibidem forum ebdomadale, omni scilicet die sabbati, et cum nundine inde sublate fuerunt, forum eciam ebdomadale cessavit. Nos autem hiis plenius intellectis ad instanciam precum memorati L. prepositi forum ebdomadale eidem loco restituimus, omni scilicet die sabbati, sicut consuetum fuit hactenus, celebrandum, auctoritate presencium statuentes, ut omnes, qui voluerint, forum ibidem visitent omni die sabbati, nisi festum impediat valde magnum, omnia iura et consuetudines antiquas testimonio presencium tribuentes, libertatem et ius, quod olim habuerunt prepositi illius loci, in nullo penitus minuentes. Super quo damus in testimonium et cautelam presentes nostras litteras et sigillum testibus subnotatis:0 Otto comes de Paylstayn, Otto nobilis de Slevncz, Al.2 de Chunringen, Heinricus de Habespach, Chunradus de Hintperch, Otto de Myssowe, Chunradus de Ceckingen, Zrnilo de Luchtenburch,c Wocko de Rosenberch, Benesius et alii quam plures. Datum in Wienna in* die sancti Andréé, anno Domini M°C0C0L0VI°. Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis flavi et rubri color is valde laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4. 5. 1256 NOV. 30. - DEC. 18. NUM. 97, 98, 99. 173 98. Memoria donationis silvae Policensis fad exstirpandumj Wikmanno Theutonico sub certis condicionibus fa Martino, abbate Brevnoviensi,] factae. — fl256 dec. 9J.1 5 Apographam saec. XIII. ex. in cod. mnscro membranaceo, Canlica canticorum dicto, valde laesum,2 olim in bibliotheca monasterii Breunoviensis, nunc in UK Pragae (sine sign.) asservato exstat, fot. 169v (B). — Apographum saec. XIX. manu archioarii monasterii Breunoviensis in plagula chartacea scriptum3 in SUA Pragae (archivům mon. in Břevnov, sign. ŘB Břevnov cap. 915) asservatur (C). io Reg: Reg II, pag. 46 num. 117. — Schramm, Regeslen, pag. 77 num. 2 (ex C, ad a. 1256). Lit: Tomek, Paměti újezdu Polického, pag. 209 (memoria ad a. 1253 ponitur). — Tomek, Příběhy, pag. 11 (ad a. 1256 ponitur). Dictator: monasterii Brevnoviensis proprius. Pro certo habemus memoriam hanc extractum esse e charta a Martino, abbate Brevnoviensi, 15 data, quae inter alias Chartas Martini similis argumenti (vide ex. gr. num. 33, 51, 72) locum suum habuerit. B, C nec non Reg respicientes, conati sumus textům memoriae in uncis complerc; chartám lumi-ne silicico inspeximus, radiis, qui infrarubri appellantur, haud uti potuimus. In dati formula memoriae annum 1256, quem v. d. Tomek Regestis commendavit, anno 1253 anteponimus. 20 Vide: II. 3, Břevnov-Rajhrad (N), 4 b, De chartae apud locatores usu (F). Sub eodem etiam tenore seu iure ad XVI anno[s silvam Policensem circa ri-vulum] II Pozdesin Wikmanno Tevthonico dedimus [anno Domini MCCLVI,a V idus decembris]. 99. 25 Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, coenobio in Heiligenkreuz certos reditus in Höf lein fan der Donau] et in Hainburg confert. Viennae 1256 dec. 18. 97. ") ,Boem' A. —b) Verba ,presentibus, qui sunt' videntur deesse A. —e) ,Luchteburch* A. 30 _ Littera ,V sine rasura fortasse ex ,v' correcta est A. ') Iul. 13. — *) Albero. 98. a) ,MCCLIII' legitur in C. *) Indicia anni et diei certa habenda non sunt; vide superius in nota a. — a) Laesit textum, qui ante cca 100 annos pallidam scripturam in B tinctura quadam clariorem reddere infeliciter conatus 35 est. — *) Apographum, in quo omnia, quae in B nunc haud legi possunt, copiata exstant, aperte tunc videtur esse confectum, cum scriptura in B (vide notam 2) redintegrala est. Sed lectiones C haud omnino videntur esse rectae. 174 NUM. 99, 100, 1256 DEC. 18. - 23. Autographum in membrána scriptum in archivo monasterii in Heiligenkreuz (sign. rubr. 46, fasc. 6, num. 3) asseroaiur (A). Ed: FRA (DD) XI, pag. 134 num. 135 (ex A). Reg: Lorenz, Deutsche Gesch. I, pag. 482. — Reg II, pag. 46 num. 119. Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 327—329. In tergo chartae manu registratoris monasterii in Heiligenkreuz saec. XIII. ex. seu XIV. in. (vide num. 87) scriptum legilur: „Otakarus, rex Boemie [Boem], super redditus in Hoftein ct Hainburga". Scriba: P II 17 — magister Arnoldus protonolarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonolarius (V). O.,1 dei gracia dominus regni Boemie,<* dux Austrie et marchio Moravie, univer-sis, quibus II hec littera fuerit presentata, notum esse cupimus, quod nos cenobio sancte Crucis in j| Austria ob nostrum et nostrorum antecessorum nostrorum0 reme-dium pecaminum abbatis21| quoque ipsius cenobii meritum de speciali gracia et libera voluntate apud Hoflin redditus, apud Haimburch triginta denarios et dimidium modiolum de nostro granario et purchwerch ad melicum c contulimus iure proprietario perpetuo possidendos, presente H.,3 dapifero de Greizenstein, et aliis probis* viris. In cuius collacionis testimonium cum nostro sigillo dedimus litteras has patentes. Datum Wienne anno Domini M0CC°LVI°, quintodecimo kalendas ianuarii. Sigillum: Přemysli, ducis Austriae el Stiriae, e cera fusci coloris confectum scidula membrana-cea ex autographo ipso scissa valde laesum dependet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 5. 100. Alexander IV. papa [HenricoJ, abbati de Plasy, et [WignandoJ, abbati de Osek, mandát, ut quae de bonis praepositurae in Vyšehrad tam per Vladislaum, praepositum Wissegradensem, capellanum suum, quam per praedecessores eius alienata invenerint, ad ius eius studeant revocare. Laterani [1256] dec. 23. Autographum in membrána scriptum in SUA Prague (archivům monasterii in Zbraslav, sign. L IV ŘC Zbraslav num. 1) asservatur (A).1 Reg: Reg II, pag. 66 num. 167 (mendose ad a. 1257). — Potthasl II, pag. 1362 num. 16628 (rectus annus laudalur). 99. a) ,Boem' A. — b) Ita A. — c) Post ,meličům' vox ,pertinentem' videlur deesse A. — <*) Scriba primům ,probiis' scripsit et. sine rasura correxit A. J) Přemysl Otakarus II. — *} Henrici. — 3) Henrico. 1256 DEC. 23. NUM. 100, 101. 175 In superiore parte autographi tergi „Fratres" inferiusque „Iudicibus pro rebus ablatis prepositure Wissegradensi" legitur; quae omnia fortasse in cancellaria apostolica videntur esse scripta. Alexander episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis. .2 de Plaz et . .3 de Ossek abbatibus, Gisterciensis ordinis, || Pragensis diocesis, salutem et apostolicam benedic-tionem. Ad audientiam nostram noveritis pervenisse, quod tarn dilectus filius |j Wlodeslaus," prepositus ecclesie Wisegradensis, capellanus noster, quam predecessores ipsius et alii etiam terras,6 possessiones, || decimas, iura, iurisdictiones et alia bona prepositure eiusdem ecclesie quibusdam clericis et laicis ex eis perpetuo, quibusdam vero ad eorum vitam et quibusdam ad non modicum tempus sub certo censu et sine censu etiam concesserunt, datis super hoc litteris4 penis adiectis et interpositis iura-mentis, quorum aliqui super hoc confirmationis litteras in forma communi a sede apostolica impetrarunt4 in prepositure predicte preiudicium et gravamen. Quia igitur nostra interest lesis ecclesiis subvenire, discretioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus ea, que de bonis prefate prepositure predictis modis vel alias illicite alienata inveneritis vel distracta, ad ius et proprietatem eiusdem prepositure dictis litteris, penis et iuramentis nequaquam obstantibus studeatis legitime revocare. Contradictores ... compescendo.5 Quod si non ambo hiis exequendis potueritis in-teresse, alter vestrum ea nichilominus exequatur. Datum" Laterani X kalendas ianuarii, pontificatus nostri anno tertio.c Bulla: Alexandři IV. pupae in filis cannabinis illaesa uppendet. Cf. Diekamp num. 6, IV, pag. 532, typ. I. 101. Alexander IV. papa [BrunoniJ, episcopo Olomucensi, et [Wilhelmo], episcopo Lubucensi, mandat, tit causam ex parte Vladislai, praepositi Wissegradensis, capellani sui, nec non Henrici et Conradi, ducum Silesiae, propositam, videlicet principes Poloniae possessiones post mortem patris eorum (Henrici], ducis Silesiae, occupatas detinere, audianl et decidant. Laterani [1256] dec. 23. Autographum in membránu seriptum in archivo publico Viennae (sign. Allg. Urkundenrcihe, sub data suo) asservatur (A).1 100. a) In loco raso, ubi prius breuius nomen erat, seriptum est A. — ") Littera ,V in loco raso scripta est A. —~ ct;) Verbis competenter distcntis, ut duae ultimue lineae explerentur, seriptum est A. x) Quando et quo modo uutogruphum A in archivům mon. in Zbraslav (demum anno 1292 conditi) pervenerit, incertum est; id primitus in archivo Wissegradensi asservatum esse verisimile est. Cf. e contrario, quae in num. 101 n. 1 dicuntur. — 2) Henrico. —- 3) Wignando. — 4) Litterae non exstant. — 5) Vide CDB IV, pag. 147 num. 61. 176 NUM. 101, 102. 1256 DEC. 23. Ed: Scriptores rerum Polonicarum 12, pag. 377 num. 3 (ex A, ad a. 1257). — Eisler, Geschichte Brunos (ZVGMSch 12 (1908)), pag. 187 num. 2 (ex A, ad a. 1257). In autographi chartae replicatae parte sinistra „filii ducisse" manu coaeva (Salzeburgensi?) scriptum est, in tergi margine superiore „Fratres", inferius fortasse „Dominis Gonrado et Henrico, ducibus Polonie" legiiur; quae omnia in cancellaria apostotica videntur esse scripta. Cf. litteras Alexandři IV. papae. Laterani [1257] ian. 18 datas (CDMP I, pag. 306 num. 345), quas suo tempore in regestorum serie huius tomi vide. Accuratam descriptionem autographi nobis v. d. H. Appelt Vienna transmittendam benignissi-me curavit. Alexander episcopus, servus servorum dei, venerabilibus fratribus. .2 Olomucensi et ..3 Lubucensi episcopis salutem et apostolicam || benedictionem. Ex parte dilectorum filiorum Wlodeslaui, prepositi ecclesie Wisegracensis, capellani nostri, et nobilium virorum Henrici et || Conradi, ducum Zlesie,a fuit propositum coram nobis, quod inclite memorie duce Zlesie,a patre suo, viam universis6 car||nis ingresso5 nonnulli principes Polonie castra, villas, terras, possessiones et res alias ad eos commu-niter pertinencia per violentiam occupantes ea detinent in ipsorum preiudicium et gravamen, propter quod dicti prepositus et nobiles nobis humiliter supplicarunt, ut cum tarn ipsi quam dicti principes sedi apostolice immediate subesse noscantur, eis super premissis faceremus exhiberi iustitie complementum. Quia vero nobis non constitit de premissis, fraternitati vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus... remota debito fine decidatis,c facientes,c quod decreveritis,e per censuram ecclesiasti-cam firmiter observari.6 Testes autem,... cessante, compellatisc veritati testimonium perhibere,7 non obstantibus aliquibus renuntiationibus ab eis vel eorum aliquibus infra etatem legitimam constitutis et sine legitimo defensore factis et litteris super hoc ab eis sub quavis verborum forma concessis. Datum** Laterani X kalendas ianuarii, pontificatus nostri anno tercio.d Bulla: Alexandři IV. papae in fllis cannabinis laesa apposita est. Cf. Diekamp num. 6, IV, pag. 532, seu typ. I. seu II. 102. Alexander IV. papa Vladislaum, praepositum Wissegradensem, capellanum suum, nee non Henricum, Boleslaum et Conradum, duces Silesiae, cum universis bonis sub protectione sua suscipit. Laterani [1256] dec. 23. 101. a) ,Zle* A. — 6) IIa A. — c) Hoc loco pluralis forma ex singulári in rasura correcla est A. — ad) Verbis competenter distentis, ut duae ultimae lineae explerentur, scriptum est A. *) Autographum primitus in archivo Vladislai (ecclesiae Salzeburgensis) asservatum est. Cf. e contrario num. 100 n. 1. — 8) Brunoni. — 3) Wilhelmo. — *) Henrico. — B) 1241 apr. 9. — 8) Vide CDB IV, pag. 125 num. 41. —') Vide num. 18. 1256 DEC. 23. - 28. NUM. 102, 103. 177 Apographum exstat in Alexandři IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat 25), fol. 2« ep. 18 (R). Ed: Mon. Pol. Vaiicana III, pag. 43 num. 82 (ex R). Reg: Loye-Cenival, Les registres, pag. 493 num. 1590 (ex R). Wlodizlao,® preposito ecclesie Wizegradensis, capellano nostro, et nobilibus viris Henrico, Boslao et Conrado, ducibus Zlezie.6 Consuevit sedes apostolica precibus condescendere devotorum, et ne pravorum molestiis agitentur, specialibus gratiarum suarum privilegiis communire. Hinc est, quod devotionis vestre precibus inclinati, personas vestras cum universis bonis, que in presentiarum rationabiliter possidetis et in futurum iustis poteritis titulis adipisci, sub beati Petri et nostra pro-tectione suscipimus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli etc., nostre constitutionis, protectionis et concessionis etc.1 Datum Laterani X kalendas ianuarii, anno tertio. 103. Přemysl Otakarus II., dominus [regni] Bohemiae, dux Austriae et marchio Mora-viae, hospitali s. Francisci Pragae privilegium patris sui Venceslai I. regis eidem hospi-tali datum confirmat, tenorem eius inseri faciens. Pragae 12561 dec. 28. Duo autographa in membrána scripla in S ÚA Pragae (archivům ordinis Crucigerorumcumslella rubeaPragae,sign. 28 (2\lb), 27 (2\la)) asservantur (A 1,A 2). — Apographaexstantincod. mnscro chart, saec. XVII. (1654), qui „Liber aureus" appellatur, ibidem (sign. VII, 202) asservato, pag. 47—53 (completus textus), pag. 56—57 (haud completus textus) (B 1, B 2). Reg: Reg II, pag. 32 num. 79 (ex A 2, ad 1255 dec. 28). Lit: Fiala, Kancelář, pag. 217 (charta ad a. 1256 poniiur). — KK, pag. 157 (charta ad a. 1255 poniiur). Scriba A 1, A 2: P II 36 = destinatarii proprius. Exempla script, num. 1 a, 15 (ex A 1). Dictator: destinatarii proprius. Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Crucigeri cum stella rubea (D). g In nomine domini amen." Nos dei gratia g Premyzel qui et Otdackarus,6 dominus" Boemie, dux Austrie, marchio Morauie, magistro et fratribus hospitalis sancti Francisci Pragensis imperpetuum. Piam ordinati||onem ac liberam dona- tionem et donátorům confirmationem,*" quas inclite memorie pater noster, magnificus rex Wenzezlaus, vobis et fratribus vestris ac hospitali vestro fecit, sive in dando, sive data ab aliis confirmando, ratas habentes et fir||mas, presertim cum de nostra bona 102. °) ,Wloď R. — &) ,Zle'. Superscripts colore rubro scripta est R. ») Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 178 num. 103, 104. 1256 DEC. 28. voluntate facte sint, unde et predicte donationi et confirmation! seue ordinationi in argumentům nostri consensus, sigillum nostrum et sigillum domini Nycolai, Pragensis episcopi, de cuius etiam voluntate omnia j] facta sunt, apendi iussimus, sicut in ipso privilegio-r patris nostri, quod nostre confirmationi inseruimus, de verbo ad verbum plenissime continetur. Unde, quia iam defuncto patre nostro summa rerum regni Boemie ad nos pervenit, omnia subscripta vobis et fratribus vestris ac hospitali vestro sigilli nostri munimine imperpetuum coniirmamus.^ Privilegium autem patris nostri tale est: $ Inft nomine Domini amen g.Ä Nos Wenzezlaus,* dei gratia Boemorum* rex quartus, etc.2 Quicumque autem donationem patris nostri ac nostram confirma- tionem violare presumpserit, bannum se noscať regium incursurum. Testes autem nostri™ coniirmationis hii sunt: Bavwerusw summus cammerarius0 regis, Borso de Risenbvrch,p Wittico de Nouo Castro, Borvtha, Wittico de Rosenberch, Marquardus de Donowitz, Zdezlaus de Sternberch, Zvlizlaus de Pnivtlvck.ff Pretschizlaus/ Paulich5 de Hozdvn,* Andreas dapifer, Vlricus pincerna de Cubito," Radmirus1' de*" Crasico-we,w Zdizlaus marscalcus^ et alii quam plures. Datum in Praga anno Domini M°CC° quinquagesimo sexto,^ Ytoz kalendas ianuarii, indictione XIIIa aa3 per manum Wilhelmi,66 curie nostre notarii. Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae et Stiriae (A 1, A 2), e cera fusci coloris confectum (A 2) in filis sericis flavi et rubri color is illaesum appendet (A 1, A 2). Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 104. Alexander IV. papa frátri Radicho, ordinis fratrum Minorum, cum Henrico, nato Smilonis de Lichtenburk, et Domaslaua, nata Bavari [de Strakonice], camerarii [Přemysli Otakaři II.], regis Bohemiae, mandat dispensare, ut matrimonium contrahere valeant. Laterani [1256] dec. 28. 103. °) Finis litterarum grossarum in A 2. — ») ,Otdackerus' A 2. — <") Ita A 1, A 2; vox ,regni£ deest. — *) ,confirmatio||nem', finis primae lineae A 2. — e) Finis secundae lineae in A 2.— ■0 5privi||legio', finis tertiae lineae A 2.-0) ,confiranamus£ A 2. — B"A) Litterae grossae desunt in A 2, sed scriba chartám insertam nova linea scribere incepit. — *) ,Wencezlaus' A 2. — fc) ,Bohemorum' A 2. — l) Scriba fortasse ,noscant£ scribere voluit, sed sine rasura correxit A 2. — m) Ita A 1, A 2. — ") ,Bawarus* A 2. — ") ,camerariusf A 2. — p) ,Risenburch£ A2.-«) ,Pnivtlvk' A 2. — r) ,Bret-schizlavs' A 2. — *) ,Pavlich' A 2. — *) ,Hoztvn* 12.-«) Littera ,o£ ex alia littera (,e"fortasse) correcta est A 1, A 2. — v) ,Ratmirus£ A 2. — w~w) Deest in A 2. — *) ,marschalcus£ A 2. Scriba ,mare' scripsit, sed ,e£ in ,s£ sine rasura correxit in A 2. — v) ,VI0' A 2. — z) ,V°' A 2. — ao) ,XIIľ A 2. — ») ,Willhelmi£ A 2. l) A. 1256 ian. 1 Přemysl Brunae erat, ut ex charta num. 67 apparel, 1257 ian. 7 Pragae (num. 109). In nostra charta igitur annum novum ian. 1 non dec. 25 incipere certum est, quam-quam indictio (vide inferius) ad a. 1255 pertinet. — 2)Sequitur tenor chartae Venceslai I. regis Pragae 1253 apr. 6 datae (CDB IV, pag. 452 num. 266) cum nonnullis, sed prorsus levissimis lectionibus variis. — 3) Ada. 1256 indictio XIV. pertinet. 1256 DEC. 28. - 125S S.D. NUM. 104, 105. 179 Apographum exstat in Alexandři IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 25), fol. 40» ep. 302 (R). Reg: Palacký, Reise, pag. 36 num. 252 (ex R). — Reg II, pag. 47 num. 121. — Potthast II, pag. 1363 num. 16633. — Loye-Cenival, Les registres, pag. 590 num. 1908 (ex R). 5 Fratri R.,1 ordinis fratrum Minorum." Cum sicut ex parte dilecti filii Henrici, nati nobilis viri Smilonis de Luchtumburch, et Domazlaue, nate nobilis viri Bauari, camerarii carissimi in Christo fdii nostri..,2 illustris regis Boemie, fuit propositum coram nobis, quod ipsi, qui dubitant, an se in quarto an quinto consan-guinitatis gradu contingant, affectant matrimonialiter copulari, propter id tam ipsi io quam dictus rex nobis humiliter supplicarunt,3 ut super hoc cum ipsis dispensare misericorditer dignaremur. Cum igitur ex copula predictorum multa dicantur utilitatis et tranquillitatis posse commoda in illis partibus provenire, discretioni tue per aposto-lica scripta mandamus, quatenus inquisita super hiis diligentius veritate cum eis auctoritate nostra dispenses, ut non obstante, si se quarto vel quinto consanguinitatis 1» gradu contigerint, invicem matrimonium contrahere valeant et in eo licite remanere. Datum Laterani V kalendas ianuarii, anno tertio. 105 + Smilo de Bilkov et fratres eius Marquardus, aduocatus ecclesiae in Rancířov, Jarosius et Ratiborius cum consensu uxorum et filiorum suorum monasterio Geracensi 20 ius patronatus ecclesiae in Rancířov et aratrum terrae conferunt. — [1256J1 —. Apographum exstat in codice mnscro chart. „Privilegia monasterii Geracensis b. Mariae V. de-scripta subF. Joanne Westhaus, abbate ibidem etc., anno MDCLIII" intitulato, in archivo monasterii in Geras (sine sign.) asservato, pag. 130 (B).-— Copia vidimata chariaceatextus B, ut 25 expresse asseritur, ab Ant. Car. Valenta, registrátore in cancellaria representationis et camerae, Brunae 1756 sept. 11 data in SAR Brunae (Collect. Ant. Boček num. ad 10344) exstat (C). — Copia simplex, quae in archivo mon. in Geras asservabatur (sign. num. 12),nunc latet (D). Ed: Marian IXI2, pag. 129 num. 100 (fortasse ex D, ad a. 1217, qui non probatur). — CDM III, pag. 249 num. 260 (fortasse ex D, ad a. 1257). — Mayer, Urkunden des Pram. Stifles 30 Geras, pag. 34 num. 13 (fortasse ex D, ad a. 1257). Reg: Reg II, pag. 67 num. 170 (ad a. 1257).— Žák, Das Stiftsarchiv in Geras, pag. 6 num. 13 (ad a. 1256). Lit: Žák, Doplňky dipt, mor., pag. 592 num. 4 (datum nec non testes chartae tractantur). — Žák, Die Beziehungen, pag. 151 (totius rei deliberatio). — KK, pag. 224—225. 35 104. a) Superscripts colore rubro scripta est R. Radicho. — 2) Přemysli Otakaři II. — s) Supplicationes non exstant. 180 NUM. 105, 106. 1256 S. D. Dictator: destinatarii proprius, qui in textu chartae conficiendo charta Wichardi de Thern (Dirna) monasterio Geracensi a. 1251 data (CDB IV, pag. 395 num. 227) usus est; quae lypis minoribus exprimuntur. Ad ius patronatus ecclesiae in Rancířov verisimillime charta Brunonis, episcopi Olomucensis, in Kroměříž 1274 mart. 7 data (num. 729) (Br)nec non Johannis, episcopi Olomucensis, in 5 Pustiměř 1303 aug. 17 data (Reg II, pag. 850 num. 1974) (J) pertinent. Ambae chartae per formam autographi asservatae sunt. In J chartae nostrae mentio fit et argumentum eius confirmatur; ex Br apparel monasterium ius suum ad patronátům ecclesiae in Rancířov pertinens „contra dominum M.", qui idem ac Marquardus superius nominatus esse poterit, defendere debere. Omnibus supradictis consideratis excludere non possumus chartám nostram 10 cca annum 1274 apud destinatarium suum fictam esse. Cf. etiam, quae latius de charta nostra f. d. Dušková in KK (superius citato) demonstrat. Vide: II. 4, De chartae apud nobiles usu (F). In nomine sanctae et individuae trinitatis. Ego Zmylo de Bilcowe et fratres raei Marquardus, advocatus illius ecclesiae Ranzir, et Ierus et Ratiborius cum consensu is uxorum nostrarum et filiorum nostrorum2 notum esse cupimus universis tarn praesentibus quam futuris, quod nos ius patronatus ac collationis, quod dei gratia in ecclesia Ranzir habui-mus, simul cum iam dicta" ecclesia propter deum ac animarum nostrarum salutem fratribus et ecclesiae sanctae Mariae contulimus Ierocensi, ut perpetue possideant et secundum dei timorem saepe dictam ecclesiam in cultu divino foveant et plantent fldeliter ac studiose. Verumtamen, quia 20 propter labilem mundi vitam necesse est, ut facta, quae diuturnitate6 persistere debent, non solum testium sed etiam scripturae munimen sortiantur, inde factum, quod sanctae Mariae et ecclesiae fecimus Ierocensi, praesenti scriptura studuimus roborare. PrOpterea innuimus omnibus scire volentibus, quod de terra, quantum ad aratrum spectat, saepe dictam ecclesiam Ierocensem perpetue sumus locupletati. Testes huius rei sunt: Wichardus de Tyrna, Tobis, Leopoldus 25 Poeschel,* Gaitmar Alius Liberi, Marquardus de Ciatin et fratres sui Wolframus et Albertus, Perhtoldus0 de Pridmersdorf,'« Ortlibus de Cocasch, Walterus de Chodčn,6 Walterus civis, Conradus de Horn, Peregrinus/ Et ut haec rata et inconvulsa permaneant, praesens scriptum sigilli nostri munimine roboravimus. Acta sunt haec anno dominicae incarnationis MoCCoLVI,0 epacta XXII,? concurrente VI, indictione XIIII, domino duce otachro* 30 Austriam gubernante. 106. Bertholdus, abbas Zwifaltensis, Landulpho, abbati Cladrubensi, scribit se fratrem [Conradum J recipere non posse. — f1256J1 —. 35 105.+ «) ,praedicta' C. — 6) ,diurnitate' C. —c) .Pertoldus' C. -— ") ,Pridmersdorff' C. — «) ,Chodon£ C. — f) ,Beregrinus£ C. — e-e) in copia B legilur ,M°CC°XVII, XXII', quod in prima numerali corrigendum et voce ,epacta£ supplendum est; in C legitur ,MCCXVII£, quod manu Ant. Car. Valentae alio atramento sine rasura in ,MCCLVII, XXII' correctum est. — h) ,Ottocaro£ C. *) Ad annum 1255 epactarum, concurrentis nec non indictionis numeri in charta indicati 40 recte pertinent, annus 1217, qui in charta legitur (vide n. g-g) absolute corrigendus est. Cf. etiam chartám Smilonis de Pravnowe (Brumov) s. I. a. 1256 datam (Reg II, pag. 48 num. 125, sua tempore etiam in regestorum serie huius iomi). —8) Nomina ignoramus. 1256 S. D.- CCA 1256. NUM. 106, 107. 181 Textům fragmenti litterarum servavit Sulger (vide inferius), qui indicare praetermisit, quo ex fonte ipsum hauserit (E). Ed: Sulger, Annates imp. mon. Zwifaltensis I, pag. 209 (cf. superius et n. 1). — Wirtenb. Urkb. V, pag. 454 num. 73 (ex E). 5 Lit: Mayer, Die Gebetsverbrüderung, pag. 564-—565. Dictator: ignotus. Litterarum lextus etiam cuiusdam libri formarum pars esse possit. Vide: II. 3, Kladruby (B). Hoc loco editione (E) tantum usi textum litterarum, ubi potuimus, complere conati sumus. io Landolpho, abbati Claderub[ensi],a 2 Bertholdus, abbas in Zwifaltun, cum omni confratrum collegio immarcessibili fraternae dilectionis in Domino... .b Petitione vestra nuper pro collectione fratris3 nostris auribus instillata, laetitia nostra versa est in luctum eo, quod varus periculorum et infortuniorum ...c quoque incumbentibus, fratribus nostris partim dissolutis, partim dissolvi metuentibus ...c cogimur emittere i5 denegativas, supplicantes attentius, quatenus in hoc non ...c sed magis dignemini preces communibus defectionibus, ita ut in die ...c omnino debeamus inclinari... .* 107.+ Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae (sic), civitatum advocatis in regno suo consti-tutis mandat, ne ab hominibus monasterii in Břevnov quidquam ratione thelonei recipiant. 20 — [cca 1256J1—. Charta dubiae fidei in membrána scripta in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. 5) asser-vatur (A). Reg: Reg I, pag. 204 num. 454 (ex A, charta ad a. 1200 ponitur, Premyslo Otakaro I. regi adiudicatur). 25 Lit: Šebdnek, K otázce břev. fals, pag. 266 ss (manus scribae, specimen scripturae chartac praebetur, num. 9). In tergo chartae legitur: „Libertatio regis Premizl super theloneo" manu registratoris monasterii in Břevnov saec. XIII. scriptum (C). 106. a) Quod uncis clauditur, complevimus in E. — b) Seu vocem ,salutem' seu .affectum' 30 complere licet in E. — c) De his, quae hoc loco desunt, nihil complere potuimus in E. — d) Omnia desunt usque ad finem in E. l) Litteras ad terminům, ad quern a v. d. communiter ponuntur, posuimus. — ■) Cladrubensis abbas a. 1256 Reinherus nominatur. Landulphus contraabbas suus videtur fuisse. Cf. apud Mayer loco super, cit. — ■) Conradi videlicet; vide num. 66. 182 NUM. 107, 108. CCA 1256. - 1257 IAN. 6. Scriba: P II 29 = destinatarii proprius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 8. Dictator: destinatarii proprius, qui — sicut modus libertatis thelonei exprimendae indicat — chartas spurias Breonovienses inde a charta ducis Boleslai (CDB 1, pag. 347 num. 375) videtur novisse. Re vera autem exemplári A 2 chartae Vencestai I. Pragae 1234 iun. 18 datae (CDB III, pag, 76 num. 73) usus est, ad quam directe quoque revocat (vide notam 3). Quam 5 ob rem ea, quae ex hac charta videntur esse recepta, typis minoribus exprimuntur, Itaque charta suspicionem movet non argumento suo, sed 1) sigillo suo (vide notam 1), 2) item propterea quod eadem scripta est manu ac duae suspectae chartae Brevnovienses (num. 45 + 76+) et manu affini scribae chartae spuriae, ut dicitur, Boleslai ducis (CDB I, pag. 347 num. 375). Chartám certe apud deslinatarium esse confectam putandum est. Tamen 10 excludendum non est hanc chartám cca a. 1256 apud destinatarium suum ortam sigillo Přemysli Otakaři II. recte munitam esse. Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Břevnov-Rajhrad (0). Premizl, dei gracia rex Boemorum, universis civitatum advocatis in regno suo constutitisa graciam suam |j et omne bonům. Sub obtentu gracie nostre vobis is districte precipiendo mandamus, quatinus homines Brevnowensis || ecclesie in omnibus theloneis, in aquis et in viis vel in quibuscumque locis tocius Boemie *statutis in nullo || molesters nec molestari ab aliis permitatis, nichil ab eis racione thelonei recipientes, sed quicquid ad utilitatem monasterii vel curiarum duxerint eiusdem, ducant in omni-moda libertate ab avo2 et a patře nostro3 eis ob remedium anime concessa et a nobis 20 intuitu divine retribucionis per nostrum privilegium confirmata.6 Sigillum: Přemysli, iuvenis regis, scidula membranacea ex autographo ipso scissa valde laesum dependet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4. 108. Adelheidis, uxor Marquardi dicti Longi, in favorem propinquorum suorum expresse 25 nominatorum et claustri in Kněžice testamentům facit. —1257 ian. 6. Autographum in membrána scriptum in SÜA Pragae (archivům mon. in Strahov, sign. ŘP Strahov 7) asservatur (A).1 Lit: Dušková, Česká listina 2, pag. 193 (totius rei deliberatio). 30 107.+ a) Ita A; scriba primům ,constutis' scripsit, ultimam ,s' erasit et ,tis' addidit. — 6) Syllabis paululum distentis scriptum est A. *) Intitulatione sua charta (mandátům) ad 1276—78 annos (quo tempore Přemysl dux Austriae non erat), sigillo suo ante Přemysli coronationem (1261 dec. 25) spectat. Eam circa a. 1256 inserui-mus, propterea quod ex annis 1255—6 třes chartae Brevnovienses manu scribae eius (P II 29) 35 scriptae (vide num. 45,+ 58, 76+) exstant. — 8) Přemyslo Otakaro I.; cf. chartám spuriam Pragae 1220 m, mart. datam (CDB II, pag. 410 num. 375), — 8) Venceslao I.; cf. chartám Pragae 1234 iun. 18 datam (CDB III, pag. 76 num. 73, A 2). 1257 IAN. 6. NUM. 108. 183 In tergo chartae manu saec. XVI. scriptum legitur: „Donatio ville Kanicz, quondam Kunicz"; alia manus fere coaeva addidit: „et Dirnpach cum agris". Scriba: ignotus, fortasse destinatarii (claustri in Knšžice) proprius seu Rembertus, confessor Adelheidis, ultimus inter testes nominatus. 5 Dictator: ignotus, fortasse ipse scriba. In inferiore parte chartae, quae membrána replicata caret, scriba spatio parcens, tineas densiores fecit. Cf. chartám Bertholdi, comitis de Hardegg, aliorumque nobilium in Znojmo 1279 iun. 28 datam (Reg II, pag. 505 num. 1177), in eodem archivo (sign. A LXI 4) asservatam, in qua expressa ad chartám nostram revocatio fit. 10 Vide: II. 3, Želiv - Kněžice (A), 4, De chartae apud nobiles usu (G). Quoniam discrecio est mater virtutum, swadet necessitas, blanditur utilitas, quas-libet posessiones sufficienti caucione muniri, ut suppleat || mortalis memorie deffectum vivacis littere testimonium rei seriem representans. Noscant igitur tarn pre- sentes quam futuri, quod || ego Alheydis, uxor Marquardi dicti Longi, posita mortis 15 in articulo testamentům feci ad litem precidendam ac cautelam ha||bundantem, tarn de hereditatibusfl meis, quam rebus mobilibus et inmobilibus secundum divine gracie plenitudinem: Viliam dietám Kanich marito meoĎ Marquardo dedi cum omnibus attinenciis preter ius montanum, quod ecclesie in Chiniezich medio tempore cedet, quamdiu vixerit, possidendam. Post vero mariti mei mortem contuli eandemc villam 20 Dietrico, Ruchmanno et Agneti, sorori ipsorum, quamdiu vixerint, libere possidendam. Post mortem vero ipsorum cedet claustro in Chiniezich cum omnibus ad ean-dem villam attinenciis, agris cultis et incultis. Item villam Rieznouich particulari-ter distribui; marito meo M. quatuor laneos usque ad mortem suam dedi habendos, post mortem vero ipsius claustro antef ato iure hereditario contuli possidendos. Ad hanc 25 ecclesiam in eadem villa dedi caustro* sepedicto immediate et addidi eidem ecclesie unum molendinum, duos laneos et ad unum aratrum de terra meliori, quod ipsa colueram tempore vite mee, tres subsides ac ius patronatus, quod habueram. Item villam Bosich marito meo dedi ad finem vite sue pacifice possidendam et post mortem suam dimidiam villam antefatam dedi claustro inmediate; et aliam partem 30 dimidiam Choteborio habendam ad finem vite sue asignavi et post mortem suam claustro contuli supradicto. Item in villa Gurumpach2 militi meo Detrico et suis liberis contuli tres laneos i[u]ree hereditario in perpetuum possidendos. Ad unum vero aratrum in eadem villa dedi uxori fratris mei Ruthonis, camerarii Wet[owie]nsis, de terra usque ad finem vite habendam, post finem sue vite vero claustro antefato 3S assignabitur ac partem reliquam ville claustro conffero sup[ra]dicto. Testes vero mei testamenti sunt hii: Detricus, Ratiborius, Wolurammus de Zlatin, Hartlebus de Mizli-borich, Banso de Rachouich, Pilgrimus gener iudicis, Rembertus confessor meus et alii quam plures. Acta autem sunt anno Domini M°CC0L°VII0, ultimo idus ianuarii. Sigilla: 1) Smilonis [de BílkovJ in scidula membranacea in margine laesum appendet. Vide 40 Sigilla num. 4, 2\1;2) Hrutonis f fratris Adelheidis, camerarii in Bítov], anno 1951 a membra- 184 NUM. 108, 109. 1257 IAN. 6. - 7. na avulsum (scidula membranacea dirupta) reperimus. Praesens status appensionis sigilti fin scidula membranacea) per modernám conseruationem haud seriöse factum ortus est. Vide Sigilla num. 4 a, 7. 109. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Auslriae et marchio Moraviae, 5 domum hospitalis s. Mariae Pragae apud pedem pontis [s. Johannis] Hierosolymitani speciali libertate, ne quisquam in curiis aut villis dicti hospitalis pernodet neue de bonis eius quicquam usurpare audeat, dotat, qua de re omnes per distridum sni dominii con-stitutos certiores facit. Pragae 1257 ian. 7. m Aulographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům magni prioratus Melitensium, sign. Jo XXI, Čes. velkopřevorství DP 24) asservatur (A). — Apographum saec. XVIII. exstat in cod. mnscro chart. „Autenticum desumptum de originalibus privilegiorum... compillatum per religiosos fratres obedientiae Fra. Josephum Hrdliczka et Fra. Fran-ciscum "Widerkomb anno MDCCL" appellato in bibliotheca Musei Nationalis Pragae (biblio- ir> theca magni prioratus Melitensium, sign. 109) asservato, pag. 103—104 (B). Ed:CDMIII,pag. 225num.241 (exA). — Delaville,CarlulaireII,pag. 835num. 2850 (exA). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 433 num. 88. — Reg II, pag. 49 num. 129. Lit: KK, pag. 206. In tergo chartae manu saec. XIII. ex. scriptum est: „Quod nullus in bonis nostris audeat 20 pernoctare" (B). Scriba: P II 37 = destinatarii proprius. Exempla script, num. 1 a, 16. Dictator: destinatarii proprius. Charta, certe apud destinatarium scripta atque dictata, tarnen sincera haberi potest. Confecta est, ut iura pernoctationum hospitali iam a Venceslao I. rege in civitate Pragensi 1245 apr. ar> 8 (CDU IV, pag. 148 num. 62) data accurate singillatim describerentur. Tempore et re con-gruens est verae origini chartae Přemysli Otakaři II. datae in Starý Hrádek a. 1245 (CDB IV. pag. 176 num. 87 a). Sed proposita, quae destinatarius huius chartae assequi intendit, a pro-positis chartae spuriae Přemysli Otakaři II. datae item in Starý Hrádek a. 1246 (CDB IV, pag. 188 num. 97++) discrepant. 'M Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Ordo hosp. s. Johannis Hierosol. (H). : Premizl, • dei gratia dominus regni Bohemie, dux Austrie, marchio Morauie, universis baro||nibus, militibus, iudicibus et offitialibus* aliisque fidelibus, quocumque nomine censeantur, per districtum sui dominii constitutis || gratiam suam. 108. «) Ex jherebitatibus' In scribendo sine rasura correctum est A. — b) Super linea additum :*r> est A. — c) Super voce locus rasus apparel A. — d) Ita A. —e) Quae hie et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa perierunt A. l) Quando autographum chartae archivo Slrahoviensis monasterii traditum sit, vix statui potest. — 2) Vide superius; in tergo chartae villa ,Dirnpach' nominalur. 1257 IAN. 7. - 8. NUM. 109, 110. 185 Noverint universi presentem paginam inspecturi, quod hac speciali libertate domum ho[|spitalis Hierosolimitani ecclesie sancte Marie iuxta pontem Pragensem honora-vimus et honorando dotavimus, quod nullus baronům regni nostri sive militum aut iudicum aut offitialium," quantecumque fuerit dignitatis, in curiis aut villis predicti s hospitalis audeat violenter pernoctare vel etiam de bonis fratrum eiusdem hospitalis cum alba cruce sibi quicquam temerarie usurpare. Quod si per aliquem secus presump-tum fuerit, vel aliquid molestie dictis fratribus6 illatum fuerit, presumptori nostram gratiam contradicimus et eundem condempnantes tradimus regalis aule camerario districtius captivandum nec dimittendum, quoadusque persolverit nobis centum io marcas. Datum Prage anno Domini M°CC0LVII°,C VII idus ianuarii. Sigillum: Přemysli, iuuenis regis nec non ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis ftavi et rubri coloris valde laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 110. Alexander IV. papa [Philippo(?)J, abbati Scotorum [ViennaeJ, mandat, ut is monasterium in Tišnov in possessionem ecclesiae sancti Petri Brunae, in qua Albertus praepositus se gerit pro rectore, inducat et sanctimoniales inductas defendat. Laterani [1257] ian. 8. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Tišnov, sign. D 1) asservatur (A). — Apographum exstat in copiario chartaceo saec. XVIII. „Privilegia et 20 documenta monasterii Tischnovicensis s. ord. Cisterciensis" intitulato in SAR Brunae (FM, collect, mnscr. num. 603, tomus I.), asservato, fat. 32v—33v (B). Ed: CDM III, pag. 226 num. 242 (ex A). Reg: Reg II, pag. 49 num. 130. — Potthast II, pag. 1365 num. 16658. — Šebánek, Archivy, pag. 23 num. 133 (ex A). 25 LU: KK, pag. 207. In membranae replicatae margine dextro „DJud/pxdeo" (?),in autographi tergi margine superiore „Bertold[us de]" legitur; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. Alexander episcopus, servus servorum dei, dilecto filio . abbati monasterii Scotorum,* ordinis sancti Benedicti, Patauiensis diocesis, salutem et apostolicam 30 benedictionem. Sua nobis dilecte in || Christo filie..2 abbatissa et conventus monasterii de Porta celi, Cistertiensis ordinis, petitione monstrarunt, quod, cum inter ipsas ex parte una et Albertům prepositum, || qui se gerit pro rectore ecclesie sancti Petri in Brunna, Holomocensis6 diocesis, ex altera super eadem ecclesia coram vene- 109. *) Ita A. — b) E jfratris' in scribendo sine rasura correctum est A. — c) Locus vacuus 35 latitudinis circiter 11 litlerarum sequitur in A. 186 NUM. 110, 111. 1257 IAN. 8, - 9. rabili fratre nostro. .,3 Holomocensi episcopo, auctoritate ordinaria, que||stio verteretur, quia dictus episcopus easdem abbatissam et conventum ad locum citans non tutum, ad quem propter guerrarum discrimina sine personarum periculo mittere non poterant, alium sibi contra iustitiam denegabat assignare securum humiliter requisitus, ipse sentientes ex hoc indebite se gravari, ad sedem apostolicam appellarunt ad prosequendum appellationem suam apud sedem eandem sibi certum terminům prefigendo, quern terminům pars altera acceptavit. Cumque procuratori dictarum abbatisse et conventus in eodem termino ad nostram propter hoc presentiam accedenti, dilectum lilium Guillelmum Bardini,c capellanum nostrum, prepositum Foroiuliensem, dede-rimus in causa huiusmodi auditorem; idem capellanus pro parte altera nemine compa-rente, quamquam ipsam in audientia publica pluries citari fecerit et diutius post eun-dem terminům expectant, visis et auditis, que pro predictis abbatissa et conventu fuerunt proposita, coram eo appellationem ipsarum pronuntiavit legitimam et revo-cavit, quicquid post ipsam in earum abbatisse et conventus preiudicium per eundem episcopum extitit attemptatum ac nichilominus ipsas in possessionem dicte ecclesie causa rei servande inducendas fore decrevit, prout in instrumento publico inde con-fecto, sigillato ipsius capellani sigillo, dicitur plenius contineri.4 Quocirca discretioni tue per apostolica scripta mandamus, quatinus ipsas vel procuratorem earum pro eis in ipsius ecclesie possessionem causa rei servande auctoritate nostra inducas et defendas inductas, contradictores... compescendo;6 non obstante, si tibi vel ordini tuo a sede apostolica sit indultum, quod de causis, que tibi a sede committuntur eadem, cognoscere minime tenearis. Datum* Laterani VI idus ianuarii, ponti- ficatus nostri anno tertio.rf Bulla: Alexandři IV. papac in filis cannabinis laesa appendet. Of. Dirkump num. 6, IV, pag. 532, tgp. II. 111. Ecclesia Laterunensis cum magistro Johanne de Capua, domini papae notario, generali procuraiore ordinis domus hospitalis s. Mariae Theutonicorum, et fratre Alberto de Bohemia, procuratore speciali ecclesiae in Neplachovice, instrumento aBenedicto de Castro Novo, auctoritate apostolica scriniario,conscripto annuum censum, in quo ecclesia de Neplachovice ecclesiae Lateranensi censualis erat, pro duabus petiis vinearum [ RomaeJ commutai. Romae, in palatio Lateranensi 1257 ian. 9. 110. ») Cum titulo superfluo scriptum est A. — b) Tertia ,o' ex ,e' in scribendo correcta est A. — ') ,Bardin' A. — *-*) Verbis competenter distentis, ut duae ultimae lineae explerentur, scriptum est A. l) Fortasse Philippo. — 2) Katherina. — 3) Brunone. —4) Vidc num. 82. — *) Vide CDB IV, pag. 147 num. 61. 1257 IAN. 9. NUM. 111. 187 Apographum insertům est litteris Alexandři IV. papae Laterani [1257J ian. 30 datis (num. 114), quorum apographum exstat in Alexandři IV. registris in archivo secreto Vaticono asservatis (Reg. Vat. 25), fol. 8« ep. 74 (R). Ed: Sbaraleae Bullarium II, pag. 189 in num. 285 (ex R). — CDM III, pag. 228 in num. 244 (ex R). — Loge - Cenival, Les regislres, pag. 507 in num. 1651 (ex R). Reg: Reg II, pag. 50 num. 131. Vide: II. 3, Ordo militum Theutonicorum (D). In nomine domini nostri Ihesu Christi amen. Anno nativitatis eiusdem M°CC°L VII, XV indictione, die Martis nono intrante mensis ianuarii, pontificatus domini Alexandři pape IUI anno tertio, in presentia mei Benedicti infrascripti, scriniarii, et testium subscriptorum ad hoc specialiter vocatorum, religiosi viri..,1 prior et capitulum ecclesie Lateranensis, diligenti deliberatione ac sollempni tractatu inter se habito, attendentes utilitatem ipsius ecclesie Lateranensis, annuum censum unius fertonis argenti, in quo ecclesia de Niplawiz,® de Opauia, Olomucensis diocesis, erat eidem ecclesie Lateranensi censualis, cum honorabili viro magistro Iohanne de Capua, domini pape notario, fratre ac generali procuratore totius ordinis hospitalis sancte Marie Teutonicorum Ierosolimitani, et fratre Alberto de Boemia, presbitero, speciali procuratore eiusdem ecclesie de Niplawiz, permutarunt hoc modo, videlicet quod dicti magister Iohannes et frater Albertus propter evidentem utilitatem et relevationem seu exhonerationem predicte ecclesie de Niplawiz duas petias vinearum, que sunt in loco, ubi dicitur ,,Ad vallem", inter hos fines: a primo latere est mons, qui dicitur „Domini pape", et ab alio latere est forma aqueductus et ab aliis lateribus tenet ecclesia Lateranensis, de quibus magis quam de predicto censu ipsi Lateranensi ecclesie singulis annis preter alias utilitates poterit provenire, maxime cum utile sit etiam ultra communem extimationem vicinos fundos habere, titulo permutationis, dictis priori et capitulo nomine Lateranensis ecclesie et ipsi Lateranensi ecclesie in perpetuum contulerunt. lidem vero prior et capitulum unanimi consensu eandem permutationem acceptantes, quitaverunt, remiserunt prefatis magistro Iohanni et fratri Alberto nomine prefati hospitalis et specialiter ipsius ecclesie de Nipliwis dictum annuum censum unius fertonis argenti et ipsos procuratores nomine hospitalis eiusdem nec non ecclesiam de Niplawis liberaverunt et absolverunt omnino ac liberos et abso-lutos esse in perpetuum voluerunt. Promiserunt autem sibi ad invicem predicti prior et capitulum ex parte una et magister Iohannes ac frater Albertus ex altera nomine predictorum ordinis et hospitalis sancte Marie Theutonicorum presentem permutationem inviolabiliter observare et contra earn nullo facti vel iuris remedio ordinario vel extraordinario contra venire; renuntiantes actioni cuilibet et exceptioni et omni alii auxilio, per quod posset presens permutatio revocari vel quomodolibet impediri. Ad maiorem etiam cautelam et eiusdem permutationis perpetuam firmitatem tarn dictus frater Albertus procurator, habens ad hec mandátům, quam etiam Petrus de sancto Bartholomeo, yconomus predictorum prioris et capituli Lateranensis ecclesie, 188 NUM. Ill, 112. 1237 IAN. 9. - 12. de mandate* ipsorum prions et capituli presentium predicta omnia partes inviolabiliter servaturas prestito corporaliter iuramento firmarunt. In cuius rei testimonium et evidentiam pleniorem dicti magister Ioliannes et fráter Albertus ac prior et capitulum presens instrumentum suorum sigillorum fecerunt appensione muniri. Actum Rome in palatio de Laterano presentibus hiis testibus, videlicet fratre Bartholomeo s de Boemia ordinis fratrum Minorum, fratre Lamberto Theotonico eiusdem ordinis, magistro Gentile de Monte Granerio domini pape scriptore, magistro Petro ca-nonico Theanensi, magistro Bono Pergamensi scriniario et Calcedonio de Rocca Willelmi iudice ad hoc rogatis.2 Et ego Benedictus de Castro Nouo, auctori-tate apostolica scriniarius, omnibus his interfui et hoc instrumentum scripsi et io complevi rogatus. 112. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, fratribus hospitalis sancti Francisci { Pragae] villam Plchov confert. Pragae 1257 ian. 12. is Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům Crucigerorum cum Stella rubea Pragae, sign. 443 (36/214)) asservatur (A). — Apographum exstat in cod. mnscro chart, saec. XVII. (1654), qui „Liber aureus" appellatur, ibidem (sign. Vjl, 202) asservato,pag. 59 (B). Reg: Reg II, pag. 1168 num. 2666 (ex B, ad ian. 13). Lit: Šebdnek, Urkundenwesen, pag. 327—329. 20 Scriba: P II 17 — magister Arnoldus protonoiarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus protonoiarius. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonoiarius (W), Crucigeri cum Stella rubea (E). Otacharus, dei gracia dominus regni Boemie,a dux Austrie et marchio Moravie, notum esse cupimus || universos6 presencium inspectores,6 quod nos deum habentes 25 pre oculis et nostre saluti utij|lius consulentes, nec non in remedium anime patris nostri serenissimi W.,1 incliti quondam || Boemiea regis, et nostrorum remedium pecca-torum, fratribus domus hospitalis sancti Francisci, ordinis Stelliferorum, villam Pill-how nominatam et eorum successoribus contulimus perpetuo possidendam cum suis attinenciis, quocumque nomine nuncupentur. Et ne super huiusmodi collacione 30 calumpnia suboriri valeat in futurum, presentes eis litteras dari mandavimus cum subnotatis testibus sigillorum nostrorum munimine roboratas. Testes autem sunt 111. ") Verba ,domus hospitalis' probabiliter desunl R. 4) Nomen ignoramus. — 2) Signum notarii hoc loco videtur deesse. 1257 IAN. 12. - 22. NUM. 112, 113. 189 hii: Bowarus camerarius noster, Marquardus camerarius, Andreas dapifer, Chetz, Boruto, Budizlaus, Thobias prepositus, Albertus villicus et alii quam plures. Actum Prage anno Domini M°CC°LVII0, datum per manus Wilhelmi et Arnoldi, nostrorum prothonotariorum, pridiec idus ianuarii.c 5 Sigillum: Přemysli, iuuenis regis nee non ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis ftavi et rubri colons paululum laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 113. Alexander IV. papa [Theoderico (?)], priori Praedicatorum Olomucensium, et [Heidolpho], archidiacono Opauiensi, mandat, ut querimoniam [domus] hospitalis s. »o Mariae Theutonicorum in Neplachovice contra /Robertům ], abbatem Gradicensem, nec non quosdam laicos Olomucenses expresse nominatos, qui ecclesiam in Neplachovice invaserunt, audiant et decidant. Lalerani [1257] ian. 22. Autographum in membrána scriptum aliquantulum laesum in archivo domus Theutonicorum 15 Gotingae (sign. (154) scr. 4 num. 13) asservatur (A). Reg: Joachim-Hubatsch, Regesta ord. Theut. II, pag. 466 num. 4339 (ex A). In autographi angulo superiore dextro „Ber" duabus lineis deletum, in chartae replicatae margine dextro „Th. S.", in tergi chartae margine superiore „Sancta -f- Maria" legitur; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. In inferiore margine tergi chartae 20 manu saec. XIII. annotatum est „Alexander". Quae nota a destinatario videlur esse orta. Alexander episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis..,1 priori Predicatorum Olomucensium, et . .,2 archidiacono Oppauiensi, Olomucensis diocesis, || [et ..],» 3 scolastico Pragensi, salutem et apostolicam benedictionem. Dilecti filii . .* preceptor et fratres hospitalis sancte Marie Theotonicorum in Neopla||[cowiz nobis 25 conqueren]do monstrarunt, quod..,5 abbas Gradecensis, ordinis Premonstratensis, Marata de Gameniz, Adam Rhaniz et || [...b, laici Olomjucensis civitatis et diocesis, ad ecclesiam ipsius hospitalis loci eiusdem de Neoplacowiz hostiliter accedentes [...]c inde bona eorum ibidem inventa secum nequiter asportarunt, iidem quoque ab eorum hominibus de [cjorpore predicti loci quandam summam pecunie ad eosdem precepto- 30 rem et fratres spectantem contra iustitiam extorserunt in dictorum preceptoris et 112. °) ,Boem' A. — b) Ita A. — cc) Verbis competenter distentis scriptum est A. x) Venceslai I. 190 NUM. 113, 114. 1257 IAN. 22. - 30. fratrum preiudicium et gravamen. Quocirca discretioni vestre ... decreveritis per censuram ecclesiasticam firmiter observari.6 Testes autem, ... subtraxerint, censura simili, appellatione ... perhibere.6 Non obstante indulgentia, qua tibi, fili prior Predi-catorum, vel fratribus tui ordinis a sede apostolica [videtur ejsse concessum, quod de causis inviti cognoscere nullatenus teneamini, que tibi vel eis a sede committuntur 5 eadem.7 [Quod si non om]nes ... exequantur.6 Datum Laterani XI kalendas februarii, [pontificatus]0 nostri anno tertio.* Bulla: Alexandři IV. papae in fllis cannabinis illaesa appendet. Cf. Diekamp num. 6, IV, pag. 532, seu typ. I. sea II. 114. «» Alexander IV. papa commutationem census in ecclesia de Neplachovice pro vineis sitis prope Urbem inter ecclesiam Lateranensem et ordinem domus hospitalis s. Mariae Theutonicorum factam confirmat, instrumentum commutationis inseri faciens. Laterani [1257] ian. 30. Apographum exstat in Alexandři IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 15 25), fol. ep. 74 (R). Ed: Sbaraleae Bullarium II, pag. 188 num. 285 (ex R). — CDM III, pag. 228 num. 244 (ex R). — Loye-Cenival, Les registres, pag. 507 num. 1651 (ex R). Reg: Palacký, Reise, pag. 36 num. 258 (ex R). — Kopetzky, Regesten, pag. 119 num. 80. — CDS VII. 2, pag. 64 num. 964. — Reg. II, pag. 52 num. 135. — Potthast II, pag. 1368 num. 20 16701. Lit: KK, pag. 207—208. Magistro1 et fratribus hospitalis sancte Marie Theutonicorum Ierosolimitani.« Petitionis vestre seriem audivimus continentem,2 quod dilecti filii ..s prior et capitulum ecclesie Lateranensis annuum censům unius fertonis argenti tunc ad eos 25 in ecclesia de Niplawiz, Olomucensis diocesis, pertinentem pro quibusdam vineis sitis prope Vrbem, tunc ad vos spectantibus, sollempni tractatu ac diligenti delibera-tione hinc inde habitis et utriusque partis utilitate pensata, vobiscum perpetuo permutarunt, prout in publico instrumento confecto exinde plenius continetur.4 Nos itaque vestris ac etiam dictorum prioris et capituli supplicationibus inclinati, 30 113. °) Quae hic et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa perierunt A. — &) Hoc loco cca 12 litterae desunt A. — «) Hoc loco cca 22 litterae desunt A. — *-*) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. *) Fortasse Theoderico. — s) Heidolpho. — *) Marquardo. — *) Nomen ignoramus. — 5) Robertus. — «) Vide CDB IV, 125 num. 41. —') Indulgentiam ignoramus. 1257 ian. 30. NUM. 114, 115. 191 quod super premissis factum est, ratum et firmum habentes, id auctoritate apostolica de certa scientia confirmamus, usque communimus,5 defectum, si quis in hiis est habitus, supplentes de nostre plenitudine potestatis. Tenorem autem instrumenti prefati de verbo ad verbum presentibus fecimus annotari, qui talis est. In no- mine domini nostri Ihesu Christi Amen. Anno etc.9 Nulli nostre COnfirmationis et sup- pletionis* etc.7 Datum Laterani III kalendas februarii, anno tertio. 11». Alexander IV. papa [Brunoni], episcopo Olomucensi, mandat, ut fratres [domus] hospitalis s. Mariae Theutonicorum de Neplachovice in possessione ecclesiae ibidem defendat. Laterani [1257] ian. 30. Apographum exstat in Alexandři IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Val. 25), fol. 9 ep. 75 (R). Ed: CDM III, pag. 230 num. 245 (ex R). Reg: Palacký, Reise, pag. 36 num. 259 (ex R). — CDS VII. 2, pag. 64 num. 965. — Reg II, pag. 52 num. 137. — Potthast II, pag. 1368 num. 16702. — Loye-Cenival, Les registres, pag. 508 num. 1652 (ex R). Lit: KK, pag. 208. Episcopo Olomucensi." 1 Exhibita nobis dilectorum íiliorum..2 magistri et fratrum hospitalis sancte Marie Theutonicorum Ierosolimitani petitio continebat, quod cum tibi olim legitime constitisset* ecclesiam de Niplawiz, tue diocesis, in qua Lateranensis ecclesia censum annuum unius fertonis argenti obtinuisse dinoscitur, propter malitiam et negligentiam personarum degentium in eadem esse in spirituali-bus et temporalibus graviter deformatam, illam de ordine fratrum ipsius hospitalis sancte Marie Theutonicorum auctoritate ordinaria et diligenti deliberatione prehabita reformasti. Quia vero dilectus filius. .3 prior et capitulum eiusdem ecclesie Lateranensis censum ipsum cum supradictis magistro et fratribus pro quibusdam vineis sitis prope Urbem tunc ad eos spectantibus perpetuo permutarunt, nos eorundem magistri et fratrum ac dilecti filii prioris et capituli eiusdem ecclesie Lateranensis supplicationibus inclinati etc., ut in prima usque potestatis.4 Ideoque mandamus, quatenus dictos 114. a) Superscripts colore rubra scripta est R. — b) ,supplectionis' R. *) Annoni de Sangerhausen. — a) Petitio non exstat. — 3) Nomen ignoramus. — 4) Vide inferius notam 6. — 5) Videlicet ,et presentis scripti patrocinio communimus'. — 6) Sequitur tenor chartae Laterani 1257 ian. 9 datae (num. 111). — 7) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 192 num. 115, 116. 1257 ian. 30. magistrum et fratres in possessionem ipsius ecclesie de Niplawiz cum iuribus et perti-nentiis suis per te vel alium auctoritate nostra inducas et defendas inductos, contra-dictores etc.,6 non obstante aliqua indulgentia sedis apostolice, per quam mandati nostri executio in hac parte valeat impediri. Datum Laterani III kalendas februarii, anno tertio. s 116. Alexander IV. papa [Přemyslům Otakarům I I.J, regem (sic) Bohemiae, rogat, ut fratres [domus] hospitalis s. Mariae Theutonicorum de Neplachovice in possessione ecclesiae ibidem defendat. Laterani [1257J ian. 30. io Apographum exstat in Alexandři IV. registris in archivo secreto Vaticano asserDatis (Reg. Vat. 25), fol. 9 ep. 76 (R). Ed: CDM III, pag. 231 num. 246 (ex R). Reg: Palacký, Reise, pag. 36 num. 260 (ex R). — CDS VII. 2, pag. 64 sub num. 965. — Reg II, pag. 52 num. 136. — Potthasl II, pag. 1368 num. 16703. — Loye-Cenival, Les registres, 15 pag. 508 num. 1653 (ex R). Lit: KK, pag. 208. . .,x regi Boemie.a Relatu fidedigno percepimus, quod6 venerabilis frater noster..,2 episcopus Olomucensis, ecclesiam de Niplawiz, sue diocesis, cumc propter malitiam personarum ibi degentium esset graviter deformata, ipse illam de dilectis 20 filiis fratribus hospitalis sancte Marie Theutonicorum Ierosolimitani auctoritate ordi-naria reformavit. Postmodum autem dilectus filius . .3 prior et capitulum Lateranensis ecclesie annuum censum unius fertonis argenti, quem* in prefata ecclesia de Niplawiz habebant, cum dictis magistro4 et fratribus pro quibusdam vineise sitis prope Urbem tunc ad eos spectantibus perpetuo permutarunt,5 nos etiam, quod super premissis 25 etc. usque potestatis.6 Cum autem dicti magister et fratres pro suis laudabilibus mentis apud nos obtineant gratiam benivolentie specialis, serenitatem tuam attente ro-gandam duximus et monendam, quatenus fratres hospitalis eiusdem, morantes in prefata ecclesia de Niplawiz, pro divina et nostra reverentia commendatos habeas et 115. a) Superscripts colore rubro scripta est R. — b) ,constitisse' R. 30 *) Brunoni. — 2) Annonis de Sangerhausen. — 3) Nomen ignoramus. — 4) Videlicet ,quod super premissis factum est, ratum et flrmum habentes, id auctoritate apostolica ex certa scientia confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus, defectus, si quis in hiis est habitus, supplentes de nostre plenitudine potestatis'. — 5) Videlicet ,contradictores per censuram eccle-siasticam appellatione postposita compescendo'. 35 1257 IAN. 30. - FEBR. 5./4. NUM. 116, 117. 193 eos in possessione ipsius, quantum in te fuerit, manuteneas et defendas, ita quod eis te sibi propitium in hac parte repperisse gaudentibus, nos tue celsitudini speciales exinde gratias referamus. Datum Laterani ut supra.7 117. 5 Přemysl Otakarus II., dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, capellae sancti Venceslai Prague possessiones confirmat easque a saecularis iudicii vexa-tione et pecuniaria in cameram suam solutione liberal. — 1257 seu febr. 5 seu 4.1 Autographum in membrána scriptum in archivo arcis Pragensis Pragae (archivům capituli 10 Pragensis, sign. II 11) asservatur (A). Reg: Reg II, pag. 53 num. 139 (ex A, ad febr. 5). — Eršil-Pražák, Katalog, pag. 24 num. 39 (idem). Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 395—396. In tergo chartae idem scriba, qui earn exaravit (P II 38), munere registratoris ecclesiae Pra-15 gensis fungens, annotavit: „Privilegium [sacriste] renovatum". Posterior quidam scriba (saec. XV.) praedictae vocis „sacriste" ductus obduxit ultimam ,e* in ,ae' commutans et „per Karolum regem super villas" addidit. Hoc additamenlum clare ad chartám Karoli IV., Romanorum regis, datum Pragae 1347 sept. 25 (Reg V, pag. 115 num. 216) alludit, ubi quidem non charta nostra, sed eius exemplum anno 1227 (vide inferius) datum, quod in 20 confirmation Venceslai II., regis Bohemiae, data Pragae 1284 nov. 19 (Reg II, pag. 575 num. 1330) ad nos pervenit, confirmatur. Idem seu alius scriba coaevus inferius „Rta I H" annotavit, quae annotationes sine dubio ad librum copiarium Pragensis ecclesiae nunc deperdi-fum referuntur (cf. CDB IV, pag. 273 I. 23 et num. 159, 209). Scriba: P II 38 = destinatarii (vide superius) proprius. Exempla script, num. 1 a, 17. 25 Dictator: destinatarii proprius, qui per quasiconflrmationis formám verba chartae Přemysli Otakaři I. s. I. 1227 datae (CDB II, pag. 304 num. 306) non ad verbum, sed cum aliquibus additamentis, quae rem spectant et maioris momenti sunt, descripta repetit. Quae ex hac charta receptu sunt, typis minoribus exprimuntur. Sicut ex ipsis supradictis palet, charta A omni suspicione non caret. Quae suspicio eo augetur, 30 quod maxima pars additamentorum chartae A ascriptorum additamentis secundae (falsae) versionis chartae Přemysli anno 1227 (B) (vide Eršil-Pražák, Katalog, pag. 20 num. 23) datae manifeste respondent. A ex B dcductam esse certe negandum est, at contra B sequitur chartám A. Itaque A falsi quidem munimentum erat, sed falsum non putandum est, si deliberemus, qua auctoritate 35 destinatarius chartae A in curia regis usus sit. Recte quoque munitam esse chartám A sigillo regis de omnibus condicionibus optimo iure conici potest. 116. a) Superscripts colore rubro scripta est R. — ") Vox ,cum% quae in R sequitur, post vocem ,diocesis' (loco n. c insignilo), probabiliter ponenda est. — c) Vide notam b. — d) In fine lineae ,quem' et in initio sequentis lineae Herum ,quem' ante ,in* ponitur in R. — e) ,vneis' R. 40 l) pfemyslo Otakaro II. — 2) Bruno. — 3) Nomen ignoramus. — *) Johanne de Capua. — 5) Vide num. 111. — e) Vide num. 115 n. 4. — 7) Videlicet ,111 kalendas februarii, anno tertio.' 194 NUM. 117. 1257 FEBR. 5./4. Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Praya, ecclesia capitularis (C). Notum esse volumus o[mnibus]" nostro sub tempore viventibus et post nos in evum victuris, quod nos, Premisl videlicet, dei gracia dominus || regni Boemorum, dux Austr[ie et] marchio Morawie, attendentes honestam et sanctam predecessorum nostrorum donacionem ad capel-lam II sancti Wencezlay martyris [pertinejntem, de qua custos eiusdem capelle in huius vite ne- 5 cessariis valeat iugiter sustentari, tarn racio||nabiliter ordinatam approbamus et auctoritate regalis excellencie, ne umquam ab aliquo diminuatur vel inmutetur, earn confirmamus et ab omni secularis iudicii vexacione seu pecuniaria in cameram nostram solucione et a tota cuiuslibet potestatis exactione liberam in perpetuum* eandem esse statuimus, quatenus minister capelle iam memorate omnium bonorum ad earn pertinencium possessor et sacri ordinis presbiteratus i<> professor beato martyři, tocius regni nostri patrono, secure possit deservire ac pro nostra salute omniumque predecessorum nostrorum animarum redempcione, domino deo laudume et oracionum hostyas sine quovis inpedimento valeat inmolare. Verum, si quis hoc deo placitum nostri statuti factum vexare, attenuare sive inmutare attemptaverit, in vita sua et post mortem predicti martyris non effugiat indignationem ac in ultima districti iudicii die tremenda lacrimosam cum IS omnibus incurrat reprobis maledictionem, qua dicitur: Itemaledicti in ignem eternum.*2 Ut autem laudabilis hec predecessorum nostrorum donacio ac nostra eiusdem donacionis conflrma-cio nullum finem inveniat, set firma et stabilis perseveret in secula seculorum, earn appensione nostri sigilli roboramus. Bona quoque ad sepulcrum beati martyris* per nostros antecessores vel per nobiles regni nostri collata, ne per oblivionem depereant aut per violentam aliquorum 20 invasionem inminuantur, presenti pagine fecimus inscribenda: In villa, que dicitur Sedlech, III animatores cum suis possessionibus; in Neradich IIII animatores cum possessionibus, qui tenentur reddere* ministro capelle* memorate pisces feria IIIIa et feria VIa singulis per cir-culum annorum sep[timanis]; in villa Bychos curia cum possessione et dote ad aratrum perti-nente et IIIIor hospitibus et horto; in villa Lyzolay curia cum possessione [et dote ad aratrum 25 per]tinente et tribus hospitibus, in villa Preboy terra* ad aratrum sufficiente, prata eciam et silve cum collibus ad villas modo nonťinataS* per]tinencia. Testes autem, qui huic confirmationi afuerunt/ sunt hii: Borso, Iarosius, Andreas, Bauor, Zauise, Marquar-dus, [...]f Vlricus, Thobyas prepositus. Acta vero sunt hec anno dominice incar- nationis M°CC°L°VII,0 data per manům Wilhe[lmi et Arnoldi], nostre curie protho- 30 notariorum, die'* nonas* februarii.0 Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nec non ditcis Austriae et Stiriae, in filis sericis rubri colons paululum laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 117. a) Quae hie et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa perierunt A. — b) ,ppetum' A. — c) Scriba primům ,laudenť scripsit, ,e' sine rasura in ,v' correxit et demum ,v' super- 35 scripsit (,Iaudvm') A; ad id confer correcturam respondentem in CDB II, pag. 305 I. 11 (nota a). — d) Post vocem ,terra' voces ,cum dote' deesse videntur A. — e) Ita A. —/) Nomen unius testis deest A. — Atramento obscuriore additum, priusquam charta sigillo munita est in A. — hh) Ita A, quod seu in ,nonis februariť, seu in ,pridie nonas februariť corrigendum est. *) Cf. notam h—h. — a) Matth. 25, 41. 40 1257 FEBR. 11. - 13. NUM. 118, 119. 195 118. Alexander IV. papa [Vladislav], praeposito Wissegradensi, consobrino et cancel-lario [Přemysli Otakaři IL], regis (sic) Bohemiae, indulget, ut praeter praeposituram Wissegradensem unicum aliud benefícium ecclesiasticum licite recipere et reiinere valeat. Laterani [1257] febr. 11. Apographum exstat in Alexandři IV. registris in archivo secreto Valicano asservatis (Reg. Vat 25), fol. 14 ep. 112 (R). Reg: Palacký, Reise, pag. 37 num. 264 (ex R). — Reg II, pag. 1168 num. 2667. — Potthust II, pag. 1370 num. 16727 a. — Loye-Cenival, Les registres, pag. 521 num. 1693 (ex R). Preposito1 ecclesie Wissegradensis, consobrino et cancellario carissimi in Christo filii nostri..,tt 2 illustris regis Boemie.0 Apostolice sedis benignitas consueta sic merita personarum provida deliberatione discernit, ut eos, qui litterarum scientia et morum ac generis nobilitate precellunt, favoris gratia efferat amplioris et maioribus studeat beneficiis honoráre, quia non indignec tunc uni, quod sufficeret pluribus, speciali provisione conceditur, quod divisim in pluribus invenitur. Hinc est, quod nos probitatem et nobilitatem tuam non indigne pensantes ac volentes ex hoc tibi gratiam facere specialem, devotioni tue, ut preter preposituram Wissegradensis ecclesie curam animarum habentem, quam obtines, unicum aliud benefícium ecclesiasticum, etiam si sit personatus vel dignitas, et similis ei cura immineat, licite recipere, si tibi canonice offeratur, et cum predicta prepositura libere retinere valeas, constitutione generalis concilii nequaquam obstante,3 auctoritate propria indulgemus, proviso, quod prepositura, benefícium, personatus vel dignitas huiusmodi debitis non fraudetur obsequiis et animarum cura in eis nullatenus negligatur. Nulli nostre concessions etc.4 Datum Laterani III idus februarii, anno tertio. 119. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Auslriae et marchio Moraviae, capellano suo Bartholomaeo, custodi et canonico ecclesiae Wissegradensis, capellam in monte sancti Stephani de Zlíchov cum pertinentiis Nicolai, Pragensis episcopi, accedente consensu confert, adiciens, ut custodes Wissegradenses in civitate Pragensi ad officium suum duas tabernas medonis obtineant. In Castro Pragensi 1257 febr. 13. 118. a) Punctum geminatum deest in R. — &) Superscripts colore rubro scripta est in R. — c) In fine lineae ,inf et in initio sequenüs lineae Herum ,in' ante ,digne' ponitur in R. !) Vladislao. — 2) Pfemijsli Otakari II. — s) Cf. Decr. Greg. IX., 3. 5. 28 (Friedberg II, col. 477—478). — *) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 196 NUM. 119. 1257 FEBR. 13. Autographum in membr. scriptum in SUA Pragae (archivům cap. Wissegradensis Pragae, sign. KVš 44) asservatur (A). — Apographum (consensus formula omissa) insertům est vidimationi Johannis, episcopi Pragensis, Pragae a. 1258 datae (num. 173), cuius autographum ibidem (sign. KVŠ 45) asservatur (B).x — Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum eccl. Wissegradensis membr., ibidem (lib. 26) asservato, fol. 35—35v num. 92 (C). Ed: Hammerschmid, Gloria Wissegr. ecclesiae, pag. 205 num. 5 (e quadam copia, haud completus textus chartae ad 1250 febr. 7 praebetur). Reg: Reg II, pag. 55 num. 143. — Prochno, Regesten, pag. 92 num. 23. Lit: Fiala, Kancelář, pag. 255 n. 21 (sinceritas chartae suspicitur). — Nový, Listiny, pag. 58 (de consensus formula episcopi opinio haud recta). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 369—370* In tergo chartae eiusdem scribae manu, qui chartám Přemysli Otakaři II. eidem Bartholomaeo Pragae 1267 dec. 11 (num. 531) datam exaravit, scriptum legitur: „Super donacione Capelle de Zlechow et taberně medonis in civitate Pragensi "( = P II 65), ad quod manu posteriore „pro custode ecclesie Wissegradensis" additum est (K). Scriba :1) P II 39 = J III 4 = probabiliter Bartholomaeus capellanus, chartae destinatarius, qui textům chartae Přemysli Otakaři II. exaravit. Exempla script, num. 1 a, 18. (Cf. Ex. script, in CDB IV. 2, num. 43). 2) N 6 = Nicolai, episcopi Pragensis, notarius, qui consensus formulam episcopi addidit. Exempla script, num. 2 a, 3. Dictator: Bartholomaeus capellanus, probabiliter chartae scriba 1). Consensus formula episcopi sigillo Přemysli Otakaři II. appenso videtur esse ascripta, cf. notam k. Consensus episcopi etiam per propriam chartám (vide num. 120) promulgatus est. Habueritne charta nostra episcopi quoque sigillum in consensionis formula indicatum, cui appendendo (in scidula membranacea, vide inferius) incisiones in charta replicata factae essent, pro certo affirmari non potest. Vide: II. 1 a, P. 0, II., Gregorius et Bartholomaeus capellani (D), 2 a, Nicolaus episcopus (C), 3, Vyšehrad, ecclesia capitularis (F). 1 In nomine sancte trinitatis et individue unitatis. g Ottakarus qui et Premizl, dei gratia dominus regni Boemie,® dux Austrie et marchio Morauie, dilecto capellano nostro II Bartholomeo, custodi et canonico ecclesie sancti Petri Wissegradensis, in perpetuum. Cum f elicis recordationis predecessores nostri, incliti reges et illustres duces Boemie," Wissegradensem ecclesiam speciali prero]|gatione,0 honorificentia et munificentia prosequentes et habunde dotaverint et adornaverint condecenter, nos, qui deo favente diversarum terrarum gubernacula obtinemus, tanto ad promerenda beati Petri, principis apostolorum, || patrocinia sedulos et devotos exhibere debemus, quanto et predecessorum nostrorum principům provocamur exemplis et quo amplius eandem ecclesiam sacrosanctam nostram capellam recognoscimus specialem nec non exemptionis et libertatis privilegiis a sede apostolica honoratam.3 Hinc est, quod tue fidelitatis serviciis ad faciendam tibi gratiam pro mentis excitati, capellam nostram in monte sancti Stephani de Zlechov sitam cum universitate iuris patronatus," quod habemus in ipsa, et omnibus suis pertinentiis, agris, pratis, curtis, ortis, colonis, tarn ibidem in Zlechov, quam Cnesuez et in Hlubocirp et alibi, presertim consensu ad hoc 1257 FEBR. 13. num. 119. 197 et auctoritate venerabilis in Christo patris, domini Nycolai, Pragensis episcopi, acce-dente, tibi libere concedimus in perpetuum obtinendam, in qua nichilominus capellanus et rector concessione progenitorum nostrorum et venerabilium episcoporum institu-cione annis pluribus extitisti; quod utique non sine matura deliberatione facere decrevi-5 mus, eo quod* quandam terram in villa Vuritiz" ultra Albeam a Praga remotam, adia-centem civitati Luthomericensi, civibus eiusdem contulimus civitatis, que, ut asseruisti, tibi annuatim marcam et dimidiam argenti solvebat. Sane, ut a nostra benificentia tamquam bene meritus copiosiorem gratie consequaris effectum, te de hac vita mi-grante successores tui in eadem prebenda, Wissegradenses canonici, pleno et eodem io iure capellam predictam cum iuris patronatus honore et omnibus pertinentibus ad eandem pacifice semper obtineant et quiete, ita tarnen, quod quicquid ultra marcam argenti et dimidiam de proventibus eiusdem Capelle perceperint annuatim, inde tuum anniversarium in vigiliis, missa, candelis, offertorio et in refectione canonicorum, vi-cariorum et pauperum peragant bona fide; ad quod utique faciendum est eisdem 15 sufficienter provisum eo, quod redditus eiusdem Capelle ad minus ad quatuor marcas argenti de presenti annis singulis se extendunt, eo salvo, quod eadem capella debitis serviciis non fraudetur et animarum cura in ea nullatenus negligatur, quod utique in animabus ponimus possessorum: Adicientes/ ut successores tui, Wissegradenses custo-des, ad officium suum in civitate Pragensi in perpetuum obtineant duas tabernas 20 medonis, unam^ ex predecessorum nostrorum et aliam ex nostra donatione, prout super hoc in autentico nostro privilegio plenius est expressům.4 Ne autem noverca memorie oblivio tractu temporis nostris actis legitimis adversetur, presentem paginam nostrorum munimine sygillorum et subscriptione testium fecimus roborari. Huius rei testes sunt: Smilo filius Heinrici de Sitauia, Wilhelmus filius Hroznaté, Benes 25 filius Voconis de Benešov, Andreas de Wsecrhom noster subdapifer, Gerhardus pleba-nus Wienensis, Prisnoborius regni nostri notarius generalis Pragensis et Wissegradensis canonicus et alii quam plures clerici et laici. Acta sunt hec in castro Pragensi anno Domini M°CC0L0VII°, idusA februáru, datum per manus Wilhelmi et Arnoldi/ nostre aule notariorum. so Nosž Nicholaus, dei gracia Pragensis episcopus, hanc donacionem ratificamus et ei* subscribimus ipsamque sigilli nostri munimine ad perpetuam memoriam confirma-mus/ Sigilla: fere in media charta replicata duo foramina sigillo appendendo in fllis sericis facta apparent. Sigillum Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae, quod hoc loco probabiliter 3» olim appendebat, avulsum et deperditum est, eliam e fllis sericis nihil restat. Dextrorsus duo foramina sigillo appendendo in scidula membranacea facta apparent. Appensumne sit hoc loco sigillum Nicolai episcopi, videtur esse incertum (vide superius). 119. «) ,Boem' A. — 6) ,prerogate' A. — c) Scriba ,paro' scribere coepit, ultimas litteras in ,tť sine rasura correxit A. — <*) Super linea additum est A. — e) Scriba primům ,Uuritiz' scripsit 40 et primam ,U' sine rasura in ,V correxit A, ,Wrutiz' B. — /) Scriba primům ,a' scripsit et sine 198 NUM. 119, 120. 1257 FEBB. 13. 120. Nicolaus, episcopus Pragensis, Bartholomaeo, custodi et canonico Wissegradensi, ad chartám Přemysli Otakaři IL, cuius tenorem inseri facit, se revocans, possessionem capel-lae in monte sancti Stephani de Zlíchov confirmat. Pragae 1257 febr. 13. Apographum exstcd in vidimalionis charta Johannis, episcopi Pragensis, Pragae anno 1258 data (num. 173), cuius autographum in membrána scriptum in SÜA Pragae (archivům cap. Wissegradensis Pragae, sign. KVš 45) asservatur (B). — Apographum saec. XIV. exstal in Libro privilegiorum ecclesiae Wissegradensis membranaceo, ibidem (lib. 26) asservato, fol. 35»—36 in nu/n. 93 (C). U Reg: Reg II, pag. 56 num. 144. Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 369—370} Dictator: Bartholomaeus [capellanusj, cusios Wissegradensis, charlae destinatarius. Vide: II. 1 a, Gregorius et Bartholomaeus capellani (E), 2 a, Nicolaus episcopus (D), -i, Vyšehrad, ecclcsia capilularis (G). i;> In nomine Domini amen. Nycolaus, dei gratia Pragensis ecclesie episcopus, di-lecto in Christo sibi Bartholomeo, custodi et canonico ecclesie sancti Petri Wissegradensis, salutem cum sincera in Domino caritate. Presentibus recognoscimus et fatemur nos vidisse pariter et legisse privilegium Serenissimi principis Premizl, domini regni Boemie,ft illustris ducis Austrie et marchionis Moravie, sygillorum suorum 20 munimine roboratum, non cancellatum, non viciatum nec in aliqua parte sui abolitum sub hac forma: in nomine sancte trinitatis et cetera, ut supra.2 Nos igitur honorabilem Wissegradensem ecclesiam in beati Petri, principis apostolorum, vocabulo a Christo fundatam et Romanorum pontificum necnon illustrium principům Boemie libertatum et exemptionum privilegiis insignitam propensius honorantes ad instanciam 23 magnifici principis Premizl, domini regni Boemie,05 illustris ducis Austrie et marchionis Morawie, capellam in monte sancti Stephani de Zlechov sitam cum universitate iuris patronatus et omnibus suis pertinentiis, secundum quod eandem tibi ad augmentům prebende tue Wissegradensis principali munificentia et successoribus tuis in eadem [119.] rasura in ,A' correxit A. — ,a' ex ,u' per rasuram correcluin est A. — 7i) IIa A. — ***) Alia manu alioque atramento scriptum est A. — *) Hoc loco scriba spatium, ubi foramina sigillis appendendis facta exstant, vacuum reliquit A. *) Notandum est texlum charlae nosirae chartae Nicolai, episcopi Pragensis, simul cum ea datae (vide num. 120) inseri debuisse. In qua charta, quia tantummodo in vidimatione Johannis, 35 episcopi Pragensis, Pragae a. 1258 data (vide num. 173) ad nos perveniL charta nostra tantum verbis: ,In nomine sancte trinitatis, et cetera ut supra' inducitur. — a) Notandum est utilem tractalionem chartae nostrae olim nostrum discipulum et socium laboris nostri J. Bislřický in dissertatione sua (cuius manuscripíum in bibliotheca nostra exstat) a. 1953 confecta praebuisse. — 3) Vide litteras Coelestini I IT. pupae Laterani [1197J iul. 26 datas (CDB I, pag. 327 num. 359). — *) Vide num. 30. 1» 1257 FEBR. 13. NUM. 120, 121. 199 prebenda, Wissegradensibus canonicis, pleno iure contulit et donavit, presentis scripti patrocinio et nostri sygilli munimine confirmamus; adicientes insuper et firmiter sanc-tientes, ut de augmento huiusmodi anniversarius tuus in ecclesia Wissegradensi iuxta eiusdem ecclesie consuetudinem approbatam6 sollempniter et semper agatur et ut in 5 eadem capella divinum officiumc cumc animarum cura nullatenus negligatur, prout in privilegio eiusdem domini principis et in rescripto eiusdem privilegii superius conti-netur. Actum Präge anno Domini M°CC0L0VII°, idus«" februarii, pontificatus nostri anno XVI°. 121. 10 Nicolaus, episcopus Pragensis, hospitali s. Francisci Pragae possessionem iuris patronatus et ecclesiarum expresse nominatarum confirmat. Pragae 1257 febr. 13. Autographum in membránu scriptum in SÜA Pragae (archivům Crucigerorum cum Stella rubea Pragae, sign. 444 (3612/5)) asservalur (A). — Apographum exstat in cod. mnscro 15 chart, saec. XVII. (1654), qui „Liber aureus" appellalur, ibidem (sign. Vjl, 202) asservato, pag. 59—61 (B). —Aliud apographum saec. XVII.—XVIII. [manu praepositi s. Hippolyti apud Znojmo Th. Aug. Frendl scriptum] cod. mnscrus chart. „Privilegium Wenceslai, Bohemiae regis IV., datum Pragae anno Domini 1235 ... etc. etc." intitulatus, in SAR Brunae (archivům praepositurae s. Hippolyti apud Znojmo, sign. IV D 24) asservatus conti- 20 net, pag. 29—30 (C). —■ Rohemicam versionem A praebet Beckovský, Poselkyně IV (1100), pag. 415, ex qua editione inferius sub * textům chartae vide (T). Ed: CDM V, pag. 241 num. 28 (ex C forlasse). Reg: Reg II, pag. 53 num. 140. — CIM II, pag. 32 num. 8. — Teige II, pag. 267 num. 1. Lit: KK, pag. 158 n. 3 (manus scribae). — Nový, Listiny, pag. 57 (a) idem—haud omnino 25 rede —, b) aeeeptio textus in librum formarum Thobiae de Bechyně facta statuitur). — Dušková, Formular Tobiáše z Bechyně, pag. 54 (idem atque sub b superius statuitur). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 369 (III). Scriba: N 3 V 80 = destinalarii proprius. Cf. Exempla script, in CDB IV. 2, num. 25. Dictator: fortasse destinalarii proprius. :5(> Textus chartae cum quibusdam praetermissionibus nec non mutationibus in librum formarum Thobiae de Bechyně videtur esse receplus. Vide Novák, Formulář, pag. 116 num. 146. Auto-grapho laeso putredine nec non conservation minus apte facta nisi, vix totum textum chartae legere possimus, nisi apographa chartae praesto sint. In chartae textu edendo eas partes eins uncis clausimus, quorum nulla vestigia remanserunt. 35 120. a) ,Boenť B. — b) ,appbata' B. — ™) Scriba primům ,offici cum' seripsit, sed postea ,cum' in ,u' correxit et inepte ,q^' addidit B. — <*) ,id°' B; cf. num. 119 nota h. *) Notandum est utilem tructationem chartac nostrae olim nostrum discipulum et sociuni laboris nostri J. Bistřický in dissertatione sua (cuius manuseriptum in bibliotheca nostra exstat) a. 1953 confecta praebuisse. — 2) Vide chartám Přemysli Otakaři II. sub eodem dalo (num. 119), 40 quam autographo chartae nostrae consensus formula episcopi omissa verbum e verba insertam esse pufamus. Cf. ibidem n. 1. 200 NUM. 121. 1257 FEBR. 13. Vide: I J. 2 a, Nicolaus episcopus (E), 3, Crucigeri cum stella rubea (F). % Nicolaus s, dei gracia Pragensis episcopus, magistro et fratribus hospitalis sancti Francisci Pragensis salutem imperpetuum. Dignum et congruum esti- mavimus equitas || quoque rationis exposcit, quod piis votis et honestis petentium desideriis favore benivolo concurrentes, prebeamus etiam nostre liberalitatis assen-sum. Hinc est, quod ius patronatus [| et ipsas ecclesias, quas clare memorie Wencezlaus, rex Bohemorum,1 aliique nobiles seu fideles Pragensis dyocesis vobis et vestro hospitali ad usum ac sustentationem in||firmorum eiusdem hospitalis cum omnibus reditibus et aliis pertinenciis contulerunt, vobis tenore presentium salvo iure obedientie, quam tenentur rectores ecclesiarum ipsarum parrochialium nobis nostrisque archidiaconis exhiber[e]a in spiritualibus nec non etiam in temperalibus,6 imperpetuum confirma-mus. Ecclesie autem iste sunt: sancti Francisci ad pedem pontis in civitate Pragensi, ecclesia sancti Valentini infra muros, ecclesia sancti Petri in vico Tevthonicorum extra muros, ecclesia sancti Stephani in Ribenic, ecclesia in Cubito cum suis filiabus et aliis pertinenciis, ecclesia in Wirbna cum decimis et pertinentiis suis, ecclesia in Revnicz cum filia et villis et decimis et aliis pertinentiis post mortem Cunradi plebani, qui nunc est, ecclesia in Lupetin, ecclesia in Tsirnvcz, ecclesia in Boroticz, ecclesia in Sliweinz, ecclesia in Tys, ecclesia in Misa cum fdiabus suis, ecclesia in Ponte sancti Wencezlai extra muros, ecclesia in Lvtomeriz sancte Marie extra muros, ecclesia in D[u]ba et aliis pertinentiis. Han[c] igitur donationem, quam predictus rex aliique nobiles seu fideles ad usum infirmorum vestri h[o]sp[i]talis ac fratrum inibi servien-tium pia devotione ordinaverunt, ratam habentes et fir[m]am predictas ec[c]les[i]as et capellas cum suis reditibus libera voluntate divine retrib[ut]ion[is intuitu] salvis deci[m]is episcopalibus, videlicet sex denariorum, qui de quolibet manso tam vestro-rum quam aliorum hominum, qu[i] ad easdem parrochias pertinere noscuntur, per totjum regnum] Bohfemie conver]tuntur, tarn in spiritualibus quam in temporalibus, perpet[u]is temporibus vobis vestrisque fratribus confirmamus. In cuius rei argumentům presentem paginam conscr[i]bi fecimus et sigilli nostri munimine rob[orar]i. Huius autem confirmationis testes sunt: Thobias prepositus, Uitus decanus, Radozlaus archidiaconus, frater Thomas prior hospitalis, fráter Merbota vicemagister, frater Fridericus, frater Zbramirus, frater Symon, frater Cunradus de Wormatia," frater Teodericus, frater Fridericus, frater Wolframus de ordine fratrum Minorum et alii quam plures. Acta sunt hec Prage anno incarnationis dominice M°CC0L0VII°, idus6 *februarii, quintadecima indictione.* Sigillum: in filis sericis flavi et rubri colons appendebat; nunc avulsum et deperditum est. 121. °) Quae hie et inferius uncis clauduntur, cum membrana putrefacta perierunt A. —■ b) Ita A. — c) ,Wormf A. — <*-*) Verbis competenter distentis scriptum est A. x) Morte obiit 1253 sept. 22. 1257 FEBR. 13. - 26. NUM. 121, 122. 201 121.* My MikuláS, z boží milosti pražský biskup, mistrovi a bratřím špitala svatého Františka v Praze pozdravení. Za slušné a za spravedlivé jsme uznali, neboť i spravedlnost to sebou přináší, abychom chvalitebným žádostem dle naší možnosti a přívětivosti zadosti učinili. A protož 5 ius patronatus a kostely s vším jejich právem, které slavné paměti Vácslav, král český, též jiní urození páni a dobrodincové Vám a Vašemu špitálu k dokonalejšímu vyživení se všemi užitky a příležitostmi darovali přítomným listem salvo iure obedientiae, nevynímaje však povinnou poslušnost, kterou řiditelové těch kostelův farních nám a naším arcíjáhnům povinni jsou proka-zovati, jak v duchovních tak i v světských neb časných věcech, na věčné časy potvrzujeme. io Kostelové pak jsou tito: kostel svatého Františka blíž mostu v městě Pražském, kostel svatého Valentina v témž městě, kostel svatého Petra v ulici Křižovníkův Německých na předhradí Pražském, kostel svatého Štěpána na Rybníčku, kostel v městě Loktu s přináležejícími kostely s vším jich příslušenstvím, kostel v Vrbně s desátky a s vším příslušenstvím, kostel v městečku Řevnici s druhým přináležejícím kostelem též s vesnicemi, s desátky a jiným příslušenstvím. 15 kostel v Hloupětíně, kostel v Mírnoci, kostel v Boroticích, kostel v Slivenci, kostel v Tisu, kostel v Stříbře s jinými přináležejícími kostely, kostel svatého Vácslava na předměstí Mosteckém, kostel panny Marie na předměstí Litoměřickém, kostel v Dubě s vším příslušenstvím. K lepšímu toho všeho potvrzení list tento vlastní rukou jsme podepsali a sekrytem naším ujistili, čehož také svědkové jsou tito: Vít děkan, Radoslav arci jáhen, kněz Tomáš převor špitala, kněz Merbota 20 mistr, kněz Fridrich, knéz Zbramírus, kněz Šimon, kněz Kunrád z Vorová, kněz Theodorik, kněz Volfram z řádu Menších bratří svatého Františka a jiní mnozí. Dáno v Praze léta vtělení Krista Pána 1257, dne 13. mčsíce února. 122. Bruno, episcopus Olomucensis, in quaestione inter monasterium Cellae b. Mariae V. 25 Brunae et fratrem Geldolphum, magistrům hospitalis s. Johannis [Hierosolgmitani] in [Antiqua] Bruna, super decimis in Královo Pole verteilte statuit et ordinal. In Pustiměř 1257 febr. 26. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům monasterii Cellae b. Marine V. Brunae, sign. Jesuité Brno 14 B) asservatur (A). :i0 Ed: CDM III, pag. 235 num. 249 (ex A). Reg: Reg II, pag. 56 num. 145. — Šebánek, Archivy, pag. 24 num. 134 (ex A). Lit: KK, pag. 209—210. Scriba: B 1 = Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script, num. 2 b, 4. Dictator: Conradus, notarius episcopi, qui stilo canonico utitur. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (I), Conradus notarius (D), 3, Bruna, Cella b. Mariae V. (A), Ordo hosp. s. Johannis Hierosol. (I). 202 NUM. 122, 123. 1257 FEBR. 26. - APR. 15. Bruno, dei gratia Olomucensis episcopus. Cum inter sororem Herburgam et conventum Celle sancte Marie || in Brunna ex una parte et fratrem Gheldolfum, magistrům hospitalis sancti Iohannis eiusdem loci, super quibusdam || decimis de Cuneghesvelde® ex altera nomine ipsius hospitalis coram nobis questio verteretur, tandem ambe par||tes pro bono pacis et concordie in nos tamquam in personam ami-cabilem concorditer convenerunt, promittentes in manus nostras fide prestita ratum habere, quicquid super hiis statuere curaremus. Cognitis igitur iuribus0 utriusque partis sic habito consilio statuimus et ordinavimus inter partes, quod predicte soror Herburgis et conventus Celle sanctec Mariec prefato fratri G., magistro hospitalis sancti Iohannis, et suis successoribus et eorum nomine hospitali predicto sexaginta denarios nomine decime de aratura una in Cuneghesuelde,rf quam ibidem habent sepedicte soror Herburgis et conventus, in festo sancti Martini1 singulis annis solvant, hoc salvo, ut si de terra illa, de qua decime petebantur, plus est quam aratura, dicte sorores et earum claustrum secundum extimationem et ratam predicte solutionis eidem hospitali de superfluo unius arature decimas in eodem termino solvere teneantur. Quam ordinationem soror Herburgis et Gotfridus, procurator sororum, habens super hoc speciale mandátům, et frater Ricquinus, pro ipso hospitali mandátům habens simile, ratam habuerunt et spontanee acceptarunt. In cuius rei testimonium presentem scribi paginam et sigilli nostri iussimus munimine roborari. Actum in Puztimir IUI kalendas march, anno Domini M0CC°LVII° presentibus hiis testibus: Bartholomeo archidiaconoe Olomucensi, magistro Iohanne archidiacono" Prerouensi, Heydolfo archi-diacono6 Opauiensi, magistro Stephano, Alexio canonicis Olomucensibus, Friderico vicario sancti Mauricii in Olomuz et^ aliis quam pluribus/ Sigillum: Bmnonis, episcopi Olomucensis, in scidula membranacea illaesum tippendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12. 123. Alexander IV. papa monaslerio in Milevsko indulget, ul ecclesiae parochiali fs. Aegidii] pleno iure ad dictum monasterium pertinenti collecta, tallia sive procuratio a quocumque imponi nequeat. Laterani [1257J apr. 15. 122. °) jGuneghesveld*' A. — b) Prima ,i' in ,j' sine rasura correcta est A. — °-e) Scriba primum vocem ,Marie' praetermisit, postea suum errorem hoc modo reparavit: ultimam ,e' in voce ,sancte' erasit et super linea titulo supplevit; denique vocem ,Mar' in fine lineae addidit. Haec omnia Charta finita atramento obscuriore et penna acutiore fecit. — a) ,Cuneghesue]d'' A. —e) ,archidacono' A. — f-f) Verbis competenter dislentis scriptum est A. *) Nov. 11. 1257 APR. 15. NUM. 123, 124. 203 Apographum exstat in Alexandři IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 25), fol. 36" ep. 270 (R). Ed: Loye-Ceniual, Les registres, pag. 579 num. 1881 (ex R). Reg: Palacký, Reise, pag. 37 num. 266 (ex R). — Reg II, pag. 57 num. 149. — Potthast II, pag. 1376 num. 16818. Abbati1 et conventui nionasterii de Mileuzk, Premonstratensis ordinis, Pra-gensis diocesis.a Exigentibus vestre devotionis mentis, votis vestris libenter annuimus et petitiones vestras, quantum cum deo possumus, favorabiliter exaudimus. Significastis siquidem nobis, quod vos quandam parrochialem habetis ecclesiam infra septa vestri monasterii,2 que ad vos pleno iure noscitur pertinere, in qua etiam per idoneam personam ipsius monasterii fecistis a tempore, cuius non existit memoria, et facitis deserviri et eiusdem proventus sustentationi vestre totaliter deputatis, pro qua, sicut et pro ceteris possessionibus vestris, collectas et tallias ac procurationes, si que vobis per legatos et nuntios sedis apostolice seu per diocesanum vestrum vel per quemcumque alium imponuntur aut a vobis etiam exiguntur, persolvitis et hactenus persolvistis. Nos igitur, vestris supplicationibus inclinati, ut per predictos seu quos-cunque alios eidem ecclesie singulariter collecta vel tallia sive procuratio imponi ne-queat aut exigi ab eadem, nec vos ad exhibitionem ipsarum pro dicta ecclesia specialiter compelli possitis, veris existentibus supradictis auctoritate vobis presentium indulge-mus. Nulli nostre concessionis etc.3 Datum Laterani XVII kalendas maii, anno tertio. 124. Alexander IV. papa omnibus, qui ecclesiam in Kaplice visitaverint, indulgentias concedit. Laterani [1257] apr. 15. Apographum exstat in Alexandři IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 25), fol. 36«—37 ep. 272 (R). Reg: Palacký, Reise, pag. 37 num. 267 (ex R). — Reg II, pag. 57 num. 147. — Potthast II, pag. 1376 num. 16816. — Loye-Cenival, Les registres, pag. 579 num. 1883 (ex R). Litterae monasterio ord. Praemonstratensis in Milevsko datae sunt. 123. °) Superscripts colore rubro scripta est in R. Nomen ignoramus. —2) Scilicet ecclesiam s. Aegidii, quondam parochialem, nunc cimiteria-lem, iuxta monasterium in Milevsko sitam, sicut nos v. d. K. Dolista certiores fecit. — ") Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 204 NUM. 124, 125. 1257 APH. 15. Universis Christi lidelibus presentes litteras inspecturis." Vite perennis gloria ... collaudetur.1 Rogamus ... iniungentes, quatenus ad ecclesiam beate Marie in Capliz,2 Pragensis diocesis, imploraturi ... accedatis.1 Nos enim, ut Christi fideles quasi per prémia salubriter ad merita invitemus, de omnipotentis dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi omnibus vere penitenti-bus et confessis, qui cum debita reverentia illuc in Assumptionis beate Marie virginis et apostolorum Petri et Pauli festivitatibus ac in Omnium sanctorum commemoratione accesserint, annuatim quadraginta dies ... relaxamus.3 Datum Laterani XVII kalendas maii, anno tertio. 125. Alexander IV. papa omnibus, qui ecclesiam in Nová Ves [u Mladé VožiceJ visita-vcňnt, indulgentias concedit. Laterani [1257J apr. 15. Apographum exstal in Alexandři IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 25), fol. 37 ep. 273 (R). Reg: Palacký, Reisc, pag. 37 num. 268 (ex R). — Reg II, pag. 57 num. 148. — Potthast II. pag. 1376 num. 16817. — Loye-Cenival, Les registres, pag. 580 num. 1884 (ex R). Litterae monasterio ord. Praemonstratensis in Milevsko datae sunt. Eisdem.a 1 Vite perennis gloria etc. ut in alia, usque iniungentes,1 quate- nus ad ecclesiam sancte Caterine in Lazice, Pragensis diocesis, imploraturi ... accedatis.1 Nos enim, ut Christi fideles quasi per prémia salubriter ad merita invitemus, de omnipotentis dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi omnibus vere penitentibus et confessis, qui cum debita reverentia illuc in festo ipsius sancte et in die Dedicationis eiusdem ecclesie accesserint, annuatim quadraginta dies etc., usque relaxamus.1 Datum ut supra.1 124. a) Superscriptio colore rubro scripta est R. ') Vide CDB IV, pag. 374 num. 210. — 2) Fortasse hodierna ecclesia s. Floriáni (non ecclesiu ss. Petri et Pauli) hic intelligitur, sicut nos v. d. K. Dolista benignissime certiores fecit. — 3) Vide CDB IV, pag. 159 num. 70. 125. ») Superscriptio colore rubro scripta est R. *) Vide num. praecedentem 124 nec non numeros ibidem citalos. 1257 APR. 17. NUM. 126. 205 126. Alexander IV. papa [Bertholdo (?)], abbati de Postoloprty, /Nicoiao (?)], decano Vratislaviensi, et Herbordo, decano Olomucensi, mandat, ut controversy am inter sanctimo-niales [domus Dominici sepulchri J in Světec et fratres hospitalis [s. Johannis J Hierosoly-mitani de Bohemia, qui Hlas invitas ordinem suum profiteri et oboedientiam sibi praestare compellant, disceptent. Laterani [1257] apr. 17. Aulographum in membrána scriptum in SÚA Pragae (arch, domus Dominici sepulchri in Zderaz, sign. L IV ŘKřb, Zderaz num. 8) asservalur (A). Ed: Dobner, Monumenla IV, pag. 266 num. 78 (ex A). — Delaville, Cartulaire II, pag. 846 num. 2870 (e copia saec. XVIII.). Reg: CDS VII. 2, pag. 66 num..972. - Reg II, pag. 60 num. 152. — Potthast II, pag. 1377 num. 16820. In autographi marginis superioris angulo dextro „dat" duabus lineis deletum, in chartae replicatae margine dextro „la. M" (Lancerius Mediolanensis (?)) legitur, in tergi parte superiore ductus scripturae exstant; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. Alexander episcopus, servus servorum dei, dilectis iiliis..,1 abbati de Porta Apo-stolorum, ordinis sancti Benedicti, Pragensis diocesis, ..2 Wratisla||uiensi et ..3 Olu-mucensi decanis, salutem et apostolicam benedictionem. Dilecte in Christo filie..4 magistra et sorores ecclesie de Sowez nobis si||gnificare curarunt, quod ..5 magister et fratres hospitalis Ierosolimitani dea Boemia ea occasione dumtaxat, quod ipse aliquando eorum || signum de ipsorum voluntate in suis portarunt vestibus, licet, quod eorum ordinem profiteri nolebant, semper fuerint protestate et adhuc eorumdem fratrum vel alterius ordinis observantiam minime sint professe, dictorum fratrum profiteri ordinem et obedientiam sibi prestare, ipsas compellunt invitas, eas occasione huiusmodi laboribus et expensis multipliciter aggravando. Quocirca discretioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus vocatis, qui fuerint evocandi, et auditis hinc inde propositis, quod canonicum fuerit, appellatione postposita statuatis, facien-tes, quod decreveritis, per censuram ecclesiasticam firmiter observari. Testes autem, ... subtraxerint, per censuram eandem, appellatione ... perhibere.6 Quod si non omnes ... exequantur.6 Datum0 Laterani XV kalendas maii, pontificatus [nostri]0 anno tertio.0 Bulla: Alexandři IV. papae in filis cannabinis illaesa appendet. Cf. Diekamp num. 6, IV, pag. 532, typ. II. 126. «) In loco raso scriptum est A. — bb) Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. — c) Vox ,nostrť plene commit A. *) Fortasse Bertholdo. — 2) Fortasse Nicolao. — 3) Herbordo. — *) Nomen ignoramus. — 5) Fortasse Henricus. —6) Vide CDB IV, pag. 125 num. 41. 206 NUM. 127, 128. 1257 APR. 27. - MAII 7. 127. Nicolaus, episcopus Pragensis, nominalim Brunonem, episcopum Olomucensem, certiorari facit se Itransumptum] rescripti Lucii III. papae sub sigillo abbatis et capituli generalis ordinis Praemonstralensis eidem ordini datum vidisse, tenorem eius inseri faciens; Martinus, abbas Brevnoviensis, et Vitus, decanus ecclesiae Pragensis, idem protestantur. — 1257 apr. 27. Apographum saec. XVII. in mnscro chart. „Copiae Zabrdovicenses" intitulato in archive-parochiae in Brno-Zábrdovice asservato exstabat, nunc autem latet, fol. 10°—llv (B).1 — Apographum manu v. d. J. B. Dlabač, O. Praem., scriptum in mnscro chart, bibliothecae Straho-viensis (nunc PNP Pragae) sub titulo „Zabrdovicensia diplomata 1209—1679" (sign. DL III 24) asservatur, fol. 8—8V (C). — Teste C apographum chartae nostrae etiam in codice diploma-tico chartaceo Zábrdovicemi apographorum inter Cerronianos Brunae erat, qui autem latet (D). Dictator: ignotus, fortasse cancellariae episcopi proprius. Vide: II. 2 a, Nicolaus episcopus (F), 2 b, Bruno episcopus (K), 3, Břevnov-Rajhrad (P), Praga, ecclesia capit. (D). Venerabiii in Christo fratri ac amico charissimo, domino Brunoni, dei gratia Olomucensi episcopo, ac universis, ad quos praesens scriptum pervenerit, Nicolaus, eadem gratia ecclesiae Pragensis episcopus, cum sincero affectu salutem in omnium salvatore. Noveritis, quod nos rescriptum domini Lucii papae III. sub sigillo domini abbatis Praemonstratensis2 ac eiusdem ordinis capituli generalis non viciatum,a non cancellatum, non in aliqua sui parte abolitum vidimus et legimus in haec verba: Lucius episcopus, servus servorum dei, etc.3 In cuius rei testimonium sigillum nostrum duximus praesentibus apponendum. Nos quoque Martinus, dei patientia abbas Brevnoviensis, ordinis sancti Benedicti, Pragensis dioecesis,0 et Vitus, decanus ecclesiae Pragensis, sub appensione sigillorum nostrorum idem fideliter protestamur. Datum anno Domini MCCLVII, quinto calendas maii. 128. Bruno, episcopus Olomucensis, ecclesiam de Přibice consecrans, decimas villarum expresse nominatarum ad eandem ecclesiam pertinere debere confirmat. In Přibice 1257 maii 7. 127. a) .vitiatum' C. — ») .dictus' B, C. J) Accuratam copiam chartae ex B gratitudini v. d. K. Dolista debemus. — 2) Nomen ignoramus. — 3) Sequitur tenor privilegii tuitionis sollemnis formae Lucii III. papae ,Anagniae... VI idus martii, indictione II, incarnationis dominicae anno MCLXXXIII, pontificatus vero domini Lucii papae III anno III' (— 1184 mart. 10) dati, in la Paige, Bibliotheca Praem. ord., pag. 635 num. 21 (cf. etiam Weissthanner, Die Urkunden, pag. 259 num. 272) typis editi, cuius tenor imprimis cum illo munimento concordat, quod Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 233 num. 3 edidit. 1257 MAII 7. NUM. 128. 207 Autographum in membrána scriptum in SUA Prague (archivům magni prioratus Meliten-sium, sign. Jo XXXVIII, Brno 9) asservatur (A).1 Ed: CDM III, pag. 242 num. 254 (ex A). Reg: Reg II, pag. 61 num. 156. 5 Lit: R~K, pag. 214—215. — Dušková, Urkundenwesen, pag. 371 n. 36 (charta dubiae fldei adinstar denotatur). In tergo chartae manu saec. XIII. (registratoris hospitalis Brunensis) „De Priwicz" scriptum legitur (A). Scriba: B 10, qui munere scribae in cancellaria episcopi, sed posterioribus annis demum, 10 fungi videtur; eadem manu enim charta Přemysli Otakaři II. Brunoni, episcopo Olomuccnsi, Pragae 1269 apr. 10 (num. 584+) data scripta est (= P II 70).' Exempla script, num. 2 b, 6. Dictator: Conradus, notarius episcopi Brunonis, seu alius nolarius e circulo diplomatico Olomuccnsi, qui proprietatibus stili Conradi notarii utitur. Chartám non anno 1257, sed aliquot annos post scriptum esse verisimiliter coniciendum est. 15 De sinceritate chartae autem non est dubitandum. Vide: II, 2b, Bruno episcopus (L),Conradus notarius (E), 3, Or do hosp.s. Johannis Hierosol. (K). [B]runo,a dei gratia episcopus Olomucensis, omnibus Christi fidelibus presentem paginam inspecturis salutem in Domino. || Officii nostri debitum excercentes,0 20 cooperante sancti spiritus gratia, in dono consecrationis ecclesie de Priwiz || in honore sancti Iohannis Baptisté dedicate, cuius dotem et decimas integras omnis annone, magnas et mij|nutas, villarum videlicet de Priwiz, de Prenwiz vero et de Topalan de octo laneis integras decimas omnis annone, de Yuuans enim de quolibet laneo per quinque capetia omnis annone, de Szetes autem et de Boronawiz boemicales decimas 25 de quolibet laneo per tria capecia et omni iure alio parrochiali spectantes, invenimus ad ecclesiam supradictam, asserentibus ita esse et fuisse multis temporibus retroactis viris fide dignis eiusdem ecclesie plebesanis; nos vero iura ecclesiarum presertim parrochialium cupientes illibata permanere, decimas integras et minutas villarum predictarum, prout superius est premissum, debere in perpetuum pertinere ad preno- 30 minatam ecclesiam in Priwiz auctoritate ordinaria confirmamus. In cuius rei testimonium et memoriam sempiternam eidem ecclesie dari fecimus presens scriptum sigilli nostri munimine roboratum. Datum anno Domini millesimo ducentesimo LVII°, nonas* mai* in loco antedicto. Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis, in filis sericis flavi et rubri coloris laesum appendel. 35 Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12. 128. °) Ad litteram maiorem depingcndam spatium vacuum relictum est A. Litteram hanc manus multo posterior addidit. — &) Ita A. Ecclesiam in Přibice iam a. 1257 ad hospitale s. Johannis Hierosolymilani in Antiqua Bruna pertinere verisimilis est conieclura. — 2) Notandum est similem manum etiam in subscriptio-4u nibus eleclionis chartae Theoderici, episcopi Olomucensis, in Olomouc 1281 mart. 26 datae (Reg II. pag. 539 num. 1236) occurrisse. 208 NUM. 129. A. 1257 MAII 31. 129. Arnoldus abbas et conventus monasterii in Třebíč, Johannes, praepositus in Louňo-vice, Bertholdus, guardianus ordinis fratrum Minorum domus s. Mariae in Jihlava, et Eberhardus, prior domus Praedicatorum s. Crucis ibidem, ad petitionem Marsilii, abbatis in Zeliv, privilegia a Hermanno dido Balko, magistro domus Theutonicorum, a Roberto, ■> episcopo Olomucensi, et a Venceslao I., rege Bohemiae, monasterio in Želiv data vidimant, tenorem eorum inseri facientes. — fante 1257 maii 31 ].1 Autographum in membrána scriptum teste Antonio Boček1 in archivo mon. Siloensis asserva-batur, dudum autem latet (A). — Apographum saec. XV. exstat in copiario Siloensi membra- i" naceo, in SÚA Pragae (archivům mon. in Strahov, sign. ŘP Strahov, lib. 43) asservalo, pag. 26—27 (B). — Copia manu v. d. G. Friedrich e quodam vetustiore exemplo, seu potius ex autographo nunc latente, exarata in Fr (sign. 3, num. 386) asservatur (C).* — De pluribus recentioribus apographis chartae illud commemoretur, quod editor CDM VII (v. d. P. Chlumecký) ab archivario Siloensi (v. d. V. Bezděka) accepit (D).* — Cf. etiam chartám Brunonis, is episcopi Olomucensis, in Třebíč 1257 dec. 2 datam, inferius num. 139.* Ed: CDM VII, pag. 760 num. 113 (ex D, ad a. 1257). Reg: Chlumecký, Die Regesten, pag. 13 num. 1 (chartám inter 1234—1258 ponit). — Reg II, pag. 68 num. 171 (ad a. 1257). Lit: Mezník, Falsa želivská, pag. 5 ss (chartám inter a. 1256 et 1257 maii 31 ponit). 20 Dictator: ignotus, qui communi slilo utitur. Vide: II. 3, Třebíč (A), Louňovice (A), Želiv (B), Ordo fratrum Minorum (B), Ordo fratrum Praedicatorum (C). In nomine sancte et individue trinitatis amen. Quia per successiones temporum etc.6 Robertus, miseracione divina Olomucensis ecclesie episcopus, etc.7 In nomine sancte et 25 individue trinitatis amen. Nos Wenceslaus, dei gracia rex Boemorum, etc.s Nos itaque Arnoldus abbas et conventus ecclesie Trebetshensis,« ordinis sancti Benedicti, dyocesis Olomucensis, et ego Iohannes, prepositus Lunewizensis,6 dyocesis Pragensis, ordinis Premonstratensis, nec non et ego frater Bertoldus, ordinis Minorum fratrum, domus sancte Marie inc Iglauia gardianus, et ego frater Eberhardus de ordine Predicatorum, 30 fratrum0 domus sancte Crucis eiusdem loci prior, dyocesis* Olomucensis, privilegia ecclesie Syloensis, Pragensis diocesis, quorum presens cartula continet tenores, reci-pientes super ecclesiis in Gyglaua et in Humpolz'' ac earum attinenciis^ universis per venerabilem virum Marsilium, predicte ecclesie Syloensis abbatem, ordinis Premonstratensis, nobis exhibita et ostensa vidimus et perspeximus non abolita, non cancellata 35 nec in parte sui aliqua viciata, sed in omnibus debito modo ac sollerter procurata. In testimonium eorumdem, quorum vidimus originalia, predicti abbatis Marsilii ecclesie Syloensis prenotate piis precibus ac devotis acclinati presens transscriptum^ sigillorum nostrorum curavimus munimine roborari. 1257 MAII 31. NUM. 129, 130. 209 Sigilla: teste Ant. Boček (vide superius) autographum charlae A sigillis munitum erat, quorum primům et tertium illaesum fuit. 130.+ Bruno, episcopus Olomucensis, ad preces conventus monasterii Siloensis nec non 5 civium in Jihlava ecclesiam [s. Jacobi in Jihlava] dedicans, de anniversario dedicationis et indulgentiis ordinans, dotem ecclesiae et munera plebani eius circumscribit. In Jihlava 1257 maii 3lJ Charta dubiae fldei in membrána scripta in SUA Pragae (archivům monasterii in Strahov, sign. ŘP Strahov 8) asservatur (A). — Apographum exstai in vidimatione Theoderici, abbatis io de Strahov, et Hoyconis, abbatis de Milevsko, sine loco et nota temporis (quam cca a. 1306 ponere licet),* cuius autographum in membrána scriptum ibidem (sign. RP Strahov 27) asservatur (B). — Apographum de a. 1663 exstat in mnscro chart. „Acta parochiae Igla-viensis" inlitulato, ibidem (sign. lib. 112) asservato, pag. 3—4 (C). — Copia simplex, quam ex „actis visitationum saec. XVII." Ant. Boček adducit (D), nunc latet. 15 Ed: CDM III, pag. 241 num. 253 (ex D, ad apr. 30). Reg: Reg II, pag. 61 num. 155 (ex CDM, ad idem datum). Lit: Eisler, Geschichte Brunos, ZVGMSch 9 (1905), pag. 348 (rei deliberatio, charta ad maii 31 ponitur). — Dobiáš, Nemecké osídlení, pag. 61 ss (quaestio dotis ecclesiae deliberatur). — KK, pag. 211—214 (dipl. tractatio chartae). — Mezník, Falsa želivská, pag. 5 ss (idem). ao Scriba: B 11 ~ verisimiliier deslinatarii, videlicet monasterii Siloensis, proprius. Exempla script, num. 2 b, 7. Dictator: item verisimiliier destinatarii proprius. Ad chartám nostram (A) apud destinatarium suum confectam charta Johannis, episcopi Olomucensis, 1304 ian. 23 in Pustlmčř data (J) (Reg II, pag. 862 num. 1996) sincera, in 25 cancettaria episcopi scripta videtur alludere. Si ita est, J in eo discrepat, quod ius parochiale in Jihlava ab ecclesia s. Johannis ultra aquam in Jihlava ad ecclesiam s. Jacobi per chartám Brunonis (A igitur) translatum esse afjert. Enumeratio ecclesiarum, quae pars chartae A maxi- 129. °) ,Trebecensis' C. — b) ,Lunewicensis' C. — c) Decsi B. — <*) .diocesis' C. — e) ,Jum-polcz' C. — f) ,attinentiis' C. — ') »scriptum' C. 30 i) Notationem temporis, cui charta nostra in monumentis litterarum semper ascribitur (cca a. 1257, vide ex. gr. CDB III, pag. 48 I. 15, pag. 49 I. 20, CDB IV. 1, pag. 90 I. 20 (cum correctura in CDB IV. 2, pag. 199)), accuratius rectiusque statuere possumus, intuentes ad earn verisimillime attudi in charta Brunonis, episcopi Olomucensis, per occasionem dedicationis ecclesiae s. Jacobi fin Jihlava] ibidem 1257 maii 31 data. Vide num. 130+ notam 4. —a) Vide Collect. Ant. Boček in 35 SAR Brunae, num. 8235. — 3) Varias lectiones textus C vide in notis. —4) Quod in editione nostra haud respeximus. — 6) Vide ibidem notam 1. — e) Sequitur tenor chartae Hermanni dicti Balko, magistri domus s. Mariae Theutonicorum, s. I. a. 1233 dalae, vide CDB III, pag. 48 num. 48. —T) Sequitur tenor chartae spuriae Roberti, episcopi Olomucensis, s. I. 1233 faug. ex.] datae, vide CDB III, pag. 49 num. 49. — *) Sequitur tenor chartae spuriae Venceslai I., regis Bohemiae, Pragae 1243 40 m. mart, datae (exempt. B), vide CDB IV, pag. 89 num. 19.+ 210 NUM. 130. 1257 MAII 31. mi momenti est, respondenti enumerationi chartae J congruit. Cuius enumerationis primům fundamentům exstai iam in charta Roberti, episcopi Olomucensis, s. /. a. 1233, ut aiunt, data (CDB III, pag. 49 num. 49 (R)). Haec charta spuria habenda est, origo eius et chartae A inter se cohaerent. In A enim charta R non immediate adhibita est, sed per transumptum Arnoldi, abbatis in Třebíč, el aliorum ante 1257 maii 31 (datum A) confectum, cuius autographum 5 iam dudum latet (vide. num. 129 et inferius notam 4). Quas condiciones omnes intuenlibus chartám A fidei dubiae esse exislimandum est. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (M), 3, Zeliv (C), Aliae. ecclesiae (B'). I In nomine sancte et individue trinitatis amen. i Nos Bruno, dei gratia Olomuns-censis ecclesie episcopus, notum facimus omnibus Christi fidelibus presentibus et io futuris || hanc paginam inspecturis, quod optentu et precibus conventus ecclesie Silo-ensis et civium in Igla pridie kalendas maii, feria quinta Pentecostes,3 suffragrante« spiritus sancti gratia || ad laudem et honorem dei sanctique Iacobi appostoli65 et sancte Marie Magdalene chorum parrochialem et altare summum necnon in medio ecclesie altare unum ad honorem || sancti Nicolay et aliorum plurimorum dedicavimus sancto- is rum, de aniversario siquidem die dedicationis taliter ordinantes, ut eiusdem chori et altaris summi dedicatio feria tercia Pentecostes annis singulis peragatur, sequenti vero die dedicatio altaris sancti Nicolay. Et omnibus vere confessis et contritis devo-tionis affectu tunc inibi congregatis XLa dies de iniuncta eis penitentia et sequenti die totidem dies ad altare sancti Nicolay de omnipotentis dei et beatorum appostolorum 20 Petri et Pauli confisi dementia misericorditer relaxamus. Porro, ne ex vetustate et processu temporum in dubium prolabantur dotes ipsius ecclesie cum ambitu et termi-nis parrochie attinentibus, hoc modo, sicut in privilegiis principům invenimus,4 fecimus circumscribi, quorum08 hec sunt nomina: Pobicozel, Borisshow, Wicenow, Kozzouw, Bolemilzitz, Dobescowitz, Pořez, Lehotka, Stibor et IIm Stibor, Buccow, Zmirzna 25 et IIum Zmirzna, Sirek, molendinum, allodium cum suis agris, decimam0 vero ebdoma-dama de theloneo. In quo pago seu ambitu iam scripto per omnes villas adiacentes iam cultas seu in posterům colendas plene decime de omni grano parrochie iam dicte in sustentationem plebani ab eorum cultoribus in perpetuum annis singulis persolven-tur. Quibus e converso plebanus hec recipiens baptismum, sepulturam nec non omnia 30 ecclesiastica iura tenebitur exhibere. Cum hec ergo sane gesta sint uttilitera et decen-ter, iam dietám parrochiam cum omni dote sua presenti et futura nostram recipimus in tutelam, ut, qui temere et iniuriose contra earn presumserit nec condigne satisfe-cerit, reus anathematis cum Iuda proditore recipiat portionem. Acta sunt hec anno gratie M0CC°L0VII°. Et ut omnibus super huiusmodi gestis rationabiliter ob- 35 viemus, presentem paginam sigilli nostri munimine dedimus roboratam. Datum in Igla6 pridie kalendas maii.6 Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis, in filis sericis flavi et viridis coloris paululum laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12. 130.+ «) Ita A. — bb) Atramento valde clariore, penna acutiore scriptum est A. 40 1257 MAII 31. - IUN. 2. NUM. 130, 131. 211 131. Bruno, episcopus Olomucensis, dotem ecclesiae in Čejč [ad monasterium in Tišnov pertinentis] coram se in eius consecratione nominatam annotari facit. — 1257 iun. 2. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Tišnov, sign. Y II, 3) asservatur (A). — Apographum saec. XVIII. exstat in copiario chart. „Privilegia et documenta monasterii Tischnovicensis s. ord. Cisterciensis" intitulato in eodem archivo (FM, collect, mnscr. num. 603, iomus I.) asservato, fol. 46v—47 (B).1 Ed: CDM III, pag. 243 num. 255 (ex A). Reg: Fejčr, CDH VII. 5, pag. 580 num. 383. — Reg II, pag. 62 num. 158. — Šebánek, Archivy, pag. 24 num. 135 (ex A). Lit: KK, pag. 215—216. — Šebánek-Dušková, Panovnická a biskupská listina, pag. 113 n. 8 (terminus consecrationis cpiscopi), pag. 116 (dictator chartae). In tergo chartae manu registratoris monasterii in Tišnov saec. XIII.—XIV. scriptum legilur: „Privilegium ecclesie in Schaicz" (B) (CDB IV, pag. 330 num. 179 mendose = A). Scriba: B 1 = Conradus, notarius cpiscopi. Cf. Exempla script, num. 2 b, 4. Dictator: Conradus, notarius cpiscopi. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (N), Conradus notarius (F), 3, Tišnov (D). Bruno, dei gratia Olomucensis episcopus. Officii nostri requirit debitum, ut ea, que ecclesiis pietatis intuitu |[ conferuntur et in dotem assignantur ac deputantur in plebanis et sacerdotibus Ihesu Christo, scriptis autenticis ro||boremus, ut inteme-ratuma servetur in terris, per quod acquiritur eterna merces in celis. Noverit igitur tarn presens || hominum etas quam in Christo successura posteritas, quod nos dotem ecclesie in Cheyze, quam post fugam Cumanorum2 auctore Domino consecravimus, coram nobis in ipsius consecratione nominatam, ut eius futuris temporibus sit magis lucida et certa representatio, scripto presenti fecimus annotari, videlicet mansum unum liberum et solutum ad curiam et allodium plebani et alium mansum censualem et servilem in omnibus eidem ecclesie et plebano. Item terciam partem decimarum vini et frumenti de eadem villa Cheyze et de villa Capaniz, que ad eandem iure parro-chiali spectat ecclesiam, et terciam partem decime agnellorum. Has decimas plebanus ipsius ecclesie, quicumque pro tempore fuerit, percipiet annuatim; et hec omnia ecclesia de Cheyze nomine dotis perpetuo possidebit eaque in dotem sibi tarn mansos [130. ] x) Notae temporis chartae ,pridie kalendas maii' et ,feria quinta Pentecostes' haud congruunt. Altera nota recta, prima in ,pridie kalendas iunii' videtur esse corrigenda. —2) Eadem manu scripta est enim vidimatio abbatis Siloensis in ecclesia Želiv 1306 mart. 17 data (Reg II, pag. 900 num. 2084), quam abbas uterque supradiclus sigillo suo munivit. Cf. etiam vidimalionem eadem manu scriptum CDB IV, pag. 90 num. 19 I. 2—4 (B). —3) Vide notam 1, —• *) Hoc loco verisimiliter transumptum ab Arnoldo, abbate de Třebíč, aliisque ante 1257 maii 31 confectum commemoratur; vide num. 129. 212 NUM. 131, 132. 1257 IUN. 2. - IUL. 19. quam decimas auctoritate ordinaria confirmamus sub anathematis interminatione districtius inhibentes, ne quis nominata bona tern ere presumat invadere vel violenter auferre aut quoquo modo illicito retinere. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, anathematis sit mucrone percussus. Et ut eadem ecclesia congruis frequentetur hono-ribus et frequentantes animarum suarum salutem feliciter ibidem auctore Domino s consequantur, omnibus vere penitentibus et confessis, qui ad eandem in anniversario dedicationis sue devote ac humiliter accesserint, divine propitiationis ibidem gratiam petituri, quadraginta diesdeiniuncta sibi penitentia de omnipotentis dei misericordia relaxamus. Hane indulgentiam eidem ecclesie de Cheyze concedimus annis singulis valituram. In testimonium autem et firmitatem perpetuam omnium premissorum hanc 10 paginam inde conscribi et sigilli nostri iussimus munimine roborari. Actum IUI nonas iunii, anno Domini millesimo ducentesimo LVII,6 consecrationis nostre anno decimo.* 3 Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis, in filis sericis viridis et rubri colons paululum laesum appendet, Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12. « 132. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, privilegium Friderici IL, Romanorum et Siciliae regis, monasterio in Lilienfeld datum vidimat fet confirmatj, tenorem eius inseri faciens. In Lilienfeld 1257 iul. 19. 20 Autographum in membrána scriptum in archivo monasterii in Lilienfeld (sign, ignoramus) asservalur (A). Ed: Lorenz, Deutsche Gesch. I, pag. 454 num. 6 (e copia in archivo publico Viennae). Reg: Hanthaler, Recensus I, pag. 183 (ex A). — Böhmer, Add. sec, pag. 433 num. 91. — Reg II, pag. 63 num. 160. 25 Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 375—377 (J, L 2). Scriba: O 30 - destinatarii proprius, qui chartám eiusdem editoris in Nova Civitate primo, postea in Münchendorf 1257 maii 9 (Hanthaler, Recensus, pag. 12 num. 36 et suo tempore in regestorum serie huius tomi) scripsit. Dictator: cancellariae regiae proprius, qui forlasse Gaudentius capellanus est, nec non vestigia 30 stili cancellariae regiae (magistři Arnoldi prolonotarii) praebet. 131. a) Prima littera ,e' in loco raso scripta est A. — bt>) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expteretur, scriptum est A. *) Apographo haec nota eadem manu scripta addita est: ,Nota bene. Haec ecclesia una cum jure patronatus est alienata per commutationem pro residuis hominibus in Weimislitz et ali- 35 quibus adhuc rebus, quae exiguum fructum monasterio conferunt, anno 1557 30. aprilis, ut videre licet inter contractus.' — a) Anno 1253. — 3) Consecratio episcopi 1247 post iun. 2 videtur esse celebrata. 1257 IUL. lfl. - AUG. 8. NUM. 132, 133. 213 Vide: II. 1 a, P. 0. II., Gaudentius... capellani (H). Autographum inspicere non potuimus, imagine phototypica chartae nec non informationibus a procuratoribus archioi in Lilienfeld benignissime nobis datis usi sumus. Nos Ottacharus, dei gracia dominus regni Boemie,« dux Austrie et marchio Moravie, recognoscimus et tenore presencium protestamur, quod nos privilegium serenissimi Romanorum regis, || domini Friderici semper augusti et regis Sicílie, non cancellatum, non abolitum nec in aliqua sui parte viciatum vidimus in hec verba: I In nomine sancte et individue trinitatis. H || Fridericus, dei gracia Romanorum rex, etc.1 Et quoniam interest bonitatis regie pietatis opera non minuere sed augere, omnem libertatem et graciam supramissam in privilegiis conprehensam sigillorum nostrorum munimine duximus roborandam. Huius rei testes sunt: Heinricus abbas Sancte Crucis, Livpoldus prepositus Ardacensis, Cunradus de Zekkinge, Hadmarus de Liehtenwerd, Cvnradus de Altenburch, Dietricus de Hohenberch, Hermannus et Wernhardus frater suus de Wolfgerstorf, Berhtoldus Thossel, Arnoldus magister cellarii et alii quam plures. Datum in Lilenvelt XIIII0 kalendas augusti, in-diccione quintadecima, per manus magistři Arnoldi, anno Domini M°CC°LVI10. Sigillum: Přemysli, ducis Austriae et Stiriae nec non iuoenis regis, in filis sericis flavi et rubri colons illaesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 5, 4. 133. Alexander IV. papa [BrunoniJ, episcopo Olomucensi, merita fratrum hospitalis s. Mariae Theutonicorum in Liuoniae et Prusciae partibus collaudans mandat, ut in Bohemia, Polonia, Moravia, Pomerania ac aliis terris subsidio Livoniae et Prusciae deputatis verbum crucis contra infideles in Lettovia et Jatwesonia praedicari a nemine praeterquam a fratribus ordinis Praedicatorum patiatur. Viterbii [1257] aug. 8. Apographum saec. XV.—XVI. in cod. mnscro chart. (?) „Ordensfolianten" num. 10 dicto, in archiuo domus Theutonicorum Regiomontano asservato exstabat, fol. 19 (B); nunc autem latet. Ed: Seraphim, Preußisches UB, pag. 23 num. 29 (ex B). Editione Seraphimi (E) tantummodo usi, erroribus apertis correctis textum litterarum hoc loco intexere conati sumus. Cf. etiam litteras apostolicas eodem tempore datas, nominatim Reg II, pag. 63 num. 161, quas suo tempore etiam in regestorum serie huius tomi vide. 132. ») ,Boem£ a. J) Sequitur tenor privilegii Friderici II., Romanorum regis, monasterio Campoliliensi dati Pataviae 1217 iun. 14 (RI V. 1, pag. 217 num. 908) cum discrepantiis minimi momenti. 214 NUM. 133. 1257 AUG. 8. Alexander episcopus, servus servorum dei, venerabili fratri..,"1 episcopo Olo-mucensi, salutem et apostolicam benedictionem. A multis preteritis annis di- lecti filii fratres hospitalis sancte Marie Theutonicorum sub laboribus gravissimis et angustiis infinitis ac etiam sub expensis, que summam quinquaginta milium marcarum argenti excedere dinoscuntur, toto propter hoc ipsorum ordine ad egestatem nimiam iam redacto, fidem catholicam in Liuonie ac Pruscie partibus virili animo et indefesso spiritu exaltare ad dei gloriam studuerunt, ita quod propter hoc fere quingenti ex eisdem fratribus manibus infidelium, prout accepimus, crudeliter sunt occisi. Huius siquidem negotii magnitudinem gratiosi favoris presidio iugiter indigentem circum-specta benignitas apostolice sedis diligenter attendens, Boemiam, Poloniam, Mo-rauiam, Pomeraniam et quasdam alias provincias ac terras fratribus eisdem in predicta-rum Liuonie ac Pruscie subsidium deputavit, iniuncto dilectis fdiis prioribus et fratribus ordinis Predicatorum in Boemia et provinciis ac terris iam dictis, ut6 cum omni diligencia sub ea forma predicent verbum crucis, quod Christi fideles de provinciis et terris eisdem, qui crucis signaculum propter hoc duxerint assumendum, illam in-dulgenciam idemque privilegium consequantur, que transeuntibus in Terre sancte subsidium a sede apostolica in generali concilio2 sunt concessa. Cum autem dicti fratres hospitalis eiusdem, qui iam maiorem partem dictarum Liuonie ac Pruscie christiano dominio triumphante divina dextera subiugarunt, sine peregrinorum auxilio non possint in partibus illis subsistere vel se a mortis discrimine preservare, volumus et fraternitati tue per apostolica scripta districte precipiendo mandamus, quatenus in Boemia, Polonia, Morauia, Pomerania et provinciis ac terris aliis supra-dictis, que sunt predictarum Liuonie ac Pruscie deputate subsidio, per quascumque litteras a sede apostolica seu legatis eiusdem impetratas vel decetero impetrandas verbum crucis contra paganos et quoslibet alios infideles in Lectouia et Gzetuesia seu quibuscumque aliis partibus constitutos predicari ab aliquo preterquam a pre-dictis prioribus ac fratribus ordinis Predicatorum et personis aliis, quibus ad instan-ciam fratrum ipsius hospitalis huiusmodi predicacionis officium est a predicta sede apostolica commissum, nullatenus patiaris; sed litteras ipsas, fratribus hospitalis eiusdem contrarias et dampnosas quoad predicandum in Boemia et provinciis ac terris aliis memoratis, auctoritate nostra per te vel per alium decernas irritas et inanes, maxime cum intencionis nostre nunquam fuerit nec existat, quod negocium tot expensis et laboribus ac tanti sanguinis effusione promotum deberet in aliquo impediri pretextu litterarum, quas pro paganis et quibuscumque aliis infidelibus im-pugnandis a predicta sede seu legatis eius impetrari contingeret aut intuitu alterius predicacionis, quam sit ilia, que prefatis prioribus et fratribus ordinis Predicatorum a felicis recordacionis Gregorii et Innocencii, Romanis pontificibus, predecessoribus nostris, et a nobis eciam est commissa.3 Ceterum si forte aliqui pretextu predicacionis a nobis vel quocumque alio sibi commisse negocium ipsum impedire aut perturbare et peregrinos avertere a subsidio predictarum Liuonie ac Pruscie presumant vel in preceptores et fratres ipsius hospitalis aut in crucesignatos seu quoscumque alios 1257 AUG. 8. - OCT. 2. NUM. 133, 134. 215 occasione ipsorum excommunicacionis vel suspensionis aut interdicti sententiasc hactenus promulgarunt vel promulgare presumpserint in futurum, tu illos desistere ab huiusmodi presumpcione monicione premissa compellens sententiasc easdem, et quitquid ex eis vel ob ipsas secutum est, eadem auctoritate in irritum revocare pro-5 cures nec permittas, quod huiusmodi presumptores obtentu sue predicacionis pre-ceptores et fratres eosdem super aliqua procuracione vel subsidio prestando sibi mo-lestare audeant vel presumant non obstantibus aliquibus litteris seu privilegiis aposto-licis et legatorum predictorum, de quibus et quorum toto tenore oporteat in presenti-bus fieri mencionem, aut constitucione de duabus dietis edita in concilio generali;4 io contradictores, cuiuscumque ordinis aut religionis vel condicionis seu dignitatis existant, per censuram ecclesiasticam appellacione postposita conpescendo, invocato ad hoc, si necesse fuerit, auxilio brachu secularis. Mandátům siquidem nostrum sic adimpleas in hac parte, ut exinde digna laudibus et favoris augmento apud nos tua sinceritas habeatur. Datum Viterbii VI idus augusti, pontificatus nostri anno is tercio. 134. Nicolaus, episcopus Pragensis, fad commodum fratrum ordinis TheutonicorumJ litteras Alexandři IV. papae vidimat, tenorem ear um inseri faciens. Prague 1257 oct. 2. 20 Autographum in membrána scriptum in archivo domus Theutonicorum Gotingae (sign. scr. 17 num. 10) asservatur (A). Ed: Phillippi, Preußisches UB I. 2, pag. 27 num. 32 (ex A). Reg: Joachim-Hubatsch, Regesta ord. Theut. II, pag. 21 num. 159 (ex A). Lit: Nový, Listiny, pag. 56, 108 n. 116 a (charta haud omnino recte tractatur). 25 In tergo chartae manu saec. XIII. scriptum legitur: „Littera episcopi Pragensis contra fratres Predicatores Boemie, Polonie et Pomeranie" (F). Scriba: N 7 = cancellariae episcopi proprius, qui in cancellaria successoris episcopi Nicolai, Johannis episcopi, etiam munere suo fungebatur (vide num. 188) et signo J III 6 ibi designa-tur. Exempla script, num. 2 a, 4. 30 Dictator: communi vidimationis formulario chartarum episcoporum utitur, vide notam a. Vide: II. 2 a, Nicolaus episcopus (G), 3, Ordo militum Theutonicorum (E). N.,1 dei [gracia]a Pragensis episcopus, universis presentem paginam inspecturis salutem in Domino sempiternam. Noveritis nos litteras domini [pape Alexandři 133. <*) Punctum geminatum deest E. — b) Vox ,ut' deest in E, quam sensum litterarum respi-35 cientes supplevimus. — c) In E mendose ,summas' legitur, quod correximus. l) Brunoni. —8) Scilicet in concilio Lugdunensi, a. 1245 habito, cf. Hefele, Konziliengesch. V, pag. 1118 ss. —3) Cf. exempli gratia CDB IV, pag. 511 num. 329. — 4) Vide Deer. Gregor. IX., 1. 3. 28 (Friedberg II, col. 31). 216 NUM. 134, 135. 1257 OCT. 2. - 14. quarti sane |[ bu]llatas, non [vic]iatas, non c[ancellata]s nec in aliqua parte sui abolitas de verbo ad verbum vidisse et diligenter legisse in hec verba: Alexander episcopus, servus servorum] || dei, etc.2 Et quia autenticum propter viarum discrimina et alia impedimenta fortuita per singula loca commode deferri non potest, ut presenti trans-cripto sicut autentico plena fides adhiberi valeat, ipsum sigilli nostri munimine fecimus 5 roborari. Datum Prage anno Domini M0C°C0LVII°, indiccione XV, pontificatus nostri anno XVII, VI nonas octobris. Sigillum: in scidula membranacea appendebal; sed avulsum et deperdiium est. 135. Theodericus, abbas Zabrdovicensis, Nicolaus, praepositus Olomucensis, magister m Johannes, archidiaconus Preroviensis, et Otto, plebanus sancti Jacobi in Bruna, litem, quae vertebatur inter monasterium in [NováJ Říše ex parte una et Ludmilám filiumque eius Marquardum de [ČervenýJ Hrádek ex parte altera super iure patronatus et aliis iuribus in Stará Říše, decidunt. Brunae, in ecclesia sancti Michaelis 1257 oci. 14. J5 Apographum insertům est confirmationis chartae Brunonis, episcopi Olomucensis, in Kroměříž 1258 (?)1 febr. 23 datae, cuius confirmationis autographum inferius (num. 147) vide (B).% — Aliud apographum insertům est confirmationis chartae Johannis, episcopi Olomucensis, in castro Modříce 1378 febr. 23 datae (CDM XI, pag. 92 num. 105), cuius confirmationis autographum in SAR Brunae (archivům mon. in Nová Rise, sign. perg. num. 7) asservatur (C). — 20 Aliud apographum (in mododicta confirmatione Johannis (C)) codex mnscrus chart. „Anno Domini 1606. Dispositio seu registrum omnium privilegiorum ... mon. Novoreuschensi concessorum, factum... ab Adamo Skoto" intitulatus, in SAR Brunae (archivům mon. in Nová Říše, adhuc sine sign.) asservatus continet, fol. 90—91v (D).s Ed: CDM III, pag. 245 num. 257 (e copia quadam B). 25 Reg: Reg II, pag. 63 num. 162. Lit: KK, pag. 216—220. Dictator: ignotus, qui stilo canonico usus est. Posterioribus machinationibus (vide notas o, q—q, x) textus B nominatim necessitati monaslerii in Nová Říše cursu saec. XIV.—XV". ortae accommodatus est, ut comprobaretur ius patronatus w passivum ecclesiae in Stará Říše ad illud de iure spectare. 134. a) Quae hic et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa perierunt; ex charta Wolimiri, Wladislaviensis episcopi, in Parchanie 1257 nov. 28 data (Phillippi, Preußisches UB. I. 2, pag. 31 num. 36) supplevimus. *) Nicolaus. — 2) Sequitur tenor litterarum Alexandři IV. papae Viterbii [1257] aug. 7 m ,prioribus et fratribus ordinis Predicatorum in Boemia, Polonia, Morauia et Pomerania consti-tutis' datarum (Phillippi, Preußisches UB I. 2, pag. 17 num. 23 nec non suo tempore in Regestorum serie huius tomi). 1257 OCT. 14. NUM. 135. 217 Vide: II. 3, Nová Říše (A), Zábrdovice (A), Olomouc, ecclesia capilularis (E), Aliae ecclesiae (C), 4, De, chartae apud nobiles usu (H). In nomine Domini amen. Nos Theodericus,a abbas Zaburdewicensis^ ecclesie, Premonstratensis ordinis, Nicolaus, Olomucensis ecclesie prepositus, magister Iohan- 5 nes,c Prerouensis* archidiaconus, et Otto, plebanus sancti Iacobi in Brunna, notum facimus universis, quod, cum causa, que vertebatur inter Gotfridum,e prepositum de Rusch/ Premonstratensiss' ordinis,? ex una parte et dominám Lutmillam* et filium eius Marquardum de Castello sito circa Rusch^ ex altera super iure patronatus et decimis et duobus mansis sitis in Altenrusch* ad claustrum dominarum in Rusch^ io pertinentibus, coram venerabili patre domino B.,4 Olomucensi episcopo, esset ali-quamdiu agitata, tandem in nos tamquam* in arbitros ex utraque parte supradicta causa committebatur* de consensu venerabilis patris nostri Olomucensis episcopi terminanda, adiecta pena decern marcarum persolvendarum domino episcopo et nobis arbitris tantumdem a parte nostro arbitrio contradicente vel non servantě. is Nos itaque arbitrio in nos suscepto taliter decrevimus esse statuendum, quod ius patronatus parrochiew de Altenrusch*" ad prefatam dominám LutmillamÄ et eius filium Marquardum prenominatum eorumque successores debeatra in perpetuum pertinere, cl[erici]° quoque,P qui ibidem p[roff tempore]* fuerint instituendi, percipienf decimas maiores et minores a plebesanis8 suis tantum in ipsa villa Altenrusch,ť quibus sicut 20 et aliis plebesanis* suis sacramenta ecclesiastica amministrabunt.ť Unum de predictis duobus" mansis" doti ecclesie in Altenrusch* assignando, reliquus" vero mansus cum omnibus proventibusw dieto preposito et claustro de Rusch^ cum decimis parvis et magnis de villis infra nominandis [tantujmmodo^ pertinebit, quarum hec sunt no-mina: Marquardiz^ et Woykowiz,2 Schythechaa Maior et Minor, Paffendorp** et 25 Schedelethiz,cc Olschowe** et Rymowe,^ Lupolze# et Wescele.^ ActaÄÄ sunt hec anno Domini M0CC°L0VII,ťí in die Kalyxti** pape, Brunne in ecclesia sancti Michaelis. 135. «) ,Theodricus' C. — b) ,Zabrdowicensis' C. — c) ,Io' B. — *) ,Prerouiensis' C. — «) ,Gothefridum' C. — f) ,Reusch' C. — s-a) ,Premonstrten' C. — *) .Ludmillam' C. — <) ,Alten-30 reusch' C. — *) ,tanquam' C. — l) ,comittebatur' C. — «-»») ,parrochialis ecclesie in Altenreusch' C. — n) ,debeant' C. — °) Erasis litieris, quas uncis clausimus (lineis super ambo ,i' positis excep-tis), paulo posterioris scribae manus ,austres' scripsit in B; ,claustrales' legitur in C. — ») Deest C. — *■«) Erasis litteris, quas uncis clausimus, scribae manus saec. XVI. ,perpetuo de Rusch' scripsit B; in C genuine etiam ,pro tempore' scriptum erat, manus posterioris scribae sine rasura 35 in ,pseper' (iia pro ,persemper') correxit. — r) ,percipiant( C.—«) ,plebizanisf C. —{) .ministra-bunt' C, — «■") ,mansis duobus' C. — ") ,reliqus' B. — w) ,pertinentibus' C. — *) Erasis litteris, quas uncis clausimus, paulo posterioris scribae manus (vide notam o) ,iam ammodo' correxit B, in C ,ammodo' tantum legitur. — «) ,Marquarticz' C. — z) ,Woykowicz' C. — aa) ,Sczytech' C. — «*) ,Pfaffendorfl" C. — cc) ,Sedleczicze' C. — <*<*) ,01ssan' C. — «) ,Rzimowicz' C. — ff) ,Lupolcz* 40 C. — e°) ,Wessele< C. — »*) ,Data( C. — «) ,M°CCLVII<>' C. — **) .Kalixti' C. Vide num. 147 n. 1. — 2) Apographa B, quorum lecliones varias in editione nostra praetermi-simus, vide sub num. citato. — 3) Varias lectiones huius apographi haud respeximus. —4) Brunone. 218 NUM. 136. 1257 OCT. 15. 136. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, ad petitionem monasterii in Velehrad ordinationem et statuta Brunonis, Olomucensis episcopi, nec non quinque baronům expresse nominatorum, quae ipsi circa locationem civitatis l Uherské] Hradiště in hereditate Velehradensis monasterii fecerunt, exprimi r> faciens, grata et rata habet. In Plasy 1257 oct. 15. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Velehrad, sign. E 3) asservatur (A). — Apographum exstat in uidimatione apud tabulas regias Brunae 1668 iul. 18 data (cui vidimatio in cancellaria regii tribunalis Brunae 1661 dec. 15 data inserta est), 10 cuius vidimationis autographum in plagula chart, scriptum apud Fr (sign. 4, 29—31) asservatur (B). — Aliud apographum insertům est confirmation! Mariae Theresiae, imperatricis Romanorum, cuius confirmations autographum mutilum (sine dati formula) in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům monasterii in Rajhrad, sign. Eg 12) asservatur (C). Imago phototgpica: Jüzovi, Uherské Hradiště, num. 3. IS Ed: CDM III, pag. 246 num. 258 (ex A). — Diplomatarium principům de Liechtenstein, sine pag. (ex A). — Hosák, Vybrané texty, pag. 12 (ex CDM). Reg: Hormayr, Archiv 1828, pag. 632. — Fejér, CDH VII. 5, pag. 581 num. 384. — Hormayr, Archiv 1840, pag. 608. — Böhmer, Add. sec, pag. 434 num. 92. — Bischoff, österreichische Stadtrechte, pag. 41 s. num. (ad a. 1257). — Reg II, pag. 64 num. 163. — Dolejšek, Kr. město 20 Uh. Hradiště, pag. 7 num. 1 (A et apogr. in arch, civitatis asservatum afjert). — Šebánek, Archivy, pag. 24 num. 163 (ex A). — Hosák, Prameny, pag. Ill num. 13. — Magnae Moraviae fontes hist. Ill, pag. 115 num. 99. Lit: F'iser, Uh. Hradiště I, pag. 11 (translalio chartae in Bohemicam linguam). — Šebánek, Notář O 5, pag. 274 ss (ret explicatio). — KK, pag. 220—222. — Hurt, Počátky velehr. ^> kláštera, pag. 108 ss. — Hosák, Vybrané texty, pag. 13 (translatio chartae in Bohemicam linguam). - - Šebánek, Urkundenwesen, pag. 336—339. In tergo chartae „Super civitatem Redisch" (B), „Super civitatem Radisch" (D), „Privilegium regis Othakari super civitatem Radis" (E) manibus registrátorům Velehradensium scriptum legitur. Scriba: P II 18 a = destinatarii, Cisterciensis ordinis, proprius scriba, idem, qui in tergo plurium chartarum Velehradensium annotationes scripsit (vide ex. gr. num. 69), proximus scribae P II 18, qui chartám Přemysli Otakaři II. monasterio in Žďár Brunae a. 1252 datam (CDB IV, pag. 439 num. 259) exaravit. Exempla script, num. 1 a, 19. Dictator: monasterii Velehradensis proprius, in dictatu magister Arnoldus protonotarius, qui 35 inter testes chartae nominatur, operis socius manifestus est. Charta plane sincera habenda est, quamquam apud destinatarium, cancellaria in stilo tantum participe, confecta est. Nonnulli enim articuli chartae confirmati sunt in litteris Alexandři IV. papae Laterani [1261] ian. 28 datis (vide num. 261), in quibus chartae nostrae mentio expressu fit. 40 Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (X), 3, Velehrad (C). Apud Fr: Copia vidimata saec XVII. (vide superius). 1257 OCT. 15. NUM. 136. 219 C 1 In nomine sancte et individue trinitatis amen. H Ego Premizel, dei gratia dominus regni Boemie, dux Austrie et marchio Morauie, omnibus hanc paginam inspecturis imperpetuum. || Decet regalis excellentie dignitatem cuilibet iura sua integra et illibata servare ac ea, que iuste et rationabiliter in temporalibus0 statuuntur, presertim que ecclesiarum commodum et profectum || respiciunt, regie potestatis presidio communire et sic vota fidelium suorum attendere ac efiectu pro-sequente complere, quod et principis gratia6 exhibita et subditorum devotio manifesta presentibus sit || ad gaudium et posteris gratie in exemplum. Hinc est, quod ad peti-tionem venerabilium virorum Hartlibi abbatis et conventus monasterii Weligradensis, Cysterciensis ordinis, in quorum hereditate contra terminos Vngarorum munitionem unam seu oppidum pro necessitate ac conservatione terre nostre preparari et edificari iussimus, dantes in mandatis venerabili in Christo patri domino Brvnoni, Olomucensi episcopo, Heinrico de Lihtenstein, Wilhelmo de Hvztopetz, Parduzzoni camerario, Zvdemiro fratri suo et lohanni de Wissenowe, iudici nostro, fidelibus nostris dilectis, et in animas commitentes eorum, ut taliter ordinäre procurarent, quod eiusdem oppidi locatio prefatis conventui et monasterio Weligradensi non preiuditialisc nec in aliquo existeret onerasa,c omnia per eosdem fideles nostros circa locationem eandem ordinata et statuta, ne ipsi exinde processu temporis ullum sentiant periculum et iacturam, excellentie nostre curavimus privilegio communire, omnem ordinationem ipsorum et statuta singula instructi plenius per ipsos presentibus exprimi fatientes,c videlicet quod ad insulam, in qua sita est capella sancti Georgii, que pre ceteris in illo districtu ad construendam munitionem omnium predictorum fidelium nostrorum iudicio aptior videbatur, tam homines nostri de Conowiz, quam homines monasterii Welgradensis de ipsa forensi villa Weligrad, cum pro01 omnibus'3 sit latus et capax locus ille, simul debe-ant se transferre; et quod census arearum, in quibus tarn nostri quam monasterii residebunt homines, eidem monasterio, cum fundus ad ipsum spectet, annis singulis persolvatur et quod omnia in aquis, molendinis, piscationibus, silvis, pratis et agris et quibuslibet aliis, de quibus conventus Weligradensis docere poterit, nomine dicti monasterii teneat et possideat iure tali eodemque libertatis titulo, sicut hactenus dinoscitur possedisse et quod ratione locationis huius nichil circa talia in preiudicium monasterii debeat immutari. Forum rerum venalium in eodem oppido novo duobus diebus qualibet servabitur septimana uno eodemque die, sicut in ipsa forensi villa Weligrad hactenus est servatum; et ipso die omnia, que provenire poterint, cedent monasterio iure fori; alio die, sicut in Conowiz hactenus est servatum, et illo die fori omnia, que provenient, nobis cedent. Ceterum omnia, que hominibus nostris de Conowiz circa eadem bona nostra in pascuis et lignis sunt communia, erunt exnunc hominibus de Weligrad simul cum ipsis communia, et e converso homines nostri de Conowiz in omnibus hiis simili cum hominibus de Weligrad circa bona monasterii communitate gaudebunt. Item quandocumque steuram per civitates et oppida nostra tantum recipere voluerimus, tunc homines monasterii in eodem novo residentes oppido nichil solvent nobis, sed quando generálem steuram per totam terram et singulas 220 NUM. 136, 137. 1257 OCT. 15. - 24. villas nobis placuerit recipere, tunc et ipsi nobis cum aliis solvere tenebuntur, set in omnibus aliis ad monasterium et conventum plenum habebunt respectum, quemadmo-dum hactenus habuerunt. Et ut magis in locatione tali dicti fideles nostri eidem pro-viderent monasterio, decreverunt et statuerunt, quod tam ex parte nostri quam monasterii et conventus in eodem oppido esse debeat unus iudex instituendus non per 5 nos, set per conventum, qui nichilominus nobis de iudicio, de foro, de culpis hominum nostrorum et omnibus aliis, que nos contingent, et conventui de hiis omnibus, sicut ipsum contingunt ab hominibus suis, fideliter respondebit. Prefatum etiam monasterium et conventus [i]ne oppido sepedicto ius patronatus ecclesie obtinebunt. Hanc itaque ordinationem, per dictos fideles nostros de mandato nostro factam, gratam et 10 ratam habemus et ad eius memoriam sempiternam et firmitatem perpetuam, ne pro-cessu temporis ullus heredum vel successorum nostrorum contra ipsam venire debeat aut presumat, presens privilegium inde conscribi et sigillo nostre celsitudinis nec non sigillo venerabilis patris predicti domini Brvnonis, Olomucensis episcopi, iussimus communiri/ Actum in Plaz idusc octobris, anno Domini millesimo CC°LVII0, is indictione XVa presentibus hiis testibus: venerabili domino Brunone Olomucensi episcopo, abbate Heinrico de Plaz, Wilhelmo et Arnoldo protonotarhs nostris, Geros burgravio Pragensi, Andrea dapifero, Heinrico de Cekking, Heinrico de Lihtenstein,? Wilhelmo de Hvztopetz, Pardvzone et Zvdomiro fratre suo, Iohanne de Wissenowe, Hadmaro de Lihtenwerd, Cvnone et Zmilone fratre suo, Vlrico de Costel et aliis quam 20 plurimis. Sigilla: 1) Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis flavi, rubri, viridis nec non violacei colons valde laesum fere in media charta replicata, dextrorsus paululum promotum, appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5; 2) Brunonis, episcopi Olomucensis, in filis sericis viridis colons illaesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12. 25 137. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, monasterio in Plasy eandem atque pater eius [Venceslaus I.J, rex Bohemiae, immuni-tatem ab iudiciis saecularibus indulget nec non homines monasterii a pecuniis pro vulne-ratione iudicibus soluendis absolvit. In Plasy 1257 oct. 24. Autographum in membrána scriptum in SUA Prague (archivům monasterii in Plasy, sign. L IV ŘC Plasy num. 42) asservatur (A). 136. °) Litterae ,t—1' plane evanuerunt, earum ductus manus quaedam valde posterior recti-ftcare conata est A. — b) Super linea additum est A. — c) Ita A. — *-*) ,pro omni' in loco raso 35 scriptum est A. —") Quod uncis clauditur, cum membrána destructa periit A. —f) ,omuniri' A. — jLihtenst' A. 1257 OCT. 24. NUM. 137. 221 Ed: Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 450 num. 13 (ex A, ad nov. 5). Reg: Hormayr, Archiv 1827, pag. 7 (ad nov. 5). — Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 609 (ad idem datum). — Böhmer, Add. sec, pag. 434 num. 93 (ad 1257 oct. 24). — Scheinpflug, Materialien zu einer Gesch. v. Plaß, pag. 181 num. 59 a (ex A), pag. 183 num. 65 a (ex co-5 piario nunc deperdito, ad 1262 oct. 24). — Reg II, pag. 65 num. 164. Lit: Šebdnek-Dušková, Listina v č. státě doby Václava I., pag. 39 (origo diplomatica chartae). — Hurt, Počátky Velehr. kláštera, pag. 108. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 394 n. 469. Scriba: P II 40 = destinatarii (ordinis Cisterciensis) proprius, qui non solum in monasteriu Plasensi, sed etiam in monasterio Waldsassensi (cf. num. 212) munere suo fungebatur. io Exempla script, num. 1 a, 20. Dictator: destinatarii (ordinis Cisterciensis) proprius, qui verba chartarum Venceslai I. regis in Dobříš 1252 febr. 1 datarum (CDB IV, pag. 402 num. 233 (A 2) nec non pag. 404 num. 234) repetit, quae signis chartarum (I, II) appositis in margine et typis minoribus exprimuntur (vide et notam 2). Per quasiconflrmationis formam verba chartae A in charta 15 Přemysli II. in Plasy 1263 iul. 2 data (vide num. 386) repetuntur. Cf. etiam chartám Přemysli Otakaři II. in Starý Hrádek 1260 [ante mart. 10J monasterio Waldsassensi dátam (num. 212), quam scriba chartae A (P II 40), verba eiusdem repetens, exaravit. Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Plasy (A). 20 I In nomine sancte trinitatis* amen. g Premizl, dei grácia dominus regni Boemorum, (I) dux Austrie,* marchio Moravie, universis presentem paginam || inspecturis in perpetuum. Regi regum nos credimus conplacere, si eos, qui eius se specialiter obsequiis devoverunt, ab improborum et malignorum adinventionibus et |j machinationibus defensamus. Cum igitur pie recordationis patris nostri, quondam regis Boemorum,1 vestigiis inherere salu- 25 briter debeamus, notum || esse volumus tam presentibus quam futuris, quod sicut dictus pater noster homines improbOS et m align OS ad solam maliciam et mendatia sapientes suis moliminibus et iudiciis minus rectis ecclesiam Placensem et suos fratres nec non et eorum homines ad iudicia extraordinaria pertrahentes et eos rebus suis per iniusta iudicia defraudantes cohercuit, sicut eorum exegerunt merita criminosa, ita et nos, ne tale 30 aliquid a nostris iudicibus et beneficiariis in posterům presumatur, unde possit eorum-dem fratrum pax et tranquillitas perturbari, ut nec in Pilzen, nec in Misa, nec in Racovnik, nec in alio ullo loco coram quoquam in seculari iudicio nisi coram abbate loci seu coram nostra serenitate aut coram eo, cui nostras vices super hoc conmiserimus speciales, valeant conveniri; et ne dicte ecclesie Placensis homines,* sive involuntarie a se ipsis, sive per violentiam ab (íl) 35 aliis vulneratos,* se iudicibus et beneficiarÜS predÍc[tís]Ď presentent, reddimus absolutes et pecuniam ipsis consuetudinarie iudicibus pro huiusmodi vulneratione solvendam auctoritate pres[entium in perpetuum] magnifice indulgemus.2 Ut igitur hec tam pia nostra concessio omnibus manifesta et nemini sit occulta, [cartam hanc ind]e conscriptam sigilli nostri munimine roboratam ac testium annotatione munitam per singulos annos saltem sepe[dictis i]udicibus 40 nostris et beneficiarÜS, qui pro tempore fuerint, volumus et iubemus exponi, ne concessa prefatis fratribus gracia et libertas per ignoranciám seu negligentiam obsolescat. Testes sunt: Bavwarus de Strakoniz maior camerarius, Iaros castellanus Pragensis, Cece, Rathmi- 222 NUM. 137, 138. 1257 OCT. 24. - NOV. 5. rus et frater suus Bovzlaus, Andreas dapifer, Zobehird, Brezislaus, Bittroldus, Iwanus, Hirzo, Wocco, Paulicus, Dobrohost,c suppani et alii quam plures milites et servientes. Acta autem sunt hec anno ab incarnatione Domini M°CC°LVII°,íř indictione quintadecima, datum in Plaz per manům magistři Willehelmi, tunc prothonotarii nostri, nono kalendas novenbris.rf e Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis flavi et rubri colons laesum, sed conservalum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 138. Smilo de Lichtenburk monasteriis in Sedlec, [Mnichovo] Hradiště et Ždár decimas omnium redituum et proventuum de argentifodinis in locis expresse nominatis donat. 10 In Sedlec 1257 nov. 5. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Ždár, sign. A3) asservalur (A).1 — Apographum praebet codex mnscr. chart, saec. XVII. „Diplomatarium monasterii Zarensis... 1252—1642" intitutatus, in SAR Brunae (archivům mon. in Ždár, sign. 60/7) asservatus, pag. 9—11 num. 4(B). 15 Ed: Steinbach II, pag. 15 num. 5 (ex A). — CDM III, pag. 248 num. 259 (ex A). Reg: Reg II, pag, 65 num. 165. — Šebánek, Archivy, pag. 24 num. 137 (ex A). Lit: KK, pag. 222—223. — Dušková, Česká listina 2, pag. 182 (scriba et dictator chartae). Scriba: Cisterciensis ordinis proprius, sicut proprietates scripturae clare demonstrant, qui munere scribae cancellariae Smilonis videtur fungi (Sm 1); vide chartám Smilonis monasterio 20 Sarensi a. 1264 s. I. datam, eadem manu scriptam (num. 427). Exempla script, num. 4, 1. Dictator: Cisterciensis ordinis seu etiam cancellariae Smilonis proprius (fortasse Theodericus notarius), cuius stili proprietates etiam in chartis Henrici Avis in Šlapanov 1258 oct. 25 (num. 167) et Smilonis in Benátky 1259 ian. 1 (num. 175) Theoderico Freiberg dicto datis occurrunt; in altera harum ambarum chartarum Theodericus etiam in formula dati per manus nominatur. 25 Manu cuiusdam malevoli in margine dextro et sinistra chartae replicatae magnae partes membranae (sine iactura textus) excisae sunt. Vide: II. 3, Mnichovo Hradiště (A), Sedlec (A),Ždár (C), 4, De chartae apud nobiles usu (I). Universis Christi fidelibus tarn posteris quam presentibus Zmilo de Luchtenburch presentes || litteras perpetuo valituras. Dum vivit littera, vivit et actio commissa so littere nec auferre potest actioni vitam oblivio, cuius || memoriam presens littera re- 137. °) Scriba primum ,Auct' scripsit et sine rasura correxit A. — 6) Quae hie et inferius uncis clauduntur, manus posterior ductus antiquae scripturae totaliter putrefactae partim imitans ducere conata est A. — c) Ultima ,o' ex ,to' fortasse sine rasura correcta est A. — ad) Notis numero-rum, vocibus et singulis litteris competenter distentis scriptum est A. — e) Ita A. *) Venceslai I. regis, qui 1253 sept, 22 morte obiit. —8) Vox »indulgeraus1 ex I videtur esse sumpta. 1257 NOV. 5. - DEC. 2. NUM. 138, 139. 223 ducit ad vitam. Hanc ob rem notum esse volumus universis presentis pagine seriem in||specturis, quod nos inter gradus ordinum Cisterciensem ordinem speciali favoris intuitu prosequentes, propter puram et continuam officii divini contemplationem, tum propter veram ipsius ordinis observantiam, tum ob reverentiam operum caritatis, videlicet hospitalitatis, precipue et vere compassionis erga proximos, que in eodem ordine a patrum ipsius institutionibus non quiescunt; attendentes etiam consultum et cautum esse in hac vita transitoria tantum penitentie deputata curam gerere de futura, decimas omnium redituum et proventuum, quos de argentifodinis in Brode, Bela, Zlappans et Priemezlawes, immo etiam, ubicumque per omnes partes hereditatis nostre cultura montium fuerit, recipimus vel heredes nostri receperint in futurum, cum assensu lilii nostri Heinrici et fratris nostri Tzastezlai ordini prefato in elemosi-nam erogamus, assignantes terciam partem earumdem decimarum conventui et fratribus in Scedelitz, terciam partem in Gredish et residuam terciam partem in Sara, ut ipsam de manu nostra, quamdiu vixerimus, et ab heredum nostrorum manibus, postquam carnis debitum impleverimus, suscipiant annuatim. Speramus enim, quod eorum approbata devotio cum orationum diligentia deo grata non solum nobis sed eciam proavis et successoribus® nostris esse debeat intercessio salutaris ad optinendam veniam delictorum. Ne autem super hac donatione nostra imposterum ambiguitatis alicuius possit scrupulus exoriri, prememoratis conventibus hanc litteram conscribi fecimus nostri sigilli munimine roboratam. Huius rei testes sunt: capellani nostri Heinricus, Iacobus et Valentinus, Bohuzlaus miles de Chuchel, Ivrshik de Ienikow, Petrus de Zkrechlebe, Zacharias de Könitz, Massuna de Vzthie, Laurentius de Ledeiz, Swezsth de Dediiz, Bohuzlavs de Boyman, Zulezlaus de Boyman, Beneda de Marquar-ditz, Petrus de Oztirhoe, Hous de Wietzemlitz, Radosta de Thurkowitz, Gallus de Yporititz, Marquardus de Clessitz, Lvtherus de Zvchodol et alii quam plures. Datum in Scedelitz anno ab incarnatione Domini M°CC°LVH°, quinto die intrante mense novembri. Sigillum: in fllis sericis flavi et viridis coloris appendebat; scd avulsum et deperditum est. 139. Bruno, episcopus Olomucensis, ad petitionem Marsilii, abbatis in Zeliv, et Stephani, plebani ecclesiae [s. Jacobi] in Jihlava, quasdam litteras super ecclesiis in Jihlava et Humpolec et earum attinentiis vidimat. In Třebíč 1257 dec. 2. 138. °) Super prima littera ,c' iniiium cuiusdam litterae erasae restat A. J) Vix discerni potest, an etiam monasteria in Sedlec et Mnichovo HradiSte* autographa nunc deperdita huius chartae acceperint. 224 NUM. 139, 140. 1257 DEC. 2. - 13. Apographum manu v. d. J. B. Dlabač, O. Praem., scriptum in mnscro chart, bibliothecae Strahoviensis (nunc PNP Pragae) sub titulo „Siloensia diplomata ab anno 1226—1669" (sign. DL 111 22) asservatur, foL 12 (B).1 Dictator: Conradus, notarius episcopi. Vide: IT. 2 b, Bruno episcopus (O), Conradus notarius (G), 3, Želiv (D). 5 Bruno, dei gratia Olomucensis episcopus, universis, quibus haec litera exhibita fuerit, in Domino salutem. Notum esse cupimus praesentium inspectoribus, quod nos privilegia Siloensis ecclesiae, Pragensis dioecesis, super ecclesiis in Giglava et Humpolecz ac earum attinentiis universis per venerabilem virum Marsilium, abba-tem ecclesiae Siloensis,a Pragensis dioecesis, et dilectum Stephanum, plebanum de io Giglavia, nostrae dioecesis, nobis exhibita et ostensa vidimus et perspeximus, non abolita, non cancellata nec parte sui aliqua vitiata: (hie insertus est tenor diplomatis).b 2 In testimonium autem horum privilegiorum, quorum originalia vidimus, ad petitio-nem venerabilis viri praefati Marsilii, abbatis ecclesiae Siloensis, et dilecti plebani Stephani de Giglava praesens transscriptum sigilli nostri jussimus munimine robo- M rari. Actum in Trebicz IV nonas decembris, anno dominicae incarnationis MCCLVII. 140. Frater Henricus, magister hospitalis s. Elisabeth, Crucigerorum Stellatorum Vrati-slaviensium hospitalis s. Francisci Pragae cum fratribus suis recognoscit domum ipsorum 20 de domo hospitalis Pragensis originem accepisse seque a magistro et priore eiusdem hospitalis institutům esse. Pragae 1257 [mart., maii, iul., oct. 15, seu apr., iun., aug., sept., nov., dec. IS].1 Apographum insertům est vidimationi fratris Jacobi, guardiani domus sancti Francisci, et 25 conventus eiusdem ordinis [Prague] sine dato, cuius vidimationis autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům Crucigerorum cum Stella rubea Pragae, sign. 262 (lSj 116/2)) asservatur (B).z — Duo apographa, primům ex autographo nunc deperdito, alterum ex vidimatione B transscriptum, vidimationis charta (adhuc inedita) magistři Ulrici, scholastici Pragensis, administratoris episcopatus Pragensis in spiritualibus deputati, et magistři Nicolai, 30 custodis Wissegradensis, officialis curiae Pragensis, Pragae seu 1320 iun. 28, seu 1324 iul. 1 139. °) ,Siloenae' B. — h) Verba in uncis posita seu J. Marcus (vide n. 1) seu J. B. Dlabač addidit B. l) J. B. Dlabač ibidem annotavit: ,Ex archivo Siloensi et apographo D. J. Marci apud me reservato'. — a) Videlicet seu tenor chartae num. 129 seu earum chartarum, quae per hanc chartám 33 vidimatae sunt (vide ibidem n. 6—8). 1257 DEC. 13. NUM. 140. 225 data praebet, cuius autographum in membrána scriptum in eodem archioo, sign. 267 (151215) asservatur (C 1, C 2).s — Apographum simplex ex autographo deperdito descriptum exstat in cod. mnscro chart, saec. XVII. (1654), qui „Liber aureus" appellatur, ibidem (sign. V!l, 202) asservato, pag. 57—58 (D). — Aliud simplex apographum saec. XVII.—XVIII. 5 ex autographo descriptum exstat in mnscro chart. „Acta conventus Wratislaviensis 1700" intitulato, qui ibidem (sign. Vjl9, 220) asservatur, pag. 1—2 (E). — Apographum ex autographo descriptum vidimatio Johannis Petri Zanony, iuris utriusque doctoris, apostolica auctoritate notarii, Cyriaci Riccii, archiepiscopi Petracensis, nuncii apostolici ad caesarem, cancellarii, data Viennae 1651 febr. 6 continebat, cuius autographo nunc latente M. J. Fibiger 10 in suo opere inferius citato usus est (F).1 — Catalogo „Inhaltsverzeichnis der Urkunden des ehem. Mathias-Stiftes zu Breslau", tomus I. de anno 1818 in archivo publico Vratislaviensi asservato teste in eodem archivo sub num. 1292 apographum chartae nostrae instrumenta a Venceslao Max. L. Lochowsky de Löwenfeld, notario publico, universitatis Pragensis vice-syndico iurato, Pragae 1706 apr. 22 dato intextum erat. Quod autem nunc tatet (G).* Variationes is minimi momenti ex Cl—G haud consequenter, immo potius ex. gr. praebemus. Ed: Fibiger, Series et acta magistrorum Wratislaviensium, pag. 293 nota a (ex F, ad 1250). — Pfotenhauer, Die Kreuzherren, pag. 61 (ad 1257, ex G, H, vide notam 5). Reg: Reg II, pag. 66 num. 168 (ad 1257, mendose revocatio ad autographum chartae fit). — CDS VII. 2, pag. 61 num. 954 (ad 1257, ex G, H, vide notam 5). 20 Mt: Bienenberg, Analecten, pag. 24 nota 8, pag. 33 frei deliberatio). — Fibiger, Series et acta magistrorum Wratislaviensium, pag. 292—293 (sinceritas chartae deliberatur). — Pfotenhauer, Die Kreuzherren, pag. 60 ss (rei deliberatio). — Bělohlávek-Hradec, Dějiny č. Křížovníků II, pag. 11 ss, 24 (idem). — Kniha památní na sedmisetleté založení Křifovníků s červenou hvězdou, pag. 57 ss (idem). 25 Dictator: fortasse ordinis Crucigerorum cum Stella rubea Pragae seu hospitalis Vratislaviensis proprius. Argumenta eorum, qui saec. XVII.—XVIII. de sinceritate chartae dubitaverunt, nullius sunt momenti. Vide: II. 3, Crucigeri cum Stella rubea (G). 30 Ego f rater Henricus,a magister hospitalis sancte* Elizabethc in Wratizlauia* ordinis Cruciferorunr3 Stellatorum hospitalis sancti Francisci in Praga, una cum fratribus meis spontanea voluntate recognoscimus, quod de domo hospitalis sancti Francisci Pragen[sis]-f domus? nostra et congregacioÄ fratrum fundate* sunt et originem acce-perunt.* Nam fráter Albertus, condam* magister hospitalis sancti Francisci Pragensis,? 35 hospitale nostrum sancte Elizabeth' in Wratizlauiaw a domina Anna, ducissa Zlezie,** [eiusjque filiis, duce Bolezlao,0 Henrico,v Conrado, Ladizlao^ « constructum et dotatum etr libere ab eisdem oblátům accedente consensu venerabilis patris domini Thome, Wratizlauiensis5 episcopi,6 recepit nomine suo et fratrum suorum ad sustentationem* pauperum et infirmorum decumbenciumM in eodem hospitali; ibique fratres instituit *» sub sua obediential suique ordinis regula et sorores deow etw infirmis perpetuo servi-[turos].* Ab illo quoque tempore usque nunc sine omni*' contradictione2 fratres atque sorores signum nostre domus et habitům portantes7 et eandem regulám observantes et a prefato magistro Alberto eiusque successoribus regebantur in instituendo et 226 NUM.140. 1257 DEC. 13. destituendo magistrům ab eisdem electum canonice confirmando, visitando, corrigendo et reformando ea, que secundum regulám beati Augusti[ni] fuerint reformanda. Ego etiamaa Henricus,'7 nunc magister hospitalis Wratizlauiensis,8 a fratre Conrado, tunc magistro, et66 C.,8 priore66 hospitalis sancti Francisci Pragensis, in eodem sum canonice institutus, ideoque ad debitam obedienciamcc atque reverenciamdíí una cum 5 fratribus meis^ me confiteor obligátům sepedicto magistro eiusque successoribus liospitalis sancti Francisci Pragensis. In# cuius# rei argumentům presentem cartam^ sigillo nostro speci[ali] duximus roborandam. Datum Prage anno incarnacio- nisÄA dominice M0CC0LVII,iť idus, kk quinta decima indictione.M 140. a) jHeinricus' C. 1, C 2. — b) Hie et inferius ,ae' saepe ponitur pro ,e' D, E, F. — *) 10 ,Eľyzabeť C 1,C 2. - <*) ,Wrát> C 2, ,Vratislauia£ D, ,Wralislavia' E, F. —e) ,Grucigerorum' D, E. — /) Quae hic et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa pericrunt B. — <ľl) Desunt C 1. — ft) ,congregatio' I), E, F. — ,fundata sunt et originem acceperunť B, C 2, D, E, ,fundata sit et originem acceperiť F. - - fc) .quondam' C 2, D, E, F. —») .Elyzabeť C 1, C 2, ,EIisabeth' D, E, F. — «) ,Vratislauia' D, ,Wratislavia* E, F. ") ,Slesie' C 1, C 2, ,matre£ D, E, ,Zlesiae' F. — íl °) ,BoIeslao' D, E, F. - ■ p-p) Desunt C 1. — «) ,Wladizlao' C 2, ,Vladislao' D, F. - - r) Cum membrána destructa periit C 2. — *) ,Vratislauiensis' D, ,Wratislaviensis' E, F. — J) ,sustentacionem' C 1, C 2. —a) ,decumbentium' C 2, D, E, F. — «) .obediencia* C j, C 2. — v*) ,dando eť D, ,dictis' F. — x) ,servitutis' C 2, ,servituras' F. — y) .omnium' F. — z) ,contradiccionee C 2. — aa) ,eciam' C 1, Ú 2. — w-66) řet certo tempore' D, ,11 eť F. —cc) ,obedientiam' D, E, F. — **) ,reverentiam' D, 20 E, F. —ee) Cum membrána destructa periit C 1. —//-//) ,In cui' cum membrána destructa periit C1. — oe) ,chartam£ D, E, F. — **) ,incarnationisť D, E, F. — «) ,M0C0G0L°VII0' C 1, ,MoC0C°LVIlo£ C 2, ,MCCLVH* D, E, ,MCGĽ F. — »-») ,idus' legitur in B— E, nomen mensisdeest B—E, ,etc£ F. l) Vide inferius in notis U, kk—kk. In chartae nota temporis ian. et febr. idus conici non debent, nam idibus febr. a. 1257 usque (vide num. 121) munere prions hospitalis s. Francisci 25 Thomas, at in charta nostra iam CfonradusJ, fungens affertur, qui aperte successor Thomae erat. Chartám igitur Codicis usum chartarum inserendarum sequentes ad ultimum terminům possibilem posuimus, i. e. ad 1257 dec. IS. — 2) Quo tempore vidimatio data sit, coniectare arduum et incertum est. Editor eius, Jacobus, aliunde — prout cognovimus — non est notus. Modo scripturae vidimatio inter annos 1257—1277 pertinet. Sigillum deperditum est. Quae cum ita sint, alienum est earn in 30 CDB suo numero edere, itaque eius formulam vidimationis textus chartae magistri Henrici coniunc-tam hie infra pleno tenore posuimus: ,Ego frater Iacobus, cardianus domus sancti Francisci, ac universi fratres eiusdem conventus profitemur nos vidisse litteram predictam in nulla parte viciatam sub sigillo domus memorate. In cuius testimonium nostrum sigillum duximus aponen-dum'. — s) Ex C 1, C 2 docemur autographum deperditum chartae noslrae sigillo oblongo .magistri 35 Heinrici, Wratislaviensis ordinis Cruciferorum cum stella', vidimationem B sigillo item oblongo .tratris Iacobi, cardiani domus sancti Francisci, ac conventus eiusdem [videlicet Pragensis veri-simillimej civitatis et dyocesis' munitas esse. —4) Autographum chartae nostrae, sicut ex vidimatione modo allata comperimus, munitum erat sigillo ,ex cera semirubea particula eiusdem pergameni appensa, in quo apparet effigies beatae Mariae virginis cum puero lesu in gremio et subter continet 40 effigiem hominis genuflectentis habetque litteras circumcirca secmentis tenoris, videlicet: mater lesu miserere'. —5) In CDS VII. 2, pag. 61 num. 954 (vide inferius) apographum chartae nostrae e copiario monasterii sancti Mathiae Vratislaviae in archivo publico Vratislaviensi (sign. D 53, jol. 169) commemoratur, quod nunc Met (H). — 6) Cf. CDB IV, pag. 580 num. 459 + — ') Vide CDB IV, pag. 350 num. 191, pag. 422 num. 245 et superius num. 81; cf. etiam, quae CDB IV, pag. 45 56 I. 31—34 dicuntur. — *) Conrado. 1257 S. D. NUM. 141. 227 Ml. Ratmirus, burggrauius in Primda, ex iniunctione domini sui, [Přemysli Otakaři IL], regis (sic) Bohemiae, praecipit, ne quis novam domum fratrum et sororam in Böhmischbruck infestet. ô In Lestkov 1257 —. Autographum in membrána scriptum in archive- publico Monacensi (sign. KU Regensburg — St. Emmeram 96) asservatur (A). Reg: Reg B III, pag. 104. — Reg II, pag. 67 num. 169. — Schratz, Beiträge, pag. 379 num. 6 (cum erroneo nomine editoris). 10 Lit: Dušková, Urkundenwesen, pag. 261 n. 19. Scriba: postea cancellariae regiae proprius (— P II 64); cf. num. 525. Exempla script, num. 4, 2. Cf. Exempla script, num. 1 a, 47. Dictator: ignotus, fortasse destinatarii proprius. Mentio de arduissimis negotiis prooemio chartae intexta (vide inferius) ad expeditionem illam 15 famosam Přemysli Otakaři II. contra ducem Bavariae videtur pertinere. Otakarus mense odobri a. 1257 in Bohemia occidentali morabatur (vide num. 136, 137); eo tempore chartám nostrum a scriba eius scriptum esse coniciendum est. Vide: II. 1 a, P. O. II., P II 64 (A), 4, De chartae apud nobiles usu (K). g In nomine sancte et individue trynitatis amen. g R.,a 1 burcgravius de Phrim-berch, omnibus salutem in Domino.* Licet preter solitum et amplius solito simus in gu||bernacione nostri dominii ex precepto, gratia, benivolencia et favore domini nostri regis Boemorum6 illustris2 diversorum generum |j arduissimis negociis prepediti, quia tamen in nomine domini nostri Ihesuc Christi, per quem vivimus et movemur, sumus,3 ad [| omnia negocia nostra nostrosque actus progredimur, non -5 immerito inter ceteras sollicitudinis nostre curas, ad quas iugum suscepte dignitatis per dexteram potentissimam prefati domini regis Boemorum nos obligat, alciori mente revolvimus, qualiter eciam domum sanctam, exiguam, pauperem et humillime incli-natam elevare possimus, novam scilicet plantacionem ovium et agnorum, id est fratrum ac sororum in Ponte Boemico ita dictam, et qualiter contra omnes detractores 30 et invasores dicte domus redimere phaselum eandem valeamus. Cum igitur filii carnis precipue puniant spiritales, licet spiritus carne dignior sit et maior, cum eciam proch-dolor filii seculi contra matrem ecclesiam irreverenter insurgunt et sicut genimina vipperarum* parentum latera dirumpere5 meditantur: ut ergo sepius iam tacta domus cum grege suo semper et ubique maneat illibata, litteras* eidem nostri sigilli tradimus as munimine roboratas, ex iniuncto regis Boemorum* precipientes, ut tarn prope positi quam remote fratres huiusmodi aliquomodo non infestent.« Quisquis autem huic man-dato contrarius esse presumpserit, indignacionem domini regis pariter et nostram se senciat® incursurum et cum iniquis recipiat porcionem. Actum Lezchow anno grácie M°CC0L0VII°. a e 228 NUM. 141, 142. 1257 S. D. Sigillum: Ratmiri, burggravii in Přimda, in scidula membranacea laesum appendet. Vide Sigilla num. 4 a, 9. 142. Fretter Vitus, episcopus quondam Lettoviensis de ordine Praedicatorum, omnibus, qui ecclesiam fratrum Praedicatorum in Olomouc visitaverint, auctoritate papae indul- s gentias concedit. — 1257 —.l Autographum in membrána scriptum, de quo ex catalogo archivi Praedicatorum in Olomouc a v. d. Beda Dudik a. 1840 confecto et nunc in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. F 140) asseruato sub sign. F II C dj20 comperimus, nunc lotet (A). 10 Ed: CDM III, pag. 250 num. 261 (vix ex A nunc latente). Reg: Reg II, pag. 68 num. 172. Lit: KK, pag. 225—226. Dictator: stilo communi usus est. Vide: II. 3, Ordo fratrum Praedicatorum (D). 15 Cum autographum lateat et nullum apographum exstet, editione CDM lantum (E) in hac charta edenda usi minus. Frater Vitus,a dei gratia episcopus quondam Lithouiensis de ordine fratrum Predicatorum, universis Christi fidelibus presens scriptum inspecturis salutem in Domino sempiternam. Licet is, de cuius munere venit, ... digne et laudabiliter 20 ... habundancia sue pietatis, que ... maiora tribuat, quam ... promereri; volentes tarnen populum Domino reddere acceptabilem ad conplacendum ei quibusdam illecti-vis muneribus, fideles Christi indulgentiis ... aptiores.2 Cupientes igitur, ut ecclesia fratrum Predicatorum in Olomunz congruis honoribus frequentetur, omnibus Christi fidelibus vere penitentibus et confessis, qui ibidem in die Nativitatis Domini et duobus 25 sequentibus, Pasee et duobus sequentibus, Pentecostes et duobus sequentibus, omnium sollempnitatum beate virginis Marie, beati Michaelis et beati Nicolai, beati Dominici, Petri martiris, Marie Magdalene, Katherine, Margarethe, Elyzabeth, de-dicationis ecclesie et aliarum festivitatum, que ibidem sollempnes habentur, ac per 141. Eodem fere atramento scriba super primam lineám addidit A. — ft) ,Boěm' A. — c) 30 Lacunam, que sequitur 5 mm latitudinis et 8 mm altitudinis in A, scriba vitavit. — dd) A verbo jlitteras' usque ad finem eadem manu obscuriore atramento additum est A. — e) Scidula membranacea, in qua sigillum appendet, pars vocis (numerorum) cooperta est; charta replicata enim deest A. ») Ratmirus. — *) Přemysli Otakaři II. — s) Cf. Actus apost. 17, 28.—*) Cf. Matth. 23, 33. — ") Cf. Plin. nat. hist. 10, 62, 169 (de viperis nascentibus): ,ceterae tarditatis impatientes perrum- 35 punt latera occisa parente.' 1257 S. D. NUM. 142, 143. 229 octavas earundem causa devotionis convenerint et accesserint, XL dies indulgentie auctoritate domini pape Alexandři IUI misericorditer indulgemus. Datum anno gratie MCCLVII. 143. 5 Katherina abbaíissa et Jacobus, [praepositusJ monasterii in Tišnov, munera nec non iura hominum in monasterii villa Komín prope Brunam residentium statuunt. In Tišnov 1257 —. Versionis Bohemicae apographum saec. XVI. in plagula chartacea scriptum in SAR Brunae (Collectio Ant. Boček num. 4691) asservatur (T). 10 Ed: Šebánek, Tři kapitoly, pag. 66—67 (ex T). Lit: Šebánek, Tři kapitoly, pag. 66 ss (totius rei deliberatio cum reconstructione genuini textus Latini). — Šebánek, Česká lislina 1, pag. 165 (rei deliberatio). Dictator: monasterii Tusnovicensis proprius. Ad redintegrandum textům Latinum chartae, qui in columna dextra (typis inclinatis) praebetur, omnem materiam, quae exstat, adhibuimus. 15 Sed materia ilia nec dispositione nec genere satis apla est ad textum genuinum integre restiluen- dum. Insuper in versione Bohemica (vide columnam sinislram) non ad verbum textus Latinus reddi videtur, qua re intentio laboris impeditur. Ea, quae in versione Bohemica complenda aut corrigenda erant, in textu Latino uncis clausimus, seu (vide notám c—c) omisimus. In textu restituendo orthographia saec. XIII. adhibita est. V. d. J. Ludvíkovský pro auxilio 20 nobis in restitutione Latini textus praestito gratias agimus. Vide: II. 3, Tišnov (E), 5, De chartae apud civitates usu (D). Častokrát zlá pověst o skutcích lidských povstává, když něco hodnověrnými svědky anebo listem potvrzeno ne- 25 bývá. Protož my, Katheřina, z buo-žího milosrdenství abbatyše kláštera tiš-ňovskýho et cetera, a kněz Jakub, převor týhož kláštera, tímto listem vysvědčujeme, že sme ves kláštera našiho jménem 30 Komin bliz města Brna pod takový plat z obecní a jednomyslnú vuolí a radu i ses- Suboriri solet sepe de gesiis hominum calumpnia, nisi quid testibus idoneis robo-ratum fuerit aut scriptura. Inde est, quod nos Katherina, miseratione divina abbatissa monasterii Tusnovicensis, [ordi-nis CisterciensisJ, et Iacobus, [prepositus] eiusdem monasterii, hocscripto protestamur, quod villam monasterii nostri Komin nomine prope civitatem Brunam sub talem censům de communi unanimique voluntate 142. a) Nomen ,Titus', quod E affert, corrigendum est; cf. Eubel I, pag. 303 n. 1, Santifaller, Quellen, pag. 49; cf. etiam inferius num. 207. Cf. chartám eiusdem editoris a. 1259 datam (num. 207), quae etiam nota loci et diei editionis 35 caret. Conici potest has notas in utraque charta describenda praetermissas esse, autographa chartarum enim (vide inferius) deperdita sunt. — a) Vide CDB IV, pag. 159 num. 70. 230 NUM. 143. 1257 S. D. ter všeho konventu projednali, totižto, aby jeden každý, majíc lán rolí v tej vsi, nám a našim potomkom každý rok na den svatýho Michala archanděla1 puol hřivny platil, týž na den Božího narození2 osmadvacet peněz a dví kuřat, o velikonoci osmadvacet peněz a dva sýry, o svatým Duše osmadvacet peněz a dva sýry dával; a to takto, aby ode všech lánů sýry a kuřata napřed jmenovaná k svýmu času do Tišnova přinesena bývala. Přezto také mí ti mají rolí, pastvy a všecky jiné pastvy, které za času pana Diviše ode třicíti let k tej vsi přináležely, i z horů, kteráž slove Heyperk. Rychtáře mezi sebú míti mají, který by tak dobře nám jako i jim to, o čež by činiti bylo, vyřídil, též také menší pře a výstupky mezi nimi, tak jakž obyčej jest, rozsúdil. Kdyby pak o nějaké veliké provinění činiti bylo, jakožto o ránu anebo mord, k takovýmu rozsouzení do tejž naší napředjmenované vsi posla našiho odešleme, kteréhožto lidé tej vsi povinni nejsou na své peníze vychová ti, léčby někdo z nich pro potcivost* a z dobrý vuole jeho něčím ctíti chtěl. Ale takový, který by byl vinen nalezen, škody a outraty docela aby spravil. Než vejšího práva, kteréž se poteidych jmenuje, míti nemají. Fůry, outraty a dávky, jakýmž by koli jménem nazvány bejti mohly, činiti a dávati povinni nejsou, kromě dávek, které se dávají na pomoc vší země, které ne nám než knížeti tejto země dány bejti mají. Vyslaného našiho6 třikrát v roce se dvěma vosobami přes noc vychovati mají. Desátků celých dávati povinni nejsou nežli od lánu šest peněz, které ne nám, ac consilio sororum totius [nostri] conven-tus locavimus, videlicet, ut quilibet habens laneum agrorum in villa eadem nobis atque successoribus nostris singulis annis in die beati Michaelis archangeli mediam marcam persolvat, item in die Nativitatis Domini viginti octo denarios et duos pullos, in Pascha viginti octo denarios et duos caseos, in Penthecosten viginti octo denarios et duos caseos ministret; idque eo modo, ut de omnibus laneis casei et pulli antedicti suo tempore in Tusnowicz subportentur. Insuper quoque habere debent agros, pascua nec non omnia alia, que tempore domini Divisii per triginta annos ad eandem villam perti-nebant, etiam cum monte, qui Heyperg di-citur. Iudicem inter se habeant, qui tam bene nobis quam et ipsis ea, de quibus agere contigerit, exequatur, nec non etiam minores causas excessusque inter eos iuxta consuetudinem diiudicet. Si autem de ali-qua gravi culpa agere contigerit, sicut de vulnere aut homicidio, ad talem recognitio-nem in eandem prenominatam nostram villam nuntium nostrum dimittemus, quem pauperes eiusdem ville de suis pecuniis haud teneantur procurare, nisi quis eorum eum honestatis ac bone voluntatis causa aliquo modo honoráre velit. Sed talis, qui culpabilis inventus fuerit, dampna atque expensas omnino resarciat. Maius autem iudicium, quod poteidych dicitur, non habeant. Vecturas, expensas nec non collec-tas, quovismodo nominentur, facere atque exhibere non debent, exceptis collectis in subsidium totius terre dandis, non nobis sed principi terre illius exequendis. Nunciům nostrum [qua Jter in anno cum duabus personis node debeant pertractare. Decimas plenas dare non tenentur, sed de quovis 1257 s. d. NUM. 143, 144. 231 nežli poslu biskupskýmu dávati mají. Tomu na svědomí a pro lepší jistotu pečet naši konventskou k tomuto listu přivěsiti jsme dali. Téhož listu svědci jsou: kněz Dytrych opat zábrdovský, Zdislav probošt od svatého Benedikta, kněz Martin převor z Rej hradu, kněz Henrych z Velehradu a Herkules6 Lambertusc písař města Brna a jiných více osob, kterýchto jména pro krátkost sme vynechali. Stalo se v Tišnově léta Páně tisícího dvoustého padesátýho sedmého. laneo sex denarios fdecimales] non nobis sed nuntio episcopi dandos. In cuius rei testimonium et evidentiam meliorem sigil-lum nostri conventus appendi fecimus huic scripto. Huius rei testes sunt: Theodericus abbas Zabrdovicensis, Zdislaus prepositus sancti Benedicti, Martinus [prepositus/ de Raygrad, Heinricus de Welegrad, [•■■] scriba Brunensis et alii quam plures, quorum nomina brevitatis causa omisimus. Actum in Tusnowicz anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo sep-timo. 144. Woko de Rosenberg attestatur, quae ad sedandam discordiam inter se et Henricum ac Wernhardum de Schaumberg versautem fecerit. — [1256—1257].^ Fragmentům apographi saec. XVI. (?) olim in archivo principům de Schwarzenberg (nunc SAR Český Krumlov) asservabatur, dudum autem tatet (B).* Reg: Reg II, pag. 68 num. 173 (ad cca 1257). Lit: Pangerl, Nachtrag, pag. 290 (rei deliberatio). Dictator: ignotus. Considerandum est fieri etiam potuisse, ut chartae textus solummodo formularii cuiusdam para esset. Vide: IT. 4, De chartae apud nobiles usu (L). Apud Fr: apographiim B manu v. d. Fr. Palacký 1834 aug. 16 scriptum atque signatum (C), quo in editione nostra usi sumus. Alterum apographum ibidem asservatum manu ignota scriptum, quod in editione nostra non respeximiis, apographum C, sed indiligenter, repetil. Ego Wocko de Rosenberg omnibus praesentem« literám inspecturis tarn prae-sentibus quam futuris salutem. Quae geruntur in tempore, ne cum tempore labantur, aequitatis libra deposcit, ut quae aguntur per idoneos viros, tenaci memoriae studeant commendari. Notum igitur esse volumus cunctis praesentem paginam inspecturis, quod nos discordiam, quae inter dominos et nobiles viros de Schowenberg 143. ») IIa T. — b) Ex ,našich1 correctum est T. — fc) Nomina operte falsa praebentur T. !) Sept. 29. — a) Dec. 25. 232 NUM. 144, 145. 1257 S. D. - 1258 IAN. 3. H.3 et W.4 et nos versabatur, amicorum utriusque consilio favente postponentes, dominům Henricum de Schowenberg cum diligentia rogavimus, ut filiam suam Hedwi-gem nobis legitime copularet. Qui nobis super hoc amicabiliter consensit, tali ordina-tione mediante, quod bona, quae Henricus de Chunring filiae praedicti Henrici pro dote deputavit et quae de iure ei dare potuit, nobis libere assignaret. Et si praemissa 5 bona iustitia mediante a nobis quis obtinuerit.. .b 145. Bruno, episcopus Olomucensis, de speciali sedis apostolicae indulto nec non de capituli sui consensu quattuor praebendas canonicorum ex reditibus episcopalibus in ecclesia Olomucensi creat et dotat. 10 In Olomouc 1258 ian. 3. Autographum in membrána scriptum in SAR Olomouc (archivům cap. Olomucensis, sign. A I a 21) asservatur (A). — Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum membra-naceo in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. MK 1) asservato, fot. H 7V—H 8V (B).1 — Alterum apographum eiusdem saec. praebel Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis membra- 15 naceus in SAR Olomouc (archivům cap., sign. E I 27) asservatus, fol. 23v—24v (C).* Ed: CDM III, pag. 251 num. 262 (ex A). Reg: Kopetzky, Regesten, pag. 120 num. 82. — Reg II, pag. 69 num. 174. Lit: Lechner, Beiträge zur Frage der Verlässlichkeit des CDM, pag. 144 num. 34 (correctiones leclionum Ant. Boček). — Snopek, K opravám dipl. mor., pag. 622 num. 38 (idem). — KK, 20 pag. 226—227. — Šebánek-Dušková, Panovnická a biskupská listina, pag. 116. Scriba: BI — Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script, num. 2 b, 4. Dictator: Conradus, notarius episcopi. Cf. chartám Brunonis in Olomouc 1252 sept. 29 (CDB IV, pag. 427 num. 250) dátam, ad eandem rem s pedantem. 25 Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (P), Conradus notarius (H), 3, Olomouc, ecclesia capitularis (F). Bruno, dei gratia Olomucensis episcopus, universis Christi fidelibus hanc pagi-nam inspecturis in perpetuum. Piam et laudabilem imitamur |j antiquorum consuetudinem, cum ea, que ad honorem dei et ecclesie nostre profectum deliberatione 30 provida statuuntur, scriptis autenticis roboramus, [| ut intemeratum servetur in terris, 144. a) Usum in C paene constanter servatum sequentes hoc loco nec non inferius ,e' in ,ae' correximus. — b) Reliqua desunt C. x) In charta matrimonii Wokonis cum Hedvigi initi, quod fortasse iam anno 1256 contractum sit, mentio fit. — *) Sicut litteris a procuratoribus archivi nobis benignissime datis certiores facti 35 sumus. — ») Henricum. — *) Wernhardum. 1258 IAN. 3. NUM. 145. 233 per quod acquiritur eterna merces in celis. Noverit igitur tarn presens hominum etas quam in Christo suc||cessura posteritas, quod nos de speciali sedis apostolice indulto et de consensu bonaque voluntate capituli nostri quatuor prebendas canonicorum de redditibus episcopalibus in ecclesia Olomucensi creavimus et villain Witaniz, que episcopatui ab antiquo pertinuit, et LXVIa mansos de silva extirpandos in districtu iuxta Stariz, quern nos comparavimus, ecclesie nostre ad corpora prebendarum assig-navimus earundem. Et ut canonici prebendarum per nos creatarum in prandiis, distributionibus cottidianis ac omnibus aliis sicut et ceteri canonici participationem habeant, nec in aliquo sint divisi ab aliis, cum et eadem in Christo debeant esse menbra, statuimus de consensu capituli nostri predicti, ut prepositus, qui pro tempore fuerit, nomine prandiorum, que ministrat, quinque talenta et obedientiarius quadragesimalis nomine amministrationis prandiorum similiter quinque talenta et capitulum super-pelliciorum nomine octo talenta de decimalibus denariis per archidiaconatum Olomu-censem perpetuo percipiant annuatim. Insuper redditus et proventus decanie, qui nimis erant tenues et exiles, sicut visum fuit nobis6 et canonicis nostris, de consensu et consilio eorundem per adiectionem ville de Wiklech, que ad mensam pertinebat episcopalem, duximus augmentandos, ita quod villa eadem decanie Olomucensi perpetuo cum suis omnibus attinetiis sit annexa, in cuius possessionem dilectum in Christo Herbordum decanum induci fecimus corporalem. Preterea, ut ecclesia nostra frequentiori fdiorum suorum consoletur presentia ipsique presentes ab eiusdem sue matris uberibus gratiam sentiant potiorem, nos ex consulta deliberatione et cum deliberate canonicorum nostrorum consilio statuimus et ordinavimus, quod de duabus villis, videlicet Ghelziz, que pertinuit episcopatui, quam nos ad hoc cum omnibus attinentiis et proventibus suis in perpetuum contulimus, et de villa Hodena sita iuxta pontem Olomuz, quam ad hoc canonici assignarunt, detur cuilibet canonico presenti per totum annum singulis diebus unus panis de simila et unus de subsimila solusque decanus hec percipiet duplicata; et hii panes tante debent esse magnitudinis, quod obedientiarius, qui predictas villas tenuerit, qualibet ebdomada debet dare ad hos panes unam muttam tritici Brunnensis mensure. Ad hec idem obedientiarius de villis predictis dabit viginti scolaribus pauperibus, qui deputati fuerint, qui chorum fre-quentabunt,c cuilibet panem unum siligineum eciam diebus singulis et per totum annum; et hii panes in tanta debent esse quantitate, quod dimidia mutta Brunnensis mensure sufficiat per ebdomadam ad hos panes; item eisdem scolaribus quolibet die per totum annum unicuique in conpetenti cipho cervisie providebit; item quatuor vicariis per totum annum et diebus singulis ministrabit duas tantum prebendas in pane, sicut sunt canonicis constitute, et hoc de prebendis canonicorum absentium; item duobus ministris unam prebendam, magistro scolarum et organiste seu cantori pre-bendam unam, similiter diebus singulis et per totum annum eciam de prebendis absentium canonicorum et sicut sunt canonicis constitute. Nullus eciam canonicorum et omnium predictorum, nisi fuerit in choro, vel prepeditione canonica et honesta defuerit, in civitate vel in curia sua existendo, percipiet hanc prebendam. Insuper 234 NUM. 145, 146, 1258 IAN. 3. - KEBR. 13. statuimus, quod in anniversario episcopi Roberti, Adolphi* patris nostri, Adelheydis* matris nostre3 ac nostro, cum decesserimus, in cuiuslibet dimidiam muttam siliginis mensure Brunnensis ad panem distribuendum pauperibus obedientiarius, qui dictas villas tenuerit, annis dare singulis teneatur, reliqua omnia, que in pane canonicorum absentium et in quibuscumque aliis de villis eisdem provenientibus superaverint, idem obedientiarius pro se retinebit, in hoc convertendo, quod panis pistetur et omnia, sicut expressům est superius, ministrentur. Et si canonicos omnes, quandoque presentes esse contigerit, nichilominus tamen vicariis, ministris, magistro scolarum, organiste seu cantori predictis prebendam eis asscriptam et statutám tenebitur mi-nistrare. Ut autem hec omnia laudabiliter et utiliter ordinata perpetuum irrevocabili-ter sortiantur effectum et futuris permaneant temporibus inconvulsa ac a nostris successoribus et a capitulo nostro inviolabiliter observentur, presentem paginam inde confectam nostri et capituli nostri sigillorum fecimus munimine roborari. Actum Olomuz III nonas ianuarii anno Domini M°C°CL°\TII presentibus: Herbordo decano, Nicolao preposito, Bartholomeo archidiacono Olomucensi, Gregorio custode, Simone, Willelmo, Iacobo, magistro Iohanne Prerouensi archidiacono, Alexio, Arnoldo, Hey-dolfo Opauiensi archidiacono, Ottone, magistro Stephano Romano, Marquardo, Con-rado, Woytek, Bartholomeo iuvene,e Woyzlao, Petro, Iohanne/ canonicis nostris Olomucensibus/ Sigilla: in filis sericis rubri et viridis coloris appendent (appendebant); 1) Brunonis, episcopi Olomucensis, laesum. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12; 2) avulsum et deperditum est. 146. Alexander IV. papa [BrunoniJ, episcopo Olomucensi, ad petitionem eius concedit, ut compescat temeritates, quae fiunt tempore vacationis ecctesiarum ex parte earum patro-norum, religiosorum ordinum expresse nominalorum. Viterbii [1258] febr. 13. Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum membranaceo in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. MK 1) asservato, fol. J 1 — J lv (B). — Alterum apographum eiusdem saec. praebet Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis (pars chartacea) in SAR Olomouc (archivům cap., sign. E I 27) asservatus, pag. 157—158 num. 184 (C). 145. a) ,quadraginta sex' B. — b) Super linea additum est A. — c) Scriba ,fe' scripsit, ,e' erasit et in ,r' correxit A. —- d) Nomen in loco, qui vacuus relictus est, scriba atramento obscuriore addidit A. —e) Super ,v' locus rasus A. —f-J) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. Post verbum ,01omucensibus' sequitur in B: ,et aliis quam pluribus fidedignis. Datum loco et die prefatis'. *) Quod non ex A, potius ex alio autographo nunc deperdito (A 1) videtur esse descriptum (vide notas a, f—f). —a) Ex A descriptum cum lectionibus variis, quas praetermisimus. —3) Oct. 17, ian. 3, apr. 7. 1258 FEBR. 13. - 23. NUM. 146, 147. 235 Ed: CDM III, pag. 254 num. 264 (ex C). Reg: Reg II, pag. 70 num. 178. — Potthast II, pag. 1403 num. 17182. Lit: Lechner, Beiträge zur Frage der Verlässlichkeit des CDM, pag. 144 num. 32 (corrections lectionum Ant. Boček). — Snopek, K opravám dipl. mor., pag. 622 num. 29 (idem). — KK, pag. 227. Alexander" episcopus, servus servorum dei, venerabili fratri..,1 episcopo Olo-mucensi, salutem et apostolicam benedictionem. Significasti nobis, quod, cum frequenter ecclesias tue dyocesis, in quibus rectorum institucio ad te pertinet, vacare contingat, nonnulli religiosi Cysterciensis,0 sanctorum Benedicti et Augustini ac Premonstratensis ordinum, illarum patroni, tempore vacacionis earum proventus, redditus, decimas et alia bona ipsarum auctoritate sua propriis usibus applicare, quidam vero partem eorum distrahere, aliqui quoque maiori bonorum ipsorum parte sibi retenta clericos instituendoc in eisdem ecclesiis ad minorem partem, alii autem ab huiusmodi clericis pecunia seu iuramento receptis, quod partibus minimis* sint con-tenti, eos non absque simonie6 vicio ad dictas ecclesias presentare ac nonnulli patro-norum ipsorum eosdem clericos in prefatis ecclesiis instituere et destituere propria temeritate presumunt in sue salutis dispendium, tuum preiudicium et ecclesiarum ipsarum non modicum detrimentum; quare petebas a nobis, ut eosdem patronos compescif ab huiusmodi temeritatibus et presumpcionibus secundum statuta canonum faceremus.2 Nos itaque de tua circumspeccione confisi presencium tibi auctoritate concedimus, ut non obstante frivole appellacionis obiectu super hiis libere officii tui debitum exequaris. Contradictores ... compescendo.«' 3 Datum ViterbiiÄ idusť februarii, pontificatus nostri anno quarto. 147. Bruno, episcopus Olomucensis, Godefrido, praeposito de /Nová] Říše, arbitrium in causa super iure patronatus et aliis iuribus in Stará Říše per arbitros latum confirmat, tenorem litterarum exinde confectarum inseri faciens. In Kroměříž 1258 (?)* febr. 23. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Nová Říše, sign, perg. num. 8) asservatur (A). — Apographum insertům est vidimationi a Regio tribunali... Brunae 1696 apr. 13 datae, cuius vidimationis autographum chartaceum ibidem (Coll. Ant. Boček num. 4248) asservatur (B). — Simplicia apographa codex mnscrus chart. „Anno Domini 1606. Dispositio seu registrum omnium privilegiorum... mon. Novoreuschensi concessorum, factum ... ab Adamo Skoto" intitulatus, ibidem (archivům mon. in Nová Říše, adhuc sine sign.) asservatus continet, fol. 88»—89* (C), fol. 117 (D). 146. a) jAllexander' C. — b) ,Cisterciensis' C. — c) ,instituendos' B, C. — d) ,minime' C. — e) ,symonie' C. — f) ,opesci' C. — ?) ,opescendo' C. — ft) ,Wyterbii' C. — *) Ita B, C. ») Brunoni. — 2) Petitio non exstat. — 3) Vide CDB IV, pag. 147 num. 61. 236 NUM. 147. 1258 FEBR. 23. Ed: CDM III, pag. 254 num. 265 (e quadam copia).* Reg: Reg II, pag. 71 num. 179. Lit: KK, pag. 227—228. Scriba: B 1 = Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script, num. 2 b, 4. Dictator: Conradus, notarius episcopi.3 .-> Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (Q), Conradus notarius (I), 3, Nová Říše (B). Bruno, dei gratia Olomucensis episcopus, dilecto in Christo Gotfrido, preposito de Rusch, Premonstratensis ordinis, salutem in Domino. Ea, que iudicio vel concordia jj terminantur, firma debent et illibata persistere, et ne in recidive conten-tionis scrupulum relabantur, scriptis convenit autenticis communing Sane cum cau- 10 sa, || que inter te ex una parte et dominam Lutmillam et filium eius Marquardum super iure patronatus et decimis et duobus mansis sitis in Altenrusch ex altera || vertebatur, de consensu partium, ad quod eciam noster dicitur accessisse consensus, sit per arbitros terminata, sicut in litteris confectis exinde ipsorum arbitrorum sigillis munitis, quarum tenorem de verbo ad verbum presentibus inseri fecimus, plenius continetur, nos tuis 15 precibus inclinati, quod ab ipsis arbitris super hoc factum est et statutům, ratum habentes et gratum, illud auctoritate ordinaria confirmamus. Tenor autem ipsarum litterarum talis est: In nomine Domini amen. Nos Theodericus, abbas Zaburdewicensis ecclesie, Premonstratensis ordinis, etc.* Ne quis autem hanc nostram confirmationem presumat infringere vel ei ausu temerario contraire, sub anathematis interminatione 20 districtius inhibemus. Datum in Cremeser VII0 kalendas martii, anno Domini M°CC°LVIII.& Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis, quod primo in scidula membranacea pendere debebat, ut incisiones in membrána replicata factae demonstrant, in filis sericis flavi et rubri coloris aliquando laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12. 25 147. a) Ultima ,i' in loco raso videtur esse scripta A. — b) ,LVIII' in loco raso manu saec. XVI.—XVII. atramento fusciore scriptum est A. *)Quia notatio anni 1258 manu posteriore (vide notam b) in loco raso ascripta est, earn sinceram esse pro certo habere non possumus. Quae uno argumento tantummodo fulta est: Arbitrium, quod per chartám nostram conflrmatur et ei insertům est, nota anni 1257 signatum est; verisimillimum 3o autem est arbitrium factum iam proximo anno (id est a. 1258) confirmatum esse. Duobus autem argumentis notationem anni 1258 non esse rectam demonstratur: a) Satis apte explicare non possumus, cur scriba posterior in A notam temporis inscriptam deleverit et postea denuo eandem inscripserit. b) Bruno episcopus in Kroměříž primam chartám 1265 febr. 25 dat (vide num. 433); demum inde ab hoc anno eum iam regulariter illuc venisse scimus. Incommode accidit, quod de notatione anni 35 chartae nostrae disserere non possumus condiciones paleographicas intuentcs. Manus enim Conradi scribae anno 1258 iam tarn exculta erat, ut chartám anno 1258 et anno 1265 ab co scriptum difficulter discernamus. — 2) Quamquam ad autographum revocat. —• ") Cf. chartám Brunonis, Olomucensis episcopi, in Pustiměř 1268 apr. 15 datam, eadem manu scriptum (num. 555), in qua verba chartae nostrae repetuntur. —4) Sequitur tenor chartae Theoderici, abbatis de Zábrdovice, aliarumque spiri- 40 tualium personarum Brunae 1257 oct. 14 dalae, vide num. 135. 1258 MART. 21. NUM. 148. 237 148. Johannes, episcopus Pragensis, incorporationem monasterii in Marienthal Cister-ciensi ordini de assensu Nicolai, praedecessoris sui, et Pragensis ecclesiae capituli factam ratam et gratam habet. 5 Pragae [1258J mart 21.1 Autographum in membrána scriptum, quod in archivo mon. in Marienthal asservabatur (sign, num. 11) secundi belli gentium calamitatibus ita deletum est, ut tantummodo sigillum chartae quondam appensum restiterit (A). — Apographum simplex saec. XIX. in archivo eiusdem mon. asservatur (B). 10 Ed: CDLS I, pag. 82 num. 51 (ex quadam copia).2 Reg: Reg II, pag. 71 num. 180. — Doehler, Urkk. d. Kl. St. Marienthal, pag. 20 num. 11 (ex A). —- Prochno, Regesten, pag. 93 num. 25. — Kobuch, Die gegenwärtige Überlieferung, pag. 11 num. 9. Lit: Schönfelder, Urk. Gesch., pag. 42 (charta ad 1259 mart. 21 ponitur). — Nový, Listiny, 15 pag. 65 (stilus chartae tractatur). — Kobuch, Dochování listin, pag. 723. Dictator: cancellariae episcopi proprius. Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (A). Apud Fr: Simplex apographum saec. XIX., 1838 aug. 24 ab A. Dittrich cum autographo collatum, nec non simplex apographum manu v. d. J. Emier dc autographo descriptum. Quia 20 autographum deperditum est, apographo Emleri usi sumus. Iohannes, dei gracia Pragensis episcopus, omnibus presentes litteras inspecturis salutem in Domino sempiternam. Quoniam actus humani, qui longa digni cen- sentur memoria, litterarum debent testimonio perhennari, eapropter universitati vestre tenore presencium volumus esse notum, quod religiose et honeste domine, 25 abbatissa videlicet et conventus monasterii Vallis sancte Marie dicti Ziwrsdorph, Cisterciensis ordinis, nostre diocesis, olim in nativitate sua, cum adhuc essemus in minori officio constituti,3 de assensu venerabilis patris Nicolai, predecessoris nostri bone memorie,* et tocius Pragensis ecclesie capituli predicto sanctissimo Cisterciensi ordini et ipsius ordinis monasteriorum consorcio modo racionabili et consueto in- 30 corporate et aggregate fuerunt cum ipso monasterio superius nominato,5 quod nos eciam nunc et hac pontificali dignitate constituti ratum et gratum habemus. In cuius rei testimonium istud scriptum fieri fecimus et sigilli nostri munimine roborare." Actum et datum Prage in die Cene Domini, pontificatus nostri anno primo. Sigillum: Johannis, episcopi Pragensis, cum sigillo secreto, quod in fllis sericis rubri coloris 35 appendebat, nunc avulsum est; vide etiam superius. Cf. Sigilla num. 2 a, 1, 2. 148. a) Ita A (?). *) Quod ad staluendum tempus chartae conflciendae attinet, haec momenta consideranda sunt: Johannes 1258 febr. 1 episcopus electus, mart. 12 in ecclesia Pragensi a Brunone,episcopoOlomucensi, 238 num. 148, 149. 1258 mart. 21. - 25. 149.+ Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, concambium villarum Sebranice et Sobotice inter Martinům, abbatem Brevnoviensem, et Bohuš, filium Cerhonis, factum confirmat. Apud Pisek 1258 mart. 25. Apographum exstat in confirmatione Antonii, archiepiscopi Pragensis, Pragae 1565 aug. 25 data, cuius autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům mon. in Břevnov, sign. R\B Břevnov num. 275) asservatur (B).1 Ed: Dobner, Monumentu VI, pug. 27 num. 45 (ex B). — CDM III, pag. 255 num. 266 (ex B fortasse). M Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 434 num. 96. —- Reg II, pag. 71 num. 181. — Schramm, Re-gesten, pag. 77 num. 1. Lit: Urbánek, Legenda t. zv. Kristiána II, pag. 496 (fides chartae suspicitur). — KK, pag. 228 (idem). — Pražák, Břevnovská deperdita, pag. 115 (mentiones chartae ex inventario Brevnoviensis archivi ufferuntur, vide n. 1).— Šebánek, Urkundenwesen, pag. 336, 338. 15 Dictutor: destinutarii proprius, qui in chartae textu conficiendo quadam charta Přemysli Otakaři II. nunc deperdita, quam magister Arnoldus dictavit, usus est. Charta suspičionem movet. Nam tempore, ad quod eius nota temporis spectat, monasterium de villae Sebranice, cuius concambium per chartám nostram confirmatur, possessione litem egit, ut non solum e charta Olomucensis episcopi Brunonis in Olomouc 1255 nov. 6 data (vide 20 num. 55 (A 2)) apparet, sed sequilur etiam ex Epponis, praefecti Belinensis, spuria donationis charta a. 1043 s. I. data (CDB I, pag. 351 num. 378), cca a. 1255 ficta, in eadem confirmatione archiepiscopi Antonii una cum nostra charta asservata. Vide: II. 1 a, P. 0. II., magister Arnoldus protonotarius (Y), 3, Břevnov-Rajhrad (Q). [148.] 25 auctoritate Maguntini archiepiscopi in episcopum confirmatus, Viennae maii 12 consecratus, maii 26 in cathedra sua collocatus est (vide FRB II, pag. 295). Horum terminorum ab ultimo annos pontificatus sui videtur numeravisse, nam charta num. 186 in Týn [nad Vltavou] 1258 maii 23 data, in cancellaria eius scripta adhuc primům annum pontificatus eius indicat. At non est excludendum fortasse Johannem iam post 1258 mart. 12 Chartas edidisse, in quibus episcopus recte nominaretur, et 30 primům annum pontificatus sui usque ad 1259 maii 25 prorogavisse. Charta nostra igitur data est fortasse aut 1259 apr. 10 aut 1258 mart. 21. Alterum terminům accipimus intuentes: a) traditionem, quam plurimi editores et auctores (vide superius) praebent, b) episcopi in charta factam commemora-tionem rerum, quas adhuc in minori officio constitutus gesserit et eo tempore in mente recentes ha-buerit. — 2) Teste CDLS copiae supradictae cedula adglutinuta est, in qua haec nota scripta erat: 35 Johannes de Drasitz, scolasticus ecclesiae Pragensis, electus in episcopum anno 1258, mortuus anno 1278, die 21 octobris.' —s) Monasterium anno 1234 fundatum est, vide notam 5. —*) Nicolaus anno 1240 electus, 1241 maii 29 consecratus, 1258 ian. 17 defunctus est. —s) Incorporationem ,modo racionabili et consueto' factam sine dubio per chartám complere decuit; sed charta id genus ad nos non pervenit. Notandum est monasterium iam anno 1234 ordini Cisterciensi traditum esse, vide char- 40 tam Cunegundis, reginae Bohemiae, Pragae 1234 oct. 14 datam (CDB III, pag. 93 num. 86). Charta consecrationis Nicolai, episcopi Pragensis, in Ostritz 1244 sept. 10 data (CDB IV, pag. 130 num. 45) in censům non venit. 1258 MART. 25. - 30. NUM. 149, 150. 239 Ottacharvs, dei gratia dominus regni Boemiae, dux Austriae, marchio Morauiae, universis hanc literám inspecturis in perpetuum. Ut affectum, quern gerimus cordis circa venerabilem abbatem de Brewnowe Martinům0 nomine, ipsi in effectu operum ostendamus, volentes in hiis aliis rationabilibus complacere, ad notitiam tarn presentium quam futurorum volumus pervenire, quod nos concambium factum inter ipsum abbatem ex una parte et Bohusch filium Cerhonis, dilectum fidelem nostrum, ex parte altera super circuitu ipsius abbatis Zebranich nominato, sito in Vzbrunne, et villa dicti fidelis nostri B. nominata Zobutowitz, sita in Brunnensi provintia, ratum et gratum habentes, ipsum ob amorem partis0 utriusque sigillis nostris et Uteris con-firmamus et presentem damus literám ad cautelam munitam testibus et sigillis. Sunt autem testes: Bowarus, Andreas, Ydik, Pardus, Zudomirus, Zrnilo frater Bosconis,c Wocho,* Joannes zudarius, Benescius camerarius,6 Jeroscius Pragensis burcravius et alii quam plures. Actum anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo octavo, datum per manům magistři Arnoldi prothonotarii apud Piezk-f octavo kalendas aprilis. 150. Bruno, episcopus Olomucensis, ins patronatus ecclesiae in Tasovice ad monasterium in Louka pleno iure pertinere protestatio. In Šlapanice 1258 mart. 30. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Louka, sign. C 6) asservatur (A). — Apographum saec. XVII. exstat in codice mnscro chartaceo „Liber seu matricula [Lucensis]... a. 1662 ... noviter erecta et in meliorem ordinem redacta" intitulato, ibidem (Coll. mnscr. num. 10) asservato, fol. 23—23v num. 5 (B). Ed: CDM XV, pag. 6 num. 8 (ex B).-- Eisler, Geschichte Brunos (ZVGMSch 12 (1908)), pag. 188 num. 3 (ex A, ad mart. 31). Reg: Šebánek, Archivy, pag. 24 num. 138 (ex A). Scriba: B 12 = ignotus, destinatarii proprius forlasse. Exempla script, num. 2 b, 8. Dictator: ignotus, qui stilo communi usus est. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (R), 3, Louka (B). 149.+ a) .Maximum' B. —b) ,pcis' igitur .precis' B; Ant. Bocek ,pacis' legendum esse censuit. — c) ,Besconis' B. — <*) ,Wecho' B. — e) .camarP' B. --■ /) ,Piehk' B. l) In inventario mon. Brevnoviensis chart. .Series et catalogus privilegiorum et aliarum literarum ac instrumentorum emphyteuseos, donationis, emptionis, permutationis etc. ad monasterium Brewnoviense, Brumoviense ac Pollizense pertinentium' intitulato, manu saec. XVI. ex. seu XVII. in. scripto (ibidem, vet. sign. A VI 7) bis (sub num. 147 et 156) charta nostra registrata exstat, ex quo conici potest autographum eius ad id tempus in archivo (quin etiam bis fortasse) asser-vatum esse. Cf. superius in Lit apud Praidk. 240 NUM. 150, 151. 1258 MART. 30. - APR. 5. B.,1 dei gracia Olomucensis ecclesie episcopus, dilectis in Christo abbati S.2 in Luca et conventui salutem et fraternam in || Domino caritatem. Ne cedente tempore vobis ex eo scrupulus dubietatis nocivus occurrat, quod liti propter dileccio-nem || nostram cessistis, quam Martino,3 elerico nostro, facere ceperatis super colla-eione ecclesie in Tazwiz a nobis || eiffl facta, eo quod tanto tempore vacasse credebatur, 5 quod ad nos eius esset collacio devoluta, presentibus protestamur, quod nullum vobis, ad quos ipsius ecclesie ius patronatus pertinet pleno iure, volumus preiudicium generari, quin earn, sicut consuevistis, persone libere legitime conferatis. Datum in Lapaniz sabbato ante dominicam Quasimodo geniti, anno Domini M°CC° quin-quagesimo0 octavo.c 10 Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis, scidula membranacea ex autographo ipso scissa fere illaesum dependet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12. 151. Alexander IV. papa [Thomae], episcopo Vratislauiensi, ad petitionem ecclesiae Pragensis, quam Bodus et alii clerici super receptione ac provisione molestant, mandat, ut 15 denuntiet eandem ecclesiam ad receptionem seu provisionem canonicorum non teneri et procuret sententias huius occasione latas relaxare. Vilerbii [1258] apr. 5. Autographum in membrána scriptum in archivo arcis Pragensis Pragae (archivům capituli Pragensis, sign. II 10) asservatur (A). 20 Reg: Reg II, pag. 72 num. 182. — Eršil-Praíák, Katalog, pag. 24 num. 41 (ex A). Lit: Krofta, Kurie, pag. 183—4 (totius rei deliberatio). In autographi marginis superioris angulo dextro quoddam signum duabus lineis deletum, in tergi parte superiore „Lem. ď" fere evanuit; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. Scriba saec. XV. inferius ,,B-taury" annotavit, quae annotatio sine dubio ad 25 librum copiarium Pragensis ecclesiae nunc deperditum attinet (cf. CDB IV, pag. 273 I. 23). Apud Fr: Simplex descriptio autographi. 150. °) Ante ,ei' probatio pennae apparet A. — b) Scriba primo ,quinti' scripsit et in scribendo sine rasura correxit A. — c) Litteris distentis scriptum est A. 30 *) Bruno. — 2) Stephano. — 3) Vide chartám Lupini, abbatis Velehradensis, et Theoderici, abbatis in Zábrdovice, Brunae 1293 maii 25 datam (Reg II, pag. 693 num. 1613), ubi Martinus commemoratur. 1258 APR. 5. - MAII 12. NUM. 151, 152. 241 Alexander episcopus, servus servorum dei, venerabili fratri .. ,* episcopo Wrati-slauiensi, salutem et apostolicam benedictionem. || Dilecti filii ..2 decanus et capitulum Pragensis ecclesie sua nobis petitíone monstrarunt,8 quod ipsi olim tam auc||toritate litterarum apostolice sedis quam legatorum ipsius4 et motu proprio ipso-rum plures quam octo in canonicos || ipsius ecclesie receperunt, qui nondum prebendas in eadem ecclesia sunt adepti. Et licet nos receptiones canonicorum factas in ecclesiis ultra quaternarium numerům decreverimus irritas et inanes,5 tarnen Bodusa et quam plures alii clerici, qui super receptione ac provisione sua in dicta ecclesia litteras a sede impetrarunt eadem,4 ipsos super huiusmodi receptione ac provisione pretextu litterarum ipsarum, quamquam non sint de huiusmodi numero, multipliciter molestare presumunt, facientes interdum in eos vel ipsorum aliquos per executores ab ipsa sede deputatos eisdem excommunicationis, suspensionis et interdicti sententias promulga-ri.4 Quare fuit ex parte ipsorum decani et capituli nobis humiliter supplicatum, ut providere sibi super hoc de benignitate apostolica curaremus. Quocirca fraternitati tue per apostolica scripta mandamus, quatinus, si est ita, eosdem decanum et capitulum ad receptionem seu provisionem ipsorum per easdem litteras4 per te vel per alium denunties penitus non teneri ac predictas excommunicationis, suspensionis et interdicti sententias taliter latas vel, si quas in eos vel ipsorum aliquos huiusmodi occasione ferri contigerit, sine difficultate qualibet relaxare procures, contradictores... compescendo.6 Datum Viterbii6 nonis aprilis, pontificatus nostri anno quarto.6 Bulla: Alexandři IV. papae in ftlis cannabinis illaesa appendet. Cf. Diekamp num. 6, IV, pag. 532, typ. I. 152. Otto Pataviensis, Albertus Ratisbonensis et Henricus Jatwesoniensis (Wersoviensis) in Lettovia episcopi se de consensu Gerhardi, archiepiscopi Maguntini, cum Brunone, episcopo Olomucensi, Johanni, electo Pragensi, munus consecrationis impendisse testantur. [Viennae]1 1258 maii 12. Apographum exstat in Codice Patauiensi membranaceo saec. XIII. in archivo publico Mona-censi (sign. Hochstift Passau Lit. 4) asservato, fol. 22 (B). Ed: MB XXIX. 2, pag. 117 ad num. Ill (ex B). Reg: Reg II, pag. 72 num. 184. — Böhmer, Regesla archiep. Maguntinensium II, pag. 343 num. 220. Dictator: cancellariae episcopi Pataviensis probabiliter proprius, idem alque in num. 153,154. Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (B). 151. a) Fortasse ex ,Rodus' corr. A. —*-&) Verbis competenter distentis, ut ultima linea exple-retur, scriptum est A. *) Thomae. — a) Vitus. — 3) Petitio non exstat. —4) Litteras ignoramus. —- *) Cf. Deer. Greg. IX. 3. 5. 22 (Friedberg II, col. 473—474). —») Vide CDB IV, pag. 147 num. 61. 242 NUM. 152, 153. 1258 MAU 12. O.,2 Patauiensis, Albertus Ratisponensis et Heinricus Witsaciensis in Litonia, dei gracia episcopi, universis in Christo fidelibus presentes litteras inspecturis salutem in omnium salutari. Ad noticiam vestram cupimus pervenire, quod nos de consensu venerabilis patris, domini Gerhardi,«3 archiepiscopi Maguntini,0 sufficienter nobis per suas litteras declarato4 venerabili frátri domino B.,5 Olomucensi episcopo, cooperati fuimus, nostrum ministerium adhibentes in ecclesia sancti Stephani Wienne, ubi domino Iohanni, tunc Pragensi electo, sue munus consecracionis impendit.6 In cuius rei et cetera.7 Actum anno Domini M°CC°LVIII, in die Pentecosten. 153. Otto, episcopus Pataviensis, recognoscit per consecrationem Johannis in episcopum Pragensem [Viennae] factam nihil iuris acquisitum esse debere [ Vladislao, archiepiscopo Salzeburgensi, nec Gerhardo, archiepiscopo Maguntino], nec sibi nec dicto Johanni. [Viennae]1 1258 maii 12. Apographum cxstat in Codice Pataviensi membranaceo saec. XIII. in archivo publico Mona-censi (sign. Hochstift Passau Lit. 4) asservato, fol. 22 (B). Ed: MB XXIX. 2, pag. 117 num. Ill (ex B). Reg: Reg II, pag. 72 num. 183. — Groß, Über das Urkundenwesen, pag. 666 num. 405. Dictator: cancellariae episcopi Pataviensis probabiliter proprius, idem atque in num. 152, 154. Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (C). O.,2 dei gracia Patauiensis episcopus, universis Christi fidelibus et cetera.3 Recognoscimus et protestamur, quod sicut nichil iuris acquisitum debet esse reverendo patri et domino ..,4 metropolitano nostro, vel nobis aut ecclesiis nostris ex hoc, quod ad preces venerabilis patris, domini Iohannis, Pragensis ecclesie episcopi, ad conse-cracionem eius in terminis nostre dyocesis nostrum curavimus ministerium exhibere,5 sic et metropolitano suo6 aut sibi vel eorum ecclesiis nichil ex hoc versa vice iuris debet esse aliquatenus acquisitum. In cuius rei et cetera.7 Datum anno Domini M°CC°LVIII, in die Pentecosten. 152. «) ,GebhardT B. — ») ,Magunt' B. l) Consecratio Johannis, electi Pragensis, Viennae 1258 maii 12 celebrata est. Vide FRB II, pag. 295, inferius in textu nostrae chartae et in num. 154. — *) Otto. — 3) Qui 1259 sept. 25 morte obiit. -— 4) Litterae desunt. — 6) Brunoni. — *) Vide num. 154. — 7) Probabiliter Testimonium presentem litteram nostris sigillis fecimus communiri', cf. Groß, Über das Urkundenwesen, pag. 604—605. 1258 MAII 12. NUM. 153, 154. 243 154. Bruno, episcopus Olomucensis, per consecrationem [Johannis], electi Pragensis, in episcopum factam se nihil iuris sibi vindicare in praeiudicium metropolitám sui [Gerhardt], archiepiscopi Maguntini, recognoscit et protestatur. ô Viennae 1258 maii 12. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Monacensi (sign. Mainzer Urk., 109) asservatur (A). Lit: Acht, Die erste Ordnung, pag. 48—50 (notae in tergo chartae). In tergo chartae manu saec. XV. scriptum legitur: „In primo foramine tercie regule nove 10 cellule". Scriba: B 13 = haud cancellariae episcopi proprius, potius cancellariae Ottonis, episcopi Pataviensis, qui coronationis particeps fuit (vide num. 152, 153), membrum.1 Exempla script, num. 2 b, 9. Dictator: fortasse supradictae cancellariae membrum, idem atque in num. 152, 153. 15 Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (D), 2 b, Bruno episcopus (S). Bruno, dei gracia Olomucensis episcopus, recognoscimus et protestamur, quod, quia reverendus pater et dominus || metropolitanus noster2 ad parcendum laborious et expensis Pragensis ecclesie in eo nos honoráre cu||ravit, quod inpendendi munus consecracionis venerabili patri Pragensi episcopo3 nobis tradidit || potestatem,4 quan-20 turn in nobis est, cavere volumus in futurum, ne ex hoc aliquid difficultatis emergat, set sit omnibus manifestum, quod ex hoc nichil iuris vendicamus nobis vel nostris successoribus in preiudicium Maguntinea ecclesie, matris nostre. Datum Vienne anno Domini M°CC°LVIII0, in die Pentecosten. Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis, scidula membranacea ex autographo ipso scissa 25 valde laesum dependet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12. 153. *) Vide num. 152 n. 1. — 2) Otto. —3) Videlicet ,hanc litteram (presentem paginam, presentes litteras) inspecturis salutem in Domino (omnium salvatori)'; cf. Groß, Über das Urkundenwesen, pag. 604; cf. etiam num. 152. —4) Vladislao, archiepiscopo Salzeburgensi. — 5) Vide num. 152. —6) 30 Gerhardo, archiepiscopo Maguntino. — 7) Vide num. 152 n. 7. 154. °) ,Mägünt' A. *) Etiam circulum diplomaticum Maguntinum excludere possumus chartis Maguntinis de annis 1255—1270 diligenter inspectis. — *) Gerhardus, archiepiscopus Maguntinus. — *) Johanni, cuius consecratio anno et die supradicto Viennae celebrata est. Vide num. 152 n. 1. — *) Cf. num. 35 152 n. 4. 244 NUM. 155. 1255/58 MAI I 15. 155. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, libertate monasterio Cellae b. Mariae V. Brunae concessa, quod areae eiusdem monasterii extra civitatem Brunam positae ad censum civitatis teneri non debeant, iudici et civibus Brunensibus, ne in his dictum monasterium perturbent, mandát. i In Zvikov [1255- 1258J1 maii 15. Aulographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům monasterii Cellae b. Mariae V. Brunae, sign. Jesuité Brno, sub dato suo) asservatur (A). — Apographum insertům est confirmalioni Mariae Theresiae, imperatricis Romanorum, datae Viennae 1740 maii 6, cuius confirmations autographum ibidem (sign. 2 b, 2) asservatur (B).— Aliud apographum exstat in 10 copiario chartaceo saec. XVII. „Urkundenbuch des Herburger Klosters" intitulato, in SAR Brunae (Collect, mnscr. num. 291) asservato, qui vidimationem Eccardi de Schwoben, Brunensis et Cremsirens is praeposiii, datamBrunae 1636oct. 4 continet, fol. 6V (C). — E pluribus simplici-bus apographis commemoretur illud, quod codex chart, saec. XVI. „Paměti staré brněnské" intitulatus, in archivo civitatis Brunensis (sign. 7329) asservatus, continet, fol. 137 (D). 15 Ed: Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 440 num. 6 (ex A (?), ad a. 1252). — CDM III, pag. 268 num. 277 (ex A, ad a. 1259). Reg: Böhmer, Add. sec., pag. XXXVI s. num. (sine inditione anni). — Reg II, pag. 38 num. 98 (ad a. 1256), pag. 85 num. 220 (ad a. 1259). — Šebánek, Archivy, pag. 31 num. 179 (ex B, A, ad a. 1255—1261). 20 Lit: KK, pag. 247. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 336, 338—339. Scriba: P II 41 = dcstinalarii proprius. Exempla script, num. 1 a, 21. Dictator: fortasse destinatarii proprius, sed etiam vestigia communis mandatorum stili nec non vestigia stili magistri Arnoldi protonotarii discerni possunt. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonolarius (Z), 3, Bruna, Cella b. Mariae V. (B). 25 0.,a dei grácia dominus regni Boemie,® dux Austre6 et marchio Morauie, P.3 iudici, Hercelino, Franconi, || Fridericoc scriptori, Cunzoni de Antiquo foro, civibus Brunnensibus, gráciám suam et omne bonum. Quia propter j| remedium anime nostre sorori Herburgi et conventui de Cella sancte Marie hanc graciam duximus faciendam, || videlicet quod aree earumdem extra civitatem posite ad censum vel so exactionem vel precariam civitatis teneri non debeant quoquomodo, volumus et sub obtentu gracie nostre districtius inhibemus, ut ipsam sororem seu eius conventum super huiusmodi gravaminibus non presumatis decetero perturbare. Volumus etiam et mandamus, ut racione huius libertatis seu gracie iura foralia. sive vendant, sive emant, eisdem nullatenus denegetis. Datum in Clingenberch idusfe maii. ^ Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis flavi et rubri coloris valde laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 155. <*) ,Boem' A. — e) IIa A. — e) ,c' ex ,o' sine rasura correclum est A. 1255/58 MAII 15. - 1258 MAII 23. NUM. 155, 156. 245 156. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, de uoluntate et consensu monasterii in Velehrad et de consilio Brunonis, Olomucensis episcopi, nec non quinque baronům expresse nominatorum fundatae et locatae contra 5 terminos Hungarorum munitionis [Uherské Hradiště] iura stabilit eique varias liberíates concedit. Apud [Uherské Hradiště] Novám Welhrad 1258 maii 23. Apographum sace, XVIII. ex. in plagula chartacea manu Johannis Petri Cerroni scriptum, qui autographum chartae nunc deperdilum, olim in archivo civitatis Uherské Hradiště asserva-10 tum (Al) vidit, in SAR Brunae (inter Cerronianos, sign. I, 45) asservatur, fol. 4—7 (B ),* — Apographum saec. XV., quod ex altero autographo, olim in archivo mon. Velehradensis asserva-to, nunc deperdito (A 2), videtur esse descriptum, Codex Velehradensis chartaceus, in SAR Brunae (archivům mon. Velehradensis, sign. G 191) asservatus, continet, fol. 130, 129v (C) .2 — Apographum chart, cum vidimationis clausula „Tento vejpis dán jest z originálu 15 mezi starejmi privilegii a listy města Hradiště zuostávajícího; tomu pro duvěření k žádosti J. M. vysoceurozeného pána, pana Karla z Lichtnštejna a z Nyklšpurku, na Valticích, Lednici, Plumlově a hradě Ousově, řím. císaře J. M. tejné raddy a hejtmana margkrabství Moravského, my purgkmistr a radda již psaného města Hradiště z naším jistým vědomím z společného snesení pečeť naši přitisknouti sme dali. Stalo se v městě Hradišti 18 januarii 20 anno 1607" manu saec. XVII. in. scriptum, cum sigillo civitatis Uh. Hradiště sub plagula chartacea impresso in archivo principům de Liechtenstein Vadusii (sub dato suo) asservatur (D) .s — Apographum ex D sumptum alia manu saec. XVII. in. scriptum sine vidimationis clausula in eodem archivo (ibidem) asservatur (E).á — Apographum manu saec. XVII. ex. scriptum codex chartaceus „Chaos Pessinianum" nominafus, in archivo civitatis Brunae 25 (sign. 7240, olim inter Cerronianos in SAR Brunae, sign, II, 86) asservatus continet, fol. 270—271 (F)S Ed: CDM III, pag. 256 num. 267 (ex C, ut dicitur, verius ex alio apogr. nunc ignolo). Reg: Fefér, CDH VII. 5, pag. 581 num. 385. — Böhmer, Add. sec, pag. 434 num. 97. - -Bischoff, österrichische Stadtrechte, pag. 41 s. num. (ad a. 1258). — Reg II, pag. 73 num. 30 185. — Dolefšek, Kr. město Uh. Hradiště, pag. 7 num. 2 (ex quodam apogr. olim in archivo civitatis asservato, nunc deperdito, dipl. falsum esse putat). — Magnae Moraviae fontes hist. III, pag. 115 num. 10. Lit: Fišer, Uh. Hradiště I, pag. 13 (amissio copiae ex archivo civitatis statuitur). — Šebá-nek, Notář 0 5, pag. 276 (rei explicatio). — Fiala, Kancelář, pag. 204 (annotationes). — KK, 35 pag. 228—231. — Hurt, Počátky velehr. kláštera, pag. 108 ss. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 336—337. Dictator: monasterii Velehradensis proprius, qui charta Přemysli Otakaři II. in Plasy 1257 oct. 15 eidem monasterio data (vide num. 136) usus est, quae typis minoribus exprimuntur. [155.] 40 x) In intitulalionis formula titulus Přemysli Otakaři II. ,duxStiriae' non affertur. Qui modus inde a 1254 maii 15 usque ad 1259 maii 15 adhiberi potuit. Itinerarium Přemysli intuenles mandátům datis 1254 maii 15 et 1259 maii 15 inserere nullo modo possumus. —s) Přemysl Otakarus II. —*) Sive Wernhardus iudex (cf. Bretholz, Geschichte der Stadt Brünn I,pag. 68), sive Bertholdus,civis Brunen-sis, vide num. 385 putandus est. 246 NUM. 156. 1258 MAII 23. Chartae textus conflciendi praeterea magister Arnoldus, qui etiam datarii munere ibidem funge-batur, particeps erat. Autographum A 1 seu A 2 deperditum (aut utrumque) verisimillime scriba P II 18 a scripsit (vide num. 136). Charta A 1 J. P. Cerroni teste sigillo „in ligamine bombiceo rubro cum flavo mixto" munita erat. Si charta num. 136 sincera probata est, non dubitari debet, quin 5 etiam haec sincera sit. Huius chartae argumentům igitur monaslerio maiori lucro erat quam chartae num. 136. Itaque monasterium Velehradense loco auctoris in charta fortasse spuria conficienda esse non potest. Civium Gradicensium čerte maxime intererat, ut charta conficeretur. Subsidiis autem, quae ad falsum conficiendum necessaria sunt, sine ulla dubitatione carebant. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (AA), 3, Velehrad (D), 5, De t« chartae apud civitates usu (D'). In nomine sancte et individue trinitatis amen. Ego Premizel," dei gratia dominus regnifr Boemie, dux Austrie,* marchio Moravie,c omnibus hanc paginam inspecturis in perpetuum. Decet regalis excellence dignitatem,* et* ea, que ipsius auctoritatee iuste et rationabiliter* statuuntur, et beneficia, que per gratiam principis suis fidelibus vel/ devotis liberaliter is inpenduntur,^ regie potestatis presidio communireft et sic vota fidelium suorum attendere,** quod& et principis gratia exhibita et1 subditorum devotio manifesta presentibus sit ad gaudium et posteris gratie in exemplum. Hinc est igitur,w cum pro necessitate^ seu conservatione terre nostre* munitionem* seu oppidum0* in* hereditate *monasterii Welegradensis?', Cister-ciensis? ordinis, de voluntate vel consensu abbatis et conventus eiusdemr monasters contra 20 terminos Ungarorum8* preparari et ediflcari iussimus in insula*, in qua sita est capella sancti Georii,* que* ad construendam munitionem dilectorum fidelium nostrorum,* venerabilis in Christo patris domini Brunonis,M 01omucensisv episcopi, Henrici de Lichtenstein,w Wilhelmi^ de Huztopecz.y Parduzonis camerarii,3 Zudmiri fratris sui et IoanniSffll de Wishenowe,bi iudiciS nostri,* iudicio aptior videbatur, decrevimus de consilio dictorumcI fidelium nostrorum 25 etdl de consensu abbatis et conventus monasterii memorati, ut tam homines nostri de Chvnowizel, quam homines monasterii de Welegrad^* de ipsa forensi villa Welegrad,?1 cum* omnibus sit latus et capax locus ille, simulfti ad idem oppidum0 debeant seiJ transferred1 et quod census arearum, in quibus tam nostri quam monasterii residebunt homines,'* eidem monasters), cum fundus ad ipsum spectet, annis singulis in festo sancti Martini6 per XIImi de- 30 narios de qualibet area monete temporis eiusdem persolvant.* Forum rerum venalium in eodem oppido**1 novo duobus diebus qualibet servabitur septimana uno eodemque die, sicut in ipsa forensi villa Welegrad** hactenus est servatum;* ipso die etiam01 omnia, que provenire poterunt,3>i cedent monasterio iure fori; Q1 alio die, sicut in Chvnowizri hactenus est servatum, et illo die fori omnia, que provenire poterunt, nobis cedent. Ceterum omnia, que hominibus 35 nostris de Chvnowiz®1 circa eadem bona nostra in pascuis,* lignis sunt communia, erunt exnunc nostris*1 hominibus* simul'1 cum ipsis communia, et"2 e converso homines nostri de Chvnowiz"1 in omnibus hiiswi simili^ cum^3 hominibus de Welegrad^1 circa*'1 bona monasterii communitate2* gaudebunt.* Unus quoqueiudex* in eodem oppidowi tarn ex parte nostri, quama2 monasterii et conventus prelibati est instituendus non per nos, sed per conventum, qui nihilominus62 40 nobis de iudicio, de foro, de culpis hominum nostrorum et omnibus aliis, que nos contingunt, et conventui de omnibus hiis,"'2 que ipsum continguntc2 ab hominibus suis, fideliter respon- 1258 MAU 23. NUM. 156. 247 debit. Verum*2 consideravimus, quod in ipso oppido"1 cives nostri minus profi-cerent, utpote in insula collocati, si"2 per ruse2 exterius subventionem non haberent, villas nostras seu bona Chuniz/2 Langenei^2 et Minogwizft2 ipsis dedimus et eorum successoribus cum agris, silvis'2 circa^2 eadem bona existentibus, cum pratis, pascuis 5 et cum omnibus ad easdem villas pertinentibus perpetuo possidenda'2 et eadem bona ab ipso tempore donationis per X annos inmediate™2 sibi7*2 succedentes sine omni censu et sine quavis tenebunt*J exactione. Finitis autem eisdem X annis nobis dece-tero vel°2 kamerarioz>2 nostro singulis annis in festo sancti Martini ipsi cives de eisdem bonis seu villis solvent XL«2 marcas argenti nomine census, quern dicti cives repetere 10 debent et recipere ab eis, qui dictas villas colunt vel inhabitant sive in eisdem villis vel cum eis in oppidowi residentes fuerint memorato; et postea nobis vel°2 camerarior2 nostro, ut premissum est, presentare. Ut etiam°2 nominati cives structure civitatis vel°2 propriis edificiis liberius valeant intendere, silvam*2 nostram*i circa Moravám'2 a terminis eiusdem oppidl**2 usque ad terminos ville piscatorum, que dicitur Goztelin,"2 11 cum piscatoribus in ipsa parte residentibus dedimus eisdem. Volentes etiam,0* ut fideles nostri per nos proficiant in universum,w2 ecce indulsimus dilectis civibus nostris oppidi"2 prenotati, ut annis singulis forum anuale*2 debeant in sua civitate habere XIIIP'2 dies post festum beati Michaelis.7 Idem forum dies XIIIP'2 inchoabit, dies XIIII^2 stabit et dies XIIII^2 consumabitur,*2 ut in ceteris civitatibus est con- 20 suetum.«3 Item omnes ad iam dictum forum venientes omnimodam libertatem habe-bunt, ita quod sine omni theloneo"3 ad ipsum forum venient,c3 stabunt ibidem et recedent pro sue*3 libito"3 voluntatis. Item statuimus, ut via publica, que quondam'3 per Chuniz»3 directe transitům habuit, nunc per ipsam civitatem seu munitionem decetero universi transeuntes ire debeant, nec alias flectere iter suum, alias pena debita 25 punientur.ft3 Item volumus et mandamus, ut infra miliare'3 civitatis predicte nulla taberna penitus habeatur. Demum statuimus et volumus, ut ferrum*3 monete nunc et decetero teneatur ibidem. Item volumus'3 et mandamus,'3 ut civitas ipsa eo funda-retur™3 iure™3 et gauderet perpetuo, quo civitas Brunnensis"3 fundata videtur vel"»3 gaudere. Et ut omnia premissa semper rata maneant atque firma, presentes literas 30 dari fecimus sigilli nostri munimine roboratas cum testibus subnotatis, qui sunt: venerabilis in Christo dominus Bruno episcopus Olomucensis,03 Henricus de Lichtenstein,«'3 Wilhelmustf3 de Hustopecz/3 Zvdimirus*3 et Pardus'3 fratres, Zrnilo «3 frater Bosconis,413 Chvno wS frater Bosconis,*3 Benescius*3 camerarius, Ioannes^3 de Wissche-nowe23 et alii plures. Datum eta4 actum"4 apuď>á Novamc4 Welhrad** anno 35 Domini M° e4CC° LVIIIV4 datum f4 per manům magistři Arnoldi, nostri prothonota-rii.s'4 feria quintal infra octavam Trinitatis/4 156. <*) ,Pzremisl' C. — b) ,rengni' C. —c) ,Morauie* D, E. — <*) ,uť B - F. — .authori-tatef D, E. — /) ,uť D, E. — ») ,impenduntur' D, E, F. — A) ,communirT C. — *) ,attendensf D, E. — *) ,que* F. — ') ,aď C. — m) ,quoď F. — ») ,necesitate' D. — ") .opidum' C. — p) ,Wele-40 gradiensis' D, E, ,Weilegradensis' F. — a) ,Cysterciensis' C. —- rr) ,monasterii eiusdem' D, E. —s) 248 NUM. 156. 1258 M All 23. [156.] ,Vngarorum' C, D, E. ■— *) ,Georgiť D, E, F. — ") ,Brumonis' C. — ») ,<5Ím' .B, C. — ">) ,Lihten-steyn' C, ,Lihtenstein' D. — *} ,Vilhelmi' C. — v) ,Hustopecz' C. — z) ,cammerarii' D. — al) Johannis* C. — bl) ,Wisshenoue' C, ,Wisshenowe' D, E, , Wissenowe' F. — cl) ,devotorum' D, E. — <») Deest D, E. — eí) ,Kunowicz' C, ,Chunowicz' D, E, ,Chvnoviz' F. — f1) ,Wellegraď F. — e1) ,Velegraď C, .Wellegraď F. — ") similiter' F. — «) Deest C. — fcí) ,conferre' D, E. —«) ä ,item' (?) post ,homines' legitur in C. — ml) ,duodecim' C, ,12' F. — nl) ,opido'C. — ol) ,eť D, E, F. — p1) ,poteranť D, E. — «*) ,fori°' C. — rl) ,Kunowicz' C, ,Chunowicz' D, E, ,Chunoviz' F. —sí) ,Kunowicz' C, ,Chunowicz' JD, E, ,Chunowiz' F. — «) similiter' D, F, F. — ul) Deest B. — vl) jKunowicz' C, ,Chunowicz' D, E, ,Kunovicz' F. — wl) ,his' D, E, F. — xl-xl) ,similiter' F. — »J) jCetera' D, E. — zl) ,comunitate' C. — °2) Sequitur ,ex' D, E. — bS) ,nichilominus' C. —cS) ,contin- io ganť D, E. — a2) ,Unum' D, E. — es-esy Deest Dt aiia manus saec. XVII. addidit ,si prius', hacc verba etiam genuine scripta in E leguntur. — f2) ,Kunicz' C, ,Chunicz' D, E. — «2) ,Langenczyľ C. — *«) ,Minogwicz' C, ,Mingwicz' D, E, ,Minogviz' F. — **) ,sylvis' E, F. — *2) ,cura' D, E, F. — ,possidendas' C. —- m2) .immediate' B, D, E, F. — »*) ,sinť D, E, ,se' F. — °2) ,veluť D, E.— p2) ,camerio' C, ,camerario' D, ,camemario' E, ,kamarario' F. — «2) ,Xľ D, E. — r2) ,camarario' is F. — sS) ,sylvam' E, F. — tZ) ,Morauiam' D, E. — «2) ,opidi' C. — c5) ,Costelan' C, ,Coztelin' F. — w2) ,immensum' B, F. — ,annale' B, D, E, F. — v2) ,14' F. — z2) ,consummabitur' D, E, F. — a3) ,conswetum' C. — b3) ,teloneo' C. — c3) ,pervenienť D, E. — *3) ,suo' D, E. — «3) ,libitu' D, E. — f3) ,condam' C. — s3) ,Kunycz' C, ,Chunicz* D, E. — »3) ,puniantur' D, E. — i3) ,milliare' F. — fc3) ,fratrum' D, E, in D eadem manu atque in nota praec. scriptum est. — 20 1313) jvoluimus et mandavimus' B, F. — m3) Pars verbi ,fundaretur' nec non verba ,iure' et ,vel' cum charta deslructa perierunt in F. — nS) ,Bruna' D, E, ,Brunensis' F. — °3) ,01m' B, ,01omocen-sis' C. — p3) ,Lichtenstain' C, ,Lihtenstein' D. — «5) ,Vilhelmus' C, F. — r3) ,Huztopez' B, F. —s3) ,Zudmirus' C, F, ,Zydmirus' D, E. — «3) ,Parduz' C. — «3) ,Zmylo' D, E. — »*) ,Boskonis' C. — w3) ,Chuno' C, F, ,Chyno' D, E. — *3) ,Benessius' C, F. — v3) Johannes' C. — *3) ,Wissenowe* C, 25 ,Wisshenowe' D, F, ,Wissenove' F. — a4a4) Deest F. — b4) ,aput' C. — c4) ,Nowam' C, ,Nouamc D, E. — «) ,Velhraď C, ,Welehraď D, ,Welegraď F, ,Wellehraď F. — ««-«<) ,MCG LVIII'D, F, F. —f4f*) ,Datum et actum apud Nowam Wellhrad anno Domini M CC°LVIIľ F. — ff4) ,pro-notarii' C. — feJ) ,V D, F. x) J. P. Cerroni primo quadam recentiore copia chartae nostrae usus est; sed — ut ipse affir- '■*<> mat — suum apographum ,ex origináli pargameno' correxit; cius correcturas in textu chartae cdendo inferius consequenter respeximus nec non pro ,ae', ,oe' consequenter ,e', ,0' posuimus. Vide etiam superius in notis introductoriis. Illius autographi saepe mentio fit. Vide chartám Venceslai II. regis Brunae 1301 mart. 3 civitati Uh. Hradištědatam (Reg II, pag. 807 num. 1876), in cuius autographo, quod in archivo dictae civitatis asservatur, expressis verbis Ute articulus chartae nostrae commemora- 35 tur, qui donationem villarum Kunovice, [Ostroíská] Nová Ves et Mtkovice tangit. Vide etiam superius sub D, F necnon notám 5. — Vide etiam privilegium Karoli VI., Romanorum imperatoris, civitati Uh. Hradiště Viennae 1739 mart. 17 datum, cuius autographum in archivo civitatis Uh. Hradiště (sign. num. 134, kart. 11) asservatur (Dolejšek, Kr. město Uh. Hradiště, pag. 16 num. 139). -2) Autographum A 2 re vera exstitisse, quamvis expresse nusquam commemoretur, iure coniciendum *o est: a) Chartám copiatam in codice Vclehradensi invenimus, in quo tantum chartarum in archivo Velehradensi asservatarum autographa copiabantur. b) Chartae argumentum cum ad civitatem Uherské Hradiště, tum ad monasterium Velehradense pertinet. Si civitas autographum chartae possedit, etiam monasterium eo vix caruerit. Lecliones varias textus C quoad usum ,c', ,t' negleximus. — 3) Lectiones varias textus D, quoad usum ,c', ,t', ,ae', ,oe', ,a', ,e' negleximus. — 4) Lectiones varias 45 textus E in nota 3 enumeratas negleximus. — 5) Lectiones varias textus F in nota 3 enumeratas negleximus. Adiciendum est apographum quoddam chartae nostrae usque ad annum 1898 in archivo cwitatis Uherské Hradiště asservatum esse, vide sub Reg. — 6) Nov. 11. —') Sept. 29 — oct. 12. 1258 IUN. 16. NUM. 157. 249 157. Johannes, episcopus Pragensis, monasterio in Schlögl possessionem ecclesiae in Světlík ei a Witigone de /Český] Krumlov collatam confirmat. Pragae 1258 iun. 16. Autographum in membrána scriptum in archivo mon. in Schlägt (sign. num. 8) asservatur (A). — Apographum de anno 1593 exstat in codice chartaceo diplomatům archivi Plagensis „Collectio quarumlibet immunitatum, ... opera P. Wencesslay Zypseri Boemi" intitulato, in eodem archivo (sign. Hs 12 a) asservato, fol. 3V (B). Ed: Hugo, Ord. Praem. Annales II, pag. 374 (ex copia quadam). Reg: Reg IV, pag. 814 num. 2098. — Schmidt-Picha, Urkundenbuch, pag. 2 num. 4 b. Lit: Nový, Listiny, pag. 65 (origo chartae statuitur). In tergo chartae manu saec. XV.—XVI. scriptum legitur: „Kirchschlag. Gonfirmatio archie-piscopi" (sic). Scriba: J III 1 = cancellariae episcopi proprius. Exempla script, num. 2 a, 5. Dictator: cancellariae eiusdem proprius, fortasse J III 1, qui stilo canonico usus est. Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (E). Iohannes, dei gracia Pragensis episcopus, viris honorabilibus et in Christo dilectis..1 preposito totique conventui fratrum || Premonstratensis ordinis in Slage, Pattaviensis dyocesis, salutem et sinceram in Domino caritatem. Dornum vestram pa||riter et vos speciali dileccione, quantum possumus, cum deo prosequentes, vestre cupimus noticie fieri manifestum, || quod ad peticionem dilecti nobis in Christo viri nobilis Witigonis de Crumlow« ecclesiam in Lichtenwerd, nostre dyocesis, in qua idem W. ius obtinet patronatus, quam cum omnibus possessionibus ad ipsam de iure pertinentibus domui vestre regendam contulit, vobis vestrisque successoribus auctoritate presencium confirmamus absque iuris preiudicio alieni. Et ne quis in posterům dubitet super isto, presens scriptum nostri sigilli munimine fecimus robo-rari. Datum Prage anno Domini millesimo CC°LVIII°, XVI0 kalendas iulii, pontificatus nostri6 anno primo.6 Sigillum: Johannis, episcopi Pragensis, cum sigillo secreto, quod olim loris membranaceis de membrána ipsa scissis dependebat, nunc conversum chartae simpliciter alligatum est. Cf. Sigilla num. 2 a, I, 2. 157. *) ,o' ex alia littera in scribendo correctum est A. — bb) Verbis competenter distentis, ut ultima linea explerelur, scriptum est A. x) Henrico. 250 NUM. 158. 1258 IUN. 24. 158. Johannes, episcopus Pragensis, ecclesiae domus Dominici sepulchri in Zderaz indulgentias concedit. Pragae 1258 iun. 24. Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům domus Dominici sepulchri in Zderaz, sign. L IV ŘKřb Zderaz, num. 9) asservatur (A). Reg: Reg II, pag. 74 num. 187. Lit: Nový, Listiny, pag. 69—70, 114 n. 231 (origo chartae statuitur, specimen eius praebetur). — Nový, Pečeti, pag. 187 (usus secreti deliberatur). In dcxtro mar gine inferiore adversae partis chartae nota ,R' manu saec. XV. scripta est. Scriba: J III 2 = verisimillime destinatarii proprius. Exempla script, num. 2 a, 6. Dictator: verborum iuncturis, quae in indulgentiarum litteris usurpari solent, (cf. prooemium in FRA II. 25, pag. 52, prooemium nec non narrationis formulam in Rockinger, Briefsteller 1, pag. 307) usus est. Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (F), 3, Zderaz (B). Iohannes, dei gratia Pragensis episcopus, universis Christi fidelibus sue dyocesis salutem in eo, qui est omnium vera salus. Sanctorum |j invisibilis inhabitator, corona certancium, martirum palma, Candidus et sancti martirii sanguine rubricatus sponsus ecclesie, || sancte matris, eandem consuete miseracionis sue munere locupletat multiplicando eorum numerům, qui ob reverenciam dominice || gloriosissime passionis muniti signaculo sancte crucis ad protegendum dominicum sepulchrum contra paganos et alios infideles horridas et inportabiles cum omni paciencia sustinent passiones, que, licet eis sint horride et inportabiles, tarnen ad sustinendum eas spiritus promptitudo faciles et fortitudo fidei suaves eis constituit et iocundas. Hinc est, quod nos, quos, licet inmeritos, superni providencia conditoris ad pastoralis extulit sollicitudinis dignitatem, id ipsum specialiter ascribimus dono eius, cuius oculi nostrum aspiciunt inperfectum, et in secula benedicimus nomen eius, qui locum nostre sollicitudini de-putatum domo fratrum ordinis Sepluchri dominici benedixit, qui, sicut diximus, ob reverenciam huius sepulchri calcatis mundi illecebris auctori omnium iugiter famulan-tur. Cum igitur ob amorem eius, cuius signati sunt signoa interne caritatis, brachiis ipsum ordinem amplectamur, rogati a dilecto nobis Sdizlao, preposito fratrum dicti ordinis in Zderaz, nostre dyocesis, ut dedicacionis ecclesie et sancti Petri ibidem memoria habeatur et ut eadem ecclesia a Christi fidelibus cum devocione et reverenda eo devocius frequentetur, auctoritate beatorum Petri et Pauli apostolorum et beati Adalberti, cuius sedi divina grácia presidemus, omnibus, qui in anniversario dedicacionis1 ipsius devote humiliterque ecclesiam visitaverint supradictam, quadraginta dies et in quolibet festo beati Petri apostoli, videlicet in ipso die sollempni et in Kathedra et in Ad vincula eiusdem, viginti dies eorum peccaminum, de quibus vere 1258 IUN. 24. - ANTE AUG. 6. NUM. 158, 159. 251 penitentes fuerint et confessi, de iniuncta sibi penitencia misericorditer annis singulis relaxamus. Datum Prage anno Domini M°CC°LVIII0, VIII0 kalendas iulii, pontificatus nostri anno primo. Sigillum: Johannis, episcopi Pragensis, cum sigillo secreto de cera fusci coloris in filis sericis flavi et rubri coloris illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 2 a, 1, 2. 159. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, ecclesiae Pragensi sicut pater eius Venceslaus I. rex exactionem mensurae regalis, quae „čtvrtně" appellatur, in civitate Pragensi donat statuitque, ut de qualibet mensura annonae io in eadem civitate vendita ecclesiae Pragensi unus obolus Pragensis monetae persolvatur. Pragae 1258 fante aug. 6J.1 Aulographum in membrána scriptum in archivo arcis Pragensis Pragae (archioum capituli Pragensis, sign. II 12) asservatur (A). — Apographum saec. XV. codex mnscrus chart, archioi capituli Pragensis in eodem archivo (sign. cod. XXII) asservatus continet,fol. 46v (B). is Ed: Pontanus, Bohaemia pia, pag. 60—61 (haud completum texlum chartae ex A praebet, earn solum ad a. 1258 ponil). Reg: Reg II, pag. 80 num. 206 (idem). — Prochno, Regesten, pag. 93 num. 24 (idem). — Eršil-Pražák, Katalog, pag. 24 num. 40 (idem). Lit: Fiala, Kancelář, pag. 292 (manus scribae). — Šebánek-Dušková, Panovnická a biskup-20 ská listina, pag. 94, 95, 98 (exemplum chartae recte statuitur, manus scribae non recle a simili manu Přísnobori notarii discernitur). In tergo manu saec. XIII. scriptum legi potest: „Privilegium de men[sura]" (D). Manus saec. XIV. annotavil: „Registrata cor", manus saec. XV. addidit: „Rta III Q", quae annotations sine dubio ad librum copiarium Pragensis ecclesiae nunc deperditum referunlur (cf. & CDB IV, pag. 273 I. 23 et hoc tomo num. 117, 209). Scriba: P II 24 = V 67 = ecclesiae Pragensis proprius, igitur non Přísnobor notarius, sicut in CDB IV, pag. 12 I. 30—31. pag. 20 I. 12, pag. 44 I. 6—7, pag. 273 I. 29 dicitur. Cf. Exempla script, num. 1 a, 3. Dictator: destinatarii proprius, qui verbis chartae. Venceslai I. regis Pragae 1249 sept. 22 :l° datae (CDB IV, pag. 283 num. 173) usus est, quae, typis minoribus exprimuntur. Textus chartae quasiconfirmationis forma in charta Přemysli Otakaři II. Pragae 1262 ian. 21 data (num. 308) repetitur. Vide: II. 1 a, P. O. IL, 3, Praga, ecclesia capitularis (E). Apud Fr: Manus scribae statuitur. 'M 158. °) Vox in fine lineae ascripta est A. *) Dies dedicationis ecclesiae in Zderaz ,feria III" infra Pascha' celebrabatur; cf. num. 817. 252 NUM. 159, 160. 1258 ANTE AUG. 6. - AUG. 6. In nomine sancte et individue trinitatis amen. Ottacarus qui et Premizl, dei gracia dominus regni Boemie, dux Austrie, f| marehio Morauie, omnibus imperpetuum. Ut regi regum eterno rex complaceat temporalis, inter cetera pietatis opera, quibus eterni regis solium II scanditur, principům serenitatis excellencia pervigili debet studio meditari, qualiter piis locis ac viris devotis de bonis temporahbus taliter subveniat, || ut a deo retribucionis pre- 5 minm et in gentibus habere valeat nomen bonum. Hinc est, quod notum esse volumus* presen-tibus et futuris, quod nos ad honorem sancti Wencezlay, martyris gloriosi, ac aliorum patronorum Pragensis ecclesie liberalitate solita eidem ecclesie et canonicis eiusdempro remedio anima-rum progenitorum nostrorum, ut proinde eorum memoria habeatur, sicut olim Serenissimus et precordialis pater noster Wencezlaus, rex Boemorum quartus, mensuram regálem,* 10 que chtwrtne vulgariter appellatur, in civitate Pragensi regia liberalitate contule-rat,2 ita et nos ob reverenciam dei et beatorum martyrům predictorum, predictis, ecclesie videlicet et canonicis, in perpetuum eandem concedimus et donamus, statuentes, ut nullus religiosorum aut secularium sive adveniens in civitate eadem in alia mensura emere vel vendere audeat quam in ilia. Quilibet vero emptor cuiuscumque generis annonam emerit, is de qualibet mensura* unum obulum Pragensis monete persolvere debet ecclesie ac canonicis prenotatis. Si quis autem in ea* solucione negligens exstiterit aut rebellis, penam decern solidorum in cameram nostram persolvat,* canonicis vero prenotatis quinque solidos reddat pro illata iniuria. Et talem penam in eternum precipimus observari. Ut autem hec serenitatis nostre donacio ac statutům ratum permanea*tet inconvulsum, super eo presentem paginam conscribi 20 et sigillorum nostrorum munimine iussimus roborari. Huius rei testes sunt nobiles viri: Iaros purgravius Pragensis, Zmilo de Sitauia, Benes burgravius Znoymensis, Andreas dapifer,a Chech summus iudex, Chenko de Sitauia, Volkmarus de Trebonin, Pitrolfus subcamerarius et alii plures. Datum Prage per manům domini Willelmi, nostre curie prothonotarii, anno Domini M°CC°LVIII0. 25 Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nee non amis Austriae et Siiriae, e cera fusci coloris con-fectum in fllis sericis flavi, viridis et rubri coloris fere illaesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 160.++ Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marehio Moraviae, 30 ciuitati nec non iudici de Jevíčko iura expresse nominata concedit. Apud Křivoklát 1258 aug. 6. 159. <*) Post ,a' seriba Utieram ,b' fortasse seribere voluit, primo duetu litterae facto ,p' seripsit. x) Charta ante aug. 6 ponenda est. Inde ab hoc termino enim diu Wilhelmus datarius non nominatur. — *) Vide chartám Venceslai I. regis Pragae 1249 sept. 22 dátam, superius commemo- 35 ralam. 1258 AUG. 6. num. 160. 253 Apographum insertům est confirmation Karoli IV., Romanorum regis, Prague 1351 iun. 18 datae (Mackerle, Archiv, pag. 13, erronee ad iun. 23), cuius confirmations autographum in membrána scriptum valde laesum, cuius scripturae pallidae seu extinctae ductus pluribus in locis manus posterioris scribae renovare conata est, (vide inferius) in archivo civitatis Jevíčko o (sign. A 2) asservatur (B). — Apographum insertům est confirmation Johannis, marchionis Moraviae, Brunae 1351 sept. 17 datae (CDM VIII, pag. 87 num. 120), cuius confirmationis autographum in membrána scriptum in eodem archivo (sign. A3) asservatur (C). — Apographum confirmatio Georgii, regis Bohemiae, Prague 1465 dec. 15 data (Mackerle, Archiv, pag. 14) cum charta C inserta continet, cuius confirmationis autographum in membrána scrip- lo turn in eodem archivo (sign. A 8) asservatur (D).— Apographum confirmatio Mathiae, regis Hungariae et Bohemiae, Viennae 1488 febr. 13 data (Mackerle, Archiv, pag. 14, erronee ad febr. 14) cum charta C inserta continet, cuius confirmationis autographum in membrána scriptum in eodem archivo (sign. A 10) asservatur (E). — Apographum simplex saec. XVI. ex. aut XVII. in. copiarius privilegiorum civitatis Jevíčko in eodem archivo (sign. U 8), fat. 15 1—2V, asservatus continet, ubi charta nostra ex C descripta invenitur (F). Nolandum est chartám Vladislai,1 Hungariae et Bohemiae regis, Brunae 1497 febr. 19 datam (aut. ibidem sign. A 13 — Mackerle, Archiv, pag. 15, erronee ad febr. 20) fragmentům chartae nostrae in Bohemicam linguam conversum continere; textum huius fragmenti (T) vide in nota*. Ed: CDM V, pag. 243 num. 29 (ex C). 20 Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 434 num. 99. — Bischoff, Österreichische Stadirechte, pag. 94 s. num. (ad a. 1258). — Reg II, pag. 75 num. 189. Lit: Pinkava, Vznik a rozvoj kr. hradů na Moravě, pag. 57 ss (sinceritas charlae suspicitur). — Mackerle, Archiv, pag. 5 (idem auctor opinione nostra, quam in colloquio publico anno 1958 in Jevíčko habito protulimus, usus est). —- Šebánek, Urkundenwesen, pag. 336—337.* 25 Dictator: destinatarii proprius, qui: a) in I. charlae parte (usque ad verba „civium nostrorum in Gewiczka") sincera charta Přemysli Otakaři II. civitati Jevíčko in Křivoklát 1258 aug. 6 data, a magistro Arnoldo dictata usus est; b) partem II. chartae usque ad yerou/n „usitavit" sine exemplo quolibet finxit; c) in III. parte chartae usque ad verbum „presumat" verba sincerae chartae Venceslai II., regis Bohemiae, Brunae 1291 febr. 8 datae (Reg II, pag. 660 num. 30 1532)" paucis tantum additis seu mutatis repetit, quae typis minoribus exprimuntur; d) in I V. parte chartae (usque ad verba „libere et solute") charta quadam sincera nunc deperdita Přemysli Otakaři II. iudici in Jevíčko data usus est; e) in V. parte chartae (usque ad finem) eadem charta atque in I. parte usus est. Quae signis I—V in margine positis significavimus. Omnibus condicionibus consideratis concludere possumus autographum sic dictum chartae oř ""J nostrae annorum 1300—1351 intervallo fictum esse, cum civitas Jevíčko se contra suos pigno- ralores defendere deberet. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (BB), 5, De chartae apud civitates usu (E). Nos Przymissla qui et Otthakarus,* dei graciac dominus regni Boemie,* dux (I) 40 Austrie et marchio Morauie,e universis^ hanc literám inspecturis innotescimus testi-monio huius scripti, quod nos oculis misericordie inspectis affliccionibusfl, et pressuris dilectorum civium nostrorum de Gewiczka,h qui ex donacione* eiusdem civitatis per (II) nostros predecessores et nos nostris nobilibus nimisfc indebitis exaccionibus* per eosdem preter iusticiam™ sunt afflicti, nos eandem civitatem tenendam™ ammodo0 pro 45 reparacione? boni status et commodo* eiusdem nostre attraximus potestati defenden-dos universos eiusdem civitatis incolas, ut post multa pressurarum gravamina nostris 254 num. 160. 1258 aug. 6. temporibus habundanciusr consolentur. Promittimus tamen, ut si dictam civitatem ex casu nos alicui nostro8 nobili5 tenendam conferre contingeret, quod idem nobilis non nisi certo et debito censu contentus esse debeat, quern hucusque ex antiquo civitas solvere usitavit. Volentes simpliciter, ut omnibus iuribus censualibus et aliis iuribus, quibus Noua* Ciuitas,w Vnyczow" alio nomine nuncupata,«' et iudicium eiusdem civitatis gaudet et fruitur temporibus ex antiquis, damus, concedimus,* attribuimus liberaliter et benigne ad utifruendum eisdem perpetuis temporibus per eos et eorum quoslibet successores et nominatim cum tredecim villis circum ipsam civitatem Gewiczkam* iacentibus, videlicet Kornicz, Albern-) ,nobili nostro' C, D, E, F. —«) ,Nova' F. — «) ,Civitas' F. — ,Vnieczow' C, D, .Vniczow' E, ,Wniecziow' F. — w) ,nunccupata' E. — *) .Gewicz' C, ,Gewiczka' D, E, ,Gewicz' F. — v) ,Albendorf E, .Albendorff' F. — *) ,Arnolczdorf C, D, ,Arnolczendorf E, ,Arnolczendorff' 20 F. — al) ,Dorflins' C, D, .Dorfflein' E, F. — bl) ,Ernerstindorf C, D, ,Emersteindorf E, ,Emer-steindorff' F. —cl) ,Brosen' E, F. — dl ,Hartungsdorff' F. — el) ,Mertinczdorf C, ,Mercinczdori' D, ,Merczinczdorf E, ,MertzinczdorfI' F. —f1) ,Vnracz' C, D, ,Vnrocz' E, F. — ?*) ,Niderun[racz]' C, ,Niderunracz' D, ,Niderunrocz' E,F. — M) ,Mitrdorf D, ,MitterdorfI' E, F. — ") ,Vrsedel' D, E, F. — kl-kl) ,Neu Branow' C, D, F, ,New Brannow' E. — «) ,Branerwalde* C, D, ,Bronerwalď E, 25 ,Branerwald' F. — ml) ,gratie' F. — nl) ,nostras' F. — ol) ,conswetudinem' E, .consvetudinem' F. — p1) ,spacium' C, E. — a*) ,milliarium' F. — ri) mendose ,thelonie' inB. —*2) ,volumus' C, D, E, F. — «J) ,spatium' F. — ul) ,milliaris' F. — vl) ,ullatenus' C. — wl) ,tabernam' E, F. — **) ,legit-timis' C ,D, E. — v1) ,quicumque' E. —zl) ,erundť F. — aS) Post ,damus' in D, E, F vox ,eť ponitur. —bs-M) .perpetuis temporibus* D, E, F. —c2) ,tanquam' F. — *2) .Kornicz' C, D, E, F. — «2) ,Dorf- 30 flens' D, ,Dorffleins E, F.—f*) ,Brasén* C, D, »Brosen' E, ,Brasen' F. —«2 ),iuditium'E. — »2»2) Deest C, D, E, F. —i2) ,verum' E. — k3) ,sententiam' E, F. — ™) .sanguinis' C, D, F, ,sagwinis' E. — mS) ,quos' D. — n2) Scriba, qui ductus scripturae in B obduxit, mendose scripsit ,civitati.' — °2) ,tertia' E, F. — ,eť C, D, E, F. — «2) ,tertiam' E, F. — ^ ,solidorum' C, D, E, F. — *2) ,duo' C. — «2) ,etiam' E, F. — ««) ,emptionem' D, E, F. — v2) ,legittimam' C, D, ,legittime' E. — 35 ",2) ,quibus' D, .quibusvis' E. — ,macella' C, F. — &) .statia' E, F. — z2) ,piscationes' E, F. — °3) ,venaciones' C, D. — b3) ,sylvis' F. — r3) ,datione' E, F. — <*3) ,purggravius' D, ,burg-gravus' E, ,purchgravius' F. — e3) ,Bragensis' E. — f3) ,Naczeradus' C, D, E, F. — ,Parcz' C, ,Patz' E, ,Pacz' D, F. — h3) ,Christanus' F. — ,Jerossii C, D, E, F. — *3) ,Jencze' E. — .Doblin' C, D, E, F. — ™3) ,apuť D. — »3) .Burglinum' C, D, E, F. — b3) ,VdaIrici' E. — p3) 40 .pronothariorum' E. — «3) ,octavo' E, ,VIII' F. — r3) ,idus' C, D, F. ') Charta nostra a regibus Karolo, Venceslao, Ladislao, Georgio et Mathia teste charta hac confirmata est; confirmationes Venceslai et Ladislai regum autem non exstant. — 2) Commentatio typis non expressa a J. Petrltk, Privilegia pro města v Čechách a na Moravě, pag. 30 ss hoc loco com-memoretur. — 3) Textům huius chartae confirmatio Karoli IV., Romanorum regis, Pragae 1351 ió mart. 25 data continet, cuius autographum in archivo saepius citato (sign. A 1 = Mackerle, Archiv, pag. 13) exstat. 256 NUM. 160. 1258 AUG. 6. 160.++* A první articul Ottagara aneboli Přemysla svrchupsaného mezi těmi milostmi, kteréž jest týmž mešťanom jevickým učinil, hledě na jich mnohá trápenie a záhuby, kterýmiž je někteří z rytieřstva jsúce, jich na ten čas v drženie neslušnými a neobyčejnými daněmi mimo spravedlnost obtěžovali, jest tento, že když týž král Ottagar v drženie města a obyvateluov jeho přišel, tu jim 5 milost učinil, slíbiv jim, přihodilo-li by se kdy z které příčiny, že by k tomu tíž měšťané bud z pánuov aneb z rytieřstva v držení přišli, že ten držitel má přestátí a dosti mieti na spravedlivé a obyčejné činži, kterúžto město od staradávna dávati a platiti přivyklo jest; a dále jim tu milost učinil, aby všech práv a svobod, kterýchž Nové Město (a jinač Uničov slove) při soudu svém od staradávna užívá, též užívati mohli a moc měli na budúcie věčné časy voni i potomkové jejich 10 a jmenovitě s třináctmi vsmi bliz téhož města Jevíčka ležícími, totižto Chornicemi, Albrdorfem, Arnolczdorfem, Dorflinsem, Emerstindorfem, Brašen, Hartugksdorfem, Merczinczdorfem, Unracz, Niderunracz, Mitrdorfem, Ursedelem, Neubranovem a s lesem řečeným Branelwald zvláště v věcech znamenitějších a vinných přech a soudech, kteréžby v týchž všech vznikly a zašly, súditi se majie v městě Jevíčku a jinde nic. A také majie všech jiných práv, v kterýchž jest též 15 město Jevíčko i s soudem od staradávna založeno a vysazeno, měšťané i rychtář jevický z plnosti milosti našie užívati a tiem se spravovati, kterážto práva nemají skrze nás ani žádného z poddaných našich nikterakž umenšena" býti, to jim přidávaje, aby k témuž městu podle starodávnie zvyklosti byl svobodný a bezpečný příchod a příjezd se všech stran města toho zdéli za tři míle; a v tom cíli majie tíž měšťané cesty osaditi a cla brániti, ač by je kto projeti chtěl; dále jest již 20 psaný král též měšťany obdařil, aby od téhož města Jevíčka v jedné míli zdéli na všecky strany na žádném místě nižádný krčmy jměti ani piva vařiti ani šenkovati ani prodávati ani kterého řemesla dávati nesměli. Všakž Alberovi a dědicóm jeho od něho řádně pošlým, aneb kteříž po něm koli jiní fojtové budú, fojtstvie téhož města jim dal jest a zapsal z štědroty a milosti své k držení, prodání, zastavení a k svému vlastniemu a v budúciech časích k věčnému požívání 25 a jmenovitě s soudy třinácti vsí svrch upsaných, kterýchžto vsí, totižto Chornic, Dorfléře a Brazen soudové k témuž fojstvie dědičně příslušeti budú. Než soudové jiných vsí bez zavřenie znamenitějších větších a vinných pří, kteréž by koli přišly, jakožto mordéřstvie a znamenitější viny, kteréž by se dotýkaly ortele krevnieho a utracenie osob, ustanovil, aby v témž městě Jevíčku, a ne jinde, súzeny byly, z kterýchžto vin dva diely nám6 příslušeti budú a třetí Alberovi, dědicóm 30 a potomkom jeho. A z toho tretieho dielu rychtář té vsi vezme sobě třetí diel a na tom dosti mieti má. Bude-li pak vina peněžitá, nevztahujíc se nad osm Šilinkuov drobných peněz, dva diely na nás a třetí fojtovi té vsi, u kteréž by se to provinnění stalo, přijíti má, a na žádného jiného. Také jest ustanovil, aby nižádný fojt ani úředník nad téhož Albera a dědice jeho ani na toho, ktož to fojtstvie od něho řádně kúpie a v drženie jeho byl, nebýval. A nad to jest dále témuž Alberovi, 35 dědicóm a potomkom jeho k témuž fojstvie dva lány role, jeden mlýn a šest mastných krámuov, chlebných šest krámuov, ševcovských šest krámuov, jednu lázni, lovy rybie v potociech k městu příležiciech, item k tomu lovy a drev k potřebě domu svého bud k palivu neb k stavení v lesiech a v chrastinách k témuž městu od staradávna příslušejíciech užívati má, kterýmižto věcmi 1258 AUG. 6. - 19. NUM. 160, 161. 257 svrchupsanými všem spolu, každú zvlášť, beze všech daní obtiežností a služeb vládnuti a jich požívati svobodně a volně motci bude. 161. Starchandus, filius quondam Peregrini [civis BrunensisJ, dominabus de Cella b. 5 Mariae Virginis Brunae curiam prope civitatem Brunam čerta condicione adiecta iure hereditario vendit. IBrunaeJ1 1258 aug. 19. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům monaslerii Cellae b. Mariac V. Brunae, sign. Jesuité Brno, 14 C\l) asservatur (A). — Apographum exstat in confirma-io tione Brunonis, episcopi Olomucensis, apud Kroměříž 1271 dec. 4 data (Reg II, pag. 307 num. 766), cuius confirmations autographum in membrána scriptum ibidem (sign. 14 C) asservatur (B). — Aliud apographum exstat in vidimatione Theoderici, episcopi Olomucensis, s. I. fante a. 1287] data (Šebánek, Studie o kanceláři, pag. 271 num. 2), cuius vidimationis autographum in membrána scriptum ibidem (sign. 30 C) asservatur (C). 15 Ed: CDM III, pag. 258 num. 268 (ex A). Reg: Reg II, pag. 76 num. 190. — Šebánek, Archivy, pag. 24 num. 139 (ex A, B, C). Lit: KK, pag. 231—232. — Šebánek-Dušková, Listina v č. státě doby Václava I., pag. 9 n. 12. Sub chartae replicatae parte dextra scriba pennam probans „Im" scripsit. Scriba: destinatarii, monaslerii Sarensis proprius, per occasionemscribens.Cf. Chartas Venceslai 20 J. in Křivoklát a. 1241 Cellae b. Mariae Virginis Brunae dátam (V 45+ = CDB IV, pag. 71 num. 11.++ Exempla script, in CDB IV. 2, num. 9); Theoderici, abbatis Zabrdovicensis, in Zábrdovice 1262 sept. 29 eidem deslinatario dátam (vide num. 351); Smilonis de Lichten-burkin Ronovec 1269 febr. 14 monasterio Sarensi dátam (num. 578); Henrici Smeller, [civis BrunensisJ, in Modříce 1278 apr. 17 Cellae b. Mariae V. Brunae dátam (num. 871), quae 25 seu eadem, seu simili manu scriptae sunt. Exempla script, num. 3, 1. Dictator: ignotus, fortasse destinatarii proprius. Vide: II. 3, Bruna, Cella b. Mariae V. (C), 5, De chartae apud civitates usu (F). Ego Starchandus, filius pie recordationis Peregrini, protestor presentium per j| tenorem, quod curiam meam prope civitatem Brunnensem2 hereditario iure |j vendidi 30 dominabus de Cella sancte Marie in Brunna ea tarnen conditione ad||iecta, ut singulis annis, quando ager, qui ad eandem curiam pertinet, totaliter seminatur, unus modius cuiuscumque grani ad parrochiam sancti Iacobi in remedium anime mee et predecesso-rum meorum absque contradiccione qualibet assignetur. Cum autem non fuerit semi-natus ex integro, non est voluntatis et intencionis mee, quod huiuscemodi conditione 35 gravetur aliquo modo Cella superius nominata. In huius rei testimonium presentem cedulam procuravi sigillo civium Brunnensium conmuniri. Datum anno Do- mini« millesimo CC°LVIII°, XIIII0 kalendas septembris.« Sigillum: in scidula membranacea appendebat; sed avulsum et deperditum est. 160.++* «) ,unšená' T. — Sequitur ,nánť T. 258 NUM. 162. 1258 SEPT. 1. 162. Johannes, episcopus Pragensis, monasterio in Břevnov fructus et obventiones eccle-siae parochialis in oppido forensi Broumov ad mensám eius deputat abbatibusque de, Břevnov, ut in eadem ecclesia vicarium instituant et destituant, indulget. Pragae f1258J sept. 1. Duo autographu pauluni adulterata,1 in membrána scripta, in SUA Pragae (archivům mon. in Břevnov, sign. ŘB Břevnov num. 33, 32) asservantur (A 1, A 2).z Ed: Ziegelbauer, Epitome, pag. 259 num. 9 (ex A 1). Reg: Dobner, Monumenta VI, pag. 35 num. 57. — Reg II, pag. 76 num. 191. — Schramm, Regesten, pag. 77 num. 2. Lit: Šimák, Počátky Broumova, pag. 577 (rei deliberatio). — Urbánek, Legenda t. zv. Kristiána, pag. 504 n. 577, 586, 634, 742, 759 (chartám cca a. 1341 fictam esse affirmat). —Šebá-nek, K otázce břevn. fals, pag. 266—268, 279 n. 168 (falsitas chartae denegatur, specimen A 1 (num. 23) praebetur). — Nový, Listiny, pag. 70 (origo chartae). — Pražák, Břevnovská de-perdita (vide n. 2 inferius). In tergo A 1 (fortasse etiam A 2) registrator Brevnoviensis monasterii, qui munere scribae abbatis Brevnoviensis Bavari de Nečtiny ex. saec. XIII. aut in. saec. XIV. fungebatur, anno-tavit: „Iohannis episcopi super parrochia in Brunow" (B). Quae in tergo A 2 scripta sunt, tela sericea subglutinata vix legi possunt. Scriba A 1, A 2 : J III 3 = destinatarii proprius. Exempla script, num. 2 a, 7 (ex A 1). Dictator: destinatarii proprius, qui verborum iuncturis, quae in chartis Brevnoviensibus occur-runt (cf. ex. gr. prooemium in num. 45+) usus est; sed etiam vestigia stili cancellariae Johannis episcopi exstant (cf. ex. gr. exordium dispositionis chartae num. 188). Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (G), 3, Břevnov-Rafhrad (R). i In nomine Domini amen. g Nos Iohannes, dei gratia Pragensis episcopus, omnibus in perpetuum. Nichil a nobis adeo firmea statuitur, conceditur aut donatur, || quin ad hec laboret calumpnia dissolvendum; artifex est0 enim0 presens etas malig-nandia et studet calumpniationesc inserere, ubi deberet simpliciter ambulare.3 || Ut igitur in* posterům* omnis calumpniandi et cavillandi materia amputetur,a que geruntur nostris temporibus presertim intuitu pietatis, litterarum ea convenit testi|| monio perhennari.6 Notum igitur esse volumus tam presentibus quam futuris, quod nos ob reverendami et amorem dei? omnipotent et sancti martiris Adalberti, nostri et ecclesie nostre patroni gloriosissimi, Brewnouiense monasterium, nostre dyocesis, ordinis* sancti Benedicti,* quod idem martir pristinis temporibus fundavit, dum viveret, et dotavitA favore benivolo,4 quantum possumus prosequentes, omnes fructus et obventiones ecclesie parrochialis de Brunow, opido forensi, ad mensam honestorum virorum* et religiosorum4 abbatis et conventus dicti monasterii* pro 161. Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. Pro certo opinari licet chartám Brunae datam esse. — *) Fortasse hortum nunc „Lužánky' vulgariter dictum. 1258 SEPT. 1. - OCT. 1. NUM. 162, 163. 259 pitantia piscium, quorum frequenter^ non modicam habent penuriam, duximus depu-tandos et in perpetuum applicandos, honorabiliř viro et provido Martino, abbati huius claustri, et omnibus eius successoribus auctoritate presencium similiter in perpetuum indulgentes, ut in eadem de Brunow ecclesia vicarium, quemcumque voluerint, instituant et destituant, quandocumque sibi visum fuerit expedire pro sue beneplacito voluntatis;™ etw vicarius, qui in ipsa fuerit ecclesia, abbati™ predictow in spiritualibus et temporalibus et nulli alteri tenebitur0 reddere rationem et ab eo vice0 nostri curam recipietP animarum,? quam ei abbas ipse auctoritate nostra, quam in eum« in hac parte transferimus,« prout voluerit, poterit inpertiri/ Nos enim dieto M. abbati bone actionis eius meritis8 exigentibus* et per eum universis successoribus in premissis omnibus et singulis premissorum plenam et integram concedimus potestatem. In cuius rei testimonium et evidenciam manifestam scriptum presens sigilli nostri caractere fecimus insigniri. Actum et datum Prage kalendis septembris, pontificatus nostri anno prim o.5 Sigillum: Johannis, episcopi Pragensis, cum sigillo secreto in ftlis sericis flavi, rubri et viridis coloris in A 1 penitus fractum in sacculo depositum, in A 2 illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 2 a, 1, 2. 163. Johannes, episcopus Pragensis, mandátu speciali Přemysli Otakaři II., domini regni Bohemiae, ducis Austriae et marchionis Moraviae, privilegiis Wissegradensis ecclesiae cum Jarosio, Pragensi burggravio, inspectis, Bartholomaeo, custodi Wissegradensi, ius, quod hic in campanariis et custodibus ad eandem ecclesiam spectantibus asserit se habere, adiudicat, Vladislao, praeposito Wissegradensi, de his perpetuum silentium imponens. Prague 1258 oct. I.1 162. a) Finis lineae A 2. — bb) ,enim esť A 2. — <•) ,cawillationes' A 2. — <*-<*) Deest A 2.— e) ,perhenniri' A 1, ,ac in perpetuum roborari' addiium est A 2. — /) ,reverentianť A 2. — ss) .omnipotentis dei' A 2. — ft) ,dotataviť AI. — ťi) ,et religiosorum virorum' A 2. — *-*) Ab ultimis duabus sytlabis vocis ,monasterii' usque ad initium vocis ,frequenter' locus rasus in A 1 exstat. In hoc loco manus posterior, quae ductus scripturae chartae A 1 imitari conata est, verba ,pro pitantia piscium quorum' scripsit et ductus litterarum in fine vocis primae et in principio ultimae penna repetitos distinctiores reddidit. Quod etiam in A 2 praebetur, sed vox ,frequenter' iam non est in loco raso neque ductus penna repetili exstant sicut in A 1. — ') Ex ,honoraniIi' corr. est A 1. — mm) ,volunt[atis; et]'; quae uncis clausimus, cum membrána destructa perierunt hie et inferius in A 2. — »-») ,[abbati predijeto' periit in A 2. — 00) ,teneb[itur reddere rationem et ab eo vice]' periit in A 2. — iB>) ,reci[piet a]nimarum' periit in A 2. — «a) ,[eum in hac partetransfe-rimus]' perii/ A 2. — r) ,[inperti]ri' periit A 2. — *) Abinde usque ad finem acutiore penna scriptum est A 2. — ') Litterae ,xig' in loco raso videntur esse scriptae in A 1, ,exigen[tibus]' A 2. *) Cf. in notis k-k. — 2) Sicut ex inventario Brevnoviensis archivi (saec. XVI. ex.) apparet, quattuor autographa (sic!) chartae nostrae nec non confirmatio eius data a. 1267 a Quidone, legato apostolico, in Břevnov asservabantur. Vide Pražák, Břevnovská deperdita, pag. 116. ') Cf. Prov. 10, 9; 11, 20; 28, 18. — *) Cf. CDB I, pag. 347 num. 375. — ») Vide num. 148 n. 1. 260 NUM. 163. 1258 OCT. 1. Apographumsaec. XIV. exstat in Libro privilegiorumecclesiae Wissegradensis membr. in SUA Pragae(arch, cap. Wissegradensis Pragae,sign. KVšlib. 26) asservato,fol. 34—34"num. 88(B). Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 369. Dictator: Bartholomaeus, capellanus regis, chartae desiinatarius. Charta nostra charta Přemysli Otakaři II. apud Dobříš 1258 [post oct. 1J data, solummodo per formám apographi asservata, conflrmata est; ibi autem textus eius non invenitur (vide num. 164). Vide: II. la, Gregorius et Bartholomaeus capellani (F), 2 a, Johannes episcopus (H), 3, Vyšehrad, ecclesia capitularis (H). In nomine Domini amen. Iohannes, dei grácia Pragensis episcopus, universis Christi fidelibus, ad quos presens scriptum pervenerit, salutem in Domino. Ex iniuncto nobis serenissimi principis Premizl, domini regni Boemie, ducis Austrie et marchionis Morauie, speciali mandato, ut una cum domino Iarosio, Pragensi bur-cravio, inspiceremus privilegia Wissegradensis ecclesie super iure, quod dominus Bartholomeus, custos eiusdem ecclesie, in campanariis et custodibus ad eandem eccle-siam spectantibus asserit se habere, W.2 prepositum, E.3 decanum et capitulum Wisse-gradense ad nostram presenciam fecimus evocari, ubi adiunctis nobis viris providis et discretis in ipsorum et partium audientia privilegia Wissegradensis ecclesie in medium producta fuerint;4 ex quibus Wratizlai, felicis recordacionis primi Boemie regis, et Sobeslay ducis, filii regis eiusdem, Wissegradensis ecclesie fundatorum, set et Wencezlai, quarti regis Boemie, coram nobis recitata fuerunt inter cetera de verbo ad verbum continentia nunc tenorem: Et ne armarii custos circa suum ministerium tardus aliquando vel piger inveniatur, campanarios et custodes eiusdem monasterii sui dumtaxat iuris esse confirmo, ita ut in omnibus causis ad nullam quantumlibet potentem personam preter eum solum habeant respectum.5 Verum W. preposito prescripcionem ex adverso obiciente, sed earn minime comprobante, immo eciam in appellacionem frivolam prorumpente, appel-lacionem illam qualemtalem interloquendo pronuntiavimus esse irritam et inanem, B. custode contra prescriptionem obiectam interruptionem canonicam ex testimonio decani et capituli Wissegradensis racionabiliter replicante. Auditis itaque hincinde partium racionibus et plenius intellects, lite etiam coram nobis legittime contestata, sumus taliter interlocuti, ut prepositus contra privilegia, si vellet, exciperet vel etiam prescripcionem probaret; et custos super interrupcione prescripcionis similiter audiretur, prefigentes partibus terminům peremptorium, ut in crastinum post dedicationem maioris ecclesie6 cum suis racionibus et munimentis nostro se conspectui presentarent, licet se custos per hoc reputaret gravatum, qui de iure suo probasse sufficienter per privilegia non cancellata, non viciata nec in aliqua sui parte oblita videbatur; ad ultimum vero pars utraque terminům acceptavit. Adveniente termino prelibato custos suam presenciam nobis legaliter exhibuit instanter postulans sibi fieri iusticie com-plementum, preposito W. nec per se nec per procuratorem in termino conparente. Nos igitur plena deliberacione prehabita, quia pars utraque quidquid iuris habebat, in iudicium deduxerat et quia nobis ad plenum de causa liquebat, prepositi W. absenciám divina replente presencia auctoritate principis, nobis in hac parte totaliter dele- 1258 OCT. 1. - POST OCT. 1. NUM. 163, 164. 261 gata, qui preposituram Wissegradensem consuevit conferre pro sue libito voluntatis, companarios et custodes Wissegradensis ecclesie B., custodi eiusdem ecclesie, per diffinitivam sentenciam adiudicamus, preposito Wissegradensi super eo perpetuum silencium inponentes, assidentibus nobis quam pluribus prelatis et viris ecclesiasticis sed et principalibus nobilibus et baronibus regni Boemie, quorum nomina in subse-quentibus continentur. Sane, ne nostra sentencia delusoria videatur, omnes inpe-dientes B., custodem Wissegradensem, in pacifica possessione campanariorum et custodum in contradicto iudicio taliter obtentorum excommunicamus, salva in omnibus domini principis persona magnifica, quem ab hac sentencia esse volumus liberum penitus et exclusum. Huius rei testes sunt: Thobias prepositus, Prisnoborius scolasti-cus, Budilaus, Thomas, Sebastianus, Engelbertus, Vitco Pragenses canonici, Martinus Breunouiensis et ..7 de Porta Apostolorum abbates, Petrus archidiaconus Belinensis, Hasco canonicus sancti Egidii; item barones: Bauarus camerarius, Iarosius Pragensis burcravius, Chech iudex Boemie generalis, Andreas subdapifer, Brecyzlaus de Pliznensi provincia, Marquardus subcamerarius, Domaslaus miles episcopi et alii quam plures. Datum Prage anno Domini M°CC0L0VIII°, sequenti die post dedicacionem maioris ecclesie,6 pontificatus nostri anno primo. 164. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, tenorem sententiae latae per Johannem, episcopum Pragensem, insert faciens, campana-rios et custodes Wissegradenses iuris Bartholomaei, capellani sui, custodis Wissegradensis ecclesiae, et successorum eius, custodum Wissegradensium, esse confirmat. A pud Dobříš 1258 [post oct. I].1 Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum ecclesiae Wissegradensis membr. in SUA Pragae (arch. cap. Wissegradensis Prague, sign. KVšlib. 26) asservato, fol. 34vnum. 89 (B). Reg: Hammerschmid, Gloria Wissegr. ecclesiae, pag. 206 (erronee ad a. 1251). Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 369—370. Dictator: Bartholomaeus, capellanus regis, chartae destinatarius. Charta nostra charta capituli Pragensis ecclesiae Pragae, seu 1290 dec. 8, seu 1296 dec. 13 data (nondum typis excusa), cuius textum idem Liber privilegiorum (fol. 34v num. 90) continet, vidimata est; ibi autem textus eius non inseritur. 163. x) Cf. notam 6. —2) Vladislaum. — s) Engelbertum. ■—4) Vide notam 5. — 5) Verba minoribus typis expressu in privilegio Vratislai, ducis Bohemiae, spurio (CDB I, pag. 371 num. 387, exemp. C)et Soběslai I., ducis Bohemiae, (CDB I, pag. Ill num. Ill) iisdem verbis occurrunt. Venceslai I., regis Bohemiae, charta superius memorata tantummodo cum charta in Starý Hrádek 1251 iun. 4 data in CDB IV, pag. 380 num. 215 typis edita, identificari oportet. —•) Id est ecclesiae Pragensis, cuius de-dicationis dies tunc (vide Friedrich, Rukovět, pag. 291) sept. 30 celebrabatur. —') Bertholdus fortasse. 262 NUM. 164. 1258 POST OCT. 1. Vide: II. 1 a, P. 0. IL, Gregorius et Bartholomaeus capellani (G), 3, Vyšehrad, ecclesia capitularis (I). In nomine patris et lilii et spiritus sancti amen. Otakarus qui et Premizl, dei gratia dominus regni Boemie,« dux Austrie et marchio Morawie, dilecto capellano nostro Bartholomeo, custodi ecclesie sancti Petri Wissegradensis, suisque legittimis successo-ribus nunc et semper. Antiqua patrům precedentium et progenitorum nostro- rum, Wissegradensis ecclesie fundatorum, munimenta pie intentionis studio prose-quentes, venerabili in Christo patři, domino Iohanni, Pragensi episcopo, iniunximus affectuose, ut una cum fideli nostro Iarosio, Pragensi burcravio, privilegia predicte ecclesie inspicerent diligenter, et quidquid in eis ad ius custodis eiusdem ecclesie pertinens invenirent, auctoritate nostra tibi et tuo officio applicarent possessionem-que perpetuam tibi traderent eorundem. Qui taliter processerunt, prout nobis ore-tenus retulerunt et sicut de verbo ad verbum in subsequentibus continetur: In nomine Domini amen. Iohannes, dei gratia Pragensis episcopus.2 NoS& igitur, licet simus omnibus iustitie debitores, terminos tarnen, quos patres nostri provide posuerunt, transgredi multo fortius formidantes, specialiter ad ecclesiam Wissegradensem, honorabilem et insignem aciem nostre considerationis dirigimus, qualiter ipsius privilegia illibata servemus et maxime ilia egregia munimenta,3 quibus a Wratislao, primo rege Boemie,ffl et Sobezlao, nato ipsius, fundatoribusc ipsius ecclesie, in qua iidem corporaliter requiescunt,* et maxime qua diligentia renovationem et confirma-tionem Wenceslay, HIP' Boemiea regis, magnifici patris nostri, eorundem privile-giorum in nostris precordiis foveamus, ex quorum tenore, quia liquide patet cam-panarios et custodes ad eandem ecclesiam pertinentes tui iuris, custos ecclesie Wissegradensis, existere, prout de speciali nostro mandato lata super hoc sententia in superioribus manifestat, eosdem campanarios et custodes tui dumtaxat iuris et successorum tuorum, exclusa omni quantumlibet potenti persona, esse censemus, ratificamus, confirmamus et in perpetuum roboramus. Que omnia nostrorum appen-sione sigillorum ad rei memoriam sempiternam presentibus etiam scriptis autenticis insignimus. Huius rei testes sunt: dominus Iohannes Pragensis episcopus, Gotfridus prepositus de Thin, Albertus prepositus Brunensis, Iarosius purcravius Pragensis, Andreas dapifer, Marquardus subcamerarius, Sdeslaus de Diuissov, Smil de Střelek, Nezaniczl, Wseborius et alii quam plures. Datum aput Dobrech anno Domini M°CC0LoVIII° per manus Arnoldi notarii aule nostre. 164. ») ,Boem' B. — Ď) Voci ,Nos' voces ,et sequitur' antepositae sunt in B. — c) ,fundatorunť 11. — d) Hoc loco verisimillime verba ,est dotata' complenda sunt in li. ') Charta paulo post 1258 act. 1 (ad quern terminům sententia per earn conftrmala special) videtur esse data; vertente enim autumno anni 1258 Přemysl Otakarus II. verisimillime in Moravia seu in Austria morabatur. —2) Quibus verbis cum additamento ,ut supra' ad textum chartae Johannis, episcopi Pragensis, datae Prague 1258 oct. 1 (num. 163) revocatur. — 3) Be privilegiis inferius memoratis vide. num. 163 n. 5. 1258 OCT. 17. NUM. 165. 263 165. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, arbitrium prolatum per arbitros ad hoc constitutos in quaestione super iure patronatus ecclesiae sancti Petri Brunae versa inter monasterium in Tišnov et Albertům, rectorem ecclesiae sancti Petri Brunae, approbans, donationem iuris patronatus dictae ecclesiae a patre suo eidem monasterio factam confirmat. Brunae 1258 oct. 17. Autographum in membránu scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Tišnov, sign. B 3) asservatur (A). — Apographum insertům est confirmation Mariae Theresiae, imperatricis Romanorum, datae Viennae 1750 iul, 25, cuius confirmations autographum in membrána scriptum ibidem (sign. A 16) asservatur (B). — Simplex apographum exstat in copiario chartaceo saec. XVIII. „Privilegia et documenta monasterii Tischnovicensis s. ord. Cistei-ciensis" intitulato, in SAR Brunae (FM, collect, mnscr. num. 603, tomus II.) asservato, fol. 20—21» (C). Imago phototypica: Šebánek, Urkundenwesen, tab. 3. Ed: CDM III, pag. 260 num. 270 (ex A). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 434 num. 100. — Wendrinskt), Nachträge, pag. 427 num. 481. — Reg II, pag. 77 num. 194. — Šebánek, Archivy, pag. 25 num. 141 (ex A). Lit: KK, pag. 234. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 373—374. In tergo chartae manu registratoris deslinatarii saec. XIII. ex. scriptum legitur: „Privilegia et instrumenta super iure patronatus ecclesie sancti Petri in Brvnna et arbitrio habito inter dominam abbatissimam (!) et conventum et dominum Albertům, rectorem eiusdem ecclesie" (E). Scriba: P II 35 — cancellariae regiae proprius, fortasse Gaudentius capellanus. Cf. Exempla script, num. 1 a, 14. Dictator: cancellariae regiae proprius, fortasse Gaudentius capellanus, qui vestigia stili cancellariae regiae (magistři Arnoldi protonotarii) praebet. Charta, sicul ex eius nota temporis apparet, simul cum charta num. 166 scripta est. Illam huic prueponimus, proplerea quod charta haec cum Uta cohaeret, posteriores processus actiones adducens, ad quas praecipue chartae num. 197, 264 in hoc tomo speclant, nec non chartae posteriores (vide ex. gr. Reg II, pag. 756 num. 1761, pag. 763 num. 1776). Vide: II. 1 a, P. O. II., Gaudentius... capellani (I), 3, Tišnov (F). I In nomine sancte et individue trinitatis amen. | Nos Otakarus, dei gratia dominus regni Boemie, dux Austrie || et marchio Morauie, universis presentem paginam inspecturis salutem et veritati testimonium perhibere. Exhibere nos faciles ad ea tenemur, que per nos vel progenitores nostros hunt aut facta fuisse licite dinoscun-tur, quod || scripturarum nostrarum debeant amminiculo declarari, presertim cum non per oblivionem aut calumpniam alicuius res* geste dispendium suboriri debeat,* huiusmodi sit remediis consulendum. Cum igitur inter dilectas nobis abbatissam1 et conventum j| ecclesie de Tuschenowiz ex una parte et Albertům, rectorem ecclesie sancti Petri in Brůnna, ex altera coram venerabili patre domino Brunone, Olomu-zensis ecclesie episcopo, questio verteretur, super eo videlicet, quod predicte abbatissa et conventus asserebant, quod secundum quod pie recordationis dominus et pater 264 NUM. 165. 1258 OCT. 17. noster Venzeslaus, rex Boemie olim illustris, ius patronatus, quod in ipsa ecclesia habebat, consentiente ordinario pleno ipsis iure contulerat,2 ipsam ecclesiam dictus AI. rector non intraverat nec iusto titulo possidebat, verum tamen nos, cum causam hinc inde ventilari videremus, partium laboribus et expensis compatic salubriter cupientes, de consensu et consilio antedicti episcopi Branonis viros ydoneos et discretos 5 ac iuris peritos arbitros ad hoc duximus statuendos, quod partibus coram ipsis con-stitutis sine strepitu iudicii de iusticia* congnoscerent* utriusque et moderato earum proposito ipsas iuste et rationabiliter concordarent.3 At ubi, cum predicte abbatissa et conventus de iure ipsarum eosdem arbitros plenius docuissent, prefati tamquam viri discreti tale arbitrium protulerunt, ut cessante ammodo contentione huiusmodi 10 antedictus Albertus rector sepedictis abbatisse et conventui ius recongnosceret patronatus et ecclesiam supradictam sancti Petri, quam in earumdem abbatisse et conventus detinuit preiudicium et gravamen, ammodo utpote ab ipsis presentatus debeat ad dies suos earum nomine possidere, nos vero arbitrio huiusmodi tarn rationabiliter et legittime prolato grato assensu concurrere cupientes, donationem, quam pie me- is morie predictus dominus et pater noster mera liberalitate in iure patronatus ecclesie predicte sancti Petri in Brunna fecerat tarn laudabiliter ac ordinate, ecclesie videlicet in Tuschenowiz, gratam et ratam habere volumus, intentionem nostram universis ac singulis tenore presentium declarantes. In cuius rei testimonium sepefatis abbatisse et conventui presentem litteram contulimus sigillorum nostrorum munimine robora- 20 tarn cum testium nominibus, qui aderant, subscriptis: domino Philippo abbate Sco-torum de Wienna, Herbordo decano Olomuzensis ecclesie, magistro Gerhardo plebano Wiennensi, magistris Arnoldo et Vlrico notariis, Gaudentio et Nicholao cappellanis curie nostre, Benisio, Smilone de Bilkowe, Cvnone, Besnethone, Bohuschone baronibus Morauie, item comite Ottone de Hardekke, Ottone de Misowe, Hadmaro de Lihten- 25 werde, Cvnrado de Zechingen ministerialibus Austrie et aliis quam pluribus. Actum6 Brunne indictione XVa,4 XVI kalendas novembris, anno Domini M°CC°L° octavo.e Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis flavi et rubri coloris fere illaesum appendet, Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 30 165. °) Ita A pro ,rei'. — b) In scribendo ex ,deleať sine rasura correctum est A. — c) ,apati' A. — dd) In loco raso eadem manu fortasse scriptum est A. — ee) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. x) Fortasse Katherinam. — 2) Donationem hanc charta Venceslai I. regis in Tišnov 1240 dec. 7 (CDB III, pag. 351 num. 259) data continet; sed consensus ordinarii (episcopi Roberti) ibi nulla 35 mentio fit. At contra cf. litteras Alexandři IV. papae Anagniae 1256 oct. 7 (num. 88) nec non Laterani 1261 ian. 30 (num. 264) datas, ubi consensus episcopi (Roberti aut Brunonis) verbis expressis affertur. — 3) Ad processum quaestionis (sed eius aliorum ac hie commemoratorum graduum) charta Wilhelmi, praepositi Forojuliensis, Anagniae 1256 iun. 26 (num. 82) data et litterae Alexandři IV. papae Laterani [1257] ian. 8 (num. 110) datae pertinent. — *) Ita A, ad annum 1258 enim 40 recte indictio prima pertinet. 1258 OCT. 17. NUM. 166. 265 166. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, arbitrium prolatum in quaestione versa inter monasterium in Tišnov et Albertům, rectorem ecclesiae sancti Petri Brunae, super ecclesia praefata approbans, ius patronatus eiusdem 5 ecclesiae, quod pater eius monasterio in Tišnov contulit, huic monasterio recognoscit, petens, ut Bruno, Olomucensis episcopus, ius huiusmodi ei confirmet. Brunae 1258 oct. 17. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (FM, collect, dipl. sign. 114) asservatur (A). — Apographum cum aliquibus verborum discrepantiis minimi momenli insertům est ut confirmationi Theoderici, Olomucensis episcopi, datae in Modříce 1291 nov. 15 (Reg II, pag. 668 num. 1556), cuius confirmations autographum in membrána scriptum in eodem archivo (archivům mon. in Tišnov, sign. B 7) asservatur (B). — Aliud apographum insertům est confirmationi Mariae Theresiae, imperatricis Romanorum, datae Viennae 1750 iul. 25, cuius confirmations autographum in membrána scriptum ibidem (sign. A 16) asserva- W tur (C). — Simplex apographum exstat in copiario chartaceo saec. XVIII. „Privilegia et documenta monasterii Tischnovicensis s. ord. Cisterciensis" intitulato, in SAR Brunae (FM, collect, mnscr. num. 603, tomus II.) asservato, fol. 19—19v (D). Ed: CDM III, pag. 259 num. 269 (probabiliter ex quodam apographo, nunc ignoto).1 Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 434 num. 101. — Wendrinský, Nachträge, pag. 427 sub num. 20 481. — Reg II, pag. 77 num. 193. — Bretholz, Regesten, pag. 144 num. 4 (ex A). — Šebánek, Archivy, pag. 24 num. 140 (ex A, B, C). Lit: KK, pag. 232. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 373—374. In tergo chartae manu regislratoris monasterii in Tišnov saec. XIII.—XIV. scriptum legitur: „Privilegium ecclesie sancti Petri in Bruna" (B) (CDB IV, pag. 330 num. 179 mendose = 25 —A). Ex annotationibus recentioribus in tergo chartae A scriptis earn etiam saec. XVIII. in Tusnovicensi archivo asservatam esse apparel. Sed in repertoriis post monasterii Tusnovi-censis abolitionem (a. 1782) factis earn ibi non invenimus, Scriba: P II 35 —- cancellariae regiae proprius, fortasse Gaudentius capellanus. Cf. Exempla script, num. 1 a, 14. 30 Dictator: cancellariae regiae proprius, fortasse Gaudentius capellanus, qui vestigia stili cancel- lariae regiae (magistři Arnoldi protonotarii) praebet. De origine chartae—chartae num. 165 respectu, quacum ei non solum verborum cohaerentiae sunt, sed etiam idem in indictionis numero error (vide notam 5) — nec non de ea re, cur haec charta chartae num. 165 demum poslponatur, vide ibidem. 35 Vide: II. 1 a, P. O. II., Gaudentius ... capellani (K), 3, Tišnov (G). Nos Otacharus, dei gratia dominus regni Boemie,® dux Austrie, marchyo Mo-rauie, universis presentem paginam inspecturis volumus fieri manifestum, quod cum inter religi||osas dominas abbatissam2 et conventum de Tuschenowiz ex una parte et dominum Albertům, rectorem ecclesie sancti Petri in Brunna, ex altera questio ver-40 teretur super prefata ecclesia partibus litigantibus6 usque quaque, || arbitrio virorum proborum, scilicet abbatis Scotorum,3 fratris Haberni de ordine Minorum fratrum et magistři Gerhardi, plebani Wiennensis, se duxerunt concorditer submittendum. Qui 266 NUM. 166, 167. 1258 OCT. 17. - 25. utpote viri discreti arbitrium || sub pena C marcarum parte parti solvendarum arbitrium servare volenti promulgaverunt taliter, quod predictus A. rector ius patro-natus ecclesie sancti Petri in Brunna, quod olim dominus et pater noster pie recorda-tionis Venzeslaus, rex Boemieff illustris, consentiente tunc episcopo prefatis abbatisse et conventui contulerat,4 ipsis recongnoscere debeat in eadem et eandem ecclesiam 5 ad dies vite sue possideat pacifice et quiete. Nos vero operis huiusmodi pietatis in-crementum diligentes, gratum habemus et ratum, ius patronatus, quod predictus pater noster prefatis abbatisse et conventui de Tuschenowiz contulisse dinoscitur, ipsis recongnoscimus, presentibus litteris declarantes ac petentes, quod venerabilis pater Bruno, Olomuzensis episcopus, predictis sanctimonialibus ius patronatus huius- io modi debeat confirmare.5 In cuius rei testimonium presentem paginam conscribi feci-mus ac nostris sigillis presentibus communiri,c Huius etiam rei testes sunt: comes Otto de Hardekke, Otto de Misowe, Benisius, Cvnradus de Zechingen, Ienzo, Hadmarus de Lihtenwerde, C?no marskalkus, Cvnradus de Himperc, Besneto, Kadoldus Orphanus, Smilo de Bilkow nobiles, dominus Herbordus decanus Olomuzensis, Gaudentius et i5 Nicholaus presbyteři nostri cappellani et alii quam plures. Actum Brunne indictione XV,6XVI kalendas novembris, anno Domini M°CC°L° octavo. Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nee non dneis Austriae et Stiriae, in filis sericis viridis, flavi et rubri coloris valde laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 167. 20 Henricus dictus Avis, magister monetae, ad petitionem Eberhardi, magistři monetae, et Theoderici, didi Freiberg, declarat, quae Eberhardus coram ipso de porrectione montium Theoderico facta necnon de iuribus aliis expresse nominatis protestatus sit, Theodericum eiusque cognatum Gernotum, dictum Nigrum, super universa iura ad praememoratos monies spectantia confirmans. 25 In Šlapanov 1258 oct. 25. 166. a) ,Boem' A. — b) Scriba primům ,lig' scripsit, sed per rasuram in scribendo correxit A. — c) ,3muniri' A. l) V. d. Ant. Boček ad autographum in archivo monasterii Tusnovicensis asservatum se revocat. Illic omnino olim exemplar chartae A asservabatur (vide inferius), sed fortasse ibi iam deerat, dum so Boček vixit. Eum autem alio autographo in archivo monasterii asservato, sed nunc deperdito, usum esse parum verisimile videtur. Discrepantiae verborum inter CDM et A potius eo explicandae sunt, quod auctor CDM quadam recentiore haud accurata copia exemplaris A videtur esse usus. — 2) Fortasse Katherinam. — 3) Philippi. —4) Vide num. 165 n. 2. —6) Confirmatio hoc loco a Brunone cxpetita non exstat, sed demum a. 1291 Theodericus, episcopus Olomucensis (vide superius), ad 35 chartám confirmandam videtur accedere poluisse. Dilationis causa verisimiliter in litibus de iure patronatus nondum sopitis quaerenda est. — 6) Ita A, ad annum 1258 enim recte indictio prima pertinet. 1258 OCT. 25. NUM. 167. 267 Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům mon. in Pohled, sign. L IV ŘC Pohled num. 1) asservatur (A).1 Imago phototypica: Šebánek, Česká listina 3, tab. 2. Ed: Sternberg, Umrisse I. 2, pag. 20 num. 11 (ex A). Reg: Reg II, pag. 78 num. 195. Lit: Šebánek, Česká listina 3, pag. 125 (chartae scriba et dictator hand omnino rede tractantur). Scriba: fortasse unus ex capellanis Smilonis de Lichtenburk, qui in hac charta testium munere fungebantur. Dictator: Cisterciensis ordinis seu cancellariae Smilonis mododicti proprius, fortasse Theoderi-cus notarius, cuius stili proprietates etiam in chartis Smilonis in Sedlec 1257 nov. 5 (num. 138) nec non in Benátky 1259 ian. 1 (num. 175) datis, quorum altera textum chartae nostrae repetit et Theodericum in dati per manus formula nominal, occurrunt. Vide: II. 5, De chartae apud civitates usu (G). I In nomine Domini amen. I Universis Christi fidelibus in rei testimonium pre-sentem paginam inspecturis« Henricus dictus Auis, magister || monetě, salutem in Domino sempiternam. Dissensiones varias et multaĎ prevenimus incommoda,c cum etatis nostre negocia proborum virorum tes||timonio seu litterarum serie perhenna-mus. Hanc ob rem notum facimus tarn presentibus quam futuris, quod dominus Eberhardus, magister || monete, super argentifodinas in Brode aliasque per Boemiam plenariam facultatem habens porrigendi quoslibet monies sive meatus, coram nobis est professus, quod Theoderico, qui Vriberch dicitur, viro veraci et fide digno, et Gernoto, dicto Nigro, aliisque suis heredibus irrevocabiliter et perpetuo porrexerit stollonem, qui stollo Vribergeri nominatur, et alium, quern stollonem profundiorem appellant, quos idem Th. primo sui ipsius vice ac deinde sub heredum suorum nomine suscepit a manu prefati E. rationabiliter et iuste, ita quod ab eisdem stollonibus nullus omnino hominum octavam partem, que quocumque modo* noviter inolevit, requirere debeat in futurum. Profitebatur etiam sepedictus E., quod stolloni, qui a prememorato Th., dicto Vriberch, nomen sortitus est, per iustam et veram sententiam hii monies fuerint adiudicati coram ipso: Iegerberch, Vberschar, Hertwigesberch, Breithartes-berch, Scubelerberch, Helmerichesberch, Buchberch iuvenis et Buchberch antiqus," Lettenberch, Clophurberch, Hohalde, Haberberch et campus incultus hiis montibus interiacens, donee ad viam procedentese penes hospicium sepius dicti Th. versus villam Ottonis usque ad montem dictum Hohalde sub hac forma, quod sibi cum omnibus laneis domini regis,2 domini Zmilonis3 et civium omni iure iuste proprietatis debeant subservire. Omni eodemque modo stollonem Cunradi cum monte dicto Go-teshabe appropriates profundiori stolloni cum omnibus prefatis laneis fatebatur, hoc adiuncto, quod in universum eo iure frui debeat, quod superior fuerit exsecutus/ Nos vero prefatus H., dictus Auis, magister monete, super omnibus predictis preme-moratum Th., dictum Vriberch, pariter cum cognato suo Gernoto,? dicto Nigro, necnonÄ et omnibus coheredibus suis super universa iura tum civilia tum universalia, que ad prememoratos montes spectare dinoseuntur, irrevocabiliter deerevimus con- 268 NUM. 167, 168. 1258 OCT. 25. - NOV. 2. firmare. Ne autem desuper possit in posterům suboriri calumpnia, ad peticionem pre-fatorum E. et Th. banc paginam conscribi fecimus et nostri sigilli munimine roborari. Testes sunt: capellani domini Zmilonis,3 videlicet Iacobus, Henricus de Zlappans, Henricus de Bela, milites: Boezlaus burchgravius, Beneda, Iursich, Wezzelo de Loh, Henricus curialis, Thiero de Wriberch, Gernotus Niger, Conradus Herstul, Stusso* et s alii quam plures. Datum in Szlappan* VIII7 kalendas novembris, anno Domini MoCCTLVIIlo.i Sigillum: Henrici Avis in filis sericis flavi coloris artificiose contextis integrum appendet. Vide Sigilla num. 5 a, 1. 168. io Magistři monetae regni Bohemiae expresse nominati et iurati Iglavienses Marsilio, abbati in Želiv, et Slcphano, plebano fecclesiae s. Jacobi in Jihlava], hospitale [in Jihlava J conferunt et incorporant. In Jihlava, in domo fratrum Minorum 1258 nov. 2. Autographum in membrána scriptum olim in archivo monasterii in Strahov (sine sign.) 15 asservabatur, nunc autem (vide infra) latet (A). — Apographum insertům est confirmation Brunonis, episcopi Olomucensis, in Olomouc 1262 iul. 6 datae, cuius confirmations autogr. in SUA Pragae (arch. mon. in Strahov, sign. ŘP Strahov num. 11) asservatur, vide num. 342 (B).1 — Apographum de anno 1663 exstat in mnscro chart. „Acta parochiae Iglaviensis" intitulato, ibidem (lib. 112) asservato, pag. 5—7 (C). — Aliud apographum exstat in vidima- 20 tione Francisci Josephi Fegertag, notarii publici iurati, Pragae 1776 ian. 2 data, cuius vidi-mationisautographumchartaceuminSARBrunae (Collectio nova num. 169146a) asservatur (D). Ed: Sternberg, Umrisse I. 2, pag. 21 num. 12 (e quadam copia vidimata). — CDM III, pag. 262 num. 271 (e quadam simplici copia saec. XVII.). Reg: Bischoff, österreichische Stadtrechte, pag. 45 s. num. (ad a. 1258). — Reg II, pag. 79 25 num. 199. Lit: KK, pag. 235, 409. — Mezník, Jihlavské privilegium, pag. 7 (manus scribae). — Šebánek, Česká listina 3, pag. 122—123, 144 (charta arte diplomatica tractatur, descriptio sigillorum). Scriba: ignotus, forlasse fratrum Minorum in Jihlava proprius. Dictator: ignotus, fortasse idem ac scriba. 30 Vide: II. 3, Želiv (E), 5, De chartae apud civitates usu (H). 167. a) Hie et inferius scriba saepius super ,\' uncum posuit A. — b) Scriba primum ,multas' scripsit, sed litteram ,s' erasit A. — c) ,inomoda' A. — d) Post ,modo' macula atramenti sequitur A. — e) Ita A. — -0 Prima ,s' ex ,h' sine rasura corr. est A. — ») ,V ex ,d' sine rasura corr. est A. — h) ,c' sine rasura ex ,u' corr. est A. — *) Scriba primum ,Stusse' et duas quasdam litteras 35 scripsit, ,e' in ,o' sine rasura correxit et ultimas litteras maculavit A. — fc) Scriba primum ,Sza' scripsit, ,a' in ,V sine rasura correxit. — ll) Verbis competenter distends scriptum est A. *) Monies in charta nominatos posterioribus temporibus monasterium in Pohled possedit. —2) Přemysli Otakaři II. — 3) Smilonis de Lichienburk; vide num. 138 et superius in apparatu. 1258 NOV. 2. NUM. 168. 269 Autographum ipsum non vidimus, imagine phototypica non nisi adversae partis chartae nobis anno 1952 a v. d. Fr. Hoffmann, tunc procuratore archivi civitatis Jihlava, ex colleclione Em. Schwab benignissime transmissa usi sumus. I In nomine Domini amen, g Universis Christi fidelibus hanc paginam inspecturis "» E.,a T.° etc H.c et H.,* magistři monetě tocius |j regni Bohemie, nec non et fidelis unitas iuratorum civitatis Yglauie una cum universitate concordi salutem.6 Cum deus, cuius providen||cia in sui dispositione non fallitur, unicuique fidelium manda-verit in culmine virtutum et bonorum operum executione proficere et ad perfectum deducere || salutare, rationi consentaneum est et honestum congruumque profectibus *o animarum, ut, quos idem deus locupletes fecit in hac vita et magnificavit honoribus in hoc tempore, non solum communi necessitate proximorum, sed etiam speciali inedia pauperum infirmorum miserabiliumque personarum defectibus provideant et intendant. Nos siquidem pie devocionis affectu considerantes et verissimis experimen-tis iam longo tempore transacto cognoscentes hospitale nostrum per homines incertos ir> et vagabundos proficere non posse, immo magis de die in diem deficere et ad ultimum penitus inclinari, moti ergo divine pietatis intuitu et pauperum infirmorum solatio nec non et dicti hospitalis profectu reverendo domino nostro et patre-f in Christo Marsilio, abbati Syloensi, et domino Stephano, honorabili viro, plebano nostro, et eorum succes-soribus dictum hospitale cum omnibus attinenciis et possessionibus, sive in terra, 20 sive super terram, habitis et habendis libero arbitrio et bona voluntate animoque concordi contulimus liberaliter perpetuo possidendum et eorum incorporandum" collegio? salutari. Ne igitur aliquid a nobis tarn sollempniter in divinis humanisque actum negociis per aliquorum contrarietatem in posterům valeat irritari, presentem paginam sigilli nostre civitatis munimine decrevimus consignari. Acta sunt 25 autemÄ hec in domo fratrum Minorum mediantibus fratre Bertholdo et fratre Thudone ordinis eiusdem. Testes quidem non posuimus, quia nos ipsi testes sumus et bonum conscientie nostre, quod erit unicuique in districti iudicii examine, gloria specialis predicante apostolo: gloria nostra, hec est testimonium conscientie nostre.2 Datum in Iglauia anno gratie M°CC°LVIII0, IUI0 nonas novembris. 30 Sigilla: in filis sericis, quorum colores ignoramus, paulum laesa (illaesa) appendentet—quoad ex imagine phototypica apparel— hoc modo describi possunt; 1) formae ex longo rolundae, in medio sigilli duo aves in arbore sedentes conspiciuntur, ex circumscriptione nihil legi potest; 2) Eberhardi monetarii sculi formae, in medio sigilli aquilla conspicitur, circumscripta haec est: + SIGILLVM . EBERHARDI. MONETARII (?); 3) civitatis Iglaviensis. Cf. 35 Sigilla in CDB IV. 2, num. 39; 4) Henrici (Avis). Cf Sigilla num. 5 a, 1; 5) formae ex longo rolundae, in quo nihil considerari potest. 168. °) ,Eberhardus' B. — 6) ,Ditmarus' B. — c-°) Ita A, ,Heinricusf B. — *) ,Heinricus' B. — ř) ,in Domino' sequitur B. —f) Ita pro ,patri' A, B. — ,collegio incorporandum' B. — *) Deest B. -to l) Statum rei rcspicientes varias leclioncs B exclusis orthographicis in notis dedimus. — *) //. ad Cor. 1, 12. 270 NUM. 169. 1258 NOV. 9. 169. Acta iuris processus in causa ventilata inter magistrům Ulricum, canonicum Fri-singensem, protonotarium regis Bohemiae, ex parte una et Ottonem, episcopum Pata-viensem, nec non Wisentonem, decanum Viennensem, ex parte altera, super ecclesia parochiali de Probstdorf. 5 /. Frater Godefridus, sacerdos [domus] hospitalis [s. MariaeJ Theutonicorum in Slavkov, officialis Brunonis, episcopi Olomucensis, litteris Alexandro IV. papae datis appellalio-nem procuratorum Ottonis, episcopi Pataviensis, ad sedem apostolicam in ecclesia parochiali s. Jacobi Brunae factam admittit, tenorem eius inseri faciens. II. Prior Zabrdovicensis et frater Godefridus supradictus litteris Alexandro IV. papae io datis appellationem procuratoris Wisentonis supradicti ad sedem apostolicam admittunt, tenorem eius inseri facientes. III. Frater Godefridus supradictus testatur, quae coram se, priusquam ad sedem apostolicam sit appellatum (vide I., II.), proposita sint, procuratoria ambarum partium liti-gantium in Wels 1258 oct. 12 et in S. Hippolyto 1258 oct. 30 data inseri faciens. is Brunae 1258 nov. 9. Autographum in utraque parte membranae (vide notam m) scriptum in archivo publico Monacensi (sign. H U Freising 109) asservatur (A). Ed: Zahn, Codex Austriaco-Frisingensis, pag. 200 num. 196 (I.), pag. 202 num. 197 (II.), pag. 199 num. 195, pag. 197 num. 193, pag. 198 num. 194 (III.) (ex A). 20 Reg: Reg II,pag. 79 num. 201 (I.), pag. 80 num. 202 (II.), pag. 79num200,pag. 77 num. 192 (III., sine procurators episcopi Pataviensis). — Martin, Regesten, pag. 42 num. 305 (I.). Lit: Šebánek, Česká listina 1, pag. 166 n. 103 (annotationes diplomaticae). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 343 n. 223 (scriba III. partis statuitur). Scriba: I. -f II- = ignotus, III. — Godefridus notarius; vide Chartas num. 198, 201 eadem 25 manu scriptas. Exempla script, num. 3, 2. Dictatores: stilo communi usi sunt. Vide: II. 1 a, magister Ulricus protonotarius (A), 3, Zábrdovice (B), Ordo militum Theutonicorum (F). I. Sanctissimo in Christo patri ac domino A.,1 sancte Romane ecclesie summo 30 pontifici, frater Gotfridus, sacerdos hospitalis sancte Marie Iherusalem, || officialis domini B.,a Olmocensis episcopi, delegatus a domino . .,3 Salzburgensi archiepiscopo et legato, cum filiali obediencia devota pedum || oscula beatorum. Sanctitati vestre presentibus innotesco, quod, cum magister VI.,4 canonicus ecclesie sancti Andree de Frisinga, super ecclesia j| de Brobstorf, Patauiensis diocesis, venerabilem 35 patrem dominum O.,5 Patauiensem episcopum, coram me auctoritate delegáta a vene-rabili patre Salzburginensi« episcopo et legato traxisset in causam, magister VI.6 de Hartkirchen et Volgus de Otlingen, procuratores dicti domini Patauiensis, quasdam exceptiones declinatorias iudicii proponere curaverunt, asserentes eundem dominum 0., venerabilem Patauiensem episcopum, a me gravari indebite, causas subscriptas 40 allegantes, quas de verbo ad verbum feci presentibus subnotari,6 quas per modum 1258 NOV. 9. NUM. 169. 271 appellationis, cum easdem per modum exceptionis admittere nollem, proponebant hoc modo: Quia a vobis, frater G., hospitalis sancte Marie domusTheutonicorum, qui vos geritis pro iudice delegato a domino VI., venerabili archiepiscopo Salzpergensi, reverendům dominum nostrum O., Patauiensem episcopum, in causa, quam commo-5 vetc magister VI., canonicus sancti Andree de Frisinga, super ecclesia de Brobstorf, ex subnotatis gravaminibus per vos gravari sensimus et sentimus, nos VI. de Hartkirchen et Volgus de Otlingen, plebani Patauiensis diocesis, nuncii et procuratores dicti domini nostri episcopi Patauiensis, nomine suo a vobis sedem apostolicam appel-lamus: primo videlicet, quod terminům peremptorium ádeo coartastis, quod tempus ío sibi in iure concessum a tempore sciencie non cucurrit; secundo, quod subditum suum dominum Wisentonem, decanum Wenensem,* plebanum in Brobstorf, citare presumpsistis cum domino archiepiscopo, cuius auctoritate vos dicitis hoc fecisse, non sit licitum nisi in casu vel in casibus, quorum hic nullus reperitur, suffraganei subditum iudicare, unde vobis similiter et per consequens minime est concessum; is tercio, quia extra metropolím predictum dominum nostrum episcopum tamquam ut non suus iudex, ut fatigaretur expensis et laboribus, evocastis; quarto, quod traxistis ipsum dominum nostrum episcopum ad locum non cathedralem ac etiam minus tu-tum. Quare personam prefati domini nostri episcopi cum omnibus iuribus suis in ecclesia Brobstorf** apostolice sedis defensioni subicimus, a vobis litteras dimissorias 20 sive apostolos cum instancia primo et iterum ac tercio nobis dari petentes, et eos, qui sunt presentes, super hiis omnibus in testimonium inducentes. Facta est autem hec appellacio in parrochiali ecclesia sancti Iacobi Brunne V idus novembris, anno Domini M°CC0LVIII°.7 Quamquam autem excepcionibus istis sufficienter respondere possem et appellacionem non admittere, sicut advocatus actoris sufficien- 25 ter declarabat, reverende tarnen domini Patauiensis nec non et vestre sanctitati deferens, appellacionem admisi, assignans eidem domino Patauiensi trium mensium spacium ad appellacionem suam prosequendam, infra quem terminům a recepcione presencium se debet vestro conspectui presentare. Datum Brunne anno Domini M°CC°LVIII0, V° idus« novembris.7 3<» II. Sanctissimo/ in Christo patri ac domino A., sancte Romane ecclesie summo pontifici, ..,8 prior de Zaberawiz,^ Vlmocensis diocesis, ordinis Premonstratensis, et frater Gotfridus, sacerdos hospitalis sancte Marie Iherusalem, officialis domini epi- o scopi Vlmocensis,A subdelegati venerabilium episcoporum ..9 Pragemsis® et Vlmocensis, a sede apostolica delegatorum,ž cum filiali obediencia devota pedum oscula 35 beatorum. Sanctitati vestre presentibus dignum duximus intimare, quod, cum magister VI., canonicus sancti Andree de Frisinga, super ecclesia in Brobstorf, Pa-tauiemsis« diocesis, honorabilem virum Wisentonem, decanum Wenensem,* coram nobis traxisset in causam, magister VI. de Hartkirchen, procura* dicti Wesentonis, quasdam exceptiones declinatorias iudicii proponere curavit, asserens dictum Wesen- 40 tonem a me gravari indebite, causas subscriptas allegans, quas de verbo ad verbum feci presentibus subnotari, quas per modum appellacionis, cum easdem per modum 272 NUM. 169. 1258 NOV. 9. excepcionis admittere nollemus, proponebat hoc modo: A vobis, domine frater Gotfride,* qui vos geritis iudicem delegátům a venerabili domino VI., Salzburgensi archiepiscopo, in causa, quam mihi movet magister VI., sancti Andree de Frisinga canonicus, primo super eo, quod me citastis et in personam meam non extendat iuris-dicioa vestra, nisi in casu, qui hie non reperitur, et ad locum minus tutum, preterea cum istud negocium translatum sit ad superiorem, scilicet ad dominům papam, et vos tamquam inferior intromittere non potueritis, et etiam cum sim ab aliis iudicibus citatus super eodem, insuper cum sim extra metropolim evocatus, super hiis gravami-nibus per magistrům Vlricum, presencium exhibitorem, meum in hac parte procura-torem, sedem apostolicam appello et apostolos cum omni instancia peto et iterum peto et iterum peto, personam meam cum omnibus iuribus ecclesie mee in Brobstorf de-fensioni apostolice subiciendo. Quamquam autem excepcionibus istis sufficienter respondere possemus et appellacionem non admittere, sicut advocatus actoris sufficienter declarabat, honestati tamen dicti Wisentonis et vestre sanctitati deferentes appellacionem admisimus, assignantes eidem Wisentoni trium mensium spacium ad appellacionem suam prosequendam, ut infra terminům eundem a recepcionenr1 presentium se debeat vestro conspectui presentare. Datum Brunne anno Domini M°CC°LVIII0, V idus novembris.7 III. Anno"1 Domini M°C0C0L0VIII°, V° idus novembris7 coram nobis, fratre Gotfrido, sacerdote hospitalis sancte Marie j| Ierusalem de Nawsedlicz, proposuit magister Heinricus, procurator magistři Vlrici, canonici sancti Andree de Frisinga, || in causa, que vertitur inter ipsum super ecclesia de Probsdorf ex una parte et venerabilem patrem dominům O., Pattaviensem || episcopum, ex altera, quod dictus venerabilis pater dictum magistrům Vlricum presentatum a vero patrono ad dictam ecclesiam Probsdorf, ipsum cura animarum investire denegans, eidem non modicum derogavit; quare petebat a nobis sibi de ipso exhyberi iusticie complementum.w Magister Vlricus vero de Hartchirchen et Wolfkanngus de Otlingen plebani, procuratores domini epi-scopi Pattaviensis, antequam in negocio procederetur, sub protestacione dicebant, quod, quicquid dicerent, proponerent non animo litem contestandi, et petebant eis mandati sive procuratorii partis adverse copiam exhyberi, quibus magister Heinricus exhibuit procuratorium in hec verba: § Universis presens scriptum inspecturis notum facio ego Vlricus, illustris regis Boemie0 prothonotarius,*'10 ecclesie sancti Andree in Frisiga^ canonicus, quod magistrům Heinricum, notarium in Wienna, meum constitui procuratorem in causis, que vertuntur vel verti sperantur inter venerabilem dominům Pattaviensem episcopum et Wisentonem, decanum Wiennensem, ex una parte et me ex altera, ad agendum, deffendendum, excipiendum et appellandum, si necesse fuerit, et indudiasr longiores obtinendum, ratum et gratum habiturus, quicquid per dictum procuratorem factum fuerit in causis memoratis. Et* cum sigillum tunc temporis proprium non haberem, presentem cedulam sigillo domini mei Ch.,11 venerabilis Frisingensis electi, feci roborari. Datum et factum in Welsa anno Domini M°C0C0L0VIII°, IIII0 idus octobris.12 Contra dictum procuratorium 1258 NOV. 9. NUM. 169. 273 fuit per procuratores domini Pattaviensis episcopi sic obiectum, quod insufficiens esset nec valeret ex eo, quia non nominabatur, quis Heinricus, set tantum dicebatur magister Heinricus, notarius in Wienna, cum multi tales sint vel possint esse, nec sit aliqua circumscripcio pronominalis vel discrecio, qua restringatur ad personam pre-5 sentantem; quare procuratorium nullum. Deinde cum nos super hoc interloqui vole-bamus, respondit magister Heinricus, quod procuratorium erat etť est sufficiens, quia procuratorium tantum debet continere nomen iudicis, actoris, rei et rei, de qua agitur, et nomen procuratoris; quare procuratorium sufficiens. Nobis igitur volentibus interloqui de consensu parcium supersedimus. Demum magister Heinricus petebat sibi io exhyberi procuratorium rei, quod continere debet tria, quod deffendat reum in causa et quod dolum non committatM et quod iudicatum solvat. Demum magister Vlricus et Wolfgangus dicti procuratores exhybuerunt procuratorium in hec verba: § 0.,v dei gracia Pattaviensis ecclesie episcopus, universis presentes litteras inspecturis salutem in Domino. Scire volumus tenore presencium universos, quod nos in i"» causa, quam mo vet vel movere intendit magister Vlricus, canonicus sancti Andree*" Frisingensis, super ecclesia in Probsdorf, magistrům Vlricum de Hartchirchen et Wolfgangům de Otlingen plebanos, clericos nostros, exhybitores presencium nostros constituimus procuratores, utrumque in solidům ad agendum, deffendendum, exci-piendum, proponendum ac ad alia omnia faciendum, que nobis in ipsa causa viderint 20 expedire, et specialiter ad appellandum nostro nomine in eadem, ratum et firmum habentes, quicquid ambo vel eorum alter, fecerit in premissis. In cuius rei testimonium nostrum sigillum presenti procurators duximus apponendum. Datum in sancto Ipolito III0 kalendas nowembris,13 anno Domini M°C0C°L0VIII0. § Post hec a magistro Vlrico et Wolfgango supradictis procuratoribus autenticum14 petebatur, 25 contra quod autenticum dicebant, quod erat certa racione suspectum, eo quod circa nomen iudicis, immo in ipso nomine rasura evidens apparebat; preterea locus, unde index est, non fuit nominatus. Ad quod magister Heinricus dicebat, quod tantum una littera deleta fuit et per eiusdem scriptoris manum alia littera reposita; quod obiecerunt de loco iudicis non nominate, respondit magister Heinricus, quod non erat 3o necesse, cum per insignia ordinis satis posset patere, unde iudex erat, vel poterit esse ommissum propter incertitudinem locorum, ad* que^ fratres eiusdem domus sepius mittuntur et transmutantur, vel scriptoris ignorancia vel negligencia. Has quidem et alias excepciones procuratores predicti domini episcopi Pattawiensis cum proposuissent ad declinandum iudicium et plures vellent proponere ets cum easdem 35 non admiserimus, sedem apostolicam appellarunt, cuius appellacionis forma talis: § Quia a vobis, f rater G., et cetera *l<.15 Sigillum: fratris Godefridi paulum laesum in scidula membranacea appendet. Vide Sigilla num. 3, 35. 169. a) Ita A. — ") Post ,sub' foramen, in latitudine cca 19 mm habens, quod filis pertextum 40 olim erat, sicut fferforaliones in membrána faclae demonstrant, apparet; quod scriba vitavit A. — c) 274 NUM. 169, 170. 1258 NOV. 9. - 20. 170. Alexander IV. papa omnibus, qui ecclesiam fratrum Praedicatorum in Olomouc in certis fesiivitatibus visitaverint, indulgentias concedit. Anagniae [1258J nov. 20. Autographum in membrána scriptum nunc in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. num. 22) asservatum olim in archivo fratrum Praedicatorum Olomucensium (sub sign. F I P n) asservabatur (A). Ed: CDM III, pag. 263 num. 272 (ex A). Reg: CDM VII, pag. 763 num. 119 (mendose ad a. 1259). — Reg II, pag. 80 num. 203. — Potthast II, pag. 1419 num. 17407, pag. 1441 num. 17709 (mendose ad a. 1259). Lit: KK, pag. 236—237 (mendose ad a. 1259 ponitur). In chartae replicatae parte dextera „N. Guál" (Guala (?)), sub chartae replicatae parte sinistra „híí", in tergi parte superiore „Predicatorum" et „Olomucenses, centum dies" legitur; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. 1 Alexander % episcopus, servus servorum dei, universis Christi iidelibus presentes litteras inspecturis salutem et apostolicam benedictionem. j| Vite perennis gloria ... collaudetur.1 Rogamus itaque universitatem vestram et hortamur in Domino in remissionem vobis peccaminum iniungentes, quatinus ad ecclesiam dilectorum filiorum fratrum Predicatorum Olomucensium imploraturi a Domino delictorum ve-niam in humilitate spiritus accedatis. Nos enim, ut Christi fideles quasi per prémia salubriter ad merita invitemus, de omnipotentis dei ... confisi omnibus vere peniten- [169.] ,omovet' A. — d) Ultimum ,ť scriba super linea addidit A. — ") Post ,idus' foramen in membrána in latitudine cca 16 mm, in altitudine cca 13 mm habens apparet; quod scriba vitavit A. — f) Ante vocem jSanctissimo' scriba unam litteram cassavit A. — ?) ,Zabáwiz' A. — h) ,Vlnť A. —') ,torum' super linea additum est A. — k) Post vocem ,Gotfride' et sub ea foramen in latitudine cca 15 mm habens, quod filis pertextum olim erat, sicut perforations in membrána faclae demonstrant, apparet; quod scriba vitavit A. — l) Cum titulo superfluo A. — m) Abinde usque ad finem in membranae parte reversa alia manu coaeva scriptum est A. — n) ,oplementum' A. — °) ,Bóim' A. — *>) Foramen in nota b superius descriptum, sequitur, quod scriba vitavit A. — «) Ita, titulus enim deest, A. — r) Ita pro .indutias' A. — *) Scriba signum paragraphi primum scripsit et sine rasura in ,Z' correxit A. — *) Scriba post ,erať ,F( scripsit, sed litteram punctis subposito et supraposito sine rasura delevit in A. — u) ,omittať A. — v) Scriba primum minusculam litteram ,o' scripsit et sine rasura in maiusculam correxit A. — w) Voci duo unci superponuntur A. — x) Super linea additum est A. — v) Scriba primum ,quoď scripsit et statim sine rasura correxit A. — z) Vox ,et' super linea scripta et unco inserta est in A. *) Alexandro IV. — *) Brunonis. — 3) Ulrico. — 4) Ulricus. — 5) Ottonem. — 6) Ulricus for-iasse. —7) Nov. 9. —8) Nomen ignoramus. —9) Johannis. —10) Přemysli Otakaři II. — u) Conradi. — ") Oct. 12. — ") Oct. 30. — 14) Vide superius procuratorium 1258 oct. 12 datum in II. insertům. — ") Vide superius sub 1. 1258 NOV. 20. NUM. 170,171. 275 tibus et confessis, qui ad ecclesiam ipsam in singulis* festivitatibus« gloriose Marie virginis, beati Michaelis archangeli et beatorum Dominici confessoris et Petri martiris, eiusdem ordinis professoris, acö in anniversarioc die dedicationis eiusdem ecclesie et septem diebus immediate sequentibus causa* devotionis accesserint, annuatim centum dies de iniuncta ... relaxamus.2 Datum* Anagnie XII kalendas decembris, pontificatus nostri anno quarto.* Bulla: Alexandři IV. papae in filis sericis flavi et rubri colons illaesa appendet. Cf. Diekamp num. 6, IV, pag. 532, typ. I. 171. Alexander IV. papa omnibus, qui ecclesiam fratrum Praedicatorum in Olomouc occasione instantis dedicationis eius visitaverint, indulgentias concedit. Anagniae [1258J nov. 20. Autographum in membrána scriptum valdc laesum nunc in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. num. 23) asservatum olim in archivo fratrum Praedicatorum Olomucensium (sub sign. F I P o) asservabatur (A). Reg: CDM VII, pag. 763 num. 120 (mendose ad a. 1259). — Potthast II, pag. 1441 num. 17710 (item). Lit: KK, pag. 237 (item). In chartae replicatae parte dextera ,,N. Gual" (Guala (?)), sub chartae replicatae parte sinistra „bs", in tergi parte superiore „Predicatorum" et „Olomucenses. Indulgencie anni et XL dierum" legilur; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. 1 Alexander I episcopus, servus servorum dei, universis Chri[sti fidelibus p]re-sentesa litteras inspecturis salutem et apostolicam benedictionem. Vite peren- nis |j gloria ... collaudetur.1 Rogamus itaque universitatem vefstram et hortamur] in Domino in remissione[m] vobis peccaminum iniungentes, quatinus ad ecclesiam dilectorum filiorum ..2 prions et fratrum [ordinis Predicatorjum Olomucensium, [que in] h[onorem beati Michaelis] arch[ange]li [dinojscitur esse constructa et debet, sicut accepimus, in proximo ded[icata, imploraturi] a Domino ... accedatis.3 Nos enim ... confessis, qui ad ecclesiam ipsam in die dedicationis huius[modi] et septem 170. aa) In loco raso scriptum est A. — 6) In loco raso scriptum est A. — c) Litterae ,an' in loco raso scriptae sunt A. — dd) Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. *) Vide CDB IV, pag. 373 num. 210 nonnulis, praesertim in ordine verborum, mutatis. — *) Vide CDB IV, pag. 158 num. 70. 276 NUM. 171, 172. 1258 NOV. 20. - DEC. 15. diebus [... accesserint], hac vice unum annum et quadraginta dies de iniuncta ... relaxamus.8 Datum6 [Anagnie] XII kalendas decembris, pontificatus nostri anno quarto.6 Bulla: Alexandři IV. papae in filis sericis flavi et rubri coloris illaesa appendet. Cf. Diekamp num. 6, IV, pag. 532, typ. I. 172.+ Bruno, episcopus Olomucensis, totumque ecclesiae Olomucensis capitulum Rein-hardo, [civij de Prostějov, curiam in Drozdovice iure, quod burgrecht appellatur, sub certis condicionibus concedunl. In Olomouc 1258 dec. 15. 10 Charta dubiae ftdei in membrána scripta in SAR Olomouc (archivům cap. Olomucensis, sign. A I a 20) asservatur (A). — Apographum saec. XV. exstat in Libro privilegiorum ecclesiae Olomucensis chartaceo ibidem (sign. E I 28) asservato, jot, 56 num. 83 (B). Ed: CDM III, pag. 264 num. 273 (ex A). Reg: Reg II, pag. 80 num. 204. is Lit: KK, pag. 237—238. Scriba: B 14 — ignotus, posterior quidam, verisimillime Olomucensis (episcopi), scriba. Exempla script, num. 2 b, 10. Dictator: fortasse idem atque scriba. Manu scribae considerata charta v ix autographum a. 1258 confectum haberi potest. Primo 20 (vide superius), manus vestigia posterioris temporis (saec. XIII. ex.) aperte praebet. Secundo, anno 1258 chartám verisimillime Conradus, episcopi notarius, scripsisset. Earn apud destina-tarium scriptum esse eerie excludendum est; scribam autem fuisse alterius chartae editoris (capituli Olomucensis) vix probari potest. Ad rem cf. num. 499. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (T), 3, Olomouc, ecclesia capitularis (G), 5, De chartae apud 25 civitates usu (I). Bruno, dei gratia Olomucensis« episcopus, totumque eiusdem ecclesie capitulum Reynhardo de Prosteys suisque heredibus aut successoribus in perpetuum. Ut rerum || gestarum series robur in perpetuum optineat firmitatis, tenore presentium notum facimus universis, quod nos de communi6 assensu et libera voluntate || curiam 30 in Drozdowitz cum suis pertinentiis ecclesie sancte Marie ante Castrum in 01omuca 171. a) Quae hie et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa perierunt, sed e num. 170 compleri licet A. — *") Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. l) Vide num. 170 n. 1. — 2) Fortasse Theoderici. — 3) Vide num. 170. 35 1258 DEC. 15. - 1258 S. D. NUM. 172,173. 277 site, ad hospitalec nostrum ibidem spectantem tibi, Reynharde, || tuisque heredibus seu successoribus iure illo, quod vulgariter burgrecht appellatur, sub tali concedimus condicione, ut in festo sancti Michaelis1 hospitali eidem annuatim persolvas dimidiam marcam argenti et plenas decimas de tritico, siligine, avena, pisa et ordeo, post partem 5 coloni et messorum in curia predicta solvas prefato hospitali. Si autem tu, Reynharde,* vel heredes sive successores tui iam dietám decimam dare nolueris vel noluerint, tunc mediam marcam pro ipsa decima dare teneberis ane successores' tui dare tene-buntur in festo sancti Michaelis1 memorato hospitali. In cuius rei firmitatem tibi pre-sentem paginam assignamus sigillorum nostrorum munimine roboratam. Datum to in Olomuc« anno Domini M°CC0L0VIII°, X°VIII° kalendas ianuarii. Sigilla: duo in fllis sericis appendebant; sed iam avulsa et deperdita sunt ita, ut admodum nihil nisi e sigillo primo solum partes filorum fflavi et rubri coloris) resliterint. 173. Johannes, episcopus Pragensis, tenorem chartarum Přemysli Otakaři II. nec non 15 Nicolai, episcopi Pragensis, Bartholomaeo, custodi et canonico ecclesiae Wissegradensis, datarum insert faciens eidem concedit facultalem, ut reliquias sanctorum capellae sancti Stephani in Zlíchou ad capellam rotundám in Vyšehrad, tunc desertam, transferre possit; praeterea statuit, quae post reliquiarum translationem et capellae in Zlichov dirutionem fieri debeant. 20 Prague 1258 —. Autographum in membrána scriptum in SUA Prague (arch. cap. Wissegradensis Pragae, sign. KVš num. 45) asservatur (A). — Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorurn eccl. Wissegradensis membr. ibidem (lib. 26) asservato, fot. 35v—36 num. 93 (B)\ Reg: Reg II, pag. 81 num. 207. 25 Lit: Nový, Listiny, pag. 68—69 (scriptum et stilus chartae tractantur). — Šebánek-Duškovú, Listina v č. státě doby Václava I., pag. 120 (item). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 369—371.3 In tergo chartae eadem (Wissegradensis) scribae manu, qui chartám Přemysli Otakaři II. eidem Bartholomaeo Pragae 1267 dec. 11 (num. 531) datam exaravit, scriptum legitur: „Super donacione Capelle in („de" erasum sequitur) Zlechow et iuris patronatus et translacione [iuris 30 patronatus in capella ro]tunda sancti Stephani in Wissegrad et exempcione ipsius [a iuribus episcojpalibus" ( = PII 65); inferius in cursu anguli recti conversum atramento rubro scriptum est: „Custos ecclesie Wissegradensis" (K). 172.+ a) ,01onť A. — Ď) ,omunť A. — c) Genuine ,hospitaee scriptum et sine rasura correctum est A. — d) Ex ,Reinhardo' sine rasura correctum est A. —«) Ita A. —f) Ex ,successorisf sine rasura 35 correctum est A. !) Sept. 29. 278 NUM. 173. 1258 S.D. Scriba; J III 4 = P II 39 — probabiliter Bartholomaeus capellanus, chartae destinatarim. Cf. Exempla script, num. 1 a, 18. (Cf. Ex. script, in CDB IV. 2, num. 43). Dictator: probabiliter Bartholomaeus capellanus, chartae scriba. Vide: II. 1 a, Gregorius et Bartholomaeus capellani (H), 2 a, Johannes episcopus (I), 3, Vyšehrad, ecclesia capitularis (K). % In nomine patris et filii et spiritus sancti amen. i Iohannes, dei gracia Pra-gensis episcopus, dilecto in Christo Bartholomeo, custodi et canonico ecclesie sancti Petri Wissegradensis, sibique in eadem [| prebenda canonicis legitime succedentibus in perpetuum. Quamquam dei ecclesiis, quas Christus in cruce suo sanguine ac- quisivit, nostre iurisdicioni05 providencia divina subiectis ex debito pastoralis officii || sollicite prospi cere teneamur, specialiter tarnen insignem Wissegradensem ecclesiam, que a Christo in beatissimi Petri, principis apostolorum, vocabulo est fundata, et eadem nihilominus sacrosancte Romane ecclesie specialis existit, [| fervore devocionis accensi dilectione prosequimur ampliori, Ienientes etiam sanctum Petrum, vicarium Ihesu Christi et celestis palatii ianitorem, in veneracione sue sancte Wissegradensis ecclesie, prout possumus, operibus pietatis, ut dimissis oneribus peccatorum potestate sibi desuper tradita nobis pulsantibus ianuas aperiat paradisi. Sane privilegium Serenissimi principis Premizl, domini regni Boemie,0 illustris ducis Austrie et magnifici marchionis Moravie, non cancellatum, non viciatum nec in aliqua sui parte abolitum, insigniis suorum sigillorum munitum diligenter perspeximus sub hac forma conscrip-tum: In nomine sancte trinitatis et individue unitatis. Otthakarus qui et Premizl, etc? Ad hec vidimus et audivimus privilegium consensus et ratihabicionis sive confirmacionis super concessione huiusmodi domini Nycolai, felicis recordacionis predecessoris [nostri, Prag]ensisc episcopi, suo sygillo munitum, in omni sui parte integrum, de verbo ad verbum sub tali tenore: In nomine Domini amen. Nycolaus, dei gracia Pragensis ecclesie episcopus, efc.4 Horum itaque privilegiorum seriem per totum presentibus inseri fecimus, volentes, ut parem cum suis originalibus vim obtineant tarn in iudicio quam extra, eciam si deinceps ipsa originalia numquam fuerint exhibita vel ostensa. Ceterum cum creatura non habeat, quid pro beneficiis respondeat creatori, altiorismentis intuitu revolventes, qualiter divine gracie pro modulo nostre possibilitatis pro tantis beneficiis graciosi reddamur, ad inštanciám incliti principis domini regni Boe-mie,& ducis Austrie et marchionis Moravie,5 Capelle in monte sancti Stephani de Zlechov principalis ac munifici donatoris, tueque devocionis precibus inclinati,liberam tibi conce-dimus facultatem, ut si tibi visum fuerit expedire, reliquias predicte Capelle auctoritate nostra fultus licite transferas ad capellam rotundám in Wissegrad in curia regis* sitam, que aliquando intitulata fuit sancto Iohanni Ewangeliste, sed hact[enus peccatis exhi-gentijbus deserta stetit et inofficiata, quam idem princeps tibi et tuis successoribus, Wis-segradensibus canonicis, liberaliter contulit [et de] translacione reliquiarum de una ca-pella ad aliam [expresse] consensit nostra super hoc auctoritate requisita [cum dil]ig[entia pariterque obt]enta indulto^ tibi et successoribus tuis, canonicis Wissegradensibus, iuribus episcopalibus et aliis quibuscumque de gracia speciali, quei[n capella] predicta 1258 S.D. - 1253/58 K X. NUM. 173, 174. 279 habuimus ab antiquo, ita quod capella ipsa post translacionem reliquiarum funditus diruatur, ne fiat sine officio der[elic]ta, cuius plebs de Zlechov et de Hlubocirp seu aliunde, que iure parochiali spectabat ad illam, ad vicinas ecclesias convertatur, quarum plebanis curam animarum plebis predicte commitimus/ tarn vivorum quam fidelium defunctorum, ratificantes, approbantes et omnia sub anathemate confirman-tes, que titulo donacionis a principe seu racione confirmacionis a nostro predecessore, prout in eorumdem privilegiis superius recapitulatur, aut etiam ea, que a nostra libe-ralitate, Bartholome/ custos Wissegradensis, obtines in hac parte; firmiter statuentes, ut in plenitudine iuris eiusdem successores tui, Wissegradenses canonici, immobiliter permaneant et subsistant ita, quod capella in curia regis* in Wissegrad noviter in-staurata titulům sancti Stephani protomartiris obtineat nunc et semper et quod eadem debitis servitiis non fraudetur. Cuius capellanus, qui eandem officiaverit, de omnibus proventibus spectantibus ad eandem, tam de Cnezves, quam Hlubocrip cum totali offertorio, quod ibidem a Christi fidelibus oblátům fuerit, plenam perceptionem singulis annis habeat decimarum. Que omnia sub obtestacione divini iudicii et sub pena excommunicacionis nostri appensione sygilli ad sempiternam rei memoriam roboramus. Datum Prage anno Domini M°CC0L0VIII°. Sigillum: in filis sericis flavi, rubri et viridis coloris appendebat; sed avulsum et deperditum est 174. Cuno, burggravius in Veveří, coenobio in Oslavany villam novám Kukvice fCvcowiz^ cum aliis bonis expresse nominatis donat. — 11253—1258 ex.].1 Autographum in membrána scriptum, olim in archivo mon. Oslavanensis asseroatum, nunc in archivo civitatis Brunae (sub dato 1253—1261) asservatur (A). Ed: CDM III, pag. 275 num. 284 (ex A, ad cca a. 1259). Reg: Reg II, pag. 92 num. 239 (ad eundem terminům). Lit: KK, pag. 259 (charta inter terminos 1253—1268 febr. 10 ponitur). 173. ») Ita A, scriba ad litteram ,ď litteram quandam rotundae jormae alligare voluit, sed staiim sine rasura in ,ť correxit. — 6) ,Boěnť A. — °) Quae hic et inferius uncis clauduntw, cum membrána destructa perierunt A; haec ex B compleri possunt. — a) ,ŕég' A. — e) Ita A, B pro ,in-dultis'. — /) Ita A. x) Ad chartám Přemysli Otakaři II. num. 119 in B solummodo revocatio fit. — *) Notandum est utilem tractationem huius chartae olim nostrum discipulum et laboris socium J. Bistřický in dissertatione sua (cuius manuscriptum in bibliotheca nostra exstat) anno 1953 confecta praebuisse. — s) Sequitur tenor chartae Přemysli Otakaři II. in castro Pragensi 1257 febr. 13 datae (num. 119) consensus formula episcopi omissa totidem verbis insertus in A. — *) Sequitur tenor chartae Nicolai, episcopi Pragensis, datae Pragae 1257 febr. 13 (num. 120) in A, B. — &) Přemysli Otakaři II. 280 NUM. 174, 175. 1253/58 EX. - 1259 IAN. 1. In tergo chartae manu registratoris necnon scribae mon. Oslavanensis saec. XIII. scriptum legitar:,, De villa Cvnonis Cicowiz" (B = Os 4 a). Alia manus registratoris itidem saec. XIII. mon. Oslavanensis annotavit: „Super nova plantatione" (F). Scriba: indoctus ignotus, fortasse deslinatarii proprius. Dictator: ignotus, fortasse deslinatarii proprius. 5 Vide: II. 3, Oslavany (A), 4, De chartae apud nobiles usu (M). Notum sit omnibus tam presentibus quam futuris presentem literám inspecturis, quota ego Chvno, burcravius in Aychorns, ecclesie et cenobio Ozlauinensi6 || et colle-cionia eiusdem cenobii in subsidium villam dictam etc novam plantacionem Cvcowiz una cum villicatione attinenti in dotem pro remissione || meorum peccaminum et 10 ante" cessorum® meorum large erogavi; in qua villa XXII lanei coluntur. Et in Struppochowiz villicationem una cum iumen||tis et cum singulis atinentibus,* quali-cumque vocubuloa nominentur, preter II laneos, quos servis contuli possidendos. Hec acta sunt in presentia domini Zemielonis fratris suia et Bohussonis de Rozize et fratris eius Hartmanni et Drahozlay et Pauli et Hotarii et Rathay. 15 Sigillum: Cunonis in scidula membranacea paululum laesum appendet. Vide Sigilla num. 4, 22. 175. Smilo de Lichtenburk ad petitionem Eberhardi, magistři monetae, et Theoderici, dicti Freiberg, declarat, quae Eberhardus coram ipso de porrectione montium Theoderico 20 facta nec non de iuribus aliis expresse nominatis protestatus sit. In Benátky 1259 ian. 1. Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům mon. in Pohled, sign. L IV EC Pohled num. 2) asservatur (A).1 Ed: Sternberg, Umrisse I. 2, pag. 22 num. 13 (ex A). 25 Reg: Reg II, pag. 81 num. 2208. Lit: KK, pag. 223. — Dušková, Česká listina 2, pag. 182 (stili proprietates chartae).* 174. a) Ita A. — b) ,Ozlauin' A. — c) Super tinea additum est A. x) Cuno prima vice anno 1253 burggravius in Veveří nominatur (CDB IV, pag. 480 I. 6). Usque ad annum 1262 eodem titulo decoratus frequentius occurrit. Vix autem charta nostra confecta 30 est intra quadriennium 1259—1262. Quamquam in Oslavany videtur esse scripta (vide superius), nullus scriba his annis in Oslavany munere suo fungens earn scripsit neque charta stilum hoc tempore in Oslavany usitatum praebet. Originem chartae ad annum 1255 ponere praestat. Eodem enim sigillo Cunonis, quod chartae Bockonis, comitis Pernecensis, in Znojmo 1255 dec. 17 (num. 60) datae appendet, charta nostra munita est. 35 1259 IAN. 1. NUM. 175. 281 Scriba: fortasse Arnoldus, scriptor Smilonis, ultimus inter testes chartae nominates. Dictator: verba chartae Henrici, died Avis, magistři monetae, datae in Šlapanov 1258 oct. 25 (num. 167) repetit, quae typis minoribus exprimuntur. Sed etiam Theodericus, Smilonis notarius, per cuius manům charta data est, proprietatibus stili sui dati formulam videtur 5 adornavisse. Vide etiam chartám Smilonis in Sedlec 1257 nov. 5 (num. 138) datam ad eundem dictatum pertinentem. Vide: II. 4, De chartae apud nobiles usu (N), 5, De chartae apud civitates usu (K). Universis Christi fldelibus Zmilo, dominus de Luchtenburch, presentem paginam ad rei memoriam sempiternam. Dissensiones varias et (! multa prevenimus incommoda, cum io etatis nostre negocia proborum virorum testimonio seu litterarum serie perhennamus. Hanc ob ji rem notum facimus tarn viventibus quam victuris, quod dilectus compater noster Eberardus, magister monetě, super argentifodinas || in Brode aliasque per Boemiam plenariam facultatem habens porrigendi quoslibet montes sive meatus, coram nobis est professus, quod ipse Theoderico, qui Vriberch dicitur, viro veraci et fide digno,* suiscjue heredibus irrevoca- 15 biliter et perpetuo porrexerit stollonem, qui stollo Vribergeri nominatur, et alium, quern stollonem profundiorem appellant, quos idem Th. primo sui ipsius vice ac deinde sub heredum suorum nomine suscepit a manu prefati E. rationabiliter et iuste, ita quod ab eisdem stollonibus nullus omnino hominum octavam partem, que quocumque modo noviter inolevit, requirere debeat in futurum. Profitebatur etiam sepedictus E., quod stolloni, qui a prememorato*a dicto Vriberch, 20 nomen sortitus est, per iustam et veram sententiam adiudicati fuerint hii montes coram ipso: Iegerberch, vberschar, Hertwigesberch, Breitbartesberch,Schubelerberch, Helmerichesberch, Buchberch iuvenis et Buchberch antiquus, Lettenberch, Clophuerberch, Hohalde, Haberberch et campus incultus hiis montibus interiacens, donee ad viam procedentem penes hospicium sepius dicti Th. versus villam Ottonis usque ad montem dictum Hohalde sub hac forma, quod 25 sibi cum omnibus laneis domini regis, domini Zmilonis et civium omni iure iuste proprietatis debeant subservire. Omni eodemque modo stollonem Cunradi cum monte dicto Gottesgabe appropriates profundiori stolloni cum omnibus prefatis laneis fatebatur, hoc adiuncto, quod in universum eo iure frui debeat, quod stollo superior fuerit exsequutus.* Ne autem desuper possit in posterům suboriri calumpnia, iuxta peticionem prefatorum E. et Th. hanc paginam conscribi 30 fecimus et nostri sigilli munimine roborari. Testes sunt capellani nostri: Iacobus, Heinricus de Zlappan, Heinricus de Bela, milites: Bohezlaus burchgravius, Beneda, Iurshich, Wetzelo de Loh, Heinricus curialis, Thiero de Vriberch, Gernotus Niger, Cunradus Herstul, Stuhso, Schuchten-winus, Arnoldus scriptor et alii quam plures. Datum in Benatk per manum Theode- rici notarii anno Domini M°CC0LVIIII°, primo die intrante mense ianuario. 35 Sigillum: Smilonis de Lichtenburk in filis sericis flavi et nigři (fusci) coloris laesum appendet. Vide Sigilla num. 4, 17 \l. 175. «; ,Th.' deest in A. J) Montes in charta nominatos posterioribus temporibus monasterium in Pohled possedit. — *) Cf. dissertationem socii laboris, olim discipuli nostri, P. 7ak anno 1966 confectam, cuius manu-40 scriptum in bibliotheca nostra exstat. 282 NUM. 176, 177. 1259 IAN. 21. - FEBR. 1. 176. Alexander IV. papa [Engelberto], decano Wissegradensi, mandai, ut, quae de bonis hospitalis [s. Mariae apud pedem pontis] Pragae [s. Johannis] Hierosolymiiani alienata invenerit, ad ius eius procurei revocare. Anagniae [1259] ian. 21. Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům magni prioratus Meliten-sium, sign. Jo XXVIII, Bully č. velkopřevorstvt 83) asservatur (A). Ed: CDM III, pag. 253 num. 263 (ex A, ad a. 1258). — Delaville, Cartulaire II, pag. 866 num. 2912 (ex A, recte ad a. 1259). Reg: Reg II, pag. 70 num. 175 (ad a. 1258). — Potthast II, pag. 1423 num. 17455 (recte ad a. 1259). Lit: KK, pag. 227. In autographi marginis superioris angulo dextro „leg" (?) duabus lineis deletum, in tergi marginis superioris angulo sinistro ,J' legitur; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. Cf. num. 234. Alexander episcopus, servus servorum dei, dilecto iilio..,1 decano ecclesie \Visscegra|jdensis, Pragensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Dilectorum filiorum. ? prioris et || fratrum hospitalis Ierosolimitani in Praga precibus inclinati presentium tibi aucj|toritate mandamus, quatinus ea, que de bonis ipsius hospitalis alienata inveneris illicite vel distracta, ad ius et proprietatem eiusdem hospitalis legitime revocare procures; contradictores per... compescendo.3 Testes autem... perhibere.4 Datum* Anagnie XII kalendas februarii, pontificatus nostri anno quinto.* Bulla: Alexandři IV. papae in filis cannabinis illaesa appendet. Cf. Diekamp num. 6, IV, pag. 532, typ. I. 177, Juta (?) abbatissa et conventus monasterii in Oslavany commutationem villae Iieznovice pro villa Mašovice cum hire patronatus ecclesiae ibidem, quam Conradus, praepositus in Oslavany, cum Karolo, praeposito [ecclesiae] s. Hippolyti in Hradiště [apud Znojmo], fecerunt, de consensu suo esse factam protestatur. In Znojmo 1259 jebr. 1. 176. aa) Verbis competenter distentis, ut duae ultimae lineae explerentur, scriptum est A. ») Engelberto. — 2) Nomen ignoramus. — 3) Vide CDBIV, pag. 147 num. 61. — *) Vide num. 18. 1259 FEBR. 1. NUM. 177. 283 Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům praepositurae s. Hippolyti apud Znojmo,sign. I D 1\2) asservatur (A). — Apographum chart, a notario publico Chrislo-phoro Diongsio Kühn vidimatum, in Hradiště apud Znojmo 1670 iun. 16 datum in SÜA Prague (archivům Crucigerorum cum Stella rubea Pragae, sign. VJ41 (911115)) exstat, jol. ö 17—17v (B). — Apographum saec. XVII.—XVIII. codex mnscr. chart. „Index privile-giorum..." in SAR Brunae (archivům praepositurae s. Hippolyti apud Znojmo, sign. II A 3/2) asservatus continet, jol. 19v—20 num. 7 (C). Imago phototypica: Švábenský, Křížovníci Znojmo, tab. 1. Ed: CDM VII, pag. 762 num. 117 (ex A). 10 Reg: Reg II, pag. 82 num. 210. — Švábenský, Křížovníci Znojmo, pag. 40 num. 35. Lit: KK, pag. 246. Scriba: probabiliter destinatarii proprius. Dictator: monasterii Oslavanensis proprius, qui proprietatibus stili, quae annorum intervallo 1259—1275 in monasterio Oslavanensi usurpari solebant, utitur. 15 Cf. chartám magistři Alberti domus hospitalis sancti Francisci cum eadem nota temporis datam, num. 178.+ Vide: II. 3, Oslavany (B), Crucigeri cum Stella rubea (H). TJniversis Christi fidelibus presentem paginam inspecturis I.,1 abbatissa sancte Marie de Ossla, totusque conventus eiusdem loci salutem in nomine.65 Quoniam 20 longi tractus temporum pariunt antiquitatem, antiqui|[tas oblivionem, oblivio vero rerum actarum exinanicionem, ideo necesse est, ut res digna scripto memorie com-mendetur, quo canescens vetustas crebrius valeat renovari. Noverit igitur tarn pre||sens hominum etas quam in Christo posteritas successura, quod de consensu nostro et tocius capituli nostri est65 et fuittt omnia, que facta sunt pariter et ordinata per Chunks radum, nostrum tunc temporis prepositum || in Ossla, cum fratre Karulo, tunc temporis preposito Sancti Ypoliti, de commutacione, quam fecit de villa Reznowiz pro villa nomine Maswiz, nobis dictus prepositus sancti Ypoliti addendo XLVI marcas exami-nati ac purissimi argenti, ratum* et illibatum,® nos I. abbatissa totusque conventus de Ossla in perpetuum firmiter observando, renunciantes omni iuri et proprietati, so quod habuimus vel habebat prefatus prepositus Chůnradus in villa superius memorata. Protestamur eciam, quod ius patronatus de ecclesia sancti Iohannis Baptisté in Maswiz, quod nos quondam plenius contingebat, a nobis liberum et penitus maneat absolutum; et hoc cum consensu et voluntate nobilis viri domini Wiknandi ordinatum est pariter et tractatum, ut amodo prelibatus prepositus Sancti Ypoliti sive sui imper-35 petuum successores conferendi, instituendi et destituendi plena gaudeat ac gaudeant potestate sine omni repetione« ac inquietacione nostra et tocius capituli de Ossla vel eciam nostrorum imperpetuum successorum, salvo tarnen iure ecclesie superius nominate. Ne igitur hec ordinacio tarn solempniter celebrata ab aliquibus imposterum malignis malorum hominum suggestionibus possit immutari aliquatenus vel infringi, 4o presentem literám sigilli nostri munimine fecimus roborari. Acta sunt hec in Znoym anno Domini M°CC°LIX°, kalendis februarii, indictione II presentibus: Chůnrado preposito, Choblenczario presbitero de Ossla, Karulo preposito, Chůnrado 284 NUM. 177, 178. 1259 FEBR. 1. de Dachiz, Alberto celerario de ordine Stellatorum, Lupo de Nasmeriz, Hartwico czaudario,® Matheo de Cowals et fratre ipsius Pitroczone, Merchlino villico, Vlrico gladiátore, Rvodlino de Ruch wan, Friderico Graui,6 Waczlao, Sifrido sutorec civibus de Znoym. Sigillum: abbatissae monasterii in Oslavany in scidula membranacea illaesum appendet. 5 Vide Sigilla num. 3,911. 178.+ Albertus (sic),1 magister hospitalis saneti Francisci Pragae, commutationem villae Reznovice pro villa Mašovice, quam Karolus, praepositus [ecclesiaej s. Hippolyti in Hradiště fapud ZnojmoJ, cum Conrado, praeposito in Oslavany, fecerunt, de consensu 10 suo esse factam protestatur. In Znojmo 1259 febr. 1. Charta dubiae fidei in membrána scripta in SAR Brunae (archivům mon. in Oslavany, sign. Staré Brno eist. PH) asservatur (A). Ed: CDM III, pag. 266 num. 275 (ex A). 15 Reg: Reg II, pag. 83 num. 211. — Šebánek, Archivy, pag. 25 num. 142 (ex A, cum descrip-tione sigilli). Lit: Dušková, Listiny rudíkovské, pag. 257—258 n. 47 (manus seribae). — KK, pag. 246 (charta pro sincera habetur). In tergo chartae seriba eius pennam probans „sano" seripsit; manu registratoris nec non 20 seribae mon. Oslavanensis saec. XIII. ibidem scriptum legitur: „De conmutatione villarum Maschwiz et Resenawiz" (B = Os 4 a). Seriba: destinatarii proprius (= Os 1 = B 5), cuius manu chartae omnino monasterii in Oslavany (vide ex. gr. GDB IV, pag. 131 num. 46), hoc torno num. 227 (Al), 237, 354) anno-rum spatio 1244—1262 datae scriptae sunt. Cf. Exempla script, in CDB IV. 2, num. 42. 25 Dictator: destinatarii proprius, qui proprietatibus stili, quae intra annos 1259—1275 in mon. Oslavanensi usurpari solebant, utitur. Charta suspicionem gravem movet, nam Albertus, magister hospitalis sancti Francisci, editor eius, iam circa a. 1249 videtur esse mortuus, idem in charta sincera Pragae a. 1257 (sine certo die) data (vide num. 140) verbis expressis „condam magister hospitalis sancti Francisci 30 Pragensis" nominatur. Porro charta munita est (vide inferius) uno tantummodo sigillo (Crucigerorum Pragensium), quamvis ternae incisiones in charta replicata reperiantur. Denique in corroborationis formula („sigillis nostris") sigilla obscuro modo annuntiantur. At contra considerandum est: Haec charta (I) scripta est manu, quae tempore, ad quod spectat, 35 occurrit. Eiusdem commutations, quae per hanc chartám (I) statuitur, testimonium affert charta II, penitus sincera, apud editorem suum (in Oslavany) dictata et eodem die ac charta I apud destinalarium suum (in Hradiště apud Znojmo) scripta (vide num. 177). 177. «) Ita A. >) Juta (?). b) Seu ,Grani' A. — <") Scriba lacunam in membrána vitavit A. 40 1259 FEBR. 1. - 1255/59 MART. 28. NUM. 178, 179. 285 Chartae I et II inter se discrepant; in charta enim II tantum possessor iuris patronatus ecclesiae in Mašovice expresse statuitur. Quod autem satis apte explicari potest: destinatarii chartae II, non I illud intererat. Omnibus his momentis circumspectis chartám I habere falsam prohibemur, Suspicio autem non amovetur, quia satis explicare non possumus, cur et quibus condicionibus oblatis Albertus loco editoris afferatur. Vide: II. 3, Oslavany (C), Crucigeri cum Stella rubea (I). Universis Christi fidelibus presentem litteram inspecturis magister Albero domus hospitalis sancti Francisci in Praga || ad rei memoriam sempiternam. Ne facta hominum apud posteros labantur in oblivionem, cautum est et solitum, ut po-puli II testimonio et scripti memoria perennentur. Noverint itaque tarn presentes quam futuri, quod de consensu nostro et tocius capituli || nostri et eciam assensu fundatricis nostre, sororis Agnetis, dominus Karulo, prepositus sancti Ypoliti et confrater ordinis nostri, conmutationem fecit de villa Reznawitze pro villa Maswitz, addendo quadra-ginta sex marcas puri argenti cum C.2 preposito et conventu sanctimonialium in Osla, renunctiando omni iuri et proprietati, quam habebat in villa superius memorata, promittendo eisdem, quod si qua in futurum ecclesiastica secularisve persona iam dictos prepositum et sanctimoniales in Osla de villa et proprietate in Reznawitz in-petierit in villa Maswitz, equipollentes redditus ad usus suos recipient, quousque partis adverse lites per omnia decidantur. Ne igitur de hac conmutacione tam sollemp-niter celebrata in posterům a malignis malorum hominum suggestionibus possit calumpnia suboriri, presentem litteram sigillis nostris fecimus roborari. Datum in Snoym anno Domini M°CC°quinquagesimo nono, kalendasa februarii, indictione secunda, acta sunt hec coram testibus subnotatis: domino Lupo de Nasmeritz, domino Ekhardo de Mirslaus, domino Hartlibo de Miselboritz fratre eius, domino Ranciro, domino Zuzicray de Zeretitz, domino Ottone et domino Ortilone fratribus, domino Heinrico de Tobitz, domino Alexio canonico Pragensi, domino Friderico provinciali, domino Hertwico et aliis quam pluribus tarn clericis quam laicis. Sigilla: de tribus sigillis, quibus appendendis foramina in charta replicata facta sunt, tantum-modo secundum, hospitalis sancti Francisci Pragae, in filis cannabinis albi et viridis colons paululum laesum exstat; descriptionem eius CDB IV, pag. 56 I. 27 ss vide. Vide Sigilla num. 3, 30. Addendum estdubium esse, an charta primitus sigillis primo et tertioquoque munita sit. 179. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, universis ministerialibus aliisque per Austriam constitutis praecipit, ut omnes, qui colonos 178.+ «) Ita A. l) Vide inferius in nota introductoria. — 2) Conrado. 286 NUM. 179, 180. 1255/59 MART. 28. - 1259 APR. 5. monasterii in Zwettl praeter eius licentiam receperint, eosdem dimittant vel iustitiam ipsi monasterio de eisdem exhibeant. In Krems [1255-1259J1 mart 28. Autographum in membrána scriptum in archivo mon. in Zwettl (sign. num. 101) asseroatur (A). Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 328—330. In tergo mandati manu saec. XIII, scriptum legitur: „De nostris hominibus alibi non colli-gendis." Scriba: P II 17 = magister Arnoldus protonotarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (CC). O.,2 dei gracia dominus regni Boemie,« dux Austrie et marchio Moravie, uni-versis II ministerialibus, militibus, civibus et aliis quibuscumque per Austriam consti-tutis II graciam suam et omne bonum. Conquesti sunt suntĎ nobis venerabilis ab- bas3 II et conventus de Zwetel, quod ipsorum coloni omni eorum denegata iusticia ab eis recedant et vos ipsos coUigitis in predictorum fratrum non modicum detrimentum. Unde universis districte precipimus nostre gracie sub optentu, quatenus omnes, qui eorum receperunt homines preter eorum licenciám et consensum, ipsos dimittantc visis presentibus, vel iusticiam ipsis fratribus exhibeat* debitam de eisdem; alias cogeremur eorum gravamini remedium debitum adhibere. Datum in Chrems V° kalendas aprilis. Sigillum: Přemysli Otakaři, ducis Austriae et Stiriae, in tergo mandati scidula membranacea per eius medium traiecta, superiorem marginem eius superans, impressum erat; nunc sigilli parvum tantum fragmentům restat. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 5. 180. Johannes, episcopus Pragensis, Rudlinum adolescentem, qui in noviciátu fratrum Minorum de Cheb in Fridericum guardianum manus oiolentas iniecerit et ad Cistercienses Waldsassenses inordinate aufugerit, una cum sociis eius expresse nominatis auctoritate litterarum Innocentii IV. papae, tenorem earum inseri faciens, ad suam praesentiam peremptorie citat. In Krásná Hora 1259 apr. 5. 179. °) ,Boem' A. — &) Ita A. — c) ,V in fine verbi in scribendo ex ,$' corrcctum est A. — «*) Ita pro ,exhibeanť; titulus enim deest A. x) Titulům, sigillum et itinerarium Přemysli Otakaři II. respicientes annum 1258 excludere possumus. — *) Přemysl Otakarus II. —3) Nomen ignoramus. 1259 APR. 5. NUM. 180. 287 Auiographum in membrána scriptum in SAR Brunae (sign. Colleclio nova, sub dato suo) asservatur (A). Scriba: J III 5 = ignotus, vix cancellariae cpiscopi, potius fratrum Minorum proprius. Exempla script, num. 2 a, 8. Dictator: ignotus, qui stilo canonico ulitur. Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (K), 3, Ordo fratrum Minorum (C). I.,1 dei gratia Pragensis ecclesie episcopus, vicario2 plebani de Egra et Rudilino adolescenti, qui se ab ordine fratrum Minorum in noviciátu* inordinate transtulit ad monasterium Waltsachsen, Cisterciensis ordinis, Ratisponensis dyocesis, et Wlframmo et Henrico, civibus de Egra, spiritum || consilii sanioris. Noveritis nos litteras apostolicas non cancellatas, non abolitas nec in sui parte aliqua viciatas recepisse et de verbo ad verbum perspexisse diligentius in hec verba: I Innocentius | episcopus, servus servorum dei, etc? Cum igitur dilectorum in Christo fratrum Minorum, quo- rum sumus in omnibus iuribus et libertatibus ipsorum conservatores a sede apostolica deputati, nobis relatione et querimonia sit delatum, quod tu, Rudline, in fratrem Fredericum, gardianum fratrum de Egra ordinis prenotati, in domo eorumdem fratrum manus temere inieceris violentas, et vos, Wlframme et Henrice, cives Egrenses, eidem in crimine participantes, una et eadem cum ipso existitis excommunicationis sententia innodati et tu, vicarie prenotate, prefatis excommunicatis perperam communicans in divinis cum eisdem quasi cum Datan et Abiron anathematis et irregularitatis vinculis involvaris, nolentes apostolicis contraire mandatis, vos omnes prefatos de nostro ratione delicti et criminis foro factos ad nostram peremptorie citamus presentiam, terminům vobis locum Prage, tempus vero secundam diem post festům beati Viti4 tribus in unum redactis terminis assignantes.^ Datum in Pulchro Monte anno Domini0 M°CC°LIX°, nonis aprilis.c Sigillum: in scidula membranacea appendebat; sed avulsum et deperditum est. 180.* Innocentius episcopus, servus servorum dei, venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis et dilectis flliis abbatibus, prioribus, decanis, archipresbiteris, archiprepositis et aliis ecclesiarum prelatis per regnum Bohemie et provincie Polonie constitutis salutem et apostolicam benedictionem. Nimis iniqua vicissitudine largitori bonorum omnium respondetur, dum 180. ") Ita A. — &) Litteris competenter distends, ut praeultima linea expleretur, scriptum est A. — (B).1 — Apographum ab eodem scriba exaratum exstat in mnscro chart, saec. XVII. „Copia privilegiorum..." intitulato (itidem cum dato maii 1), in SAR Brunae (archivům praep. s. Hippolyti apud Znojmo, sign. II A 219) asservato, jol. 9—10v (C). — Aliud apographum exstat in cod. mnscro chart, saec. XVII. (1654), qui „Liber aureus" appellatur (itidem cum dato maii 1), in SUA Pragae (archivům Crucigerorum cum stella ____ * 182. a) Ad lilteram maiorem depingendam spatium vacuum relictum est B. — b) ,Boem B. — e) ,nobisf B. — a) ,omodum' B. — e) ,omunitas' B. 292 NUM. 183. 1259 APR. 28. rubea, sign. V/1, 202) asservato, pag. 19-—24 (D). — Apographum saec. XVIJ.—XVIII. codex mnscr. chart. „Index privilegiorum..." in SAR Brunae (archivům praepositurae s. Hippolyti apud Znojmo, sign. II A 3/2) asservatus (itidem cum dato maii 1) continet, fol. 21—23 num. 9 (E). — Aliud apographum saec. XVII.—XVIII. [manu praepositi s. Hippolyti apud Znojmo Th. Aug. Frendl scriptum] (cum dato maii 1) codex mnscrus chart. 5 „Privilegium Wenceslai, Bohemiae regis IV., datum Pragae anno Domini 1235... etc. etc." intitulatus ibidem (sign. IV D 24) asservatus praebet, pag. 18—23 (F). — Apographum eadem manu scriptum codex mnscr. chart. „Confirmatio Gregorii papae... et reliqua" intitulatus, ibidem asservatus (sign. IV D 31) (cum dato apr. 28) praebet, pag. 15—22 (G). Ed: CDM V, pag. 245 num. 30 (ex A, ad maii 1). 10 Reg: Reg II, pag. 85 num. 217 (admaii 1). — Potthast II, pag. 1430 num. 17558 (ad maii 1). •—Švábenský, Křížovníci Znojmo, pag. 29 num. 5. Lit: Šebánek-Dušková, Listina v č. státě doby Václava /., pag. 96. In autographi margine superiore ,L', in angulo dextro mutilato „//", in churtae replicatae parte dextra „G. Mutin", sub chartae replicatae parte sinistra „XVf" et inferius „Ir"; in tergi 15 chartae parte superiore „Angls Pm-|-", inferius „privi[legium]" legitur; quae omnia in cancel-laria apostolica videntur esse scripta. Praeterea in aversu nec non reversa parte chartae quaedam annotaiiones cancellariae apostolicae, quae erasae sunt, scriptae erant et vix legi possunt. In margine inferiore tergi chartae destinarii scriba saec. XIII. annotavit „Confirmatio pape Allexandri super bonis hospitalis nostri per Morauiam" (F). 20 i Alexander! episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis. .2 magistro et fratribus hospitalis sancti Francisci Pragensis, ordinis sancti Augustini, ad Romanám ecclesiam nullo medio pertinentis, salutem et apostolicam benedictionem. Cum a nobis petitur... effectum.3 Exhibita siquidem nobis vestra" petitio continebat, quod nobilis vir Orcharus,* dux Austrie et Stirie || ac marchio Morauie, quasdam libertates et 25 exemptiones secularium exactionum ac nonnullos redditus et quedam alia iura, tam hospitali vestro, quam sancti Ypoliti in Gradic circa Znoymam, nec non quibusdam aliis ecclesiis ac etiam ca||stris, villis et hominibus ad dictum hospitale spectantibus infra terminos dominii dicti nobilis existentibus, sieut spectabat ad eum, pia et provida liberalitate concessit, prout in litteris suis confectis exinde ac eius sigillo signatis 30 plenius continetur. Nos itaque vestris supplicationibuse inclinati, quod super hiis ab eodem nobili pie ac provide factum est, ratum et firmum habentes, id auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Tenorem autem litterarum ipsarum de verbo ad verbum presentibus fecimus annotari, qui talis est: In nomine Domini nostri amen. Nos Otacharus, etc.* Nulli ergo... Contraire.3 35 Si quis autem... incursurum.3 Datumd Anagnie IV kalendas maii, pontificatus nostri anno quinto.d Bulla: Alexandři IV. papae in filis sericis flavi et rubri coloris illuesa appendet. Cf. Diekamp num. 6, IV, pag. 532, typ. I. 183. *) Ex ,vistraf sine rasuru corr. A. — ") Itu A. — c) Scribu primo ,sub' scripsit, ,b' erasit 40 et porro scripsit A. -— Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. 1259 APR. 28. - MAII 6. NUM. 183, 184. 293 184. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, ecclesiam sancti Petri in Erla privilegio Friderici, ducis Austriae, Julius ab exactione thelonei liberat, adiciens, ne ullus iudicum aut officialium ei nova iura seu constitutiones 5 dare audeat. Apud Anasum, apud Wels 1259 maii 6. Autographuin in membrána scriptum in archivo publico Viennae (sign. Allg. Urkundenreihe, sub dato suo) asservatur (A). — Germanica versio textus chartae in duobus copiariis chart, monasterii in Erla saec. XVI. ibidem servatis reperitur: 1) sub titulo „Gopialbuch des Königs- io klosters der Klarissinnen in Wien nächst der k. k. Hofburg, das ehemalige Stift der Benediktinerinnen und spätere Rentamt Erlakloster in Österreich unter der Enns betreffend" (Collectio mnscrorum, sign. W 628), fol. 48—48v; 2) sub titulo „Copial-Urbarund Lehenbuch des Königsklosters der Klarissinnen in Wien nächst der k. k. Hofburg, Erla-Kloster betreffend" (ibidem, sign. W 629), pag. 29—30 (T 1, T 2); tenorem huius !5 versionis (T 2) inferius sub * vide. Ed: Pez, Thesaurus VI. 2, pag. 107 num. 188 (forlasse ex A). — Diplomatarium principům de Liechtenstein, sine pag. (ex T 1). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 434 num. 104. — Reg II, pag. 85 num. 218. — Starzer, Verzeichnis, pag. 57 num. 6 (ad 1262 maii 6 mendose). so Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 331—332. Scriba: P II 17 = magister Arnoldus protonotarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus protonotarius, qui in chartae textu conficiendo charta Friderici I., ducis Austriae, monasterio in Erla 1196 sept. 3 in Erla data (BUB I, pag. 132 num. 97) usus est, quae typis minoribus exprimuntur, necnon in dispositione chartae chartám in nota 25 1 inferius commemoratam respexit. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (EE). I [I]na nomine sanete trinitatis amen. g [N]osa Otacharus, dei gracia dominus regni Boemie, dux Austrie et marc||hio Morauie, omibus& Christi fidelibus imperpetuum. [P]ie° ammonicionis intuitu necnon pro remedio anime nostre ecclesie |j sancti Petri 30 in Erla secundum continenciam privilegii Friderici,c illustris ducis Austrie, eidem ecclesie concessum1 tradimus et |j nos et concedimus, ut omnia victualia pro eiusdem domus necessitate tarn in frumento quam in vino sive quecumque alia per omnia loca thelo- [183.] *) Huius apographi (nec non et aliorum inferius laudatorum apographorum) lectiones varias 35 in editione non excudendas duximus, cum nobis persuasum habemus omnes discrepantias tantum-modo incuria scriptorum esse ortas neque iis cogamur, ut olim duo autographa huius chartae exstitisse coniciamus. — ") Conrado. — a) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. — 4) Sequitur tenor II. versionis privilegii Přemysli Otakaři II. hospitali apud Znojmo 1252 iun. 6 dali (CDB IV, pag. 417 num. 244++), cuius textum suo loco in columna dexira dedimus. 294 NUM. 184. 1259 MAII 6. neorum nostrorum tarn per aquam quam per terram sine omni exhactione thelonei transeant sive mute. Adicimus eciam de gracia speciali, ut nullus nostrorum iudicum seu officialium aliqua ipsis iura seu constitutiones* aliquas novas dare debeant vel formare. [U]t° autem hec nostra tradicio tarn a presentibus quam a posteris irretractata permaneat, presentem paginam scribi fecimus et sigilli* nostri munimine roborari. Testes autem, qui aderant, sunt hii: Heinricus de Liehtenstein, Chunradus de Zaekkingen, Heinricus de Stein, Otto camerarius de Berhtoldesdorf, Heinricus dapifer de Len-genpach, Chunradus Eysenpevtl, Sighardus, Pibro, Albertus de Zelkingen, Marquar-dus et Bertoldus Prevhauen, Marquardus de Alhartsperge et alii plures. [A]ctuma apud Anasum anno Domini M0CC°LVIIII°, datum per manum magistri Arnoldi notarii apud Welsam, pridie nonas maii. Sigillum: Pfemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae et Stiriae, in fllis sericis rubri et viridis coloris fractum, sed restauratum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 184.* Wir Ottackhar, von gottes genaden herr des Kunigreichs Behaimb, heerzog zu Osterreich und marggrave zu Merheren, allen christglaubigen zu ewigen zeiten. Durch guetig ermanung und von unser seele hail nach inhalt der freihait des durchleuchtigen Friderichen, herzöge zu Österreich, die er geben hat der khirchen sankt Peter zu Erla, geben und verleihen wir, das alle narung zu notturft desselben haus in getraid und wein und alles andres durch und bei allen Stetten unser zoll auf wasser und land ohne alle erforderung zoll und mauthfrei geen sollen; und aus sondern genaden mehren wir, das khainer unser richter noch ambtman ichts in iren rechten oder durch neue Satzung zu geben erdenkhen. Und das solche unser gab nit allein von gegenwiertigen sonder auch von nachkhumenden unwidertriben beliebe, haben wir disen brief schriben und mit unserm insigl zu becreftigen verschafft. Zeugen, die dabei gewesen sein, sein die: Hainrich von Liechtenstain, Cunradt von Zadehingen, Hainrich von Stein, Ott camerer von Berhtoldestorf, Hainrich truckchsäs von Leungenpach, Cunradt Eisenpitter, Sighardt Pibro, Albrecht von Zeichinngen, Marquardt und Bertholt Preuhouen, Marquardt von Alhartsperg und ander mehr. Geschehen bei Enns nach Christi geburth anno 1259 jar, geben durch die hand maisters Arnoldi notarii den 6. tag maii. 184. °) Ad litteram maiorem depingendam spatium vacuum relictum est A. — b) IIa A, titulus enim deest. — c) ,Fir' A. — d) Alterum ,o' ex ,ti' sine rasura correctum est A. *) Privilegium hoc 1239 nov. 2(> in Erdberg datum est, vide BUB II, pag. 184 num. 342. 1259 MAII 10. - 23. NUM. 185, 186. 295 185. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, litteras Henrici, notarii Anasi, monasterio in Seitenstetten datas inseri faciens, tenorem earum ab omnibus observari se velle profitetur. * Apud Wels 1259 maii 10. Autographum in membrána scriptum in archivo monastcrii in Seitenstetten (sub dato suo) asservatur (A). Ed: Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 451 num. 11 (ex A). — Raab, UB des Stiftes Seitenstetten, pag. 60 num. 51 (ex A). 10 Reg: Hormayr, Archiv 1827, pag. 7. — Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 610. — Böhmer, Add. sec, pag. 434 num. 105. —- Lorenz, Deutsche Gesch. I, pag. 482 (ad a. 1258, e copia). — Reg II, pag. 85 num. 219. LU; Šebánek, Urkundenwesen, pag. 362—363. Scriba: P II 42 — cancellariae regiae proprius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 22. 15 Dictator: seu P II 42, seu magister Arnoldus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. IL, P II 42 (A). Nos Othacarus, dei gracia dominus regni Boemie,a dux Austrie et marchio Mora-vie, II recognoscimus nos recepisse litteras fidelis nostri Hainrici, tunc notarii Anasi, per omnia in hec || verba: In nomine Domini amen. Ego Hainricus, scriba Anasi, etc.1 2o Nos itaque premissa omnia rite per dictum notarium acta observari6 volumus ab omnibus illibata, dantes ipsi albatic et conventui in testimonium litteras has patentes. Actum et datum apud Welsam anno Domini M°CC°LVIIII0, VI0 d idus maii.* Sigillum: Přemysli, ducis Austriae et Stiriae nec non iuvenis regis, in filis sericis flavi et violacei coloris paulum laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 5, 4. 33 186. Johannes, episcopus Pragensis, petitione Wokonis de Rosenberg, maršálci regni Bohemiae, accepta donationem ecclesiarum in Rožmitál [na Šumavě] et Přídolí fratribus Cisterciensis ordinis [in Vyšší Brod] ab eo factam confirmat. In Týn [nad Vltavou] 1259 maii 23. 30 Autographum in membrána scriptum in SAR Třeboň (archivům mon. in Vyšší Brod, sign. HA 93jl) asservatur (A). 185. a) ,BÓem' A. — b) Ex ,observare' sine rasura eadem manu corr. A. — c) Ita A. — a~d) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. *) Sequitur tenor litterarum Henrici, notarii Anasi, monasterio in Seitensletten s. I. anno 35 1 25 8 datarum, quarum tenorem vide apud Raab, UB des Stiftes Seitenstetten, pag. 60 in num. 51; cf. etiam suo tempore in serie regestorum huius tomi. 296 NUM.186,187. 1259 MAII23. - ANTE IUN. 1. Ed: Pangerl, Urkundenbuch von Hohenfurt, pag. 1 num. 2 (ex A). Reg: Reg II, pag. 86 num. 222. — Schmidt-Picha, Urkundenbuch, pag. 2 num. 5. Lit: Pangerl, Wok von Rosenberg, pag. 12 (rei deliberatio). — Novů, Listing, pag. 36 n. 62, pag. 61 (conclusiones diplomaticae, haud omnino rectae). — Dušková, Formulář Tobiáše z Bechyně, pag. 64 fprooemium chartae tractatur). Scriba: J III 1 ■■- cancellariae episcopi proprius. Cf. Exempla script, num. 2 a, 5. Dictator: cancellariae eiusdem proprius, fortasse idem atque scriba, qui stilo canonico (vide prooemium chartae) usus est. Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (L), 3, Vyšší Brod (A). Iohannes, dei gracia Pragensis episcopus, universis presens scriptum inspecturis salutem in Domino perpetuam. Iustis petencium desideriis iustum est || přebere assensum et vota, que a racionis tramite non discordant, complere effectu debito conse-quente. Sane cum in peticione* viri j| nobilis Wokonis de Rosenberc, maršálci regni Boemie, dilecti compatris nostri, acceperimus humili et devota,1 ut donacionem suam, quam || ipse super ecclesiis in Rosental et in Predol, quarum ad ipsum ius pertinuit patronatus, fratribus Cisterciensis ordinis ob amorem eius, quern ipsi fratres calcatis illecebris huius mundi pauperem pauperes imitantur, pro remedio anime sue suorum-que parentum sollempniter fecit pleno iure in perpetuum0 possidendam, ratificare et confirmare nostris litteris curaremus, nos, qui eciam ex debito dictum ordinem interne caritatis brachiis amplectimur puro corde, peticioni huic, que videtur racionabilis et honesta, ex sinceris affectibus annuentes, donacionem huiusmodi in nomine patris et filii et spiritus sancti duximus confirmandam. In cuius rei testimonium et vigorem presentes litteras nostri sigilli munimine fecimus roborari. Datum in Thin anno Domini M°CC°LIX°, X° kalendas iunii, pontificatus nostri anno primo. Sigillum: Johannis, episcopi Pragensis, cum sigillo secreto in scidula membranacea illaesum appendet. Vide Sigilla num. 2 a, 1, 2. 187. Woko de Rosenberg, marscakus Bohemiae, abbati et conventui Cistercii, ordinis Cisterciensis, significans ea, quae suscepit in desiderio habens abbatiam eiusdem ordinis fin Vyšší Brod J fundare, ab Us petit, ut novum locum ordini Cisterciensi incorporenL — [ante 1259 iun. I].1 Autographum in membrána scriptum in archivo monasterii in Withering (sign. num. 184) asservatur (A).2 Ed: Millauer, Der Ursprung, pag. 5 (ex apographo in nota 2 laudato (?), ad annum 1212). — Stiilz, Gesch. des Cist. - Klosters Withering, pag. 530 num. 52 (ex A, ad cca 1260). — Prosch-ko, Das Cistercienserstift Hohenfurt, pag. 1 (e quadam copia). — UBLOE III, pag. 271 186. °) Ex .petecione' in scribendo corr. A. — b) Ex ,perpetuam' in scribendo corr. A. l) Petitio non exstat. ANTE 1259 lUN.l. NUM. 187. 297 num. 286 (ex A, ad 1260 maii 28). — Pangerl, Urkundenbuch von Hohenfurt, pag. 1 num. 1 (ex Stiilzo, ante 1259). Reg: Reg II, pag. 85 num. 221 (ad annum cca 1259). Lit: Dušková, Česká listina 2, pag. 179 (origo chartae haud omnino rede statuitur). — Dušková, 5 Rudigerus notarius, pag. 65 ss. In tergo chartae manui scribae chartae manu consimili (non autem eadem) scriptum legitur: „Peticio pro incorporacione ordinis [ita] ecclesie Altiuadensis". Scriba: Rudigerus, notarius Wokonis. Exempla script, num. 4, 3. Dictator: fortasse Rudigerus, notarius Wokonis, qui stilo canonico usus est. 10 Vide: II. 3, Vyšší Brod (B), 4, De chartae apud nobiles usu (O'). Reverendo in Christo patri et domino . ,,3 abbati Cystersiensi, totique conventui ordinis eiusdem W.4 de|lRosenberch, ma[r]scalcusa Boemie, sinceram et paratam ad obsequia voluntatem. Habe[n]tes in de||siderio pro [njostra nostrorumque pro- genitorum et successorum salute et remedio animarum abbatiam vestri ordi|]nis is construere et fundare, discretions vestre significamus,6 quod invocata sancti spiritus gratia, presente venerabili abbate5 et quibusdam fratribus de Ylaria, de consensu et expressa voluntate coniugis nostre6 et aliorum amicorum nostrorum ad hoc locum distinximus satis aptum, volentes eum predicto abbati de Ylaria et eius ecclesie tam-quam matri filiamcin perpetuum obedire;* dotavimus etiam locum supradictum redditi- 20 bus sexaginta talenta plene persolventibus annuatim, addentes duas vineas cum pisca-turis, pascuis et nemoribus spatiosis, in proposito tenentes de die in diem pro nostra possibilitate eosdem redditus augmentare. Quare devotionem vestram petimus studiose, quatenus antedictum locum vestro ordini incorporare dignemini propter deum. Sigillum: Wokonis de Rosenberg, marscalci Bohemiae, scidula membranacea ex autographo ipso 25 scissa valde laesum dependet. Cf. Sigilla num. 4, 2811. 187. a) Quae hic et inferius uncis clauduntur, cum membrána putrefacia perierunt A. — 6-6) Alia manu recentiore (B) in loco, ubi prius fortasse ,vobis significamus' scriptum erat, additum est A. Ultimam vocem ,signincamus' scriba B non totam in linea ponere potuit et ultimas syllabas ,cam°' super lineam scripsit. — c) ,ľ ex alia littera in scribendo corredum est A. — d) Post ,b' scriba 30 erronee statím ,ď scripsit, sine rasura in ,e' correxit laqueo litterae ,ď non eraso et porro scripsit A. *) Litteras ante datum chartae Johannis, episcopi Pragensis, s. I. 1259 iun. 1 datae (num. 188) ponere licet. Apud Canivez, Statuta II, pag. 448 num. 50 iam ad annum 1258 legitur: ,Inspectio loci, in quo fundare intendit abbatiam monachorum nostri ordinis nobilis vir dominus de Rosam-berch, marescallus Bohemiae, de Pangarbegin et de Pomoch abbatibus committitur in plenaria 35 ordinis potestate, qui ad locum, etc., et quid inde, etc.' Ad annum 1259 idem legitur, pag. 459 num. 50. Cf. notam sequentem. — 2) Mnscro ,Acta Altovadensia' intitulato, in SAR Třeboň, archivům mon. in Vyšší Brod (sign. 115JXVIII, num. cat. II, 69) asservato, apographum eiusdem chartae manu saec. XVII. scriptum insertům est. Charta ibi ad a. 1230 aut 1212 ponitur, editor eius Wernherus de Rosenberg habetur. Ex annotationibus ibidem intellegi potest per chartám coniecturam 40 (quae etiam apud Millauerum, Der Ursprung, pag. 2—5, occurrit) affirmari debere asserenlem monasterium in Vyšší Brod iam ante annum 1240 fundalum esse. Quae coniedura pars fundamen-talis est adionis, quae de serie dignitatis monasteriorum Bohemiae in terrae consilio coram archie-piscopo Pragensi anno 1663 habebatur. —3) Bonifacio. —*) Woko. —s) Ernesto. — «) Hedvigis. 298 NUM. 188. 1259 lUN. 1. 188. Johannes, episcopus Pragensis, dotationem monasterii Cisterciensis ordinis in Vyšší Brod de novo fundaíi a Wokone de Rosenberg, marscalco regni Bohemiae, coram se voce propria factam confirmat. — 1259 iun. 1. 5 Autographum in membrána scriptum in SAR Třeboň (archivům mon. in Vyšší Brod, sign. HA 2JII) asservatur (A). — Apographum saec. XVI.—XVII. (praeter nonnullas copias recentiores) exstat in copiario monasterii Altovadensis in eodem archivo (sign. 115 jíl) asserva-to, pag. 3—5 (B). Imago phototypica: Průvodce SAR Třeboň I, lab. 1. 10 Ed: Jongelin, Not. abb. O. C. V, pag. 10 (e quodam apogr.J. — Sommersberg, Silesiacarum rerum scriptores I, pag. 927 num. 9 (ex A?). — Millauer, Der Ursprung, pag. 12 num. 1 (ex quodam apogr.). — Proschko, Das Cislercienscrstift Hohenfurt, pag. 3 (ex A). — Pangerl, Urkundenbuch von Hohenfurt, pag. 2 num. 3 (ex A). Reg: Reg II, pag. 86 num. 223. — CDS VII. 2, pag. 82 num. 1028. — Köpl, Urkundenbuch to der Stadt Budweis in B., pag. 1 num. 2. — Gerber, Einige Urkunden, pag. 53. Lit: Pangerl, Wok von Rosenberg, pag. 12 ss (rei explicatio). — Strnad, Das Land im Norden der Donau, pag. 119 ss (praeeipue quaestiones topographicae tractantur); cf. observationes criticas a Fr. Mareš in ČČH 13 (1906), pag. 346. — Šebánek, Listiny přímětické, pag. 86 (charta cancellariae episcopi adiudicatur). — Nový, Listiny, pag. 65 (item). — Dušková, 20 Formulář Tobiáše z Bechyně, pag. 59 (prooemium chartae tractatur). In tergo chartae manu saec. XIII. scriptum est: , Johannis, episcopi Pragensis, super redditus ecclesie" (A). — Superius (manu saec. XIX.) legilur: „Gegenwärtige Urkunde ist der k. böhm. Landtafel den 18. November 1826, tom. 1137 instrumentorum lit. A 1 von Wort zu Wort eingetragen und zur weiteren Begründung des Besitztitels et ad effectum intabula- 25 tionis zur Vorschreibung der Substitutionsrechte des Budweiser Gotteshauses auf die Burg in Rowne und die Mayerhöfe in Rowne und Moczerad auf dem Grunde der im Instrumentenbuche tom. 2, lit. J 1 einverleibten Urkunde im Hauptbuche lit. H tom. VII, fol. 233 gehörig vorgemerkt worden. Joseph Hasner m. p. viceregistrator."1 Scriba: J III 6 — cancellariae episcopi proprius, qui in cancellaria antecessoris episcopi 30 Johannis, Nicolai episcopi, etiam munere suo fungebatur (vide num. 134) et signo N 7 ibi designatur. Cf. Exempla script, num. 2 a, 4. Dictator: cancellariae episcopi proprius, qui stilo communi usus est. In inferiore parte chartae lineae valde densiores quam in superiore apparent. Sed chartám prius sigillo munitam esse non est putandum, in cancellaria enim (vide superius) confecta 35 est. Scriba in lineis densioribus postea scribebat fortasse parcens membranae spatio, quod primitus satis amplum perperam ratus est. Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (M), J HI 6 (A), 3, Vyšší Brod (C). Iohannes, dei gratia Pragensis episcopus, universis presentes litteras inspecturis salutem in domino Ihesu Christo. Pie postulatio voluntatis effectu debet prose- 40 quente |j compleri, ut et devotionis sinceritas laudabiliter enitescat et utilitas postulata vires indubitanter assumat. Eapropter universitati vestre huius scripti [| continencia volomus® esse notum, quod nobilis vir Wocco de Rosmberk, marsalcus regni Boemie, 1259 I UN. 1. NUM. 188. 299 compater noster karissimus, cenobio, quod in honore et || memoria sancte Marie glo-riose virginis de novo fundari fecit in bonis suis ultra Rosmberk sub nemore, Cister-ciensis ordinis, nostre dyocesis, Hohenuurt vulgariter appellato, pro suorum peccato-rum remedio propriam et progenitorum suorum salutem operibus misericordie procura-re cupiens, predia, ecclesias, decimas de nostra connivencia et subscriptos reditus, rationis sue compos existens pietatis intuitu dedit liberaliter et concessit ac de hiis, ut patronus legitimus et fundator, dotavit cenobium supradictum coram nobis et suis multis commilitonibus et amicis de consensu Heduigis, dilecte coniugis sue, et principa-lium consanguineorum suorum, metas speciales ei et legitimos distinguendo terminos voce propria in hunc modum: nemus ex altera parte Wlytaue iluminis versus occiden-tem attingens viam illam, que ducit Helfenberk, Hohenuurt cenobio, quod de novo fundavi, faciat metam unam et in parte orientali alia meta transit rivum quendam, qui vocatur Minor Wlitauich, et ambit pratum Zbyadel, ut idem pratum cum aliis bonis conclusum ipso termino ad dictum cenobium pertineat integraliter pleno iure. Item alia meta in rivo Mokři nomine terminetur, qui terminus incipiens a flumine Wlitaua dirigitur ascendendo usque ad hortum rivuli iam predicti et inde per montem Hradisch in Minorem Wlitauich revertitur ex directo et ascendit in illo rivo usque ad altitudinem silve Boemiam et Bauariam dividentem. Item alia et ultima meta ex ista parte Wlitaue incipiens ab ipsa Wlitaua ascendit per decursum cuiusdam ripe, que Psyn vocatur, usque ad montem quendam Strasedelnik nominatum et ab eo ascendit directe preteriens metas et terminos villarum, que fuerant Suatomiri, usque ad metas domini Witkonis de Crumlow. Predicto insuper cenobio piscaturas concessit et per6 has metas distinxit, videlicet quod mete piscationis iamdicte incipiant a rivo Mokri in flumine Wlitaua et ascendant usque ad metas Witkonis predicti. Hii autem sunt reditus et predia, de quibus mentio est facta superius, quos ipse Wocco in nostra presencia voce sua expressit publice isto modo: Do, pater reverende domine lohannes, Pragensis episcope, de assensu vestro2 et iam dedi de Hohenuurt cenobio de novo fundato ecclesiam in Rosntal cum omnibus suis pertinenciis et usu totali et partem terciam decimarum, tarn de hiis villis meis, quibus utor, quam de illis, quas in feudo contuli, de parrochia ecclesie iam predicte et de curia mea Mihnich decimas integrales. Item do ecclesiam in Predol cum omni fructu, qui ab ea poterit provenire, et de toto Predol decimas plenas et de villis ad me et ecclesiam de Predol iam dictam spectantibus ac de curia mea Polen decimas integrales et in Slauetych de septem araturis decimas totales et plenas, que dicuntur integrales, frugum scilicet, agnellorum,c porcellorum, caseorum et aliorum cunctorum proventuum; item villam Sedlech iuxta Predol, que etiam in Predol ad ecclesiam pertinebat; item villam Guteprunne Superiorem, que est sita iuxta Strobnich, cum omni suo fructu. Item villa Wintersdorph me procurante ad idem cenobium est donata. Item de villa mea Lutwinouich tercium manipulum decimarum et de villa mea Plan etiam partem terciam decimarum.* De assensu insuper" vestro, domine episcope, do/ volo et ordino ac dispono incommutabi-liter, ut omnes ville, que in hereditate mea situm habent inter Wlitauam et ripam 300 NUM. 188, 189. 1259 IUN. 1. Wlitauich Maiorem et que ibidem in posterům locabuntur, ad forensem ecclesiam in Hohenuurt pertineant et ab ipsius ecclesie plebano, qui pro tempore fuerit, incole earum recipiant universa ecclesiastica sacramenta et ei parrochialia iura persolvant et ab eo audiant divina offitia et corpora defunctorum sepeliantur in eiusdem ecclesie cimiterio, sicut decet, et dent ipsi plebano de omnibus agris, quos excolunt et excolent 5 in futurum, partem terciam decimarum. Item in terra Opauie villam unam nomine Kotchen de novo fundatam et plantatam cum omni suo iure et proventibus donava cenebio" antedicto; item de Sonberk duas partes decimarum et de Stradenich tercium manipulum decimarum et de curia nostra Malsich decimas integrales; item in Sedlech-rut? duas areas cum agris suis; item villam Babich cum omni proventu, qui ex ea io poterit provenire; item villam Ponedraz apud Wesele dedi dieto cenobio pleno iure. Et hec omnia et singula sepedictus Wocco, compater noster, donavit nominato cenobio Hohenuurt libere, quiete, plenarie et integre iure hereditario perpetuo possi-denda, petens a nobis humiliter et devote, ut hoc factum eius in omnibus et per omnia generaliter et singulariter dignaremur nostre confirmationis robore et litteris nostris 15 facti seriem continentibus cum sigilli nostri apensione,"5 ut convenit, roborare. Nos vero piis votis et salubribus desideriis favore benivolo concurrentes donationem, dota-tionem et ordinationem ipsius in premissis omnibus et singulis premissorum rite et rationabiliter ac salubriter et legitime celebratam auctoritate, qua fungimur, confir-mamus et presentis scripti patrocinio communimus, facientes ipsum honorabili dicti 20 cenobii sigilli nostri caractere insignitum conventui favorabiliter assignari. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc nostre confirmationis paginam infringere aut ei ausu temerario contraire. Si quis contrarium attemptare presumpserit, cum Datan et Abyron et cum Iuda traditore Domini et cum hiis, qui dixerunt domino deo: Recede a nobis, scienciam viarum tuarum noIomus,aS recipiat porcionem. Actum et 25 datum anno gratie M°C0C°LVIIII, kalendis iunii, indictione XV.4 Sigillum: Johannis, episcopi Pragensis, cum sigillo secrelo in filis sericis rubri ei viridis coloris aliquantulum laesum appendei. Cf. Sigilla num. 2 a, 1, 2. 189.+ I. Witko de [ČeskýJ Krumlov attestatur se de consensu et voluntate uxoris suae ac 30 liberorum suorum monasterio in Vyšší Brod a Wokone de Rosenberg de novo fundato per 188. ") Ita A. — b) Scriba verisimillime ,has' scribere voluit, sed primo ductu facto in scribendo radendo correxit A. — ff) Ex ,annelorunť in scribendo sine rasura corr. A. — d) Verbum ,do' hoc loco videtur deesse A. — e) ,s' in scribendo sine rasura ex ,p' com A. —f) Littera ,V (?) erasa se-quitur A. — s) Ex ,Sedlecruť littera ,h' addita corr. A. 35 *) In tabulis terrae in SUA Pragae asservatis (sign. DZO 1137) apographum fol. A 9V — A 12 exstat. — 2) Vide chartám Johannis, episcopi Pragensis, in Týn [nad Vltavou J 1259 maii 23 datam, num. 186. — 3) Job 21, 14. — *) Ad annum 1259 recte indictio II. pertinet. 1259 IUN. 1. NUM. 189. 301 manus Johannis, episcopi Pragensis, partem silvae, cuius metae describuntur, dedisse. II. Budivoj de f Český J Krumlov omnia, ut supra, attestatur. In Vyšší Brod 1259 iun. 1. Chartae I. et II. dubiae fidei in membrána scriptae in SAR Třeboň (archivům mon. in Vyšší 5 Brod, sign. HA 2/III, 2\IV) asservantur (All, AIIIJ. — Apographum chartae II. saec. XVI.—XVII. (praeter nonnuUas copias recentiores) exstat in copiario mon. Altovadensis, ibidem (sign. 1151II) asservato, pag. 5—6 (BIU). — Apographum chartae I. haud completum (cum revocationibus ad textům chartae II.) ibidem invenitur, pag. 6 (BII). — Copia vidimata eiusdem chartae in plagula chartacea scripta, a consule et senátu civ. [ČeskéJ Budějovice ibidem io anno 1716 data, in Mbl. Altovadensi sub titulo „Collectio dipl." (sign. 767) reperitur (Cjl). Ed: Millauer, Der Ursprung, pag. 22 num. 2 (II., ex A\II). — Pangerl, Urkundenbuch von Hohenfurt, pag. 6 num. 5 (I., ex All), pag. 5 num. 4 (II., ex A/II). Reg: Reg II, pag. 88 num. 225 (I.), pag. 87 num. 224 (II.). — Schmidt-Picha, Urkundenbuch, pag. 2 num. 7 (1.), num. 6 (IL). 13 Lit: BUB II, pag. 326 num. 459. — Dušková, Česká listina 2, pag. 180. Manu saec. XIII. in tergo chartae I. scriptum legitur: „Witigonis super metas ecclesie" (A), in tergo chartae IL: „Budwoy super metas ecclesie" (A), superius manu saec. XIX. in I. et II. annotatum legitur: „Gegenwärtige" etc., ut in num. 188 usque ad finem.1 Scriba I. et II.: destinatarii (monasterii in Vyšší Brod) proprius. 20 Dictator I. et IL: destinatarii proprius, qui in textu chartae charta Wokonis de Rosenberg in Graz 1261 maii 29 data (num. 284) nec non (partim in dali formula) charta Johannis, episcopi Pragensis, s. I. 1259 iun. 1 data (num. 188) usus est, quae Utteris minoribus exprimuntur. Chartae I. et II. in monasterio Altovadensi non anno 1259, sed posterius scriptae sunt, ut monasterio munimento essent a Wokonis cognatis, donationem a Wokone factum prohibituris. 25 De causis hoc modo motis nihil expresse traditum est. Terminus ad quem ortus earum annus 1277 seu anni 1272 aut 1274 videntur fuisse, nam tunc Witko et Budivoj mortem obierunt.* Ad XIII. saec. ex. etiam chartarum manus spectat. Quamquam igitur chartae veris editorům suorum sigillis munitae sunt, videntur esse dubiae fidei. Chartarum ordinem in archivo servatam in nostra editione respeximus, quumquum Budivoj 30 senior amborum fratrum erat; in charta Johannis, episcopi Pragensis, eodem die atque charta nostra data (num. 188) enim solummodo meiae bonorum Witkonis (non Budivoji) comme-morantur. Vide: II. 3, Vyšší Brod (D, E), 4, De chartae apud nobiles usu (P, Q). g In nomine sancte et individue trinitatis amen. g Quoniam eorum, que geruntur in tempore, 35 oblivio solet memoriam resecare, necesse est ea tam0 testium |j quam scripture munimine per-hennari. Nos igitur Witigo de Krvmbenowe Bvdwoy de Krvmbenowe notum facimus et constare volu-mus presentium inspectoribus" universis, quod de con||sensu et expressa voluntate uxoris 40 no str e Sibille Perhte liberorumque nostrorum ce-nobio in Hohenwrt, ordinis Cysterciensis, quod divina inspirante graciaa ad honorem 302 NUM. 189, 190. 1239 IUN. 1. - 3. sancte || perpetueque virginis, dei genitricis Marie, ob remedium anime sue Woko, patruelis noster, marsalcus videlicet Boemie, de novo fundare et construere in communi nostra possessione inchoavit, earn partem silve, que nos iure hereditario contingebat, ut ipsius boni propositi et remunerationis divine participes simus et nominis fundatoris, per manům domini Iohannis, venerabilis episcopi Pragensis, in dedicatione eiusdem 5 ecclesie dedimus in perpetuum pleno iure,3 exceptione qualibet pretermissa, metas eiusdem predicto cenobio legitimas distinguentes. Hee autem sunt mete: Nemus ex altera parte Wlte in occidentali parte attingens viam illam, que ducit in Helfenberch, in orientali parte transiens rivum quendam, qui vocatur Minor Wltawitz; et pratum Zbyadel inclusive, ita quod idem pratum ad cenobium integraliter pertineat, et meta in rivulo Mokri nomine terminetur et incipiens a flumi- 10 ne Wlta dirigitur ascendendo usque ad ortum rivuli iam predicti et inde per montem Hradisch in Minorem Wltawitz revertitur ex directo et ascendit in illo rivo usque ad altitudinem silve Boemiam et Bawariam dividentem.* Ut autem predicta robur habeant flrmitatis, presentem paginam scribi fecimus et sigilli nostri munimine roborari. Testes autem, qui aderant, sunt: dominus Iohannes prenotatus venerabilis episcopus Pragensis ecclesie, dominus Heinritus0 et Wernhardus 15 fratres de Schowenberch, Wernhardus et Heinricus eiusdem tituli fratres minores,0 * dominus Gerbertus, dominus Liupoldus,** *Habelo, *Andreas, *Prehtlo, ♦Chvnradus8 de Turdelinge, Benada, Benysius/ Bvdylaus» purchravii de Rosenberch et alii quam plures. Datum et actum in Hohenwrt anno Domini M°CC0LVIIII°, kalendis iunii, indictione XV.4 Sigillum: I. Witkonis de [ČeskýJ Krumlov in filis sericis flavi et rubri colons fere illaesum 20 appendet. Cf Sigilla num. 4, 5; II. Budivofi de [ČeskýJ Krumlov in filis sericis eiusdem coloris illaesum appendet. Vide Sigilla num. 4, 4jl. 190. Bruno, episcopus Olomucensis, monasterio in Oslavany possessionem iuris patrona-tus ecclesiae in Mohelno confirmal. In Modříce 1259 iun. 3. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Oslavany, sign. Staré Brno cist. P 14) asservatur (A). 189.+ a) Finis lineae in A\1I. — b) Ita All, in AjII, .Heinricus' legitur. — e) Ex ,minoros' in scribendo correclum AUL — d) ,Livpoldus' AjII. —- e) ,Chunradus' A/II. — f) ,Benisius' 30 Al II. — e) ,Bvdilaus' All. *) In tabulis terrae in SUA Prague asservatis (sign. DZO 1137) apographa chartae I. nec non chartae II. fol. A 9V — A 12 exstant. — 2) Vide Sedláček, Hrady III, pag. 35. — s) In charta Johannis, episcopi Pragensis, s. I. 1259 iun. 1 data (num. 188) tantummodo de consensu ,principa-lium consanguineorum' Wokonis ad dotationem clauslri factum mentio fit. — *) Ad annum 1259 35 rede indictio IL pertinet. 1259 IUN. 3. - ANTE 1UL. 22./ÍUL. 22. NUM. 19u, 191. 303 Ed: CDM III, pag. 269 num. 278 (ex A). Reg: Reg II, pag. 88 num. 226. — Šebánek, Archivy, pag. 25 num. 143 (ex A). Lil: KK, pag. 248—249. — Šebánek-Dušková, Listina v c. státě doby Václava I., pag. 33 n. 10 (cohaerentia stili chartae cum charta Roberti episcopi CDB III, pag. 211 num. 171). In tergo chartae manu saec. XIII. scriptum legitur: „Super ecclesia in Mohvln" (B = Os 4 a). Scriba: B 1 = Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script, num. 2 b, 4. Dictator: Conradus, notarius episcopi, qui penitus stilo communi usus est (cf. ex. gr. num. 242). In charta spuria Roberti, episcopi Olomucensis, monasterio Oslavanensi in Zábrdovice 1237 s. d. data (CDB III, pag. 211 num. 171) verba chartae noslrae repetuntur. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (V), Conradus notarius (L), 3, Oslavany (D). Bruno, dei gratia Olomucensis episcopus, dilectis in Christo..1 abbatisse et conventui in Ozlawan, |j ordinis Cisterciensis, salutem in Domino. Cum a nobis petitur, quod iuštum est et honestum, |j tam vigor equitatis quam ordo exigit rationis, ut id per officii nostri sollicitudinem ad effectum || debitum perducatur. Cum igitur, sicut vestra nobis exhibita peticio continebat, magnificus princeps dominus Premilz, marchio Morauie illustris, pium liberalitatis et devotionis zelum erga vos et mona-sterium vestrum gerens, ius patronatus, quod habuisse dinoscitur in ecclesia de Mohiln, nostre diocesis, in vos duxerit transferendum,« sicut in litteris suis confectis exinde plenius continetur,2 nos vestre devotionis* supplicationibus inclinati dictique principis factum pium et providum commendantes in Domino, vobis ius presentandi ad dietám ecclesiam de Mohiln nostro et successorum nostrorum et archidiaconi loci, qui pro tempore fuerit, per omnia iure salvo auctoritate ordinaria confirmamus, mandantes sub interminatione anathematis, ne quis hanc nostram confirmationem presumat infringere vel sibi ausu temerario contraire. Datum in Moderiz III nonas iunii, anno Domini M°CC0LV°IIII. Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis, in filis sericis flavi, rubri el viridis coloris illaesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12. 191. Wichhardus de Thern (Tyrna) et gener eius Johannes, dictus de Dobřany, ecclesiam in Dobřany, quam per religiosas personas beatae Mariae Magdalenae decreverunt officiari, eisdem iure sui patronatus possidendam donant. In Vranov fWrein> [1259 ante iul. 22 — iul 22].1 190. «) Littera ,s' super linea addita est A. — ft) ,s' in loco raso manu scribae videtur esse scriptum A. *) Jutae (?). — 2) Cf. chartám eiusdem marchionis s. I. et die a. 1234 datam (CDB III, pag. 84 num. 77). 304 NUM. 191. 1259 ANTE IUL. 22./IUL. 22. Autographum in membrána scriptum in SŮA Pragae (archivům mon. in Strahov, sign. ŘP Strahov 9) asservatur (A).* Ed: SHK I, pag. 161 (ex A, ad a. 1259). Reg: Hlídka 19, pag. 592 num. 5 (ad a. 1259). Lit: KK, pag. 249—251 (charta hand omnino recte tractatur). Scriba: indoctus ignotus, verisimillime destinatarii seu circuli eius diplomatici proprius. Dictator: ignotus, fortasse idem atque scriba. Charta, quae charta replicata carebat, in membrána prius sigillata scripta esse pro vero habetur. Vide notam p. Vide: II. 3, Dobřany (A), 4, De chartae apud nobiles usu (R). In nomine Domini amen. [E]goß Wichardus6 de Tyrna et Iohannes, gener meus, dictus j| de Dobřan, omnibus Christi fidelibus salutem in eo, qui est vera salus. Quoniam universalis [| condicio fidei Christiane quo ad salutem animarum exposcit, ut debeamus celestia plus diligere || quam terrena et de temporalibus prémia compara-rec vite eterne thesaurizantes thesauros, ubi non tinea demolitur et cetera,3 nos igitur, imitantes precepta dominica, ut bonum in melius possemus commutare,* videntes ecclesiam in Dobran debilitari per seculares personas nec non progenitorum nostro-rum, quorum elemosinarum confectione et incrementis dicta gaudere deberet ecclesia, omnimodis tepesceree memoriam/ per? religiosas personas, ancillas Domini dictas beate Marie Magdalene, decrevimus et volumus dictam ecclesiam in Dobran officiari et promoveri in remedium et salutem predecessorum nostrorum nec non et progenitorum, dantes illis seÄ pedictam* ecclesiam pleno iure nostri patronatus in perpetuum possidendam. Et ne acta, que sub tempore iusto ritu et legitime hunt celebrata, cum tempore labäntur vel aliqua* convulsione irritari, aut meritas* in nostre donacionis legitime* valeat aliquem scrupulum insertire,m literas presentes ad cerciorem cautelam nostre donacionis robore hacw munimine nostri sigilli fetimus0 insigniri testibus idoneis annotatis: domino Wernhardo de Puse, domino Gervňgo de Hertinstaen, domino Hatmaro de Steriz, domino Greloni de Leim militibus,í> Petro plebano de Wrein, Ottone capellano, Chvnrado wrgense« de Dobrensan et aliis» quam plurimis. Datum in Wrein. Sigillum: Wichhardi de Them (Tyrna) in scidula membranacea laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 37. 191. ") Quae uncis clauduntur, cum membrána destrueta perierunt in A. — *) Etiam ,Wuchar-dus' legi polest A. — c) ,oparare' A. — d) pmutare' A. — e) Prima ,V sine rasura correcta est in A. — /) Super linea scriptum est A. — o) Ante vocem ,per' scriba primo ,re' scripsit, sed una linea delevit et porro scripsit A. — AÄ) Pro ,sepedictam' scriptum est A. — ř) Post ,aliqua' verbum ,possinť videtur deesse A. — fc) Pro ,temeritas' scriptum est A. — ') Post »legitimef vox ,paginam£ videtur deesse A. — m) Pro ,infercire' scriptum est A. — ") Pro ,ac' scriptum est A. — °) Pro »feeimus' scriptum est A. — p) Scriba locum vaeuum in latitudine scidulae membranaceae, in qua sigillum pendet, reliquit A. — «) Pro ,burgense' scriptum est A. 1259 ANTE IUL. 22./1UL. 22. - IUL. 22. NUM. 191, 192. 305 192. Wichhardus de Them (Tyrna) cum uxore et gener eius Johannes, dictus de Dobřany, ius patronatus ecclesiae in Dobřany sororibus sanctae Mariae Magdalenae conferunt, ut eaedem sorores aedicificent ibi domum et offlcient ipsam ecclesiam. 5 In Vranov (Wre'n) 1259 iul. 22. Autographum in membrána scriptum in SUA Prague (archivům mon. in Chotěšov, sign. L IV ŘP Chotěšov num. II).1 Ed: CDM III, pag. 269 num. 279 (ex Dobneri Annalibus mnscris tom. VII). Reg: Reg II, pag. 88 num. 228. — Simon, L'Ordre des Pénitentes, pag. 234 num. 118. 10 Lit: KK, pag. 249—251 (charta haud omnino rede tractatur). —- Hosák, K počátkům měst, pag. 124 (testes). Scriba: ignotus, simillime destinalarii, seu circuli eius diplomatici proprius. Dictator: ignotus, fortasse idem atque scriba, qui (nominatim in testium formula) verba chartae num. 191 repetit, quae tgpis minoribus exprimuntur. 13 Vide: II. 3, Dobřany (B), 4, De chartae apud nobiles usu (S). In nomine Domini amen. Cum ea, que aguntur in tempore, labente || etiam tempore a memoria hominum dilabantur, gesta memorialia a studiosis || et fidelibus scriptis et testibus roborantur, ut ad generationes transeant seculorum. || Nos Wichardus de Tyrna eta uxor mea2 et Iohannes, gener meus, dictus de Dobřan, scire volumus universos 20 presentes et futuros presentium inspectores, quod ius patronatus ecclesie nostre in Dob-ran, que iure hereditario nos contingit, ob animarum nostrarum et progenitorum nost-rorum remedium et salutem religiosis et devotis deo feminis, videlicet sororibus sancte Marie Magdalene, contulimus in perpetuum possidendum, ut eedem sorores sibi edificent ibi domum et officient ipsam ecclesiam ibique ordo earumdem sororum, scilicet sancte 25 Marie Magdalene, cum pace usque in finem seculorum laudibus dei vacet. Ad cuius rei uberiorem memoriam et cautelam presens eis porreximus instrumentum sigillorum nostrorum appensione et munimine roboratum. Testes: Wernhardus de Pusk,* Gerungusde Herttenstein,* Hadmarus de Steriz,* Grel>m de Leim,* PetrUS plebanus de Wrein, Otto* capellanus, ChunradUS burgensis de Dobrinsan et alii* quam plures. Datum in 30 Wrein XI kalendas augusti, scilicet in festo sancte Marie Magdalene, anno incarnationis dominice M°CC° quinquagesimo nono. Sigillum: Wichhardi de Them (Tyrna) in ftlis sericis flavi et viridis coloris illaesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 37. [191.] 35 i) Charta simul, seu fere simul, cum charta num. 192 videtur esse data. — 2) Charta primitus in archivo Magdalenitarum in Dobřany reposita, posterius in archivo mon. in Chotěšov una cum charta num. 192 asservabatur, sicut ex annotationibus in tergo ambarum chartarum scriptis apparel; ad archivům mon. Strahoviensis charta rede non spectat. —3) Matth. 6, 20. 192. a) Scriba spatium circiter 18 litterarum vacuum reliquit uxoris Wichhardi nominis 40 inserendi causa A. l) Cf. num. 191 n. 2. — *) Nomen ignoramus. 306 NUM. 193. 1258/59 iul. 22. 193. Přemysl Oiakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, se in pace facta cum Henrico, duce Bavariae, ministerialibus ecclesiae Salzeburgensis remisisse culpam, quam contra eos habuisset, non autem earn, quam ii contra Philippum, Salzeburgensem electum, contraxissent, profitetur. 5 Apud Kahlenberg [1258—59]1 iul. 22. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Viennae (Allg. Urkundenreihe, sub dato suo) asservatur (A). Ed: Jahrbücher der Literatur 108 (1844), pag. 166—167 nota* (ex A). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 434 num. 98 (ad 1258 iul. 22).— Reg II, pag. 74 num. 188. i« — RI V. 2, pag. 1738 num. 11819. Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 328, 334. Scriba: P II 17 — magister Arnoldus protonotarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (FF). 15 O.,2 dei gracia dominus regni Boemie,a dux Austrie et marchio Moravie, uni-versis, quibus hec littera j| presentata fuerit, salutem cum affectu sincero. Nove-rint universi, quod nos omnem culpam ]| sive causam, quam habuimus contra ministe-riales ecclesie Salczburgensis huius pretextu, quod |j per ipsos in Müldorf nobis acci-dit,3 pure in pace et concordia facta inter nos et dilectum fratrem nostrum, ducem 20 Bawarie Heinricum,4 remisimus et relaxavimus universis. Si autem* contra dilectum fratrem nostrum, venerabilem Salczburgensem electum Ph.5 ante vel postea culpam aliquam contraxerunt, de ilia in nostra concordia nullam prorsus fecimus mencionem nec eosdem« asserimus nostre gracie reformatos. Datum apud Challenperge in die* beate Marie Magdalene.* 25 Sigillum: Přemysli, ducis Austriae el Stiriae nec non iuvenis regis, scidula membranacea ex autographo ipso scissa dependet; cuius sigilli fragmentům tantum asservatum est. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 5, 4. 193. a) ,Boem' A. — b) Sequitur vox ,aliam' cancellata A. — c) Sequilur vox ,nobis' canccllata A. — d'd) Vocibus competenter distentis scriptum est A. 30 *) Apud omneš auctores illud tractantes Přemyslům Otakarům II. cum ministerialibus ecclesiae Salzeburgensis statim proximo anno post cladem acceptam, id est anno 1258, in gratiam revertisse legimus, sed ne annus 1259 quidem intitulationis et itinerarii regis respectu excludendus est. — 2) Přemysl Otakarus II. — 3) Cum Přemysl Otakarus decedens e Bavaria, in quam invaserat, mense aug. a. 1257 ad Mühldorf victus est. —*) Qua de pace consilia circa 1257 nov. 11 habebantur. Tracta- 35 tus pacis ad nos non pervenit; c.f. accuratissime apud Riezler, Geschichte Baierns II, pag. 116-117. — s) Philippum. 1259 ILL. 27. NUM. 194. 307 194. Přemysl Oiakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, monasterio in Litomyšl omnia iura ei ab antecessoribus suis collata concedit, iura civitatis Litomyšl, ad monasterium pertinentis, statuens. In Hradec [Králové], apud Pragam 1259 iul. 27. Autographum in membrána scriptum in SÜA Pragae (archivům monasterii in Litomyšl, sign. L IV ŘP Litomyšl num. 6) asservaiur (A). Imago photolypica: Růžička, Litomyšl, pag. 1. Ed: CDM III, pag. 270 num. 280 (ex A). — CIM IV. 1, pag. 14 num. 3 (ex A). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 434 num. 106.— Bischoff, Österreichische Stadtrechte, pag. 82 (ad a. 1259). —Reg II, pag. 89 num. 229. — Šebánek, Archivy, pag. 25 num. 144 (ex A). Lit: Nejedlý, Dějiny Litomyšle, pag. 69 (rei explicatio). — Fiala, Kancelář, pag. 215—16 (charta erronee destinatario adiudicatur). — KK, pag. 251 ss (chartám in cancellaria regia ortam esse statuitur). — CIM IV. 1, pag. 17 (opinio, quam v. d. Fiala accepit, laudatur). — Šebánek, Česká listina 3, pag. 101 n. 8 (res arte diplomatica tractatur). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 362—-363. Scriba: P II 42 - cancellariae regiae proprius. Exemplu script, num. 1 a, 22. Dictator: seu P II 42, seu magister Arnoldus prolonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. IL, P II 42 (B), 3, Litomyšl (B). Nos Othacarus qui et Premicel, dei gracia dominus regni Boemie,a dux Austrie et II marchio Moravie, omnibus per regnum Boemie constitutis graciam suam et omne bonům. || Noverint presencium inspectores, quod nos ob reverenciam beate Virginis et remissi||onem nostrorum peccaminum contulimus et concessimus venerabi-libus viris abbati et conventui in Lvthomicel omnia iura et libertates, quas in suis privilegiis a nostris antecessoribus sibi rite collatis noseuntur habere,1 volentes, u.t civitas ipsorum in Lvthomicel omni iure et libertate gaudere debeat, qua nostre civita-tes per Boemiam sunt contente. In cuius rei testimonium presens ipsis scriptum dari fecimus sigillorum nostrorum munimine roboratum testibus, qui aderant, subnotatis, qui sunt: Egidius, Cezama, Potho, Budizlaus, Vlricus, Zawiz, Styborius et alii quam plures. Actum in Gretz anno Domini M°CC°LVilli0, datum per manus magistři Arnoldi prothonotarii, VI0 kalendas augusti apud Pragam. Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis flavi et rubri coloris valde laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 194. <*) ,Boem' A. l) Vide chartám spuriam Vladislai II., regis Bohemiae, Pragae 1167 ian. 20 datam (CDB I, pag. 411 num. 399) nec non chartas monasterio in Litomyšl a principibus Bohemiae datas, in CDB II, III, IV typis expressas. 308 NUM. 195. 1259 IUL. 27. 195.++ Přemysl Otakarus II., dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, iura civitatis monasterii Lutomislensis Litomyšl dictae statuit, homines civitatis et monasterii ab omni iugo servitutis eximit, omnia privilegia monasterio ab antecessoribus suis data confirmat. 5 Pragae, apud Pragam 1259 int. 27. Charta autographi instar in membrána scripta in SUA Pragae (archivům monasterii in Litomyšl, sign. L IV ŘP Litomyšl num. 7) asservatur (B). Ed: CDM III, pag. 271 num. 281 (ex B). — CIB I, pag. 146 num. 47 (ex quodam apographo). — CIM IV. 1, pag. 15 num. 4 (ex B). — Fiala, Kancelář, pag. 290 (ex B).1 10 Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 434 sub num. 106. — Bischoff, österreichische Stadtrechte, pag. 82 (ad a. 1259). — Reg II, pag. 89 num. 230. — Šebánek, Archivy,pag. 25 num. 145 (ex B). Lit: Jelínek, Historie m. Litomyšle I, pag. 63—67 (translatio chartae in linguam Bohemicam ex exemplo flcto (cf. num. 372+)) praebetur. — Nejedlý, Dějiny Litomyšle, pag. 69 (rei explicatio). — Vaněček, Základy III, pag. 20 et passim (immunitates). — Fiala, Kancelář, 15 pag. 215 (origo B cancellariae regiae adiudicatur). — KK, pag. 252—253 (falsitas B demonstrate). — CIM IV. 1, pag. 17 (opinio v. d. Fiala laudatur). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 396—397. Scriba: P II 43 = deslinatarii proprius e circulo diplomatico Lulomislo - Doxanensi. Exempla script, num. 1 a, 23. 20 Dictator: deslinatarii proprius, qui charta Venceslai I. regis monasterio in Doxany 1249 iul. 23 in Litoměřice data (CDB IV, pag. 274 num. 169 — I), nunc deperdito exempláre versionis II chartae Přemysli Otakaři II. Pragae 1253 nov. 20 monasterio Montis Syon fortasse datae (vide num. 3, notam introductoriam = II), charta Přemysli Otakaři II. in Hradec [KrálovéJ, apud Pragam 1259 iul. 27 monasterio Lutomislensi data (num. 194 = III) usus est, quae 25 typis minoribus nec non numeris I—III in margine appositis exprimuntur. Postremo coni-ciendum est dictatorem chartae B etiam quadam nunc deperdita, eodem tempore atque charta II confecta, monasterio Lutomislensi data, a Dionysio cancellario dictata charta usum esse. Ad hanc chartám prooemium et promulgationis formula chartae B, in quibus cohaerentiae expressae dictatus magistři Dionysii exstant, clare se referunt. Quod autem hae cohaerentiae 30 singulis solum locis apparent, in charta B imprimenda ea, quae ex hoc exemplo proveniunt, typis minoribus exprimere destitimus. Fortasse hoc exemplum (IV) etiam quaedam ex I aut ex II exhausta continebat. B per quasiconfirmationis formam in charta Přemysli Otakaři II. in Hradec [Králové] 1263 mart. 25 data (vide num. 372+) recipitur. Propterea quod, ut ibidem dicitur (vide n. 1), 35 exemplar huius chartae primům (A 1), nunc deperditum, fortasse a scriba cancellariae regiae scriptum est, verisimile putandum est anno 1263 monasterium conflrmationem iuris in B concessi assecutum esse. Facillime charta B apud destinatarium confecta, sigillo regio appro-bata, sincera igitur putaretur; at opinio haec non esset recta. Si in universum chartae B argumenti [idem (anni 1259 respectu) examinamus, reperimus: 40 a) Quantum ad ius civitatis Litomyšl nec non ius monasterii Lutomislensis in civilatem attinet, omnia, quae III continet, accipere possumus. b) Quantum immunitatem et iura monasterii atque eius subditorum attinet, omnia, quae nec in I nec in II sunt, repellenda sunt, c) Etiam iura ex I aut ex II in B recepta omnia civitatis Litomyšl seu monasterii esse certe non debeant. Imprimis fide non dignos articulos excludere possumus, in quibus monasterio Lutomislensi 45 ius fori, iudicii, civile, utilitas de molendinis, postremo libertas a pernoctationibus ascribuntur. 1259 ÍUL. 27. NUM. 195. 309 Quae überlas ultima omnino non solum in B, sed etiam in II, at certe in primo (nunc deperdito) exempláři charlae num. 372+ anno 1263 fortasse in cancellaria regia scriplo (vide superius) non erat. Deest enim in confirmation huius charlae Pragae 1298 aug. 1 a Venceslao II. rege data (Reg II, pag. 776 num. 1807, mendose ad iul. 25). Igitur charta B non est sincera, at 5 spuria, mox post 1259 annum orta, ideo nempe, ut anno 1263 monasterium chartám num. 372+ obtineat. Charta spuria fortasse siyillo a charta IV deperdita aoulso munita est. Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Litomyšl (C). In nomine sancte et individue trinitatis amen. Nos Othacarus qui et Premisl, dei gratia (III) io dominus regni Bohemie, dux Austrie et marchio Morauie, omnibus || per regnum Bohemie constitu-tis gratiam suam et omne bonum. Licet illius favente dementia, per quem reges regnant et principes imperant,2 ad hoc terreni principatus |] susceperimus moderamen, ut ex nostre serenitatis officio debeamus universa pia et religiosa loca sub nostro dominio constituta nostre protectionis dextera defensare || ac eorum iura et libertates, ne a ma-is lignantibus infringantur, cura pervigili conservare, illis tamen ecclesiis, quas progeni-torum nostrorum sincera fundavit devotio, sumus et esse volumus specialis bene-ficentie debitores, quatinus ipsarum libertatem liberaliter ampliando ampliatamque conservando post amministrationem terrene dignitatis ascribi numero supernorum ci-vium mereamur. Noverint igitur universi tarn moderni temporis quam futuri Christi 20 fideles, quod nos, consilio pietatis inducti* pro remedio animarum parentum nostrorum ac (l) nostre, ecclesie Luthomislensi nec non et abbati et fratribus ibidem deo et beate Marie famulantibus* talem concedimus libertatem, videlicet quod civitas ipsorum, que Luthomisl dicitur, que et ipsi ecclesie adiacet, iure fori, iure civili, iure iudicii ceterisque iuribus ac libertatibus gaudeat, quibus civitas nostra Gretz3 et alie civitates nostre per regnum (III) 25 Bohemie sunt contente, et quod homines* dicte civitatis et ubique per abbatiam constituti nul- (I) lius castri nullorumque iudicum vel officialium seu beneficiariorum astent iudicio, set Prage coram nobis vel nostro vicario iudicentur et sint liberi et exempli ab omni iugo servitutis seü exactionis et gravaminis, tarn ab hiis, que vulgariter dicuntur narok seu swode, quam ab hiis, que 30 vocantur narez aut nozleh, et a retibus ad venationem ducendis et a victualibus canibus dandis ac ipsorum custodibus, qui holoti vocantur; ab eo eciam, quod dicitur ozzep, atque a sex denariis, quod dicitur seztne, qui dari debent magistro venatorie dignitatis. Statuimus eciam, ne homines memorate ecclesie graventur in hoc, quando aliquis occisus seu strangulatus fuerit, quod materna lingua hlaua nuncupatur, sive se invicem sediciose vulneraverint, sive a latroni- 35 bus vulnerentur, quod dicitur ranniz, liberi sint et absoluti, abbati tamen* de culpis huiusmodi responsuri. Si vero aliquis hominum dicte civitatis et ecclesie suspensus fuerit, vel suspenden-dus, quod wiselech dicitur boemice, ipsos penitus decernimus absolutos, arbitrio abbatis nichi-lominus relinquentes, ut pro hiis et aliis culpis homines suos pena debita puniat in usus monastery quicquid ex culpa provenerit, convertendo. Decernimus eciam, quod quicquid 40 emolumenti vel utilitatis de molendinis prefate ecclesie provenerit, abbas dumtaxat et nullus alter recipere teneatur. Ad maiorem preterea nostre liberalitatis concessionem omnia* privilegia predicte ecclesie4 a nostris antecessoribus pia consideratione concessa, sive (II) 310 NUM. 195, 19«. 1259 IUL. 27. - M. IUU. sint realia, sive personalia, ad res seu iura pertinentia, dummodo appareant in prima figura et autenticis sigillis sigillata, non viciata, non cancellata, non in aliqua sui parte abolita, rata ha-bemus et firma et ea auctoritate presentis scripti confirmamus, nolentes ilia tractu temporis a ma-livolis aliquibus ausu temerario violari. In cuiusreitestimonium presentes* litteras supradicte ecclesie pro memoria prefatorum omnium sempiterna concedimus sigillorum nostrorum muni- s mine roboratas (HI) testibus, qui aderant, subnotatis:* Bawarus camerarius regni Boemie, Ihe- rossius castellanus Pragensis, Chez iudex terre, Cezama de Costumlath, Poto de Bo-densten, Vlricus de Dudleu, Stiborius de Loshan, Zawiz et alii quam plures. Actum Präge anno Domini M0CC°LV°IIII, datum per manus magistři Arnoldi prothonotarii,« sexto io kalendas augusti apud Pragam.05 Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nee non ducis Austriae et Stiriae, in fllis sericis flavi et rosacei coloris illaesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, nam. 4, 5. 196. Přemysl Otakarus II., dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, is consensu a Johanne, episcopo Pragensi, obtento capellano suo Bartholomaeo, custodi Wissegradensi, capellam suam rotundám in Vyšehrad in curia regis sitam confert. Pragae 1259 [m. iul.J.1 Apographum saec. XIV. exslat in Libro privilegiorum ecclesiae Wissegradensis membr., in SUA Pragae (archivům cap. Wissegradensis Pragae, sign. KVš lib. 26) asservato, fol. 20 35 num. 91 (B). Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 369—370.2 Dictator: Bartholomaeus capellanus, chartae destinatarius, qui charta Johannis, episcopi Pragensis, hie commemorata (vide n. 3), cuius dictator ipse erat, usus est, quae typis minoribus exprimuntur. 25 Vide: II. 1 a, P. O. II., Gregorius el Bartholomaeus capellani (I), 3, Vyšehrad, ccclesia capitular is (L). In nomine sancte trinitatis et individue unitatis amen. Ottakarus qui et Premizl, dei gratia dominus regni Boemie, dux Austrie et marchio Morauie, dilecto capellano nostro Bartholomeo, custodi Wissegradensi et canonico, sibique in eadem ecclesia cano- 30 195.++ "■•) Verbis competenter distentis scriptum est B. ') Ubi etiam textus chartae in libro formarum Henrici Italici contentus (AÚG XXIX, pag. 129 num. 18) respicitur. Cf. autem num. 372+ in nota introductoria. — 2) Cf. Proverb. 8, 15, 16. — 8) Cf. CDB II, pag. 272 num. 278. — 4) Cf. num. 194 n. 1. 1259 M. IUL. - SEPT. 29. NUM. 196, 197. 311 nicis legittime succedentibus imperpetuum. Iustis tuis petitionibus grato concurrentes assensu capellam nostram rotundám in Wissegrado in curia regis sitám tibi duximus principáli munificentia conferendam, adicientes, ut reliquias Capelle sancti Stephani de Clechow, quam tue prebende in Wissegrad adiunximus, libere transferas ad eandem s et ut predia et possessiones prioris Capelle de Zlechow ex integro convertas ad ipsam, si sie tibi visum fuerit expedire, provisurus, quod extunc in eadem capella, que hactenus inofficiata stetit annis pluribus et deserta, divinum deinceps pro temporis opor-tunitate officium celebretur. Super quo assensum venerabilis patris domini Iohannis, Pragensis episcopi, requisivimus cum diligencia et obtinuimus cum effectu, prout super io hec in suis autenticis instrumentis plenius continetur.3 Et ut hoc perpetuum robur obtineat firmitatis, hanc paginam nostre sublimitatis sigillis" fecimus communing Huius rei testes sunt: dominus Iohannes venerabilis Pragensis episcopus, Engelbertus decanus, Prisnoborius et Fridericus Pragensis et Wissegradensis scolastici, magister Hermannus, Albero, Iewich, Arnoldus notarius Wissegradenses canonici. Datum i5 in Praga per manus Arnoldi, aule nostre notarii, anno Domini M°CC0L0VIIII°. 197. ++ Bruno, episcopus Olomucensis, monasterio in Tišnov possessionem iuris patronatus ecclesiae sancti Petri Brunae (in B etiam aliarum ecclesiarum expresse nominatarum) confirmans ea, quae de proventibus dictae ecclesiae (in B dictarum ecclesiarum) mona-20 sterium percipere valeat, statuit. In Modříce 1259 sept. 29. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (FM, collect, dipl. sign. 115) asservatur (A). — Charta autographi instar in membrána scripta in SAR Brunae (archivům mon. in Tišnov, sign. B 4) asservatur (B).1 25 Ed: CDM III, pag. 273 num. 282 (ex B). Reg: Chlumecký, Regesten, pag. 161 num. 6. — Reg II, pag. 90 num. 231. — Bretholz, Re-gesten, pag. 145 num. 5 (ex A, B). — Šebánek, Archivy, pag. 26 num. 146 (ex B, A). LU: KK, pag. 254—258 (falsitas chartae B demonslratur). In tergo A manu registratoris destinatarii saec. XIII. ex. scriptum tegitur: „Littera confirms matoria domini episcopi Brvnonis super iure patronatus ecclesie sancti Petri in Brunna" (E). — In tergo B manu sace. XIII. ex. scriptum legitur: „Privigelium (sic) super ecclesiam sancti Petri" (D). 196. a) ,sigiir B. — ") ,Dmuniri' B. *) Durante anno 1259 Přemysl Olakarus II. enim eerie mense iulio Prague morabatur. — 2) 35 Notandum est utilem tractationem huius chartae olim nostrum discipulum et laboris socium J. Bistřický in dissertatione sua (cuius manuscriptum in bibliotheca nostra exstat) anno 1953 confecta pracbuisse. — 3) Vide chartám Johannis, Pragensis episcopi, Prague anno 1258 datam, num. 173. 312 num. 197. 1259 SEPT. 29. Scriba A: B 1 = Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script, num. 2 b, 4. B : B 15 s= = ignotus, destinatarii saec. XIII. ex. proprius. Exempla script, num. 2 b, 11. Dictator A: Conradus, notarius episcopi; B: verba chartae A repetit additis articulis inferius in dextra columna positis. Charta A sincera est. Chartám B omnibus momentis ad rem spectantibus examinatis brevi ante annum 1294 fsimul cum charta C, vide notam 1) fictam esse iudicari potest. His enim annis chartae arbitratoriae in lite monasterii in Tišnov de decimis ecclesiarum in Velká Bites et Čejčdatae sunt (vide Reg II, pag. 715 num. 1669, pag. 688 num. 1601). Charta B sua origine praeterea etiam cum origine chartae spuriae Přemysli Otakaři IL, ut dicitur, Brunae 1255 ian. 2 datae (vide num. 38++) cohaeret. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (W), Conradus notarius (M), 3, Tišnov (II). Bruno, dei gratia Olomucensis66 episcopus, dilectis in Christo..2 abbatisse et conventui sanctimonialium in Thusnewiz,* ordinis Cisterciensis, nostre diocesis, salutem j| et sinceram in Domino caritatem. Cum a nobis petitur, quod iustum est et honestum, in quo potestatem habere videmur ordinariam,c tarn vigor || equita-tis, quam ordo exigit rationis,* ut id per officii nostri sollicitudinem ad effectum debi-tum perducatur. Cum igitur, sicut vestra nobise porrecta peticio conti||nebat, inclitus dominus noster, bone memorie dominus Wencezlaus/ rex Boemorum illustris, ius patronatus, quod in ecclesia sancti Petri de Brunna, nostre diocesis, habuisse dino-scitur, vobis et monasterio vestro, sicut per ipsius ostendistis litteras inde confectas,3 pia liberalitate contulerit ac ipse postmodum contra huiusmodi? collationemA de facto veniens, dilectum in Christo Albertům, eiusdem ecclesie nunc rectorem, ius patronatus usurpando sibi ad eandem ecclesiam presentarit suusque filius, magnificus dominus noster Primizl,* dominus regni Boemie, dux Austrie ac marchio Morauie, inter vos et prefatum Albertům per arbitros concordiam faciens, quemadmodum in ipsius exprimi-tur litteris,4 patrisque sui factum gratum habens et ratum, ius patronatus eiusdem ecclesie sancti Petri de Brunna, pium erga vos et monasterium vestrum liberalitatis gerens zelum, in vos iterumfc duxerit transferendum, nos vestris devotis supplicatio-nibus' inclinati dictique domini nostri factum pium et providum commendantes in Domino et consensum nostrum favorabiliter adhibentes, ius presentandi ad eandem ecclesiam sancti Petri de Brunna, nostro et successorum nostrorum ac archidiaconi loci, qui pro tempore fuerit, iure salvo, vobis et per vos monasterio vestro auctoritate ordinaria confirmamus, sub interminatione™ anathematis" inhibentes, ne quis hanc nostram confirmationem0 presumat infringere vel ei ausu temerario contraire. Ceterum, quia circa personas in monasterio vestro ad dei servicium dedicatas expense plurime requiruntur, in quibus, sicut vestra nobis patefecit insinuation defectum contingit aliquociens vos habere, supplicastis eciam humiliter nobis, ut de proventibus ipsius ecclesie sancti Petri in Brunna in subsidium expensarum vestrarum aliqua consolation vobis fiat. Nos in hoc eciamr aflectu pio vestris condecendos precibus, habita super eo diligenti nichilominus consideratione/ quod ecclesie predicte competens prebenda remaneat et honesta, sic statuimus« auctoritate ordinaria et statuendo vobis concedi-mus, quod omnes fructus et redditus1' ville de Bareuoz, qui in censu, iudicio et in 1259 SEPT. 29. NUM. 197. 313 huiusmodi temporalibus proveniunt, et plenas frumenti decimas ville de Curin,w que spectare noscuntur ad eandem ecclesiam sancti Petri, pro vobis et monasterio vestro post decessum in Christo dilecti Alberti, ipsius ecclesie nunc rectoris, annis singulis percipere valeatis, ita tarnen, quod plebanus ecclesie sepedicte, qui post ipsum 5 pro tempore fuerit, de decimis dicte ville de Curinw decern muttas tritici et totidem muttas avene ac alios* omnes eiusdem ecclesie redditus,^ quos habere dinoscitur, sine diminutione2 percipiat annuatim. Inspecta quoque monasterii vestri necessitate legitima et evidenti, ut de pro- io ventibus aliarum ecclesiarum parrochia- lium nostre diocesis, in quibus ius patro-natus obtinetis, post modernorum decessum plebanorum annuam possitis re-cipere pensionem, videlicet de ecclesia in is Budwicz quartam partem decimarum et de ecclesia in Bites, quod et Heyreichs vulgaliter appellatur, terciam partem decimarum et de ecclesia in Cheycz quin-que muttas tritici antique mensure Brun- 20 nensis et totidem muttas siliginis, cum ni- chilominus iuxta consideracionem nostram dictarum ecclesiarum rectores, qui pro tempore fuerint, de pro ventibus residuis possint honeste et commode sustentari, 25 hospitalitatem servare ac alia facere, que de iure fuerint facienda, vobis et monasterio vestro de gracia concedimus specia-li. Insuper ius patronatus dictarum ecclesiarum in Budwicz et de Bites, quod et so Henrichs vulgaliter appellatur, collatum vobis per predictum pie recordacionis dominum Wencezlaum regem, ut in litteris suis inde confectis plenius continetur,3 factum suum, quod ex pia liberalitate 35 processit, gratum habentes et ratum, nostro et successorum nostrorum ac archi-diaconi loci, qui pro tempore fuerit, iure salvo vobis similiter et per vos monasterio vestro auctoritate*"* ordinaria confirma- 40 mus. In huius autem nostre&& confirmationiscc et concessionis testimonium** presentes 314 NUM. 197, 198. 1259 SEPT. 29. - OCT. 4. vobis dari iussimus litteras nostri sigilli munimine roboratas. Datum in Mo- deriz in die beati Michaelis anno«* Domini MoCC°LV0IIII.ee // Sigillum: A, B; Brunonis episcopi in fllis sericis flavi et rubri coloris paululum laesum (A) et illaesum (B) appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12. 198. 5 Frater Godefridus, [sacerdos domusj hospitalis fs. MariaeJ Theutonicorum [in Slavkov], causam, quae vertitur inter magistrům Ulricum, canonicum [Frisingensem, protonotarium regis Bohemiae], ex parte una et Ottonem, episcopum Pataviensem, et Wisentonem, decanum Viennensem, ex parte altera super ecclesia in Probstdorf discer-nens, magistrům Ulricum per sententiam definitivám in possessionem ecclesiae in Probst- 10 dorf mittit. In Klosterneuburg, in capitulo canonicorum 1259 oct. 4. Autographum in membrána scriptum in archioo publico Monacensi (sign. HU Freising 116) asservatur (A). Ed: Zahn, Codex Austriaco - Frisingensis, pag. 207 num. 202 (ex A). 15 Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 343 n. 223 (scriba chartae). Scriba: Godefridus notarius in exordio chartae nominatus, vide Chartas num. 1691III, 201. Cf. Exempla script. 3, 2. Dictator: stilo communi usus est. Vide: II. 1 a, magister Ulricus protonotarius (B), 3, Ordo militum Theutonicorum (G). 20 197. a) jOlumecensis' B. — b) ,Tusnowis' B. — c) Finis secundae lineae B. — a) ,racionis£ B. — e) Finis tertiae lineae B. — f) ,Wenceslaus' B. — ») Scriba primům ,lú' scripsit, postea autem in scribendo in, h3imoi' correxit A. — A) ,collacionerrť B. — *) »Premisl', littera ,s' in scribendo ex quadam alia (,z' fortasse) correcta est B. — k) Scriba primum ,d£ scripsit, sed erasil et item verbum ,iterum' scripsit B. — l) ,supplicacionibus' B. —- m) ,interminacione' B. — ") ,anatematis' B. — 25 °) .confirmacionem' B. — p) ,insinuacior B. -- «) ,consolacio' B. — r) ,etiam' B. — s) IIa A pro ,condescendendor, quod exhibet B. — {) ,consideracione' B. — «:) Una lineola superflua super ,¥ posita est B. — v) ,reditus' B. — w) ,Gurim' B. — x) Scriba primum ,0' scribere coepit, sed in scribendo in ,a' correxit A. — «) Ex ,raditus' in scribendo corr. B. — z) ,diminucione' B. — aa) ,aucto' -in loco raso scriptum est B. — bb) Deest B. — cc) ,confirmacionis' B. — dd) ,et evidenciam' sequitur 30 B. — «eee) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A, B. —Jö) ,M°CC° LVIIII»' B. Forma quasiconfirmationis textus chartae B (consensus formula capituli Olomucensis addila) in charta Brunonis, episcopi Olomucensis, ut dicitur, in Olomouc 1272 sept. 29 data (num. 677++) repetitur; quae charta (C) item videtur esse spuria. Textům chartae C sincera vidimationis charta 35 Johannis, episcopi Olomucensis, in Pustiméř 1305 sept. 22 data (Reg II, pag. 887 num. 2055) continet. — s) Katherinae. — s) Vide chartám in Tišnov 1240 dec. 7 datam (CDB III, pag. 351 num. 259). — *) Vide num. 165 seu 166. 1259 OCT. 4. NUM. 198. 315 In nomine patris et filii ct spiritus sancti amen. Cum super causa, que vertitur inter magistrům VIricum, ecclesie sancti Andree || canonicum, ex una parte et venera-bilem patrem O.,1 Pattawiensem episcopum, et Wisentonem, decanum de Wienna, ex altera, || coram nobis, fratre Gotfrido hospitalis sancte Marie Iherusalem, subdelegato a venerabilibus« Olomucensi0 et Pragensic episcopis,2 iudici||bus a sede apostolica delegatis, et a venerabili Vlrico, Salczburgensis ecclesie archiepiscopo, iudice delegato, dictus magister Vlricus prefatos episcopum et decanum traxisset in causam, predicti episcopus et decanus per se et procuratores sufficienter instructos comparere curarunt, excepciones plures proponentes, ut iurisdiccionem nostram evaderent, quod per appellacionem eorum subsecutam, nobis in scriptis presentatam, ostenderunt, sicut in actis bene patet.3 Nos siquidem reverencie episcopali defferentes, licet cause appella-cionis* nulle fuerint, terminům tarnen quatur6 4 mensium ad prosequendam appellacionem eis decrevimus indulgendum, ad quern terminům noe venire curantes, vel, si venerunt, nichil tamen se profecisse ad nostram citati presenciam monstraverunt. Immo prefatus magister Vlricus litteras papales domino decano Olomucensi0 5 directas cum ipsiuus* mandato, ut in causa absque omni dilacione procederemus, nobis obtulit,6 quod, si aliquid a prenominatis esset in curia obtentum, totum deberet inane et irritum deputari/ secundum quod per ipsum decanum Olomucensem iam legitime factum fuerat, sicut littere super hoc confecte plenius declararunt.6 Petente igitur magistro Vlrico, ut ipsum in possessionem corporalem ecclesie de Probsdorf mittere curaremus, ostendente0 se presentatum esse ad eandem ecclesiam prefato episcopo Patawiensi a vero patrono, qui in possessione erat iuris presentandi, quia a domino fundi, scilicet episcopo Frisingensi,7 modo canonico et legitimo, prout documentis legitimis coram nobis extitit comprobatum.8 Quia tamen pars altera presens non erat, peticionem ipsius effectui mancipare differentes, partem episcopi et decani scita-vimus, eisdem graciam prefer solitum facientes. Qui, etsi per se et procuratorem suam presenciam exhyberent, nichil tamen dixerunt vel monstrarunt, quare dictam peticionem magistři VI. non admittere deberemus, quin immo in appellacionis vocem prorumpentes appellarunt. Quam appellacionem nullam reputantes, quia contumax non auditur appellans, cum de contumacia convicti iam fuerint, sicut patet per papale instrumentum,9 et per confessionem partis adverse, que dicebat, quod dominus episcopus Pataviensis vult prosequi appellacionem et ad hoc petebat inducias sibi dari, dieto magistro Vlrico iniunximus, ut suam petitionem nobis constare faceret, qui satis liquide probavit per munimenta iudicum delegatorum super eadem causa motaA a venerabili Frisingensi episcopo et Eberhardo, antecessore suo,10 et diffinitiva sen-tencia canonice* terminata, quod a vero patrono esset presentatus, qui eciam in iuris presentandi erat facultate, et alia, que causam sufficientissime declarabant, sepedictum magistrům VIricum in possessionem ecclesie de Probstorf per sentenciam diffinitivam decernimus esse mittendum et mittimus, prememoratum Wisentonem, qui dictam ecclesiam contra iusticiam occuparat, in fructibus perceptis et, qui percipi poterant, condempnantes. Insuper in expensis et interesse, que prefatus magister Vlricus nostro 316 NUM. 198, 199. 1259 OCT. 4. - 7. commisit arbitrio, volens iurare de centum marcis, taxavimus tantum triginta esse solvendas a Wisentone decano, sub hoc pretextu, ut, si aliqua parcium predictarum deinceps moveret querelam contra dictum magistrům Vlricum, hanc causam contin-gentem, salvum* esset ius prememorato magistro Vlrico expensas et interesse repe-tendiJ ex integro a™ sepedictis tarn episcopo quam decano. Ad hec" cassamus omnes s sentencias latas post appellacionem factam a magistro Vlrico in presbiteros dictam ecclesiam officiantes et easdem dicimus esse nullas. Acta sunt hec in Neven- burch in capitulo canonicorum anno Domini M°CoC0LoVIIII°, indiccione IIa, IIII0 nonas octobris presentibus hiis: Vlrico decano, Heinrico de Ebergorin, Ortolpho de Greyfenstein, Pawone, Chunrado0 canonicis Neumburgensibus, item fratre Heinrico io et fratre Nicoiao de ordine Predicatorum, item magistro Heinrico^ de Wienna et aliis quampluribus, datum per manum Gotfridi notarii, qui hec omnia de mandato iudicis conscripsit et in hanc formam redegit. Sigillum: fratris Godefridi valde laesum in scidula membranacea appendet. Cf. Sigilla num. 3,35. 15 199.++ Hostilka, relicta Marquardt de Březno, cum consensu propinquorum suorum, quorum nomina commemorat, hospitale in [Mladá] Boleslav hospitali s. Johannis Hierosolymitani cum ecclesia s. Viti [in Mladá Boleslav] nec non cum aliis bonis expresse nominatis confert. 20 Pragae, in ecclesia s. Mariae (s. Johannis Hierosolymitani] ad pedem pontis 1259 oct. 7.1 Charta autographi instar in membrána scripta in SUA Pragae (archivům magni prioratus Metitensium, sign. Jo LVU, Mladá Boleslav 1) asservatur (B). 198. °) Scriba primum fortasse ,venerabilis' scripsit, litteram ,s' erasit et ,busf (,b3') addidit 25 A. — b) jOlomücns' A. — c) ,PragüV A. — d) In loco raso, ubi primum ,iurisdictiones' fortasse scriptum erat, correctum est A. — e) Ita A. — f) Scriba primum ,p' scripsit, ,p£ sine rasura in ,ď correxit et porro scripsit A. — o) Scriba primum fortasse ,ostendens' scripsit et sine rasura correxit A. — h) Post verbum ,mota' foramen 15 mm in latitudine et 7 in altitudine habens exstat, quod filis pertextum olim erat, sicut perforationes in membrána factae demonstrant; quod scriba vitavit A. —*) 30 Verbum ,canonicee scribens scriba foramen (vide notam h) vitavit A. — *) Littera ,m' sine rasura correcta est A. —>l) Ex ,repetende' sine rasura correctum est A. — m) Littera ,ac paene evanuitA. — °) ,n' A. — °) ,ChuR-d0* A. — Ex ,Heinnico' sine rasura correctum est A. Ottonem. — 2) Brunone et Johanne. — 3) Vide num. 169. —4) ,triunť mensium' dicilur in actis supradictis. — s) Herbordo. — *) Litteras ignoramus. — 7) Conrado. — 8) Documenta ignora- 35 mus. — ») Instrumentum ignoramus. — 10) Cf. Eubel, pag. 255, quo teste post obitum Conradi, episcopi Frisingensis, Conradus de Wittelsbach in successorem eius est electus, qui autem non prius quam anno 1278 mořte obiit; Eberhardi itaque apud Eubel nulla mentio fit. 1259 OCT. 7. NUM. 199. 317 Reg: Reg II, pag. 1222 num. 2792 (ad 1255 (?) oct. 4, exB). Lit: Bareš, Paměti I, pag. 163 (rei deliberatio, sinceritati chartae conflditur). — Šebánek, K otázce břevn. fals, pag. 284 n. 161 (falsitas chartae). — Svátek, Nejstarší lenníci, pag. 190 (sinceritati chartae conflditur). Manus saec. XVIII. in tergo chartae annotavit: „Caret sigillo". Scriba: saec. XIV., destinatarii proprius. Dictator: destinatarii proprius, qui in invocationis formula nec non in chartae prooemio chartis saec. XIII. in archivo hospitalis s. Johannis Hierosolymitani asservatis (vide CDB IV, pag. 116 num. 35, pag. 103 num. 26) videtur uti. Charta sincera esse non potest (vide scribae manum). Non est excludendum eum, qui XIV. saec. chartám finxit, charta ab hospitali in Mladá Boleslav accepta saec. XIII. usum esse. Si haec coniectura recta est, ea, quae de chartis superius memoratis videntur esse receptu, partes huius chartae deperditae esse possunt. Vide: II. 3, Ordo hosp. s. Johannis Hierosol, (Mladá Boleslav) (L), 4, De chartae apud nobiles usu (T). In nomine sancte et individue trinitatis. Cum humane condicionis status motu multiplici varietur, decet et expedit, || ut ea, que geruntur in tempore, script! memoria perhenentur. Ego igitur Hoztilka, relicta Marquardi de Brzezen, j| notum facio universis, quod ego cum consensu meorum filiorum Iaroslai, Marquardi et filie mee Woyslawe et nepotis || mei Galli et aliorum heredum meorum ob laudem et gloriam divini nominis et in remissionem peccatorum meorum et eciam predecessorum meorum quam successorum hospitale in Boleslaw cum omnibus suis attinenciis et bonis, que in presenti possidet et in futurum dante deo poterit adipisci, hospitali sancti Iohannis Baptisté Ierosolimitani contuli libere ac quiete possidendum; quorum bonorum nomina hoc in loco duximus inserenda: primum ecclesiam sancti Viti cum terra et areis contuli una cum ortis et ecclesiam in Tynecz villa, que sola collacio ad domum sancti Viti comprobatur laude," quam emi a filiis Styborii de Wtelna; item aliam hereditatem, quam emi a Sobyehrdo de Luzan; item villam in Neprzyewecz cum omnibus suis attinenciis tarn mobilibus quam inmobilibus; item hereditatem quandam in Gennik, quam eciam emi ab heredibus eiusdem loci; ita tamen, quod fratres predicti hospitalis providebunt ibidem tam infirmis quam pauperibus secundum discrecionem eis a deo traditam et prout a retributore omnium bonorum deside-rant meritum obtinere; insuper volo, quod predicti fratres unum lotonem auri quolibet anno transmittant pro sustentacione pauperum ultra mare; et si dante deo contigerit predictum hospitale in bonis temporalibus et possessionibus ampliari, in discrecione consistit, quod plus quam predictum lotonem auri transmittere6 ultra mare. Acta sunt hec anno Domini M°CCLVIIII°,C nonas octobris in ecclesia sancte Marie ad pedem pontis in Praga presentibus: fratre Borengero* de Lovf priore sancte domus hospitalis Ierosolimitani per Poloniam, Morauiam viceque magistro Boemie, fratre Wolfgego magistro fratrum hospitalis Ierosolimitani in Austria, fratre Geldolfo comendatore in Brunna, fratre Henrico magistro domus sancte Marie in Praga, fratre 318 NUM. 199, 200. 1259 OCT. 7. - 11. Predborio priore eiusdem ecclesie, fratre Petro quondam magistro in Boemia, Slawko-ne de Chegetycz, Siczeslao de Wssetat, Sdyslao de Vgyezd, Milcone de Kayssycz,6 Ianisone de Cztymyrzicz, Malhostone de Schidinawes et aliis quam pluribus. In robur autem evidencie ego Paulus, comendator de Iuueni Boleslauia^ domus sancti Viti,? donaciones prescriptas et perscriptas a predicta relicta Hoztilka, quas nobis donabat in Boleslaw et iuxta Boleslaw, presentes litteras meo sigillo appendente sigillavi. Sigillttm: in scidula membranacea appendebat; sed avulsum et deperditum est. 200. Alexander IV. papa [Johanni], episcopo Pragensi, et [HenricoJ, abbati Plasensi, mandát, ut Albertům, episcopum quondam Ratisbonensem, vel procuratorem eius in possessionem omnium sibi provisionis titulo concessorum bonorum inducant. Anagniae [1259] oct. 11. Apographum exstat in Alexandři IV. registris in archive- secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 25), fol. 231» ep. s. num. (post 240) (R). Reg: Palacký, Reise, pag. 37 num. 272 (ex R). — Reg II, pag. 91 num. 233. — Potthast II, pug. 1439 num. 17677. — RI V. 2, pag. 1437 num. 9208. — Coulon, Les registres III, pag. 83 num. 3013 (ex R). . episcopo Pragensi, et ,.,2 abbati de Plaz, Pragensis diocesis.* Que de mandato nostro etc., ut in alia usque fulcimentum.3 Sane venerabiles fratres O.4 Tuscula-nus et S.6 Penestrinus episcopi ac dilecti filii nostri R.,6 sancti Angeli diaconus cardi-nalis, auctoritate nostra sibi viva voce commissa venerabili fratri nostro Alberto, episcopo quondam Ratisponensi,7 qui Ratisponensis ecclesie, cui preerat, spontaneam etc., verbis competenter mutatis usque duximus confirmandum.8 Quocirca mandamus, quatenus episcopum vel procuratorem suum eius nomine in corporalem possessionem omnium concessorum sibi pro huiusmodi provisione auctoritate nostra per vos aut alios inducatis et defendatis inductum, facientes ei de proventibus provisionis eiusdem integre responderi. Contradictores et rebelles, cuiuslibet conditionis vel dignitatis aut 199.++ <*) Ex ,lauderrť radendo corr. est B. — 6) Ita B ,třisrhťe', enim scriptum estB. — °) ,M°' super tinea additum est B; inditio anni et diei etiam ,M°CCLV, IIII0 [nonas octobris]' legi potest in B. — á) Prima ,r' ex ,e' correcta sine rasura est B. —e) Loco litterae ,K' scriba primo fortasse ,R', loco ,ss' fortasse ,oc' scripsit et sine rasura correxit in B.—/), Bolea* B. — 0) Vox ,super' deesse videtur in B. l) Vide superius notam c. 1259 OCT. 11. - 12. NUM. 200, 201. 319 ordinis seu religionis existant, per excommunicationis in personas et in terras eorum, interdicti sententias appellatione postposita compescendo, invocato ad hoc, si necesse fuerit, auxilio brachii secularis, non obstante, si aliquibus a sede apostolica sit indul-turn, quod de beneficiis, prebendis, dignitatibus vel canoniis suis cuiquam provideri aut in eos excommunicationis, suspensionis sententie promulgari vel terre ipsorum interdicto supponi non possint, aut quod ipsi extra vel ultra certum locum ad iudicium evocari nequeant per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam de in-dulto huiusmodi et eorum ordinibus mentionem, seu constitutione de duabus dietis edita in concilio generali,9 aut quavis alia eiusdem sedis indulgentia, per quam effectus presentium impediri valeat vel differi. Datum, ut in alia.10 201. Gaudentius, fratris Godefridi, [sacerdotisj domus hospitalis s. Mariae [Theuto-nicorum in Slavkov], iudicis delegáti, executor, Wisentonem, decanum Viennensem, pro eo, quod Ulricum, regis Bohemiae protonotarium, in possessione ecclesiae in Probstdorf et aliis expresse nominatis possessionibus aggravet, ab ingressu ecclesiae suspendit. Viennae 1259 oct. 12. Autographum in membrána scriptum in archive- publico Monacensi (sign. H U Preising 117) asservatur (A). Ed: Zahn, Codex Austriaco-Frisingensis, pag. 209 num. 203 (ex A). Reg: Reg II, pag. 91 num. 234. Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 343 n. 223. Scriba: Godefridus notarius; vide Chartas num. 1691 III, 198. Cf. Exempla script. 3, 2. Dictator: stilo communi usus est. Vide: II. 1 a, magister Ulricus prolonotarius (C), 3, Ordo militum Theutonicorum (H ). 200. a) Superscripts in margine scripta est R. l) Johanni. —2) Henrico. —2) Videlicet: ,facta sunt provide, nos decet apostolice auctoritatis presidio communire, ut eo facilius possit ex illis debitum provenire commodum, quo tanti muni-minis habuerint fulcimentum'; vide litteras Alexandri IV. papae Alberto, quondam episcopo Rati-sbonensi, datas Anagniae [1259] oct. 11 (— Coulon, Les regislres III, pag. 83 num. 3012). —4) Odo. — 5) Stephanus. —6) Richardus. —7) Qui post 1259 maii 11 videtur resignasse; cf. Rodenberg III, pag. 460 n. 3.— 8) Hoc loco ad litteras in n. 3 commemoratas revocalur, ubi dicitur: ,sponta-neam in nostris fecisti manibus cessionem pontiflcalium usu retento, provisionem in beneficiis ecclesiasticis et in bonis Ratisponensibus pro tua substentatione, quoad vixeris provide, concesse-runt, prout in patentibus litteris inde confectis et signatis eorum sigillis plenius continetur. Nos itaque tuis supplicationibus inclinati, quod per episcopos et cardinalem predictos in hac parte factum est, ratum et firmum habentes, id auctoritate apostolica confirmamus.' — ») Vide Deer. Greg. IX., 1. 3. 28 (Friedberg II, col. 31). —10) Videlicet in litteris in nota 3 superius commemoratis: ,Anagnie V idus octobris, anno quinto'. 320 NUM. 201, 202. 1259 OCT. 12. - NOV. 17. In nomine patris et filii et spiritus sancti amen. Nos Gaudencius, fratris Gotfridi, domus hospi||talisa sancte Marie Iherusalem, delegáti iudicis, executor, Wisentonem, decanum de Wienna, j| ab ingressu ecclesie suspendimus pro eo, quod magistrům Vlricum, illustris regis Boemie01 pro||thonotarium, in possessione ecclesie in Probsdorf ac domus et prediorum Capelle sancti Nicolay, in quam possessionem 5 eundem magistrům Vlricum canonice misimus auctoritate nobis concessa, idem W. decanus agravat et molestat, nichilominus ad aliam penam graviorem contra eundem W. decanum, si ipsius protervitas meruerit, processuri. Datum Wienne anno Domini M°C0C0L0VIIII°, 1111° idus octobris. Sigillum: Gaudentii scidula membranacea ex autographo ipso scissa valde laesum dependet. 10 In medio sigilli figura sacerdotis calicem benedicentis conspicitur. Circumscripta haec est: + S. GAV06NCII //////. 202. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, hominibus suis in Emmersdorf iura confert, quibus gaudent eius cives in Krems et in 15 Stein super Danubio seu in aliis aquis. Apud Krems 1259 nov. 17. Autographum in membrána scriptum in archivo civitatis Krems (Leihgabe der Markigem. Emmersdorf, sub dato sua) asservatur (A). Ed: Reil, Das Donauländchen, pag. 172 (ex A, cum multis erroribus). — Gesch. Beil. zu den 20 Consist.-Currenden der Diöz. St. Pölten 4, pag. 3; 11, pag. 193 (ex A). Reg: Wilhelm, Die landesfürstlichen Privilegien, pag. 40. — Wilhelm, Archivberichte von NÖ I, pag. 217 num. 1140. — Brunner, Die Rechtsquellen, pag. 3 num. 5. Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 324—325, 328. Scriba: P II 17 — magister Arnoldus prolonotarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. 25 Dictator: magister Arnoldus prolonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. IL, magister Arnoldus prolonotarius (GG). Nos Otacharus, dei gracia dominus regni Boemie,tt dux Austrie et marchio Moravie, || universis hominibus suis in Eymarsdorf constitutis graciam suam et omne bonům. || Ut vestros deffectus varios et pressuras in parte valeamus aliqua 30 relevare j| et ex hoc valeatis proficere in inmensum, hanc vobis libertatem et graciam duximus faciendam, ut gaudere debeatis omnibus iuribus ex integro et in pleno, quoĎ gaudent in Chrems et in Steyn super Danubio seu in aquis aliis cives nostri. Nolentes 201. °) Prima littera ,i' evanuit A. — *) ,Boem' A. ') Přemysli Otakaři II. 1259 nov. 17. num. 202, 203. 321 igitur, ut in eisdem iuribus vos aliquis nostrorum iudicum seu nobilium terre nostre vosft contra indulta huiusmodi in gracia prelibata valeat vel debeat impedire, pre-sentem vobisc donamus litteram cum annotacione testium sigilli nostri munimine roboratam. Actum et datum apud Chrems anno Domini M°CC0LVIIII°, quinto- decimo kalendas decembris. Testes sunt: Albero de Chunringen, Chunradus de Zekkin-gen, Otto camerarius de Berhtoldesdorf, Bertoldus Spismagister* et alii plures. Sigillum: in scidula membranacca appendebat; sed iam avulsum et deperditum est. 203. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, concedit, ut hominibus suis liceat cum hominibus monasterii in Tegernsee matrimonial contrahere, certas condiciones adiciens. In Krems 1259 nov. 17. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Monacensi (sign. KU Tegernsee 50) asservatur (A). Ed: Oefele, RBS II, j>ag. 86 (e quodam recentiore apographo). — MB VI, pag. 218 num. 49 (ex A?). Reg: Reg B III, pag. 140. — Böhmer, Add. sec, pag. XXXVI s. num. — Reg II, pag. 91 num. 237. Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 328—329. Scriba: P II 17 = magister Arnoldus protonotarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus protonotarius. Ad rem cf. etiam BUB II, pag. 148 num. 311. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (HH). I In nomine patris et filii et spiritus sancti amen. g Nos Otacharus, dei gracia dominus regni Boemie,« dux Austrie || et marchio Moravie, ecclesie in Tegerse, abbati et conventui eiusdem ecclesie imperpetuum. Cum ex debito ad ea teneamur |] in- tendere ex suscepta a Domino dignitate, que bonum pacis et terre comodum0 nencnon* subditorum nostrorum possunt facere et eciam promo||vere, facilem assensum ad ea duximus concedendum maturitate nostri consilii accedente, que servitorum nostrorum nobis poterunt numerům adaugere. Et ecce premissis omnibus discussis provide et tractatis concedimus et virtute presencium inviolabiliter ab omnibus volumus observari, ut hominibus nostris, quacumque dignitate vel nomine censeantur, secure et de nostra voluntate et consensu liceat cum hominibus ecclesie in Tegerse matrimo- 202. a) ,Boem' A. — *») Ita A. — c) Ex ,vos' sine rasura corr. est A. — d) ,Spismagr' A. 322 NUM. 203, 204. 1259 NOV. 17. nia contrahere et hominibus dicte ecclesie cum nostris hominibus contrahere econ-verso hoc adiecto, ut quecumque proles per contractum huiusmodi proveniat ex coniunctione hominum predictorum, equaliter tarn nobis quam nostris successoribus quam supradicte ecclesie dividantur.0 Adicimus eciam, ut heredes, qui ex contractu provenerint prelibato, equa porcione tarn in feudis quam in possessionibus gaudere debeant et quiete. Volumus eciam, ut gracia superscripta extendi debeat non solum ad presentes et posteros, quinimo ad préteritac extendi debeat et servari. Et ne super hoc contencio in posterům valeat subhorri,* presens instrumentum ipsi ecclesie cum annotacione testium et appensione sigillorum nostrorum donavimus ad cautelam. Testes sunt: Siuridus Orphanus, Otto de Haslowe, Otto de Meyssowe, Albero de Chunringen, Heinricus marscalcus de Witra, Heinricus de Liehtenstein, Albero de Pollenheim, Vlricus de Lobenstein, Heinricus de Hag,e Vlricus Vellsloz, Hiltprandus de Vinsterwalde, Heinricus ibidem et alii plures. Actum in Chrems anno domi- nice incarnacionis M°CC°LVIIII0, datum per manum prothonotariorum nostrorum Arnoldi et Vlrici, indictione secunda, XV0 kalendas decembris. Sigillum: Přemysli, ducis Austriae el Stiriae nec non iuvenis regis, in filis sericis rubri et viridis colons paulum laesum appendet. Cf. Sigilla in COB IV. 2, num. 5, 4. 204. Přemysl Otakar us IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, testimonio super eo accepto, quod decima decimae suae thelonei et census attineat ecclesiae in Glubczyce, ipsam decimam capellano suo Eliae successoribusque eius confirmat. In Znojmo 1259 nov. 17.1 Apographum insertům est conflrmationi Cunegundis, reginae Bohemiae et dominae Opaviae, in Glubczyce 1281 febr. 11 datae (Reg II, pag. 545 num. 1267), cuius confirmations auto-graphum in membrána scriptum in SUA Prague (archivům magni prioratus Melitensium, sign. Jo III, Grob. 6) asservatur (B).— Apographum eiusdem confirmations in codice ma-nuscripto membr. bibliothecae Naiionalis Viennensis, qui Liber formarum Cunegundis reginae appellatur (sign. 526), manu quadam coaeva ascriptum exstat, fot. 80v (C). — Aliud apographum eiusdem confirmations manu scribae saec. XVII. scriptum „Liber privilegiorum" chart, in SUA Pragae asservatus (num. inv. 2467) continet, fol. 32 num. 5 (D). — Ibidem inepta et imperfecta translalio eiusdem confirmations in linguam Germanicam manu saec. XVII. scripta, in qua charta nostra erronee ad annum 1249 ponitur, exstat, fol. 36 num. 11, cuius textům inferius praetermisimus (T). — Aliud apographum itidem XVII. saec. chartae saepius citatue probabiliter ex D descriptum liber mnscr. chart, sub tilulo „Privilegien der Johanniter Ritter über die Kommende Gröbnik" in SAR Opava (archivům officii capitanei ducatus Opaviensis) asservatus praebet, fol. 2V—3 (E). 203. a) ,Boém' A. — b) Ita A. —r) Post ,preterita' scriba vocem ,ipsam' scripsit, quam punctis suppositis delevit A. — <*) Ita pro ,suboririf A. —-e) Voci uncus superponitur A. 1259 NOV. 17. - DEC. 2. NUM. 204, 205. 323 Ed: CDM III, pag. 275 num. 283 (ex B). — Palacký, Über Formelbücher I, pag. 313 in num. 102 (ex C). — CDM VII, pag. 775 in num. 143 (ex Palacký). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 435 num. 109. — Kopetzky, Regesten, pag. 120 num. 84. — Reg II, pag. 92 num. 238. — CDS VII. 2, pag. 83 num. 1033. — Scholz-Babisch-Wendt, Quellen 5 zur Handelsgeschichte, pag. 141 num. 201. Lit: KK, pag. 258. —■ Šebánek, Urkundenwesen, pag. 328—329, 392. Dictator: fortasse magister Ulricus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. IL, magister Ulricus protonotarius (D), 3, A liar ecclesiae (D). Nos Otthacarus« qui et Premizl,6 dei graciac dominus regni Boemie,* dux Austriee io et marchio Morauie/ scire volumus universos, quod nos accepta sufficienti caucione? et testimonio honesto super eo, quod decima decime nostre theloneiÄ et census ecclesie in Hlupchyzhc* attineat ex debito et de iure, ipsam decimam dilecto nobis capellano* Elye* et suis successoribus confirmamus. In cuius rei testimonium sibi et ecclesie sue prescripte et suis successoribus presens instrumentum dari mandavimus cum subnota-i5 tis testibus sigillorum™ nostrorum™ munimine roboratum. Testes: Benesius camerarius noster, Mylotha™ fráter eius, frater Paulus et fráter Heynricus0 ordinis^ Minorum^ et alii quam plures. Actum et datum in Znoym per? manus? prothonotariorum nostrorum Arnoldi* et Vlrici magistrorum anno Domini millesimor CCmo quinquage-simo nono,r quintodecimos kalendas* decembris. 20 205. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Morauiae, ne quis officialium suorum de hominibus monasterii in Zwettl iudicium facial, praecipit. In Zwettl 1259 dec. 2. Autographum in membrána scriptum in archivo mon. in Zwettl (sign. num. 98) asseroaiur (A). 25 Lit: Hageneder, Die geistliche Gerichtsbarkeit, pag. 156 n. 116 (iuridicae quaestiones tractantur).— Šebánek, Urkundenwesen, pag. 328—330. Scriba: P II 17 = magister Arnotdus protonotarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnotdus protonotarius (II). 30 20í. ") ,Otth' C, ,Otthagarus' E. — ") ,Praemislaus' D, ,Premislaus' E. — <=) ,gratia' E. —- <*) ,Boěm' B, C, ,Bohemiae' D, ,Bottemiae' E. —e) Hic et inferius saepe ,ae' pro ,e' ponitur in D, E. — f) ,Mof' C, ,Moraviae' D. — e) ,cautione' D, E. — h) ,telonii' D, E. — *) ,Hlupcich' C, ,Hlubschitz' D, E. — k) ,cappeIlano' C, ,cappelano' E. — l) ,Ely' C, ,Eliae' D, E. — mm) ,sigilli nostri' C. — ») ,MiIota* C. — °) ,Hermanus' C, ,Henricus' D, E. — p-p) Deest C. — «) ,Arnoldy' E. — r-r) 35 ,M°CC°LIX°' C, ,MCGLIX°' D, E. - *) ,XV"' C, D, E, cf. notam 1. — ') ,calendas' D, E. x) 1259 nov. 17 Přemysl Otakarus II. in Krems certe morabatur (vide num. 202, 203). Itaque in nota temporis chartae nostrae. errorcm latere coniciendum est. Verisimiliter male accidit, ut scriba chartae Cunegundis reginae (vide superius) pro ,quartodecimo' perperam .quintodecimo* legerit. 324 NUM. 205, 206. 1259 DEC. 2. - 13. O.,1 dei gracia dominus regni Boemie,a dux Austrie et marchio Moravie, || omnibus hanc litteram inspecturis graciam suam et omne bonum. || Quoniam hominibus venerabilium fratrum abbatis et conventus de j| Zwetel de nostri consilii qualitate decrevimus preesse in omnibus et in effectu prodesse, statuimus et sub optentu nostre grácie precipimus ab universis nostris fidelibus, maioribus et minoribus, firmiter observari, ut nullus de hominibus dicti cenobii iudicium facere debeat vel artare, ut coram aliquo iuri stare debeant preterquam coram nobis vel quern nos loco nostri ipsis iudicem de mandato speciali duxerimus statuendum, scituri, quod si quis secus fecerit, nostre grácie se noverit destitutum. Datum in Zwetel anno Domini M°CC0LVIIII0, feria IIIa proxima post Adventům Domini. Sigillum: Přemysli Otakaři, ducis Austriae et Stiriae, in tergo mandati scidula membranacea traiecta superiorem marginem superans hoc modo impressum erat, ut per alteram scidulam membranaceam sigillo tectum mandátům clausum sit; nunc sigilli tantum fragmentům restal. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 5. 206. 15 Alexander IV. papa magistro Petro de Ponte Curvo, archidiacono Gradecensi, facultatem concedit exigendi suo et ecclesiae Romanae nomine ea, quae certis causis Terrae sanctae vel sedi apostolicae debentur in Bohemia, Moravia, Austria et in pro-vincia Gneznensi, et faciendi absolutionis litteras illis, qui debita persolverint. Anagniae [1259] dec. 13. 20 Apographum chartae Petri de Ponte Curvo, domini papae nuntii, in Vyšehrad 1260 iun. 19 datae (num. 226) insertům est, cuius chartae aulographum in SÚA Pragae (archivům cap. Wissegradensis Pragae, sign. KVš num. 46) asservatur (B). Dictator: verbis litterarum Alexandři IV. papae eidem destinatario Anagniae [1255] oct. 11 datarum (num. 54) usus est, quae ty pis minoribus exprimuntur. Bis textus C harum litterarum 25 videtur esse receptus, quod typis minoribus haud exprimi potuimus. Allexander episcopus," servus servorum dei," diiecto filio magistro Petro de Ponte Curuo,* archidiacono Gradicensi, salutem" et apostolicam benedictionem." De tue discretionis industria gerentes fiduciam speciálem, discretioni tue petendi, recipiendiet exigendi nostro et ecclesie Romane nomine in Boemia, Morauia et Austria necnon et in provincia Gnesnensi 30 civitatibus6 et dyocesibus,e ea, que Terre sancte vel sedi apostolice ex voto seu promisso aut ex redemptione votorum vel deposito sive ex causa testamenti seu census sive de bonis alicuius 205. °) ,Boem' A. 1) Přemysl Otakarus II. 1259 DEC. 13. - 1259 S.D. NUM. 206, 207. 325 clerici ex intestate- decedentis vel denarii beati Petri nomine seu quacumque alia ratione, modo vel causa eisdem Terre sancte et sedi apostolice vel alteri eorum a quibuscumque personis deben-tur, necnon et compellendi debitores et detentores huiusmodi ad solutionem predictorum omnium faciendam, postquam tibi de hoc per inquisitionem vel alio modo constiterit, necnon et faciendi 5 super hoc absolutionis litteras illis, qui debita ipsa persolverint,1 et voventes huiusmodi absolvendi et contradictores, cuiuscumque dignitatis vel ordinis aut religionis extiterint, appellatione postposita, per censuram ecclesiasticam conpescendi liberam auctoritate presencium concedimus facultatem; non obstantibus, si personis aliquibus ab eadem sedeindultum existat, quod per litteras sedis ipsius excommunicari, interdici nequeant vel suspendi, et quibuscumque indulgenciis io vel privilegiis, per que mandati nostri executio inpediri in hac parte valeat vel eciam re-tardari et de quibus plenám et expressam* oporteat in nostris litteris fieri mentionem seu inhibitionis litteris tibi aut quibuscumque aliis ab eadem sede directis, per quas mandabatur, ut de predictis te intromittere aliquatenus non deberes, et constitutione de duabus dietis edita in concilio generali.2 Datum Anagnie idus decembris, pontifi- 15 catus nostri anno V°. 207. Frater Vitus, episcopus quondam Lettoviensis [de ordine Praedicatorum], omnibus, qui ecclesiam fratrum eiusdem ordinis Brunae in certis festivitatibus visitaverint, auctoritate papae indulgentias concedit. so — 1259 — * Apographum simplex saec. XVIII. probabiliter manu P. Alexii Habrich, prioris monasterii in Rajhrad, in plagula chartacea scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Rajhrad, sign. G a 20, kart. 135) asservatur, jol. 4V (B). — Aliud apographum eiusdem saec. praebet A. Marggraff in suo opere „Archivu conventus s. Michaelis arch. ord. Praedicatorum Brunae 25 copiae fideliter ex originalibus descriptae... MDCC et sequentibus", cuius mnscr. chart, in eodem archivo (inter Cerronianos II, 127) asservatur, jol. 63 (novum) (C). Ed: CDM XV, pag. 7 num. 9 (exC). Dictator: stilo communi usus est. Vide: II. 3, Ordo fratrum Praedicatorum (E). 30 Frater Vitus, dei gratia quondam Litoviensis episcopus, universis Christi fidelibus praesens scriptum inspecturis salutem in Domino sempiternam. Cupientes, ut ecclesia fratrum Praedicatorum ordinis in Bruna sancti Michaelis,2 beatae virginis Mariae, Joannis Evangelistae, Dominici, Petri martyris, Katerinae, Mariae Magdale- 35 206. «-«) ,et cetera' B. — bb) ,civitatu et dyoc' B. l) Vide ex. gr. num. 226. —*) Vide Deer. Greg. IX., 1. 3. 28 (Friedberg II, col. 31). 326 NUM. 207, 208. 1259 S. D. - 1260 IAN. 30. nae, Elizabeth a Christi fidelibus congruis honoribus frequentetur, omnibus vere poe-nitentibus et confessis, qui ibidem in solemnitatibus dictis et dedicationibus eorundem causa devotionis accesserint, quadraginta dierum indulgentiam auctoritate domini papae Alexandři quarti nobis concessa misericorditer elargimur. Datum anno Domini MCCLIX. 208. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, Ottoni, comiti de Hardegg, concedit, ut Ottone mortuo Valpurgis uxor et eius fllii omnia feuda, quae Otto ab ipso tenuit, feudáli titiilo possideant. Viennae 1260 ian. 30. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Budae (sign. DL —- 508) asservatur (A). Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 328—329, 336. Scriba: P II 17 = magister Arnoldus protonotarius. ('f. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus protonotarius. Charta quondam in archivo camerae regni Hungariae asservabatur. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (KK). Autographum chartae non vidimus, imagine phototypica eius nec non informatione a v. d. R. Marsina benigne nobis data usi sumus. I In nomine sancte et individue trinitatis amen. g Otacharus, dei gracia dominus regni Boemie, dux Austrie j| et marchio Moravie, omnibus imperpetuum. Quam-quam benefícia principům large intrepretanda« sint et eorum || gracia ad singulos ipsorum subditos extendi debeat, specialiter tarnen eos amplecti volumus pre ceteris gracia speciali et || eorum peticionibus favorabiliter inclinari, qui pre ceteris differen-cius nostris congaudent profectibus et honorem nostri nominis nituntur toto suo cordis conamine ampliari. De quorum numero cum sit pre ceteris nobis caris vir nobilis Otto, comes de Hardekke, fidelis noster, nos ipsius piis et racionabilibus peticionibus favorabiliter inclinati, concedimus et virtute presencium roboramus, ut domina Wil-birgis, uxor sua, filia comitis Vlrici de Helfenstein, et eius filii ab ea legitime descen-dentes omnia feuda, que dictus 0. comes a nobis tenuit, si forsan sepenominatam dominám W. ipsum comitem supervivere contigerit,0 feudáli titulo contulimusc 207. l) Cf. chartám eiusdem editoris a. 1257 s. I. datam (num. 112), quae pariter nota loci et diei editionis caret. Conici potest has notas demum in utraque charta describenda praetermissas esse. — a) Ecclesia Predicatorum Brunae s. Michaeli arch, tantummodo dedicata erat; celerae dedicationes videntur dedicationes altarium esse. 1260 IAN. 30. - FEBU. 5. NUM. 208, 209, 327 perpetuo possidenda. [S]untd autem feudorum nomina, que ipse comes a nobis tenet, subnotata et sunt hec: villa Pulka cum decima, cum vineis et iure montis et aliis attinenciis, villa Marchartsdorf cum attinenciis, Wunncowee villa integraliter, item villa Luzensdorf, item villa Sengingen, item forum Dobreychsperge cum villa Rugerse 5 et attinenciis ad easdem, item mutama in Reczze,e item curia villicalis ibidem, item medietas ville Weydn,e item willa Resptz^ media, item curia villicalis media, item insule, que protenduntur in Danubio de Holenburch usque ad insulam Chranowe, et alia, que ad presens in memoria non habentur. Ut autem premissa omnia robur optineant perpetue firmitatis, presens instrumentum cum appensione sigillorum io nostrorum et testium annotacione ipsi dedimus ad cautelam. Sunt autem hii testes facti huius: Otto de Meyssowe, Chunradus de Zekkingen, Heinricus de Liehtenstein, Otto de Haslowe, Siuridus et Chadoldus Orphani, Benescius camerarius Morauie, Otto camerarius de Berhtoldesdorf, Albertus pincerna de Zelkingen, Rapoto de Valchenberch, Heinricus de Swarzense," Hadmarus de Liehtenwerde, Otto camerarius is de Walchunschirchen, Chadoldus Waehingarius,? Gundacharus de Habspach, Erchen-gerus de Landesere et alii quam plures. [A]ctumd Wienne anno Domini M° CC°LX°, datum per manům magistři Arnoldi, tunc nostri pronotarii,« h tercio kalen-das februarii.* Sigillum: in filis scricis jhwi et niyri coloris appendebat; nunc avulsum el deperditum est. 20 209. Johannes, episcopus Pragensis, capitulo Pragensis ecclesiae decimates denarios de villis expresse nominatis, super quibus quaestio inter eum et capitulum fuit orta, colligendos confert. Pragae 1260 febr. 5. 25 Autographum in membrána scriptum in archivo arcis Pragensis Pragae (archivům capituli Pragensis, sign. II 13) asservatur (A). Reg: Reg II, pag. 92 num. 242 (ex A). — Eršil-Pražák, Katalog, pag. 25 num. 42 (ex A). Lit: Nový, Pečeti, pag. 187 (sigillum chartae). In tergo chartae manu registratoris ecclesiae Pragensis saec. XIII. scriptum legitur: „Privi-30 legium de decimis Melnicen" (C), alia manus inferius addidit „sibus". Manus saec. XIV. annolavit „cor", alia manus saec. XV. addidit ,,Rta I H", quae annotationes sine dubio ad librum copiarium Pragensis ecclesiae nunc deperditum referuntur (cf. CDB IV, pag. 273 I. 23 et in hoc tomo num. 117, 159. 208. ") Ita A. -— b) Ex ,contigeret' sine rasura corr. est A. — f) Ita pro ,teneant' A. — d) 35 Ad litteram maiorem depingendam, quam in uncis supplevimus, spatium vacuum relictum est A. — e) Voci uncus superponitur in A. —f) Littera ,s' in scribendo addita est A. — ?) Prima ,a' super linea addita est A. — Verbis compelenter dislentis scriptum est A. 328 NUM. 209. 210. 1260 FEBR. 5. - 13. Scriba: J III 1 = cancellariae episcopi proprius. Cf. Exempla script, num. 2 a, 5. Dictator: cancellariae episcopi proprius, fortasse idem atque scriba, qui in prooemio verba chartae Venceslai I. regis in Starý Hrádek 1250 mart. 25 datae repetit (CDB IV, pag. 334 num. 183); quae typis minoribus exprimuntur. Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (N), 3, Praga, ecclesia capilularis (F). In nomine Domini amen. Iohannes, dei gracia Pragensis episcopus, universis presentes litteras inspecturis salutem in |] Domino perpetuam. Propter ambiguos rerum eventus et causarum diversitates, quibus humana fragilitas a certitudi||ne rerum* ple-rumque deviat et recedit, ne res legitime geste ob facilitatem humane condicionis a me||mo-ria elabantur, litterarum solent serie perennari. Sane cum ex officii nostri debito cordi sit nobis lites imminuere, notum fieri volumus, quod nos de Ledchicz, Krabchicz, Mnetes villis et de media parte ville Wraskow decimales denarios, super quibus inter nos ex una parte et capitulum Pragensis ecclesie ex alia sepius et sepius questio fuit orta, videlicet utrum collectio eorum nos vel ipsum capitulum ex eo, quod pref ate ville ad Melnicensem pertinere provinciam dicebantur, de iure contingeret, prefate sancte Pragensi ecclesie, de cuius gremio enutriti per patronorum ipsius martirum beatorum patrocinia ad culmen conscendimus pastorale,* ac capitulo eiusdem, quod racione dileccionis et fide-litatis efficacium, quibus nos prosequitur, interne caritatis brachiis amplectimur, quippe cum fideles nostros diligere teneamur et eisdem exhibere graciam cum profectu, iure perpetuo contulimus colligendos.0 In cuius rei testimonium et vigorem presentem cedulam nostri sigilli munimine fecimus roborari. Datum Prage anno Domini millesimoc CC°LX°, nonis februarii.c Sigillum: Johannis, episcopi Pragensis, cum sigillo secreto in filis sericis rubri colons illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 2 a, 1, 2. 210. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Moraviae, magistro et fratribus hospitalis s. Mariae Theutonicorum ecclesiam in Leobendorf cum iure patronatus confert. Apud Sitzenberg 1260 febr. 13. Autographum in membrána scriptum in archivo domus Theutonicorum Viennae (sub dato suo) asservatur (A). Ed: Diplomatarium principům de Liechtenstein, sine pag. (ex A). Reg: Duellius, Hist. ord. Teut. Ill, pag. 55 num. 6. — Elben, Sammlungen, pag. 123 § 10. — Hennes, Urkundenbuch des D. O. I, pag. 168 num. 187. — CDM VI, pag. 363 num. 4. — Böhmer, Add. sec, pag. 435 num. 112. — Pettenegg, Urkunden des D. O. C. Archivs zu Wien, 209. °) Scriba primum ,pastore' scripsit, ,e' sine rasura in ,a' correxit et porro scripsit A. —b) jCOllig' in loco raso fortasse ex ,possidendos' corr. est A. — ce) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. 1260 FEBR. 13. NUM. 210. 329 pag. 94 num. 364 (ex A). — Wendrinskú, Nachträge, pug. 344 num. 239, pag. 428 num. 485. — Reg II, pag. 93 num. 244. — Schindler, Quellen zur Geschichte der Stadt Wien, pag. 6 num. 17207. — Hosák, Prameny, pag. Ill num. 4. Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 328—329, 340 n. 203. Scriba: P II 17 = magister Arnoldus prolonotarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus prolonotarius, qui in textu chartae conficiendo antiquioribus chartis ordini Theutonicorum a regibus Bohemiae datis videtur esse fultus; comparanda sunt nomina-tim verba „qui ... non formidant" (vide inferius pag. 329 I. 25—26) cum verbis chartae Vence-slai I. regis ordini Theutonicorum in Hradec f Králové J 1241 oct. 19 datae (CDB IV, pag. 68 I. 3—4) „eciam personas ... non formidant", quam Reinboto notarius dictavit. Donationem, quam charta A continet, Otto, episcopus Pataviensis, in St. Pölten 1263 apr. 4 confirmavit, vide MB XXIX. 2, pag. 193 num. 199 et suo tempore in regestorum serie huius tomi. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus prolonotarius (LL), 3, Ordo militiim Theutonicorum (I). I In nomine sancte et individue trinitatis amen. % Otacharus, dei gracia dominus regni Boemie, dux Austrie et marchio || Moravie, omnibus imperpetuum.« Cum suggerente humani generis inimico humana fragilitas ad malum prona sit adeob et II perpreceps, ut malis mala cumulet cottidie, timore dei, qui principalis in omnibus humanis actibus esse debet, postposito, ecce ut || contrariis contraria per medicamina salutis imparte aliqua opponamus, tarn viventibus quam victuris notum esse volumus, quod nos in nostrorum et nostrorum progenitorum necnon antecessorum nostrorum remissionem pecaminum ecclesiam in Levbendorf in pede montis Greyzenstein sitam in Austria, cuius ecclesie patronatus ius ad nos pertinet pleno iure, magistro et fratri-bus domus hospitalis sancte Marie Thevtonicorum in lerusalem, qui pro nomine crucifixi personas exponere mortis periculis non formidantc unum reputantes vivere sive mori, cum ipso iure patronatus de consensu uxoris nostre, karissime domine Margarete, necnon nostrorum Austrie nobilium universorum perpetuo contulimus retinenda, nullum nobis ius vel nostris heredibus de eadem ecclesia et eius ecclesie patronátu seu eciam nostris reservantes vel deinceps aliquatenus usurpantes. Ne igitur de collacione huiusmodi per nos provide facta questio vel lis aliqua in posterům ab aliquo dictis fratribus valeat suboriri, presens instrumentum cum testium annotacione et sigillorum nostrorum appensione ipsis dedimus ad cautelam. Testes vero huius facti sunt hii: Otto comes de Hardekke, Otto de Meyssowe, Chunradus de Hintperch, Chunradus de Zekkingen, Otto de Haslowe, Heinricus de Liehtenstein, Otto camera-rius de Berhtoldesdorf, Ludwicus de Nettinstorf, Albero et Ludwicus fratres de Zelkingen, Wernhardus Pruscelo, Chadoldus et Siuridus Orphani, Minhardus de Zinzinsdorf, Andreas frater Benescii de Morauia, Otto in foro, Chunlinus magister monetě Wiennensis et alii quam plures. Actum apud Sitzzenperch anno Domini M°CC°LX°, datum per manum magistrorum Arnoldi et Vlrici, prothonotariorum nostrorum, idus* februarii. 330 N t'M. 210, 211. 1260 FEBR. 13. - 25. Sigillum: Přemysli, ducis Austriae ei Stiriae nec non iuvenis regis, in filis sericis flavi et viridis coloris maxima ex parte deletum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, seu num. 5, 4 seu 4, 5. 211. Henricus de Dobelice ecclesiaefi. e. monasterio] in Louka curiam suam in Těšetice iure proprietario sub certis condicionibus donat. In Louka 1260 febr. 25. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Louka, sign. H 6) asservatur (A).— Apographum exstat in cod. mnscro membr. saec. XV. „Matricula Lucensis" intitulato, in eodem archivo (inter Cerronianos II, 253) asservato, fol. 40 (B). — Apographum saec. XVII. haud completum exstat in cod. mnscro chart. „Liber seu matricula |Lucensis]... 10 a. 1662 ... noviter erecta et in meliorem ordinem redacta" intitulato, ibidem (Coll. mnscr. num. 10) asservato, fol. 24-»—25 (C). Ed: CDM III, pag. 276 num. 286 (ex A, ad febr. 24). Reg: Reg II, pag. 93 num. 245. — Šebánek, Archivy, pag. 26 num. 147 (ex A). Lit: KK, pag. 259—260. — Dušková, Česká listina 2, pag. 196. 15 Scriba: ignotus, destinatarii verisimiliter proprins. Dictator: ignotus, fortasse idem atque scriba. Chartám ortam esse apud destinatarium suum iam ex ea re conicere possumus, quod charta tantummodo destinatarii sui sigillo munita ad proprium eius mum destinata est. Vide: II. 3, Louka (C), 4, De chartae apud nobiles usu (U). 20 In nomine patris et filii et spiritus sancti. Ego Henricus de Dobliz omnibus hanc litteram audituris ad rei || memoriam sempiternam. Cum cunctas huius seculi facultates fallibili vite certitudine teneamus, cunctarum || est propositum salubrius animarum, ut mutabilia inmutabilibus commutantur,® transitoria sempiternis. Notum II sit igitur universis tam presentibus quam futuris, quod ego Henricus de 25 Dobliz mei cordis sani consilii de inductu curiam meam magigeram in Testiz cum cunctis attinenciis, quocunque nomine censeantur, ecclesie sancti Vencezlay in Luca iure dedi propriario« libere et quiete in perpetuum possidendam liberaliter, hoc ex-cepto, quod hoc anno proventus yemis et estatis in usus proprios convertam0 mee pro beneplacito voluntatis, anno vero prehabito exspirato usque ad ultimum mee vite 30 fructus agrorum curie prenotate ecclesie Lucensi per medium parcientur; etiam hoc adiecto, quod meum post obitum curie sepe fate boves quatuor relinquentur. Et ne super hac donacione per successionem debilem posterorum possit aliqua calumpnia suboriri, testes, viros ydoneos et discretos, huic scripto duxi fiducialius adiungendos: Ranoscirus sentenciarius,e Lupus de Naschmariz, de Heroltiz Raclaus, rectus* de 35 210. ») Post ,imperpetuum' alia multo posterior manus, verisimillime eadem, quae in tergo chartám signavit, vocem ,salus£ addidit A. — &) Voci uncus superponitur A. — c) ,m' ex ,d' sine rasura correctum est A. — a) Ita A. 1260 FERR. 25. - ANTE MART. 10. NUM. 211, 212. 331 Woluramiz,1 Alexius canonicus Olomueemsis,« Ditricus frater Alexii, Dirislaus, Wur-scho, Zbor, Laurencius filius Ranosciri, Vlricus Sweuus, Fridericus iudex provincialis, Hermannus plebanus ecclesie sancti Nicholay in Znoym. Acta sunt hece anno Domini millesimo CC°LX°, datum in Luca in die sancti Mathie, apostoli gloriosi. 5 Sigillum: ecclesiae fi. e. monasterii] Lucensis e medio chartae replicatae sinistrorsus in fills cannabinis aliquantulum laesum appendet. Vide Sigilla num. 3, 23. 212. Přemysl Otakarus II., dominus regni Bohemiae, dux Austriae et marchio Morauiae, monasterio in Waldsassen eandem atque pater eius {Venceslaus I, J, rex Bohemiae, im~ io munitatem ah iudiciis saecularibus indulget nec non homines monasterii a pecuniis pro vulneratione iudicibus solvendis et ab aliis quibusdam oneribus absolvit. In Starý Hrádek 1260 [ante mart. 10J.1 Autographum in membrána scriptum in archivo publico Monacensi (sign. KU Waldsassen 57) asservatur (A). — Apographum cum quadam lectionum varietate (graviores varietates 15 m notis vide) insertům est confirmaiioni Venceslai II., regis Bohemiae, Prague 1284 mart 6 datae (Reg II, pag. 565 num. 1310), cuius confirmationis autographum in eodem archivo (sign. KU Waldsassen 97) asservatur (B). Reg: Reg B III, pag. 156 (ad a. 1260 ponitur). — Böhmer, Add. sec, pag. XXXVI s. num. (idem). — Reg II, pag. 94 num. 249 (ante apr. eiusdem a. ponitur). — Gradl, Monumenta, 20 pag. 86 num. 240 (ad a. 1260 ponitur). — Schlesinger, UB der Stadt Saaz, pag. 4 num. 29 (ad apr. 1260 ponitur). Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 354 n. 267, pag. 394 n. 469. Scriba: P II 40 = destinatarii (ordinis Cisterciensis) proprius, qui non solum in monasterio Waldsassensi, sed etiam in monasterio Plasensi (cf. num. 137) munere suo fungebatur. Cf. 25 Exempla script, num. 1 a, 20. Dictator: destinatarii (ordinis Cisterciensis) proprius, qui magna ex parte, non autem plane (vide duos Ultimos articulos dispositionis formulae), verba chartae Přemysli Otakaři II. in Plasy 1257 oct. 24 monasterio Plasensi datae (num. 137) sequitur, quae typis minoribus exprimuntur. 30 Discrepantiae inter A et B retractatione textus chartae A in cancellaria Venceslai II. regis, ubi B scriptum est, explicari possunt. Vide: II. 1 a, P. O. II. H [I]n° nomine sancte et individue trinitatis amen, g Pre mizl, dei gratia dominus regni Bohemorum, dux Austrie, marchio Moravie, univer[|sis presentem paginam inspecturis in perpe- 35 211. a) Ita A. — ") Littera ,v' ex quadam alia littera correcta est A. — c) Littera ,V cum caudu quadam super linea dueta est A. — d) Ita A, fortasse pro ,rectorc. — e) Littera ,c' ex ,e' correcta est A. Fortasse Liutoldus. 332 NUM. 212. 1260 ANTE MART. 10. tuum. [R]egia regum nos credimus complacere, si eos, qui eius* * specialiter obsequiis devoverunt, ab improborum et malignorum ad||inventionibusc et machinationibus defensamus.** [G]uma igitur pie recordations patris nostri, quondam regis Bohemorum,8 vestigiis inherere salubriter debeamus, notum esse || volumus tarn presentibus quam futuris, quod sicut dictus pater noster homines improbos et malignos ad solam maliciam et mendatia sapientes suis 5 moliminibus et iudiciis minus rectis* fratres ecclesie de Waltsassen nec non et homines eorumdem in nostris districtibus commanentes ad iudicia extraordinaria pertrahentes et eos rebus suis per iniusta iudicia defraudantes cohercuit, sicut eorum exegit* e criminum magnitudo, ita et nos, ne tale aliquid a nostris iudicibus et beneficiariis in posterům presuma-tur, unde possit eorumdem fratrum pax et tranquillitas perturbari, ut nec in Saiz nec in alio ullo 10 loco stent iudicio seculari, nisi coram* nostra serenitate aut coram eo, cui nostras super hoc vices conmiserimus-'' speciales, valeant conveniri, et ne dictorum fratrum homines, sive involuntarie a se ipsis, sive per violentiam ab aliis vulneratos vel OCCÍSOS, se iudicibus et beneficiariis predictis presentent, reddimus absolutos et pecuniam ipsis consuetudinarie iudicibus pro huiusmodi vulneratione solvenrlam auctoritate presentium in perpetuum magnifice indulgemus 15 et ne alicui beneficiario nostro seu magistro venatorum pro ducendis retibus sint astricti et ne persone aut familia predictorum fratrum intrantes et exeuntes terram nostram sive pro educendis victualibus seu in ducendis lignis per rivum, qui dicitur Egra, sive alias undecumque versum^ theloneum solvere conpellantur, omnimodis inhibemus. Ut igitur hec tam pia nostra concession omnibus manifesta et nemini sit occulta, 20 cartam hanc inde conscriptam sigilli nostri munimine roboratam ac testium annotatione munitam per singulos annos saltern sepedictis iudicibus nostris eV beneficiariis,1 qui pro tempore fuerint, volumus et iubemus exponi, ne concessa prefatis fratribus gracia et libertas per ignorantiam seu negligentiam obsolescat. Testes sunt: Bauwirfc de Strakoniz maior camerarius/ Gerrois™ castella-nus Pragensis, Scesc" iudex curie, Ratmirus et frater0 suus Boiezlaus,0 Andreas dapifer, Riwi- 25 nus de Radoniz, Wazlaus de Winar et alii quam plures.* Acta autem sunt hec anno ab incarnatione Domini M°CC°LX°, indictione tercia, datum in Castello Veteri per manus notariorum nostrorum magistri Arnoldi et magistři Vlrici. Sigillum: in filis sericis, quorum nihil restabat, appendebat; nunc avulsum el deperditum est. 212. °) Ad litteram maiorem depingendam spatium vacuum relictum est A. — *) Vox ,se' 30 omissa est A, B. — c) ,inpetitionibus' legitur in B. — <*) ,deffendamus' legitur in B. — e) Scriba primům ,exigiť scripsit, postea atramento alio correxit sine rasura A. — f) ,omiserimus' A. — b) ,usum' legitur in B. — Ä) Scriba primům ,concessimus' scripsit et sine rasura correxit A. — íť) Deest in B. — fc) ,Bawarusť legitur in B. — l) Scriba primům ,camerius' scripsit, sed in scribendo correxit A. — m) ,Gerros' legitur in B. — ») ,Sceso' legitur in B. — 00) ,Bohuzlaus frater suus' 35 legitur in B. J) Magister Ulricas, qui in hac charta munere notarii Přemysli Otakaři II. fungitur, enim 1260 mart. 10 notarius Stiriae erat, sicut ex charta eiusdem principis tunc Viennae monasterio Runensi data (Reg II, pag. 94 num. 246 et suo tempore in regestorum serie huius tomi) clare patet. Chartae nostrae ante mart. 10 insertae etiam titulus Otakaři respondet, etenim tilulo ,dux Stiriae' Hie a mense 40 (ipr. a. 1260 demum utebatur. — 2) Venceslai I. 1260 MART. 15. - 21. NUM. 213, 214. 333 213. Alexander IV. papa omnibus, qui ecclesiam domus Dominici sepulchri in Zderaz visitaverint, indulgentias concedit. Anagniae [1260] mart. 15. 5 Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům Dominici sepulchri in Zderaz, sign. L IV ŘKřb Zderaz num. 10) asservatur (A). Reg: Reg II, pag. 94 num. 247. — Polthast II, pag. 1449 num. 17812. In superiore margine autographi locus rasus apparet. In chartae replicatae margine dextro „Iacobus de Meuania", inferius „In", in tergi chartae margine superiore „Robertus de ío Tarento, hostiarius et familiaris domini Iordani f?/* legitur; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. In tergi chartae margine inferiore parte dextra manu saec. XIII.—XIV. (fortasse destinatarii) scriptum est: „ Indulgence C dierum" (B). In chartae replicatae parte dextra nota „Ra" manu saec. XV.—XVI. scripta est. B Alexander | episcopus, servus servorum dei, universis Christi fidelibus presents tes* litteras* inspecturis* salutem et apostolicam benedictionem. Vite perennis |j gloria ... collaudetur.1 Rogamus ... iniungentes, quatinus ad ecclesiamc sepulchri Dominici de Desras,c Pragensis diocesis, que in honore beati Petri, principis aposto-lorum, constructa esse dinoscitur, imploraturi a Domino veniam delictorum in humili-tate spiritus accedatis.1 Nos enim ... confessis,1 qui cum debita reverentia ac devotione 20 ad eandem ecclesiam in eiusdem principis ac Resurrectionis dominice festis et* ine anniversario« die dedicationis predicte ecclesie accesserint annuatim, centum dies de iniuncta... relaxamus.2 Datum/ Anagnie idibus martii, pontificatus nostri anno sexto/ Bulla: Alexandři IV. papae in filis sericis flavi et rubri coloris illaesa appendet. Cf. Diekamp 25 IV, pag. 530 n. 3, pag. 532, hjp. I. 214. Alexander IV. papa [Reinhero], abbati de Kladruby, priori de Kladruby et [Gode- 313. a) Litterae ,pres' in loco raso scriptae sunt A. — 6"&) Inter ,litteras' et ,inspecturis' locus rasus cca 10 mm latitudinis apparet, etiam litterae ,ris' in loco raso scriptae sunt A. — c"c) Signis 30 reclamationis post verba ,ecclesianť et ,Desras' positis ordo verborum mutatus est; post verbum ,Des-ras* locus rasus latitudinis cca 50 mm apparet, quem scriba linea ab ultima ,s' dueta explevit A. — <*) In loco raso obscuriore atramento scriptum est A. — e'e) Ductus singulárům litterarum obscuriore atramento suppleti sunt A. — f-f) Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. l) Vide CDB IV, pag. 374 num. 210. — *) Vide CDB IV, pag. 158 num. 70. 334 NUM. 214, 213. 1260 MAUT. 21. - ANTE M. APR. hardo] (?), praeposito de Chotěšov (Guteseowe), mandát, ut querimoniam Alberti, epi-scopi quondam Ratisbonensis, contra Fridericum de Eutingen audiant et decidant. Anagniae [1260] mart 21. Aulographum in membrána scriptum in Museo Germanico Norimbergae (sub dato suo) asservatur (A5 Ed: Ried, Cod. dipl. Ratisb. I, pag. 454 num. 477 (ex A). Reg: Reg B III, pag. 148. - ■ Potthast II, pag. 1449 num. 17815. In autographi angulo superiore dextro „sa" (?) duabus lineis deletum, in chartae replicatae. parte dextra ,,Thes;" seu ,,Th. S." (cf. num. 113), in tergi parte superiore „Eunutriufs]", in angulo superiore sinistra ,y' I eg i tur: quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. io Imaginem phototypicam a procuratoribus Musei Germanici gratanter accepimus. Alexander episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis . .2 abbati et ..8 priori de Cladrup et . .,4 preposito ecclesie de Gutes||cowe, Pragensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Conquestus est nobis venerabilis frater noster A.,5 episcopus quondam Ratisponensis, |j quod Fridericus de Eutingen, miles Ratisponensis 15 diocesis, quandam pecunie summam, vini, bladi et annone quantitatem |j et res alias, quas fiducialiter deposuerat apud eum, contra iustitiam detinet et sibi reddere contra-dicit. Ideoque discretioni vestre ..., quod decreveritis per censuram ecclesiasticam ... observari.6 Testes autem, ... subtraxerint, censura simili appellatione ... perhibere.6 Quod si non omnes ... exequantur.6 Datum Anagnie XII kalendas aprilis, 20 pontificatus« nostri anno sexto." Bulla: in filis cannabinis appendebat; sed avulsa et deperdita est. 215. Přemysl Otakarus IL, dominus [regni] Bohemiae, dux Austriae et marchio Mora-oiae, hospitali s. Francisci Pragae possessionem villae Jeneč nec non iuris patronatus 25 ecclesiae in Řevnice, quae omnia pater eius Venceslaus I. predicto hospitali contulit, confirmat, donationis chartám eiusdem inseri faciens. — [1260 ante m. apr.].1 Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archioum Crucigerorum cum stella rubea Pragae, sign. 382 (28135)) asservatur (A).— Apographum exstat in cod. mnscro chart. 30 214. 00) Verbis competenter distentis, ut ultima tinea expleretur, scriptum est A. l) Aulographum primitus certe in archivo episcopatus Ratisbonensis asservabatur. — 2) Rein-hero. — s) Nomen ignoramus. —«) Fortasse Godehardo. — s) Albertus. — *) Vide CDB IV, pag. 125 num. 41. 1260 ANTE M. APR.. NUM. 215. 335 saec. XVII. (1654), qui „Liber aureus" appellatur, ibidem (sign. VI7, 202) asservato, pag. 37—38 (B). Imago phoiotypica: Kniha památní na sedmisetleté založení č. křížovníků s červ. hvězdou, tab. XXXI. 5 Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 356 n. 273. In tergo chartae manu saec. XIII.—XI V. scriptum legitur: „Super villa, que dicitur Ienecz, et ecclesia in Rewnicz datis hospitali" (G). Scriba: P II 36 destinatarii proprius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 15. Dictator: destinatarii proprius, quem singulae voces, quas ex antiquioribus charlis Crucigerorum io hausit, atque modus stili minus aptus indicant. Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Crucigeri cum Stella rubea (K). ü Primuzel,0 dominus* Bohemie,0 dux Austrie et I marchio Morauie, omnibus Christi fidelibus imperpetuum. Cuma omniac predecessores nostri generis et honoris cir||ca ecclesias et pia loca divino afflati spiritu liberalitate regia fecisse noscun- i5 tur, favore debeamus benivolo psequi,* maxime tarnen hospitale sancti Francisci Pragense,e quod clare || memorie Wencezlaus, Bohemorum rex, ac soror eius Agnes, amita nostra/ monasterii sancti Francisci, ordinis sancte Clare, magnifice suis sumpti-bus construentes, amplis prediis ditave||runt, favore prosequi volumus ampliori. Hinc* est, quod villam Ients cum omnibus suis pertinentiis ius quoque patronatus 20 ecclesie in Reueniz ac ipsam ecclesiam, que predictus pater noster eidem hospitali et fratribus liberalitate regia contulit, sicut in privilegio, quod super hoc conscribi iussit ac sigillorum suorum munimine roborari, quod et huic confirmationi nostre de verbo ad verbum inseri fecimus, cognoscitur manifeste, eidem hospitali et fratribus perpetuis temporibus, quemadmodum predictus pater noster contulit, confirmamus. 25 Verba autem donationis patris nostri hec sunt: g Wencezlaus« dei i gratia quartus Bohemorum rex, etc.2 Ut" autem hec nostra confirmatio cunctis temporibus valeat inconvulsa, presentem cartam scribi iussimus et in argumentum presentium ac memoriam futurorum sigillorum nostrorum fecimus apensione signari. Huius rei testes sunt:? Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae el Stiriae, in filis sericis flavi et 30 rubri coloris fere illaesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 215. *) Littera maior atramento violacei coloris picla est A. — bb) IIa formula devotionis nec non voce ,regni' omissis A. — c) Post vocem ,omniac vox ,que' supplenda est A. — d) Ita pro ,prosequľ A. — «) ,Pragen' A. — f) Post ,nostra' vox ,soror' videtur deesse A. — ') Nomina testium et dati formula, quamquam in parte chartae inferiore super charta replicala spatium unius totius linear ;í5 vacuum relictum est, omissa sunt A. *) Charta scripta est temporis spatio, quo Přemysl Otakarus II. titulo ducis Stiriae consequenter non utebalur, id est a maio ex. a. 1254 usque ad apr. in. anni 1260, exclusa sane sententia scribam chartae (qui destinatarii proprius erat) titulos Přemysli generatim (vide notam b-b) ignoravisse. — a) Sequitur tenor chartae Venceslai I. regis in Starý Hrádek 1253 aug. 16 datae (Al), CDB IV, pag. 40 481 num. 288. 336 NUM. 216. 1260 ANTE APR. 3. 216.+ Egidius de Üpa, dominus castrorum Üsov et Švábenice, camerarius de Bitou, hospi-tali suo noviter in civitate Üpa constructo bona expresse nominata confert et hospitale domui Dominici sepulchri in Zderaz subdit, petens Johannem, episcopum Pragensem, ut haec omnia confirmet. 5 In Úpa 1260 {ante apr. 3J.1 Apographum insertům est conflrmationi Venceslai IL, Bohemiae et Poloniae regis, datae Prague 1301 ian. 6 (CIM II, pag. 132 num. 71), cuius conflrmationis autographum in membr. scriptum dubiae fldei in SUA Prague (archivům Dominici sepulchri in Zderaz, sign. L IV ŘKřb Zderaz num. 31) asservutur (B).— Alterum apographum insertům est vidimationi Petri, 10 archidiaconi Horsoviensis, in ecclesia Pragensi offlcialis curiae archiepiscopalis, Pragae 1359 dec. 11 datae, per Ulricum, natum Hermanni de Zhořec,clericum Pragensis dioecesis, notarium publicum, conscriptae (Reg VII, pug. 228 num. 345), cuius vidimationis autographum in membr. scriptum ibidem (sign. L IV ŘKřb Zderaz num. 121) asservutur (C)? Ed: CIM II, pag. 33 num. 9 (ex B). Í5 Reg: Reg II, pag. 95 num. 250 (mendose ad autographum chartae revocutio fit). Lit: Lippert, Gesch. der Studt Trautenau, pag. 9 (nomina villarum tractantur). — Šimák I. 5, pag. 880—881 (item). — Hrabová-Beneš, Nejsturší listiny, pug. 113—114 (translatio maioris partis chartue in linguum Bohemicam). Dictator: seu ignotus, seu Svutobor, inter testes noturius Egidii memorutus; sed etiam cancella- 20 riue episcopi Pragensis Johannis manifestae proprietates slili in charta occurrunt, ut textům huius chartae cum Johannis chartu 1260 apr. 3 (num. 217+) Pragae data comparuntibus upparet. Quiu notarius episcopi particeps chartae conficiendae fuit, etiam vestigiu stili communis (praecipue in unuthematis formula) facillime explicuri possunt pariter atque in testium formu- 25 la, quae in verbis „filius domini Egidii" obliviscitur chartám ab editore ipso (cf. „ego Egidius de Vpa") esse datam. In vidimatione C verba usitatissima„prior... ostendit... litteram ... non rasám, non cancella-tam... nec in aliqua sui parte viciatam vel suspectam" vix fide digna esse habendum est, licet chartae fundamentům verum fuerit atque charta sigillo (vide notam 2) sincero munita sit. 30 Suspicio his argumentis videtur fulciri: Confirmatio B, in qua primum textus huius chartae nunc asservatur, scripta est manu, quae nusquam ulibi in Venceslai II. chartis occurrit; igitur haec confirmatio pro sincera haberi certe non polest, quia (quod ad scripturam attinet) fortasse destinatarii propria est. Chartum Johunnis episcopi Pragae 1260 apr. 3 datam et simul cum charta nostra in B confirmutum (vide num. 217+) augmentis postea insinuatis vitiatam esse 35 verisimillimum est. Quae augmentu accuratius statuere non audemus. Vide: II. 3, Zderaz (C), 4, De chartue upud nobiles usu (V). In nomine sancte et individue trinitatis amen. Cum testante scriptura opera pietatis exhibita« in terris multiplici fructu a deo recompensentur in celis,3 etö ideo merito illa debemus in vita transitoriac operari, de quibus ante tribunal superni iudicis 40 constituti possimus in mansione perpetua gloriari, notum igitur facio universis pre-sentibus ac futuris, quod ego Egidius de Vpa, tarn de Vsow quam de Swabenicz castrorum dictus dominus, in dignitate* camere Wetouiensis constitutus, attendens 1260 ANTE APR. 3. NUM. 216. 337 virorum religiosorum consilia ob remedium anime mee uxorisque Margarete necnon filiorum meorum ceterorumquee antecessorum meorum0 hospitali meo, noviter con-structo in civitate Vpa vulgariter dicta, confero duas villas Lufccze nomine et Debrny/ molendinum unum, laneum unum, decimum denarium in Vpensi provincia de culpis 5 omnibus perpetratis, plenitudinem decimarum de cunctis proventibus in curbs propriis omnibus provincia in eadem, duas capellas addendo, unam contiguam ibidem hospitali, secundam in civitate Brusnycz^ cum suis attinenciis in perpetuum possidere; prefatumque hospitale subdidi domui ZderaziensiA iuxta Pragam venerabilium fratrum Cruciferorum; que domus habet respectum ad locum sanctissimum Ierosolimitanum, lo in quo corpus Dominicum requievit. Nulli igitur omnino hominum liceat hoc privilegium infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis vero hoc attemptare presump-serit, iram omnipotentis dei et beatorum apostolorum Petri et Pauli se noverit in-cursurum. Attamen cum presens etas malignandi sit causa et studeat dolum cudere pocius quam simpliciter ambulare et non timeat se iram superni iudicis sustinere, ideo is duxi presencia negocia in lingwis* testium reponi et mei sigilli munimine firmiter roborari, ne cuiuspiam versucia in posterům debeant commoveri,* petens venerabilis in Christo patris Iohannis,' dei gracia Pragensis episcopi, benivolenciam humiliter ac devote, quatenus presentes faciat sui sigilli robore*' confortare et° ut duplici™4 con-firmacione cercior collacio teneatur. Huius rei sunt testes: dominus Witecw de Vpa 20 filius domini Egidii benefactoris presencium, Swatobor notarius eiusdem domini, Dobostoy de Cyrnoticz,0 Streluk de Popkowicz,*» Blasata« de Swabenicz, MiroslaW de Holows, Sulislaw de Slupen, Zauid de Cirnocicz5, Predbor etiam de Cirnocicz,s Benec de Creczow, Iacob* de Zlauatin" in Morauia, Swos^ Lubiz,™ Alber iudex de Vpa, Hospic villicus domini Egidii, Hincze ricznic de Vpa. Datum in Vpa anno 25 Domini millesimo ducentesimo sexagesimo.^ 216.+ «) ,exibita' C. — ») Deest in C. — c) ,transsitoria' C. — ") ,digte' B. — e) ,ceterumque C. —f) ,Debrni' C. — ,Brusnicz' C.— A) ,Sderaziensi' C. — *) ,ligwis' C. — *) ,omoveri' B. —l) ,V C. — ,roborare' C. — m) ,dupplici' C. — ») ,Vitec' C. — °) ,Cirnoticz' C. — *>) ,Popcouicz' C. — a) ,Blazata' C. — r) ,MirosIau' C. — s) ,Cirnosicz' C. — f) ,Iacub' C. — ") ,Slauetin' C. — so v) ,Suos' C. — w) ,Lubis' C. — *) ,Ospaľ C. — v) thX"' C. 1) Charta haec simiil fere videtur esse confecta cum charta Johannis, episcopi Pragensis (num. 217+), in qua ad chartám nostrum aperte alluditur; cf. etiam, quae in nota 1 editionis chartae modo dictae de mutatione possibili cum temporis nota 1260 maii 22 dicuntur; quue si itu essent, etium conclusiones ad notam temporis stutuendum chartae huius pertinentes mutandue essent. — 2) Petro 35 Horsoviensi teste charta Egidii ,sigillo oblongo, tripartito, vel quasi ad modum clipei, de alba cera, pendenti in fdis sericis glauci et rubri colons' sigillata erat. Sigillum hoc modo describitur: ,in quoquidem sigillo ymago quasi unius hominis armati, in boreto stans et in utraque manu signum quasi unius clipei tenens ante se, in quo quidem clipeo quatuor tele sive sagitte in modum crucis videbantur; littere vero circumferenciales eiusdem sigilli, ut prima facie apparebat, que 40 propter vetustatem et fracturam unius particule dextre partis superioris eiusdem sigilli legi et describi poterant,per omnia tales erant: + S. Egidii camerarii Oclocls' ( = fortasse Betoviensis).— 3)Cf. Luc. 8,8,—4) Vide chartám Johannis, episcopi Pragensis, Pragae 1260 apr. 3 datam (num. 217+). 338 NUM. 217. 1260 APR. 217 + Johannes, episcopus Pragensis, donationem bonorum expresse nominatorum ab Egidio de Üpa hospitali in Üpa lactam confirmat, subiectionem eiusdem hospitalis domui Dominici sepulchri in Zderaz approbans. Prague 1260 apr. 3.1 Apographum insertům est confirmationi Venceslai II., Bohemiae et Poloniae regis, Pragae 1301 ian. 6 datae (CIM II, pag. 132 num. 71), cuius confirmations autographum in membrána scriptum dubiae fidei in SÜA Pragae (archivům Dominici sepulchri in Zderaz, sign. L IV ftKřb Zderaz num. 31) asservatur (B). Reg: Reg II, pag. 95 num. 251 (mendose ad autographum chartae revocatio fit). Lit: Dušková, Formulář Tobiáše z Bechyně, pag. 59 (prooemium chartae tractatur). Dictator: cancellariae Johannis episcopi proprius. Pro certo haberi potest fundamentům huius chartae sincerum esse. At verisimiliter coniciendum est non esse asservatam chartae formám genuinam. Consideranda sunt enim, quae sequuntur: 1) Charta asservata est in Venceslai II. confirmatione (vide superius), cuius sinceritas pro explorata haberi non potest: scribae manům ignoramus, itaque excludi non potest chartám apud suum destinatarium confectam esse. 2) Expressu revocatio fit ad Johannis episcopi chartám Pragae 1260 maii 1 datam (num. 222+), i. e. posteriorem, nisi quidem commutationem nolae temporis faciendam (vide inferius notam 1) accipiamus. 3) In charta Egidii de Üpa, quae arte cum nostra cohaeret (num. 216+), „Capelle" in Üpa et Brusnice commemorantur, at in hac charta „ecclesie parrochiales" nominantur. 4) Per litleras Martini IV. papae Orvieti 1283 iun. 3 datas (Reg II, pag. 557 num. 1294) monasterio in Zderaz possessio duarum solum ecclesiarum in ipsa Üpa confirmatur, non autem etiam ecclesiae in Brusnice, quam-quam in Us ad chartám ipsius Egidii de Üpa modo dietám expressa revocatio fit. 5) Secundum v. d. Sedláček, Místop. slovník, pag. 73, ecclesiae parochialis in Brusnice mentio fit demum a. 1354. Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (O), 3, Zderaz (D). Io.,2 dei gracia Pragensis episcopus, omnibus presentes litteras inspecturis salutem in Domino sempiternam. Pie postulacio voluntatis effectu debet prose-quente compleri,05 ut et devocionis sinceritas laudabiliter enitescat et utilitas postulata vires indubitanter assumat. Eapropter universitati vestre tenore presencium volumus esse notum, quod, cum vir nobilis Egidius de Vpa donacionem, quam pro suorum et Margarete, uxoris sue, et filiorum ac universorum progenitorum ipsius peccatorum remedio hospitali et magistro ac fratribus de iam dicto Vpa fecerit liberaliter et benigne, conferendo eis iure hereditario perpetuo possidenda in Lubcze et Debrni duas villas, molendinum unum et laneum unum, decimum denarium de culpis in Vpensi circuitu toto et decimas plenas de cunctis araturis et curiis suis ac universis ipsarum araturarum et curiarum proventibus, quas habet et habebit in Vpensi universo circuitu iam prescripto, nec non duas ecclesias parrochiales, in Vpa videlicet et Brusnicz, cum omnibus earumdem ecclesiarum pertinenciis designando villas ex nominibus ipsarum, que iure parrochiali pertinent ad ecclesias iam predictas et debeant eternaliter perti- 1260 apr. 3. - 4. NUM. 217, 218. 339 nere, prout in quibusdam aliis litteris nostris super hoc specialiter editis plenius continetur,3 in nostra presencia publicasset,0 4 petens humiiiter ac devote, ut nos id confirmacionis nostre dignaremur munimine roborare, assensum nostrum" super hoc datum in nostre confirmacionis litteris exprimendo, hoc adiecto, quod scilicet hospitale predictum de Vpa et magister ac fratres ipsius cum omnibus bonis suis habitis et habendis subiecti erunt et esse debent monasterio Zderaziensi, ordinis sepulcri Dominici, extra muros civitatis Pragensis situato, in perpetuum in spiritualibus et temporalibus pleno iure, nos eiusdem nobilis iustis et honestis postulacionibus incli-nati, subiectionem premissam in omnibus et per omnia approbantes, ecclesiarum, villarum, decimarum, lanei, molendini et omnium aliorum, de quibus superius mencio habita est, racionabilem et salubrem donacionem factam modo premisso pietatis intuitu auctoritate, qua fungimur, ex čerta sciencia confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus,* assensum nostrumc super hoc sibi datum, huius scripti testimonio ostendentes. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc nostre confirmacionis paginam infringere aut ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc* attemptare presumpserit, indignacionem omnipotentis dei et beatorum apostolorum Petri et Pauli ac sanctorum Viti, Wencezlai atque Adalberti martirum et nostram se noverit incursurum, ut transeat cum Datan et Abiron, quos terra vivos absorbuit, et cum Iuda, traditore Domini, et cum hiis, qui dixerunt domino deo: Recede a nobis, scien-ciam viarum tuarum nolumus.5 Actum et datum Prage in vigilia Pasce, anno Domini millesimo ducentesimo sexagesimo, indiccione tercia. 218. Přemysl Otakarus 11., dominus regni Bohemiae, dux Auslriae et Stiriae marchioque Moraviae, ciuibus suis de Opava decimam f?),1 quae de tabernis semper reddita est, relaxat. In Písek (?)* 1260 apr. 4. Apographum exstat in Copiario civitatis Opaviensis saec. XVII. in OA Opava (archivům civitatis, sign. I B b 9) asservato, fol. 2—2v num. 3 (B). 217.+ a) ,opleri' B. — ») »publicasj' B. — <•) ,nr' B. — .omunimus' B. — «) Deest B. l) Quo modo haec charta et charta eiusdem editoris Pragae 1260 maii 1 data (num. 222+) concordent, considerantibus opinari licet in huius chartae notatione temporis errorem esse scribae, qui post vocem ,Pasce' illam ,Pentecostes' omiserit. Si haec coniectura pro flda accipi possit, ad 1260 maii 22 charta nostra pertineat. Quo accepto discrepantiae hic (vide superius in apparatu, art. 2) tractatae nihil iam valeant. — a) Johannes. — 3) Hoc loco aperte ad chartám Johannis, episcopi Pragensis, Pragae demum 1260 maii 1 datam (num. 222+) revocaiio fit; cf. superius in apparatu sub art. 2 nec non in nota 1. — *) Vide chartám Egidii de Úpa in Úpa 1260 [ante apr. «?/ datam (num. 216+). — ») Job 21, 14. 340 NUM. 218, 219. 1260 APR. 4. - 17. Ed: CDM III, pag. 277 num. 287 (ex B, ut asseritur, potius autem ex alio quodam apographo). Reg: Böhmer, Add. sec., pag. 435 num. 115. — Bischoff, österreichische Stadtrechte, pag. 157s. num. — Kopetzky, Regesten, pag. 120 num. 85. — Reg II, pag. 95 num. 252. —CDS VII. 2, pag. 87 num. 1040. Lit: KK, pag. 260—261. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 333, 335—336. 5 Dictator: magister Arnoldus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (MM), 5, De chartae apud civitates usu (L). Nos Otacharus qui et Premizel, dei gratia dominus regni Boemiae,* dux Austriae et Stiriae et marchio Moraviae, universis hanc literám inspecturis notum esse volumus, 10 quod nos de singulari misericordia et amore cum gratiae plenitudine et favoris dilectis civibus nostris de Opavia decimam,0 quae de tabernis semper reddita est, relaxavimus et liberos ipsos perpetuo dimisimus ab eadem, ut ad solutionem ejusdem non tenean-tur de cetero obligati. In cujus rei testimonium et cautelam ipsis damus praesens instrumentum sigilli nostri munimine roboratum, nobilium nostrorum nominibus, 15 qui ibi aderant, subnotatis: Wocco de Rosenberh, Jerosius, Benesius, Ratmirus, Ulricus pincerna, Hermannus camerarius Bohemiae, Beznatac et alii quam plures. Actum et datum in Piezck,«* anno Domini M0C°C0LX°, in die sanctoe Pascae. 219. Atexander IV. papa [Brunoni], episcopo Olomucensi, et [Henrico ?], abbati de 20 Plasy, mandát, ut querimoniam Alberti, episcopi quondam Ratisbonensis, contra Karo-lum de Lengenfeld (Letenchenuolt) audiant et decident. Anagniae [1260] apr. 17. Autographum in membrána scriptum in archioo publico Monacensi (sign. HSl Regensburg 130) asservatur (A). 25 Ed: Ried, Cod. dipl. Ralisb. I, pag. 455 num. 478 (ex A). Reg: Reg B III, pag. 148. — Potthast II, pag. 1450 num. 17829. In autographi chartae replicatae parte dextra „P. Angli", in tergi parte superiore „Eunufrius'* legitur, quae omnia in cancellaria apostolica uidentur esse scripta. 218. a) ,Boem' B. — b) Post nomen ,Opavia' spatium vacuum fere 5 litterarum relictum est 30 in B; in CDM vox ,cuppam' e coniectura suppletur, sed vocem ,decimam' melius quadrare putamus. — c) .Beznaca' B; nomen correximus lectionem in CDM sequentes. — A) ,Prezik' B; nomen iterum correximus lectionem CDM sequentes. — «) Vox ,sancto', quae in B legitur, vix in autographo chartae esse potuit. Vide notam b. — a) Vide notam d. 35 1260 APR. 17. - 26. NUM. 219, 220. 341 Alexander episcopus, servus servorum dei, venerabili frátri .Olomucensi episcopo, et dilecto Alio.. ,2 abbati |j de Plaz, Pragensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Conquestus est nobis venerabilis frater noster A.,3 episcopus || quondam Ratisponensis, quod Carolus de Letenchenuolt et quidam alii laici Ratis- 5 ponensis civitatis || et diocesis nuntios suos ad sedem apostolicam venientes et redeun-tes ab ea quibusdam pecuniarum summis, litteris apostolicis4 et rebus aliis ad eundem spectantibus contra iustitiam spoliarunt. Ideoque discretioni vestre ... fine debito decidatis, facientes ... observari.5 Testes autem ... subtraxerint, censura simili, appellatione ... perhibere.5 Datum" Anagnie XV kalendas maii, pontificatus to nostri anno sexto.* Bulla: in filis cannabinis appendebat; sed avulsa el deperdiia est. 220. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, monasterio in Břevnov terram cocorum in villa Kuromrtvy (Curomirtwi) 15 confert. Prague 1260 apr. 26. Aulographum in membrána scriptum in SUA Prague (archivům monasterii in Břevnov, sign. ŘB Břevnov num. 34) asservatur (A). Ed: Ziegelbauer, Epitome, pag. 140—141 (ex A, ad a. 1266). — Piter, Thesaurus, pag. 63 20 num. 5 (ex A). — Fejér, CDH VII. 5, pag. 329 num. 195 (e quodam apogr.). Reg: Dobner, Monumenta VI, pag. 28 num. 46. — Böhmer, Add. sec, pag. 435 num. 117. — Reg II, pag. 96 num. 253. — Schramm, Regesten, pag. 77 num. 1. Lit: Dudik, Geschichte des Ben. Stiftes Raygern I, pag. 225 n. 41 (sinceritas chartae impugna-tur). — Urbánek, Legenda t. zv. Kristiána I, pag. 410, 489—490 (idem). — Šebánek, K otázce 25 břevn. fals, pag. 270—271 (sinceritas chartae demonstratur, specimen scripturae chartae praebelur, num. 19). — Šebánek-Dušková, Listina v c státě doby Václava I., pag. 19, 120 (origo chartae). In tergo chartae registrator Brevnoviensis mon. saec. XIII. annotavit: „Confirmacio domini regis Premizl super Chvromritvi" (A). 30 Scriba: P II 39 a = deslinatarii seu ecclesiae Wissegradensis, manui scribae P II 39 (Bartho- lomaei capellani?) enim propinquus. Exempla script, num. 1 a, 24. Dictator: destinatarii proprius, in cuius dictatu vestigia slili Brevnoviensis (vide eliam inferius notam 2) occurrunt. Non est, cur de sinceritate chartae dubitemus. 35 Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Břevnov-Rajhrad (S). 219. aa) Verbis competenler distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. *) Brunoni. — 2) Fortasse Henrico. — 3) Albertus. — 4) Litterae spoliatae necessario ad nos venire non potuerunt. — 5) Vide CDB IV, pag. 125 num. 41. 342 NUM. 220, 221. 1260 APR. 26. Premisl, dei grácia dominus regni Boemie,ff Austrie et Styrie dux, marchio Moravie, viro venerabili domino Martino, abbati in Břevnov, ordinis sancti Benedicti, eiusdemque fratribus || tam presentibus quam futuris regulärem vitam professis salutem et eterne beatitudinis glóriám promereri. Ne gesta rerum elabantur cum tempore, modernorum etas consuevit || ea litterarum testimonio perhennare. 5 Noverint igitur universi tam presentes quam futuri, quod nos pie et salubriter cogitan-tes, qualiter sanctorum precibus || et meritis in hoc seculo regni gubernacula possimus secundum preceptum Domini in quiete subditorum pacifice gubernare ac proinde ip-sius regift regum omnium gráciám obtinere, ob reverentiam viri religiosissimi, fratris Guntheri in Břevnov,1 pro cuius meritis omnipotens deus multa operatur miracula io in diversis necessitatibus ipsum inplorantibus,c necnon pro tuo servicio terram coco-rum in villa Curomirtwi tibi tuisque successoribus et monasterio conferimus perpetuo possidendam. Et ut eadem donacio maiorem obtineat firmitatem, presentibus profite-mur, quod cum non solum donacio dici possit, cum nobis pro eadem terra tu et mo-nasterium sepedictum titulo emptionis dederis ad cameram nostram centum marcas is argenti boni iuxta consuetudinem terre, hanc itaque donacionem, vendicionem et emptionem ratam et firmám habentes, presentem paginam exinde conscriptam sigillo-rum nostrorum munimine fecimus roborari. Acta sunt hec anno Domini millesi- mo ducentesimo sexagesimo, sexto kalendas maii, presentibus dominis Iarossio purgravio Pragensi, Andrea dapifero domini ducis,2 Hermanno subcamerario* et 20 aliis multis. Datum Präge per manům magistři Arnoldi, dilecti notarii nostri. Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nee non ducis Auslriae et Stiriae, in filis sericis flavi, viridis et rubri coloris f ere illaesum appendet. Cj. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 221. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchio- 25 que Moraviae, ad petitionem episcopi et decani nec non praepositi Olomucensium annotari faciens testamentům, quod Nicolaus, praepositus Olomucensis, condidit, idem confirmat. Pragae 1260 apr. 26. Autographum in membrána scriptum in SAR Olomouc (archivům cap. Olomucensis, sign. A I a 23) asservatur (A). — Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum membra- 30 naceo, in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. MK 1) asservato, jol. F 4V—F 5V (B). — 220. ö) ,Boem' A. 6) Ita A. — c) ,lo' in loco raso scriptum est A. — d) ,s' ex ,c' fortasse corr. est A. l) Cuius tumulus in Břevnov venerubutur. — 2) Andreas de Všechromy intelligilur, cui ante 1260 oct. 7 Diviš successit, vide num. 241. Tilulus Andreae (dapifer domini ducis) verte chartám 3!> in cancellaria regia non dictatam esse demonstrat. 1260 APR. 26. NUM. 221. 343 Alterum apographum eiusdem saec, praebet Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis (pars chartacea), in SAROlomouc (archivům cap,, sign, E127) asservatus, pag. 42—43 num. 50 (C). Ed: CDM III, pag. 278 num. 288 (ex A). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 435 num. 116. — Reg II, pag. 96 num. 254. Lit: Lechner, Beiträge zur Frage der Verlässlichkeit des CDM, pag. 144 num. 34 (corr. lect. CDM). — KK, pag. 261. — Šebánek, Česká listina 1, pag. 159 (rei deliberatio). Scriba: P II 44 - fortasse ecclesiae seu episcopi Olomucensis proprius. Exempla script, num. 1 a, 25. Dictator: fortasse ecclesiae seu episcopi Olomucensis proprius. Ad mart. 1 in Necrologio Olomucensi (Dudik, lieber Nekrologe der Olmützer Domkirche, pag. 529) haec memoria ad chartám nostram spectans invenitur: „Item obiit Nicolaus, prepositus tercius, qui contulit in Boemia villam Rudech et curiam suam cum attinentiis in Praga et in Morauia villam nomine Nenaconiz et XLa marcas legavit pro exsolutione Vherzi". Vide: II. 1 a, P. O. IL, 3, Olomouc, ecclesia capitularis (I). % In nomine Domini amen. I Ottakarus qui et Premizl, dei gracia dominus regni Bohemie, dux Austrie et || Styrie et marchio Morauie, honorabilibus viris..1 decano,..2 preposito totique capitulo Olomucensis" ecclesie bone voluntatis || affectum. Semper divinám clemenciam pie devocionis operibus nobis reconciliare studentes et nos ipsos ad inštanciám venerabilis || in Christo patris domini Brunonis, Olomucensis" episcopi, et vestram favorabiles offerentes, testamentům Nycholai, Olomucensis" prepositi, nobis per eundem dominum episcopum et per vos ex persona eiusdem pre-positi, quod in ultima sua voluntateb condidit, recitatum, de verbo ad verbum huic scripto fecimus annotari. Hinc est, quod idem prepositus disposuit" disposuitc villam emi pro XLa marcis argenti, quas se dicit habere in parata pecunia, et assignari preposi-ture Olomucensi" loco ville, quam alienavit ab ea;3 villas duas, Nenacuniz in Morauia et Rudech in Bohemia, cum omnibus pertinentibus ad easdem ecclesie Olomucensi" legavit, statuens, quod* duo inde habeantur* vicarii, quorum unus officiabit altare unum ad sanctum Petrům in 01omuc,e alter in ecclesia maiori similiter altare unum tenebitur officiare et iidem chorům in ecclesia Olomucensi" obligati erunt nichilominus frequentare et de predictis villis duo lumina perpetua ministrari debent ad ecclesiam Olomucensem," domum etiam suam in civitate Pragensi sitam/ cum omnibus in cir-cuitu et immediate ad earn pertinentibus ecclesie Olomucensr3 legavit, ita quod ex parte Olomucensis" ecclesie orphanis et amicis suis in X marcis nichilominus suc-curatur. Nos igitur testamentům huiusmodi gratum et ratum habentes, ad peticio-nem ipsius domini episcopi et vestram pro habundanti cautela huic pagine confirma-cionis nostre insignia dignum duximus apponenda. Ceterum, quia venerabilis in Christo pater dominus Olomucensis" episcopus una vobiscum, Herborde decane, Bartholomee archidiacone, Heydolphe, Conrade, Bartholomee, et cum pluribus Olo-mucensibus" canonicis et aliis bonis viris huic personaliter interfuit testamento, vos expressis nominibus testes super» facto huiusmodi fecimus annotari. Datum Präge anno Domini M°CCLX, VI0 kalendas maii. 344 NUM. 221, 222. 1260 APR. 26. - MAII 1. Sigillum: Přemysli, iuvenis regis nec non ducis Austriae el Stiriae, in ftlis cannabinis rubri coloris appendet; de quo paululum fragmentům tanfum restat. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 222.+ Johannes, episcopus Pragensis, precibus Egidii de Úpa inclinatus parochiam s ecclesiae de Úpa, quam hic hospitali de Úpa contulit, limitat, nomina villarum et oppi-dornm, quae ad eandem parochiam pertinere debent, enumerans. Pragae 1260 maii 1. Apographum insertům est vidimationi Petri, archidiaconi Horsoviensis, in ecclesia Pragensi officialis curiae archiepiscopalis, Pragae 1359 dec. 11 datae, per Ulricum, natum Hermanni 10 de Zhořec, clericum Pragensis dioecesis, notarium publicum, conscriptae (Reg VII, pag. 230 num. 348), cuius vidimationis autographum primitus in archivo Dominici sepulchri in Zderaz repositum iam dudum in archivo Crucigerorum cum stella rubea in SUA Pragae (sign. 500 (37/213))asservatur (B).1—Apographum B exstat in cod. mnscro chart, saec. XVII. (1654), qui „Liber aureus" appellatur, ibidem (sign. VII, 202) asservato, pag. 337—341 (C). P Reg: Reg II, pag. 1169 num. 2671. Lit: Šimák, I. 5, pag. 881 n. 2 (nomina locorum tractantur). ~~ Nový, Listiny, pag. 65 (dictator chartae statuitur). — Hrabová-Beneš, Nejstarší listiny, pag. 114—115 (translatio dispositionis chartae in linguam Bohemicam). Dictator: cancellariae episcopi proprius. 20 Petrum archidiaconum autographum chartae Johannis, sicut in B expresse dicitur, inspexisse pro certo haberi potest.2 Minus autem certi affirmaverimus, ut in B dicitur, hanc chartám „non rasám, non cancellatam et suspicione carentem" esse. Immo vero enumerationi villarum ad parochiam pertinentium nomina quaedam aseripta esse verisimiliter coniciendum est. Vide num. 217+, ubi etiam (vide ibidem notám 3) inopinata (nisi quidem explicationem ibidem 25 in nota 1 acceperimus) ad chartám nostram revocatio fit. Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (P), 3, Zderaz (E). Iohannes,ft dei grácia6 Pragensisc episcopus,0 omnibus presentes* literas in-specturis salutem in Domino. Quoniam unicume est oblivionis remedium anno- tacio literarum, idcirco universitati vestre tenore presencium volumus esse notum, 30 quod nos nobilis viri Egidii de Vpa precibus inclinati parrochiam/ ecelesie de Vpa, quam ipse de assensu nostro hospitali et magistro ac fratribus de Vpa iam dicto contulit, intuitu pietatis limitavimus et limitamus auctoritate ordinaria, qua fungimur, villas et opida,^ que ad eandem parrochiam^ pertinent et pertinebunt ac pertinere 221. ") ,01omcn' A. — Ď) Cum residuo tituli superflui scriptum est A. — cc) Ita A. — 1 In loco raso scriptum est A. — e) ,01omc' A. — ?) In loco raso scriptum est A. — 0) ,sp' A. *) Herbordo. — 2) Officium praepositi post mortem Nicolai inferius nominati, qui testante Necrologio Olomucensi [1260j mart. 1 obiit, vacabat. Vide superius in apparatu. — 8) Villae videlicet Uhřičice a Kojetín ad m., vide ibidem. 1260 MAII 1. - 4. NUM. 222, 223. 345 debent in perpetuum, instructi de nominibus ipsarum taliter exprimendo: Vpa primum et Vpa secundum, Humbrocz sive Vogschi, Antiqua villa, Porecht, Ostrosniche, Bo-letim, Lysa, Lubech, Dobrni,Ä Brusnicz cum aliis pertinenciis. Ut autem huius limi-tacionis nostre debitum nunquam varietur aut minui possit effectus, presens scriptum s sigilli nostri carractere* ad eternam istius rei memoriam fecimus insigniri. Datum Prage anno Domini* M° ducentesimo LX°,fc kalendis* maii, indiccione tercia. 223. Alexander IV. papa monasterio s. Francisci ordinis s. Clarae Pragae formám vitae a sancto Francisco beatae Clarae traditam conflrmat, tenorem eius inseri faciens. 10 Anagniae [1260] maii 4. Apographum exstat in mnscro chart, saec. XVIII. manu Johannis Floriáni Hammerschmid scripto „Monasterium s. Agnetis sacrarum virginum Clarissarum ord. s. Francisci Vetero-Pragae" intitulato, in UK Pragae (sign. I D 40) asservato, fol. 17v—18 (B). Lit: Joachimová-Votočková, Anežka, pag. 68 n. 2. 15 Dictator in prooemio et narrationis formula verba litterarum Innocentii IV. papae Assisii [1253J aug. 9 datarum (Potthast II, pag. 1242 num. 15086, vide inferius m 5) repetit, quae typis minoribus exprimuntur. Alexander episcopus, servus servorum dei, dilectis in Christo filiabus..01 abbatis-sae et sororibus monialium inclusarum monasterii sancti Francisci Pragensis, ordinis so sanctae Clarae, salutem et apostolicam benedictionem. Solet annuere... impertiri.2 Ex parte siquidem vestra fuit nobis * humiliter supplicatum, ut * vitae for*mam* a sancto Francisco beatae Clarae traditam,3 quam nos tunc in minori officio constituti approbavi-mus, prout in uteris nostris inde confectis nostroque sigillo munitis plenius continetur,4 quamque felicis recordationis Innocentius papa, praedecessor noster, et nos ad aposto- 25 licae dignitatis officium0 assumpti duximus confirmandam,6 quam etiam vos a vobis observandam perpetuo spontanee ac humiliter suscepistis, vobis confirmare misericordi- 222.+ °) ,Joannes' C. — &) Hic et inferius saepe ,ť ponitur pro ,c' in C. — cc) ,episcopus Pragensis' C. — d) Hic et inferius semper ,ae' ponitur pro ,e' in C. — e) Vox ,unicum' erronee repe-titur in B. —f) ,parochiam' C. — f) ,oppidaf C. — A) ,Dobrny' C. — *) .caractere' C. — fc-*) ,millesi-30 mo ducentesimo sexagesimo' C. — l) ,kalendas' B. *) Charta B (vide inferius) in archivo Crucigerorum Pragensium iam saec. XVII. fuit; quo modo illuc pervenerit, investigari non potest; at certum est cum ea simul illuc etiam aliam chartám ad Trutnov pertinentem (Reg II, pag. 761 num. 1769) pervenisse ambasque inter ,documenta diversa ordinem non concernentia' insertas esse. — 2) In B etiam sigillum Johannis episcopi, quo charta 35 munita erat, aceuratissime deseribitur. Sigillum ,de cera alba' erat et ,in filis sericis viridis et gilvi coloris' appensum esse dicitur. 346 NUM. 223. 224. 1260 MAII 4. - 15. ter curaremus. Vestris igitur devotis supplicationibus inclinati, huiusmodi formám vitae ac modum sanctae unitatis et altissimae paupertatis praesentibus annotatos vobis omnibus vobisque succedentibus observandam perpetuo in monasterio vestro auctoritate apostolica confirmamus et praesentis scripti patrocinio communimus. Quae est talis: In nomine Domini, incipit forma vitae etc.6 Nulli ergo ... contraire.7 Si quis 5 autem ... incursurum.7 Datum6 Anagniae quarto nonas maii, pontificatus nostri anno sexto.c 224. Alexander IV. papa monasterium sancti Františci Pragae sub apostolicae sedis protectione suscipit eique plura privilegia concedens statuit, ut iuxta morem ecclesiae 10 Romanae officium divinum ibi celebretur excepto psalterio, quod secundum consuetudinem Gallicanam dici possit; praeterea censům unius oboli aurei annuatim solvendum ei imponit. Anagniae 1260 maii 15. Apographum exstat in mnscro chart, saec. XVIII. manu Johannis Floriáni Hammerschmid 15 scripto „Monasterium s. Agnetis sacrarum virginum Clarissarum ord. s. Francisci Vetero-Pragae" intitulato, in UK Pragae (sign. I D 40) asservato, fol. 18»—19» (B). Dictator verba privilegii Gregorii IX. papae eidem monasterio Perusii 1235 iul. 25 dati (CDB III, pag. 144 num. 118) repetit, quae minoribus litteris exprimuntur. Alexander episcopus, servus servorum dei, dilectis in Christo filiabus..,* 1 abba- 20 tissae monasterii sancti Francisci Pragensis, eiusque sororibus inclusis, tarn praesentibus quam futuris, regulärem vitam professis in perpetuum. Prudentibus virginibus... enervet.2 Eapropter, dilectae in Christo filiae, vestris iustis postulationibus clementer an-nuimus et monasterium"' sancti Francisci Pragensis, in quo divino estis obsequio mancipatae,* situm in fundo, quern recolendae memoriae Wenceslaus,* rex Boemiae,6 3 ecclesiae Romanae 25 223. ") Punctum geminatum deest B. — b) Deest B. — cc) Dati formula formulis ,nulli ergo — incursurum' anteposita est in B. Agneti, quae titulům ,sororis senioris' etiam habuit. — ') Vide CDB II, pag. 38 num. 42. — 3) Principalis textus vitae formae ad nos non pervenit. — *) Vide litteras Rainaldi, Ostiensis ac Velle-triensis episcopi, Perusii f1252J sept. 16 datas, Sbaraleae Bullarium I, pag. 671 sub num. 496. —s) so Vide litteras Innocentii IV. papae Assisii [1253] aug. 9 datas (Potthast II,pag. 1242 num. 15086; cf. etiam litteras Alexandři IV. papae Viterbii [1258] aug. 27 datas (Potthast II, pag. 1416 num. 17368); litteras Alexandři papae ante 1260 maii 4 monasterio sancti Francisci Pragae datas ignoramus. — «) Integrum textum formae (regulae) vitae solummodo invocationis formula superius posita praetermissa, vide in Sbaraleae Bullario I, pag. 671 sub num. 496; in B extractus capitum I—XII 35 regulae cum nota ,Quia vero est [regula] fusa, brevitatis ergo ipsa verba regulae ommitto et solum capita, in quibus quid agatur, hie appono' exstat. Sequuntur haec verba: ,Post confirmatio-nem harum regularum ita concludit papa Alexander 4.'. — ') Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 1260 MAII 15. NUM. 224. 347 concessit, et tam idem rex quam bonae memoriae Joannes, Pragensis episcopus,4 de assensu capituli sui* pietatis intuitu plenariae libertati donarunt, sicut in eorum litteris super hoc confectis dicitur plenius contineri,5 in ius et proprietatem beati Petri ac sub nostra et apostolicae sedis protectione suscipimus et praesentis scripti privilegio communimus. Inprimis siquidem 5 statuentes, ut formula pauperum dominarum, quam beata Clara a sancto Francisco sus-cepit8 ibidem perpetuis temporibus inviolabiliter observetur.* Liceat quoque vobis personas liberas et absolutas e saeculo fugientes ad conversionem recipere et eas absque contradictione aliqua retinere. Prohibemus insuper, ut nulli sororum vestrarum post f actam in monasterio vestro professionem fas sit de eodem* discedere, discedentem vero nullus audeat retinere. Pro consec- 10 rationibus vero altarium,* sive pro oleo sancto, vel alio ecclesiastico sacramento nullus a vobis sub obtentu consuetudinis vel alio modo quidquam audeat extorquere, sed* omnia gratis aucto-ritate nostra vobis episcopus dioecesanus impendat; alioquin liceat vobis haec eadem auctori-tate recipere a quocumque malueritis catholico antistite gratiam et communionem sedis apostolicae obtinente. Quia vero interdum dioecesani« episcopi copiam non habetis, si quem episcopum 15 Romanae sedis, ut diximus, gratiam et communionem habentem,0 de quo plenam notitiam habeatis, per vos transire contigerit, ab eo benedictiones sororum, vasorum et vestium et consecrationes altarium* recipere valeatis. Cum autem generale interdictum terrae fuerit, liceat vobis clausis ianuis,* excommunicatis et interdictis exclusis, non pul satis campanis* divina officia celebrare. Obeunte vero te nunc eiusdem loci abbatissa vel earum aliqua, quae 20 tibi* successerit, nulla ibi qualibet surreptionis astutia seu violentia praeponatur, nisi quam sorores communi consensu vel earum maior pars consilii sanioris secundum Dominum et beati Francisci formam providerint eligendam. Libertates praeterea et immunitates concessas vobis a rege, episcopo et capitulo supradictis auctoritate apostolica confirmantes, nichilominus inhibemus, ne quis archiepiscopus, episcopus vel praelatus alius in monasterium* praedictum 25 vel personas reguläres inibi Domino famulantes excommunicationis, suspensionis vel interdicti sententiam audeat promulgare, quam contra prohibitionem huiusmodi prolatam decernimus non tenere. Paci quoque et tranquillitati vestrae paterna imposterum sollicitudine providere volentes, auctoritate apostolica prohibemus, ut infra clausuras locorum vestrorum nullus rapinam seu furtum facere, ignem apponere, sangvinem effu*dere, hominem temere capere vel interficere :$o seu alias violentiaS audeat exercere. Statuimus insuper, ut iuxta morem Romanae ecclesiae divinum ibi officium celebretur excepto, quod psalterium secundum consuetudinem possitis dicere Gallicanam. Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum* praefatum monasterium* liceat temere perturbare* seu quibuslibet vexationibns fatigare.* Ad indicium autem huiusmodi perceptae a sede apostolica libertatis unum obulum aureum persolvetis nobis nostrisque 35 successoribus annuatim. Si quap igitur in futurum ecclesiastica saecularisque persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra earn temere venire temptaverit secundo tercioque* monita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui careat dignitate reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore et sangvine dei et domini redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat atque in extremo 40 examine districtae subiaceat ultioni. Cunctis-f autem eidem loco sua iura servantibus sit pax domini nostri Jesu Christi, quatinus et hic fructum bonae actionis percipiant et apud districtum 348 NUM. 224, 225. 1260 MAIl 15. - 31. iudicem praemia eternae pacis inveniant. Amen. Amen. Amen. / Datum Anagniae per manum magistri Jordáni, sanctae Romanae ecclesiae notarii et vicecancellarii, idibus? maii, indictione secunda,A incarnationis dominieae anno MCCLX, pontificatus vero domni* Alexandři papae IV. anno sexto. 225. s Alexander IV. papa [JohanniJ, episcopo Pragensi, mandat, ut contra Martinům, pastorem ordinis de Poenitentia beatorum martyrům se confingentem, et alios fratres eius-dem ordinis, qui falsas litteras sub suo nomine fabricare, praedicare populis et confessiones audire praesumpserunt, intercedat. Anagniae [1260J maii 31. 10 Apographum exstat in Alexandři IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 25), fol. 247« ep. 67 (R). Reg: Palacký, Reise, pag. 37 num. 273 (ex R). — Reg II, pag. 96 num. 256. —Potthast II, pag. 1453 num. 17878. — Coulon, Les registres, pag. 114 num. 3126 (ex R). Lit: Ryba, Nález cenné korespondence, pag. 34. Cf. num. 340. 15 Apographo a v. d. G. Friedrich ex R confecto usi sumus. Episcopo Pragensi.a 1 Mirantes accepimus et referimus conturbati, quod frater Martinus, qui pastorem ordinis de Penitentia beatorum martirum se confingit, et nonnulli alii fratres eiusdem ordinis timore dei prorsus abiecto et modestia reli-gionis a se penitus relegata multas litteras falsas sub nostro nomine fabricare ac eas 20 quadam bulla nostre assimili munire nequiter presumpserunt, sicut manifeste comperi-mus ex quibusdam huiusmodi falsis litteris, quas tu nobis per quosdam6 de dieto ordine presentari fecisti.2 Dicti quoque pastor et quam plures alii fratres ipsius ordinis predicare populis etc confessiones audire ac religionibus aliis obligatos in ordine suo recipere temeritate propria presumpserunt, nostras super hiis litteras se habere 25 dicentes, quas eo ipso, quod talia continent, constat liquido esse falsas. Cum igitur taňte iniquitatis excessum a nobis pro eo sub dissimulatione transire non deceat, quia dicti M. et alii eiusdem ordinis possent exinde assumere audaciam similia et peiora processu temporis committendi in grave animarum periculum et scandalum plurimorum, fraternitati tue per apostolica seripta districte precipiendo mandamus, 30 224. °) Punctum geminatum deest B. — a') ,monasticum* B. — e) Vox ,eť sequitur mendose in B. — c) ,dioecasani' B. — d) ,te' B. —«) ,quis' B. — f-f) Deest; desunt etiam papae et cardinalium subseriptiones, quae in autographo sequebantur B. — ») ,idus' B. — *) ,2' B. — *) ,domini' B. x) Agneti, quae titulům ,sororis senioris' etiam habuit. — 2) Vide CDB III, pag. 144 num. 118. — 3) Anno 1253 defunctus. — *) Anno 1236 defunctus. — s) Litterae regis et episcopi non ex- 35 stání. — •) Principalis textus huius formulae ad nos non pervenit. 1260 MAII31. - IUN. 19. NUM. 225, 226. 349 quatenus omnes litteras seu indulgentias, vel privilegia huiusmodi in favorem pre-dictorum M. et aliorum fratrum predicti ordinis sub nomine nostro confecta, cuius-eumque tenoris existant, tibi facias exhiberi, detentores ipsarum ad exhibitionem earumdem monitione premissa per censuram ecclesiasticam appellatione postposita 5 compellendo. Universis vero de partibus illis seu quibuscumque aliis per te aut alium auctoritate nostra inhibere procures, quod nulli de fratribus memorati ordinis peccata sua de cetero audeant confiteri vel aliquem eorum, si forsan predicare attemptaverit, audiant predicantem. Ipsisque pastoři ac aliis fratribus eadem auctoritate districte precipias, quod nullus eorum ulterius predicare populis vel confessiones audire pre- io sumat. Quod si forsan ipsi postmodum predicare vel confessiones audire presumpserint, eos tamquam falsarios et animarum fidelium deceptores tradas perpetuo carceri, in quo sub pane arto et aqua brevi agant penitentiam de commissis. Litteras autem, indulgentias et privilegia supradicta quanto ius ad nos per fidelem nunciům destinare procures et quicquid per eundem M. vel aliquem eorum in absolutionibus, dispensa- i5 tionibus, indulgentiis et receptionibus quorumcumque, qui fuerant aliis ordinibus obligati, extitit per suas litteras attemptatum, denuncies non tenere ac nullius habere roboris firmitatem. Volumus autem, ut presentes litteras in synodis et ecclesiis tibi subiectis per te vel alium frequenter et sollempniter studeas publicare. Contradictores etc.3 Non obstante constitutione de duabus dietis etc.4 Datum Anagnie II 20 kalendas iunii, anno sexto. 226. [Magister] Petrus de Ponte Curvo, [archidiaconus Gradecensis], ad partes Bohe-miae, Austriae et Moraviae papae nuntius, auctoritate duarum litterarum Alexandři IV. papae, quarum tenorem inseri facit, fultus, se nomine census ab ecclesia Wissegradensi 25 certas pecuniae summas recepisse protestatur. In Vyšehrad 1260 iun. 19. Autographum in membrána scriptum in SÜA Prague (archivům cap. Wissegradensis Prague, sign. KVš num. 46) asservatur (A). Reg: Reg II, pag. 97 num. 257. — CDS VII. 2, pag. 92 num. 1054. — Schramm, Regesten, 30 pag. 77 num. 2. — RI V. 2, pag. 1571 num. 10513. In tergo chartae manu saec. XIII. scribae ecclesiae Wissegradensis scriptum legitur: „De solucione census papalis domini Petri de Ponte Guruo, que facta fuit anno Domini millesimo C°C°LX°" (F); dextrorsus alia manus eiusdem saec. annotavit „De censu papali" (L). 225. ») Superscriptio colore rubro scripta est R. — b) ,o' ex ,a' corr. R. — c) ,et' erronee iterum 35 sequitur in R. l) Johanni. — 2) Litterae falsae necessario ad nos venire non potuerunt. — 3) Vide CDB IV, pag. 147 num. 61, cf. Rodenberg I, pag. XVI num. 18. — 4) Vide num. 133 notam 4. 350 NUM. 226. 1260 IUN. 19. Scriba: ignotus. Dictator: stilo communi usus est. Vide: II. 3, Vyšehrad, ecclesia capitularis (M), Aliae ecclesiae (E). [N]otuma esse volumus universis, quod nos Petrus de Ponte Curuo, capelle do-mini pape ciericus, ad partes Boemie, Austrie et Morauie ex parte ipsius domini pape nuncius deputatus, litteras recepimus apostolicas || in hec verba: Allexander episcopus, servus servorum dei, etc.1 Huius igitur auctoritate mandati a venerabili- bus viris preposito,2 decano3 et capitulo Wissegradensibus petivimus censum sedis apostolice debitum et non solutum pro preteritis annis nobis ecclesie** Romane nomine assignari. Facta itaque nobis fide per instrumenta apostolica bone memorie dominorum Celestini4 et Gregorii5 nec non camerariorum Benedicti6 et Iohannis de Ferentino,6 Philippi de Asisio7 et Symonis6 magistrorum nec non venerabilis patris domini Thome, Wratislauiensis episcopi,8 quod ab eisdem preposito et capitulo facta fuit solutio census papalis usque ad annum ab incarnatione Domini MCCLIIIm nec non quod quinque marce boni argenti solvere debebant singulis annis, ab eodem termino pro tribus annis recepimus quindecim marcas boni argenti in pondere Pragensi, et pro quarto anno iterum protestamur nos recepisse quinque marcas argenti eiusdem ponderis nomine census. Cum vero nos contingeret in eadem legatione et predictis terris de mandato domini pape diucius permanere, iteratoc recipimus litteras apostolicas sub hac forma: Allexander et* cetera,*dilecto Alio, magistro Petro de Ponte Curuo, archi- diacono Gradicensi et* cetera.* De tue etc.9 Huius eciam auctoritate mandati a sepedictis preposito et capitulo recepimus quindecim marcas argenti pro tribus annis nomine census, dantes eis litteras presentes pro testimonio solutionis facte in universo annorum superscriptorum septem, sigillo nostro roboratas; ete ad maiorem firmitatem venerabilium virorum, abbatis Breunouiensis10 et capituli Pragensis et conventus dicti monasterii Breunouiensis, sigilla petivimus appendix Datum/ in Wissegrad anno Domini M°CC°LX°, XIII0 kalendas iulii, pontificatus domini Allexandri pape quarti anno sexto/ Sigilla: scidulis membranaceis ex aulographo ipso scissis depedent seu dependebant; 1) et 2) avulsa et deperdita sunt; 3) [MartiniJ, abbatis Brevnoviensis, áliquanlum laesum. Cf. Sigilla num. 3, 2; 4) Magistři Petri de Ponte Curvo, archidiaconi Gradecensis, illacsum exstat. Vide Sigilla num. 3, 61. 226. #) Ad litteram maiorem depingendam spatium vacuum relictum est A. — b) Prima ,e' atramento obscuriore in loco raso ex ,ae videtur esse correcta A. — c) Litterae ,ato' in loco raso alra-mento obscuriore videntur esse scriptae A. — ad) Ambae voces a dictator e huius chartae additae sunt A. — «■«) Atramento obscuriore additum est A. — M) Dati formula post sigilla appensa atramento eiusdem coloris, quo scriba superius usus est, videtur esse addita A. *) Sequitur tenor litterarum Alexandři IV. papae Anagniae [1255J oct. 11 datarum (vide num. 54). — 2) Vladislao. — ;1) Engelberto. — 4) Vide CDB I, pag. 327 num. 359. — ä) Vide CDB III, pag. 201 num. 163. — •) Litteras ignoramus. — ») Vide CDB III, pag. 110 num. 951II. — 8) Vide CDB IV, pag. 449 num. 264. —») Sequitur tenor litterarum Alexandři IV. papae Anagniae [1259 f dec. 13 datarum (vide. num. 206). — ») Martini. 1260 IUN. 29. NUM. 227. 351 227. -+ ++ Ekhardus de Miroslav conventui (in Al), abbatissae et conventui (in A 2, B) monasterii in Oslavany ius patronatus ecclesiae in Troskotovice [solus J (in Al), acceden-te consensu uxoris suae Agnetis (in A 2), eiusdem et liberorum suorum (in B), confert. 5 In Oslavany, in Znojmo1 1260 iun. 29? Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Oslavany, sign. Staré Brno cist. P 15) asservatur (A 1). — Charta dubiae fidei in membrána scripta in eodem archivo (ibidem, sign. P 21) asservatur (A 2). — Charta autographi instar in membrána scripta, olim ibidem asservata, nunc in archivo civitatis Brunae (sub dato suo) asservatur (B). 10 Ed: CDM III, pag. 279 num. 289 (ex Al). Reg: Reg II,pag. 97 num. 258 (ex A 1).—Eisler, Geschichte Brunos (ZVGMSch 12 (1908)), pag. 188 num. 4 (ex A 1, A 2). — Šebánek, Archivy, pag. 26 num. 149, 148, nota 4 (ex A 1, A 2, B). Lit: Dušková, Listiny rudíkovské, pag. 257 n. 47, pag. 258 n. 48, pag. 264 (scribae manus 15 atque stilus chartae). — KK, pag. 262 — 265, pag. 290 n. 2. In tergo chartae A 1 manus ignota saec. XIII. pennam probans „sui Mys" (?) scripsit; manu regislratoris nec non scribae mon. Ostavanensis saec. XIII. ibidem scriptum legitur: „Ekardi super ecclesia in Droskwiz" (B = Os 4 a). — In tergo A 2 manu alterius registratoris eiusdem mon. saec. XIII. scriptum legitur: „Super ecclesia de Droskwifz]" (C). — In tergo B manu 20 registratoris mon. Oslavanensis scriptum legitur: „Super Myrslab" (B 1), ex quo certe cognosci potest textum chartae B non genuinum esse posse, potius in membrána sigillo munita, in qua alius textus scriptus esset, exaratum esse. Scriba A 1: destinatarii proprius (Os 1 — B 5), cuius manu chartae omnino monasterii in Oslavany (vide ex. gr. CDB IV, pag. 131 num. 46, hoc lomo num. 178+, 237, 354 ex annorum 25 spatio 1244—1262 datae scriptae sunt. Cf. Exempla script, in CDB IV. 2, num. 42. — A 2: destinatarii proprius (— Os 2), cuius manus in chartis Oslavanensibus cum notis annorum 1260—1270 datis, quae autem re vera demum brevi ante annum 1270 scriptae sunt, occurrit. Vide num. 355+ (A 1). Exempla script, num. 3, 3. — B: manus huius scribae (= Os 3) in nulla alia charta occurrit, sed scriba certe destinatarii proprius est. Qui (vide superius) chartám aliam 30 rescribens chartám B finxit. Scripturae eius ductus cca ad annum 1275 se referunt. Dictator A 1: destinatarii proprius, qui proprietatibus stili, quae annorum intervallo 1259— 1275 in mon. Oslavanensi usurpari solebant, utitur. — A 2: itidem destinatarii proprius, qui in textu chartae conficiendo charta A 1 usus est, quae typis minoribus exprimuntur. — B: itidem destinatarii proprius, qui verba chartae A 2, paucis tantum additis (vide mentionem de consensu 35 liberorum nec non corroborationis formulam) repetit; ea, quae addidit, in competenti columna dedimus. Omneš condiciones, praecipue autem scripturam, sigillum, argumentum Al, A 2, B, intuentes ad conclusiones verisimillimas, quae sequuntur, impellimur: Charta A 1 sincera anno 1260 apud destinatarium suum esse scripta habenda est. Charta A 2 non est confecta anno 1260, sed 40 re et tempore cum charta conficienda in Myslibořice 1267 nov. 30 data (num. 528), arte coniuncta est, qua charta Agnes, tunc iam vidua Ekhardi de Miroslav, argumentum A 1 confirmat, itaque re vera (ut in A 2 affirmatur) donationem iuris patronatus ecclesiae in Troskotovice consensu suo munit. 352 NUM. 227. 1260 IUN. 29. Origo chartae B coniuncta est cum litibus inter monasterium in Oslavany et liberos Ekhardi et Agnetis de Miroslav post annum 1267 de iure patronatus ecclesiae in Troskotovice motis. Quae Utes finem ceperunt per Chartas episcoporum Brunonis in Pustiměř 1275 sept. 6 (num. 791+) et Theoderici apud Modříce 1281 sept. 18 (Reg II, pag. 542 num. 1257) datas. Quorum prima (Brunonis) item etiam apud destinatarium scripta est. Charta Theoderici demum in cancellaria episcopali confecta est, itaque haud falso fortasseoriginemchartae B prope annum 1281 ponemus. Vide: II. 3, Oslavany (E), 4, De chartae apud nobiles usu (W). [A 1] Nos Ekhardus dictus de Mirslaus universis presens scriptum visuris ad rei memoriam sempiternam. Cum re- rum et temporum || incerti sint eventus et actiones humane, quantumcumque sol-lempniter celebrate, minime tardent de-fluere, sane || precavendum est, quota ea, que tractu temporis queunt0 alienari et a memoria resecari, testimonio et litteris perennentur. Ad resecandum [| igitur to-cius ambiguitatis scrupulum notum sit tarn presentibus quam futuris, quod nos pro honore dei et gloriose Marie virginis, matris eius, nec non pro salute carorum nostrorum, tarn vivorum quam mortuo-rum, et pro nostrorum scelerum venia consequenda, conventui sanctimonialium in Osla, ibidem deo iugiter famulancium, ius patronatus ecclesie in Droscuwitz cum suis attinentiis contulimus, recedentes ab omni iure et donatione, que ad nos in iam dicta ecclesia pertinebat. [A 2] [B] Nos Ekhardus dictus de Mirslaus universis tarn presentibus quam futuris intuentibus presens scriptum* ad rei memoriam sempiternam. j| Cum rerum et temporum« incerti sint eventus et actiones humane, quantumcumque sollempniter celebrate, cum tempore mi||nime tardent defluere, sane precavendum est, ut ea, que tractub temporis queunt alienari et a memoria hominum resecari, testi ijmonio fide digno-rum et litteris confirmentur. Inde est, quod notum esse volumus presen-tium inspectoribus0 et auditoribus universis, quod nos ius patronatus in ecclesia ville de Droscuwitz,d quod a progenitoribus nostris iure successionis in nos translatum fuit et in eius possessione longo tempore6 fuimus pacifice et quiete, contulimus et de-dimus abbatisse et conventui sanctimonialium in Osla, accedente dumtaxat consensu uxoris nostre, videlicet domine Agnetis, et liberum/ nostrorum, recedentes ab omni iure et actione, quam vi-debamur habere de eadem; et ut factum divinitus inspiratum in suo vigore fortius permaneret, accessimus ad altare Marie virginis gloriose, quam plurimis presentibus, positis super id manibus nostris, pro-rupimus in hec verba: Ad laudem dei et gloriamet honorem gloriose virginis Marie, matris eius, et pro salute carorum nostrorum, tam vivorum quam mortuorum, et pro nostrorum» peccatorum venia consequen- 1260 IUN. 29. NUM. 227. 353 5 Ne igitur tam soUempnis donatio in to posterům a malignis malorum hominum suggestionibus possit immutari, presen-tem litteram sigilli nostri munimine robo-ratam ipsis dedimus ad cautelam. 15 20 25 Datum in Osla anno dominice incar-30 nationis M°CC°LX°, III0C kalendas iulii.Ä Acta sunt hec in Snoym coram hiis testibus: domino Ranciro, domino Brewi-ci, domino Zuzicraie, domino Heinrico de Tobitz, domino Hartlibo de Miszelboritz, 35 fratre Friderico et fratre Ottone de Lae ordinis fratrum Minorum et aliis quam pluribus tarn clericis quam laicis. da offerimus et damus ius patronatus ecclesie ville de Droscuwitz* cum omnibus pertinen-tiis et appenditiis suis prefatis abbatisse et conventui in Osla ad sustentationem earumdem, ut exinde deo quietius et liberius vacare possint et servire et ut earum inopie de proventibus memorate ecclesie annis singulis subveniatur. Et ne hec donatio tam s o 11 em p n iter ce-lebrata processu temporis a malingnisft malorum hominum suggestionibus possit calump-nie scrupulo perturbari, tytulum donatio-nis, renunciationis super actione et vexa-tione qualibet inde conscribi fecimus et sigilli nostri munimine sigilli nostri et fratris recipere firmamen- nostri, videlicet do-tum. mini Hartlibi de Mi- selboriz, quia uno tantum sigillo uti-mur, qui suum in su-prano[minata pro]-rupcione* et in iam dicte ecclesie donatione plenarie adhi-buit consensum, or-dinavimus munimine recipere firmamentům. Acta sunt in Osla hecfc anno1 Domini* M°[CC°]LX0, III°kalendas iulii, in die [b]eato-rum apostolforum Pejtri [et] Pauli* [co-ram»»* testibus] subnotatis: Hartliebo"1'fratre meo de Misselboritz,tt fratre Frid[erico et fratre Ottone de Lae ordinis fratrum Minorum], Conrado0 preposito, Heinrico [plebano i]n Mirslaus, Wisintone0, sacerdotibus et ca-pellanis dominarum de [Osla, domina I.3 abbatissa et aliis quam pluribus].01 * Sigillum: A 1 commune sigillum Ekhardi de Miroslav et fratris eius Hartlebi de Myslibořice in fllis cannabinis albi et viridis coloris illaesum appendet. Vide Sigilla num. 4, ISjl; A 2, B, 354 NUM. 227, 22.S. 1260 IUN. 29. aliud sigillum superius nominatorum nobilium in scidula membranacea paululum laesum appendet. Cf. (A 2), vide (B) Sigilla num. 4, 181II. 228. Wilhelmus (?),guardianus fratrum Minorum in Laa, testatur fratrem Fridericum, ordinis Praedicatorum generálem, coram se et fratribus suis esse protestatum se donationi 5 iuris patronatus ecclesiae in Troskotovice conventui monasterii in Oslavany per Ekhardum de Miroslav factae interfuisse. In Oslavany 1260 iun. 29. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Oslavany, sign. Staré Brno cist. P 95 a) asservatur (A). 10 Ed: CDM III, pag. 280 num. 290 (ex A ?).1 Reg: Reg II, pag. 98 num. 259. — Šebánek, Archivy, pag. 26 num. 150 (ex A). Lit: Dušková, Listiny rudtkovské, pag. 258 n. 48 (scriba chartae statuitur). — KK, pag. 265—266. In tergo chartae manu registratoris nec non scribae mon. Oslavanensis saec. XIII. scriptum 15 legitur: „Protestatio W. gardiani super resignatione ecclesie in Droskwiz" (B = Os 4 a). Scriba: destinatarii proprius (— Os 2), cuius manus in chartis Oslavanensibus cum nolis annorum 1260—1270 datis, quae autem re vera demum brevi ante annum 1270 scriptae sunt, occurrit. Cf. Exempla script, num. 3, 3. Dictator: destinatarii proprius, qui proprietatibus stili, quae annorum intervallo 1259—1275 20 in mon. Oslavanensi usurpari solebant, utitur. Argumentum chartae non est improbandum; congruit enim cum Us, quae in exempláři A 1 chartae Ekhardi de Miroslav sub eadem nota temporis datae (num. 227), legimus. Quod autem scriba chartae (Os 2) (vide superius) re vera demum brevi ante annum 1270 scribebat, con-iciendum est hanc chartám pro memoria actionis demum anno 1260 legitime factae esse habendam. 25 Vide: II. 3, Oslavany (F). 227. [A 1] «) Ita A 1. — b) Littera ,e' sine rasura correctct est Al. — c) Ante ,111°' locus rasus, ubi primům ,V°f fortasse scriptum erat, exstat in Al. — d) Ex ,mnii' sine rasura corr. est A 1. 227.+ ++ [A 2, B] o) Finis primae lineae in B. — Ď) Finis secundae lineae in B. — e) ,in||spectoribus', finis tertiae lineae in B. — d) ,Droscuwiz' B. — e) ,t' sine rasura corr. est A 30 2. — /) Ita, titulus enim deest, in B. — o) ,caro-rum' A 2. — h) ,malignis' B. — *) Quae hic et inferius uncis clauduntur, cum membrána de-structa perierunt in B. — fc) Deest in B. — w) Vocibus competenter distentis scriptum est in 35 A 2, B. — »»-"») Alio atramento et penna videtur esse additum in A 2. — m') ,Hartlibo' B. — ») ,Miselboriz' B. — °) .Cvnrado' B. — »') ,Wisi-tone' B. — p) ,presentibus' sequitur in B. l) Alterum loci inditium in A 2, B deest. — 2) Cf. notas c, d (A 1). — ') Fortasse Juta. 40 1260 I UN. 29. NUM. 228, 229. 355 Universis presens scriptum visuris W.,2 gardianus et servus fratrum Minorum in Lae, Patauiensis || diocesis, salutem in eo, qui est omnium vera salus. Ad tocius litis et calumpnie depressionem notum || esse cupimus presencium inspectoribus et auditoribus universis, quod frater Fridericus, nostri ordinis predicator ge||neralis, 5 coram nobis et fratribus nostris recognovit se et protestatus est, quod in sui presencia dominus Ekhardus, vir nobilis de Mirslaus, ductus pio zelo, ad laudem dei et honorem gloriose virginis Marie, matris eius, ius patronatus ecclesie ville de Droscuwitz, quod ad eura8 libere spectabat, cum omnibus suis attinentiis contulit conventui sanctimo-nialium in Osla; et ut factum divinitus inspiratum in suo vigore fortius permaneret, io obtulit ius patronatus ecclesie ville prefate super altare Virginis gloriose, recedens ab omni iure, quod in eo videbatur habere. In huius rei testimonium presentem litteram sigilli nostri munimine fecimus roborari. Acta sunt hec in Osla anno Domini M°CC°LX°, 111° kalendas iulii coram testibus subnotatis: domino Hartlibo de Misel-boritz suo fratre, fratre nostro Friderico et fratre Ottone eius socio de Lae, C.3 prepo- 15 sito, H.4 et W.5 capellanis et sacerdotibus dominarum et conventus sanctimonialium quam plurima pars. Sigillam: conventus fratrum Minorum in Laa formae ex longo rotundae, in filis sericis flavi et violacei colons de cera obscure viridis colons confectum, partim laesum appendet. In medio sigillo aquila fsancti Johannis) conspicitur. Circumscripta haec est: + S FRAXRVCD . MI-20 nCfJ .] DG . LA. 229.+ Wilhelmus (?), guardianus fratrum Minorum in Laa, testatur fratrem Fridericum, ordinis Praedicatorum generálem, coram se et fratribus suis esse protestatum se donationi iuris patronatus ecclesiae in Myslibořice et sex laneorum in Troskotovice conventui mona-25 sterii in Oslavany per Hartlebum de Myslibořice factae interfuisse. In Oslavany 1260 iun. 29. Charta dubiae fldei in membrána scripta in SAR Briinae (archivům mon. in Rajhrad, sign. E g 13) asservatur (A).1 Ed: CDM III, pay. 280 num. 291 (ex A). 30 Reg: Reg II, pag. 98 num. 260. Lit: KK, pag. 266—267. 228. °) Scriba primum ,laf scripsit, hastam primae litterae erasit et ,1' in ,e\ ,a' sine rasura in ,u' correxit et porro scripsit. *) Ant. Boček duo autographa chartae, primum e ,museo Brunensi', alterum ,eiusdem', i. e. 35 Oslavanensis monasterii, adducit. In chartae editione tantummodo altero uti videtur. Primum ambo-rum autographorum probabiliter nunquam juit. Cj. Bretholz, Regesten, pag. 141 num. 7. —s) Fortasse Wilhelmus. — s) Conrado. — *) Henrico. — E) Wisentone. 356 NUM. 229. 1260 IUN. 29. In tergo chartae manu registratoris nec non scribae monasterii Oslavanensis saec, XIII. scriptum legitur: „Protestatio gardiani et fratrum Minorum super ecclesia in Miszelboriz" (B = Os 4 a). Scriba: destinatarii proprius (— Os 4), cuius manus in chartis sinceris demum inter annos 1266—1275 monasterio in Oslavany datis occurrit. Exempla script, num. 3, 4. 5 Dictator: destinatarii proprius, qui proprietatibus stili, quae inter annos 1259—1275 in monasterio Oslavanensi usurpari solebant, utitur nec non in textu chartae conficiendo charta eiusdem auctoris sub eadem nota temporis data (num. 228) usus est, quae typis minoribus exprimuntur. Donatio iuris patronatus ecclesiae in Myslibořice monasterio in Oslavany per Hartlebum de Myslibořice facta charta sincera Brunonis, episcopi Olomucensis, comprobatur (vide num. 10 242). De his, quae ad donationem sex laneorum in Troskotovice attinent, dici potest: Cum charta Hartlebi, cuius mentio in charta nostra fit (vide nolam 3), lateat, de modo dicta donatione (quattuor et duorum laneorum) demum e testamento per Hartlebum ante mensem apr. a. 1271 s. I. conscripto (num. 632) certiores fimus. Argumentum illius testamenti explicantes, haud excludere possumus praedictos laneos re vera demum brevi ante annum 1271, seu hoc ipso 15 anno, monasterio in Oslavany datos esse. Proinde haud neganda opinio est chartám nostram circa annum 1270 in monasterio ipso scriptum dubiaeque fldei esse. Vide: II. 3, Oslavany (G). Universis presens scriptum visuris W.,1 gardianus et servus fratrum Minorum in Lae, Patauiensis diocesis, salutem || in eo, qui est omnium vera* salus. Ad tocius litis et calump- 20 nie depressionem notum esse cupimus presencium inspectoribus || et auditoribus universis, quod frater Fridericus, nostri ordinis predicator generalis, coram nobis et fratribus nostris recognovit se et protestatus || est, quod in sui presencia dominus Hartlibus, vir nobilis de Mizzelboriz, ductus pio zelo, ad laudem dei et honorem gloriose virginis Marie, matris eius, ius patronatus ecclesie predicte de Miszelboriz, quod ad cum libere spectabat, cum omnibus suis attinenciis 25 contulit conventui sanctimonialium in Ozla; et ut factum divinitus inspiratum in suo vigore forcius permaneret, obtulit ius patronatus ecclesie ville sepedicte super altare Virginis gloriose, recedens ab omni iure, recedens6 ab omni iure,6 quod in eo videbatur habere; assignando eciam iam dicte ecclesie sanctimonialium in Ozla sex laneos in Droscowiz libere et quieto iure possidendos tunc primo, dum eum transire contingat viam carnis universe, sicut in 3o litteris exinde confectis plenius continetur.3 In huius rei testimonium presentem litteram sigilli nostri munimine fecimus roborari. Acta sunt hec in Ozla anno Domini M°CC0LX°, III0 kalendas iulii coram testibus subnotatis: domino Ekhardo de Mirslaus fratre suo, fratre nostro Friderico et fratre Ottone eius socio de Lae, C.4 preposito, H.5 et W.e capellanis et sacerdotibus dominarum et conventus sanctimonialium quam plurima pars. 35 Sigillum: conventus fratrum Minorum in Laa in filis sericis flavi et violacei coloris e cera obscu-riore viridis coloris confectum, partim taesum appendet. Descriptionem sigilli vide in num. 228. 229.+ a) In loco raso scriptum est A. — bb) Ita A. *) Charta tempore Ant. Bocek, sicut ex CDM apparet, in archivo monasterii in Oslavany, id est inter acta praefecturae Moravo-Silesiacae Brunae sub sign. Stare" Brno cist. P 23, asservabatur. Ante annum 1856 erronee archivo mon. Raygradensis inserta est. —2) Fortasse Wilhelmus. —8) Charta nunc non exstat. Autographo eius verisimiliter is, qui exemplar B chartae num. 227++ finxit, usus est. Vide ibi nominatim, quae in tergo chartae scripta sunt. — *) Conrado. — 6) Henrico. ■— •) Wisentone. 1260 M. IUN. NUM. 230. 357 230. Woko de Rosenberg, marscalcus regni Bohemiae, monasterio in Vyšší Brod a se fundato cum consensu uxoris suae [Hedvigis] omniumque parentum suorumet suarum se praedia et reditus nominatim expressos contulisse protestatur. 5 In Vyšší Brod, in Rožmberk f n. Vltavou] 1260 m. iun. Autographum in membrána scriptum in SAR Třeboň (archivům mon. in Vyšší Brod, sign. HA 21 V) asservatur (A). — Apographum insertům est vidimationi a civitate Rožmberk in Rožmberk 1725 oct. 17 datae, cuius vidimationis autographum chartaceum in eodem archivo (sign. 2/V) invenitur (B). — Apographum saec. XVI.—XVII. (praeter nonnuttas copias io recentiores) exstat in copiario monasterii Altovadensis (sign. 1151 II) in eodem archivo asserva- to, pag. 1—2 (C). Ed: Pangerl, Urkundenbuch von Hohenfurt, pag. 7 num. 6 (ex A). Reg: Kopetzky, Regesten, pag. 120 num. 86. — Reg II, pag. 98 num. 261. — CDS VII. 2, pag. 91 num. 1051. — Wendrinský, Nachträge, pag. 428 num. 486. — Schmidt - Picha, 15 Urkundenbuch, pag. 2 num. 8. — Gerber, Einige Urkunden, pag. 53. Lit: Millauer, Der Ursprung, pag. 25—26 (rei explicatio). — Pangerl, Wok von Rosenberg, pag. 16 (idem). — Dušková, Česká listina 2, pag. 180 (charta arte diplomatica haud omnino recte tractatur). In tergo chartae manu saec. XIII. scriptum est: „Wokonis super metas et redditus claustri" 20 (A). — Superius manu saec. XIX. annotatum legitur: „Gegenwärtige" ere. eodem modo atque in num. 188 usque ad finem.1 Scriba: Rudigerus, notarius Wokonis. Cf. Exempla script, num. 4, 3. Dictator: Rudigerus, notarius Wokonis, qui charta Johannis, episcopi Pragensis, s. I. 1259 iun. 1 data (num. 188) usus est, quae typis minoribus exprimuntur. 25 Vide: II. 3, Vyšší Brod (F), 4, De chartae apud nobiles usu (X). I In nomine sanete et individue trinitatis amen. 1 Que geruntur in tempore, ne Iabantur cum tempore, perhennantur testibus et scriptura. |j Nos igitur Wocco de Rosenberch, marscalcus Boemie,05 notum faeimus et constare volumus presentium inspectoribus universis, quod nos de consensu et ex||pressa voluntate uxoris nostre2 3*> omniumque parentum nostrorum utrobique, divina nobis inspirante gratia cenobio in Hohenfurt, ordinis Cistersiensis, quod ad ho||norem sanete perpetueque virginis, dei genitricis Marie, pro nostra nostrorumque progenitorum et successorum salute et remedio animarum de novo fundare et construere ineepimus, pio favore predia hic subscripta redditusque subscriptos contulimus in perpetuum pleno iure, exceptione 35 qualibet pretermissa, metas predicto cenobio legitimas similiter distinguentes. Hee autem sunt mete: nemus ex altera parte Wulte in superioři parte attingens viam illam, que ducit in Helfenberch, tangens in inferiori parte rivum quendam, qui vocatur Minor Wultawitz, et* pratum Zbyadel inclusive, ita quod idem pratum* ad* cenobium supradictum integraliter debeat p er tin ere; ineipiendo ab aqua Wulta extenditur per ascensum ante- 358 NUM. 230. 1260 M. I UN. dicti rivi usque ad altitudinem silve Boemiam et Bawariam dividentem; item* ex ista parte WŮlte incipiendo ab ipsa WŮlta dirigitur per ascensum cuiusdam ripe, que Pzyn vocatur, usque ad montem quendam Strasedelnik nominatum et ab eodem directe ascendit per transeundo metas* villarum* Zwatemyri usque ad metas domini Witigonis de Krvmmenowe: sepedicto vero cenobio piscaturas dedimus distinguentes sic, quod a prato Zbyadel in "» aqua WŮlta incipiant et ascendant, usque tangant metas domini Witigonis; attamen volumus, quod piscatoribus nostris piscari liceat in eadem. Hii vero sunt redditus,* quos ad cenobium dedimus supradictum: ecclesiam in Rosental cum* usu totali et partem terciam decimarum, tarn de nostris villis,* quam de aliis, quas contulimus in feodo in parrochia* iam predicta et de curia nostra Michenitz decimas integrales; item* ecclesiam in 10 Předal cum omni fructu, qui ab ea poterit devenire,* et de curia nostra Polen decimas similiter integrales; et in Zlawatitz de septem arat*ris decimas* frugum totas et de caseis et agnis et aliis universis; item villam in Cedelitz iuxta Predal, que etiam antea ad ecclesiam* Predal pertinebat; item villam Gvtenprvnne Superiorem, que est iuxta Strobnitz sita, cum omni proventu; item de villa nostra Levtwinitz tercium manipulum nostrarum decimarum et de is villa nostra Plan etiam partem terciam decimarum. Fatemur similiter sepedicto cenobio nos duas vineas contulisse, quarum unam comes de Hardekke nobis dedit, alteram vero noster0 consobrinus de Schowenberch iunior Wernhardus. Item in terra Opauie villam unam Kotzen nomine* fundatam noviter et plantatam cum omnibus* proventibus ab ea venientibus et in ea in presenti quinquaginta et duo viri hospites commorantur;e item 20 de Svnnenberch* partem decime, que nos contingit; item de villa Stradonitz tercium manipulum decimarum; item de curia nostra Malschit4 decimas integrales; item in Cedliksrevt* aream unam cum agro predicte aree pertinenti; item villam Wawitz cum omnibus proventibus, qui ex ea poterunt provenire. Ut autem antedicta robur habeant firmitatis, presentem paginam conscribi fecimus et sigilli nostri munimine roborari. Testes autem, 25 qui aderant, sunt: dominus Heinricus et Werenhardus fratres de Schowenberch, Werenhardus et Heinricus eiusdem tytuli fratres iuniores, dominus Bvdewoy et dominus Witigo de Krummenowe frater suus, dominus Poppo, dominus Iohannes, dominus Gerbertus, Benata et Benisius purchgravii in Rosenberch et alii quam plures. Acta sunt autem" in Hohenfurt et scripta in Rosenberch anno gratie m Domini M°CC° sexagesimo, in mense iunii/ Sigillum: in filis sericis rubri coloris appendebat; conservalione autem nuper facta parva tanlum fragmenta restant, quae disfinguere non potuimus.3 230. a) ,Boem' A. — b) Super linea additum est A. — c) ,omorantur' A. -— d) Ultima littera formám habet A- - - *) Vox ,hec' videtur deesse A. — f) IIa A. *) In tabulis terrae in SÜA Pragae asservatis (sign. DZO 1137) apographum charlae huius, fot. A 9V — A 12 exstat. -2) Hedvigis. — 3) In B dicitur A ,mit einem abhängenden unverletzten insiegel, auf welchem des in gott ruhenden löbl. herrn fundatoris Wocconis von Rosenberg bildnus ganz deutlich aufgetrukt' munitum esse. 1260 M. lUN. EX./IUL.IN. NUM. 231. 359 231. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchio-que Moraviae, Wokoni de Rosenberg et eius heredibus de consensu et voluntate coniugis suae Margaretae comitiam in Raabs titulo feudáli confert. In Laa [an der Thaya ], in tentoriis apud [[lumen] Moravám 1260 [mense iun. ex. — iul. in.].1 Apographum exstat in cod. mnscro membranaceo saec. XIV. „Codex Rosenbergensis" diclo in UK Pragae. (sine sign.) asservato, fol. ante 1—1 (B). — Aliud apographum continet codex chartaceus saec. XVII. monasterii Altovadensis sub titulo „Diversa privilegia regum Bohemiae et magnificorum dominorum ducum de Rosenberg" in SAR Třeboň (archivům mon. in Vgšši Brod, sign, mnscr. num. 733) asservalus, fol. .1—2 (C). Ed: Kurz, Österreich unter Ottokar II, pag. 173—4 num. 1 B (ex C, ad a. 1260). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. XXXVI s. num.2 — Wendrinský, Nachträge, pag. 143 num. 187* — Reg II, pag. 99 num. 262* — IU V. 2, pag. 1744 num. 11869* - MHDC IV. 1, pag. 554 num. 2723 * Lit: BUB II, pag. 326 l. 18 ss (charta circulo Altovadensi adiudicatur). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 398—399. Dictator: seu destinatarii (monasterii Altovadensis) proprius, seu Rudigerus, notarius Wokonis. Cf. chartám Margaretae reginae simul cum hac charta datum (num. 232), quue mutatis mutandis textům huius chartae sequitur. Autogruphum eius nunc deperdüum a Rudigero notario scriptum esse verisimiliter est coniciendum. Chartám sub dato 1261 febr. 23 in Graz Gertrudis, ducissa Austrine et Stiriue, (vide num. 271) confirmuvit. Vide: II. 1 u, P. O. IL, 4, De chartae apud nobiles usu (Y). In nomine sanctea et individue trinitatis amen. Quoniam eorum, que geruntur in tempore, oblivio solet memoriam resecare, necesse est ea tam scripturarum quam testium munimine perhennari.0 Igitur nos Othacarus,0 dominus regni Boemie,d dux Austrie et Styrye,e marchio Morawye/ universis in perpetuum notum esse cupi-mus, quod nos Woconis' de Rosenberch,fe cuius fidei puritatem per experienciam* agno-vimus, et maxime nobilita tem suam attendentes, quia a progenitoribus suis liberis atque nobilibus vitam ducens, comicias vel maiores dignitates, si sibi collate fuerint, tenere poterit et habere, de consensu et expressa voluntate coniugis nostre domine Margarethe predicto Woconyf et suis post ipsum heredibus in perpetuum comiciam in Rakzfc contulimus suo iure, scilicet patronátům ecclesiarum de iam dicta commicia,* homines beneficiatos etm feodaw habentes in ea, iudicia, advocacias0 ad commiciami' pertinentes, dotes, que vulgariter lipgedinge* nominantur, sive possessionem per obliga-cionem expositas, que suo tempore absolute ad antedictam debenf comiciamr perti-nere, et omnia alia iura, quocumque nomine sint vocata, nulla5 condicione aut ex-cepcione interposita, sepedicto Woconifl1 et suis heredibus, ut predictum est, contulimus 360 NUM. 231. 1260 M. IUN. KX./IUL.IN. iure et tytulo* feodali.M Ut autem hec collacio robur habeat firmitatis, presentem paginam conscribi et sigilli nostri munimine iussimus roborari. Testes autem, qui aderant, sunt: dominus Phylippus" Salzburgensisw ecclesie electus, dominus Bruno* venerabilis Olmvcensis^ episcopus, dominus Otto illustris marchio Brandenburgensis,2 dominus Vlricus inclitus"" dux Karynthie,06 dominus Henricus dux Polonie, dominus Werenhardus et Henricus fratres iuniores de Schownberch,cc dominus Henricus pur-grawiusdÄ de Dewyn,ee dominus Hoygerus de Vrideberch// dominus Ieruschius pur-gravius^ Pragensis, dominus SmyIoÄÄ de Leuchtenberch,** dominus Rathymirus** de Phrimberch," dominus Hermannus de Rychenowe,™"* dominus Bauarus de Stracho-nicz,ww dominus Vlricus dictus00 Lepus,00 dominus WyllehalmusP» de Podybra,«« dominus Burchardus de Klingenberch,rr dominus Styslausss de Sternberch," dominus Budy-WOyuw (je Schalich, dominus Hoygerus de Swinz,w dominus Vlricus de Noua Domo, dominus HeynricusM,M' de Lichtenstain,^ dominus Otto de Meysowe, dominus Otto de Haselowe,^ dominus Sifridus Orphanus, dominus Hermannus et Werenhardus fratres de Wolfgersdorf,32 dominus Rapoto de Valkenberch,aaa dominus Vlricus deOT Pilhilch-dorf, dominus Ludowicusbbil de Celkinge,ccc dominus Vlricus de Lobenstain,*** dominus Vlricus de Capeila, dominus Albero de Pollenhaim,^ dominus Otto et Hert-nidus fratres»8 de Trun et alii quam plures. Acta sunt#f autem#/ hec in La, datum in tentoriis aput^f MarowamÄÄÄ per manum magistri Arnoldy*if notarii anno ab incarnacione Domini millesimo*** ducentesimo sexagesimo.*** 231. a) Hic et inferius pro ,e' legiiur ,ae' ľa C. — &) ,perennarif C. — °) ,Othogarus' C. — d) ,Boěnť B, ,Boemiae' C. — e) ,Styriae' C. — f) ,Morauiae' C. — ,Wokonľ C. — Ä) ,Rosenberg' C. — *) Hic et inferius pro ,c' saepe ,ť legitur in C. — *) ,Ratz' C. —') ,omicia' B, ,comitia' C. — m) Deest C. — n) ,feuda£ C. — °) ,advocatiatus' C. — p) ,omiciam' B, ,comitianť C. — «) Mendose jlipgedinge' legitur in B. — rr) ,comitiam debenť C. — s) ,auť B, C; ex charta Margaretae (num. 232) correximus. — *) ,titulo' C. — «) ,feudali' C. — °) ,Philippus' C. — w) ,Salisburgensis' C. — x) ,Primo' C. — y) ,01omucensis' C. —z) ,Brandeburgensis' C. — aa) ,inclytus' C. — bb) jCarynthiae' C. — cc) jSchownbach' C. — dd) ,purgravius' C. — ee) ,Dewin' C. —*f) ,Vridebach' C. — «) ,bur-gravius' C. — hh) ,Smilo' C. — «.) ,Leuchtenbach' C. — kk) ,Casimirus' C. — ") ,Phrinbach' C. — mm) ,Richenowe' C. — nn) ,Strakonicz' C. — °°-°0) ,dominus Leopoldus' C. — pp) ,Wilhelmus' C. — wr) ,Podiebraď C. —rr) ,Klinsenbach' C. —ss) ,Stislaus' C. — «) .Sternbergch' C. — »») ,Budiwoy' C. — vv) ,Swincz' C. — ww) ,Henricus' C. — **) ,Lichtenstein' C. — vv) ,Halelowe' C. — «) ,Wolf-gerstorf' C. — aaa) ,Walkenbach' C. — bbb) ,Ludouicus' C. — ccc) ,Celsginge' C. — dda) ,Lobensteinc G. — «««) ,Pollenheimr C. — fff-ffí) ,autem sunť G. — sag) ,apuď C. — »**) ,Morauamf C. — *«) ,Arnoldi' C. — »**-»**) ,MCCLX' G. l) Ad 1260 iun. 24 enim Otukarus apud urbem Laa conventum sui exercilus contra Hungaros praeparari staiuit, ibidem usque ad iul. 4, a iul. 5 usque ad iul. 12 in castris apud flumen Moravám morabatur. Omnes auctores, qui chartám accuratius in ordinem chronologicam redigere conati sunt (vide superius), his indiciis nixi sunt. —-2) Vide notám 1 in fine. 1260 M. IUN.EX./IUL.IN. NUM. 232. 361 232. Margareta, domina regni Bohemiae, ducissa Austiiae et Stiriae marchionissaque Moraviae, Wokoni de Rosenberg et eius heredibus de consensu et voluntate mariti sui [Přemysli Otakaři 11. J, regis Bohemiae (sic), comitiam in Raabs titulo feudali confert. 5 In Laa [ an der Thaya ], in tentoriis apud [[lumenJ Moravám 1260 [mense iun. ex. — iul. in.].1 Autographum in membrána scriptum in SAR Třeboň (archivům mon. in Vyšší Brod, sign. HA 10811) asservatur (A).% —■ Apographum exstat in cod. mnscro membranaceo saec. XIV. „Codex Rosenbergensis" dieto, in UK Pragae (sine sign.) asservato, fol. 1—1B(B). — Aliud ío apographum continet codex chartaceus saec. XVII. mon. Altovadensis sub titulo „Diversa privilegia regum Bohemiae et magniíicorum dominorum ducum de Rosenberg" in SAR Třeboň (arch. mon. in Vyšší Brod, sign. mnser. num. 733) asservatus, fol. 2—2V (C). Ed: Kurz, Österreich unter Ottokar IL, pay. 175 num. 2 (ex A).3 — Pangerl, Urkundenbuch von Hohenfurt, pag. 9 num. 7 (ex A).3 — BUB II, pag. 326 num. 459 (ex A).* 15 Reg: Sava, Die Siegel der öster. Fürstinnen, pag. 154? — Wendrinský, Nachträge XIII, pag. 144 num. 188 3 — Reg II, pag. 100 num. 263* — RI V. 1, pag. 1045 num. 5561* — MHDC IV. 1, pag. 555 num. 2724* — Schmidt - Picha, Urkundenbuch, pag. 2 num. 9* Lit: Sava, Die Siegel der öster. Fürstinnen, pag. 106, 154. — Šebánek, K otázce břevn. (als, pag. 282 n. 149 (sigillum chartae). — Dušková, Šlechtické archivy, pag. 57 (scriba et dictator 20 chartae = Rudigerus). — Šebánek, Urkundenivesen, pag. 398—399. In tergo chartae manu saec. XIV. scriptum legitur: „Non notatur". Scriba: M 1 = socius Rudigeri, notarii Wokonis de Rosenberg, eidem modo scribendi proximus. Exempla script, num. 1 b, 1. Dictator: textu chartae praecedentis (num. 231) mutatis mutandis usus est, quae typis minoribus 25 exprimuntur. Chartám sub dato 1261 febr. 23 in Graz, Gertrudis, ducissa Austriae et Stiriae, (vide num. 274) confirmavit. Vide: II. 1 b, Margareta (A), i, De chartae. apud nobiles usu (Z). In nomine sancte et tndividue trinitatis amen. Quoniam eorum, que geruntur in 30 tempore, oblivio solet memoriam resecare, necesse est ea || tarn scripturarum quam testium muni-mine perennari. Igitur nos Margareta, domina regni Boemie,05 ducissa Austrie et Styrie, marchionissa Moravie, || universis in perpetuum notum esse cupimus, quod nos Wocconi de Rosenberch, cuius fldei puritatem per experientiam agnovimus, et maxime nobilitatem suam || attendentes, quia a progenitoribus suis liberis atque nobilibus vitam ducens, comicias vel maiores 35 dignitates, si sibi collate fuerint, tenere poterit et habere, de consensu et expressa voluntate mantis** nostri, incliti regis Boemie,a 5 sicutc in ipsius continetur plenius instrumen-to,6 predicto Wocconi et suis post ipsum heredibus in perpetuum comitiam in Rakz contulimus suo iure, scilicet patronátům ecclesiarum de iam dicta comicia, homines beneflciatos et feoda habentes in ea, iudicia, advocatias ad comitiam pertinentes, dotes, que vulgariter lipgedinge 40 nominantur, sive possessiones per obligacionem expositas, que suo tempore absolute ad antedictam 362 NUM. 232, 23:$. 1260 M. I UN. EX./IUU.1N. - IUL. 8. debent comiciam pertinere; et omnia alia iura, quocumque nomine sint vocata, nulla condicione [aut exceptione interpo]sita,d( sepedicto Wokoni et suis heredibus, ut predictum est, contulimus iure et tytulo feodali. Ut autem hec collacio robur obtineat firmitatis, presentem paginam conscribi et sigilli nostri munimine iussimus roborari. Testes autem, qui aderant, sunt: dominus Philippus Salzburgensis ecclesie electus, dominus Bruno venerabilis Olomucensis episcopus, 5 dominus Otto illustris marchio Branburgensis, dominus Vlricus inclitus dux Karintye,e dominus Heinricus dux Polonie, dominus Werenhardus-f et Heinricus fratres iuniores de Schowenberch, dominus Heinricus purcravius de Dewin, dominus Hoyerius de Vridberch, dominus Gerossius purcravius Pragensis, dominus Zmilo de Lewchtenbvrch, dominus Ratmirus de Phremperch, dominus Hermannus de Richnawe, dominus Bawarus de Straconitz, dominus Vlricus dictus 10 Lepus, dominus Wilhalmus de Bodebrade, dominus Pvrchardvs de Klingenberch, dominus Sdezlaus de Sternberch, dominus Bvdiwoy de Zcaliz, dominus Hoyerius de Swinz, dominus Vlricus de Nova Domo, dominus Heinricus» de Lichtenstein, dominus Otto de Meysow, dominus Otto de Haslaw* et alii quam plures. Acta autem sunt hec in Lä, datum in tentoriis aput Marowam* anno ab incarnacione Domini millesimo ducentesimo sexagesimo. 15 Sigillum: Margaretae, ducissae Austriae et Stiriae marchionissaeque Moraviae, in filis sericis rubri coloris valde laesum appendet. Cf. Sigilla num. 1 b, 1. 233. Hermannus, abbas Altahensis, annuens precibus Reinheri, abbatis Cladrubensis, fratrum suorum voto fraternitatem inter ecclesiam suam eiusque renovat. 20 In monasterio Altahensi 1260 iul. 8. Apographum saec. XIII. exstat in cod. mnscro membr. saec. XII. „Necrologium Altahae inf." dicto, in bibliotheca universiiatis Ihenae (sign. cod. Bosian. num. 1) asservato, fol. 83 (B). Ed: MGH, SS XVII, pag. 354 n. 19 (ex B). — Mayer, Die Gebetsbriiderung, pag. 565 (ex MGH). 25 Lit: Mayer, loco superius citato. 232. °) ,Bóehť A. — b) Ita A, in B ultima ,s' cancellata est. — c) ,cuť in loco raso scriptum A. — d) Quae uncis clausimus, cum membrána putrefacta perierunt A, sed ex B necnon ex charta praece-dente (num. 231) suppleri possunt. — e) Ex ,Karintie' sine rasura correctum est A. — f) ,W* in loco raso scriptum est A. — ?) Littera ,i' super linea, litterae ,Hen' in loco raso additae sunt A. 30 x) Vide notam 1 num. praecedentis 231. — a) Autographum hoc primitus in archivo comitum de Rosenberg asservabatur, occurrit enim in inventario dicti archivi a cancellario et archivario Rosen-bergico V. A. de Helfenburg 1544 conscripto, in SAR Třeboň (sign. Fam. Rosenberg 2 b) asservato, ubi (pag. 337) dicitur: ,Commicia in Raks. Paní Markyty, paní království českého, kněžny rakouské a štýrské, markrabinky moravské, list panu Vokovi z Rožmberka a jeho dědicuom na 35 hrabství v Raks a podací kostelní v Raksi; jest pokažený na pargameně i pečeť oblámaná. Datum listu 1260.' —3) Ad a. 1260. —4) Ad 1260 iun. - iul. —5) Přemysli Otakaři II. — 6) Vide chartám praecedentem num. 231. 1260 IUL. 8.-11. NUM. 233, 234. 363 Vide: II. 3, Kladruby (C). Imagine phototypica B lumine silicico adhibito a procuratoribus bibliothecae universitatis Ihenensis facta nobisque benignissime transmissa usi sumus. Geste rei noticia propagatur in posteros, cui venit robur firmius a testimonio litterarum. Notum sit igitur singulis et universis fratribus in monasterio Altahensi deo militantibus seu militaturis, quod nos Hermannus,» dei Providentia abbas Altahensis ecclesie, annuentes iustis [peticionibus]* venerabilis viri domini Reinheri, abbatis Cladrubensis monasterii, de unanimi fratrum nostrorum voto fraternitatem ex antiquo inter ecclesiam [nostram] et ipsius contractam renovavimus et plenám sibi et fratribus suis concessimus, tribuentes eisdem omnium beneficiorum, que in ecclesia nostra fiu[nt, largam] participationem. Acta sunt [autem] hec in monasterio Altahensi anno Domini M°CC°LX°, VIII0 idus iulii. 234. Alexander IV. papa [FridericoJ, scholastico Wissegradensi, mandat, ut, quae de bonis domus s. Mariae Prague apud pedem pontis [s. Johannis] Hierosolymitani alienata invenerit, ad ius eius procuret revocare. Anagniae [1260] iul 11. Autographum in membrána scriptum in SUA Prague (archivům magni prioratus Meliten-sium, sign. Jo A XXVIII, Bully (. velkopřevorství 83 1\2) asservatur (A). Reg: Delaville, Cartulaire II, pag. 892 num. 2964 (ex A). In autographi chartae replicatae inferiore margine dextro „T. a.", in autographi tergo in media parte superiore ,, + Boemia" legitur; quae omnia in cancellaria apostolica videntür esse scripta. Cf. num. 176. Alexander episcopus, servus servorum dei, dilecto filio..,1 scolastico ecclesie Wisscegradensis, Pragensis diocesis, salutem et || apostolicam benedictionem. Di-lectorum filiorum. .2 magistři et fratrum hospitalis Ierosolimitani in Boemia precibus inclinati, discre||tioni tue per apostolica scripta mandamus, quatinus ea, que de bonis ecclesie sancte Marie ad pedem pontis || Pragensis ad idem hospitale pleno iure spectan-tis alienata inveneris illicite vel distracta, ad ius et proprietatem ipsius ecclesie stu-deas legitime revocare, contradictores ... compescendo.3 Testes ... subtraxerint, per censuram eandemß appellatione0 appellatione6 cessante compellas ... perhibere.4 Datumc Anagnie V idus iulii, pontificatus nostri anno sexto.c 233. a) B. — b) Quae hie et inferius uncis clausimus, fere evanuerunt in B. 364 NUM. 234, 235. 1260 IUL. 11. - SEPT. 9. Bulla: Alexandři IV. pupae in fills cannabinis illaesa appendet. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 532, typ. I. 235. Alexander IV. papa [Přemyslům Otakarům II.J, regem (sic) Bohemiae, per litteras suas crucis assumpto signaculo Christianorum exercitum contra Tartaros dirigere invi-tatum, operám dare monet, ut praedicatio pro Livonia et Pruscia proficere valeat neve terras, spectantes ad fratres hospitalis s. Mariae Theutonicorum, sine eorum consensu intret. Subiaci [1260] sept. 9. Aulographum in membrána scriptum in dextro margine laesum in archivo domus Theutonicorum Gotingae (sign. scr. 5 num. 101) asservatur (A). Ed: Seraphim, Preußisches UB I. 2, pag. 101 num. Ill (ex A). Reg: Napiersky, Index I, pag. 43 num. 170. — Bunge, Livländisches UB I, pag. 98 num. 398. — Danilouňcz, Skarbiec, pag. 103 num. 191. — Potthast II, pag. 1459 in num. 17941. — Perlbach, Preußische Regesten, pag. 174 num. 631. —Liv- Est- Curländische Urkunden - Reges-ten, num. 945.1 — Joachim-Hubatsch, Regesta ord. Theut. II. pag. 472 num. 4403. In autographi tergi superiore parte ,,S [ Maria" legitur, quod in cancellaria apostolica videtur esse scriptum. Ad rem cf. nominatim litteras Alexandři IV. papae in n. 3 citatas, ex quibus pro certo haberi potest Přemyslům Otakarům II. ad munus capitanei exercitus Christianorum re vera neque vocatum neque nominalum esse. Cf. etiam, quae in n. 6 dicuntur. Alexander episcopus, servus servorum dei, carissimo in Christo filio ..,2 illustri regi Boemie, salutem et apostolicam benedictionem. Vix absque lacrimis medi- tari vel audire possumus, quod pro fidei negotio in Liuonie ac P[ruscie partibus]a ]| sub expensis innumeris ordinis hospitalis sancte Marie Theutonicorum et infinitis angustiis ad dei gloriam magnifice iam promoto plurimi ex fratribus ipsius ordinis per man[us infide]||lium crudelissime sunt occisi. Quia vero idem negotium perire creditur, nisi per divine virtutis auxilium et apostolice sedis favorem in eo potissime roboretur, quod ad par[tes ipsas] || peregrinorum confluat multitudo, nos dilectorum filiorum preceptorum et fratrum ipsius ordinis in eisdem Liuonia et Pruscia luctuosis precibus inclinati, dilectis filiis [prioribus], ministris, custodibus, guardianis aliisque fratribus 234. a) In loco raso scriptum est A. — bt>) Ita A. — ec) Vocibus competenterdistentis, ut ulti-mae duae lineae explerentur, scriptum est A. x) Friderico. — 2) Fortasse Henrici. — 3) Vide CDB IV, pag. 147 num. 61.—*) Vide num. 18. 1260 SEPT. 9. NUM. 235. 365 Predicatorum et Minorum ordinum ac etiam fratribus clericis hospitalis eiusdem nec non quibusdam episcopis per litte[ras nostras sub] certa forma commisimus, quod in subsidium eorumdem preceptorum et fratrum ac aliorum fidelium Christi manentium in partibus supradictis crucem cum omn[i diligentia] predicent in regnis et regionibus ac provinciis et terris aliis, que predicta sedes ad idem subsidium deputavit.3 Post-modum vero nos ad precum [instantiam], quas dilecti filii nobiles viri..,4 duces Polo-nie, pro te habendo in capitaneum exercitus Christiani contra ferinam sevitiam Tar-tarorum nobis per suas sp[eciales litteras]5 et nuntios direxerunt, ad tuam precipue magnificam celsitudinem et famosam tui nominis claritatem respectum habentes, tibi nostras affectione plenas misimus lit[teras,6 continences, ut nostro seu potius divino beneplacito te coaptans crucis assumpto signaculo Christianorum exercitum ad prelium instruas et bellatorum acies, quandocumque Tart[arorum pestis] ingruerit, dirigas et informes illam peccatorum veniam habiturus, que transeuntibus in Terre sancte subsidium indulgetur. Hoc siquidem pium et sanctum negoti[um nos ita pro-spe]rari cupimus, quod et promotionem catholice fidei, quam predicti fratres cum omni diligentia sub frequentis experientia martirii prosecuntur, quantum in nobis [est, a discrimine] preservemus. Inde fit, quod serenitatem tuam affectuose rogandam duxi-mus et monendam in remissionem tibi peccaminum suadentes, quatinus necessarie ac s[alubri predicationi] crucis, quam fieri mandavimus pro subsidio fratrum et fidelium predictorum pretextu predicationis, quam venerabilibus fratribus nostris ..,7 Gnesnen-si archiepiscopo, et suf[fraganeis eius ac etiam] archiepiscopis et episcopis per Alama-niam constitutis contra prefatos Tartaros per litteras nostras de novo commissimus,8 vel que auctoritate nostra iam aliquibus aliis est commissa seu [de cetero com]mittetur, nullum prorsus opponas obstaculum nec opponi ab aliquo, quantum in te fuerit, pa-tiaris, sed potius pro divina et nostra reverentia ac etiam pro tuorum [cumulo] meri-torum vigilem et efficacem des operam, ut premissa predicatio, que fit pro supradictis Liuonia et Pruscia, proficere valeat iuxta votum, maxime [cum predicti fratres] hospitalis eiusdem tamquam veri Christi pugiles animam suam pro impugnatione Tartarorum ipsorum oportuno loco et tempore affectu promptissimo et corde imper-territo ponfere sint parati]. Ceterum, iili carissime, attente provideas, quod tu easdem Liuoniam et Prusciam vel Curoniam et Estoniam seu quamcumque aliam terram spectantem ad predictos fratres hosp[italis eiusdem sine] consensu et voluntate ipsorum nullatenus intres aut eos vel eorum crucesignatos seu quoscumque alios ipsorum occasione molestes in aliquo vel perturbes. Preces itaque nostra[s taliter tua subjlimitas adimpleat in hac parte, quod eisdem fratribus, quos et continua paganorum affligit crudelitas et exterret etiam crudelis vicinitas Tartarorum, qui contiguam [prefate Pruscie] Lettowiam iam pro maiori parte destruxisse noscuntur, in promotione ac defensione fidei per tui favoris auxilium prosperari gaudentibus nos tibi exinde speciales gratias referamus [ac precep]tores et fratres hospitalis eiusdem, quibus eris in hac parte benivolus, ad ea, que votis tuis digne sint accomoda, reddantur strictius obligati. Datum Sublaci6 V idus septembris, pontificatus nostri anno [sexto].6 366 NUM.235, 236. 1260 SEPT. 9.-20. Bulla: Alexandři IV. papae in filis cannabinis illaesa appendet. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 532, typ. I. 23G. Wichhardus de Them (Thyrna) et gener eius Johannes de Dobřany monasterio b. Mariae Magdalenae in Dobřany censům annuum quinque marcarum argenti iam habitům 5 conferunt et libertates ab exactionibus expresse nominatis in dicta civitate concedunt. — 1260 sept. 20. Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům monasterii in Chotěšov, sign. L IV ŘP Chotěšov num. 12) asservatur (A).1 Reg: Reg II, pag. 101 num. 266. 10 Lit: Hosák, K počátkům měst, pag. 124 (nomina testium tractantur). Scriba: indoctus ignotus, destinatarii seu eius circuli diplomatici proprius. Dictator: ignotus, fortasse idem atque scriba. In corroborations formula chartae scribenda (vide verba „insuper ... prosperetur"^ supple-mentum libertatum haud levis momenti videtur esse additum. 15 Vide: II. 3, Dobřany (C), 4, De chartae apud nobiles usu (AA). In nomine Domini amen. V.2 de Thyrna et I.,3 gener suus, de Dobřan, omnibus hanc paginam inspecturis j| salutem in Domino. Propter ambios" rerum eventus et temporum mutabilium diversitates facta modernorum dignum |j est scriptis memo-rie commendare6 perhenni; ne acta, que sub aliquo tempore aguntur Iegittime, a fide|| 20 lium Christi memoria labantur cum tempore, debet rationabiliter diffiniri. Noscant igitur universi, quod nos ob reverentiam omnipotentis dei et sanctorum eius in Dobran ecclesie dominatusquec ibidem sub nomine beate Marie Magdalene deo famu-lantibus quinque marcas argenti, quas ecclesia dicta ab antiquo habere consueverat, ex integro conferendo singulis annis, talem libertatem concedimus, ut in hominibus 25 235. ") Quae hie et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa perierunt in A, sed facillime e litteris congruentibus sub eodem dato marchioni Brandenburgensi destinatis (Seraphim, Preußisches VB I. 2, pag. 101 num. 112) suppleri possunt. Has litteras prae manibus non habentes in editione nostra editione Seraphimi locis competentibus usi sumus. — b) Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. 30 *) Edilionem inspicere non potuimus. — a) Přemyslo Otakaro II. — s) Cf. ex. gr. litteras in Reg II, pag. 25 num. 65, pag. 35 num. 90, pag. 51 num. 134, pag. 74 num. 186 nec non suo tempore in regestorum serie huius tomi. — 4) Fortasse Boleslaus cum Henrico, duce Silesiae. — s) Litteras ignoramus. — 8) Cf. litteras apostolicas in cod. mnscro »Formularius Marini de Ebulo' dicto asservatas in Reg II, pag. 19 num. 44 = Potthast II, pag. 1328 num. 16154, Reg II, pag. 19 num. 35 45 = Potthast II, pag. 1328 num. 16155, Reg II, pag. 32 num. 82 = Potthast II, pag. 1328 num. 16153, quae ad varios terminos, nominatim etiam ad a. 1260 (cf. Novotný I. 4, pag. 152 n. 2) ponuntur. — 7) Johanni. — 8) Cf. Potthast II, pag. 1458 num. 17938. 1260 SEPT. 20. -26. NUM.236, 237. 367 dotalibus ab omni censura vel qualibet exactione tributaria, que in dicta civitate fiunt vel fieri debent, dos ecclesie absoluta debeat tarn in agris quam in pratis, fluminibus, molendinis atque piscationibus plena libertate perpetuo et tranquilla pace gaudere. Quam ob rem firmiter cupientes, ut ea, que ritu dei aguntur, legitime roborentur — 5 insuper istius anni censum laxatum* concedimus a pauperibus exigendum, ut in melius domuse dei prosperetur — cartulam presentem ecclesie predicte talem libertatem perpetuando contulimus nostri sigilligi-f munimine roboratam. Hec sunt nomina testium: Petrus plebanus in Brenne et dominus Wernerus plebanus de Zlawinz,Ä plebanum^ de Beuzla et iudicemf de Dobran. Datum anno Domini M°CC°LX°, in io vigilia Mathei apostoli. Sigillum: Wichhardi de Thern (Thyrna) in scidula membranacea fere illaesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 37. 237. Rudolphus, Poszoldi filius, [civis Brunensis], monasterio in Oslavany ius patrona-15 tus ecclesiae Omnium sanctorum (in Antiqua Bruna] confert. Brunae 1260 sept. 26. Autographum in membrána scriptum olim in archivo mon. Oslavanensis asservatum, nunc in archivo civitatis Brunae (sub dato suo) asservatur (AJ. Ed: CDM V, pag. 246 num. 31 (ex A). 20 Reg: Reg II, pag. 101 num. 267. Lit: Dušková, Listiny rudíkovské, pag. 264, 275 (scriba et dictator chartae). — Šebánek, Česká listina 3, pag. 120. In tergo chartae manu registratoris nec non scribae monaster i i in Oslavany saec. XIII. scriptum legitur: „Super ecclesia Omnium sanctorum" (B = Os 4 a). 25 Scriba: destinatarii proprius (Os 1 — B 5), cuius manu chartae omnino monasterii in Osla- vany (vide ex. gr. CDB IV, pag. 131 num. 46, hoc torno num. 178+, 227 (A 1), 354) ex annorum spatio 1244—1262 datae scriptae sunt. Cf. Exempla script, in CDB IV. 2, num. 42. Dictator: destinatarii proprius, qui proprietatibus stili, quae annorum intervallo 1259—1275 in mon. Oslavanensi usurpari solebant, fortasse etiam directe verba chartae ab eodem scriba 30 exaratae, ab Ekhardo de Miroslav monasterio in Oslavany, in Znojmo 1260 iun. 29 datae (AI) (num. 227), repetit; quae typis minoribus exprimunlur. Vide: 11. 3, Oslavany (H), 5, De chartae apud civitates usu (M). 236. °) Ita A pro .ambiguos'. — Ď) ,omendare* A. — c) Ita A pro ,dominabus'. — a) Ex jlatatunť in scribendo corr. est A.— «) Ex ,domui' in scribendo corr. est A. —-/) Ita A. — ') ,Brén' 35 A. — ») ,Zlawiz' D. l) Cf. num. 191 n. 2. — a) Wichhardus. — *) Johannes. 368 NUM. 237, 238. 1260 SEPT. 26. - OCT. 6. Universis Christi íidelibus presens scriptum visuris Rudolfiis, Poszoldi filius, salutem in Domino. Malicia temporis et hominum || exigit ac requirit gesta suorum tempo- rum, cuius incerti sunt eventus, ne ab hominum alienentur memoria, litteris et vulgi testimonio || firmissime perennare. Ad resecandum igitur tocius anbiguitatis" scrupulum notum sit universis tarn presentibus quam futuris, quod || ego pro honore dei et gloriose* 5 Virginis, matris eius, et pro meorum salute carorum*, tarn vivorum quam mortuorum,* ius patronatus ecclesie Omnium sanctorum cum suis attinentiis contuli* conventui sanctimo-nialium in Oszla, ibidem deo iugiter famulancium, renuncciando" omni iuri et proprietati, quam in ecclesia superius memorata plenius videbar habere. Ne igitur hec donatio tarn sollempniter celebrata in futurum a malignis malorum hominum suggestionibus possit 10 immutari, presentem iitteram, quia sigillo carui, cum sigilli* munimine civium in Brunna roboratam ipsis ordinavi ad cautelam. Acta sunt hec in Brunna anno Domini M°CC° sexagesimo, sexto kalendas octobris coram* testibus subnotatis: Ernesto civi, Conrado Alio Wolvelinne, Wolvelone fratre eius, Lockelario, Conrado de Drozendorf, Ottone plebano sancti Iacobi, fratre Wolvelino, Iohanne sacerdote, Heinrico sacerdote, 15 Gunthero civi et aliis quam pluribus tarn clericis quam laicis. Sigillum: civitatis Bruncnsis in fllis sericis rubri colons fere illaesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 38. 238. Alexander IV. papa [JohanniJ Pragensi et [Brunoni] Olomucensi episcopis 20 mandat, ut cum [Wernherus], electus Maguntinus, a sede apostolica nondum confirmatus sit, ipsi [Přemysle- Otakaro II. J, regi (sic) Bohemiae, auctoritate papae unctionem im-pendant et regale diadema imponant. Anagniae [1260] oct. 6. Apographum exstat in Alexandři IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. 25 Vat. 25), fol. 259* ep. 124 (R). Ed: Raynaldus, Annales XIV, pag. 58 § 18—20 (exR). — Balbin, Miscellanea dec. I, lib. VI, pag. 16 num. 14 (ex Raijnaldo). — Lünig, Reichsarchiv 19, pag. 206 num. 3 (sine inscriptione, e quodam apogr.). — Goldast, Commentarii (Suppl. act. publ.),col. 258 num. 12 (fortasse ex Balbino). — CDM III, pag. 281 num. 292 (ex R). — CIB I, pag. 148 num. 48 (ex CDM). — 30 Rodenberg III, pag. 469 num. 508 (ex R). Reg: Dobner, Monumenta IV, pag. 267 num. 79. — Palacký, Reise, pag. 37 num. 275 (ex R). — Ropp, Erz. Werner, pag. 156 num. 57. —- Reg II, pag. 102 num. 268. — Potthast II, pag. 1459 num. 17947. — RI V. 2, pag. 1439 num. 9243. —Böhmer, Regesta archiep. Magun-tinensium II, pag. 352 num. 26. — Coulon, Les registres, pag. 128 num. 3191 (ex R). 35 237. ») Ita A. 1260 OCT. 6. N UM. 238. 369 Lit: Lorenz, Deutsche Gesch. I, pag. 224 frei deliberatio). — Novotný I. 4, pag. 99 (idem). — KK, pag. 267. Editione Rodenbergi superius commemorata tantummodo usi sumus. Pragensi et . .2 Olomucensi episcopis.* Quoniam ad subsistentiam 5 multorum et regimen preesse oportet unum singulárem* principátům,6 quia pluralitas in presistentia scissuram induceret et solidám gubernaculi disrumperet firmitatem, preminent quidem ob hoc singulis regnis et mundi provinciis singula regnantium solia et singule principantium potestates, quia dum reges populis imperant et populi regibus reverenter intendunt, dum hii humiliter subsunt et Uli benigne presunt, dum congruis 10 Uli preeuntc iussibus et devotis isti animis obsecuntur, viget ex hoc in eisdem populis concordium unitas animorum, misericordia et Veritas sibi obviant et iustitia et pax se advicem complectuntur.3 Ideo namque a summo illo rege, per quem singuli reges regnant et principes principantur, temporalis gladii ad malorum vindictam laudemque bonorum terrenis est regibus attributa potestas, ut assumpto ab eis dominandi officio is iudicent in equitate populos et dirigant in terris subiectas sibi gentium nationes, quatenus sit voluntas eorum in executione iustitie ac meditatio in lege rectitudinis et observantia sancte pacis. Ad que utique perfectius exercenda iidem reges unctionis sacre virtute, quam per venerabiles Christi ministros antiquo more suscipiunt, donum gratie recipiunt potioris, ut et in prosecutione iusti regiminis fortius convalescant et 20 tam in se quam in eorum subditis prudentiori et sanction* spiritu dirigantur: Nam etsi differat principis unctio a pontificis unctione, quia in capite pontifex ungitur, princeps autem in brachio sive humero vel in armo, in quibus principatus congrue designatur, quia etiam illius capud consecratur crismate, brachium vero istius oleo delinitur; vehemens tarnen est in ipsis regibus huius efficacia sacramenti, quoniam 25 inuncto Saule insiliit spiritus Domini super eum4 et in virum alterum est mutatus et in David unctione subscepta spiritus Domini est directus.5 Ad insinuandum quoque, quod in regibus esse debeat plenitudo virtutum quodque in eis est integra dominii temporalis auctoritas, capiti principis honorabile ac venerabile sub circulari forma imponitur diadema; a quo siquidem principe, qui talibus decoratur insigniis et titulis 30 presignitur, tamquam a capite subditis velud membris recte vivendi modus indicitur et modestie regula componitur et dictatur. Sane carissimus in Christo filius noster..,6 illustris rex Boemie, devotissimus ecclesie filius, premissa veluti princeps catholicus diligenter attendens ac sperans per huiusmodi unctionem spiritualis gratie rore perfundi, nobis humiliter supplicavit, ut cum proienitores sui reges Boemie inuncti et 35 coronati in reges extiterint per archiepiscopos Maguntinos, qui fuere pro tempore, ac ipse per dilectum filium Maguntinum electum, pro eo, quod nondum est eius electio per sedem apostolicam confirmata,e 8 inungi et coronari non possit, eum in regem inungi et regale diadema suo imponi capiti faceremus. Nos igitur dicti regis devotionem multimodam attendentes et considerantes, quod progenitoribus suis, 40 qui fuerunt ardentes catholice fidei zelatores, non solum derivatione sanguinis, sed et 370 NUM. 238, 239. 1260 OCT. 6. puritatis ac bonitatis imitatione succedit, ac cupientes ob hoc eum in hiis specialiter honoráři, ipsius supplicationibus benignius inclinati, fraternitati vestre mandamus, quatinus vos vel alter vestrum, adhibito vobiscum decenti episcoporum numero turn propter eiusdem regis honorificentiam turn propter reverentiam sacramenti, sibi auctoritate nostra huiusmodi unctionem impendere et capiti eius imponere regale 5 diadema curetis. Volumus autem atque statuimus, ut nullum ex hoc in posterům pontificibus Maguntinis, qui erunt pro tempore, et ecclesie Maguntine preiudicium/ generetur, quin circa ipsius regis successores exsequantur libere, quod ad eos pertinet in hac parte. Ea vero, que exhibiturus esset idem rex archiepiscopo Maguntino, si inungeret et coronaret eundem, integre ab eodem rege recipiatis, ilia dicto electo, si io ei confirmari contingat, alioquin ei, qui predicte Maguntine ecclesie regimini pre-fuerit, fideliter transmissuri. Datum Anagnie II nonas octobris, anno sexto. 239. Alexander IV. papa Nicolaum, natum [Přemysli Otakaři I I.J, regis (sic) Bohemiae, intuitu eiusdem legitimitatis titulo decorat, 15 Anagniae [1260J oct. 6. Apographum exstat in Alexandři IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 25), /oZ. 259 ep. 123a (R). Ed: CDM III, pag. 283 num. 293 (ex R). Reg: Palacký, Reise, pag. 37 num. 274 (ex R). — Kopeizky, Regesten, pag. 121 num. 87. — 20 Reg II, pag. 102 num. 269. — Potthast II, pag. 1460 num. 17948. — RI V. 2, pag. 1440 num. 9244. — CDS VII. 2, pag. 93 num. 1057. — Coulon, Les registres, pag. 127 num. 3189 (ex R). Lit: Novotný I. 4, pag. 99 (rei deliberatio). — KK, pag. 268. Cf. num. 240, 244, 245. -'•"> Apographo v. d. Fr. Palacký tantummodo (orthographia eius instructa) usi sumus. Nobili viro Nicolao, nato carissimi in Christo filii nostri . illustris regis Boe-mie.a Sedes apostolica gratiarum fructus copiosa ubertate producens sic fructus ipsos provida largitione dispensat, quod genere, virtutibus et conditionibus persona-rum diligenter inspectis illas facilius potioribus donis anticipat, quas illustris prosapia 30 generis et decore nobilitat et nobilitate decorat. Et quidem circa statum talium perso- 238. n) Superscriptio colore rubro scripta est in R. — bb) singulare precipuum' R. — c) ,puht' R. — *) ,santiori' R. — «) ,conflrmari' R. — f) ,aliquod preiudicium' dicitur in R. ») Johanni. — a) Brunoni. — 3) Cf. Ps. 84, 11. — «) Cf. I. Reg. 10,1, 11, 6. — ») Cf. I. Reg. 16, 13. — 6) Premgsl Otakarus II. — ') Wernherum. — 8) Wernherus Romae m. oct. — nov. 1260 3,> consecratus est. 1260 OCT. 6. - 7. NUM. 239, 240. 371 narum adeo se non immerito favorabilem exhibet potestatis apostolice plenitudo, quod si que genitorum suorum culpa notam patiantur originis, illam benigne abolet et clementer astergit, ne altitudinem generis geniture vitium deprimat et originis macula ingenue titulos obnubilet claritatis. Attendentes igitur, quod carissimus in Christo 5 iilius noster .., illustris rex Boemie, pater tuus, coniugatus te genuerit ex soluta,2 ac volentes personam tuam intuitu regis eiusdem, qui semper erga Romanám eccle-siam puritate fidei, devotionis sinceritate sedulique prosecutione obsequii specialiter dinoscitur claruisse, precipui favoris gratia communire, ut quo abundantius apostolici uberis dulcedinem suxeris, tanto vehementius in nostris et predicte ecclesie benepla- io citis delecteris, predicti regis supplicationibus benignius inclinati te legitimitatis titulo auctoritate apostolica decoramus, eadem tibi auctoritate, ut huiusmodi tuorum nata-lium non obstante defectu omnes6 dignitates, honores et principatus seculares, ad quas vel ad quos te legitime assumi seu quas vel quos licite tibi conferi contigerit, obtinere libere valeas, indulgentes. Nulli ergo etc., nostre legitimationis et concessionis is etc.3 Datum Anagnie II nonas octobris, anno sexto. 240. Alexander IV. papa [Přemyslům Otakarům II.], regem (sic) Bohemiae, certiorem facit se duas filias eiusdem legitimitatis titulo decorasse. Anagniae [1260] oct. 7. 20 Apographum exstat in Alexandři IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 25), fot. 259» ep. 123 b (R). Ed: CDM III, pag. 284 num. 294 (ex R). Reg: Palacký, Reise, pag. 37 num. 276 (ex R). — Reg II, pag. 103 mim. 270 (ad oct. 6). — Potthast II, pag. 1460 num. 17949. — RI V. 2, pag. 1440 sub num. 9244. — Coulon, Les 25 registres, pag. 127 num. 3190 (ex R). Lit: Novotný I. 4, pag. 99 (rei deliberatio). — KK, pag. 268. Cf. num. 239, 244, 245. Apographo v. d. Fr. Palacký tantummodo (orthographia eius instructa) usi sumus. illustri regi Boemie." Sedes apostolica gratiarum fructus etc, ut in 3° alia, usque claritatis.2 Attendentes igitur, quod tu coniugatus ex quadam soluta3 duas, quas habes ad presens, filias4 genuisti, ac volentes easdem filias intuitu persone tue, que semper erga Romanám ecclesiam etc, usque quo abundantius5 eedem filie apostolici uberis dulcedinem suxerint, tanto etc, usqueĎ delectentur,5 tuis supplicationibus 35 239. «) Superscripts colore rubro scripta est R. —- ö) ,ad omnes' perperam dicitur in R. ») Pfemysli Otakari II. —- 2) Agnete. — 3) Vide CDB II, pag. 47 num. 53. 372 NUM. 240, 241. 1260 OCT. 7. benignius inclinati predictas Alias legitimitatis titulo auctoritate apostolica decoramus, eadem eis auctoritate, ut huiusmodi suorum natalium non obstante defectu omnesc dignitates et honores et principatus seculares, ad quas vel ad quos eas legitime assumi seu quas vel quos sibi licite conferri contigerit, obtinere libere valeant, indulgentes. Nulli etc., nostre legitimationis et concessionis etc.6 Datum Anagnie nonis octob-ris, anno sexto. 241. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchio-que Moraviae, ad postulationem Conradi, quondam iudicis Pragensis, admittit, ut idem Conradus villam Neprobylice monasterio Plasensi vendere possit. Pragae 1260 oct. 7. Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům mon. in Plasy, sign. L IV ŘC Plasy num. 43) asservatur (A). — Apographum praebet F. B. Scheppl, Lapis sepul-chralis fundatoris et benefactorum... monasterii in Plassio (1744), cuius cod. mnscr. chart, in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. F 160) asservatur, pay. 194—195 (B). Ed: Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 453 num. 15 (fortasse ex A). Reg: Hormayr, Archiv 1827, pag. 8. — Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 612. — Böhmer, Add. sec, pag. 436 num. 120. — Scheinpflug, Materialien zu einer Gesch. v. Plaß, pag. 181 num. 60 (sigillum chartae mendose describitur). — Wendrinský, Nachträge, pag. 344 num. 240. — Reg II, pag. 104 num. 272. Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 328—330, 334. In tergo chartae manu saec. XIII. scriptum legitur: „Super villa dicta Nyeprowitz" (A). Scriba: P II 17 = magister Arnoldus protonotarius. Cf. Exempla script, num. 1, 2. Dictator: magister Arnoldus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (NN), 3, Plasy (B). Š In nomine sancte et individue trinitatis amen. g Nos Otacharus qui et Premizl, dei gratia dominus regni |j Boemie, dux Austrie et Stirie et marchio Moravie, universis hanc litteram inspecturis imperpetuum. Volentes pro|[genitorum nostrorum imi- tari facta, que per ipsos ipsorum facta sunt temporibus in donacionibus seu conces-sionibus factis provide ac || decenter, ecce, ut res in effectu pateat, diligenti delibera-cione prehabita significamus tarn presentibus quam futuris, quod Serenissimus pater noster pie recordacionis Wenzezlaus Chunrado, tunc iudici Pragensi, vendidit quandam villam Nyeprowitz nominatam cum omnibus*1 pertinenciis eiusdem ville de consensu 240. a) Superscriptio colore rubro scripta est R. — b) Vox ,usque' deesl in R. — c) ,ad omnes' perperam dicitur in R. *) Přemyslo Otakaro II. — a) Vide num. 239. — 3) Agnete. — 4) Nomina ignoramus. — 5) Verbis competenter mutatis vide in num. 239. -— 6) Vide CDB II, pag. 47 num. 53. 1260 OCT. 7. - 12. NUM. 241, 242. 373 et bona voluntate baroni0 sui dicti Lupi hereditario iure una cum liberis suis univer-sis perpetuo possidendam. Dedit eciam idem Ch. nobis dextrarium pro decern marcis argenti estimatum, quod terminos dicte ville distingui sive circui faceremus eidem. Ad quod faciendum misimus fideles nostros Andreám, tunc dapiferum, Schietsconem, 5 provincialem iudicem, Marquardum, camerarium de Donayowitz, Bowarum, sum-mum camerarium, Diwischium, nunc dapiferum, Vrowinvm,6 Ottonem, Lambinvm,* Gallicum.e Item dedit idem Ch. karissime uxori nostre domine Margarete similiter pro distinguendis terminis dicte ville decern marcas argenti; ad quos distinguendos deputavit ipsa domina M., uxor nostra, pro parte sua Luipoldum et Volchmarum, lo camerarios suos, qui eciam ponuntur cum predictis pro testibus in hoc facto. Chunra-dus vero, iudex sepe nominatus, processu temporis prenotatam villam Nyprowitz, quam pro sexaginta marcis argenti apud patrem nostrum et Wulskonem comparavit, volens vendicioni exponere, a nobis supliciter postulavit, ut de nostro consensu et voluntate liceret eidem vendere dictam villam. Nos vero ipsius Ch. peticionibus 1» racionabilibus assensum prebentes, admisimus voluntario ex consensu, quod eandem villam cum omnibus suis pertinenciis et terminorum distinctione eo eciam iure, quo eandem tenebat a nobis, antefatus Ch. vendidit viris venerabilibus abbati' et conven-tui in Plazfl1 proprietatis tytulo perpetuo possidendam. Nos itaque volentes cavere indempnitatibus parcium utrarumque, ne in futurum super emptione et vendicione 20 huiusmodi vexari valeant ab aliquo in futuro, presentem paginam ipsis dari mandavi-mus sigillorum nostrorum karactere insignitam. Testes vero huius facti sunt nobiles supra scripti. Actum Prage anno Domini M°CC°LX°, datum per manům ma- gistři Arnoldi, tunc nostri prothonotarii, nonasft l' octobris.* Sigillum: Přemysli, iuoenis regis nec non duels Austriae et Stiriae, in filis sericis1 flavi, rubri 25 et viridis colons jere illaesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 242. Bruno, episcopus Olomucensis, monasterio in Oslavany possessionem iuris patrona-tus ecclesiae in Myslibořice confirmat. In Modříce 1260 oct 12. 30 241. °) Cum titulo superfluo scriptum est A. — &) Ita pro ,baronis' scriptum est A. — c) Scriba primo ,Vrowin' scripsit, postea ,v' oddidit et titulům ,o' titulo communi sine rasura complevit A. — d) Eadem correctura sicut in nota c mutatis mutandis exstat in A. — e) Scriba primo ,Gallicus' scripsit et litteram ,s' sine rasura in ,m' correxit in A.-—-0 Prima ,b' sine rasura ex ,a' correcta est in A. — Voci uncus superponitur in A. — A) Ita A. — *-*) Verbis competenter distentis, ut ultima linea 35 expleretur, scriptum est A. ') Notandum est a chartae replicatae medio paulum dextrorsus duas incisiones sigillo appen-dendo adhibitas exstare. 374 NUM. 242, 243. 1260 OCT. 12. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům man. in Oslavany, sign. Staré Brno cist. P 16) asservatur (A). Ed: CDM III, pag. 289 num. 296 (ex A). Reg: Reg II, pag. 105 num. 273. — Šebánek, Archivy, pag. 26 num. 151 (ex A). Lit: KK, pag. 269. In lergo chartae manu registratoris nec non scribae mon. Oslavanensis saec. XIII. scriptum legiiur: ,,Super ecclesia de Miszelboriz" (B = Os 4 a). Scriba: B 1 — Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script, num. 2 b, 4. Dictator: Conradus, notarius episcopi, qui stilo communi usus est (cf. num. 190). Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (X), Conradus notarius (N), 3, Oslavany (I). 10 Bruno, dei gratia Olomucensis episcopus, dilectis in Christo..1 abbatisse et comventui« monasterii in Ozla, ordinis || Cisterciensis, nostre diocesis, salutem in Domino. Cum a nobis petitur, quod iustum est et honestum, tarn vigor [| equita- tis quam ordo exigit rationis, ut id per officii nostri sollicitudinem ad effectum debitum perducatur. || Cum igitur, sicut vestra nobis exhibita peticio continebat, nobilis6 15 vir Hartlibus, dictus de Miszelboritz, pium devotionis zelum erga vos et monasterium vestrum gerens, ius patronatus, quod habuisse dinoscitur in ecclesia dicte ville de Miszelboritz, in vos duxerit transferendum, sicut in litteris suis confectis exinde continetur,2 nos vestre devotionis supplicationibus inclinati dictique nobilis factum pium et providum, quod gratum et ratum habemus, in Domino commendantes, vobis 20 ius presentandi ad dictam ecclesiam in Miszelboritz nostro et successorum nostrorum et archidiaconi loci, qui pro tempore fuerit, per omnia iure salvo auctoritate ordinaria confirmamus sub anathematis interminatione districtius inhibentes, ne quis hanc nostram confirmationem presumat infringere vel ei ausu temerario contraire. In huius autem comfirmationis" testimonium presentem vobis concedimus paginam sigilli 25 nostri munimine roboratam. Datum in Moderiz II 11 idus octobris, anno Domini M°CC°LX° Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis, in filis sericis rubri coloris illaesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12. 243.+ 30 Bruno, episcopus Olomucensis, monasterio in Oslavany possessionem iuris patronatus ecclesiae in Troskotovice confirmat. In Modříce 1260 od. 12. 242. a) Ita A. — Ď) ,s' ex quadam littera sub lineám dueta correctum est A. *) Fortasse Jutae. — 2) Charta ad nos non pervenit; deleta est annorum 1260—1269 spatio, 35 cum in monasterio Oslavany haud exiguus numerus chartarum spuriarum aut dubiae fidei iuris patronatus ecclesiarum monasterii defendendi causa fabricatus est. Cf. mim. 229+ n. 3. 1260 oct. 12. num. 243. 375 Charta dubiae fidei in membrána scripta, olim in archivo man. Oslavanensis asservata, nunc in archivo civitatis Brunae (sub dato suo) asservatur (A). LU: Dušková, Listiny rudíkovské, pag. 250 (chartae origo). — KK, pay. 269. In tergo chartae manu registratoris nec non scribae mon. Oslavanensis saec. XIII. scriptum 5 legitur: „Super ecclesia in Droskwiz" (B = Os 4 a). Scriba: B 16 = destinatarii proprius (= Os 4), cuius manus in chartis sinceris demum inter annos 1266—1275 monasterio in Oslavany datis occurrit. Cf. Exempla script, num. 2 b, 12 (= 3, 4). Dictator: Textum chartae Brunonis episcopi in Modrice 1263 ocl. 12 datae (num. 393) ad io verbum repetit anni notatione tantummodo seu mutata seu e num. 242 receptu. Omnia, quae ex charta supradicta recepta sunt, typis minoribus exprimuntur. Anni notationem chartae vix tantummodo errori tribuere possumus. Monasterium Oslavanense Utes de iure patronatus ecclesiae in Troskotovice habuit (vide ex. gr. num. 785, 791+) et lucro ei fuisset, si confirmatio eiusdem iuris ab episcopo Olomucensi iam anni 1260 notam (quo anno 15 donatio iuris patronatus facta est; vide notam 2) habuisset. Confecit igitur A. Quod certe Brunone vivo factum est. Verisimiliter occasione oblata charta sigillo quoque munita est. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (Y), 3, Oslavany (K). Brvno, dei grácia Olomucensis® episcopus, dilectis in Ghristo* abbatisse1 et conventui monasterii in Ozla, or||dinis Cisterciensis, nostre diocesis, salutem in Domino. Gum a nobis 20 petitur, quod iustum est et honestum, tarn vigor equitatis quam [| ordo exigit racionis, ut id per officii nostri sollicitudinem ad effectum debitum perducatur. Cum igitur, sicut vestra |j nobis exhibita peticio continebat, nobilis vir Ekhardus, dictus de Mirslaus, pium devocionis zelum erga vos et monasterium vestrum gerens, ius patronatus, quod habuisse dinoscitur in ecclesia ville de Droscuwiz, in vos duxerit transferendum, sicut in litteris suis confectis exinde continetur,2 nos 25 vestre devocionis supplicacionibus inclinati dictique nobilis factum pium et providum, quod gratum et ratum habemus, in Domino commendantes, vobis ius presentandi ad dictam ecclesiam in Droscuwiz nostro et successorum nostrorum et archidiaconi loci, qui pro tempore fuerit, per omnia iure salvo, auctoritate ordinaria confirmamus, sub anathematis interminacione districtius inhibentes, ne quis hanc nostram confirmacionem presumat infringere vel ei ausu temerario 30 contraire. In huius autem confirmacionis testimonium presentem vobis concedimus paginam sigilli nostri munimine roboratam. Datum in Moderiz quarto idus octobris, anno Domini millesimo CC°LX°. Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis, e cera badii coloris in fdis sericis viridis coloris illaesum appendet. Cf. Sigilla in CD B IV. 2, num. 12. 35 243.+ a) ,01om' A. *) Fortasse Jutae. — l) Vide chartám num. 227 (Al). 376 NUM. 244. 1260 OCT. 21. 244. Alexander IV. papa fPřemyslo Otakaro II.J, regi (sic) Bohemiae, dispensationis litteras per magistrům Bernardům de Furconio, scriptorem suum, destinans, declarat nequaquam intentionis suae esse, ut Nicolaus filius vel ftliae eius titulo legitimationis decorati regnum Bohemiae obtinere vel in eo succedere possint. Anagniae [1260J oct. 21. Apographum exstat in Alexandři IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 25), fol. 260 ep. 124 b (R). Ed: Raynaldus, Annales XIV, pag. 58—59 § 21 (ex R). — CDU III, pag. 289 num. 297 (ex R). — Rodenberg III, pag. 471 num. 509 (ex R). Reg: Palacký, Reise, pag. 38 num. 277 (ex R). — Kopetzky, Regesten, pag. 121 num. 88. — Reg II, pag. 105 num. 274. -■■ Potthast II, pag. 1460 num. 17956. — CDS VII. 2, pag. 93 num. 1058. — Coulon, Les registres, pag. 128 num. 3192 (ex R). Lit: Novotný I. 4, pag. 100 (rei deliberatio). — KK, pag. 270. — Herde, Beiträge, pag. 27 (missio Bernardi). In litteris verba litterarum num. 239 repetuntur, quae partim typis minoribus exprimuntur. Editione Rodenbergi superius commemorata tantummodo usi sumus. illustri regi Boemie.« Ex parte tua fuit nobis humiliter supplicatum, ut cum tu coniugatus dilectum filium nobilem virum Nicolaum, natum tuum, et duas, quas ad presens habes, filias2 genueris ex soluta,3 ipsum Nicolaum easdemque filias legitimitatis decorare titulo auctoritate apostolica curaremus, eadem auctoritate concedentes eisdem, ut huiusmodi suorum natalium non obstante defectu omnes0 dignitates, honores et principatus seculares, ad quas vel ad quos ipsum N. et dictas filias legitime assumi seu quas vel quos licite eis conferri contigerit, libere valeant obtinere. Nos igitur, attendentes, quod tu semper erga Romanám ecclesiam puritate fldei, devotionis sinceritate sedulique prosecutione obsequii specialiter* claruisti, ac volentes ex hoc eiusdem Nicolai et ipsarum filiarum personas precipui favoris gratia communire, ut quo habundantius apostolici uberis dulcedinem suxerint, tanto vehementius in nostris et predicte ecclesie beneplacitis delectentur, tuas in hac parte supplicationes libenter ad exauditionis gratiam duximus admittendas. Et ecce, apostolicas super huiusmodi dispensatione litteras* per dilectum filium magistrům Berardum de Furconio,c scriptorem nostrum, latorem presentium, tue magnitudini destinamus. Verumtamen scire te volumus, quod nequaquam nostre intentionis extitit vel existit, quod idem Nicolaus vel dicte filie aut aliqua ex eis per huiusmodi litteras seu earum pretextu obtinere vel habere possint regnum Boemie vel eiusdem regni regiam dignitatem aut succedere in eisdem. Predictum autem scriptorem ideo ad tuam duximus presentiam transmittendum, ut huiusmodi intentionem nostram tibi aperte predicat et hec omnia coram te ex parte nostra publice protestetur. Datum Anagnie XII kalendas novembris, anno sexto. 244. a) Superscriptio colore rubro scripta est R. — 6) ,ad omnes' perperam dicitur in R. —-c) ,Furcoh' R. Přemyslo Otakaro II. — s) Nomina ignoramus. — 3) Agnete. — 4) Vide num. 239, 240. 1260 OCT. 21. - NOV. 3. NUM. 245, 246. 377 245. Alexander IV. papa magistrům Bernardům de Furconio, scriptorem suum, cum dispensationis litteris ad [Přemyslům Otakarům II. J, regem (sic) Bohemiae, mittens, de rebus faciendis instruit. 5 Anagniae [1260J oct. 21. Apographum exstat in Alexandři IV. regislris in archivo secreto Vaticano asseroatis (Reg. Vat. 25), fol. 260 ep. 125 (R). Ed: CDM III, pag. 290 num. 298 (ex R). Reg: Palacký, Reise, pag. 38 num. 278 (ex R). — Reg II, pag. 106 num. 275. — Potthast io J7, pag. 1460 num. 17957. — RI V. 2, pag. 1440 num. 9245. — Coulon, Les registres, pag. 128 num. 3193 (ex R). Lit: Novotný I. 4, pag. 100 (rei deliberatio). — KK, pag. 270. — Herde, Beitrdge, pag. 27 (missio Bernardi). Apographo v. d. Fr. Palacký tantummodo (orthographia eius instructa) usi sumus. is Magistro Berardo de Furconio," scriptori nostro&. Ex parte carissimi in Christo filii nostri..,1 iilustris regis Boemie, fuit nobis humiliter supplicatum, ut cum ipse coniugatus dilectum filium nobilem virum Nicolaum, natum suum, et duas filias2 etc., usque valeant obtinere.3 Nos igitur attendentes, quod idem rex semper erga Romanám ecclesiam etc.3 claruit, ac volentes ex hoc etc., usque delectentur,3 ipsius 20 regis in hac parte supplicationes libenter ad exauditionis gratiam duximus admitten-das. Cum igitur apostolicas super huiusmodi dispensatione literas per te, de cuius sincera fidelitate plenam habemus fiduciam, regi destinemus eidem,4 mandamus, quatenus ad presentiam dicti regis te personaliter conferens, coram aliquibus prelatis et aliis personis idoneis sibi aperte predicas in assignatione literarum huiusmodi et ex 25 parte nostra coram eo publice protesteris, quod nostre nequaquam intentionis extitit vel existit, quod etc., usque succedere in eisdem,3 et de protestatione huiusmodi confici facias publicum instrumentum nobis per te fideliter assignandum.5 Datum ut in alia.6 246 + + 30 Přemysl Otakarus II., dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchio-que Moraviae, iuxta tenorem privilegiorum avi et patris sui monasterio in Břevnov iura in circuitu ad praeposituram de Police spectante statuit. Pragae 1260 nov. 3. 245. a) ,Fuřcon' R. — b) Superscriptio colore rubro scripta est R. 35 *) Přemysli Otakaři II. — 2) Nomina ignoramus. — 3) Vide num. 244 verbis competenter mutatis. —4) Vide num. 239, 240. — 5) Instrumentum non exstat. — *) Vide num. 244. 378 NUM. 246. 1260 nov. 3. Charta autographi instar in membrána scripta in SÜA Pragae (archivům mon, in Břevnov, sign. B.B Břevnov num. 35), asservatur (B). — Apographum (cum dato nov. 5) praebet P. Romanus Hütter, capituli provincialis ford. s. BenedictiJ secrelarius, in copiario chart, privilegiorum monasterii Brevnoviensis anno 1666 scripto, ibidem (sign. lib. 2) asservato, pag. 28—30 (C). Ed: Dobner, Monumenta VI, pag. 28 num. 47 (ex B). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 436 num. 121 (ad nov. 5). — CDS VII. 2, pag. 93 num. 1059. ---Reg II, pag. 106 num. 276. — Volkmer-Hohaus, Urkunden, pag. 17. — Schramm, Regesten, pag. 78 num. 3 (ad nov. 11).— Winter, Nachtrag, pag. 433. Lit: Vaněček, Studie o imunitě duch. statků, pag. 57 n. 74 (chartám spuriam esse declarat). — 10 Šimák, Počátky Broumova, pag. 577, 579 (chartám sinceram esse putat). — Urbánek, Legenda t. zv. Kristiána, pag. 502 ss (chartám spuriam esse declarat). — Fiala, Kancelář, pag. 282 n. 26 (falsum posse esse negat). — Šebánek, K otázce břevn. fals, pag. 271—272 (chartám saec. XIV. in. flctam esse demonstrat, specimen scripturae chartae praebet, num. 12). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 399 (chartám brevi ante a. 1301 fictam esse putat). l-r> In tergo chartae manu saec. XIV. scriptum legitur: „Regis Przemisl iunioris littera quarta". Scriba: P II 45 ~ destinatarii proprius, qui seu saec XIII. ex., seu saec XIV. in. munere suo fungebatur; idem atque in num. 247++ (~ M 2). Exempla script, num. 1 a, 26. Dictator: destinatarii proprius, qui vetustiores Chartas Brevnovienses, nominatim Chartas num. 45+, 162 videtur novisse. 20 Omnia, quae superius ncc non in num. 247++ dicuntur, chartám seu saec. XIII. ex. seu saec. XIV. in. flctam esse demonstrant. Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Břevnov-Rajhrad (T). : In nomine Domini amen. * Que memoria celebri et perpetua extant digna, ideo digne scripture perhenni testimonio comendantur, ne tractu temporis in 25 oblivionem || deducta dubietatis dispendia in posterům paciantur. Eapropter nostre ingenuitatis progenitores illustres, pius videlicet Bolezlaus, quondam Boemorum dux, fundator monasterii Brewnovensis, [| et clare memorie Primuzl qui et Othakarus, avus noster, et Wencezlaus, pater noster, reges incliti Boemorum, idem monasterium amplis possessionum donacionibus et dignis libertatibus magnifice illus||trantes, varia 30 super hoc eidem cenobio privilegia contulerunt.1 Quorum vestigia nos Primuzl qui et Othakarus, dei gracia dominus regni Boemie,« dux Austrie et Stirie et marchio Morauie, cupientes indeclinabili gressu prosequi, presertim in operibus pietatis, firmiter decerni-mus prenotata privilegia universa obtinere robur perpetue firmitatis, presenti pagina sanctientes, ut iuxta tenorem privilegiorum avi nostri2 et patris nostri3 predictorum 35 ad preposituram de Pölitz spectans circuitus cum omnibus ceteris bonis, que sunt ultra montes, qui Steni, id est parietes, vulgariter nominantur, tarn in iudiciis quam in aliis iuribus et censibus libere deserviant dicto monasterio Brewnouensi, ita quod iudex provincialis et alii officiales provincie Cladcensis in nullo casu super homines, in bonis prenotatis ecclesie Brewnouensis manentes, presumant sibi iurisdicionem ali- 40 quam usurpare. Si tamen casus aliqui graves contra eosdem homines moverentur, iidem secundum nostram sanctionem Pragensi iudicio vel6 coram nobis6 dumtaxat Í260 NOV. 3. - 26. NUM. 246, 247. 379 astabunt eo salvo et cauto, ut ad venerabilem in Christo patrem, dominum scilicet Martinům, abbatem Brewnouensem, et successores eius omnes tota ex iudicio pro-veniens pena pecuniaria seu aliorum quorumcunque bonorum aut rerum usus sine difficultate aliqua integraliter devolvatur, quemadmodum in prefatorum nostre magni- 5 tudinis progenitorum privilegiis exinde confectis aperciusc continetur.4 Acta sunt hec in p[re]senciaá testium subscriptorum, quorum nomina sunt ista: Iaros burgravius Pragensis et filius eiusdem Albertus, Andreas camerarius regni nostri et Diwis frater ipsius, item Sdizlaus curie nostre mar[salcus], Cunradus frater suus, Zhetz iudex Boemie et Zezema de Cozthomlat, Hrono et Natserat frater eiusdem, Ruben et Bohus io frater ipsius et alii quam plures, qui huic confirmacioni nostre presencialiter affuerunt, quam etiam presentis scripti patrocinio et sigillorum nostrorum karactere fecimus com-muniri. Datum Prage per manům magistři Arnoldi, notarii nostri, anno* Domini M°CC°LX0, indictione III", III0 nonas novembris.« Sigillum: Přemysli, iuuenis regis, ducis Austriae et Sliriae, de cera rubri colons confectum 15 in filis sericis flavi, fusci, viridis et rubri coloris illaesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. '2A1.++ Margareta, regina (sic) Bohemiae, ducissa Austriae et Stiriae marchionissaqtie Moraviae, monasterio in Břevnov villam Chrastice (Crasitz) resignat. 20 — 1260 nov. 26. Charta autographi instar in membrána scripta in SUA Prague (archivům mon. in Břevnov, sign. ŘB Břevnov num. 36) asservatur (B). —- Apographum insertům est confirmation Ven-ceslai II., regis Bohemiae, datae Pragae 1301 mart. 23 (Reg II, pag. 807 num. 1877), cuius confirmations charta autographi instar in membrána scripta ibidem (sign. num. 60) asservatur 25 (C). — Eiusdem confirmations apographum confirmations charta Karoli IV., Romanorum regis, Pragae 1351 ian. 14 data (cf. Ziegelbauer, Epitome, pag. 88) continet, cuius autographum dubiae fidei in membr. scriptum ibidem (sign. num. 108) asservatur (D). — Simplex apo- 246.++ °) ,Boem' B. — 6ft) In loco raso atramento obscuriore scriptum est, ubi prius ,coram nobis1 videtur esse scriptum, in B. — c) Scriba ,cius' in initio lineae scribens, parvam lacunam vitavit 30 in B. — <*) Quae hie et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa perierunt in B. — «-«) Verbis competenter distentis scriptum est in B. l) Privilegia Brevnoviensia, ut dicitur, principům Bohemiae, ab illo Boleslai ducis (vide CDB I, pag. 347 num. 375) intelliguntur. — 2) Deperditum exemplum chartae spuriae Přemysli Otakaři I. (vide CDB II, pag. 399 num. 367) intelligitur. Vide etiam chartám spuriam Přemysli Otakaři II. 35 Prague 1253 sept. 6 datam (CDB IV, pag. 483 num. 289++). — 8) Deperditum exemplum chartae spuriae Venceslai I., iunioris regis, (vide CDB II, pag. 430 num. 382) intelligitur. Vide etiam eandem chartám atque in nota 2. — *) In chartis superius (notae 2, 3) commemoratis, quae hoc loco in censum veniunt, directe poenae ex iudicio provenientes non tanguntur. 380 NUM. 247. 1260 NOV. 26. graphum praebet P. Romanus Hütter, capituli provincialis /ord. s. Benedicti] secretarius, in copiario chart, privilegiorum monastcrii Brevnoviensis anno 1666 scripto, ibidem (sign. lib. 2) asservato, pag. 30—31 (E). Ed: Ziegelbauer, Epitome, pag. 280 (e quadam copia C). Reg: Dobner, Monumentu VI, pag. 29 num. 48. —- Reg II, pag. 107 num. 277. — Wendrinský, 5 Nachträge, pag. 345 num. 241. — RI V. 1, pag. 1046 num. 5562. — Schramm, Regesten, pag. 78 num. 4. Lit: Šimák, Místopisné drobnosti III, pag. 357 (quae oilla resignata sil). — Šebánek, K otázce břevn. fals, pag. 268, 271—273, 275 (chartám saec. XIV. fictam esse demonstratur, specimen scriplurae chartae nec non notae in tergo chartae praebentur, num. 13, 31). — ZMK 1960, pag. io 301—302 (quae oilla resignata sit). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 399—400. In tergo chartae manu registratoris Brevnoviensis mon. saec. XIII. scriptum legitur: „Margarete regine" (A), cui scriba saec. XIV. anteposuit: „Super villa Crasiz". Scriba: M 2 = P II 45, destinatarii proprius, qui seu saec. XIII. ex., seu saec. XIV. in. munere suo fungebalur. Gf. Exempla script, num. 1 a, 26. 15 Dictator: destinatarii proprius, extraneus fortasse, quia nomen sigillatoris affert, quod in Bohemia plane inusitatum est. Qui chartám finxit, genuina quadam charta Margaretae reginae monasierio Brevnoviensi data, cuius reliquiae e membrána, sigillo nec non e verbis in tergo B manu saec. XIII. scriptis consislunt, usus est. 20 Vide: II. 1 b, Margareta (B), 3, Brevnov-Rajhrad (U). : In nomine Domini amen. • Noverit tam presens hominum etas quam futura in Christo posteritas ,quod nos, videlicet Margareta, regina Boemie,a ducissa || Austrie ac Styrie et marchionissa Morauie, villam, que dicitur Crasitz, in provincia Bozinensi, quam pro tempore nostri villici in primo nostro introitu in regnum Boemie01 25 occupa||rant, ignari in hac parte donacionis et grácie domine Cungundis, quondam illustris Boemorum regine, socrus nostre,2 que villam memoratam Brewnowensi monasterio di||vine retribucionis intuitu contulit in perpetuum possidendam,3 eidem monasterio iure hereditario resignavimus ob reverenciam dei et sanctorum in predicto monasterio quiescencium in reliquiis suorum corporum cum omnibus pertinenciis 30 ville supradicte et metis seu terminis eiusdem ville antiquis possidendam perpetuo absque aliqua questione; volentes eandem cum utraque ripa fluminis Wiltawe et omnibus aliis tarn agris quam pratis ac ceteris iuribus nominato monasterio proprietatis iure perpetuo deservire, presens scriptum ad memoriam sempiternam sigilli nostri karactere et expressione testium munientes. Huius autem rei testes sunt: Iaros bur- 35 gravius Pragensis et filius eius Albertus, Andreas summus camerarius regni Boemie et filius eius Wile, Chetz iudex provincialis cum filiis suis Andrea et Prothywoy, Sdizlaus marsalcus et frater eius Cunradus, Burchardus et Hirzo burgravii de Zwecow, Iacobus de Cuny,6 Gothardus de Lobecz, Rathmir de Rostok, Rathibor de Wesche, Lupoldus camerarius noster, per cuius manus apposicio presentis sigilli manavit. Acta 40 sunt hec aliis quam pluribus presentibus anno Domini M°CC0LX°, indictione IIIa, YIoc kalendas decembris.c 1260 NOV. 26. - DEC. 21. NUM. 247, 21e. 381 Sigillum: Margaretae, ducissae Austriae et Stiriae, marchionissae Moraviae, e cera badii colons in fllis sericis albi, viridis et rubri coloris illaesum appendet. Vide Sigilla num. 1 b, 1. 248. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque 5 Moraviae, monasterio in Viktring privilegium Friderici, ducis Austriae et Stiriae ac domini Carniolae, conflrmat, tenorem eius insert faciens. In Graz 1260 dec. 21. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Klagenfurti (Allg. Urkundenreihe, sign. C 1638) asservatur (A). io Ed: Austria sacra IV. 7, pag. 351 s. num. (ex apographo quodam). — MHDC IV. 1, pag. 556 num. 2732 (ex A). — Diplomatarium principům de Liechtenstein, s. pag. (ex A). — Pferschg, Urkundenbuch, pag. 5 num. 8 (ex A). Reg: Krones, MHVSt 22 (1874), pag. 118 num. 30. — Reg II, pag. 108 num. 280. — Krones, Forschungen 1, pag. 528 num. 6711. — Hosdk, Prameny, pag. Ill num. 17. 15 Lit: Pangerl, Wok von Rosenberg, pag. 20 (rei deliberatio). — BUB II, pag. 206 num. 362 I. 37 (error in temporis notatione chartae). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 362—363. Scriba: P II 42 == cancellariae regiae proprius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 22. Dictator: seu P II 42, seu magister Arnoldus protonotarius. Charta decern annis prius scripta est, quam Otakarus dux Carniolae factus est. De recta eius 20 temporis notatione non est autem dubitandum. Vide: II. 1 a, P. 0. IL, P II 42 (C). Autographum chartae inspicere non potuimus, imagine phototypica eius nec non informatio-nibus benignissime nobis per v. d. G. Pferschy nec non per procuratores archivi publici Klagenfurti traditis usi sumus. 25 Otacharus,» dei gracia dominus regni Boemie,0 dux Austrie et Styrie marchioque Moravie, omnibus hanc || litteram inspecturis in perpetuum. [V]idimusc privi- legium Victoriensis monasterii non cancellatum, non |] abolitum nec viciatum in parte aliqua in hec verba: [F]ridericus,c dei gracia dux Austrie, etc.1 [N]osc itaque predicta universa rata et grata servare volentes, confirmamus ea et inviolabilia volu- 30 mus observari predecessorum nostrorum in hoc vestigia inmitando. In cuius rei testimonium presentes ipsis dari fecimus sigillatas testibus, qui aderant, subnotatis, qui 247.++ °) ,Boem' B. — &) Etiam ,Cunye' legi potest B. — °-c) Verbis competenter distentis scriptum est B. *) Id est post nuptias eius cum Pfemyslo Otakaro II. (in Hainberg 1252 febr. 11, vide FRB II, 35 pag. 289) celebratas. — 2) Uxoris Venceslai I. regis. — 3) Donationis Cunegundis non exstat memoria. 382 NUM. 248, 249. 1260 DKC. 21. - 1261 IAN. 8. sunt: S.a et B.3 comites de Phannenberch, R.4 et L.5 fratres de Stadekke, W.6 de Stubenberch, Vlricus de Lychtenstein, Herrandus et Levtholdus fratres de Wildonia, Hertnidus* de Hort, Frydericus de Pettouia, Gotfridus de Marchpurch, Wl.6 de Erre-nuels et O.7 frater suus, item Australes Otto de Haslow, H.8 de Lychtenstein, O.7 de Myssowe, Chunradus de Cekkingen, Wernhardus* dictus Pruzlo, H.8 dapifer de Leng-pach et alii, item de Boemia Zmylo de Luchtenburch, Ierossius purccravius Pragensis, Wokko de Rosenberch, Zetzo de Budwois et alii quamplures. [A]ctum c et datum in Gretz anno Domini M0C°C0LX°, XII0 kalendas ianuarii. Sigillum: Přemysli, iuvenis regis, ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis alque cannabinis rubri nec non viridis coloris illaesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 249. Alexander IV. papa monasterio in Velehrad concedit, ut possessiones et alia bona fratrum suorum exceptis rebus feudalibus petere, recipere et retinere possit. Laterani [1261J ian. 8. Apographum saec. XV. praebet Codex Velehradensis chartaceus in SAR Brunae (archivům mon. in Velehrad, sign. G 191) asservatus, fob 103 (B). Ed: CDM III, pag. 292 num. 300 (ex B). Reg: Reg II, pag. 110 num. 290. — Potthast II, pag. 1464 num. 18005. Lit: KK, pag. 273. Allexander episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis ..ftlabbati et conventui monasterii de Welegrad, Cisterciensis ordinis, Olomucensis6 diocesis, salutem et apo-stolicam benediccionem. Devocionis vestre precibus inclinati presencium vobis auctoritate concedimus, ut possessiones et alia bona mobilia et immobilia, que liberas personas fratrum vestrorum, mundi relicta vanitate ad vestrum monasterium convo-lancium et professionem faciencium, in eodem iure successionis vel alio iusto titulo, si remansissent in seculo, contigissent et ipsi potuissent aliis libere erogare rebus feudalibus dumtaxatc exceptis, valeatis petere, recipere ac eciam retinere. Nulli ergo ... 248. a) Maior littera ,0' posteriore manu depicta est A. — ») ,Boem' A. — c) Ad litteram maiorem depingendam spatium vacuum relictum est A. — d) Ex ,Hedtnidus' sine rasura corr. est A. — 0 ,\V' A. l) Sequitur tenor chartae Friderici, ducis Austriae, in Leoben 1240 aug. 26 datae (— BUB II, pag. 206 num. 362) cum verborum discrepantiis, quae minimi momenti sunt (loco ,ceteris' pag. 207 I. 30 ,certis' legitur). — a) Sigefridus. — 3) Bernardus. — 4) Rudolphus. — 5) Liutoldus. — •) Wulphingus. — 7) Otto. — 8) Henricus. 1261 IAN. 8. NUM. 249, 250. 383 paginam nostre concessionis ... contraire.2 Si quis autem .. .incursurum.2 Datum Laterani VI° idus ianuarii, pontificatus nostri anno septimo. 250. Alexander IV. papa monasterio in Tišnov indulget, lit privilegiis et indulgentiis 5 ab apostolica sede ordini Cisterciensi generaliter concessis uti possit. Laterani [1261J ian. 8. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Tišnov, sign. D 3) asservatur (A). — Apographum saec. XVIII. exstat in copiario chartaceo „Privilegia et documenta monasterii Tischnovicensis s. ord. Cisterciensis" intitulato, ibidem (sign. FM, 10 collect, mnscr. num. 603, tomus II.) asservato, fail. 5 (B). Ed: CDM III, pag. 293 num. 301 (ex A). Reg: Reg II, pag. 110 num. 291. — Potthast II, pag. 1464 num. 18006. — Šebánek, Archivy, pag. 28 num. 161 (ex A). Lit: KK, pag. 273. 15 In autographo hae notae leguntur: in dextro angulo superiore nota ,a', in sinistro angulo supe- riore nota ,ť; in chartae replicatae margine dextro nota „Th. S", sub charta replicata in parte dextra (alio atramento scripta) nota „G. ar"; in aulographi tergo in media parte superiore nota ,,P. d'Ass3. Cists", paulo inferius (alia manu scripta) nota „abbas de Wellegrad", in parte sinistra inferiore nota „Meritis sacre". Quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. H Alexander g episcopus, servus servorum dei, dilectis in Christo filiabus..1 abbatisse et conventui monasterii j| de Porta celi, Cisterciensis ordinis, Olomucensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Meritis sacre vestre religionis || inducimur, ut favoris benigni» gratia vos iugiter prosequentes paci et tranquillitati 25 vestre, ne || iurgiorum concutiatur procellis, im posterům consulamus. Hinc est, quod nos vestris supplicationibus inclinati, ut privilegiis et indulgentiis generaliter ordini vestro ab apostolica sede concessis2 in hiis, que vobis competunt, uti libere valeatis, auctoritate vobis presentium indulgemus. Nulli ergo ... paginam nostre concessionis ... contraire.3 Si quis autem ... incursurum.3 Datum0 Laterani VI idus ianuarii, 30 pontificatus nostri anno septimo.0 Bulla: Alexandři IV. papae in filis sericis flavi et rubri coloris appendebal; nunc avulsa est el extra chartám illaesa asservatur. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 532, typ. I. 249. °) Punctum geminatum deest B. — b) ,OÍom' B. — c) ,duntaxať B. !) Nicoiao. — 2) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 35 250. °) Scriba primum ,benignitas' forlasse scripsit, syllabam ,tas' opere ftnito erasit A. — bb) Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. *) Katherinae. —2) E pluribus privilegiis cf. e. gr. Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 229 num. 1. — 3) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 384 NUM. 251, 252. 1261 IAN. 8. - 9. 251. Alexander IV. papa monasterio in Osek omnes libertates et immunitates confirmat. Laterani [1261] ian. 8. Apographum saec. XVII. ex. exstat in copiario chart. „Privilegia Ossecensia 1693" intitulalo, in SAR Litoměřice (archivům monasterii in Osek, sign. M III 12) asservato, pag. 180—181 (B). Alexander episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis..al abbati et conventui in Ossek, Cisterciensis ordinis, Pragensis dioecesis, salutem et apostolicam benedic-tionem. Cum a nobis petitur, ... effectum.2 Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus grato occurrentes assensu, omnes libertates et immunitates a Romanis pontificibus, praedecessoribus nostris, monasterio vestro concessas nec non libertates et exemptiones saecularium exactionum a regibus et principibus ac aliis Christi fidelibus rationabiliter vobis indultas, sicut eas juste et pacifice obti-netis, vobis et per vos eidem monasterio auctoritate apostolica confirmamus et prae-sentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo ... paginam nostre confirmationis ... contraire.2 Si quis autem ... incursurum.2 Datum Laterani sexto idus ianuarii, pontificatus nostri anno septimo. 252. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchio-que Moraviae, Theoderico dicto Freiberg quondam gratiam [metallorum] monies contin-gentem facit. In [Havlíčkův] Brod 1261 ian. 9. Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům mon. in Pohled, sign. L IV ŘC Pohled num. 3) asservatur (A),1 Ed: Sternberg, Umrisse I. 2, pag. 24 num. 16 (ex A). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 436 num. 129. — Reg II, pag. 110 num. 292. Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 328—329. Scriba: P II 17 = magister Arnoldus protonotarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (00), 5, De chartae apud civitates usu (N). 251. °) Punctum geminatum deest B. l) Fortasse Siberto. — 2) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 1261 IAN. 9.-11. NUM. 252, 253. 385 Nos Otacharus, dei gracia dominus regni Boemie,a dux Austrie et Stirie marchio-que Moravie, || omnibus hanc litteram inspecturis notum facimus, quod nos dilecto fideli nostro Ditrico |] dicto Vriberch pro6 sue merita6 probitatis hanc graciam fecimus, quod cuicumque officia nostra || per Morauiam, montana videlicet et monetám, Iocabimus, cum sua locacione, que stolle dicitur, duplici apud montem dictum Pueh-perch et cum eo, quod eidem Ditrico tunc magistři monetě nostre Eberlo, Chruczbur-garius et Ditmarus ad predictos stollones contulerunt,2 nichil prorsus iuris habere de-beat, nec aliquid agere vel attemptare contra ipsum, per quod in parte aliqua valeat molestari, salvo tarnen iure nostro et Zmilonis de Liuhtenburch, cui nolumus preiudi-cium aliquod per graciam huiusmodi generari. In cuius facti testimonium presentes ipsi D. litteras dedimus cum sigillo. Testes sunt hü: Benescius camerarius Znoymensis, Chuno marscalcus, Bsnata dapifer, Zmilo de Belkowe, Wichardus de Tyrna, Zmilo de Brumowe, Hartlibus subcamerarius, Ditricus filius Hrutonis et alii plures. Actum in Brod anno Domini M°CC°LXI°, datum per manům magistři Arnoldi, nostri protho-notarii, quintoc idus ianuarii.c Sigillum: Přemysli, iuvenis regis, ducis Austriae et Stiriae, fragmentům tantum in scidula membranacea appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 253. Alexander IV. papa [Brunoni], episcopo Olomucensi, mandat, ut eos, qui pium negotium fratrum hospitalis s. Mariae Theutonicorum in Livonia et Pruscia impedire et peregrinos avertere praesumpserint, ab huiusmodi praesumptione desistere procuret. [Laterani 1261 ian. II].1 Apographum saec. XIII. haud completum exstat in mnscro membr. olim in archivo secreto Berolinensi, nunc in archivo publico Merseburgensi (sign. Rep. 94 V E b num. 1) asservato, fol. 139" (B). Reg: Bunge, Livländisches UB, teste Perlbacho num. 950. — Strehlke, Tabulae, pag. 200 num. 209. — Potthast II, pag. 1464 ad num. 18007. — Perlbach, Preußische Regesten, pag. 176 num. 639. — Philippi, Preußisches UB, pag. 107 num. 126. Textům haud completum (vide n. g—g) supplevimus, litteras Alexandři IV. papae Anselmo, episcopo Warmiensi, Laterani 1261 ian. 11 datas (Reg II, pag. Ill num. 293, vide suo 252. a) ,Boem' A. — bb) IIa A, contaminatione, sive pro ,propter ... merita", sive pro ,pro ...meritis.' • -- cc) Verbis competenter distentis scriptum est A. l) Montes in charta nominalos poslerioribus temporibus monasterium in Pohled possedit. — *) Cf. num. 167. 386 n cm. 2.">:í. 1261 ian. 11. tempore in regestorum serie Imius tomi) respicientes. Bundem textum eiiam litterae Urbani IV. papae Brunoni episcopo in eadem re Viterbii 1261 nov. 27 datae (vide num. 299) repetebant; quorum textu nunc deperdito uti non potuimus. Imaginem photohjpicam B a procuratoribus archivi Centralis Merseburgensis grato animo accepimus. [A]lexanderft episcopus, servusĎ servorum dei,6 venerabili frátri..,2 episcopo Olomucensi, salutem*' et apostolicam benedictionem.6 Pro fidei negocio in Liuonie et Pruscie partibus ad dei gloriam magnifice promovendo dilecti filii fratres hospitalis sancte Marie Theotonicorum a longis retro temporibus corpus et animam constanter et intrepide posuerunt, ita quod fere quingenti ex eis iam, prout accepimus, manibus infidelium crudeliter sunt occisi, ordine ipsorum propter expensas habitas in tanti prosequutione negocii ad illam redacto pauperiem, quod plurimi ex iam dictis fratribus et ill! precipue, per quos novella Christi plantatio in eisdem Pruscie partibus potenti manu et sine intermissione defenditur, defectum gravissimum in vite necessariis sub continua expectacione martirii frequentissime patiuntur. Hec siquidem clara merita fratrum ipsorum circumspecta benignitas sedis apostolice dili-genter attendens Boemiam et Polloniam, Morauiam et Pomeraniam et quasdam alias provincias ac terras fratribus eisdem in predictarum Liuonie et Pruscie subsidium de-putavit, iniunctoc dilectis filiis ministris provincialibus ordinis fratrum Minorum, ut* in Boemia et provinciis ac terris iam dictis per custodes et guardianos ac fratres eiusdem ordinis sibi commissose sub ea forma predicari faciant verbum crucis, quod Christi fideles de provinciis et terris eisdem, qui crucis signaculum propter hoc duxe-rint assumendum, illam indulgentiam idemque privilegium consequantur/ que trans-euntibus in Terre sancte subsidium a sede apostolica in generáli concilio sunt concessa.3 Cum autem dicti fratres hospitalis eiusdem, qui iam maiorem partem dictarum terra-rum Liuonie et Pruscie christianoi' dominio triumphante divina dextera subiugarunt, non possint sine peregrinorum auxilio in partibus illis subsistere vel se a mortis discri-mine preservare,? volumus et fraternitati tue per apostolica scripta districte preci-piendo mandamus, quatinus, si forte aliqui sue dampnabilis sequentes impetum voluntatis, huiusmodi pium et sanctum negocium tot expensis et tanti sanguinis effusione promotum impedire aut turbare seu peregrinos avertere a subsidio predictarum terrarum Liuonie et Pruscie vel^ in preceptores et fratres prefati hospitalis aut peregrinos eosdem seu quoscumque alios pretextu ipsius negocii excommunicationis vel suspensionis aut interdicti sententias presumpserint promulgare, tu illos per te vel per alios desistere ab huiusmodi presumptione, monitione premissa compellens sententias easdem, et quicquid ex eis vel ob ipsas secutum fuerit, auctoritate nostra in irritum revocare procures, non obstantibus aliquibus litteris seu privilegiis et indul-gentiis apostolice sedis et legatorum ipsius, de quibus et quorum toto tenore oporteat in presentibus fieri mentionem aut constitutione de duabus dietis edita in concilio generáli.4 Contradictores, cuiuscunque dignitatis aut ordinis seu religionis vel conditionis existant, per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo, invocato 1261 IAN. 11. NUM. 253, 254. 387 ad hoc, si necesse fuerit, auxilio brachii secularis, mandátům siquidem nostrum sic in hac parte studeatis adimplere, quod tibi exinde gratie divine premium et favoris nostri proveniat incrementum. Datum Laterani III idus ianuarii, pontificatus nostri anno septimou 5 254. Alexander IV. papa [WernheroJ, archiepiscopo Maguntino, et aliis ecclesiarum praelatis per Maguntinam provinciam constitutis mandat, ut omnes, qui Velehradensis monasterii possessiones invaserint, excommunicent. Laterani [ 1261 ] ian. 11. 10 Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Velehrad, sign. G 49) asservatur (A). Ed: CDM III, pag. 293 num. 302 (ex A). Reg: Ropp, Erzb. Werner, pag. 157num. 61. —Reg II, pag. 112 num. 294. — Potthast II,pag. 1464 num. 18008. — Böhmer, Regesta archiep. Maguntinensium II, pag. 353 num. 36. — 15 Hessel-Krebs, Regesten, pag. 186 num. 1615.— Šebánek, Archivy, pag. 28 num. 163 (ex A). Lit: KK, pag. 273. In autographo hae notae leguntur: in dextro angulo superiore ,a' una linea deletum; sub charta replicata in parte sinistra atramento pallidiore scripta ,3', paulo inferius in parte dextra atra-mento nigro scripta „G. ar"; in chartae replicatae parte sinistra verba fere evanida „.. .prelatis 2<> ... Magon dTóc"; paulo inferius alia manu et alio atramento scripta „B: G. S 7 facias duas pi ore"; in autographi tergo in media parte superiore ,,P. ď Assj. Cists", paulo inferius alia manu scripta „abbas de Wellegrad", in media charta „Wellegrad ... abb" (nota valde eva-nuit); in parte sinistra inferiore ,,Non absque dolore...". Quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. In charta replicata manu registratoris monasterii Velehradensis scriptum 20 est: „De Magucensi, quod cum suffraganeis suis debet nos tueri ab omnibus oppressionibus et iniuriis" (E). In litteris conscribendis eadem forma adhibita est, quam ex Libro provinciali cancellariae apostolicae edidit Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 262 num. 29. Litteras eiusdem tenoris Laterani 1217 mart. 18 datas (vide n. 2) monasterium in Velehrad ab 30 Honorio III. papa accepit. % Alexander | episcopus, servus servorum dei, venerabilibus fratribus. archiepiscopo Maguntino," et eius suffraganeis ac dilectis filiis abbatibus, prioribus, || deca-nis, archidiaconis, prepositis, archipresbyteris et aliis ecclesiarum prelatis per Magunti- 253. °) Ad litteram maiorem depingendam spatium vacuum relictum est B. — bb) ,et cetera' 35 B. — c) ,iniunctum' B. — d) ,auť B. — e) ,omissos' B. — f) ,consequatur' B. — e-9) Deest B. l) Nota temporis deest, vide inferius. — 2) Brunoni. — 3) Laterani a. 1215 nov. 11—30 habilo. Cf. Potthast I, pag. 438 post canonem 70. —*) Vide Deer. Greg. IX., 1. 3. 28 (Friedberg II, col. 31). 388 NUM. 254, 255. 1261 IAN. 11. - 14. nam" provinciám constitutis salutem et apostolicam benedictionem. Non abs- que dolore || ... opponat.2 SpeciaJiter autem dilecti filii..3 abbas et fratres monasterii de Wellegrad, Cisterciensis ordinis, Olomucensis diocesis, ... respirare.2 Ideoque ... fratrum inreverenter0 invaserint, ... in ipsos fratres vel ipsorum aliquem contra ... vel decimas laborum de terris habitis ante concilium generale,* ante quod susceperunt eiusdem ordinis instituta, quas propriis manibus aut sumptibus excolunt, seu nutri-mentis animalium suorum spretis apostolice sedis privilegiis extorquere monitione premissa, si laici fuerint, publice candelis accensis singuli vestrum in diocesibus et ecclesiis vestris excommunicationis sententia percellatis; si vero clerici ... manuum iniectione in fratres eosdem vel ipsorum aliquem, anathematis ... absolvi.2 Datum6 Laterani HI idus ianuarii, pontiflcatus nostri anno septimo.0 Bulla: Alexandři IV. papae illaesa, quae in fllis sericis flavi et rubri coloris appendebat, avulsa est et postea retrorsum versa liiteris adiuncta est. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 532, tup. I. 255. Alexander IV. papa monasterio in Velehrad indulget, ut in suis possessionibus divina officia sine iuris alieni praeiudicio celebrare possit. Laterani [ 1261 ] ian. 14. Apographum saec. XV. praebet Codex Velehradensis chartaceus in SAR Brunae (archivům mon. in Velehrad, sign. G 191) asservatus, fol. 106 (B). Ed: CDM III, pag. 295 num. 303 (ex B). Reg: Potthast II, pag. 1464 num. 18013. — Reg II, pag. 112 num. 295. Lit: KK, pag. 274. Allexander episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis..1 abbati et conventui monasterii de Welegrad, Cisterciensis ordinis, Olomucensis* diocesis, salutem et apostolicam benediccionem. Devocionis vestre precibus inclinati auctoritate vobis presencium indulgemus, ut in civitatibus, villis, grangiis et domibus vestris liceat vobis divina officia celebrare sine iuris preiudicio alieni. Nulli ergo... paginam nostre concessionis ... contraire.2 Si quis autem ... incursurum.2 Datum Laterani XIX kalendas februarii, pontiflcatus nostri anno septimo. 254. «) ,Maguntin' A. — 6) Ita A. — c"c) Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur A. ') Wernhero. — 8) Vide CDB II, pag. 127 num. 138. — 3) Nicolaus. —«) Laterani a. 1215 nov. 11—30 habitum. 255. «) ,Olom' B. J) Nicolao. — 2) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 1261 IAN. 21. NUM. 256. 389 256. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchio-que Moraviae, monasterio in Doksany privilegium patris sui Venceslai L, quondam regis Bohemiae, innovat, tenorem eius inseri faciens. Apud Kravaře 1261 ian. 21. Duo autographa in membrána scripta in SUA Pragae (archivům mon. in Doksany, sign. L IV ŘP Doksany num. 4 a, 4 b) asservantur (A 1, A 2). Ed: Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 454 num. 16 (ex A 1 seu A 2). Reg: Hormayr, Archiv 1827, Außerordentliche Beilage, pag. 8. — Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 612. — Böhmer, Add. sec, pag. 436 num. 130. — Reg II, pag. 112 num. 296 (ex Al). Lit: Dušková, Dva zvláštní případy, pag. 84 n. 8 (scribae chartarum; quod de scriba exempt. A 1 dicitur, corrigendum est, vide inferius). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 357, 362—363, 396. Scriba A 1 : P II 42 = cancellariae regiae proprius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 22. A 2: P II 43 — destinatarii proprius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 23. Dictator: seu P II 42 seu Arnoldus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. IL, P II 42 (D), 3, Doksany (A). I In nomine sancte et individue trinitatis.® | Nos Otacharus," dei gracia dominus regni Boemie, dux Austrie et Styrie et marchio Moravie,c omnibus || * Christi fidelibus in perpetuum. Vidimus privilegia Serenissimi patris nostri W.,1 quondam Boe- morum regis, non cancellata, non abolita nec in || aliqua parte sui viciata,6 tradita ecclesie sancte Marie in Doczan/ per omnia in hec verba: In nomine sancte et individue trinitatis. Nos Wenzezlaus,» dei gracia rex Boemorum, etc.2 Nos igitur conces- samA et datam graciam ecclesie supradicte per serenissimum patrem nostrum gratam et ratam habere volentes, scriptis et privilegii nostri auctenticatione sigillorum nostrorum munimine consigniti mandavimus innovari testibus, qui tunc aderant, subnotatis, qui sunt: frater Ludwicus* de domo Tevtonica per Boemiam et Moraviam* commendatory Andreas camerarius regni Boemie, Dywissius"* dapifer Boemie, Zmylo" de Brumow, Zmylo de Belkow, Wilhelmus de Podbrad, Nezamizl,0 Hermannus de Richnow camerarius curie et alii quamplures. Actum et datum apud Crawar anno Domini M°CC°LXI° p 9 per manům magistři Arnoldi/ nostri prothonotarii, duodecimo* kalendas februarii.« ř Sigillum: Přemysli, iuvenis regis, ducis Austriae et Stiriae, in Al e cera fusci coloris rubelli in filis sericis rubri coloris valde laesum verumtamen conservatum appendet; inA2e cera minii coloris in filis sericis rubri et flavi coloris illaesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 256. a) ,amen' litteris grossis scriptum sequitur in A 2. — &) ,Othacharus' A 2. — c) ,Morauief A 2. — «*) Etiam finis lineae in A 2. — e) Finis secundae lineae A 2. — /) ,Dokzan' A 2. — ') 390 NUM. 256, 257. 1261 LYN. 21. - 27. 257. Bruno, episcopus Olomucensis, monasterio in Žďár [nad Sázavou J villas ti possessions in Olomucensi dioecesi silas, quas eidem monasterio Bocko, [comes PernecensisJ, olim castellanus Znoymensis, in suo testamento contulit, confirmat. In Modříce 1261 ian. 27. Apographum praebet codex mnscr. chart, saec. XVII. „Diplomatarium monasterii Zarensis... .. .1252—1642..." intitulatus, in SAR Brunae (archivům mon. in Žďár, sign. 60/7) asservatus, pag. 11 num. 5 (B). Ed: Steinbach II, pag. 17 num. 6 (ex autographo quodam in archivo monasterii olim asserva-to).1 — CDM HI, pag. 295 num. 304 (e Steinbacho). Reg: Reg II, pag. 112 num. 297. — CDS VII. 2, pag. 99 num. 1075. — Kopetzkg, Regesten, pag. 121 num. 89. Lit: KK, pag. 274. Dictator: cancellariae episcopalis proprius (Conradus ?), qui et testamento Bockonis in Znojmo 1255 dec. 17 dato (num. 60) usus est. Quae typis minoribus exprimuntur. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (Z), Conradus notarius (0), 3, Zdar (D). Bruno, dei gratia episcopus Olomucensis, dilectis in Christo Henrico abbati et conventui monasterii in Saahr, Cisterciensis ordinis, Pragensis dioecesis, salutem et sinceram in Domino charita tern. Cum a nobis petitur, quod justum est et ho- nestum, tarn vigor aequitatis quam ordo exigit rationis, ut id per officii nostri sollici-tudinem ad effectum debitum perducatur. Cum igitur, sicut vestra nobis exhibita petitio continebat, nobilis vir bonae memoriae dominus Bozko, olim castellanus in Znohem,2 nostrae dioecesis, pium erga vos et monasterium vestrum devotionis zelum gerens, villas et possessiones alias in nostra dioecesi vobis ac monasterio vestro in remedium animae suae pia liberalitate cum omni jure ac attinentiis suis, quemadmo-dum ipse possedisse dignoscitur, contulerit perpetuo possidendas, quas propriis vocabulis exprimendas duximus, sicut in ipsius litteris confectis exinde vobisque concessis vidimus plenius contineri,3 videlicet Milhostowizi et Plezna villas et medietatem villae Pulsche juxta civitatem Oppaviensem;* item in confinio Brunnensi Kozherowe et 1256.] ,Wencezlaus£ A 2. —- *) ,concessem' Al, —ť) ,Ludowicus' A 2. — fc) ,Morauiam' A 2. —l) ,omenda-tor' A 2. — m) ,Diwissius' A 2. — ») ,Zmilo' A 2. — °) ,Nezamilz' A 2. — p) ,millesimo CC° LXI°' A 2. — ««) Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A 2. — r) Scriba fortasse iterum vocem ,magistri' scribere voluit, primům ductum litterae ,m' erasit et porro scripsit Al. — s) ,XII°' A 2. —') Syllabis competenter distentis scriptum est A 1. x) Venceslai I. — a) Sequitur tenor privilegii Venceslai I., regis Bohemiae, dati in Litoměřice 1249 iul. 23 (CDB IV, pag. 274 num. 169); nonnullas lectionum variationes vide in notis ibidem. 1261 IAN. 27. - 28. NUM. 257, 258. 391 Elhuta;* item apud Castrum Jarzlawiz villam Hsrelawiz et in ea curiam cum duabus cultis araturis* et nemus apud Brazla, nos vestris supplicationibus favorabiliter inclinati villas et possessiones easdem, quas in nostra dioecesi proponitis vos habere, sicut eas juste ac pacifice possidetis, vobis et propter vos monasterio de Saahr, Pragensis dioecesis, 5 auctoritate praesentium confirmamus, sub anathematis interminatione districtius inhibentes, ne quis hanc nostram confirmationem praesumat infringere vel sibi ausu temerario contraire. Datum in Moderiz VI calendas februarii, anno millesimo ducentesimo sexagesimo primo. 258. 10 Alexander IV. papa monasterio in Oslavany ius patronatus ecdesiae s. Jacobi in burgo Brunensi a Premyslo Otakaro I., rege Bohemiae, ei collatum confirmat. Laterani [1261J ian. 28. Autographum in membrána scriptum olim in archivo mon. Oslavanensis asservatum, nunc in archivo civitatis Brunae (sub suo dalo) asservatur (A). — Apographum exstat in Alexandři 15 IV. registrorum volumine VII, quod in bibliotheca Nationali Parisii (ms. lat. 4038 B) asserva- tur, fol. 5 ep. 18 (R). — Aliud apographum insertům est vidimationi Theoderici, episcopi Olomucensis, in Olomouc 1298 apr. 2 datae. (Reg II, pag. 770 num. 1790), cuius vidimationis autographum in archivo civitatis Brunae (sub dato suo) asservatur (B). Ed: CDM III, pag. 296 num. 305 (e copia saec. XVIII. in codice s. Jacobi Brunae).1 20 Reg: Reg II, pag. 112 num. 298. — Potthast II, pag. 1465 num. 18020. — Coulon, Les registres, pag. 136 num. 3234. Lit: KK, pag. 274. In autographo hae notae leguntur: in media parte superiore ,L'; dextrorsus et paulo inferius duae rasurae apparent, ubi vestigia notarum cancellariae apostolicae, quae erasae sunt, exstant; -5 in chartae replicatae parte dextra ,,Anlet"; sub charta replicata in parte sinistra in prima linea in linea secunda ,,Rpn", in linea tertia ,W; in autographi tergo in sinistro angulo superiore ,J'; in media parte superiore: ,,P. ď. Assj. Cist5." et „abbas de Wellegrad". Paulo inferius registratoris signum apparel, in quo litterae „sept" positae sunt; inferius „XVIII caplo anno septimo" legilur. Quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. 30 Apographum R inspicere non potuimus. i Alexander i episcopus, servus servorum dei, dilectis in Christo filiabus abbatisse et conventui monasterii Vallis sancte Marie || de Ozlania, Cisterciensis ordi-nis, Olomucensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Devotionis 257. 35 i) Autographum desideratur nec in inventario vetusto archivi eiusdem monasterii a J. P. Cerroni post abolitionem eius conscripto annotatum est. — a) Bocko 1255 dec. 20 obiit. — ») Vide num. 60. 392 NUM. 258, 259. 1261 IAN. 28. augmentům vobis deo propitio provenire || confidimus, si super hiis, que digne cupitis, nos vobis invenisse benivolos gaudeatis. Sane petitio vestra nobis exhibita [| contine-bat, quod, cum clare memorie P.,3 rex Boemie, ius patronatus, quod in ecclesia sancti Iacobi de burgo Brunensi, Olomucensis diocesis, obtinebat, de assensu venerabilis fratris nostri . .,4 Olomucensis episeopi, regia vobis liberalitate donasset intuitu pietatis, tandem dictus episcopus circa vos dirigens paterae benignitatis affectum diligenti deliberatione prehabita vobis ordinaria auctoritate concessit, ut dictam ecclesiam tunc vacantem, cuius collatio spectabat ad eum, cum iuribus et pertinentiis suis in vestros usus proprios retinere possitis, deputata de proventibus ipsius ecclesie vicario ibidem perpetuo servituro pro sustentatione sua et episcopalibus iuribus persolvendis et supportandis eius consuetis oneribus congrua portione, prout in patentibus litteris confectis exinde ac sigillo episeopi memorati signatis plenius dicitur contineri.5 Nos itaque vestris supplicationibus inclinati, quod ab eisdem rege et episcopo super pre-missis pie ac provide factum est, ratum et firmum habentes, id non obstante, quod ad hoc assensus Olomucensis capituli minime intervenit, auctoritate apostolica confirma-mus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo ... nostre confirmationis ... contraire.6 Si quis autem ... incursurum.6 Datum" Laterani V kalendas februarii, pontificatus nostri anno septimo.a Bulla: Alexandři IV. papae in ftlis sericis flavi et rubri coloris illaesa appendet. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 532, typ. I. 259. Alexander IV. papa monasterio in Osek indulget, ne legatis et aliis personis eccle-siasticis in procuratione pecuniaria providere teneatur. Laterani [1261] ian. 28. Apographum saec. XVII. ex. exstat in copiario chart. „Privilegia Ossecensia 1693" intitulato in SAR Litoměřice (archivům monasterii in Osek, sign. M III 12) asservalo, pag. 181—182 (B). 258. "-") Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. l) De copia in codice s. Jacobi vide Šebánek, Moderní padělky, pag. 462. —2) Fortasse Jutae. —• 3) Přemysl Otakarus I. — 4) Roberti. — s) Charta Roberti episeopi, cuius argumentům cum harum litterarum tenore accurate concordet, non exstat. In monasterio Oslavanensi duae chartae exstant huius episeopi, quae hue pertinere possunt: 1) charta a. 1231 data (CDB III, pag. 12 num. 14) de iure patronatus ecclesiae s. Jacobi, edita est autem cum consensu capituli; 2) charta de a. 1235 (CDB III, pag. 158 num. 127), ubi gencraliter ecclesiae monasterii Oslavanensis tractantur (ecclesia s. Jacobi nominatim non affertur), sed mentio fit hie ,de congrua portione' et consensus capituli abest. Insuper addendum est in vidimatione Theoderici episeopi supra memorata chartám Roberti de a. 1231 ante nostras litteras inserlam esse. Quod ad similitudines attinet, cf. etiam num. 264. — •) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 1261 IAN. 28. NUM. 259, 260. 393 Alexander episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis . .al abbati et conventui in Ossek, Cisterciensis ordinis, Pragensis dioecesis, salutem et apostolicam bene-dictionem.6 Circa sacrum et famosum ordinem illius sinceritatis affectum gerimus, quod semper ipsius justa desideria libentissime procuramus et sumus ad ea s solliciti, per quae virtutum Domino possitis devotius et quietius famulari. Sane lecta coram nobis vestra petitio2 continebat, quod licet legati et nuntii apostolicae sedis ac etiam dioecesani locorum, archiepiscopi, episcopi nec non et alii ecclesiarum prae-lati, quoties ad monasteria et domos ordinis vestri divertunt, honeste admittantur in eis et charitative tractentur, quandoque tamen iidem dioecesani ac praelati aucto- lo ritate propria, interdum vero dicti legati et nuntii praetextu litterarum praefatae sedis,3 in quibus aliquando continetur, quod ab exemptis et non exemptis non obstante aliqua indulgentia Cisterciensibus vel aliis quibuscumque concessa in procura-tione pecuniaria provideatur eisdem, procurationem hujusmodi et alia plura contra indulta, quae praedicta sedes concessit vobis communiter vel divisim, a vobis et is praedictis monasteriis ac domibus exigere et extorquere ac alias vos et monasteria ipsa seu domos multipliciter molestare praesumunt, in ea interdicti et in personas eorum suspensionis et excommunicationis sententias proferendo in vestrum praeju-dicium et ipsius ordinis detrimentum. Cum itaque dilectus filius noster J.,4 tituli sancti Laurentii Lucinensis praesbiter cardinalis, qui semper ad hoc intentus esse0 dignos- 20 citur, ut ordo vester prosperitatis affluentiam consequatur, a nobis affectuose petiverit, ut super praemissis providere paterna diligentia curaremus: nos ejusdem cardinalis ac vestris precibus annuentes, quod eisdem legatis ac nuntiis per supradictas seu quascunque alias apostolicae sedis litteras3 ac etiam praedictis archiepiscopis et epi-scopis seu praelatis in procuratione pecuniaria non teneamini providere, vobis aucto- 25 ritate praesentium indulgemus, decernentes, quod hujusmodi sententiae, si quas in vos vel aliquem vestrum taliter contigerit de caetero promulgari, sint irritae et penitus inanes. Nulli ergo ... paginam nostrae concessionis et constitutionis... contra-ire.5 Si quis autem ... incursurum.5 Datum Laterani 5 kalendas februarii, pontificatus nostri anno 7mo. 30 260. Alexander IV. papa monasterio in Velehrad decimas, in eius possessionem a Roberto, episcopo Olomucensi, cum consensu capituli sui concessas, confirmat. Laterani 11261] ian. 28. 259.a) Punctum geminatum deesl B. — b) Scriba erronee ,Cum a nobis petitur, quod justum est 35 et honestum, tarn vigor equitatis' scripsit, sed linea supposita delevit B. —e) Mendose ,interesse'm B. l) Fortasse Siberto. — 2) Petitio non exsiat. — 3) Cf. nonnullas litteras eiusdem papae ordini Cisterciensi editas, e. gr. Laterani 1261 ian. 11, 12, 13 datas (Šebánek, Archivy, pag. 28 num. 164, 165, 166 et suo tempore in regestorum serie huius tomi). — *) Johannes de Toleto, O. Cist. — 5) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 394 NUM. 260, 261. 1261 IAN. 28. Duo apographa saec. XV. praebet Codex Velehradensis chartaceus in SAR Brunae (archivům mon. in Velehrad, sign. G 191) asservatus, fol. 102* (B) el fol. 105 (C). Ed: CDM III, pag. 297 num. 306 (ex B). Reg: Reg II, pag. 112 num. 299. — Potthast II, pag. 1465 num. 18021. Lit: KK, pag. 275. Allexander episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis..al abbati et conventui monasterii de Welegrade, Cisterciensis ordinis, Olomucensis6 diocesis, salutem et apo-stolicam benediccionem. Solet annuere... impertiri.e2 Exhibita siquidem nobis vestra peticio continebat, quod bone memorie Robertus, Olomucensis6 episcopus,3 circa vos paterne dirigens benignitatis affectum, decimas in villis, possessionibus, vineis, animalibus et aliis bonis vestris sue diocesis necnon in aliis, que ad vos et monasterium vestrum empcionis titulo vel alio legitimo^ modo in eadem diocesi con-tigerit devenire, vobis et per vos successoribus vestris in perpetuum8 de consensu capituli Olomucensis,6 cum decime huiusmodi ad eosdem episcopum et capitulum pertinerent, communiter/ pia et provida liberalitate concessit, prout in patentibus litteris confectis exinde plenius dicitur contineri.4 Nos itaque vestris supplicacionibus inclinati, quod super hoc ab eodem episcopo pie ac provide factum est, ratum et firmum habentes, id auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio com-munimus. Nulli ergo ... paginam nostre confirmacionis ... contraire.5 Si quis autem ... incursurum.5 Datum Laterani V0? kalendas februarii, pontificatus nostri anno septimo. 261. Alexander IV. papa compositionem inter monasterium in Velehrad ex una et [Přemyslům Otakarům I I.J, regem (sic) Bohemiae, ex parte altera occasione castri [Uherské Hradiště] construendi factam confirmat. Laterani [1261] ian. 28. Apographum simplex manu Johannis Petri Cerroni in plagula chart, scriptum in SAR Brunae inter Cerronianos (sign. I, 45) asservatur, fol. 8—9 (B). Ed: CDM VII, pag. 763 num. 122 (ex B). Reg: Reg II, pag. 113 num. 300. — Potthast II, pag. 1465 num. 18019. Lit: KK, pag. 222 n. 3. 260. °) Punctum geminatum deest B. — ") ,Olom' B, C. — c) ,inpertiri' B. — <*) ,legittimo' B. — e) ,imperpetuum' B. — f) ,omuniter' B, C. — «) ,quinto' B. !) Nicolao. — a) Vide CDB II, pag. 38 num. 42. — 3) A. 1240 defuncius. —4) CDB II, pag. 179 num. 195. — ■•) Vide. CDB II, pag. 46 num. 53. 1261 IAN. 28. - :«0. NUM. 261, 262. 395 Alexander® episcopus, servus servorum dei, dilectis iiliis..61 abbati et conventui monasterii de Wellegrad, Cisterciensis ordinis, Olomucensis diocesis, salutem et apo-stolicam benedictionem. Cum a nobis petitur .. .effectum.2 Exhibita siquidem nobis petitio vestra continebat, quod, cum carissimus in Christo filius noster, illustris rex Boemiae,3 quoddam castrum seu munitionem in quodam fundo vestro de insula sancti Georgii fecisset construi pro munitione terrae suae, incolis de Conowicz ad eun-dem regem et de forensi Wellegrad ad vos spectantium villarum campestrium de ipsius regis et vestro assensu se ad inhabitandum dictum locum a rege ipso munitum transferentibus tandem mediante venerabili fratre nostro Olomucensi episcopo,4 loci diocesano,c et quibusdam aliis bonis viris* super censibus, redditibus et aliis proventi-bus tam de dicto loco quam de ipsius incolis proventuris amicabilis inter vos ex parte una et dictum regem ex altera compositio intervenit, ita ut jus patronatus ecclesiae ac decimae ipsius loci, quae ad vos ratione fundi hujusmodi pertinebant, vobis et monasterio vestro cedant et jurisdictio, quam in illos ex praefatis incolis, qui de prae-dicta villa vestra fuerunt, hactenus habebatis, vobis et eidem monasterio remaneant semper salva. Electio quoque judicis in eodem loco justitiam exercentis, qui vobis de vestris et dicto regi de suis juribus exinde proventuris respondeat, ad vos et successores vestros debeat pertinere, prout in patentibus literis confectis exinde ac sigillis eorun-dem regis et episcopi signatis plenius dicitur contineri.5 Nos itaque vestris supplica-tionibus inclinati compositionem hujusmodi, sicut rite, sine pra vita te, provide facta est et ab utraque parte sponte recepta ac hactenus pacifice observata, ratam et firmam habentes, earn auctoritate apostolica confirmamus et praesentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo ... paginam nostrae confirmationis ... contraire.2 Si quis autem ... incursurum.2 Datum Laterani V kalendas februarii, pontificatus nostri anno septimo. 262. Přemysl Otakarus II., dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, fratribus hospitalis [CrucigerorumJ Stellatorum apud civitatem Most marcam argenti, quam annis singulis de quodam agro ante dictam civitatem sito solvere tenebantur, remittit. In Most 1261 ian. 30. Autographum in membrána scriptum in SÚA Pragae (archivům Crucigerorum cum stella rubea Pragae, sign. 221 (11\1\3)) asservatur (A). — Simplex apographum saec. XVII.— XVIII. [manu praepositi s. Hippolyti apud Znojmo Th. Aug. Frendl scriptum J codex 261. ") Sequitur ,111' in ,IV correctum in B. — b) Punctum geminatum deest in B. — e) ,diocesaneo' B. — d) ,juris' B. *) Nicolao. —3) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. — s) Přemysl Otakarus II. — 4) Brunone. — 5) Vide chartám in Plasy 1257 oct. 15 datam (num. 136). 396 NUM. 262, 263. 1261 IAN. 30. mnscrus chart. „Privilegium Wenceslai, Bohemiae regis IV., datum Pragae anno Domini 1235... etc. etc." intitulatus, in SAR Brunae (archivům praepositurae s. Hippolyti apud Znojmo, sign. IV D 24) asservatus praebet, pag. 31 (B). Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 362—363. Scriba: P II 42 = cancellariae regiae proprius. Cj. Exempla script, num. 1 a, 22. Dictator: seu P II 42 seu Arnoldus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. II., P II 42 (E), 3, Crucigeri cum Stella rubea (L). I In nomine sancte et individue trinitatis amen. g Nos Otacharus, dei gracia dominus |j regni Boemie, dux Austrie et Styrie et marchio Morauie, omnibus in perpetuum. II Ut ea, que per nos fiunt provide, a posteris inconvulsa perpetuo observentur, j| eaa consuevimus scriptis et testibus roborare. Sciant igitur tarn moderni quam futuri temporis homines, quod nos ob remedium anime nostre fratribus hospi-talis apud Pontem civitatem de ordine Stellatorum marcam argenti, quam annis singulis de quodam agro ante dictam civitatem sito solvere tenebantur, remisimus, bonorum operum eorundem per largitionem huiuscemodi participes effici cupientes. In cuius rei testimonium presens instrumentum ipsis dari et sigillari fecimus testibus, qui tunc aderant, subnotatis, qui sunt: Zmylo de Brumow, Guilhelmus de Podbrat, Hermannus camerarius, Dywissius dapifer, Vlricus Lepus, Ierko de Waldenberch, Henniggus filus0 Zmylonis de Luchtenburch, Zenko frater Zmylonis et alii plures. Actum in Prukka anno Domini M°CC°LXI°, datum per manum magistri Arnoldi prothonotarii, tercio kalendas februarii.c Sigillum: Přemysli, iuoenis regis, ducis Austriae et Stiriae, in fitis sericis flavi et rubri colons, quae maxima ex parte decerpta sunt, fragmentům tantum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 263. Alexander IV. papa monasterio in Velehrad donationem possessionum a Smilone de Střílky, [castellano de Brumov], fadam ad claustram de novo fundandum [in Vizovice ] confirmat. Laterani [1261] ian. 30. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Velehrad, sign. G 50) asservatur (A). — Apographum saec. XV. praebet Codex Velehradensis chartaceus ibidem (sign. G 191) asservatus, fol. 114» (B). 262. °) Sub linea locus rasus, ubi ductus cuiusdam scripturae intermarginalis apparent, exstat A. — 6) Ita A. — c) Syllabis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. 1261 IAN. 30. NUM. 263, 264. 397 Ed: CDM III, pag. 298 num. 307 (ex A). Reg: Reg II, pag. 113 num. 301. — Potthast II, pag. 1465 num. 18023. — Šebánek, Archivy, pag. 29 num. 169 (ex A). Lit: KK, pag. 275. — Šebánek, Vizovická listina, pag. 1. 5 In autographo hae notae leguntur: in dextro angulo superiore „ma", quae una linea exstincta est; in chartae replicatae parte dextra „B. p."; sub charta replicata sinistrorsus „Rpn"; in autographi tergo in medio margine superiore ,,P. ď Ass3- Cist8 abbas de Wellegrad"; paulo inferius sinistrorsus nota quaedam scripta est, sed valde evanuit, ut nonnullae litterae tanlum („Reddant... abbe pro cis") legi possint; inferius porro „Well de confirmatione nove io abbatie"; inferius in parte sinistra, ubi arengarum initia esse solent, nonnullae voces scriptae sunt, de quibus tantum „De consumatione..." discerni potest. Quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. 1 Alexander l episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis. .1 abbati et conventui monasterii de Wellegrade,a Cisterciensis || ordinis, Olomucensis diocesis, salutem et 15 apostolicam benedictionem. Iustis petentium... complere.2 Vestra siquidem nobis exhibita peti||tio continebat, quod dilectus filius, nobilis vir Zrnilo, dominus Zdrilke, Olomucensis diocesis, quasdam possessiones spectantes ad eum vobis ad opus cuiusdam monasterii, ordinis vestri, quod de novo fundare disponitis, pia et provida liberalitate concessit, prout in patentibus litteris confectis exinde ac sigillo nobilis 20 memorati signatis plenius dicitur contineri.3 Nos itaque vestris supplicationibus incli-nati, quod ab eodem nobili6 super hoc pie et provide factum est, ratum et firmum ha-bentes, id auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communi-mus. Nulli ergo ... paginam nostre confirmationis ... contraire.4 Si quis autem ... incursurum.4 Datum0 Laterani III kalendas februarii, pontificatus nostri anno 25 septimo.c Bulla: Alexandři IV. papae in filis sericis flavi et rubri coloris illaesa appendet. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 532, typ. I. 264. Alexander IV. papa monaslerio in Tišnov ius patronatus ecclesiae sancti Petri in 30 burgo Brunensi a Venceslao I., rege Bohemiae, collatum confirmat. Laterani [1261] ian. 30. 263. a) , Wellegrad3' A. — 6) Altera littera ,i' ex ,e' correcta est A. — e'c) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. ») Nicolao. —2) Vide CDB II, pag. 27 num. 30. —s) De charta Smilonis de Střílky in Olomouc 35 1261 aug. 21 data, ad quam hic nequaquam alludi potest, vide in num. 290++. —4) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 398 NUM. 264. 1261 IAN. 30. Tria autographa in membrána scripta in SAR Brunae (primům in FM, collect, dipl. sign. IJ6, secundum tertiumve in archivo mon. in Tišnov, sign. B 5 et Y II 25) asservantur (A 1, A 2, A 3). — Apographum exstat in Alexandři IV. registrorum volumine VII, quod in bibliolhcca Nationali Parisii (mns. lat. 4038 B) asservatur, fol. 5 ep. 19 (R). — Apographum chartae A 1 sen A 2 saec. X VIII. exstat in copiario chartaceo „Privilegia et documenta 5 monasterii Tischnovicensis s. ord. Cisterciensis" intitulato, in SAR Brunae (sign. FM, collect, mnscr. num. 603, tomus II.) asservato, fol. 5V (B). Ed: CDM III, pag. 299 num. 308 (ex A 2). Reg: Reg II, pag. 113 num. 302. — Potthast II, pag. 1465 num. 18024. pag. 146 num. 6 (ex AI). — Coulon, Les registres, pag. 136 num. 3235. pag. 29 num. 170 (ex A 1 — A 3). Lit; KK, pag. 276. A 1: In autographo hae notae legunlur: in media parte superiore ,U; dextrorsus et paulo in-ferius duae rasurae apparent, ubi vestigia notarum cancellariae apostolicae, quae erasae sunt, exstant; in chartae replicatae parte dextra nota „B. p. sub charta replicata in parte sinistra: 15 in prima linea „...",in secunda „Rpn", in tertia ,p';in autographi tergo in sinistro angulo superiore ,J'; in medio margine superiore: „V. ď. Assj. Cist* abbs de Wellegrad"; paulo inferius registratoris signum, in quo lilterae „sept" positae sunt; inferius verba „XVIII čapl0 anno septimo" apparent. Quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. A 2: In autographi tergo lanlum in medio margine superiore verba: „P. ď Assä. Cist8" leguntur. 20 A 3: In chartae replicatae dextro angulo superiore nota ,3' legitur; in autographi tergo in medio margine superiore notae: „P. ď ASS5." (vide exemplar A 1) in loco raso inepte delineatae sunt ita, ut de prima inscriptione notae tantum „Cist* de Wellegrad" reslent; paulo inferius registratoris signum apparct, in quo litterae „sept" positae sunt, in ambabus partibus huius signi verba „XVIIII0 (!) capitulo anno septimo" leguntur. Quae omnia in cancellaria aposto- 25 lica videntur esse scripta. Textům A 1, A 2 in sinistra, textum A 3 in dextra columna dedimus. Apographum R inspicere non potuimus. — Bretholz, Regesten, — Šebánek, Archivy, 10 i Alexander \a episcopus, servus servorum dei, dilectis in Christo filiabus . -1 abbatisse et conventui monasterii de Celi porta,0' Cister||ciensis° ordinis,c Olomucensis 30 diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Devotionis augmentům ... gaudeatis.2 Sane petitio vestra nobis exhibita continebat, quod, cum clare* memoj|riee W.,3 rex Boemie, ius patronatus, quod/ in ecclesia sancti Petri de burgo Brunensi, Olomucensis diocesis, obtinebat, de assensu venerabilis fratris nostri..,4 Olomucensis bone memorie R.,6 Olomucensis episcopi, 35 episcopi, regia vobis& liberalitateff do- regia vobis liberalitate donasset intuitu nässet* intuitu pietatis, tandem dictus pietatis, tandem venerabilis frater nos-episcopus ter..,4 episcopus Olomucensis, successor illius circa vos dirigens paterae benignitatis affectum, diligenti deliberatione prehabita 40 vobis ordinaria auctoritate concessit, ut dictam ecclesiam, in qua rectoris institutio spectabat ad eum, cum iuribus et pertinentiis suis, cedente vel decedente illius re-ctore, in vestros usus proprios retinere possitis, deputata de proventibus ipsius ecclesie 1261 IAN. 30. - FEBR. 1. N I'M. 264, 265. 399 vicario ibidem perpetuo servituro pro sustentatione sua et episcopalibus iuribus per-solvendis et supportandis eius consuetis oneribus congrua portione, prout in patenti-bus litteris confectis exinde ac sigillo episcopi memorati signatis plenius dicitur con-tineri.6 Nos itaque vestris supplicationibus inclinati, quod ab eisdem rege et episcopo 5 super premissis pie ac provide factum est, ratum et firmum habentes, id non obstante, quod* ad hoc* assensus Olomucensis capituli minime intervenit, auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo ... paginam nostre confirmationis ... contraire.7 Si quis autem*" ... incursurum.7 Datumf Laterani III kalendas februarii, pontificatus nostri anno septimo.* 3-0 Bulla: Alexandři IV. papae in omnibus tribus autogmphis bullae in filis sericis flavi et rubri coloris illaesae appendent. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 532, typ. I. 265. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austritte et Stiriae marchio-que Moraviae, fratribus hospitalis s. Mariae Theutonicorum per Bohemiam iudicium ö duarum villarum jorensium, Mileün et Chomutov, cum omni integritate iuris iudiciorum concedit. In Žatec 1261 febr. 1. Autographum in membrána scriptum in SÜA Pragae in collectione „chartae guberniales" dicta (sign. L II, 3) asservatur (A). 20 264. a) Nomen in A 2 litteris prolongatis scriptum est. — <*') Finis primae lineae A3. — h) jCistertiensis' A 2. — c) Finis primae lineae A 2. — <*) Littera ,r' ex ,n' correcta est Al. — *) ,memori' A 2, ,me||morie' finis lertiae lineae A 3. — ř) Finis tertiae lineae A 2. — o-g) Scriba primum ,regia liberalitate' scripsit, postea super lineam ,vobis' videtur complevisse; hanc vocem litterarum corrector erasitet alio atramenlo in lineae margine scripsit signis reclamatoriis vocum ordi- 25 nem mutans A 2. — h) Ex ,donaviť sine rasura correctum est A 2. —i-í) Notae marginales, quae super et sub linea positae erant, nunc erasae sunt Al. — k) In loco raso scriptum est Al. —ll) Verbis competenter distenlis, ul uliimae duae lineae explereniur, scriptum est A 1, A 2, A 3. l) Katherinae. — 2) Vide num. 258. — 3) Venceslaus I. —4) Brunonis. — 5) Roberti (a. 1240 defuncti). — *) In litteris similis condicio occurrit atque in num. 258. — Neque charta Roberti epi- 30 scopi neque Brunonis episcopi exstat, cuius cum argumento tenor harum litterarum concordet. Omnino abest Roberti charta de iure patronatus ecclesiae s. Petri; mentio hie facta pertinet fortasse ad eiusdem episcopi chartám spuriam de iure patronatus ecctesiae s. Venceslai in Tišnov datam Brunae 1239 fante oct. 14J (CDB III, pag. 283 num. 215), in charta Přemysli Otakaři II. Brunae 1255 s. d. data insertam (num. 64+). Per earn enim decimae sumendae omnium insuper ecclesiarum confirman- 35 tur. Quod ad Brunonis episcopi chartám altinet, fortasse charta in Modříce 1259 sept. 29 data intelli-gitur (num. 197), per quam ius patronatus ecclesie s. Petri confirmatur, at reditus eius non tractan-tur. — ■>) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 400 NUM. 265, 266. 1261 FEBR. 1. Ed: Millauer, Ritterorden, pag. 114 num. 10 (ex A). Reg: Böhmer, Add. sec., pag. 436 num. 131. — Reg II, pag. 113 num. 303. — Schlesinger, UB der Stadl Saaz, pag. 4 num. 30. Lil: Vaněček, Základy III, pag. 52 (rei deliberatio). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 328—330. 5 In charlae tergo manu saec. XIII. scriptum est: „De patibulo et truca" (sic í) (G), alia manu eiusdem saec. additum est: „concessis a rege in Comutau et in Myletyn" (H). Scriba: P II 17 =-- magister Arnoldus protonolarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (PP), 3, Ordo militum Theutoni- 10 corum (K). I In nomine sancte et individue trinitatis amen. I Nos Otacharus, dei gracia dominus || regni Boemie, dux Austrie et Stirie marchioque Morauie, omnibus imper-petuum. Pio cordis [| occuloa intuentes pressuras et afflictiones, quas incessanter homines virorum religiosorum, fratrum domus sancte Marie de domo |j Thevtonica, is per regnum nostrum Boemie a nostris officialibus, villicis, zudariis et iudicibus susti-nent, easdem ipsis sublevare in parte aliqua cupientes, hanc ipsis graciam duximus faciendam, quod ob nostrorum predecessorum necnon nostrorum remedium peccami-num ipsis concessimus iudicium duarum villarum suarum forensium et eorum, que ad ipsas villas spectant, hominum et possessionum, Mylatyn videlicet et Chomontowe, cum 20 omni integritate iuris iudiciorum, patibulo scilicet atque trunco. Et ne super huius-modi gracia per nos ipsis concessa ab aliquo successore valeant imposterum vexari vel aliquomodo molestari, hanc ipsis paginam dedimus in testimonium evidens et munimen nominibus testium, qui aderant, subnotatis, qui sunt: Ieroscius burcravius Pragensis, Vlricus Lepus, Sdezlaus de Sternberch, Wilhelmus de Boydebrad, Stiborius 25 Hlava, Diwiscius dapifer, Natsceradus de Parts,6 Zulizlaus, Hermannus de Richenowe camerarius et alii quamplures. Actum0 in Sates6 aanno® Domini M°CC° LXIV datum per manum magistri Arnoldi, tunc* nostri prothonotarii, kalendis februarii.* Sigillum: in filis sericis flavi et rubri coloris appendebat; nunc avulsum et deperditum est. 30 266. Alexander IV. papa [Engelberte] Wissegradensi et [Herbordo] Olomucensi decants mandat, ut Johanni, canonico ecclesiae Poznaniensis, de aliquo ecclesiastico bene-ficio competenti in ciuitate vel dioecesi Vratislaviensi providere curent. Laterani [1261] febr. 1. 35 265. ") Ita A. — b) Voci uncus superponitur in A. — cc) et a'd) Verbis competenter distentis scriptum est A. 1261 FKBR. 1.-5. NUM. 266, 267. 401 Apographum exstat in Alexandři IV. registris in bibliotheca Nationali Parisii (sign. mns. lat. 4038 B) asservatis, fol. 1 ep. 2 (R). Ed: Mon. Pol. Vaticana III, pag. 50 num. 90 (ex R). Reg: Coulon, Les registres III, pag. 133 num. 3217 (ex R). Registrum Alexandři IV. papae inspicere non potuimus, editione Mon. Pol. Vat. tantum usi sumus. . .x Wissegradiensi et . .2 Olomucensi decanis. Affectionis paterne studium habere nos convenit in provisionibus clericorum, ut sic in nobis condigne dona gratie se gaudeant invenisse, quod virtutum incremento proficiant et ad divine laudis fre-quentiam fortius invalescant. Hinc est, quod nos dilectum filium Iohannem, canoni-cum ecclesie Posnaniensis, probitatis sue meritis, super quibus ei laudabile testimonium perhibetur, favore benivolo prosequentes mandamus, quatenus eidem de aliquo ecclesiastico beneficio competenti cum eura vel sine cura, quod tanto tempore iam vacarit, quod ad apostolicam sedem sit eius collatio legitime devoluta, si in civitate vel diocesi Wratislaviensi vacat ad presens, auctoritate nostra per vos vel alium amoto ab eodem beneficio quolibet detentore illicito providere curetis, facientes ni-chilominus eum in ecclesia, in qua sibi provideri contigerit, si collegiata existat, in canonicum recipi et in fratrem. Non obstante, quod idem I. alias beneficiatus existat seu in aliquibus sit ab eadem sede indultum, quod ad receptionem alicuius compelli, quodque interdici, suspendi vel excomunicari non possint per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam de indulto huiusmodi mentionem vel quavis alia in-dulgentia sedis eiusdem, per quam effectus huiusmodi nostre gratie quomodolibet impediri valeat seu etiam retardari. Contradictores etc.3 Ita tamen, quod idem cano-nicus, si ei de beneficio curam animarum habente provideri contigerit, ad ordines, quos ipsius beneficii cura requirit, se faciat statutis temporibus promoveri et persona-liter resideat in eadem. Alioquin huiusmodi gratia quo ad beneficium cum cura nullius penitus sit momenti. Quod si non ambo etc.4 Datum Laterani kalendis februa- riis,a anno septimo. 267. Alexander IV. papa [BrunoniJ, episcopo Olomucensi, mandat, ut, quae de bonis monasterii in Velehrad alienata invenerit, ad ius eius revocare studeat. Laterani [1261 ] febr. 5. 266. a) ,f ebruarias' R. ') Engelberto. — 2) Herbordo. — 8) Videlicet ,per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo'. — *) Videlicet ,hiis exequendis potueritis interesse, alter vestrum ea nichilominus exequatur'. 402 N'ÜM. 267, 268. 1261 FEBR. ;>. - 9. Autographum in membrána scriplum in SAR Brunae (archivům mon. in Velehrad, sign. G 53) asservatur (A). — Apographum saec. XV. praebet Codex Velehradensis chart., ibidem (sign. G 191) asservatus, fol. 106v (B). Ed: CDM III, pag. 300 num. 309 (ex A). Reg: Reg II, pag. 114 num. 304. — Potthast II, pag. 1465 num. 18030. — Šebúne.k, Archivy, pag. 29 num. 171 (ex A). LU: KK, pag. 279. In chartae replicatae parte dextra nota „G. la"; in autographi lergo in medio margine superiore ,,P. de Ass3. Gists", paulo inferius ,,á~bbš" et iterum inferius ,7' leguntur. Quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. In inferiore angulo sinistro registrator monasterii saec. XIII. scripsit: „Quod episcopus Olomucensis omnia, quae alienata sunt a monasterio nostro, tenetur revocare" (E). Alexander episcopus, servus servorum dei, venerabili fratri..,1 episcopo Olo-mucensi, salutem et apostolicam benedictionem. Ad audientiam nostram perve- nit, quod tam dilecti lilii ..2 abbas ]| et conventus monasterii de Vallegrande, Cister-ciensis ordinis, Olomucensis diocesis, quam predecessores eorum grangias, redditus, terras, possessiones et quedam alia bona || eiusdem monasterii nonnullis clericis et laicis, aliquibus eorum ad vitam, quibusdam vero ad non modicum tempus et aliis perpetuo, ad firmám* vel sub cen||su annuo concesserunt, datis super hoc litteris, factis renuntiationibus seu conventionibus, adiectis penis et interpositis iuramentis in 20 enormen6 ipsius lesionem, quorum aliqui dicuntur super hiis in forma communi a sede apostolica confirmationis litteras impetrasse.3 Quia vero nostra interest lesis monaste-riis et ecclesiis subvenire, fraternitati tue per apostolica scripta mandamus, quatinus ea, que de bonis ipsius monasterii per concessiones huiusmodi alienata inveneris illicite vel distracta non obstantibus renuntiationibus, conventionibus, penis, iura- 25 mentis, confirmationibus et litteris supradictis, ad ius et proprietatem eiusdem monasterii studeas legitime revocare, contradictores ... compescendo.4 Testes autem... veritatestimonium** perhibere.5 Datum Laterani0 nonis februarii, pontificatus nostri anno septimo.0 Bulla: Alexandři IV. papae in filis cannabinis valde corrosa appendet. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 532, typ. I. 268. Alexander IV. papa monasterio in Tišnov concedit, ut possessiones et alia bona sororum suarum exceplis rebus feudalibus petere, recipere et retinere possit. Laterani [1261] febr. 9. 267. «) Ita A; vox possessionem' supplenda est. — b) Ita A. — cc) Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. ') Brunoni. — *) Nicolaus. — a) Huiusmodi lilterarum noli exstat memoria. — 4) Vide CDB IV, pag. 147 num. 61. — 5) Vide num. 18. 1261 FEBR. 9. NUM. 268, 269. 403 Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Tišnov, sign. D 2) asservatur (A). — Apographum saec. XVIII. exstat in copiario chartaceo „Privilegia et documenta monasterii Tischnovicensis s. ord. Cisterciensis" intitulato, ibidem (sign. FM, collect, mnscr. num. 603, tomus II.) asservato, fol. 6V—7 (B). 5 Ed: CDM III, pag. 300 num. 310 (ex A). Reg: Reg II, pag. lie num. 305. — Potthast II, pag. 1466 num. 18038. — Šebánek, Archivy, pag. 29 num. 172 (ex A). LH: KK, pag. 279. In autographo hae notae leguntur: in media parte superiore „cor" duabus lineis atramento io obscuriore exstincta; in autographi dextro angulo superiore „ma" (?) duabus lineis exstincta; sub charta replicata in parte sinistra: in prima linea in secunda „Rpn", in tertia ,W; in autographi tergo in medio margine ,,P. d'. Ass5 Cists"; ibidem ad perpendiculum: „Porta Celi, quod possint... petere bona sororum profitentium". Quae omnia in cancellaria aposto-lica videntur esse scripta. 15 1 Alexander g episcopus, servus servorum dei, dilectis« in Christo filiabus0 . .* abbatisse et conventui mo||steriic de Porta celi, Cistertiensis ordinis, Olomucensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Devotionis || vestre ... personas sororum vestrarum mundi ... et ipse potuissent ... retinere.2 Nulli ergo... paginam nostre concessionis ... contraire.3 Si quis autem ... incursurum.3 Datum* La- 20 terani V idus februarii, pontificatus nostri anno septimo.* Bulla: Alexandři IV.papae in filissericis flavi et ritbri coloris illaesa appendet. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 532, typ. I. 269. Alexander IV. papa [Philippe], abhati monasterii de Scotis Viennae, mandat, 25 ut litem inter monasterium in Tišnov ex parte una et plebanum de [Velká] Biteš et alios clericos Olomucenses ex parte altera super deeimis et aliis possessionibus ortam decidat. Laterani 11261] febr. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Tišnov, sign. D 5) 30 asservatur (A). — Apographum saec. XVIII. exstat in copiario chartaceo „Privilegia et documenta monasterii Tischnovicensis s. ord. Cisterciensis" intitulato, ibidem (sign. FM, collect, mnscr. num. 203, tomus II.) asservato, fol. 7 (B). 268. a) E jdilecte' per rasuram correctum est A. — ") E ,ü\ie' per rasuram correctum est A. — c) Ita A. — d'd) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. 35 *) Katherinae. — 2) Vide num. 249. — 3) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 404 NUM. 269, 270. 1261 FEBR. 9. - 13. Ed: CDM III, pag. 301 num. 311 (ex A). Reg: Chlumecká, Die Regesten, pag. 161 num. 7. — Reg II, pag. 114 num. 306. — Potthast II, pag. 1466 num. 18039. — Šebánek, Archivy, pag. 29 num. 173 (ex A). Lit: KK, pag. 279. In autographo hae notae leguntur: in dextro angulo superiore „ma" duabus lineis exstincta; 5 in chartae replicatae margine dextro „G. de ar" (?); in autographi tergo in medio margine superiore „P. de. Ass3 . Cists"; quae inferius positae sunt, evanuerunt ita, ut discerni non possint. Quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. Apud Fr: apographum cum descriptione chartae a v. d. Friedrich confectum. Alexander episcopus, servus servorum dei, dilecto filio. abbati monasterii || de 10 Scotis Wiennensis,« Patauiensis6 diocesis,c salutem et apostolicam benedictionem. Conqueste sunt nobis || dilecte in Christo filie..2 abbatissa et conventus monasterii de Porta celi, Cisterciensis || ordinis, quod . .,3 plebanus ecclesie de Heinrichs, et quidam alii clerici Olomucensis civitatis et diocesis super decimis, terris, possessionibus et rebus aliis iniuriantur eisdem. Ideoque discretioni tue ... observari.4 Testes autem,... 15 perhibere.4 Datum Laterani V idus februarii,* pontificatus nostri anno septimo.* Bulla: Alexandři IV. papae in filis cannabinis illaesa appendet. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 532, typ. I. 270. Alexander IV. papa monasterio in Velehrad indulget, ut fundatores monasterii el 20 alii homines, qui apud monasterium ipsum sepulturam elegerint, ibi sepeliri possint. Laterani {1261} febr. 13. Apographum saec. XV. praebet Codex Velehradensis chart, in SAR Brunae (archivům mon. in Velehrad, sign. G 191) asservatus, fol. 103 (B). Ed: CDM III, pag. 302 num. 312 (ex B). 25 Reg: Reg II, pag. 114 num. 307. — Potthast II, pag. 1466 num. 18042. Lit: KK, pag. 280. Allexander episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis..1 abbati et conventui monasterii de Welegrad, Cisterciensis ordinis, Olomucensis* diocesis, salutem et apostolicam benediccionem. Solet annuere ... petentium desideriis favorem ... 30 impertiri.2 Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris iustis postulacionibus grato con- 269. °) ,Wiennen' A, — b) Littera ,t' ex ,u' fortasse per rasuram obscuriore atramento correcta est A. —c) In loco raso scriptum est A. — d'd) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. *) Philippo, — 2) Katherina. — 3) Nomen ignoramus. — *) Vide num. 18. 35 1261 FEBR. 13. NUM. 270, 271. 405 currentes assensu, auctoritate vobis presencium indulgemus, ut, si fundatores mona-sterii vestri vel alii Christi fideles aput vestrum monasterium elegerint sepulturam, dummodo non sint excommunicati vel interdicti aut eciam publice usurarii, devocioni et extreme voluntati eorum in hac parte nullus obsistat; sed liceat vobis illorum cor-5 pora, cum decesserint, non obstante alicuius contradiccione temeraria ecclesiasticet tradere sepulture, salva tarnen iusticia illarum ecclesiarum,c a quibus mortuorum corpora assumentur. Nulli ergo ... paginam nostre concessionis ... contraire.3 Si quis autem ... incursurum.3 Datum Laterani idus* februáru, pontificatus nostri anno septimo. io 271. Alexander IV. papa monasierio in Velehrad indulget, ut ad receptionem et provi-sionem alicuius in pensionibus vél beneficiis ecclesiasticis minime teneatur. Laterani [1261] febr. 13. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Velehrad, sign. B 22) 15 asservatur (A). — Apographum saec. XV. praebet Codex Velehradensis chart, ibidem (sign. G 191) asservatus, fol. 103« (B). Ed: CDM III, pag. 302 num. 313 (ex B). Reg: Reg II, pag. 115 num. 308. — Potthast II, pag. 1466 num. 18043. — Šebánek, Archivy, pag. 30 num. 174 (ex A). 20 Lit: KK, pag. 280. In autographo hae notae leguntur: in media parte superiore ,Ľ; dextrorsus longula rasura apparet; paulo inferius „cor" duabus lineis exstincta; in chartae replicatae parte dextra „Iac. Mut"; sub charta replicata parte sinistra: in prima linea „:.", in secunda „Rpn", in tertia in autographi tergo in sinistro angulo superiore ,J'; in medio margine superiore „P. ď. Ass3 . 25 Cisť5"; in medio autographi „Wellegrad de ... non providendo in beneficiis"; in sinistro margine inferiore initium arengae „Meritis vestre sacre". Quae omnia in cancellaria aposto-lica videntur esse scripta. In angulo sinistro superiore registrator monasterii saec. XIII. scripsit: „De eo, quod nulli tenemur providere in beneficio ecclesiastico et pensione" (F). I Alexander g episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis . .l abbati et conventui so monasterii de Wellegrad, Cisterciensis || ordinis, Olomucensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Meritis vestre sacre religionis inducimur, ut vos speciali gratia pro||sequamur, Hinc est, quod nos vestris supplicationibus annuentes auctoritate vobis presentium indulgemus, ut || ad receptionem et provisionem alicuius in pensionibus vel beneficiis ecclesiasticis minime teneamini nec ad id compelli possitis 35 270. «) ,Oíónť B. — &) ,eclesiastice' B. — c) ,eclesiarum' B. — «*) Ita B. Nicolao. — *) Vide CDB II, pag. 38 num. 42. — s) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 406 NUM. 271, 272. 1261 FEBR. 13. - 15. per litteras apostolicas, que plenam eta expressam de indulgentia huiusmodi et ordine vestro non fecerint mentionem. Nulli ergo ... paginam nostre concessionis ... contrai-re.2 Si quis autem ... incursurum.2 Datum6 Laterani idusc februarii, pontifi- catus nostri anno septimo.6 Bulla: Alexandři IV. papae in filis sericis flavi et rubri coloris valde corrosa appendet. Cf. 5 Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 532, typ. I. 272. Alexander IV. papa monasterio in Tišnov ius palronatus ecclesiae s. Venceslai ibidem a Constantia, regina Bohemiae, collatum confirmat. Laterani [1261] febr. 15. 10 Duo autographa in membrána scripta in SAR Brunae (primům in archivo mon. in Tišnov, sign. D 6, alterum in FM, collect, dipl. sign. 1/7) asservantur (A 1, A 2). — Apographum exstat in Alexandři IV. registrorum volumine VII, quod in bibliotheca Nationali Parisii (mns. lat. 4038 B) asservatur, fol. 3 ep. 14 (R). — Apographum chartae A 1 seu A 2 saec. XVIII. exstat in copiario chartaceo „Privilegia et documenta monasterii Tischnovicensis s. 15 ord. Cisterciensis" intitulato in SAR Brunae (FM, collect, mnscr. num. 603, tom. II.) asservato, fol. 6 (B). Ed: CDM III, pag. 303 num. 314 (ex Al). Reg: Reg II, pag. 115 num. 309. — Potthast II, pag. 1466 num. 18046. — Breiholz, Regesten, pag. 146 num. 7 (ex A 2). — Coulon, Les registres, pag. 135 num. 3230 (ex R). — Šebánek, 20 Archivy, pag. 30 num. 175 (ex A 1, A 2). Lit: KK, pag. 280. A 1: In autographo hae notae leguntur: in sinislro angulo superiore ,1$'; in media parte superiore ,L'; paulo dextrorsus rasura apparel; in chartae replicatae parte dextra „Th. S"; sub charta replicata in parte sinistra: in prima linea „...", in secunda „Rpn", in tertia ,y; 25 in autographi tergo in sinislro angulo superiore ,J' fortasse, in medio margine superiore „P. de Ass3. Cists. abbs"; paulo inferius registraloris signum apparel, in quo litterae „sept" positae sunt; inferius „XIII0 capitulo anno septimo". Quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. A 2: in chartae replicatae parte dextra „Abs"; in autographi tergo in medio margine superiore „P. de Ass3 . Cists" legitur. Quae omnia in cancellaria apostolica 30 videntur esse scripta. Apographum R inspicere non potuimus. 271. °) In loco raso scriptum est A. — b-») Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae cxplerentur, scriptum est A. — c) Ita A. Nicolao. — 2) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 35 1261 FEBR. 15. - 20. NUM. 272, 273. 407 H Alexander § episcopus, servus servorum dei, dilectis in Christo filiabus . .* abba-tisse et conventui monasterii de Celi porta, Cisterciensis" ordinis, || Olomucensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Devotionis augmentům ... gaudeatis.2 Sane petitio vestra nobis exhibita continebat, quod, cum clare memorie Constantia,6 regina || Boemie,3 ius patronatus, quod in ecclesia sancti Wenceslayc de Thusnawiz, Olomucensis diocesis, obtinebat, vobis regia liberalitate donasset intuitu pietatis, tandem bone memorie Robertus, Olomucensis episcopus, huiusmodi dona-tionem approbans diligenti deliberatione prehabita vobis ordinaria auctoritate concessit, ut dictam ecclesiam, in qua rectoris institutio spectabat ad eum, cum iuribus ct pertinentiis suis, cedente vel decedente illius rectore, in vestros usus proprios re-tinere possitis, deputata de proventibus ipsius ecclesie vicario presbytero ibidem per-petuo servituro pro sustentatione sua et episcopalibus iuribus persolvendis ac suppor-tandis eius consuetis oneribus congrua portione, prout in patentibus litteris confectis exinde ac sigillo episcopi memorati signatis plenius dicitur contineri.4 Nos itaque vestris supplicationibus inclinati, quod ab eisdem regina et episcopo super premissis pie ac provide factum est, ratum et firmum habentes, id non obstante, quod ad hoc assensus Olomucensis capituli minime intervenit, auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo ... paginam nostre confirma-tionis ... contraire.5 Si quis autem ... incursurum.5 Datum** Laterani XV kalendas martii, pontificatus nostri anno septimo.d Bulla: Alexandři IV. papae in utroque autographo in filis sericis flavi et rubri coloris; in A 1 valde corrosa, in A 2 illacsa appendet. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 532, typ. I. 273. Alexander IV. papa monasterio in Velehrad indulget, ne de bonis, quae Christi fideles ipsi contulerint, ullam portionem exceptis feudalibus solvere teneatur. Laterani [1261J febr. 20. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Velehrad, sign. B 24) asservatur (A). —• Apographum saec. XV. praebet Codex Velehradensis chartaceus ibidem (sign. G 191) asservatus, jol. 106 (B). 272. °) ,Cistertiensis£; finis primae lineae A 2. — b) Finis tertiae lineae A 2. —c) ,Wenceslai'; littera ,n' ex ,ti' sine rasura correcta est A 2. — <*-«*) Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A 1, A 2. *) Katherinae. — 2) Vide num. 258. — 3) A. 1240 dec. 6 defuncta. —4) Vide chartám spurium Roberti, episcopi Olomucensis, Brunae 1239 fante oct. 16] datam in CDB III, pag. 283 num. 215. Cf. etiam num. 64 et num. 264. — Ä) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 408 NUM. 273, 274. 1261 FEBR. 20. - 23. Ed: CDM III, pug. 304 num. 315 (ex A). Reg: Reg II, pag. 115 num. 310. — Potthast II, pag. 1467 num. 18049. — Šebánek, Archivg, pag. 30 num. 176 (ex A). Lit: KK, pag. 281. In autographo hae notae leguntur: in media parte superiore ,L'; in membranae replicatae parte sinistra ,ft'; sub charta replicata ibidem: in prima linea „...", in secunda „Rpn", in tertia ,0'; in autographi tergo in sinistro angulo superiore ,J'; in media parte superiore: „P. ď. Ass3 . Cist8 abbs"; in medio „Wellegrad super possessionibus concedendis" (?). Quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. Registrator monasterii saec. XIII. scripsit: „Quod de bonis nobis concessis a vivis et sanis nulli tenemur aliquam solvere porcionem exceptis feudalibus" (E). I Alexander I episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis. -1 abbati et conventui monaste||rii de Wellegrade,a Cisterciensis ordinis, Olomucensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Mentis ... prosequamur.2 Hinc est, quod nos vestris [| supplicationibus annuentes auctoritate6 vobis presentium indulgemus, ut de bonis mobilibus et immobilibus, feudalibus dumtaxat exceptis, que Christi fideles sani et incolumes ad se spectantia in vita sua vobis et monasterio vestro contulerint intuitu pietatis, nullamc teneamini alicui solvere portionem. Nulli ergo ... paginam nostre concessionis ... contraire.3 Si quis autem ... incursurum.3 Datum* Laterani X kalendas martii, pontificatus nostri anno septimo.* Bulla: Alexandři IV. papae in filis sericis flavi et rubri coloris valde corrosa appendet. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 532, typ. I. 274. Gertrudis, ducissa Austriae et Styriae, Wokoni de Rosenberg collationem comitiae in Raabs per Přemyslům Otakarům II., regem Bohemiae (sic), et Margaretám, reginam Bohemiae (sic), factam admittit et de voluntate Friderici, filii sui, confirmat. In Voitsberg, in Graz 1261 febr. 23. Apographum exstat in codice mnscro membranaceo saec. XIV. ,,Codex Rosenbergensis" dicto in UK Prague (sine sign.) asservato, fol. 17 num. 27 (B). -— Aliud apographum con-tinet codex chartaceus saec. XVII. monasterii Altooadensis sub titulo „Diversa privilegia regum Bohemiae et magnificorum dominorum ducum de Rosenberg" in SAR Třeboň (archivům mon. in Vyšší Brod, sign, mnscr. num. 733) asservatus, fol. 20v—21 (C). 273. °) ,Wellegrad3' A. — &) Scriba primům ,auctoritatenť scripsit et postea ultimam litterum erasit A. — c) Littera ,a' ex ,u' atramento obscuriore correcta est A. — ad) Verbis competenter disten-tis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. l) Nicolao. — 2) Vide num. 271. — 3) Vide CDB II, pug. 46 num. 53. 1261 FEBR. 23. NUM. 274. 409 Ed: Kurz, Österreich unter Ottokar IL, pag. 177 num. 3 (ex C, ad mart. 1). — ZHVSt 23, pag. 36 num. 6 (ex B). — BUB II, pag. 328 num. 461 (ex B, C)1. — Pferschg, Urkunden-buch, pag. 17 num. 25 (ex BUB). Reg: Stalin, Wirtembergische Geschichte, pag. 348. — Krones, MHVSt 22 (1874), pag. 120 5 num. 39 (ad mart. 1). — Wendrinský, Nachträge, pag. 144 num. 189 (ad mart. 1). — Reg II, pag. 117 num. 314 (ad mart. 1).~ Krones, Forschungen 1, pag. 531 num. 68 (ad marl. 1). —■ Fester, Regesten d. Markg. v. Baden, pag. 40 num. 453 (ad mart. 1). Lit: Simonsfeld, Fragmente von Formelbüchern, pag. 493 (rei explicatio). — Dušková, Šlechtické archivy, pag. 68 (archivům destinatarii). 10 Dictator: chartis seu Přemysli Otakaři II. seil Margaretae (num. 231, 232, vide n. 2) usus est, quae typis minoribus exprimuntur. Vide: II. 4, De chartae apud nobiles usu (BB). In nomine sancte" et individue trinitatis amen. Quoniam eorum, que geruntur in tempore, oblivio" solet* memoriam resecare, necesse est ea tam scripturarum quam testium is munimine perhennari.6 Igitur nos Gerdrudis,* ducissa Austrie et Styrie, universis presen-tem paginam inspicientibus in perpetuum notum fieri cupimus, quod domino Wocconi* de Rosenberch/ cuius fldei puritatem et generis sui nobilitatem per experienciam» agnovi-mus, omnem graciam per fratrem nostrum dominum Othacarum,* illustrem regem Boemie, et amitam* nostram Margaretám, inclitanv* reginam Boemie, sibi factam, nos 20 volentes inconvulsam et immutabilem favorabiliter observare, collacionem comitie inř Rakz,TO quam predictus frater noster rex Boemie71 et amita0 nostra iam predicta domino Wocconi« prenominato et suis heredibus feodali tytulo^ contulerunt,*? admittimus benivoler et de voluntate dilecti filii nostri Friderici confirmamus firmiter, ut est dig-num, cum omni iure, sicut in amborum regis et regine privilegiis est expressům.2 Ut 25 autem prescripta robur habeant fiimitatis, presentem litteram* scribi fecimus et sigilli nostri munimine* roborari. Testes autem, qui aderant, sunt*: dominus Meynhardus« cappellanus,* dominus Dytmarus,w dominus Cunradus,* dominus Ortolpus^ de Strewirth,2 Ditmarusw et Henricus fratres domini Ortolphi,act dominus Wulfingus de Hannow, dominus Waltherus60 Schrat, dominus Ortolphus^ Forster, dominus Heinricus de Wisch am,cc 3o Hermannus et frater suus Conradus de Rysach,** Byllungusee de Haynach, Thiwis# Bohemus, Thomas notarius et alii quam plures. Acta sunt autem hec in Woytsperch,^ datum in GrethÄA anno Domini millesimoíť ducenthesimo sexagesimo primo,^ septimo*^ kalendas marcii. 274. «) Hie et inferius ,ae' ponitur pro ,e' in C. — bb) ,solet oblivio' in C. — c) ,perennari' 35 C. — *) ,Gertrudis' C. — «) ,Wokuni' C. — *) ,Rosenberg' C. — 9) Hic et inferius saepe ,V pro ,c' ponitur in C. — Ä) ,Othogarum' C. — *) ,c' ex ,V correcta est in B, ,amicam' in C. — *) ,inclytam' C. — l) Deest C. — m) Etiam ,Kakz' legi potest B, ,Ratz' C. — n) ,Bbemie' cum titulo superfluo scriptum est in B. — *) ,amica' B, C. — p) .titulo' C. — ?) ,contilerunt' C. — T) ,benevole' C. — *) ,literam' C. — *) ,sunt' cum titulo superfluo scriptum est in B. — «) ,Manihardus* C. — *) ,capellanus 40 c. — «>) ,Dithmarus' C. — *) ,Gonradus( C. — v) ,Ortholphus' C. — z) ,Strewith' B. — »«) ,Orthol-phi* C. — bb) ,Walterus' C. — «) ,Wisherus' C. — <*<*) ,Risach' C. —e") ,Billonguse C. —ff) ,Diwis' C. - 99) ,Woitsperg' C. — hh) ,Greth' B. — «■«) ,DMCGLXI' C. — **) Macula atramenti, quae fortasse notam ,7' tegit, in C. 410 NUM. 274, 275. 1261 FEBR. 23. - 25. 275. Alexander IV. papa monasterium in Velehrad protegendum suscipit, omnes possessiones ac bona eius confirmat eique iura et libertates plurimas concedit. Laterani 126[1 J1 febr. 25. Autugraphum in membránu scriptum in SAR ßrunae (archivům mon. in Velehrad, sign. R 3) •» asservatur (A). — Apographum saec. XV. praebet Codex Velehradensis chartaceus ibidem (sign. G 191) asservatus, fol. 87v—89v (B). — Ex eodem codice, fot. 73»—7i» cognosci potest privilegium cca a. 1333 a fratre Theoderico, episcopo Dionysiensi, vidimatum esse (CDM XV, pag. 34 num. 42), tenor eius abbreviatus tantum praebetur (C).% Ed: CDM lil. pag. 304 num. 316 (ex B, tenor abbreviatus). 1<> Reg: Reg II, pag. 116 num. 312. Potthast II, pag. 1467 num. 18053. — CDS VII. 2, pag. 99 s. num. — Kopetzky, Regesten, pag. 121 num. 90. — Šebánek, Archivy, pag. 30 num. 177 (ex A). In autographo hae notae leguntur: in angulo sinistro ,J', in angulo dextro in media parte vestigia notarum, quae erasae sunt, exstani; in chartae replicatae parte dextra ,,..B . p"; in 15 autographi tergo in medio margine superiore „P. ď Ass3 . Cists"; paulo inferius „abbas de Wellegrad"; quae inferius scripta sunt, valde evanuerunt, ut nonnullae litterae tantum legi possint. Quae omnia in cancellaria apostolica oidentur esse scripta. In privilegio conscribendo eadem forma adhibita est, quam ex Libro provinciali cancellariae apostolicae edidit Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 229 num. 1; in qua quidem forma nonnulla 20 tantum verba passim addita sunt. Vide etiam similia privilegia Romanorum pontificum, quae monasterium in Velehrad accepil: CDB II, pag. 68 num. 76 et CDB IV, pag. 355 num. 194. : Alexander • i episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis..,3abbaü monasterii sancte Marie in Wellegrad, eiusque fratribus tarn presentibus quam futuris regulärem 25 vitam professis l \ in perpetuum. • jj Religiosam vitam eligentibus ... infringat.4 Eapropter... monasterium sancte dei genitricis et virginis Marie de Wellegrad, Olomu-censis diocesis, in quo divino ... communi|jmus.4 Inprimis siquidem statuentes, ut ordo monasticus, qui secundum deum et beati Benedicti regulam atque institutionem Cisterciensium fratrum a vobis ante concilium generale5 susceptam in eodem mona- :5«> sterio institutus esse dinoscitur ... vocabulis:4 locum ipsum, in quo prefatum monasterium situm est, cum omnibus pertinentiis suis, decimas, terras, possessiones, prata et pascua, que habetis in villa, que dicitur Wollegrad, decimas, terras, possessiones, prata et pascua, que habetis in villa, que dicitur Maratiz, terras, possessiones, prata [274.] 35 Qui adnotat autographum iam ante a. 1541 deperditum esse, nam in inventario archivi dominorum de Rosenberg ab Albino de Helfenberg eodem anno confecto deest. — ») Vide num. 231, 232. 126t FKBR. 25. N'ÜM. 275. 411 et pascua in villis Popowiz et Popowiz vulgariter nominatis, terras, possessiones, prata et pascua in villa, que dicitur Kennespol, decimas, possessiones, prata et pascua, que habetis in villis Walcowiz, Leichowe, Tupiz et Boschiz vulgariter nominatis, possessiones, prata et pascua, que habetis in villis Costellan, Babiz, Wasan, Nealu et s Trapliz vulgariter nuncupatis, possiones,« molendina cum aquarum decursibus, prata, pascua, que habetis in villa, que Naconiz wulgariter nominatur, possessiones, decimas, vineas, prata et pascua, que habetis in villis Poelspiz, Prist, Potuwariz, Nenewiz, Clobhuc, Mistersinghen, Domaninghen,ft Vriezha, Luebriz, Wulcowiz et Walterstof vulgariter nuncupatis, possessiones, decimas, vineis," molendina cum aquarum decur- io sibus, prata,e pascua et piscarias, quas habetis in villis Pritlhuc, Nemsiz vulgariter nominatis, possessiones, prata et pascua, que habetis in villa, que Stiboriz dicitur, et in villis omnibus dependentibus ab eadem cum terris, ... immunitatibus suis.4 Sane laborum vestrorum de possessionibus habitis ante concilium generále acd eciam nova-lium,ď que propriis manibus aut sumptibus colitis, de** quibus novalibus aliquisd is hactenus non percepit, sive de ortis, virgultis, ... salva sedis apostolice auctoritate et in predictis decimis moderatione concilii generalis.6 Si qua igitur in futurum ... in-veniant.4 1 Amen. Amen.11' Amen. I (R)e Ego^ Alexander catholice ecclesie episcopus ss. (B. V.) -1 fl'Ego frater Iohannes tituli sancti Laurentii in Lucina presbyter cardinalis ss. 20 + Ego frater Hugo tituli sancte Sabine presbyter cardinalis ss. + Ego Odo Tusculanus episcopus ss. Ego Stephanus Prenestinus episcopus ss. + Ego Riccardus sancti Angeli diaconus cardinalis ss. -í" Ego CV sancte Marie in Via Lata diaconus cardinalis ss. 25 -:- Ego Iohannes sancti Nicolai in carcere Tulliano diaconus cardinalis ss. + Ego Ottobonus sancti Adriáni diaconus cardinalis ss. Datum Laterani per manům magistři Iordani, sancte Romane ecclesie notarii et vicecancellarii, V kalendas martii, indictione III, incarnationis dominice anno M°CC° 30 LXPa pontificatus vero donni i Alexandři % pape IIII annoft septimo.ft Bulla: Alexandři IV. papae in fitis sericis flavi et rubri colons illaesa fere appendet. Cf. Diekamp IV, pag. 530, n. 3, pag. 532, typ. I. 275. °) Ita A. — Ď) ,Domanighen' A. — ff) Post vocem scriba primum ,7' scripsil, quod postea erasit in A. — <*-<*) In loco raso litteris compressis scriptum est in A. — <*') Vox usu cancellariae 35 apostolicae scripta est in A. — *) In rotae medio eadem manus scripsit in quadrantibus superioribus: ,sanctus g Petrus g sanctus g Paulus jj', in quadrantibus inferioribus: ,% Alexander g papa IIII". Circumscriptio autem hanc papae senlentiam praebet:,+ Suscipe, Domine, servum tuum in bonum' (cf. Psalm. 118, 122). — f) Littera ,E' alio atramento aliaque manu videtur esse scripta in A. — ») Quae sequuntur subscriptiones, aliis manibus alioque atramento scriptae sunt in A. — ft_A) Verbis 40 competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. 412 NUM. 275, 276. 1261 FEBR. 25. - MART. 11, 276. Alexander IV. papa [OttoniJ, rectori ecclesiae s. Jacobi in burgo Brunensi, con-firmat ius parochiale spectans ad ecclesiam s. Jacobi, non autem ad capellam s. Nicolai, quod eidem ecclesiae Robertus, quondam Olomucensis episcopus, concessit. Laterani [1261] mart. 11. 5 Autographum in membrána scriptum olim in archivo mon. Oslavanensis asservatum, nunc in archioo civitatis Brunae (sub dato suo) asseruatur (A). — Apographum insertům est vidima-tioni Theoderici, episcopi Olomucensis, in Olomouc 1298 apr. 2 (Reg II, pag. 770 num. 1790) datae, cuius vidimationis autographum in eodem archivo (sub dato suo) asservatur (B). Ed: CDM III, pag. 306 num. 317 (e copia saec. XVIII. in codice s. Jacobi Brunae).1 lü Reg: Reg II, pag. 117 num. 313. — Potthast II, pag. 1468 num. 18065. Lit: KK, pag. 282. In chartae replicatae parte dextra nota ,,N. s. pudeni"; in autographi lergo in media parte superiore nota „M. Theatinus" legitur; paulo inferius signum , + ' apparet. Quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. In margine dextro inferiore registrator monasterii 15 Oslavanensis saec. XIII. scripsit: „Super ecclesia sancti Iacobi et capella sancti Nicholai" (B = Os 4 a). Ius patronalus ecclesiae s. Jacobi Brunae monasterium in Oslavany possedit; qua de re hae litterae primo in archivo eiusdem monasterii asservabantur. 8 Alexander I episcopus, servus servorum dei, dilecto filio..,2 rectori ecclesie 20 sancti Iacobi in burgo Brunnensi, Olomucensis diocesis, salutem et apostolicam || be-nedictionem. Cum a nobis petitur,... effectum.3 Sane petitio tua nobis exihita continebat, quod bone memorie Robertus, Olomucensis episcopus,4 de consensu capi-tuli I] sui duxit deliberatione provida ordinandum, ut ecclesia tua sancti Iacobi in burgo Brunnensi parrochiam ipsius loci, que nondum deputata f uerat alteri ecclesie, habeat 25 et in eadem ecclesia sancti Iacobi predicte parrochie pueri baptizentur« et parrochiani eius recipiant ibidem omnia ecclesiastica sacramenta, nec non quod ecclesia ipsa liberam habeat sepulturam, declarans et statuens, quod capella sancti Nicolai supra-dicti loci, que a predicta dependet ecclesia, parrochiam aut ius aliquod parrochiale habere non debet, prout in patentibus litteris confectis exinde ac sigillo episcopi pre- m fati signatis plenius dicitur contineri.5 Quia vero huiusmodi ordinatio statutům et [275.] *) In textu ,LX' legitur, cancellaria apostolica enim calculo Floreniino utebatur. —a) E vidimationis charta nonnullorum ptebanorum ex Moravia meridiana in Velehrad 1320 aug. 30 data (Reg III, pag. 257 num. 610) reperimus privilegium etiam copiatum esse in ,quaternis aliorum rescrip- 35 torum monasterii Welegradensis', qui quaterni accurate descripti sunt. — s) Nicolao. — 4) Vide CDB II, pag. 68 num. 76. — s) Laterani a. 1215 nov. 11—30 habitům. — e) Deer. Greg. IX., 3. 30. 34 (Friedberg II, col. 568). —') Octavianus. 1261 MART. 11.-31. NUM. 276, 277, 413 declaratio sunt, sicut asseris, a longis retroactis temporibus pacifice observata, nos tuis supplicationibus inclinati, quod super ipsis" ab eodem episcopo provide factum estc etc in alicuius preiudicium non redundat, ratum et firmum habentes, id auctori-tate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo ... 5 paginam nostre confirmationis ... contraire.3 Si quis ... incursurum.3 Datum* Laterani V idus martii, pontificatus nostri anno septimo.* Bulla: Alexandři IV. papae in ftlis sericis flavi et rubri coloris illaesa appendet. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 532, tijp. I. 277. io Otto Pataviensis, Bruno Olomucensis, Johannes Pragensis ecclesiarum episcopi se [Přemyslům Otakarům IL], dominum regni Bohemiae, ducem Austriae et Stiriae mar-chionemque Moraviae, ad observandam formám concordiae inter eum et [Belam], regem Hungariae, reginam et ipsorum filios sub poena excommunicationis inducere promittunt. Viennae 1261 mart. 31. 15 Apographum saec. XIII. exstat in codice Pataviensi membranaceo (sign. H St. Passau Lit. 4), qui in archivo publico Monacensi asservalur, fol. 39»—-40 (B). Ed: Hormayr, Archiv 1828, pag. 480. — MB XXIX. 2, pag. 174 num. 171 (ex B). —- Fejér, CDH VII. 5, pag. 581 num. 386 (ex Hormayro). — CDM III, pag. 307 num. 318 (ex Hormayro). — Wenzel, CDA III, pag. 10 num. 8 (ex MB). 20 Reg: Hormayr, Archiv 1828, pag. 632. — Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 612. — Böhmer, Add. sec, pag. 436 num. 133. — Reg II, pag. 117num. 316. — RI V. 2, pag. 1745 num. 11883, Lit: E pluribus scriptoribus, qui contenta huius chartae pertractant, Novotný I. 4, pag. 93 inducalur, ubi opera anliquiora inveniuntur. — KK, pag. 283. Dictator: ignotus. 25 Cf. chartám Ottonis, episcopi Pataviensis, Pataviae 1261 apr. 7 datum (Reg II, pag. IIS num. 317 et suo tempore in regestorum serie huius tomi). Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (Q), 2 b, Bruno episcopus (AA). Nos O.1 Patauiensis,05 B.2 Olomucensis et I.s Pragensis dei gratia ecclesiarum episcopi omnibus presentium inspectoribus declaramus nos promisisse et promittere 30 bona fide, quod dominum nostrum, dominum regni Boemie,* ducem Austrie et Styrie 276. °) Littera ,z' in loco raso, ubi primům ,ch' erat, scripta est A. — b) Littera flnatis ,s' in loco raso scripta est A. — cc) ,-t et' in loco raso, ubi primům plures litterae scriptae sunt, scriptum est A. — ad) Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. x) De copia in codice s. Jacobi vide Šebánek, Moderní padělky, pag. 462. — 2) Ottoni. — s) 35 Vide CDB II, pag. 46 num. 53. — *) Anno 1240 defunctus. — 5) CDB III, pag. 12 num. 14. 414 NUM. 277, 278. 1261 MART. 31. - APR. 12. marchionemque Morauie,4 ad observandum omnia ilia et singula, que in instrumentis inter dominum nostrum antedictum et dominum regem Vngarie5 et reginam6 ac ipsorum filios7 mediantibus religioso viro fratre Ludwico de domo Teutonica, commen-datore6 domorum per Boemiam, et nobilibus viris Iarosio, Pragensi purcravio, et Wokkone, marscalco regni Boemie,0 confectis continentur,8 omni diligentia inducemus. Si vero eomposicionem* predictam per dominum nostrum vel suos contigerit violari et idem dominus noster requisitus non emendaret infra IIIIor mensium spacium, ex-tunc ipsum denunciabimus excommunicacionis vinculo innodatum, quilibet nostrum in dyocesi sua, terras eius ecclesiastico subicientes interdicto. Et ad hoc faciendum quilibet nostrum iuravimus et per virtutem prestiti sacramenti nos obligavimus et obligamus presentium testimonio litterarum, quibus sigilla nostra duximus appen-denda. Et ut premissa omnia suum sorciantur effectum, memoratus regni Boemie6 dominus, dux Austrye et Styrie marchioque Morauie se et terras suas nostre iuris-dicioni subiecit, renunciando privilegiis omnibus pro sua persona vel terris suis omnibus a sede apostolica indultis, impetratis vel impetrandis, super eo videlicet, quod persona ipsius excommunicari vel terre sue interdici non possint absque sedis apostolice mandato vel eius nuncio speciali.9 Datum Wienne anno Domini M°CC°LXI°, pridie kalendas aprilis. 278. Přemysl Oiakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austritte et Stiriae marchioque Moraviae, iura et libertates nautarum de Tulna statuit. Apud Viennam 1261 apr. 12. Aulographum in membrána scriptum olim in archivo civitatis Tulnae (sign. num. 1) asserva-batur, nunc autem in archivo publico Austriae Inferioris Viennae depositum est (A). Reg: Kerschbaumer, Geschichte der Stadt Tulln, pag. 314 num. 2. — Winter, Urkundliche Beiträge, pag. 19 num. 7 (ex A). Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 262—263. Scriba: P II 42 = cancellariae regiae proprius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 22. Dictator: seu P II 42 seu Arnoldus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. 0. IL, P II 42 (F). Nos Otacharus, dei gracia dominus regni Boemie, dux Austrie et Styrie marchioque Mo||rauie, omnibus in perpetuum. Ne ea, que per nos in presenti aguntur 277. «) ,Patau' B. — &) ,Boem' B. — c) ,omdatore' B. — <*) ,oposicionem' B. Otto. — 2) Bruno. — ») Johannes. —4) Přemyslům Otakarům II. —5) Belam. —8) Mariam. — ') Stephanum et Belam. — *) Litterae desiderantur. Litterarum memoriae pads factae et foederum pactorum aut in formulariis aut in annalibus asservantur. Vide apud Novotný. — *) Vide num. 15, 47. 1261 APR. 12. NUM. 27«, 279. 415 provide, a quibuslibet (| nostris successoribus in posterům valeant in irritum revocari, constare volumus tarn presentibus || quam futuris, quod nos nautis nostris de Tulna universis nauli ius habentibus talem graciam fecimus, quod omnia iura, libertates et conditiones concessimus eisdem, que habent in Wienna alii naute nostri, sperantes ex 5 hoc nobis augere meritum apud deum et in terris apud homines gloriam conparare. Indulsimus eciam ipsis de gracia speciali, quod, quocienscumque steuram per terram seu in ipsa civitate nostra Tulna recipere nos continget, ab exactione huiusmodi steure penitus sint exempti, hoc tamen cauto, quod iura nostra, ad que nobis in vectura sunt astricti, ab eisdem nautis plenius expleantur. In cuius rei testimonium presentes io iussimus sigillari testibus, qui aderant, subnotatis, qui sunt: Otto camerarius de Berth oldesdorf, Benessius camerarius Mora vie, Ratchimirus de Frimf perch, Hadmarus o de Leychtenwirde, Marquardus magister cellarii, Meinhardus de Cinzensdorf, Wlfghe-rus de Chogel, Guilhelmus Zlayborii, Marquardus de Hintperch et alii quamplures. Actum et datum apud Wiennam per manům magistři Arnoldi, tunc nostri pro-15 thnotarii," anno* Domini M0C°C0LX° primo, pridie idus aprilis.6 Sigillum: Přemysli, ducis Austriae et Stiriae et iuvenis regis, in filis sericis flavi, rubri et viridis coloris valde laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 5, 4. 279. Alexander IV. papa omnibus, qui ecclesiam fratrum Praedicatorum in Jihlava 20 occasione instantis dedicationis eius visitaverint, indulgentias concedit. Laterani [1261 ] apr. 12. Apographum quoddam ,,ex archivo ordinis" Ripoll inferius citatus affert (B).1 Ed: Ripoll, Bullarium Praed. VIII, pag. 449 num. 320 (ex B). Reg: Potthast II, pag. 1470 num. 18091 a (ex Ripotlo). 25 Alexander episcopus, servus servorum dei, universis Christifidelibus praesentes literas inspecturis salutem et apostolicam benedictionem. Vitae perennis glo- ria... collaudetur.2 Cum itaque dilecti filii et fratres ordinis Praedicatorum de Igla-via, Olomucensis dioecesis, ecclesiam eorum loci ejusdem cupiant, sicut asserunt, in proximo facere dedicari, universitatem vestram rogamus et hortamur in Domino, 30 in remissionem vobis peccaminum injungentes, quatenus ad dictam ecclesiam implo-raturi ... accedatis.2 Nos enim, ut ... invitemus,2 de omnipotentis dei ... confisi,3 278. a) Ita A. — *-*) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. 416 NUM. 279, 280. 1261 APR. 12. - 28. omnibus vere poenitentibus et confessis, qui ad ecclesiam ... relaxamus.3 Datum Laterani II idus aprilis, pontificatus nostri anno septimo. 280. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, Bertholdo camerario et uxori eius Dymudi donationem domus et capellae 5 quondam Gotfridi camerarii sitae in Chienmarcht {Viennae] a Friderico, duce Austriae, factam confirmat. Viennae 1261 apr. 28. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Viennae (archivům monasterii S. Crucis Tulnae, sign. A XXI) asservatur (A). 10 Ed: Hormayr, Wien II, pag. 184 num. 233 (ex A fortasse). Reg: Hormayr, Archiv 1827, pag. 8, Taschenbuch 1840, pag. 613. — Böhmer, Add. sec, pag. 437 num. 134. — RI V. 1, pag. 1046 num. 5562 a. — RI V. 2, pag. 1746 num. 11886. — Feigel, Quellen zur Geschichte der Stadt Wien, pag. 128 num. 2802. Lit: Gesamtinventar des Wiener Haus-, Hof- und Staatsarchivs III, pag. 515 (ex archivo 15 Conradi de Tulna, notarii terrae, ubi charta asservatur). — BUB II, pag. 309 l. 3. — Šebá-nek, Urkundenwesen, pag. 330—331, 335. In chartae tergo manu saec. XIII. „Confirmacio regis Bohemie de domo in Chienmarcht" et manu saec. XV. „Nymer nucz, verlorn gut" scriptum est. Scriba: P II 17 = magister Arnoldus protonotarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. 20 Dictator: magister Arnoldus protonotarius, qui verba chartae Margaretae, Romanorum reginae, datae Viennae 1246 oct. 13 (BUB II, pag. 308 num. 441) repetit; quae typis minoribus ex-primuntur. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (QQ). i In nomine sancte et individue trinitatis amen, jj Nos Otacharus, dei gracia dominus 25 regni || Boemie, dux Austrie et Stirie marchioque Morauie, omnibus imperpetuum. Ut ea, que geruntur in tempore, || cum ipso per declivum* a memoria hominum labili non labantur et acta legitima robore firmitatis persistant, || scripturarum apices remedia contulerunt. Tenore igitur presencium modernos scire volumus et futuros, quod, cum clare memorie frater nos-ter Fridericus, quondam illustris dux Austrie,1 Bertoldo camerario et Gerdrudi, que tunc uxor sua 30 exstitit,6 domum quandamc Gotfridi camerarii sitam in Chienmarcht cum omnibus pertinenciis proprietatis titulo contulisset, sicut nobis fldelium terre assercio plene dictat, idem Bertoldus, ut donacionem* factam dignaremur ratam habere, sibi ac uxori sue Dymudi, quam nunc obtinet, 279. *) Qua editione tantummodo usi sumus. — 2) Vide CDB IV, pag. 373 num. 210. — 3) Vide 35 CDB IV, pag. 158 num. 70. 1261 APR. 28. - MAII 1. NUM. 280, 281. 417 et heredibus, quos ex ea genuit vel erit in posterům habiturus, eodem proprietatis confirmaremus tytulo, nobis humiliter supplicavit. Attendentes itaque fidelitatem ac devocionem ipsius, in quibus progenitoribus nostris et nobis sua obsequia exhibuit et exhibet indeffesse,0 nos, qui racione uxoris nostre, karissime domine Margaretě, filie domini Liupoldi, illustris quondam Austrie ducis clare memorie,2 dicte domus heredes sumus legitimi, donacionem ipsam gratam et ratam habentes, ei ac dicte Dimudi, uxori sue, heredibusque tarn masculini quam feminini sexus, quos ex ea nunc genuit vel genuerit in futuro, sicut prius diximus, de speciali gracia, quicquid iuris habemus in ipsa, una cum capella sita in ipsa domo et omnibus pertinenciis integraliter elargimur. Et ut hec nostra ratihabicio seu eciam nostra donacio perpetui roboris obtineant firmitatem, presentem ei litteram in testimonium concedimus sigiili nostri munimine roboratam nominibus eorum testium, qui tunc aderant, subnotatis, qui sunt: Chunradus de Hintperch, Hadmarus de Liehtenwerde, Otto camerarius de Berhtoldesdorf, Otto camerarius de Walchunschirchen, Wernhardus Pruscelo, Otto de Haslowe, Rapoto de Valchenberch, Chunradus de Zekkingen, Otto de Haslowe, Gundacharus de Habspach, Erchengerus de Landeser, Heinricus de Schonenowe, Vlri-cus de Pilhiltdorf, Chunradus de Pergowe, Vlricus marscalcus de Habspach, Mar-quardus de Hintperch, Chunzlinus de Pilhiltdorf et alii quamplures. Actum Wienne anno Domini M°CC°LXI°, datum per manům magistři Arnoldi, nostri prothonotarii, quarto" kalendas maii.e Sigillum: Přemysli, ducis Austriae et Sliriae nec non iuvenis regis, in filis sericis flavi et rubri colons aliqua ex parte laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 5, 4. 281. Johannes, episcopus Pragensis, Ottoni, episcopo Pataviensi, indulgentias, quas idem monasterio Plagensi, Pragensis dioecesis, die consecrationis ecclesiae daturas sit, ratas habere velle promittit, eidem monasterio indulgentias concedens. In Liblice [1261]1 maii 1. Autographum in membrána scriptum in archivo monasterii Plagensis (sign. num. 7 ) asservatur (A).* Scriba: J III 7 = ignotus. Exempla script, num. 2 a, 9. Dictator: ignotus. Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (R). 280. a) Ita A. — *>) Ante vocem parvus locus rasus apparel A. — c) In Charta Margaretae reginae (vide in apparatu) ,quondam' legilur. — *) ,c' ex quadam alia littera sine rasura correcta est A. — e~e) Verbis competenter distentis scriptum est A. l) Anno 1246 defunctus. — 2) Anno 1230 defuncti. 418 NUM. 281, 282. 1261 M.MI 1. - 19. Venerabili in Christo patři 0.,3 dei gratia Patawiensis ecclesie episcopo, Iohannes, Pragensis episcopus, salutem || et sinceram in Domino karitatem. Significastis nobis, quod ecclesiam sancte Marie in Slage || circa limites nostre dyocesis constitutam in dominica Misericordia Domini4 estis consecraturi, pe||tentes, ut indulgentias, quas die consecrationis et in aniversario dedicationis hominibus nostre dyocesis confluenti- 5 bus ad eandem daturi estis, ratas haberemus. Nos, quia semper parati sumus vestram paternitatem hiis et maioribus honoráre, indulgentias, quas eisdem ad augendam intentionem devotionis eorum duxeritis conferendas, ratas habemus, concedentes eisdem XL dies indulgence temporibus supradictis. Datum in Lubliz kalendis" magii.a to Sigillum: Johannis, episcopi Pragensis, cum sigillo secreto scidula membranucea ex auto-grapho ipso scissa laesum dependet. Cf. Sigilla num. 2 a, 1, 2. 282. Elisabeth, relicta Kadoldi Orphani, monasterio in Oslavany ius patronatus ecclesiae in Mohelno, nonnullas donationes addens, innovat. 15 In Oslavany 1261 maii 19. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Oslavany, sign. Staré Brno cist. P 17) asservatur (A). Ed: CDM III, pag. 310 num. 322 (ex A). Reg: Reg II, pag. 118 num. 318. — Šebánek, Archivy, pag. 31 num. 180 (ex A). 20 Lit: Dušková, Listiny rudikovské, pag. 262, 263 (deliberatio diplomatica). — KK, pag. 284. — Dušková, Česká listina 2, pag. 195 (sigillum). — Drábek, Die Waisen, pag. 320 (rei deliberatio), 331 (sigillum). In chartae tergo registrátor mon. in Oslavany scripsit: „Domine El[isabeth] super ecclesia in Mohyln" (B = Os 4a). 25 281. aa) Verbis competenter distentis scriptum est A. x) In charta nota anni deest. In archivo monasterii deposita est ad annum 1258. Qui annus autem rectus hoc argumento non est habendus: Johannes episcopus concessit, ut Otto, episcopus Pataviensis, in consecratione ecclesiae, quae in dominicam „Misericordia Domini" appellatam incideret, indulgentias enuntiaret. Itaque charta ad eum annum ponenda est, quo hie dies in domini- 30 cam post maii 1 incidit. V. d. Dolista annum 1261 rectum esse conicit. Chartám ad hunc annum posuimus nequaquam nescientes etiam annum 1264 rectum esse posse, cum destinatarius chartae Otto, episcopus Pataviensis, demum 1265 apr. 9 mortuus sit. — *) Ad autographum chartae typis nondum editae mentem nostram procurator archivi monasterii Plagensis benigně adversit. Quam ob rem ei gratias agimus. — 3) Ottoni. — 4) Maii 8 ad a. 1261, maii 4 ad a. 1264 (vide et n. 1). 35 1261 MA II 19. - 21!. NUM. 282, 28:$. 419 Scriba: destinatarii proprius (= Os 5). Dictator: destinatarii proprius. Vide: II. 3, Oslavany (L), 4, De chartae apud nobiles usu (CC). In nomine patris et filii et spiritus sancti amen. Cum sacrilegium in distrac- tione rerum ecclesiasticarum committatur" et sanctorum patrum decreverit auctori-tas, || ut omnium ecclesiarum modis omnibus vitetur indemnitas, decet et expedit, quod ea, que pia hominum devotione ecclesiis conferuntur, litterarum || notionibus et testium assertionibus conserventur, ne cursu temporis, que rite, pro animarum salute scilicet et religiosis locis, collata sunt, erronee et j| vesane retractentur. Inde est, quod ego Elisabeth, uxor beate memorie domini Kadoldi Orphani, notum esse cupio uni-versis tarn presentibus quam futuris, quod rem multis annis retroactis pie inceptam, piius et devocius innovavi, videlicet in eo, quod ius patronatus ecclesie in Mohvln ecclesie Ozlawensi et collegio inibi devote deo famulanti a principibus dudum collatam recognovi. Preterea notum facio, quod iam dictus Kadoldus pro agro dotali, quern ab ecclesia Mohvln alienaverat, in vita sua Ianeum et curticulam restauravit et ego, ut plena fieret reconpensatio, curticulam addidi; insuper quinque laneos, qui a dicta ecclesia alienati fuerant in villa, que dicitur Pobwiz, resignavi. Testes huius rei sunt: Wilhelmus et Milota de ordine fratrum Minorum, Otto et Heinricus sacerdotes de Ozlawan, Kadoldus miles qui cognominatur Weinger, Cvnradus miles de Dvrrenholz et alii quam plures. Et ut hec firmitatem habeant, presentem paginam sigilli nostri appensione1 roboravi. Datum in Ozla anno Domini M0CC°LX0I°, XIIII° kalen- das iunii. Sigillum: Kadoldi Orphani scidula membranacea ex autographo ipso scissa illaesum dependet.1 Vide Sigilla num. 4, 20. 283. Přemysl Otakarus II., dominus regni Bohemiae, dux Auslriae et Stiriae marchio-que Moraviae, Brunoni, episcopo Olomucensi, totum districtum Hulín donat. In Písek 1261 maii 23. Exstant duo autographa in membrána scripta, quorum unum in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. F I a 1), alteram in SAR Olomouc (archivům cap., sign. Ala 24) asservatur (A 1, A 2). — Apographum chartae A 2 saec. XIV. exstai in Libro privilegiorum membranaceo in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. MK 1) asservato, fol. B 4 — B 5 (B 2). —- Alia apographa chartarum A 2 et A 1 eiusdem saec. praebet Liber privilegiorum ecclesiae Olomu-censis membranaceus in SAR Olomouc (archivům cap., sign. E I 27) asservatus, fol. 11—12 num. 8 (C 2), fol. 18v—19v num. 18 (CI). — Alia denique apographa chartarum A 1 et A 2 282. «) ,omittatur' A. *) Elisabeth enim proprio sigillo jortusse carens, sigitto mariti sui post eius mortem utebatur. 420 NUM. 283. 1261 MA II 23. exstant in Copiario episc. Olom. saec. XV. ex. chartaceo in SAR Brunae, olim in Collect. Ant. Boček num. 2888, nunc in Coll. mnscr. num. 815 asservato, fol. 14—15 (D1 ),fol. 29—29* (D2). Ed: CDM III, pag. 311 num. 323 (ex A 1, A 2). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 437 num. 135. — Kopetzky, Regesten, pag. 121 num. 91. — Reg II, pag. 118 num. 319. — Wendrinsky, Nachträge, pag. 345 num. 243. — Rzehak, Zur alten 5 Geschichte, pag. 69. — Pferschy, Urkundenbuch, pag. 24 num. 36. Lit: Lechner, Beiträge zur Frage der Verlässlichkeit des CDM, pag. 144 (correcturae lectionum CDM in Al). — Snopek, K opravám dipl. mor., pag. 622 num. 30 (idem, notae in tergo chartae, sigillum in Al). — KK, pag. 285. — Fiala, Kancelář, pag. 292 (hand recte ambo aulographa eidem scribae adiudicantur). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 328—330, 362. 10 In tergo chartae A 1 manu saec. XIII. scriptum est: „Privilegium de Hulin[ensi conce]ssione"; litteras uncis clausus, quae evanuerunt, secundum inscriptionem anteC 1 positam complere po-luimus (A). — In tergo chartae A 2 nota saec. XIII. scripta nuper (saec XIX.) erasa est; vestigia litterarum eius et inscriptionem ante C 2 positdm inspicientes, legere earn possumus fortasse in hunc modum: „Privilegium super Hulyn, Pbabczicz, Nemczic, Antiqua Villa" (B). is Scriba A 1: P II 17 = magister Arnoldus protonotarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. A 2 : P II 42 = cancellariae regiae proprius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 22. Dictator: magister Arnoldus protonotarius. De donatione districtus Hulín mentio etiam facta est in Necrologio Olomucensis ecclesiae (SAR Olomouc, sign. E I 40), ubi ad aug. 26 legitur: „Anno Domini MGGLXXVIII obiit Premisl, 20 Vus rex Bohemie, qui dedit episcopatui Hulin cum suis pertinenciis" (AÖG 65, pag. 558 num. 26). Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (RR), P II 42 (G), 2 b, Bruno episcopus (BB). p In nomine sancte et individue trinitatis amen." Nos Otacharus* qui et Premizl,c 25 dei gracia g || dominus regni Boemie, Austrie* et Stirie dux* marchioque Moravie,6 omnibus imperpetuum/ Interest principaliter regum |j grata suorum fidelium et devotorum obsequial gratuitis compensareA retribucionibus* et eorum vota dili-genter attendere et sic ea effectu prosequente jj complere,* ut eis quasi debitam exhi-bentes graciam multos* alios sibi constituant in fide ac constancia debitores, et dum 30 benemeritos iuste remunerant, plures alios ad benemerendum alliciant et invitent. Cupientes igitur promptim ad graciam inveniri, libenter et liberaliter, sicut decet, fidelibus nostris illam impendimus," qui earn tamquam ipsis debitam propriis student sibi fidei et constancie meritis vendicare. Sane sincere devocionis0 affectus et fidei puritas indeffesse,2> quam reverendus in Christo pater dominus Bruno, venerabilis 35 Olomucensis ecclesie episcopus, erga nostram incessanter gessit celsitudinem, iuste ac laudabiliter promeretur, quod non solum ipsum et Olomucensem ecclesiam prose-quamur gracia et favore, verum eciam ex habundanti nostre liberalitatis munificencia, cum bene fecisse bonis sit ex omni parte lucrosum, quibus possumus, honoribus et profectibus attollere debeamus. Hinc est, quod inspectis serviciis multiplicibus at- 40 que magnis, que non sine gravi persone sue periculo et maximo rerum suarum dispen-dio iam diu nobis pro deffensione* terre et honoris nostri contra nostros adversarios impendif fideliter, utiliter et prudenter,8 ut regii favoris et grácie plenitudo circa 1261 MAÍI 23. NUM. 283. 421 sui et ecclesie sue honoris et comodi* promocionenr" liberaliter extendatur, damus et" concedimus et conferimusw ipsi et ecclesie sue nomine suo et ipsius successoribus in eadem pia et mera liberalitate totum districtum Hulyn* cum ipsa forensi villa Hulin et aliis villis ad ipsam spectantibus, Praweziz,ž/ Nemeziz2 et Altendorf cum omnibus 5 attinenciis suis, agris cultis et incultis, silvis, nemoribus, venacionibus,aa pascuis, pratis, aquis66 et aquarum decursibus,cc piscacionibus, molendinis, theloneis, viis et inviis iure pleno et iurisdictionedíí perfecta per ipsum episcopum et successores ipsius et«e ecclesie nomine suo cum iure patronatus ecclesie in Hulyn* perpetuo possidendum, quemadmodum progenitores nostri et nos ad hec tempora dinoscimur possedisse. ío Igitur ne in posterům calumpnia modernorum actuum noverca invenire valeat sibi locum vel dictus episcopus aut successores ipsius eW ecclesia inquietari super premissis per aliquos valeat in futurum, presens instrumentum sigiílorum nostrorum munimine consignitum cum subscriptione testium, qui tunc aderant, ipsis dedimus ad cautelam. Testes huius rei sunt: Fridericus filius domine G.1 ducisse de Iudenburch, ) ,propti' A 2. — ») Superfluus titulus erasus est in A 1; ,inpendimus' A 2. — °) ,devotionis' A 2. —p) ,indefesse' A 2.— «) ,defensione' A 2.— r) ,inpendit' A 2. — s) ,constanter' A 2.— «) ,commodi' A 2. — u) ,promotionem' A 2. — ») Deest 35 A 2. — E ,foferinius' sine rasura correctum est A 1. — x) ,Hulin' A 2. — «) ,Prawchitz' A 2. — z) ,Nemchitz' A 2. — «") ,venationibus' A2. — 6,>) ,littoribus sive ripis' sequitur in A 2. — cc) ,de-cursionibus' A 2. — <*■') .iurisditione* A 2. — *«) Post ,et' sequitur ,J",quod puncto subposito deletum est A |, — ff) ,in' A 2. — eg) In A 1 locus vacuus sequitur, in A 2 in hoc loco ,H( legitur. — Aft) ,Slesye' A 2. — u) ,Heydolphus' A 2. — kk) Hinc usque ad finem, quae in columna sinistra leguntur, A 1, 4» quae in columna dextra, A 2 continel. — ll) Voci uncus superponitur in A 1. -— mmmm) Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A 1. *) Gertrudis. — 2) Henricus. — *) Boleslai. 1261 M All 29. NUM. 284. 423 Haec charta et testamentům Wokonis de Rosenberg in Graz 1262 iun. 4 (num. 335) datum in duabus rebus concordant: a) In utraque charta scriba Rudigerus eundem modům vocis „Gretz" scribendae adhibuit; b) Utraque charta eodem typario sigilli munita est, quod praeterea nus-quam alibi invenimus. — Intuentes igitur has condiciones concordantes atque chartae partem ■"> ,,Item cum essemus in extremo tempore vite nostre... iure pleno", quae nec ex a nec ex b translata est (vide superius), concludere debere videmur Rudigerum eodem tempore et hanc chartám et testamentům confecisse, chartám autem e consilio notatione temporis prions signa-visse. Vide: II. 3, Vyšší Brod (G), 4, De chartae apud nobiles usu (DD). ío In nomine sancte et individue trinitatis amen. Quoniam earum,a que geruntur in tempore, oblivio solet memoriam resecare, necesse est ea tam testium || quam scripture munimine perhennari. Nos igitur Wocho,* marscalcus Boemie, notum facimus et constare volumus presentium inspectoribus universis, quod* de |j consensu et expressa voluntate uxoris nostre8 omniumque parentum nostrorum utrobique, divina* inspirante gratia 15 cenobio in Hohenvurt, ordinis Cysterciensis, || quod ad honorem sancte perpetueque virginis, dei genitricis Marie, pro nostra nostrorumque progenitorum et successorum salute et remedio ani-marum de novo fundare et construere incepimus, pio favore predia hie subscripta redditusque subscriptos dedimus in perpetuum pleno iure, exceptione qualibet pretermissa, metas predicto cenobio legitimas* distinguentes. Hec" autem sunt mete: Nemus ex altera parte Wuite in occidentali 20 parte attingens viam illam, que ducit in Ilelfenberch, in Orientali parte transienS rivum quendam, qui vocatur Minor Wultawitz; et* pratum Zbyadel inclusive, ita quod idem pratum ad cenobium integraliter pertineat; et meta in rivulo Mokri nomine terminetur et incipiens a flumine Wulta dirigitur ascendendo usque ad ortum rivuli iam predicti et inde per montem Yradiss in Minorem Wultawitz revertitur ex directO et ascendit in illo rivo usque ad altitudinem silve Boemiam et Bawariam dividentem.^ 25 Item* ex ista parte Wulte incipiens ab ipsa Wulta ascendit per decursum cuiusdam ripe, que Pyzin vocatur, usque ad montem quendam Strasedelnik nominatum et ab eo ascendit directe preteriens metas* villarum, que fuerant Zwatemyri, usque ad metas domini Witegonis de Krummenowe. SepedictO VerO cenobio piscaturas dedimus similiter distinguentes metis, sic quod* incipiant a rivulo Mokry in flumine Wulta et ascendant usque ad metas domini witigonis.* mi autem sunt redditus, quos ad cenobium dedimus supra-30 dictum: ecclesiam in Rosental cum* us\i tolali dedimUSc et partem terciám decimarum, tarn de nostris viius, quibus utimur in presenti, quam de illis, quas in feodo contulimus, de parrochia iam predicta et de curia nostra Mychenitz decimas integrates; item* ecclesiam in Předal cum omni fructu, qui ab ea poterit provenire,"* et de curia nostra Polen decimas similiter integrales; et de Zlawatitz de septem aratris decimas frugum totas et de caseis et agnis decimas et de aliis universis. Item" viliam* Cedent* iuxta 35 Predal, que c t iam antea ad ecclesiam in Predal* pertinebat;e item viliam Gutenprunne Superiorem, que est sita iuxta strobnitz cum omni suo fructu. Item villa Winthersdorf nobis procurantibus ad idem cenobium est donata. Item de villa nostra Levtwinltz tercium manipulum dedinlUS decimarum et de villa nostra Plan etiam partem terciám decimarum. Fatemur similiter* nos duas vineas dediSSe ad Cenobium Se- pedictum, quarum unam comes de Hardekke dedit nobis, alteram vero consobrinus nos-40 ter de Schowenberch Werenhardus iunior dedit nobis, item in terra Opauie viliam unam nomine Kotzen nOViter fundatam et plantatam C UII) Omni SUO iure et proventibus ad Cenobium dedimUS antedictum. item de sunnenberch duas partes decimarum ad idem cenobium dedimus; et de* 424 NUM. 284, 285. 1261 MAII 29. - ANTE IUN. 11. Stradonitz tercium manipulum decimarum; et de curia nostra Malschitz decimas integrales; item in Cedlixrevt duas areas cum agris suis; item villam Wawitz cum omni* proventu, qui ex ea poterit provenire. Ad tlCC autem villam Ponedraz apud Wezzal dedimus ad idem cenobium pleno iure. Item cum esse-mus in extremo tempore vite nostre, dedemusffl forum Stradonitz et villam Plan et curiam Malschitz eidem cenobio integraliter iure pleno. Ut autem predicta robur habeant 5 firmitatis, presentem paginam* scribi fecimus et sigilli nostri munimine roborari. Testes autem, qui aderant, sunt: dominus Heinricus et Werenhardus fratres de Schowenberch, Werenhardus et Heinricus eiusdem tytuli fratres iuniores, dominus Budewoy et dominus Witigo de Krummenowe,* dominus Gerbertus, dominus Leupoldus, dominus Habelo, dominus Andreas, dominus Prehtilo de Ried, Cunradus de Turdeling, Benata, Benysius, Budelaus purchgravii de 10 Rosenberch et alii quam plures. Datum et actum in Gretz anno Domini millesimo ducentesimo sexagesimo primo, IUI0 kalendas iunii. Sigülum: Wokonis de Rosenberg in scidula membranacea corrupium, sed postea conservatum appended Vide Sigilla num. 4, 28IIII. 285.+ is Woko de Rosenberg monasterio in Vyšši Brod ecclesiam in Veselí [nad Lužnicí J et villam Ponedraz donat. — 1261 [ante iun. 11}> Charta dubiae fidei in membrána scripta in SAR Třeboň (archivům monasterii in Vyšší Brod sign. HA 8/1) asservatur (A). 20 Ed: Millauer, Der Ursprung, pag. 27 num. 3 (ex A). — Pangerl, Urkundenbuch von Hohen-furt, pag. 12 num. 9 (ex A; quae de sigillo ibidem dicuntur, corrigenda sunt, vide inferius sub Sigillum ). Reg: Reg II, pag. 120 num. 321. — Schmidt-Picha, Urkundenbuch, pag. 3 num. 11. Lit: BUB II, pag. 326 ad num. 459 (stilus monasterii Altovadensis). —- Dušková, Česká listina 25 2, pag. 180 (origo diplomatica chartae). — Šebánek, Listiny přímětické, pag. 82 (condiciones suspicionem moventes), tab. 4 (specimen scripturae praebetur). 284. a) Ha A. —'>) In B sequitur: ,Item volo et ordino ac dispono inconmutabiliter, ut omneš ville, que in hereditate mea situm habent inter Wultawam et ripam Wltawitz Maiorem et que ibidem in posterům locabuntur, ad forensem ecclesiam in Hohenvurt pertineant et ab ipsius 30 ecclesie plebano, qui pro tempore fuerit, incole eorum recipiant universa ecclesiastica sacramenta et ei parrochialia iura persolvant et ab eo audiant divina offitia et corpora defunctorum sepelian-tur in eiusdem ecclesie cimiterio, sicut decet, et dent ipsi plebano de omnibus agris, quos excolunt et excolent in futurum, partem terciam decimarum'. — c) In B sequitur: ,scilicet duas areas cum agris suis in Gedelitzrewť. — fř) In B sequitur: ,videlicet decimas plenas de Predol et de vilis 35 ad me et ecclesiam iamdictam spectantibus.' — ««) Deest in B, vide notám c. *) V. d. Pangerl et postea Pferschy Wokonis de Rosenberg itinerarium sequentes ibi non Graz in Stiria, at locum eiusdem nominis in Bohemia intellegendum esse concluserunt. Cur autem nihilo-minus locum edendi Graz in Stiria fuisse putemus, vide in apparatu. — 2) In tabulis terrae in SÚA Prague asservatis (sign. DZO 1137) apographum chartae fot. A 9V—A 12 exstat. — 3) Hedwigis. 40 1261 ANTE IUN. 11. - IUN. 11. NUM. 285, 286. 425 Scriba: destinatarii proprius (= J III 8), qui eí chartám Johannis, episcopi Pragensis, ad eandem rem pertinentem scripsit (vide num. 286+). Cf. Exempla script, num. 2 a, 10. Dictator: monasterii Altovadensis proprius, qui stilum Rudigeri, Wokonis notarii, secutus est. Cf. num. 231. 5 Charta suspicionem movet, quia a Rudigero, Wokonis notario, non est scripta atque ad dona- tionem litigiosam ecclesiae in Veselí f nad Lužnicí] attinet. Vide: II. 3, Vyšší Brod (H), 4, De chartae apud nobiles usu (EE). In nomine sancte et individue trinitatis amen. Quoniam eorum, que ge- runtur, oblivio solet memoriam resecare, necesse est ea tarn scripturarum quam || tes- io tium munimine perhennari. Igitur ego Wocko de Rosenperch, marsalcus Boemie, universis in perpetuum notum esse cupio, quod || de consensu et expressa voluntate uxoris mee Hadwigis atque consilio et voluntate domini lo.,2 venerabilis episcopi Pragensis, conpatris mei, ad || fundationem meam, ad claustrum scilicet Hohenfürt, ecclesiam in Wezzel et villam Ponedraz iuxta Wezzel sitam donavi integraliter cum i5 omnibus proventibus, qui [ex ei]sa poterunt provenire. Et sciendum, quod iam dictam ecclesiam cum tercia parte decimarum et restauro dato de aliis bonis mei [s...]& pro villa predicta dominus Lenco, plebanus predicte ecclesie, ad vitam suam tantum habebit. Ut autem hec don[atio...ro]bure optineat firmitatis, presentem litteram conscribi iussi et sigilli mei munimine roboravi. Testes autem, qui aderant, 20 s[unt]: Dominus Witigo de Crummenowe, dominus Albertus de Borschow, dominus Billungus, dominus Iacobus, dominus Hirzo, dominus Hotislaus, [djominus Nicolaus, dominus Gerbertus, dominus Liupoldus, Benisius cum fratribus suis et alii quamplures. Acta sunt hec anno D[omini] M0CC°LX0I°. Sigillum: Wokonis de Rosenberg in scidula membranacea valde laesum appendet. Vide Sigilla 25 num. 4, 28111. 286.+ Johannes, episcopus Pragensis, monasterio in Vyšší Brod ius patronatus ecclesiae in Veselí [nad Lužnicí J, quod ei Woko de Rosenberg contulit, confirmat. Prague 1261 iun. 11. 30 285.+ a) Quae hie et inferius uncis clauduntur, cum charta destructa perierunt A. — 6) Loco, quo nunc foramen est, praeter ,s' etiam vox fere quattuor litterarum erat. V. d. Pangerl affirmat (pag. 12 n.l) primam eiusdem vocis litteram ,ď, ultimam ,b', ,h' aut ,ľ cum titulo fuisse. Quae vox fuerit, statui non potest. — c) In lacuna hoc loco exsistente inter syllabas ,atio' et ,ro' spatium tribus litteris circiter respondens restat; verisimillime hoc loco vox ,mea' supplenda est potius quam vox ,maius', 35 quae in copiariis Altovadensibus invenitur. *) Charta nota diei caret; ad hoc tempus earn ponimus, quia iun. 11 argumentum eius a Johanne, episcopo Pragensi, conflrmatum est. In eadem charta nomina testium et nota anni ex hac charta sumpta sunt (vide illuc). — 2) Johannis. 426 NUM. 286. 1261 IUN. 11. Charta dubiae fidei in membrána scripta in SAR Třeboň (archivům monasterii in VySšl Brod, sign. HA 10811) asservatur (A). Ed: Pangerl, Urkundenbuch von Hohenfurt, pag. 13 num. 10 (ex A). Reg: Reg II, pag. 120 num. 322. Lit: Dušková, Česká listina 2, pag. 180 (scriba chartae). —Šebánek, Listiny přlmětické, pag. 82 (condiciones suspicionem moventes), tab. 5 (specimen scripturae praebetur). — Nový, Listiny, pag. 71, 115 n. 237 (cohaerentia cum num. 285+ haud clare explicatur). Scriba: J III 8 = destinatarii proprius, qui et chartám Wokonis de Rosenberg ad eandem rem pertinentem scripsit (vide num. 285+). Exempla script, num. 2 a, 10. Dictator: destinatarii proprius, qui in prima parte fortasse quadam charta Johannis episcopi ignota, in altera (vide nomina testium et notám anni) charta num. 285+ usus est. Quae ex eadem charta transumpta sunt, typis minoribus exprimuntur. Charta ex iisdem caus is atque num. 285+ dubiae fidei videtur esse; etenim manu notarii cancellariae Johannis episcopi scribenda erat. Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (S), 3, Vyšší Brod (I). Universis Christi fidelibus, ad quos pervenerit presens scriptum, Iohannes, dei gratia ecclesie Pragensis episcopus, in perpetuum. Quoniam ex officii nostri sollicitudine tenemur piis fidelium || votis annuere et illis maxime, quibus eterne vite meritum augetur et commodum« religiose viventibus augmentatur, nobilis viri dilecti compatris& nostri Wokkonis j| de Rosenberch, marscalci Boemie, peticionem tantö benivolentius admisimus, quanto earn plenius cognovimus de magne devotionis fomite processisse. Siquidem |j pro sublevatione novelle plantacionis sue, monasterii videlicet de Altovado, Cisterciensis ordinis, nostre dyocesis, ius patronatus ecclesie de Wezzel, quod ipse iuste possidet et quiete, de consensu nobilis uxoris sue Hedwidis monasterio contulit supradicto, petens humiliter, quatenus nos ipsam donationem ratam habentes, permissione nostra dignaremur firmare et ius patronatus predicte ecclesie de Vezzel sepedicto monasterio de Altovado in possessionem perpetuam instrumento auctentico confirmare. Nos vero peticionem hanc advertentes rationabilem et devotam, auctori-tate omnipotentis dei et beati Viti martyris ius patronatus ecclesie de Vezzel monasterio de Altovado in possessionem perpetuam presentis scripti patrocinio confirmamus. Nulli ergo hominum liceat hanc confirmationis nostre paginam infringere aut ei ausu temerario contraire. Si quis autem hominum nostre iuridicionis contrarium attemptare presumpserit, ipso facto se noverit excommunicationis sententiam incidisse. Datum Prage tercio idus iunii, pontificatus nostri anno tercio.1 Testes autem, qui aderant, C — sunt: Dominus Witigo de Chumenowe, dominus Albertus de Borschowe, dominus Bilungus, dominus Iacobus, dominus Hirzo, dominus Hotizlaus, dominus Nicolaus, dominus Gerbertus, dominus Liupoldus, Benisius cum fratribus suis et alii quam plures. Acta sunt hec anno Domini M°GG0LX0I°. Sigillum: fortasse in filis sericis appendebal; sed iam avulsum et deperditum est* 286.+ «) ,omodum' A. — ö) ,apatris' A. 1261 IUN. 11. - 29. NUM. 286, 287. 427 287.+ Agnes, relicta Pilgrimi de Třeboň, monasterio in Vyšší Brod ecclesiam in Rychnov f u Nových Hradů J confert. In Rychnov f u Nových Hradů] 1261 iun. 29. 5 Charta dubiae fldei in membrána scripta in SAR Třeboň (archioum monasterii in Vyšší Brod, sign. HA 95/1) asservatur (A). Ed: Trajer, Historisch-statistische Beschreibung, pag. 289 (forlasse ex A). — Millauer, Der Ursprung, pag. 35 num. 5 (ex A). — Pangerl, Urkundenbuch von Hohenfurt, pag. 14 num. 11 (ex A, cum descriptione sigilli). 10 Reg: Reg II, pag. 121 num. 323 (mendose ad iun. 21). — Schmidt-Picha, Urkundenbuch, pag. 3 num. 12. Lit: Dušková, Česká listina 2, pag. 180 et 195 (scriptura et sigillum chartae). — Šebánek, Listiny přímětické, pag. 84 (chartám sinceram esse putat). In chartae tergo manu saec. XIII. scriptum est: „Super ecclesiam Richenaw" (A). 15 Scriba: ignotus. Dictator: ignotus. Chartám dubiae fidei esse ex duabus condicionibus conici potest: 1) Scripta est in membrána prius sigillo munita. In scribendo fortasse scriba loci angustia oppressus chartae replicatae maiorem partem cultro desecuit excepta parva eius parte, per quamscidula membranacea traiecta est cum 20 sigillo. 2) Argumentum chartae ab argumento chartae Smilonis de Nové Hrady in Rožmberk a. 1291 datae (Reg II, pag. 669 num. 1559) discrepat, vide superius Šebánek, Listiny přímětické. Vide: II. 3, Vyšší Brod (K), 4, De chartae apud nobiles usu (FF). 4 I In nomine sancte et individue trintatis« amen. g Ego Agnes, humilis ancilla Christi, uxor quondam domini Pilgerimi de Witigenowe,0 nunc marito viduata, deo 25 autem dicata, omnibus Christiíidelibus presens scrip]|tum legentibus in perpetuum. Acturi sumus coram omnium redemptore simul et iudice, illuc necesse est nos preveniant, nobis, si volumus, ut subveniant, advocati. Advocati autem illi sunt, de quibus dicit Dominus in ewangelio: |[ Facite vobis amicos de mammona iniquitatis;1 amici huiusmodi, amici čerti et in die calamitatis et miserie nescii suum nescire culto- 30 rem. Hii profecto pauperes intelliguntur. Pauperes autem suppremum tribunal in propulsandis |j delationibus obtinent principátům; unde fit, ut bene speret de iudice Christo, quicumque sub Christo pauperum meruerit interventum. Cernens igitur pauperes non esse veriores et nuncios veri Ihesu in urbem Ierichontinam cerciores [286+] *) Ad annum 1261 iun. 11 quartus annus pontiflcatus Johannis episcopi recte pertinet. — 2) Propterea quod in charta replicata duo foramina exstant, v. d. Pangerl (pag. 13) chartám duobus sigillis munitam esse putabat. Vestigia autem fllorum sericorum in utraque parte chartae aperte indicant in duobus fascibus unum sigillum tantum appensum esse. 428 NUM. 287, 288. 1261 IUN. 29. - IUN. 24./IUL. 1. quam ordinis Cysterciensis cultores, qui nudi dominům nudum secuntur, mundi gau-dia cum flore suo spernunt et ad celestia possidenda anhelant, horum suffragiis credens me in resurrectione partem cum ipsis habituram, domui, que Altumuadum dicitur,c ordinis Cysterciensis, in honore beate semperque virginis Marie constructe ab illustri barone et marscalco principis Boemie Wokkone et a sanctissimo Iohanne, Pragensis r> ecclesie pontifice, sollempniterc dedicate fratribusque ibi iugiter deo et beate Marie semper virgini famulantibus ecclesiam in Richenowe& mihi vaccantem iure hereditario in perpetuo tradidi manu potestativa cum omni iure, quo a novella plantatione fuit fundata et a venerabili Iohanne, episcopo Pragensis ecclesie, dedicata, omnimodo po-tita, possidendam. Hanc autem sollempnem donationem feci nullo contradicente, set 10 nobilioribus baronibus* filiisque meis, Wokkone et Zezimir, germanioribus scilicet domino Wokkone, iam dicti cenobii fundatore, et domino Hoigerio, patruo filiorum meorum iam dictorum, et domino Bvdiwoi ceterisque consanguineis nostris consen-cientibus in remissionem peccatorum mariti mei, domini Pilgerimi, iam honere carnis absoluti, necnon omnium parentum nostrorum tarn vivorum quam et defunctorum, 15 qui nos precesserunte et adhuc supersunt, set etiam post nos futuri erunt, ut in pre-senti pacem et honorem et in futuro cum Sanctis angelis gaudio fruantur sempiterno amen. Huius rei-f testes sunt: abbas Otto iam dicti cenobii, in cuius manus hanc donationem delegavimus, Adam prior de Alto Vado, Otto monachus et sacerdos, Gallus plebanus de Predal, Stizlaus miles et alii quam plures. Acta sunt hec anno 20 Domini MCCLXI, indictione IIIIa, epacta XVII3, concurrente V° in Richenowe& in festo beatorum apostolorum Petri et Paulin Hec igitur ut rata et inconvulsa perseve-rent, presentem paginam sigillo mariti mei iam defuncti et fratris sui domini Hoigerii adhuc superstitis* fecimus communiri.+ Sigillum: commune Pilgrimi et fratris eius Hogeri de Třeboň in scidula membranacea valde 25 laesum appendet.* Vide Sigilla num. 4, 35. 288. Smilo de Lichtenburk, baro illustris domini regis Bohemiae, querelam, quam ad eum cives in [Havlíčkův] Brod contra Godefridum, sacerdotem domus hospitalis s. 287.+ a) Ita A. — b) Voci uncus superpositus est in A. — e) Sequitur locus vacuus circiter 10 30 mm longus, quia scriba lacunam in membrána vitare voluit. — <*) ,b' ex ,p' in scribendo per rasuram correcta est A. — e) ,cť in loco raso scripta est A. — f) Ex ,reii£ fortasse correctum est A. — ") Sequitur locus vacuus circiter 22 mm longus, quern scriba intermittere coactus est, relictam hoc loco partem chartae replicatae evitans. — h) Sequitur locus vacuus circiter 75 mm longus, cuius modo pars charta replicata relicta tegitur; per hanc chartám replicatam relictam scidula membranacea traiecta 35 est, in qua sigillum appendet. *) Luc. 16, 9. — 2) Cf. Pangerl, pag. 15; Agnes proprio sigillo fortasse earuit. 1261 IUN. 24./IUL. 1. NUM. 288. 429 Mariae Theutonicorum et plebanum suum, detulerunt, per modum amicabilis composi-tionis terminat. In Lichtenburk 1261 iun. 24 — iul. 1. Autographum in membrána scriptum in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. 24) asserva-tur (A). Ed: CIM II, pag. 35 num. 10 (ex A, cum descriptione sigillorum). Reg: Reg II, pag. 121 num. 342. LU: Česká listina 2, pag. 183, 3, pag. 125 (diplomatica et rei deliberatio). In chartae tergo manu registratoris saec. XIII. — XIV. scriptum legitur: „Littera super restitucionem dotis a fundatoribus data" (I). Scriba: ignotus, fortasse domus hosp. s. Mariae Theutonicorum. Dictator: ignotus. Vide: II. 3, Ordo militum Theutonicorum (L), 4, De chartae apud nobiles usu (GG), 5, De chartae apud civitates usu (O). Zrnilo de Luhtinburch, baro illustris domini regis Boemie,1 fidelibus suis..2 iu||dici ceterisque civibus in Brod graciam suam. Ex parte vestra querela ad nos delata pera|j per" procuratorem vestrum Henricum, curialem čivem nostrum, lacrimabilis continebat, quod ]| frater Gotfridus, sacerdos domus sancte Marie Iero-solymitane, plebanus vester, ibidem divina suspendit nec mortuos sepelit nec sepeliri permittit in cimiterio, set in campis, ubi fures et latrones et alii malefici occiduntur, alias vobis gravis et iniuriosus existit sub pretextu repeticionis dotis sue, quam quosdam ex vobis dicit violenter, ut asseritis, possidere. Qui dum ad nostram esset vocatus presenciam, ipse cum fratre Lvdowico, commendatore6 suo, respondit vobis in nullo esse gravis nec iniuriosus eo, quod quicquit circa predicta fecerat, non sua auctoritate, set pocius de mandato venerabilis patris episcopi Pragensis3 et nostra fecit voluntate et multa plura alia predictis pro se, quare predicta fecerat, allegabat. Nos vero attendentes, quod inter prefatum fratrem Gotfridum, plebanum vestrum, et vos mutua debet esse caritatis dilectio, querelam vestram ad nos delatam ad modum querele difflnire noluimus, immo pocius earn per modum amicabilis composicionisc studuimus terminare. Ad quod frater Gotfridus, plebanus vester, cum fratre Ludowico, commendatore6 suo, consensum adhibuit, dicto fratre Ludowico commendatorefr nobis firmiter hoc promittente, quod, quicquit per nos statueretur super predictis, una cum fratre Gotfrido, plebano vestro, et aliis fratribus vellet firmiter imperpetuum observare. Nos igitur considerantes, quod dotes ecclesiarum ab ecclesiis alienari sive vendi non possunt, nisi reconpensatio fiat equivalens, et hoc de consensu plebani decernimus statuendum, quod omnes detentores dotem ecclesie restituant, quam dicto fratri Gotfrido per burcgravium et alios nostros familiares fecimus assignari, nisi hoc pocius acceptent, quod ipsi detentores de suis araturis* et ortis plenas* decimas dent, quas de iure communi" quilibet christianus dare tenetur. Insuper censumannuum, 430 N UM. 288, 289. 12f>l lUN. 24./IUL. 1. - CCA IUL. 18. quem nobis solvere tenebantur, pro ea portione terre, que sita est in assignatione dotis, eidem persolvant. Illi vero, qui antea plenas decimas persolverent, vel male detentam dotem restituant vel decimas de duabus araturis assignent. Qui vero prata doti per nos assignata spontanee restituerent iusticia mediante, si ea restitutione volimt esse contenti, acceptum habemus seu acceptamus: sin autem de araturis suis plenas dent decimas et recuperent prata sua. Si autem araturas non habent, tercia pars pecunie, quam in emptione dederunt, a dicto fratre Gotfrido restituatur eisdem de summa pecunie persoluta iuramento accepto; quicumque autem aliquotam partem dotis sive in pratis sive in pascuis sive in piscationibus sive in ortis occupant non emptam a procuratore nostro, sine aliqua reconpensatione restituant omni occasione post-posita indilate. Insuper volumus, ut omnis lis et discordia sive impeticio, quas' vos habetis contra dictum fratrem Ludowicum et fratrem Gotfridum, sive nomine meo sive nomine vestro, et quas ipsi habent erga vos, penitus sint sopite. Insuper volumus, ut vos prefatum fratrem Gotfridum in spiritualibus promoveatis et ipse vos in temporali-bus secundum industriam sibi a deo datam studeat promovere. Et ut hec rata et inconvulsa permaneant, sigillo nostro et fratris Ludowici sepius nominati presentem paginam fecimus roborari; nimirum si quis infregerit, grácie nostre offensam se noverit incurrisse. Acta sunt hec Luchtinburch? anno Domini M°CC0LXI° infra ft octa- vam" beati Iohannis Baptisté.h Sigilla: in fills sericis flavi, rubri et viridis coloris appendenl; 1) Smilonis de Lichtenburk illaesum fere. Vide Sigilla num. 4, 17'/II; 2) fratris Ludovici, commendatoris militum Theuto-nicorum, illaesum fere. Vide Sigilla num. 3, 33. 289. Woko de Rosenberg, capitaneus Stiriae, testatur monasterium in Rein coram se in placito generali in Maribor habito montem cum Castro Helfenstein in proprietatem ob-linuisse. — 1261 I cca iul 18 J.1 Autographum in membrána scriptum in archivo monasterii in Rein (sign. IV, 3. 94) asserva-tur (A). Ed: Pferschy, Urkundenbuch, pay. 27 num. 42 (ex A). Reg: Caesar, Annales Slyr., pag. 533 ad num. 131. — Krones, MHVSt 22, pag. 120 num. 40. — Reg II, pag. 130 num. 341. — Kranes, Forschungen 1, pag. 531 num. 69 a. 28)1. oa) Ita A. — b) ,omendatore' A. — ř) ,oposicionisf A. — d chardus de Tyrna, Hartlibus frater Ienzonis, Egidius de Zwawnicz, Beneschius, Milota et Andreas fratres, Chuno de Eychorns marsehalcus Morauie, Zmilo et Ger-liardus fratres et filii Botschkonis, Zudomirus camerarius Breczizlauiensis, Iohannes de Tymenicz, Boycich de Raschkowicz, Woyslaus, Dubiko, Petrus de Sloppna et alii quam plures. Datum et actum in Olomucz* in capitulo Predicatorum dominica io infra octavam Assumpcionis Virginis gloriose, anno Domini millesimo ducentesimo sexagesimo primo, indiccione quarta. Sigillum: in fllis sericis flaoi et rubri colons, quae contextae sunt, appendebat; sed avulsum et deperditum est. 291. is Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchio-que Moraviae, ecclesiae Olomucensi donationem villae Vsisko a Pardusone, camerario Olomucensi, jactam confirmat. In Olomouc 1261 aug. 26.1 290.+"1 a) Hoc loco et inferius saepius ductus scripturae obscuriore atramento obducti sunt 20 B. — 6) Ita B. — c) ,Boěnť B. — d) ,01om' B. — e) Prima littera potius ,BO' legi polest B. — f) ,Nynicz' B. —- «) Super linea cum signo reclamationis additum est B. — A) ,posť B. — *) ,pnôtatos' cum titulo superftuo scriptum est B. — k) Prima littera ,e' in loco raso videtur esse scripta in B. — l) Vax ,donaviť deesse videtur in B. x) Aliam versionem v. d. Dobner (vide in apparatu) adducit e quodam ,codice chartaceo 25 saeculi superioris (i. e. XVII.) bibliothecae Waldsteinianae Duxoviensis', qui miscellanea histo-rica a Thoma Pěšina a Čechorod collecta complectebatur. Quem codicem in bibliotheca Waldsteiniana nunc in Mnichovo Hradiště asservata invenire non possumus. — 2) Hanc traductionem etiam v. d. Cerroni in mnscro chartaceo in SAR Brunae (inter Cerronianos I, 75) asservato, fot. 5 praebet. — 3) Nota de hac commissione in tabulis terrae saec. XV. ,Registrum ouzské' dictis, in SAR Brunae 30 (sign. Coli, mnscr. num. 232) asservatis apud Jol. 121 exstat, ubi haec leguntur: ,Tito listové na Alzovice dolepsaní vydáni jsú z rozkázání panského ode pana hejtmana panu Heraltovi z Kunštá-tu na místě všech jiných pánů Kunštátú takú mierú, jestliže by králova milost kdy o vizovské klášterství mluviti ráčil, aby ti listové zase u pana hejtmana nynějšího nebo budúcího položeni byli a jeho milost podle nich k své spravedlivosti aby přistúpiti mohl; item list nejprvnějšího 35 fundátora, kterýž se počíná takto: In nomine sancte trinitatis et individue unitatis amen. Nos Smilo de Strzelca, castellanus perpetuus Brumowiensis, item druhý list...'. —4) In sua tractatione superius citata v. d. Šebánek accuratissime in nonnullis punctis demonstrat, quae e charta sincera sumpta et quae posterius addita sint. — 5) //. Reg. 14, 14. — •) Matth. 6, 19. — 7) Luc. 16, 9. 1261 AUG. 26. NUM. 291. 437 Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum membranaceo in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. MK 1) asservato, jol, E 6 — E 7 num. 38 (B). — Alterum apographum eiusdem saec. praebet Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis membranaceus in SAR Olomouc (archivům cap., sign. E I 27) asservatus, jol. 12» (C). '•> Ed: CD M III, pag. 319 num. 325 (ex C, ad aug. 21). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 437 num. 136 (ad aug. 21). — Reg II, pag. 125 num. 327 (ad aug. 21). — Prochno, Regesten, pag. 94 num. 26 (ad aug. 21). Lit: Lechner, Beiträge zur Frage der Verlässlichkeit des CDM, pag. 145 (correcturae lectionum secundum versionem B). — KK, pag. 289.— Dušková, Šlechtické archivy, pag. 61 (rei 10 explicatio ad functionem chartae pertinens). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 367—368, 370. Dictator: seu Gregorius seu Bartholomaeus, canonici Olomucenses, qui huius chartae destina-tarii proprii habendi sunt, sed sensu latiore eosdem etiam cancellariae regiae membra fuisse verisimile est. De donatione villae Vsisko mentio etiam facta est in Necrologio Olomucensis ecclesiae, ubi ad 15 iul. 3 legitur: „Obiit Pardus, Olomucensis camerarius, amicus et defensor tam iuris ecclesias- tici quam secularis, donátor ville Vsische, frater nostre congregationis" (AÖG 65, pag. 549 num. 3). Vide: II. 1 a, P. O. II., Gregorius et Bartholomaeus capcllani (K), 3, Olomouc, ecclesia capitularis (K). 20 In nomine Domini amen. Othacarusa qui et Premyzl,í> dei gratia dominus regni Boemie, dux Austrie et Styrie et marchio Morauie, dilectis et fidelibus suis..ca de-cano,..c 3 preposito totique ecclesie sancti Wencezlai* Olomucensis capitulo et eorum successoribus in perpetuum. Specialis dileccionis prerogativa, qua Olomucen- sem ecclesiam ob reverentianr3 gloriosi ipsius patroni sancti Wencezlai^ martyris, de 25 cuius progenie traximus originem, amplectimur ex intimis visceribus caritatis/ ean-dem honoráre semper et sublimare volentes, dilecti et fidelis nostri Pardussii/ Olomucensis camerarii, precibus inclinati pio favore duximus annuendum, ut villam nomine Wsische* prope Olomucz* sitám, quam eidem pro sue fidei meritis iure contuli-mus hereditario cum omnibus suis attinenciis in perpetuum obtinendam, prout hoc 30 ipsum in privilegiis nostris super eo confectis plenius est expressům;4 quam idem Pardussiusfc pro remedio anime sue et suorum progenitorum in gremio Olomucensis ecclesie quiescencium vobis et vestris successoribus contradidit pleno iure, utř privilegia huiusmodi vobis per eundem in signum perpetue donacionis assignata testantur,5 presentis scripti munimine et sigillorum nostrorum karactere confirmamus; quam col- 35 lacionem et nostram confirmacionem per manus Bartholomen Olomucensis decani, super altare sancti Wencezlai* vice nostra poni fecimus et conspectui divine maiestatis offerri ad rei memoriam sempiternam. Huius rei testes sunt barones nostri tam Boemie quam Morauie, videlicet: Rathmirus™ de Primda, Smilo de Lutemberk,« Wil-helmus0 de Poděbrad, Chstiborius?* de Cosan, Hermannus« de Rychnow, Iarek** de 40 Waldemberk,8 Bolezlaus* dew Boruticz/ Pota de Ryeticz,w Cuna de Weuerie, Hartle-bus* de Duban,2/ Sudomirus de Wessele, Ludzlaus* de Hlubochan, Wilhelmusffla de Namesch, Egidius de Swabenicz,&& Nazamizlcc purchraviusáíí Olomucensis, Artlebus^ 438 NUM. 291, 292. 1261 AUG. 26. - SEPT. 8. subeamerarius Morauie, Zaschitee de Tlumachov, Kadoldus# de Vehgna,^ Marquar-dus^ fráter Galii, Chastolowiť de Ronow, Hindrich de Luchtemburk,** Dyetricus" dett Ryesicinwm et alii quamplures. Datum in Olomucz* anno Domini millesimonn ducentesimo sexagesimo primo, VIInB kalendas septembris. 292. 5 Přemysl Otakarus II., dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchio-que Moraviae, civitati Přelouč ad monasterium in Opatovice pertinenti ius Magdebur-gense concedit. Apud Pragam 1261 sept. 8. Autographum in membrána scriptum in SÚ A Prague (archivům mon. in Břevnov, sign. ŘB 10 Břevnov num. 37) asservatur (A). — Apographum cum descriptione sigilli exstat in codice chartaceo saec. XVIII. „Miscelanea historica" etc. iniilulato, in UK Pragae (sign. XI D 14) asservato, fol. 38—38v (B). Ed: Tadra, Z literární činnosti, pag. 382 n. 19 (ex B).— CIM IV. 1, pag. 17 num. 5 (ex A). Reg: Reg II, pag. 1236 num. 2825 (extractum ex Dobnero — vide inferius —, quod regesti forma 15 caret). Lit: Dobner, Monumenta IV, pag. 83 (rei explicatio). — Šebánek, Česká listina 3, pag. 101 (verus destinatarius chartae). — Prášek, 700 let me~sta Kolína, pag. 21 (charta ad tempus textus in libro formarum asservati statuendum (Reg II, pag. 1034 num. 2391) uti conatus est). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 362—363. 20 In chartae tergo manu saec. XIII. in monasterio Opatovicensi scriptum est: „Privilegyum super civitatem Prelucz" (A), manu saec. XVI. in monasterio Brevnoviensi additum est: „intuitu monasterii Oppatovicensis". Scriba: P II 42 = cancellariae regiae proprius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 22. Dictator: seu P II 42 seu Arnoldus protonotarius. 25 Vide: II. 1 a, P. O. II., P II 42 (H), 3, Opatovice (B), 5, De chartae apud civitates usu (P). Apud Fr: Apographum ex A confectum cum descriptione sigilli. 291. «) ,Othakarus' C. — e) ,Premisl' C. —c) Deest B. — d) ,Wenceslai' C. —e) ,reverenciain' C. — /) .karitatis' C. — ») ,Pardus' C. — ») ,Wsyschef C. — *) ,Cdom' C. — fc) ,Pardus' C. — ') ,prouť C. — m) ,Ratmirf C. — «) ,Luchtmburchf C. — °) ,Wylhelmus' C. — p) ,Chstibor' C. — «) 30 ,Herman' C. — r) .Iarec' C. — *) ,Waldemberc' C. — *) ,Boleslau' C. — ") Deest C. — ») ,Borutich' C. — «) ,Ryetich' C. — *) ,Artleb' C. — *) ,Dubán' C. — *) ,Ludzlau' C. — *») ,Wilhalmus' C. — bb) ,Swabeniche C. — ce) ,NezamisI' C. — dd) ,burgravius' C. — ee) ,Zasich' C. — ff) ,Cadolť C. — sg) ,Wehgna* C. — hh) ,Marquarť C. — u) ,Gastolow' C. — **) ,Luchemburchř C. — ») ,Dytrich' C. — mm) ,Ryestin' C. — «»-»») ,M°CC0LX°I0, XII0' C. 35 l) In C (vide inferius n. nn—nn), qua versione omneš editores usi sunt, charta ad aug. 21 posita est. Versionem B, quam fundamentům editionis accepimus, etiam hac in re praeferimus. — 2) Bartholomaeo. — 3) Herbordo. — 4) Vide chartám eiusdem editoris s. I. 1253 fante aug. 5] datam (CDB IV, pag. 479 num. 286). — *) Charta desideratur. 1261 SEPT. 8. - 13. NUM. 292, 293. 439 1 In nomine sancte et individue trinitatis amen. g Nos Otacharus qui et Primizl, dei gracia dominus || regni Boemie, dux Austrie et Styrie marchioque Morauie, omnibus in perpetuum. Ut facta nostra racionabi||lia et honesta, que per nos fiunt pro- vide, tarn futurorum quam presencium noticie offeramus, decrevimus ea vivaci scripto com||mittere, ut optinere valeant robur perpetue firmitatis. Sciant igitur tarn viventes quam victuri, quod nos religiosas personas et loca venerabilia pro remedio animarum progenitorum nostrorum et pro nostra salute in omnibus iuxta posse cupientes studio-sius promovere, conferimus, concedimus et donamus de liberalitate nostre regie po-testatis civitati in Predlutzs, quam venerabiles viri abbas et conventus ecclesie in Oppatauitz nunc possident, intuitu dei et ecclesie supradicte omnia iura et libertates, que habent civitates nostre in Colonia et in Churim, videlicet ius, quod habet Magde-burgensis civitas, ida estffl auctoritatem puniendi tam in personis quam rebus secundum merita reorum et excessuum qualitate,* quos ibidem contigerit perpetrari, scilicet sentenciam susspensionis,* decapitationis, rotacionis, duelli necnon omnium eorum, que ad iudicium supradictarum civitatum pertinere noscuntur. In cuius rei testimonium et munimen presentem paginam sigillorum nostrorum munimine fecimus communiri testibus, qui tunc aderant, subnotatis, qui sunt: Hermannus camerarius de Rychnow, Wilhelmus de Podibrad, Bohozlaus filius Boruthe, Poto frater Budizlay, Bohozlaus subdapifer Moravie, Vlricus pincerna, Rathimirus purccravius de Fprimf-berc, Gaudencius et Nycholaus cappellani domini regis, Ieromer camerarius. Actum apud Pragam anno Domini M°CC°LXI°, datum ibidem per manus Guilhelmi et Arnoldi, tunc nostrorum prothonotariorum, sexto idus septembris, indictionis quarte.c Sigillum: Přemysli, iuvenis regis, ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis flavi, rubri et viridis coloris valde attritum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 293. Urbanus IV. papa omnibus, qui ecclesiam in Břevnov in certis sollemnitatibus visi-iaverint, indulgentias concedit. Viterbii [1261] sept. 13. Autographum in membrána scriptum in SUA Prague (archivům mon. in Břevnov, sign. ŘB Břevnov num. 38) asservatur (A). Ed: Piter, Thesaurus, pag. 77 (ex A). Reg: Dobner, Monumenta VI, pag. 30 num. 52. — Schramm, Regesten, pag. 78 num. 3 (ad a. 1262). — Reg II, pag. 149 num. 384 (ad a. 1262). — Potthast II, pag. 1475 num. 18123. 292. «-«) In loco raso, ubi scriba Herum vocem ,civitas' scribere coepit, scriptum est in A. — IIa A. — e) Syllabis competenter distentis scriptum est A. 440 NUM. 293, 294. 1261 SEPT. 13. - 26. In chartae replicatae parte dextra „.ben.", in autographi tergo in media parte superiore tantum ,x' et superius ,,B de Beneuente" legi potest. Quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. I Urbanus ^ episcopus, servus servorum dei, universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis salutem et apostolicam benedictionem. Vite perennis glo- 5 ria,a... collaudetur.1 |j Rogamus itaque quatinus ad ecclesiam monasterii Brenno-miensis, ordinis sancti Benedicti, Pragensis diocesis, que in honore sanctorum Adalberti, Benedicti et Dionisii constructa esse dinoscitur, imploraturi ... accedatis.1 Nos enim, ut Christi fideles quasi per prémia salubriter ad merita invitemus, de omnipo-tentis dei ... confisi,2 omnibus vere penitentibus et confessis, qui ad ecclesiam ipsam 10 in festo dictorum sanctorum et in anniversario die dedicationis eiusdem ecclesie causa devotionis accesserint, annuatim centum dies de iniuncta sibi penitentia misericorditer0 relaxamus, presentibus post triennium minime valituris. Datum0 Viterbiic idus* septembris, pontificatus nostri anno primo.c Bulla: Urbani IV. papae in filis sericis ftaui et rubri coloris appendebat, quam v. d. Piter 15 suo tempore vidit; nunc auulsa et deperdita est. 294. Urbamis IV. papa magistro Petro de Ponte Curvo, archidiacono Gradecensi, mandát, ut pecuniam, quam de censibus el debitis in partibus Hungariae, Bohemiae ac Polo-niae collegerit, Venetias deferri faciat. 20 Viterbii [1261] sept. 26. Apographum exstat in Urbani IV. regislro camerali in archivo secreto Vaticano asservato (Reg. Vat. 27), Jol. 3 ep. 31 (R). Ed: Fejér, CDH VII, pag. 337 num. 200 (ex R, ad sept. 28). —- Mon. Pol. Vaticana I. 1, pag. 5 num. 9 (ex R). 25 Reg: Palacký, Reise, pag. 38 num. 279 (ex R). — CDS VII. 2, pag. 103 num. 1093. — Reg II, pag. 125 num. 328. — Poithast II, pag. 1475 num. 18131. — Guiraud, Les regislres I, pag. 3 num. 8 (ex R). Dilecto* íilio, magistro Petro de Pontecuruo, archidiacono Gradicensi. Cum de censibus et aliis ecclesie Romane ac Terre sancte debitis in Vngarie, Boemie 30 ac Polonie partibus non modicam dicaris auctoritate sedis apostolice pecuniam 293. •) ,g' fortasse in loco raso scripta est A. — bb) In loco raso litteris compressis scriptum est; primo triennii terminům hic afuisse verisimile est. — ce) Verbis competenter distentis, ut ultima linea explerelur, scriptum est A. — d) IIa A. *) Vide CDB IV, pag. 374 num. 210. — l) Vide CDB IV, pag. 158 num. 70. 35 1261 SEPT. 26. - OCT. 13. NUM. 294, 295. 441 collegisse, presentium tibi auctoritate mandamus, quatenus, quicquid habes de pecu-nia earumdem ecclesie vel Terre penes quascunque personas nomine depositi commen-datum,0 quantocius colligens illud, et quamcunque pecuniam aliam de predictis censi-bus et debitis collegisti, Venetias per aliquos religiosos, vel alias fideles et securas per-5 sonas deferri faciens ibique apud ecclesiam sancti Marci cum debita cautela nomine nostro deponi, contradictores etc., usque compescendo,1 ad nostram presentiam re-vertaris, commisse tibi sollicitudinis rationem fideliter redditurus. Datum Vi- terbii VI kalendas octobris, pontificatus nostri anno primo. 295. io Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchio-que Moraviae, civitati in Olomouc admittit, ut theatrum siue domus communis, quae in vulgo „chaufhus" dicitur, ibidem aedificetur et ut forum annuale in festo beati Galli ibidem sit addito iure fori, quod in civitate Bruna viguisse dinoscitur. Apud Jihlava 1261 oct. 13. 15 Autographum in membrána scriptum in archivo civitatis Olomouc (sign. num. 1) asservatur (A). — Apographum saec. XVI. exstat in mnscro chart, in SAR Brunae (sign. Coll. mnscr. num. 760) asservato, fol. 26v (B). — Aliud apographum saec. XVII. exstat in mnscro chart. „Privilegia et libertates a A. Zb. Lomnický descripta ex a. 1616 ad annos 1261—1533" m archivo civitatis Olomouc (Coll. mnscr. num. 8) asservato, fot. 1—V» (C). 20 Imago phototypica: Smetana, Průvodce památkami v Olomouci, add. imag. num. 84. — Šebá- nek, K otázce kupeckého domu, pag. 51. — Zmrzlíkova, Listinné doklady, in involucro. — Šebá-nek, Urkundenwesen, apud pag. 360 tab. II. Ed: CDM III, pag. 320 num. 326 (ex A). — Müller, Geschichte, pag. 66 (ex GDM, cum translatione in linguam Germanicam). — Zmrzlíkova, Listinné doklady, pag. 16 (ex A, cum 25 translatione in linguam Bohemicam). Reg: Dobner IV, pag. 269 num. 83. — Böhmer, Add. sec, pag. 437 num. 138. — Bischoff, Österreichische Stadtrechte, pag. 107 (ad a. 1262). — Reg II, pag. 126 num. 330. — Parsch, Das Stadt-Archiv zu Olmütz, pag. 3 num. 1 (ex A). —- Kux-Kreß, Das Rathaus zu Olmütz, pag. 91 num. 1. 30 Lit: Fischer, Geschichte, pag. 98 frei deliberatio, pars chartae typis impresso, pro „chanfhus" per errorem „rathaus" legitur). — Hein, Geschichte des Handels (rei deliberatio, charta nominibus testium omissis typis impressa est cum translatione in linguam Germanicam). — Kux, Geschichte Olmütz, pag. 49 (cum translatione in linguam Germanicam). — KK, pag. 290. — Šebánek-Dušková, Panovnická a biskupská listina, pag. 47 n. 53. — Šebánek, K otázce 35 kupeckého domu, pag. 46 ss (charta ad opus Arnoldi protonotarii non pertinet, ut ibidem dicitur, sed ad opus notarii P II 42, quod operi Arnoldi simile est). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 362—363 (scriba et dictator recte statuuntur). 294. °) His et sequentibus litteris haec superscriptio anteponitur in R: .Nunctiis seu collectori-bus, ut mittant vel portent pecuniam collectam et veniant reddituri rationem'. — 6) ,omendatunť R. 40 !) Videlicet ,per censuram ecclesiasticam appellatione postposita'. 442 NUM. 295, 296. 1261 OCT. 13. - NOV. 4. Scriba: P II 42 = cancellariae regiae proprius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 22. Dictator: seu P II 42 seu Arnoldus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. II.. P II 42 (I), 5, De chartae apud civitates usu (Q). [N]osa Otacharus qui et Premizl, dei gracia dominus regni Boemie, dux j| Austrie et Styrie marchioque Moravie, universis presencium inspectoribus |j fieri cupimus 5 manifestům, quod nos civitatem nostram in Olomuz propter || honestatem et conver-sationem laudabilem inhabitatorum eius, quorum utilitati et commodo intendimus graciose, proficere cupientes et in omnibus emendari, consensimus et admisimus, quod edificetur ibidem theatrum sive domus communis, que in vulgo chaufhus dicitur, pro bono publico et profectu; adicientes ex plenitudine nostre gracie et favoris, quod 10 in predicta civitate nundine sive forum annuale sit in festo beati Galli1 annis singulis in futurum, ita quod venientes ad nundinas supradictas6 sive forum" annuale per sex septimanas, scilicet per duas septimanas in veniendo ad forum, per duas septimanas stando in foro, per duas septimanas recedendo a foro sive nundinis annualibus supra-dictis, sint liberi et exempti* ab omni theolonio sive muta, quocumque nomine cen- 15 seatur; addito et adiecto iure tocius libertatis et gracie, quod ratione nundinarum et fori anualis in civitate nostra Brunna dinoscitur ad hec tempora viguisse. Et ne in posterům dicte civitati nostre in Olomuz et inhabitatoribus eius de premissis ambi-guitas, questio sive calumpnia valeat aliqua suboriri, presens instrumentum valiturum perpetuo sigillorum nostrorum insignitum karactere ipsis dari fecimus ad cautelam 20 testibus, qui tunc aderant, subnotatis, qui sunt: Nezamizl Olomucensis purccravius et pincerna Moravie, Hartlibus camerarius Moravie, Bsnata dapifer Moravie, Hen-mannus films Zmylonis de Luchtenburch, Ludzlaus phorestarius Moravie, Pota, Zazlaus de Pencitk et alii quamplures. Actum apud Iglauiam anno Domini M°CC°LXI°, datum ibidem per manus magistrorum Guilhelmi et Arnoldi, tunc 25 nostrorum prothonotariorum, III0 idus octobris. Sigillum: Přemysli, iuvenis regis, ducis Austriae et Stiriae, in filis sericis flavi, rubri et viridis colons valde laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 4, 5. 296. Acta iuris processus in causa ventilata inter Salmannum, plebanum de Veselí [nad 30 Lužnicí J, ex parte una et Ottonem, abbatem Altovadensem, ex parte altera. — 1261 nov. 4.1 295. <*) Littera ,N' manu posteriore in spatio vacuo ad litteram maiorem depingendam relicto addita est A. — b) Ultima littera ,s' per rasuram ex ,m' correcta est A. — c) Sub littera ,uc punctum conspicitur. — d) Cum titulo superftuo A. 35 J) Oct. 16. 1261 NOV. 4.-11. NUM. 296, 297. 443 Fragmentům chartae in membrána scriptae teste Pangerlo asseribus codicis mnscri cca a. 1400 scripti a Stephano Lichtblau inventi in bibliotheca mon. Allouadensis (num. olim 125, nunc LVII) agglutinatum erat. Ibidem etiam saec. XIX. ex. chartae fragmentům praesto fuisse ex annotatione Raphaelis Pavel in Xenia Bernard. Ill, pag. 335 verisimile est. Nunc autem latet (B). Ed: Pangerl, Urkundenbuch von Hohenfurt, pag. 15 num. 12 (ex B).* Reg: Reg II, pag. 128 num. 333. Lit: Šebánek, Listiny přimětické, pag. 83 (rei deliberatio). Statum copiae Pangerlianae respicientes lextum inferius praebere praetermisimus. 297. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchio-que Moraviae, domui s. Mariae fs. Johannis HierosolymitaniJ Pragae apud pedem pontis ius patronatus ecclesiarum constructarum sive construendarum in quattuor villis expresse nominatis ab Arvone, civě de Kadaň, localis confert. Pragae 1261 nov. 11. Autographum in membrána scriptum, quod in archivo magni prioralus Melitensium Pragae (sign. Jo XLVI Pr 2 c) asservabatur, nunc latet (A). — Simplex copia apud Fr (2 a 259) manu saec. XIX. ex A confecta exstat (B). Reg: Reg II, pag. 128 num. 334. — Delaville, Cartulaire III, pag. 16 num. 2999 (ex A). — Prochno, Regesten, pag. 94 num. 27 (ex A). Dictator: ignotus. Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Ordo hosp. s. Johannis Hierosol. (M). Apud Fr: Copia superius memorata (B), qua in hac editione usi sumus. Notum sit universis tarn presentibus quam futuris, quod nos Ottacarus, dei gratia dominus regni Bohemie, dux Austrie et Stirie, marchio Morauie, pro remissione peccatorum nostrorum contulimus ecclesie sancte Marie iuxta pontem Pragensem in subsidium pauperum et infirmorum sancte domus hospitalis Iherosolimitani ius patronatus ecclesiarum constructarum sive construendarum in villis locatis et cultis in locis silvestribus, ubi quondam extiterat hortus ferarum, ab Aruone, cive de Cadan, et ab eiusdem successoribus in posterům excolendis, quarum villarum nomina sunt hec: Nycolausdorf, Wernhardsdorf, Buchelberch, Brunnardsdorf. Acta sunt hec anno Domini millesimo CC°LXI. In cuius rei testimonium presens scriptum fecimus si- 296. *) Nota temporis incerta est et eerie tantummodo ad unum de terminis litis actae pertinet. Preterea in diei deflnitione numeralis collocatio mira invenitur. — *) Cum multis manifestis erroribus. 444 NUM. 297, 298. 1261 NOV. 11. - 27. gillorum nostrorum munimine roborari. Huius rei testes sunt: Iaros prefectus Pragen-sis, Ciech iudex provincialis, Smil de Ronowe, Andreas castellanus, Sdizlaus marshal-cus, Sdezlaus de Sternberch, Haulo de Lewenberch, Heinricus filius Smilonis, Iaros-laus, Marquardus, Benes, Engelbertus decanus Wissegradensis, Albero, Fridericus scolasticus Wissegradenses. Datum Prage anno Domini M°CC°LXI, 111° idus 5 novembris. Sigillum: teste apographo B in filis sericis rubri coloris valde laesum appendebat. 298. Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchio-que Moraviae, Wernhero, archiepiscopo Maguntino, in Bohemiam ab Erfordia venienti 10 et Erfordiam redeunti salvum conductum praestare promittit. Pragae 1261 nov. 27. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Monacensi (sign. HU Mainz 2493) asservatur (A). — Apographum saec. XIII. exstat in Codice membranaceo in serie „Mainzer Bücher" dicta in archivo publico Herbipoli (sign. num. 17) asservato, fol. 174—174V (B). — 15 Aliud apographum saec. XIV. exstat in codice membranaceo ibidem (sign. num. 18) asservato, fol. 187—187* (C). Ed: Gudenus, pag. 691 num. 305 (ex B). — CDM III, pag. 321 num. 327 (ex Gudeno). — Beyer, Urkundenbuch, pag. 104 num. 177 (ex Gudeno). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 437 num. 140. — Ropp, Erzb. Werner, pag. 159 num. 72. — Reg 20 II, pag. 129 num. 336. — Böhmer, Regesta archiep. Maguntinensium, pag. 355 num. 55. — Dobenecker, Regesta III, pag. 461 num. 2937. Lit: E pluribus scriptoribus, qui coronationem Přemysli Otakaři II. pertractant, Novotný I. 4, pag. 107 afferatur, ubi opera antiquiora inveniuntur. — KK, pag. 291. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 407 n. 545. 25 Scriba: P II 46 = archiepiscopi Maguntini proprius, qui el num. 313 scripsit et in aliis chartis in circulo Maguntino occurrit (e. gr. in chartis, sign. HU Mainz 2495, 2498, 2504 etc.). Exempla script, num. 1 a, 27. Dictator: archiepiscopi Maguntini proprius, qui stilo communi usus est. Vide: II. 1 a, P. O. II. 30 Nos O.,1 dei gratia dominus regni Boemie,« dux Austrie et Styrie marchioque Mo||rauie, recognoscimus et protestamur, quod nos venerabilem patrem dominum Wernherum, archiepiscopum [| Maguntinum,& ad nos in Boemiam ab Erfordia venien-tem, apud nos stantem ac post || recessum a nobis usque Erfordiam redeuntem, cum persona, familia, rebus suis in expensas et conductum nostrum sub nostro periculo 35 recepimus omni dolo prorsus excluso; ita quod, si eum vel aliquem suorum de familia sua existentium tempore medio, donee est in veniendo ad nos, donee stat apud nos et 1261 NOV. 27. NUM. 298, 299. 445 donee a nobis est in redeundo usque Erfordiam, captivari seu dampnificari contigerit ullo modo, quod absit, servabimus eos prorsus indempnes et hoc promittimus fideliter et constanter. Ad maiorem autem certitudinem predcorum5 sponte subicimus nos et terras nostras iurisditioni iudicum sancte Maguntine0 sedis, ut, si secus fecerimus, » valeant in personam excommunicationis et in terras nostras interdicti sentencias libere promulgare, ita quod contra hoc nullum nobis iuris auxilium valeat aliquo-modo suffragan, donee omnes et singuli captivati seu aliqualiter dampnifrcati facti fuerint liberi et indempnes omnino. Datum Prage anno Domini MCCLXI, in dominica Ad te levavi. 10 Sigillum: in scidula membranacea appendebat; nunc autem avulsum et deperditum est. 299. Urbanus IV. papa [Brunoni], episcopo Olomucensi, mandai, ut eos, qui pium negotium fratrum hospitalis s. Mariae Theutonicorum in Livonia et Pruscia impedire et peregrinos avertere praesumpserint, ab huiusmodi praesumptione desistere procuret. is Viterbii [1261 ] nov. 27. Apographum, quod olim in archivo domus Theutonicorum Regiomontano (sign. Ordensfolianten 70) asservabatur, fol. 231, nunc tatet (B). Reg: Philippi, Preußisches VB, pag. 115 num. 139 (ex B). Textus litterarum, qui teste v. d. Philippi verba litterarum Alexandři IV. papae eidem episcopo 20 Laterani 1261 ian. 11 (vide num. 253) datarum repetebat, in nulla forma restat. Renovavimus eum respicientes: 1) regestum in editione v. d. Philippi, e quo initium et exordium sumpsi-mus; 2) litteras Alexandři IV. papae Anselmo, episcopo Warmiensi, Laterani 1261 ian. 11 (Reg II, pag. Ill num. 293, vide suo tempore in regestorum serie huius tomi) datas, quae in autographo exstant et verba litterarum num. 253 repetunt; quae inter se concordant, typis mi-2o noribus exprimuntur. Textu litterarum num. 253 directe uti non potuimus, quia non integer est (vide ibidem). Urbanus episcopus, servus servorum dei, venerabili fratri..,1 episcopo Olomucensi, salutem et apostolicam benedictionem. Pro fldei negotio in Liuonie ac Pruscie partibus ad dei gloriam magnifice promovendo dilecti filii fratres hospitalis sancte Marie Theotonicorum a longis 30 retro temporibus corpus et animam constanter et intrepide posuerunt, ita quod fere quingenti ex eis iam, prout accepimus, manibus infidelium crudeliter sunt occisi, ordine ipsorum propter expen-sas habitas in tanti prosecutione negotii ad illam redacto pauperiem, quod plurimi ex iam dictis fra- 298. a) ,Boem' A. — 6) ,Maguntin' A. — c) Ita A pro ,predictorum', titulus enim deest. J) Přemysl Otakarus II. 446 NUM. 299, 300. 1261 NOV. 27. - DEC. 2. tribus et Uli precipue, per quos novella Christi plantatio in eisdem Pruscie partibus potenti manu et sine intermissione defenditur, defectum gravissimum in vite necessariis sub continua expectatione martirii frequentissime patiuntur. Hec siquidem clara merita fratrum ipsorum circumspecta benig-nitas apostolice sedis diligenter attendens Boemiam,Poloniam,Morauiam,Pomeraniametquasdam alias provincias ac terras fratribus eisdem in predictarum Liuonie ac Pruscie subsidium deputavit, 5 iniuncto dilectis flliis ministris provincialibus ordinis fratrum Minorum, ut in Boemia et provinciis ac terris iam dictis per custodes et guardianos ac fratres eiusdem ordinis sibi commissos sub ea forma predicari faciant verbum crucis, quod Christi fldeles de provinciis et terris eisdem, qui crucis signaculum propter hoc duxerint assumendum, illam indulgentiam idemque privilegium consequantur, que transeuntibus in Terre sancte subsidium a sede apostolica in generali concilio 10 sunt concessa.2 Cum autem dicti fratres hospitalis eiusdem, qui iam maiorem partem dictarum Liuonie ac Pruscie christiano dominio triumphante divina dextera subiugarunt, non possint sine peregrinorum auxilio in partibus illis subsistere vel se a mortis discrimine preservare, volumus et fraternitati tue per apostolica scripta districte precipiendo mandamus, quatinus, si forte aliqui sue dampnabilis sequentes impetum voluntatis, huiusmodi pium et sanctum negotium tot expensis 15 et tanti sanguinis effusione promotum impedire aut turbare seu peregrinos avertere a subsidio predictarum Liuonie ac Pruscie vel in preceptores et fratres prefati hospitalis aut peregrinos eosdem seu quoscumque alios pretextu ipsius negotii excommunicationis vel suspensionis aut interdicti sententias presumpserint promulgare, tu illos per te vel per alios desistere ab huiusmodi presumptione, monitione premissa compellens sententias easdem, et quicquid ex eis vel ob 20 ipsas secutum fuerit, auctoritate nostra in irritum revocare procures, non obstantibus aliquibus litteris seu privilegiis et indulgentiis apostolice sedis et legatorum ipsius, de quibus et quorum toto tenore oporteat in presentibus fieri mentionem aut constitutione de duabus dietis edita in concilio generali.3 Contradictores, cuiuscumque dignitatis aut ordinis seu religionis vel conditionis existant, per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo, invocato ad hoc, 25 si necesse fuerit, auxilio brachu secularis, mandátům siquidem nostrum sic in hac parte studeatis adimplere, quod tibi exinde gratie divine premium et favoris nostri proveniatincrementum. Datum Viterbii V kalendas decembris, pontificatus nostri anno primo. 300. Urbanus IV. papa [Johanni], abbati monasterii in Strahov, [Fridericoj, scho- 30 lastico Wissegradensi, [Petro de Ponte CurvoJ, archidiacono Gradecensi in ecclesia Pra-gensi, mandát, ut causam oriam super decimis [in Královo Polej inter fratres hospitalis fs. Johannis! Hierosolymitani [in Antiqua Bruna] et [Ottonem], rectorem ecclesiae s. Jacobi Brunae, audiant et terminare curent. Viterbii [1261 ] dec. 2. 35 299. *) Brunoni. — 2) Laterani 1215 nov. 11—30 hábito. Cf. Potthast I, pag. 438 post canonem 70. — 3) Vide Deer. Greg. IX., 1. 3. 28 (Friedberg II, col. 31). 1261 DEC. 2. NUM. 300. 447 Autographum in membrána scriptum in SUA Prague (archivům mugni prioratus Meliten-sium, sign. Jo XXXVIII, Brno 7) asservatur (A). —- Apographum saec. XVIII. exstat in SAR Brunae (Collect. Ant. Boček num. 3120) (B). Ed: Delaville, Cartulaire III, pug. 16 num. 3000 (ex A). — CDM XV, pag. 7 num. 10 (ex B). In churtae replicatae margine dextro nota „Iacob' de Meuania" legitur; in autographi tergo in sinistro angulo superiore ,6', in media parte signum ,4-' apparet, inferius inscriptio in duabus lineis posita ita evunuit, ut paucae tantum litterae legi possint; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. Cf. num. 390. Urbanus episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis..,1 abbati monasterii de Monte Syon, Premonstratensis ordinis, et ..,2 scolastico ecclesie Wisscegradensis, Pragensis diocesis, ac ..,3 archidiacono Gradicensi in ecclesia Pragensi, || salutem et apostolicam benedictionem. Ex parte dilectorum filiorum . * prions et fratrum hospitalis Ierosolimitani in Polonia et Morauia oblata nobis petitio continebat, quod, cum olim ..,5 rector ecclesie sancti Iacobi in Brunna, |j procurator ..6 abbatisse et conventus monasterii de Ocla, Cistertiensis ordinis, Olomucensis diocesis, fratrem H.,* tunc in illis partibus dicti hospitalis priorem, coram venerabili fratre nostro . .,7 Olomucensi episcopo, super quibusdam decijjmis, iuribus parrochialibus et rebus aliis auctoritate ordinaria traxisset in causam ac processum fuisset aliquamdiu coram eo, tandem ab eodem rectore ac dicto fratre fuit super hiisa in Fractonem dictum Alium de Brunna et quosdam alios laicos certa pena interposita concorditer compro-missum; qui formam compromissi huiusmodi excedentes contra priorem et fratres eosdem iniquum arbitrium protulerunt, cui fuit ex parte prioris et fratrum eiusdem hospitalis, cum id ad ipsorum pervenit notitiam, protinus contradictum. Eisdem itaque priore ac fratribus supplicantibus felicis recordationis Alexandro pape, prede-cessori nostro, ut, cum super rebus huiusmodi in eosdem laicos non potuerit compro-mitti, dictus predecessor arbitrium ipsum mandaret nuntiari nullum, et ipsos propter hoc ad penam aliquam non teneri, idem predecessor..,8 abbati monasterii sancti Vincentii, Premonstratensis ordinis,..9 decano et..10 archidiacono Wratislauiensibus suis dedit litteris in mandatis,11 ut vocatis, qui vocandi essent, et auditis hinc inde propositis, quod iustum foret, appellatione remota statuere procurarent, facientes, quod decernerent per censuram ecclesiasticam appellatione remota firmiter observari. Porro predicti iudices vocatis, qui vocandi fuerant, ac predictis abbatissa et conventu asserentibus coram eis, quod prefatus rector, qui dicebatur compromississeb ipsarum nomine super premissis in laicos supradictos, numquam earum fuerat procurator, pronuntiaverunt ratione previa predictum arbitrium fore nullum ac eosdem priorem et fratres propter hoc ad penam aliquam non teneri. Verum predictus rector post-modum falso asserens, quod huiusmodi decime, que ad prelibatos priorem et fratres pertinent, ad ecclesiam spectabant eandem, et quod ipse non earundem abbatisse et 448 NUM. 300, 301. 1261 DEC. 2. - 4. conventus, sed ipsius ecclesie" nomine super decimis, iuribus et rebus predictis in laicos compromiserat memoratos, quodque huiusmodi arbitrium in favorem ipsius et dicte ecclesie fuerat promulgatum, quamquam ipse non suo, sed dictarum abbatisse et conventus, que contra iam dictos priorem et fratres dictam causam prosequeban-tur nomine in laicos compromisisset* eosdem, prout superius est expressům, predict as decimas occasione huiusmodi arbitrii contra iustitiam occupavit et occupatas deti net in eorundem prions et fratrum preiudicium et gravamen. Quare supradicti prior et fratres nobis humiliter supplicarunt, ut, cum causa huiusmodi iam per trien-nium et amplius in ipsorum preiudicium sit protracta, providere eis super hoc miseri-corditer curaremus. Finem igitur litibus cupientes imponi, ne fiant nostris temporibus immortales, discretioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus vocatis, qui fuerint evocandi, causam audiatis eandem et ipsam infra unum annum post receptionem presentium iudicio vel, si de partium voluntate processerit, concordia terminare curetis, facientes, quod decreveritis, per censuram ecclesiasticam firmiter observari. Testes autem,... subtraxerint, per censuram eandem, appellatione ... perhibere.12 Si vero dicta causa prefatis priore et fratribus earn prosequentibus infra prescriptum tempus nequiverit propter adverse partis malitiam terminari, vos ex tunc ipsam instructam vel non instructam ad apostolice sedis remittatis examen prefixo partibus termino peremptorio competenti, quo per se vel procuratores ydoneos cum omnibus actis, iuribus et munimentis suis huiusmodi causam contingentibus compareant coram nobis facture et receptuře super hoc, quod ordo dictaverit rationis. Diem vero remissionis huiusmodi, et quicquid exinde feceritis, nobis per vestras litteras harum seriem continentes studeatis fideliter intimare. Quodsi non omnes hiis... exe-quantur.12 Datum6 Viterbii 1111 nonas decembris, pontificatus nostri anno primo.e Bulla: Urbani IV. papae in filis cannabinis illaesa appendet. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3 pag. 533, typ. I. 301.+ Přemysl Otakarus IL, dominus regni Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, monasterio Cellae b. Mariae V. Brunae plantationes novellas quarumdam domo-rum prope muros civitatis Brunae sitas concedit, monasterium idem in protectionem recipit civibusque Brunensibus mandat, ne homines eiusdem monasterii molestare praesumani. In Znojmo [1261 J1 dec. 4. 300. °) Litterae ,W fortasse in loco raso scriptae sunt A. — ") Ita A. — c) In loco raso scriptum est A. — d) ,isse' in loco raso scriptum est A. — **) Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. *) Johanni. — 2) Friderico. —3) Petro de Ponte Curvo. —4) H., completum nomen ignoramus. — 5) Otto fortasse. — «) Jutae fortasse. — ') Brunone. —8) Nomen ignoramus. — 8) Nicolao. — 10) Stephano fortasse. — ") Litterae non exstant. — 12) Vide CDB IV, pag. 125 num. 41. 1261 DEC. 4. NUM. 301. 449 Charta dubiae fldei in membrána scripta in SAR Brunae (archivům monasterii Cellae b. Mariae V. Brunae, sign. Jesuité Brno, sub dato suo) asservatur (A). — Apographum insertům est confirmation Mariae Theresiae, imperatricis Romanorum, datae Viennae 1740 maii 6, cuius confirmations autographum ibidem (sign. 2 bj2) asservatur (B). — Aliud apo-5 graphum exstat in copiario chart, saec. XVII. „Urkundenbuch des Herburger Klosters" intitulato in SAR Brunae (Coli, mnscr. num. 291) asservato, qui vidimationem Eccardi de Schwoben, Brunensis et Cremsirensis praepositi, datam Brunae 1636 oct. 4 continel, fol. 6—-6* (C). Ed: Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 445 num. 9 (ad a. 1252). — CDM III, pag. 291 num. 299 10 (ex A, ad a. 1260). Reg: Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 603 (ad a. 1252). —Böhmer, Add. sec, pag. XXX VII s. num. (ad dec. 4 s. ind. anni). — Reg II, pag. 107 num. 278 (ad a. 1260). — Šebánek, Archivy, pag. 31 num. 181 (ex B, ad a. 1254—1261). Lit: Šebánek, Listina města Brna, pag. 5 n. 25 (temporis notatio chartae). — KK, pag. 15 270. — Šebánek, Česká listina 3, pag. 108 (destinalarius chartae). — Šebánek, Urkundenwe- sen, pag. 406 n. 539. In chartae tergo manu saec. XIII. scriptum est: „Littera libertatis" (A). Scriba: P II 47 = deslinalarii proprius. Exempla script, num. 1 a, 28. Dictator: fortasse destinatarii proprius. 20 Quoniam charta sigillum habet (vide inferius), quod titulo Přemysli Otakaři II. non respondet, suspicione quadam non caret. Vide: II. 1 a, P. O. IL, 3, Bruna, Cella b. Mariae V. (D). Nos Othacharus, dei gracia dominus regni Bohemie,a dux Austrie et Stirie et marchio || Morauie, iudici, scabinis ac universis civibus in Brunna sive quibuscumque 25 aliis K fidelibus suis graciam suam et omne bonům. Licet ex officio regie mages-tatis pupillorum || ac viduarum tribulacionibus obviare et generaliter omneš nobis subiectos in viam pacis dirigere teneamur iuxta dominicam voluntatem, nos tarnen affectu speciali et gracia erga priorissam et conventum de Cella sancte Marie in Brunna sumus divinitus illustrati. Hinc est, quod ad6 sublevandam inopiam earum- 30 dem,c ad promocionem divine laudis, pro anime nostre remedio concedimus planta-ciones quarumdam domorum novellas prope muros civitatis superius memorate, quas seriöse in nostram protectionem recipimus misericorditer et favorem, mandantes vobis sub obtentu grácie nostre ac rerum vestrarum, ne quis vestrum unquam racione exactionis sive precarie civitatis sive in iuribus foraliis emendo seu vendendo vel 35 quacumque alia de causa dictos* homines in dictarum dominarum bonis degentes aliquam molestiam indebitanr3 presumat seu violenciam irrogare, quia quod deo semel dicatum est, manibus laicorum non licet ulterius attrectari. Qui autem de cetero secus facere presumpserit, graciam nostram se noverit offendisse. Datum in Zhnoym pridie nonas decembris. 40 Sigillum: Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiae, etc., in filis sericis flavi et rubri coloris antica pars tantum (sigillum maiestatis) valde laesa appendet. Cf. Sigilla num. 1 a, 1 I. 301.+ a) ,Bohem' A. — &) ,ď ex ,b' sine rasura correcta est A. — e) ,a' ex ,o' fortasse correct, est A. — a) Ita A; praepositio ,in' supplenda est. —e) ,ť e quadam alia littera sine rasura correcta est Ap 450 NUM. 301, 302. 1261 DKG. 4. - 24. 302. Johannes, episcopus Pragensis, omnibus, qui ad capellam beatae virginis Katheri-nae apud Frankenfordiam in certis festivitatibus accesserint, indulgentias concedit. Prague 1261 dec. 24. Apographum saec. XIV.—XV. exslal in copiariis „Bartholomäusstift-Bücher" nominatis, qui in archive- civitatis Frankenfordiae asservantur, series I, num. 193 (B). Ed: Lau, Urkundenbuch, pag. 114 num. 237 (ex B, qui et alteram editionem J. Fr. Böhmeri, ubi charta sub num. 125 edita sit, adducit). Reg: Böhmer, Regesta archiep. Mag., pag. 356 num. 57. — Reg IV, pag. 814 num. 2099. Dictator: ignotus, qui communi formulario indulgentiarum usus est. Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (T). Imaginem phototypicam B nobis benignissime v. d. B. Diestelkamp, professoris munere in universitate Frankenfordiana fungens, transmisit; qua de causa ei gratias agimus. Johannes, dei gracia ecclesie Pragensis episcopus, universis Christifidelibus salutem in Domino sempiternam. Licet is, de cuius munere venit... apciores.1 Ex consensu igitur reverendi patris domini nostri archiepiscopi Moguntini,"2 loci diocesani, cupientes, ut cappella beate virginis Katherine apud Frankenfordiam*1 congruis honoribus frequentetur, modoc redditibus quoque ac edificiis emendetur, ut divinum obsequium, quo hactenus caruit, in ea perpetuo celebretur, omnibus Christi fidelibus vere penitentibus et confessis, qui ad cappellam eandem in anniver-sario die dedicacionis ipsius, in die beate Katherine, In vinculis et Katedra sancti Petri, principis apostolorum, ac in die sancti Bartholomei apostoli et per octavas predictorum dierum reverenter accesserint annuatim divine propiciacionis graciam petituri, necnon omnibus, qui ad opus ipsius cappelle manum* porrexerint adiutricem, de omnipotentis dei misericordia et beatorum Petri et Pauli, apostolorum eius, mentis et auctoritate confisi, quadraginta dies de iniuncta sibi penitentia misericorditer relaxamus. Datum Prage anno Domini M°CCLXI, in vigilia Nativitatis Domini. [301.+] *) Charta anno in nota temporis caret. Ad a. 1261 hie ponitur, quia, quamquam ibidem Přemysl Otakarus II, ,dominus regni Bohemie' nominatur, typario sigilli maiestatis (vide inferius) sigillata est, quo ille post suam coronationem 1261 dec. 25 factum usus est. Verisimillime charta quidem dec. 4 scripta demum post coronationem Přemysli Otakaři II. videtur esse sigillata. 302. «) ,MogunťUť B. — &) ,Frankenff' B. — <=) ,m' B. — *) ,manu' B. *) Vide CDB II, pag. 158 num. 70 cum nonnullis variationibus minimi momenti. — 2) Wernheri. 1261 DEC. 25. NUM. 303. 451 303. Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, Wernhero, archiepiscopo Maguntino, die coronationis suae varia promittit. Prague 126[1]1 dec. 25. Apographum saec. XIII. exstat in codice membranaceo in serie „Mainzer Bücher" dicta in archivo publico Herbipolensi (sign. num. 17) asservato, fol. 174V—175 (B). — Aliud apographum saec. XIV. exstat in codice membranaceo, ibidem (sign. num. 18) asservato, fol. 187»—188 (C). Ed: Gudenus, pag. 692 num. 306 (ad a. 1262). — CDM III, pag. 322 num. 328 (e Gudeno). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 438 num. 142. — Reg II, pag. 129 num. 339. — Böhmer, Regesta archiep. Maguntinensium, pag. 356 num. 58. — RI V. 2, pag. 1748 num. 11902. — Dobenecker, Regesta III, pag. 462 num. 2941. Lit: Samanek, Zur Vorgeschichte der Krönung Wenzels IL, pag. 262 (rei deliberatw). — KK, pag. 291 (dubitatio ibi pronuntiata, an charta authentica esse possit, iam victa est). — Fiala, Kancelář, pag. 193 (quod de regis titulo dictum est, veritali non respondet). Dictator: archiepiscopi Maguntini fortasse proprius. Vide: II. 1 a, P. O. II. Venerabiii in Christo patri et amico sincere dilecto, domino W.,2 sancte Mogun-tinea sedis archiepiscopo, sacri imperii per Germaniam archicancellario, Odacharus, dei gratia quintus Boemorum rex, dux Austrie et Styrie marchioque Morauie, cum sincero affectu paratam ad obsequia voluntatem. Quia culminis0 nostri quo- dammodo denigraret honorem, si pro obsequio et honore, quem in nostra et precipue in dilecte coniugis nostre Cunegundis coronatione non absque gravi labore nobis libe-raliter ac hilariter iuxta nostrum debitum impendistis, vestram ecclesiam vel personam contingeret dampnum seu dedecus aliquod sustinere, ecce perc salutem nostram et per fastigium dignitatis regalis vobis promittimus firma fide, quod si per ecclesiam Romanám contingeret vestram personam aliquibus gravari sententiis occasione coronationis huiusmodi, nostris illas expensis procurabimus relaxari. Et si vos pro recuperanda^ gratia sedis apostolice in hac parte aliquas expensas subire contingeret, servabimus vosá' sine preiudicio et indempnes/ Ceterum si eadem Romana ecclesia occasione huiusmodi aliquid ordinaret vel statueret in preiudicium ecclesie Magun-tine-f circa coronationem regum Boemie, vos aut^ vestros successores a coronatione'' huiusmodi suspendendo ad tempus aut coronationis auctoritatem in aliam ecclesiam omnimodis transferendo, vobis vestrisque successoribus et ecclesie Maguntine* sub simili fidei firmitate pro nobis*' et nostris successoribus bona fide promittimus et con-stanter, quod numquam ab alio quam ab^ archiepiscopo Maguntino,1 qui pro tempore fuerit, coronationem accipient. Illam quoque ecclesiam et personam, que taliter sibi auctoritatem coronationis assumeret, persequemur et nostri successores persequen- 452 NUM. 303, 304. 1261 DEC. 25. tur™ una cum Maguntina ecclesia sicut hostem publicum regni nostri. Datum Prage in die coronationis nostre, que fuit dominica et Natalis Domini, anno gratie M°CC°LXII<>» 304. Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, 5 successores suos ab archiepiscopo Maguntino unclionem coronationemque recipere debere protestatur. Prague 126[1 J1 dec. 25. Apographum saec, XIII. exstat in codice membranaceo in serie „Mainzer Bücher" dicta in archivo publico Herbipolensi (sign. num. 17) asservato, fot 174 (B). — Aliud apographum io saec. XIV. exstat in codice membranaceo, ibidem (sign. num. 18) asservato, fot 187 (C). Ed: Senckenberg, Selecta II, pag. 117 num. 1 (ad a. 1263). Reg: Gudenus, pag. 690 post num. 304 (ad a. 1262).— Ropp, Erzb. Werner, pag. 159 num. 73. — Böhmer, Regesta archiep. Maguntinensium, pag. 359 num. 82 (ad a. 1262). Lit: KK, pag. 292. 15 Dictator: fortasse archiepiscopi Maguntini. Vide: II. 1 a, P. O. II. In nomine Domini amen. Nos Odacharus, dei gratia quintus* Boemorum rex, dux Austrie et Styrie6 marchioque Moravie,c omnibus in perpetuum. Inherentes vestigiis clare memorie progenitorum nostrorum, qui per metropolitanos suos archie- 20 piscopos Maguntinos* in reges Boemorum sunt uncti,2 sicut et nos per venerabilem patrem dominum Wernherum, Maguntinume archiepiscopum, sumus uncti, recognos-cimus et presentibus litteris nostris patentibus publice protestamur, quod singuli successores nostri ab archiepiscopo Maguntino/ qui pro tempore fuerit, et non ab alio unctionem suam et coronationem debent recipere in? perpetuum, quemadmodum 25 supradicti progenitores nostri et nos recepimus ex debito et institutione primaria regni nostri. Datum Prage anno Domini M°CC°LXII,Ä in die consecrationis nostre, que fuit* Natalis Domini. 303. °) ,Mogunť B, ,Magť C. — b) .culminio' B, C. — e) In initio lineae iterum ,per' sequitur in B, ,per persalutem' legitur in C. — a) ,recupanda' C. — a') ,nos' C. — e) ,indempnenť B, C. — so -0 .Magiinť B, ,Maguť C. — s) ,autem' B, C. — *) ,coronatoie' C. — *) ,Magunť B, ,Mogunť C. — «') ,vobis' C. — k) Deest C. — l) ,Magunť B, C. — ™) ,prosequentur' B, C. — «) Ita B, C. *) Vide n. n; initium anni ad dec. 25 (Nativitatem Domini) ponitur. — 2) Wernhero. 304. a) ,quiratus' C. — 6) ,Stirie' C. —c) ,v' ex ,b' correcta est in B, ,Morabie' C. — a) ,Máguňť C. — «) ,Maguntin' B, ,Magunť C. — f) .Magunť B, C. — s) ,uť C. — *) Ita B, ,MoCC°LX°H°' 35 C. — 0 ,sunť C. *) Vide n. h: initium anni ad dec. 25 (Nativitatem Domini) ponitur. —2) Cf. chartám Přemysli Otakaři I. et Venceslai I. Pragae 1228 ffebr. in. J datam (CDB II, pag. 306 num. 309). 1261 DEC. 25. NUM. 305. 453 305. Godefridus de Eppstein, Fridericus de Beichlingen, Henricus de Weitnau, Theode-ricus de Katzenelenbogen, Guntherus de Schwarzburg comites et Wernherus de Bolanden, imperialis aulae camerarius, recognoscunt, quomodo Erfordia Pragam ad coronationem 5 euntes, Pragae commorantes et rursus Praga Erfordiam redeuntes una cum Wernhero, archiepiscopo Maguntino, a Přemgslo Otakaro II. honorifice excepti sint. — 126[I]1 dec. 25,,2 Autographum in membrána scriptum in archivo publico Monacensi (sign. HU Mainz 127) asservatur (A). — Apographum saec. XIII. exstat in codice membranaceo in serie „Mainzer io Bücher" dicta in archivo publico Herbipolensi (sign. num. 17) asservato, fol. 175 (B). — Aliud apographum saec. XIV. exstat in codice membranaceo, ibidem (sign. num. 18) asservato, fol. 188» (C). Ed: Gudenus, pag. 693 num. 307 (ad a. 1262). — CDM III, pag. 323 num. 329 (e Gudeno). — CDM VII, pag. 765 num. 124 (e Gudeno ad a. 1262). — Nassauisches Urkundenbuch I, pag. 15 428 num. 713 (ex apographo in „Lib. reg. eccl. Mog. num. 1"). Beyer, Urkundenbuch, pag. 104 num. 178 (ex A). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 438 sine num. — Ropp, Erzb. Werner, pag. 159 num. 74. — Reg II, pag. 130 num. 340. — RI V. 2, pag. 1748 num. 11901 a. — Böhmer, Regesta archiep. Maguntinensium, pag. 356 num. 59. — Dobenecker, Regesta III, pag. 426 num. 2942. 20 Lit: E pluribus scriptoribus, qui coronationem Přemysli Otakaři IL pertractant, afferatur Novotný I. 4, pag. 107, ubi opera antiquiora inveniuntur. — KK, pag. 293. Scriba: e circulo diplomalico archiepiscopi Maguntini = P II 46, qui et chartám Přemysli Otakaři IL (num. 298) et alias Chartas in circulo Maguntino (e. gr. in chartis, sign. HU Mainz 2495, 2498, 2504 etc.) occurrit. Cf.Exempla script, num. 1 a, 27. 25 Dictator: fortasse idem. Vide: II. 1 a, P. O. II. In nomine Domini amen. Nos Gotefridus de Eppenstein,« Fridericus de Bychelingen, Heinricus de Wilen||owe, Dietherus de Kazzenellebogen, Guntherus de Swarzburg comites et Wernherus de |[ Bollandia, impialis* aule camerarius, re- 30 cognoscimusc et testamur, quod nos cum venerabili patre domino et || consanguineo nostro, domino Wernhero, sancte Maguntine* sedis archiepiscopo, fuimus presentes in ecclesia Pragensi anno Domini MCCLXIP in die Nativitatis Domini, ubi ipse dominus archiepiscopus unxit et coronavit in regem dominum Othakarum, heredem regni Boemie, et uxorem eius Kunegundim in reginam. Idem etiam rex, qui et fuit dux 35 Austrie ac Styrie marchioque Morauie, assumpserat Erfordie in expensas et conductum suume in eundo Pragam, ubi procura vit nos XVIII diebus, et in reditu6 usque Erfordiam nos^ et dominum archiepiscopum memoratum^ et totam ipsius familiam cum personis et rebus eorum. Ministravit quoque nobis omnibus copiosas expensas. Dedit etiam domino archiepiscopo pro iure suo centum marcas auri, item pro iure curie 40 sexaginta et quatuor marcas argen ti; preterea duas marcas auri capitulo Maguntino* 454 NUM. 305, 306. 1261 DEC. 25. - 1261 S.D. pro iure suo ad emendum ecclesie aliquid in ornátům. Insuper honoravit nos spado-nibus et aliis exeniis pulcre satis et taliter, ut decebat eundem. Acta* sunt hec anno Domini et die predictis.A Sigilla: quinque in scidulis membranuceis appendent; 1) Godefridi de Eppstein: in sigilli medio eques depingitur in dextram partem se ferens, qui manu dextra gladium, sinistra scutum quin-quies contignatum propectore tenet. Circumscriptio: + SIGILLVM •■ GOGGFIDP D/6PP////6n~l; 2) deest; 3)Friderici de Reichlingen: in scuti forma, in sigilli medio arte heraldica ornato ala depingitur. Circumscriptio: +////COMITIS FRI/6RICI D6 . BICHGVINGGn; 4) Theoderici de Katzenelenbogen: in sigilli medio scutum, in quo felis exultans in dextram partem se ferens depingitur. Circumscriptio: + /D/T6RI ////////////6LL6NBO//N; 5) Guntheri de Schwarzburg: in sigilli medio galea cum galeato fastigio (fortasse cancelli et arbor) depingitur. Circumscriptio: ■!- SIGILLVffi CO//TIS GVnTGRI D6: SWARGBVRCři. 306. [Frater] Conradus, ad praesens in monasterio Cladrubensi constitutus, Petrum, abbatem Zwifaltensem, rogat, ut sibi in adiutorium subito veniat. - (imp -. Textum fragmenti litterarum seroavit Sulger (vide inferius), qui indicare, quo ex fonte ipsum hauserit, praetermisit (E). Ed: Sulger, Annates imp. mon. Zwifaltensis I, pag. 215 (cf. superius et n. 1).— Wirtenb. Ukb. VI, pag. 1 (teste Mayero ex E). Lit: Mayer, Die Gebetsverbruderung, pag. 564 n. 5. Dictator: ignotus. Litterarum textus etiam cuiusdam libri formarum pars esse possit. Vide: II. 3, Kladruby (D). Hoc loco editione (E) tantum usi sumus. Reverendo in Christo patri ac domino Petro, abbati Zwifaltensi, spirituali pro-visori suo, Conradus, ejus filius non indevotus exul, ... ad praesens in domo Claderu-bensi constitutus, debitae ac devotae obedientiae submissionem. In memoriam vestrae paternitati humiliter revoco, qualiter vestris imperiis integraliter obediendo, per longa terrarum spatia in Bohemiam ad domum transivi Claderubensem, ad anti-quam amicitiam et fraternitatem vestri et Claderubensis monasterii reformandam. 305. °) Etiam „Eppenstem' legi potest A. - - b) Ita A. — °) Littera ,n' ex ,o' correcta est A. — d) jMaguht' A. — e_e) In loco raso litteris paulum minoribus scriptum est A. —t) In loco raso litteris minoribus scriptum est A. — Primam ,m' maiusculam scriba erasit et in minusculam correxit A. — *-*) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. *) Vide n. b; initium anni ad dec. 25 (Nalivitatem Domini) ponitur. —a) Beyer (vide inferius) i am quaestionem ad notam temporis huius charlae pertinentem disseruit. E charta, quae notam temporis coronationis Premysli Otakaři II. habet, clare apparet earn demum postquam Wernherus, archiepiscopus Maguntinus, eiusque conductus Erfordiam rediit, esse scriptum. 1261 S.D. - 1262 IAN. 13. NUM. 306, 307. 455 Quapropter ego Conradus totusque conventus flexis genibus vestram fidelitatem humi-liter rogamus, ut in adjutorium nobis subito venire dignemini, certissime scientes, quod omnes personae exceptis 4, scilicet ... lino, Wernhero, Cunrado, volunt cum perfecta fide vestris mandatis adstare et inviolabiliter obedire. Insuper vobis notifico, 5 quod gloriosum ducatum vobis praestare volunt. Et ut de hoc non diffidatis, sigillo isto signavi paginam, amen. Conradus ... per literám istam etiam totum conventum fraterna dilectione salutare velitis. Valete omnes. 307. Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, io ecclesiam Pragensem (in A 1, A 2 = versio I), eandem ecclesiam necnon ecclesias in Vyšehrad, Strahov, Břevnov aliasque omnes ecclesias regni Bohemiae (in A 3 = versio II) ab omnibus vexationibus eximit omniaque privilegia (in A 1, A 2 Pragensis ecclesiae, in A 3 etiam aliarum supradictarum ecclesiarum) confirmat. Pragae 1262 ian. 13. 15 Tria autographa in membrána scripta in archivo arcis Pragensis Pragae (archivům capituli Pragensis, sign. II 16, II 17, II 18) asservantur (A 1, A 2, A 8). Ed: Pontanus, Bohaemia pia, pag. 85 (ex A 2) et pag. 60 (ex A 2, haud completum textum sine temporis nota praebet). —- Balbin, Miscellanea, dec. I, lib. VI, pag. 20 num. 16 (ex A 2). — Lünig,CodexGerm.dipl.,col. 965—968num. 10 (ex A 2).— CIB I, pag. 150 num. 49 (ex A 2). 20 Reg: Reg II, pag. 131 num. 342. — Eršil-Pražák, Katalog, pag. 25 num. 44 (ex A 3), num. 45 (ex Al, A 2). Lit: Šebánek-Dušková, Panovnická a biskupská listina, pag. 95 (scriba chartarum). — Šebá-nek, Urkundenwesen, pag. 308 n. 25, pag. 408. In tergo chartae A 1 manu saec. XIII. scriptum est: „Istud privilegium..." (E); verba, quae 25 sequuntur, fere evanuerunt; porro manu paulo posteriore scriptum est: „Renovatio privilegio- rum (ultima ,¥ ex ,e' correcta est) Pragensis ecclesie ab Otthacaro rege quinto Bohemorum" (F). In tergo A 2 scriptum est: „Privilegium Pragensis ecclesie super libertate datum a rege Bohemorum quinto" (F); manus saec. XIV. super vocem „Bohemorum" vocem „Otakaro" addidit (eodem modo atque in num. 3); manus paulo posterior „postquam fuit coronatus"; 30 manus saec. XIV., eadem, quae in dorso privilegii num. 3 apparet, „Registrata" et „corca" (correcta?) scripsit. In tergo chartae A 3 scriptum est: „Privilegium de liberte (sic!) Pragensis ecclesiarum diocesis tarn spiritualium quam secularium" (F). In tergo omnium trium exemplarium nota „Registrata k 2" legitur. Scriba A 1—A 3: P II 48 — Přísnobor, quondam Přemysli Otakaři II. notarius, tunc 35 scholasticus Pragensis ecclesiae, qui ibi destinatarii proprius videtur esse habendus. Cf. Exempla script, num. 1 a, 29. 306. l) Litteras ad terminům, ad quern a v. d. communiter ponuntur, posuimus. 456 NUM. 307. 1262 IAN. 13. Dictator: Per formám quasiconflrmationis tenorem chartae Přemysli Otakaři II. Pragae 1253 nov. 20 datae (num. 3) repetit; quae ty pis minoribus exprimuntur. Congruentiam charlarum iam Balbin (vide superius) recte cognovit. Vide: II. 1 a, P. O. II., PMsnobor (A), 3, Praga, ecclesia capilularis (G). Apud Fr: accurata descriptio omnium trium charlarum, apographum earum cum annotationibus. 5 ä Ottacarus, g dei gratia0 quintus rexb Boeraorum, dux Austrie, dominus Stirie, Morauie marchio, ad rei memoriam sempiternam.0 Pro hu||mani redemptioned generis eterni regis filius ab altis celorum ad ima* descendens, ne perpetue^ dampnationis sententiam* exciperet, incarnari voluit«1!! de Virgine« gloriosa et ex innata pietateA sue conpatiens creature, quam ceteris fecerat digniorem/ crucis subire tormentum et mortis amarituj|dinem non expavit. 10 Post suam itaque resurrectionem a mortuis* per mundum instituit ecclesias universum, quibus ob remedium scismatis prefecit unum, super quem ediflcavit ecclesiam et ipsum Petrům' a petra nominavit, dans ei in traditione clavium regni celestis in signum dilectionis spetialissime™ singula-ris privilegii potestatem, ut quoscumque ligaret vel solveret super terram, ligati haberentur in ce-lis vel sojuti.1 Cuius etiam ditioni prefatas commisit™ ecclesias effusione sui preciosissimi sanguinis 15 perpetue donatas libertati; ad quarum conservationem tanto debent regnorum rectores et terra-rum principes universi studiosius anhelare, quanto dampnabilius est celestis regis gratiam homini violare christistiano,0 tali precipue, cui a deo gladii est potestas in terris collata ad laudem bonorum et perversorum iuxta suorum exigentiam meritorum ultionem, acp ratione dominice po-testatis humanam tenentur audatiam choercere. Nam etsi cuiuslibet christistiani* sit hominis 20 finalis diem iuditii formidare, precipue tarnen potentes terreri debent, cum plus exigatur ab eo, cui plus committitur,r et gradus altitudinem sequi soleat casus gravitas. Inter huiusmodi sane nostrarum considerationum curas, quibus altissimo creatori nostro, de cuius misericordia vitam et omnes dignitates nostras seu honores, quibus temporaliter fungimur, possidemus et eterna speramus, placere, quantum ipsius permittit gratia, letantes proponimus, supprema mente re- 25 volvimus et devotione debita cogitamus, qualiter in přimis matrem fldei, magistrám divine legis, sacrosanctam Romanám ecclesiam, quam cultu sacro, corde pariter et corpore veneramur, honoře debito et dignis in Domino servitiis honoremus, deinde ceteras in nostro precipue dominio consti-tutas congruis favoribus tamquam princeps catholicus attollamus. Sane ad honorem dei omni-potentis, cuius spiritu totum corpus ecclesie regitur, et beatorum martirum Viti, Wencezlai, 30 Adalberti, in quorum honore sancta Pragensis ecclesia, episcopali catedra* decorata, fundata dignoscitur, de cuius etiam corpore suscepimus deo propitio nostri capitis dyadema, et plenám regie dignitatis adepti sumus potestatem necnon' honorabilem Wissegradensem ecclesiam, capellam nostram specialem, nullo medio 35 in spiritualibus ecclesie Romane subiectam, ad honorem beati Petri, apostolorum principis, a nostris pia devotione progenitoribus institutam et nobilibus munitam privilegiis,* ecclesiam etiam sacratissime virginis Marie, matris domi- 40 ni nostri Ihesu Christi, per quam post deum 1262 IAN. 13. NUM. 307. 457 totus vivit orbis terrarum, in Monte Syon feli-citer institutam et venerabili Premonstratensi ordini deputatam, pium insuper Brevnovense monasterium, ordinis sancti Benedicti, in vici-nis campis feliciter constructum et dotatum, ac omnes alias ecclesias regni Boemie tam secula-res quam religiosas, quocumque nomine cense-antur,' perpetua et irrefragabili gaudere volumus libertate; ita videlicet, ut ab omnibus sordidis muneribus sint exempte, ab angariis et peran-gariis * immunes, ab exactionum vexationibus aliene. Ceterum, ut ilia, ad que sunt divinitus institute, quietius peragere valeant, et telam prolixi narratus texat sermo brevis, sic cunctas dominii nostri ecclesias ab omnibus esse volumus vexacionibus immunes, ut ipsarum ora-tionibus, que pro nobis iugiter interpellant aput deum, et mundi cursus pacifice nostris actibus dirigatur et earum mentis in eterni regis palatio desiderata nobis mansio prepa-retur. Omnia etiam eis perpetua et irrefragabili gaudere volumus liber-10 tate; ita videlicet, ut ab omnibus sordidis muneribus sit exempta, ab angariis et peran- gariis universis immunis, ab exactionum vexationibus aliena. Ceterum, ut ilia, ad que est divinitus instituta, quietius peragere valeat, et 13 telam prolixi narratus texat sermo brevis, sic ipsam venerabilem Pragensem ecclesiam ab omnibus esse volumus vexationibus immunem, ut ipsius orationibus, que pro nobis iugiter interpellat aput deum, et mundi cursus pacifice 20 nostris actibus dirigatur et eius meritis in eterni regis palatio desiderata nobis mansio prepare- tur. Omnia etiam" ei privilegia a nostris antecessoribus"' piau' consideratione concessa, sive sint realia, sive personalia, ad res seu iura pertinentia, dummodo appareant in prima figura et autenticis sigillis" sigillata, 25 non vitiata,w non cancellata, non in aliqua sui parte abolita, rata habemus et firma et ea aucto-ritate presentis scripti confirmamus, nolentes ilia tractu temporis a malivolis aliquibus ausu te-merario violari. In cuius rei testimonium presentes de coramunF consilio baronům nostrorum eidem Pragensi baronům nostrorum consilio universis venera-ecclesie bilibus ecclesiis, seu quibuslibet aliis piis locis 30 concedimus litteras pro memoria prefatorum omnium sempiterna sigillorum nostrorum munimine roboratas. Ad maiorem vero fidem et evidentiorem cautelam huius nostre dona[tio]nis,/ seu con-firmationis seriem per dominům et patrem nostrum sanctissimum Petri successorem et Ihesu Christi vicarium confirmari volumus et rogamus. Actum Prage anno Domini M°CC0LX0H°,z: ydusz' ianuarii, presentibus his testibus: domino Iohanne venerabili episcopo,aa Iacobo 35 preposito, Priznoborio scolastico Pragensibus, domino Andrea aule regie summo came-rario, domino Iarosio purcravio Pragensi, domino Chechone iudice, domino Hermanno subcamerario, Olrico purcravio de Loket, Olrico de Noua Domo, Villelmo de Poděbrad,66 Zezema de Costomlat,cc Sdizlao submarsalco, Zdezlao de Stermberch, Iarozlao castellano de Bolezlav,** Benesio subcamerario Moraviensi.ee Datum per manus ma- 40 gistrorum Arnoldi et Villelmi# prothonotariorum, Pragensis ecclesie canonicorum, die et loco prefatis. 458 NUM. 307, 308. 1262 IAN. 13. - 21. Sigillct; Otakari sive Pfemysli, regis Bohemiae, etc., ducis Austriae etc.; in A 1 e cera viridis coloris in fllis sericis flavi et viridis coloris illaesum appendet; in A 2 e cera viridis colons in filis sericis flavi et rubri coloris valde laesum appendet; in A 3 e cera viridis coloris in fdis sericis flavi et viridis coloris illaesum appendet; in margine exteriore omnium trium sigillorum in-scriptio apparel. Vide (Al), cf. (A 2, A3). Sigilla num. 1 a, 1 I, 2 I, 3 I. 5 308. Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, ecclesiae Pragensi exactionem de mensura regali, quae „čtvrtně" vocatur, quam eidem ecclesiae pater suus Venceslaus I. contulit, denuo concedit. Pragae 1262 ian. 21. 10 Autographum in membrána scriptum in archivo arcis Pragensis Pragae (archivům capituli Pragensis, sign. II 15) asservatur (A). Ed: Pontanus, Bohaemia pia, pag. 54 (ex A, haud completum textum praebet). Reg: Reg II, pag. 131 num. 343. — Eršil-Pražák, Katalog, pag. 25 num. 46 (ex A). Lit: Šebánek-Dušková, Panovnická a biskupská listina, pag. 95 (scriba chartae). — Šebánek, is Urkundenwesen, pag. 308 n. 25. In tergo chartae manu saec. XIII. scriptum est: „Privilegium de mensura" (G). Manu saec. XIV. (eodem modo atque in num. 307) scriptum est „Registrata a 1". Scriba: P II 48 = Přísnobor, quondam Přemysli Otakari II. notarius, tunc scholasticus Pragensis ecclesiae, qui ibi destinatarii proprius videtur esse habendus. Cf. Exempla script, num. 20 1 a, 29. Dictator: Per formám quasiconflrmationis tenorem chartae Přemysli Otakari II. Pragae 1258 fante aug. 6] datae (num. 159) repetit; quae typis minoribus exprimuntur. Vide: II. 1 a, P. O. II., Přísnobor (B), 3, Praga, ecclesia capitularis (H). Apud Fr: accurata descriptio chartae. 25 307. °) Finis litterarum grossarum A 3. —b) ,R' ex ,B' correctum est A 1. — c) ,sem||piternam'; finis primae lineae A3. — a) Finis primae lineae A 2.—e) ,hima' A 2. —f-f) ,sententiam perpetue dampnatio|jnis' finis secundae lineae A 3. — s-s) ,de Virgine voluiť A 2, A 3.— A) ,pie||tate'; finis secundae lineae A 2. — <) Finis tertiae lineae A3. — *) ,mortu||isf; finis tertiae lineae A 2. — l) ,ť ex ,r' correctum est A3. — m) ,specialissime' A 2, A 3. — ») ,omisiť A 1, A 2, A 3. — °) ,xpistiano' 30 A 1, A 2, A 3. — p) ,hac' A 2. — «) ,xpistiani A 1, A 2, A 3. — ') .omittitur' A 1, A 2, A 3. — ») ,cathedra£ A 2, A 3. —***) Hinc usque ,censeantur' deest in A 1, A 2; hinc usque ad finem, quae in columna sinistra ponuntur, A 1,A 2; quae in dextra ponuntur, A 3 continent. — ") ,eciam* A 2, — «'■»*) ,pia antecessoribus' A 3. — ») ,gi' ex ,gl' correctum est A3. — w) ,viciata' A 2. — x) ,omuni' A 1, A 2, A 3. —y)Quod uncis clauditur, cum membrána destructa periit A 1. —z) ,M°CG°LXII0 A 2. —z<) 35 Ita A 1, A 2, A 3. —aa) Scriba primům ,p' scribere coepit, sed statim sine rasura correxit A 2. — hb) ?Podiebraď A 2. — ™) ,Kostomlať A 2. -™ <*d) ,Bolezlaw' A 2, A 3. — «=) ,Morawiensi' A 2, A 3. — ff) ,WiIlelmi' A 2. *) Cf. Matth. 16, 19. — 2) Quae privilegia intellegantur, vide num. 3 n. 2. 1262 IAN. 21. - 23. NUM. 308, 309. 459 I In nomine sancte et individue trinitatis amen, jj Ottacarus qui et Premizl, dei gratia quin||tus rex Boemorum, dux Austrie et Stirie, marchio Morauie, omnibus in perpetuum. Ut regi regum eterno rex || complaceat« temporalis, inter cetera pietatis opera, quibus eterni regis solium scanditur, principům serenitatis excellentia pervi|[gili debet 5 studio meditari, qualiter piis locis ac viris devotis de bonis temporalibus tauter subveniat, ut a deo retribucionis premium et in gentibus habere valeat nomen bonum. Hinc est, quod notum esse volumus presentibus et futuris, quod nos ad honorem sancti Wencezlai, martiris gloriosi, ac aliorum patronorum Pragensis ecclesie liberalitate solita eidem ecclesie et canonicis eiusdem pro remedio animarum progenitorum nostrorum, ut proinde eorum memoria habeatur, sicut olim 10 serenissimus et precordialis pater noster Wencezlaus, rex Boemorum quartus, mensuram regálem, que chstvirnie vulgariter appellatur, in civitate Pragensi regia liberalitate contulerat,1 ita et nos ob reverentiam dei et beatorum martirum predictorum predictis, ecclesie videlicet et canonicis, in perpetuum eandem concedimus et donamus, statuentes, ut nullus religiosorum aut secularium sive adveniens in civitate eadem in alia mensura emere vel vendere audeat quam in ilia. Quilibet is vero emptor cuiuscumque generis annonam emerit, de qualibet mensura unum obulum Pragensis monete persolvere debet ecclesie ac canonicis prenotatis. Si quis autem in ea solutione negligens extiterit aut rebellis, penam decern solidorum in cameram nostram persolvat, canonicis vero prenotatis quinque solidos reddat pro illata iniuria. Et talem penam in eternum precipimus observari. Ut autem hec serenitatis* nostre donatio ac statutům ratum permaneat et inconvulsum, 20 super eo presentem paginam conscribi et sigillorum nostrorum munimine iussimus roborari. Huius rei testes sunt nobiles viri: Andreas summus camerarius, Iarosius purcravius Pragensis, Zmilo de Litmbuk, Chech iudex, Wokko marsalcus, Hermannus subcamerarius, Olricus purcravius de Loket, Ratmirus de Primda, Diwis dapifer, Zezema de Costo-mlat, Iarozlaus castellanus de Bolezlav, Zdezlaus de Stermberch, Willelmus de Po- 25 debrad, Iencho purcravius Gradicensis, Zmilo purcravius de Velov,c Nezamizl purcravius de Olomuch, Benesius subcamerarius Morauie, Vikardus purcravius de Vranov et alii quam plures. Actum Präge anno Domini M0CC°LX0II°, datum ibidem per manus magistři Arnoldi prothonotarii, XII0 kalendas februarii. Sigillum: Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiae, etc., ducis Austriae etc., in filis sericis rubri 30 et viridis coloris illaesum fere appendet; in margine exteriore inscriptio apparet. Cf. Sigilla num. 1 a, 1 I, 2 I, 3 I. 309. Urbanus IV. papa monasterium in Želiv protegendum suscipit. Viterbii [1262] ian. 23. 35 308. °) ,opIaceať A. — b) Secunda ,eť in scribendo sine rasura ex alia Utiera correcta est A. — c) Ita A. Vide chartám Venceslai I. regis Pragae 1249 sept. 22 dátam (CDB IV, pag. 283 num. 173). 460 NUM. 309, 310. 1262 IAN. 23. - 30. Autographum in membrána scriptum in SAR Třeboň (archivům mon. Siloensis, sign. num. 4) asservatur (A). — Apographum insertům est vidimationi Hilarii de Litoměřice, administra-toris archiepiscopatus Pragensis, in castro Pragensi 1463 mart. 26 datae, cuius vidimationis autographum ibidem (sign. num. 55) asservatur (B). Ed: CDM VII, pag. 764 num. 123 (ex A). 9 Reg: Reg II, pag. 131 num. 344. — Potthast II, pag. 1482 num. 18220. In autographi media parte superiore nota correctoris „cor" una linea deleta, paulo dextrorsus Herum eadem nota apparet; sub charta replicata parte sinistra nota „Rcfíf, in autographi tergo in media parte superiore nota „Crso" legitur; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. io I Urbanus l episcopus, servus servorum dei, dilectis füiis . ,l abbati et conventui monasterii Sylonensis,* Premonstratensis ordinis, Pra||gensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Cum a nobis petitur,... effectum.2 Eapropter ... protectione suscipimus.2 Specialiter autem decimas, terras, possessiones, vineas, domos et alia bona vestra, sicut ea omnia iuste ac pacifice possidetis, vobis et per vos eidem is monasterio auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio commu-nimus, salva in predictis decimis0 moderatione0 concilii generalis.3 Nulli ergo... con-traire.2 Si quis autem ... incursurum.2 Datum Viterbii X kalendas februarii, pontificatus nostri anno primo. Bulla: Urbani IV. papae in filis sericis flavi et rubri coloris illaesa appendet. Cf. Diekamp IV, 20 pag. 530 n. 3, pag. 533, typ. I. 310.+ Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, /aliis titulis omissisj monasterio sancti Georgii Pragae varias libertates concedit. In claustro sancti Georgii [in arce Pragensi] 1262 ian. 30. 25 Charta dubiae fidei in membrána scripta in SÜA Pragae (archivům mon. s. Georgii Pragae, sign. L IV ŘB sv. Jiří num. 9) asservatur (A). Ed: Hammerschmid, Historia monasteriorum s. Georgii in Castro Pragensi, pag. 34 § 10. — Raymund von der hl. Elisabeth, pag. 431 (fortasse ex A; cum translatione in linguam Germanicam). — Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 456 num. 17 (ex A). 30 Reg: Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 613. — Böhmer, Add. sec, pag. 438 num. 143. — Reg II, pag. 131 num. 345. — Schramm, Regesten, pag. 78 (num. 1). — Horčička, Urkundenbuch, pag. 2 num. 8. 309. ") IIa A. — bb) ,-s modera-' in loco raso scriptum est A. l) Marsilio. — 2) Vide CDB II, pag. 161 num. 173. — 3) Beer. Greg. IX., 3. 30. 34 (Friedberg 35 //, col. 568). 1262 IAN. 30. NUM. 310. 461 Lit: Novotný I. 4, pag. 370 (scriba Emmerammus). — Vaněček, Studie o imunitě, pag. 28, 32, 45, 58.— Vaněček, Základy III, pag. 23 (rei deliberatio). — Fiala, Kancelář, pag. 175 (scribam Emmerammum destinatarii proprium esse recte putat), pag. 207 fsanctio chartae). — Dušková, dva zvláštní případy, pag. 106 ss (origo diplomatica chartae). — Šebánek, Urkun-5 denwesen, pag. 388—389. — Dušková, Urkundenwesen, pag. 336. In tergo chartae manu saec. XVI. scriptum est: „Tento majestát [zapsán jest] do kněh žlutejch".1 Scriba: P II 49 = destinatarii proprius, fortasse Emmerammus scriba. Exempla script, num. 1 a, 30. ll> Dictator: destinatarii proprius, qui ex charlis ecclesiae Wissegradensis usus est: a) charta Friderici, ducis Bohemiae, s. I. 1187 mai 2 data (CDB I, pag. 288 num. 317), quae signo I et typis minoribus exprimuntur; b) charta spuria Vratislai, regis Bohemiae, s. d. (CDB I, pag. 371 (388) num. 387, seu ex B 1, seu B 2, seu C), quae signo II et typis minoribus exprimuntur. In charta titulus Přemysli Otakaři minus recte inducitur et in formula dati per manus contra 15 usum cancellariae regiae Ires datarii nominantur. Quam ob rem charta apud destinatarium sine ulla dubitatione orta est, aut eodem tempore, ut in temporis notae formula dicitur, aut, quod verisimilius est, paulo post. In altero casu charta autographi instar videtur esse (vide etiam notam a—a). Sic, ut hic legitur, charta iam ante 1271 oct. 16 (num. 644) exstitit. Eodem enim anno et die argumentům eius in cancellaria regia confirmalum est cum correctionibus stilisticis 20 a protonotario magistro Henrico factis. Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Praga, monasterium s. Georgii (A). : In nomine sancte et individue trinitatis amen. • Nosa Otthakarus qui et PremizI, dei gratia quintus Boemorum rex. Dum intra nos |[ viciniora saluti cogi- taremus, felices nos fore existimavimus, e t si apud presentem ecclesie* statum nostri memoriam 25 in benedictione reliquissemus et future societatis eius beatam obtinuissemus porcionem. Hinc |j est, quod ecclesiam sancti Georgii Prage in castro specialiter pro remedio anime nostre ac karorum nostrorum animabus exaltare intendimus. Et quidem primum ea, que ad pacem iam dicte ecclesie || statuimus, rata esse volumus, scilicet, ut amputatis omnium* vexacio-nibus potestatum tantummodo ad nostrum iudicium respectum habeant. In possessionibus 30 vero suis datis et dandis ubique pacem flrmam obtineant. Ceterum et hanc devocionis nostre donationem novam addimus huic beatissimi Georgii martyris ecclesie, ut omnis acquisicio, que provenire solet in istis: zuuod, narok, et quod vulgo dicitur hlaua, super omnes homines, ubicumque fuerint, pertinentes ecclesie, damus in usum domine abbatisse et congregationi ipsius nunc et in perpetuum. Insuper de eo, quod dicitur nochleh seu narez, homines eius- 35 dem ecclesie liberamus. Si quis vero ex hominibus ecclesie supplicio capitis dampnatus fuerit, possessio quidem eius ecclesie, capud& cedat laqueo. Vendicio seu collecta generalis, si quando fuerit super homines ecclesie, abbatisse et congregationi eius sit nunc et in sempiternum. Permutationes eciam villarum pro commodo eiusdem monasterii factas, videlicet Polepi, Pzari, Radcice, Bauorouice loco Craslouice, Vitici, Lubmouici, Podhore cum 40 omnibus appendiciis ratas habemus et ab aliis volumus inviolabiliter observari. Prete-rea loco silve Hosyn, quam occasione venationis felicis recordationis pater noster2 ad usus suos retinuerat, eidem collegio silvas Rohozni et Budineh assignamus perpetuo 462 NUM. 310. 1262 IAN. 30. possidendas. Ad hec areas, quec in suburbio Pragensi cum aqua et duabus insulis sitas, cum Nova civitas plantaretur,3 per cives eiusdem civitatis indebite fuerant occu-pata,& cum plenitudine favoris nostri ecclesie restituimus supradicte. Deinde omnia iura, que tempore antecessorum nostrorum predicta ecclesia habuit per civitates et fora provincialia, quoquomodo recesserint adá eadem,* utpote Prage nonum forum, r. Lutomerich in theloneo nona septimana, Vzt nona septimana in theloneo, Zlany nonum forum, Domasilich nona septimana, Netholich nonum forum, Prahatich nonum forum cum theloneo eidem ecclesie sine contradictione qualibet ex integro dignum duximus (II) restauranda. Ad huius igitur laudabilis nostri operis* memorati confirmationem testimonium adhibuimus venerabilis patris nostri domini Iohannis, Pragensis episcopi, necnon et alio- io rum prelatorum, quorum nomina subsequently, qui auctoritate dei et beatorum Petri et Pauli, principům apostolorum, et sanctorum martyrům Georgii, Viti, Wencezlay atque Adalberti necnon et omnium sanctorum* sub anathematis vinculo quoslibet nostre institutionis qualicumque modo immutatores seu destructores forte emersuros cum ceteris membris dyaboly innodatos condempnaverunt, amen. Si quis autem huic donationi obviare vel calumpniose 15 earn interpretari voluerit, pro singulis capitulis solvat decern libras auri, medietatem nostro fisco, reliquam medietatem ecclesie sancti Georgii assignando, privilegio nichi-lominus in sua firmitate manente. Huius rei testes sunt: Iohannesß Pragensis episcopus, Martinus abbas Breunouensis, lacobus prepositus Pragensis, Vitus decanus Pragensis, Radozlaus archidyaconus Pragensis, Priznoborius scolasticus Pragensis, Iohannes abbas 20 S[trahowiensis],e Englbertus decanus Wisegradensis, Iarosius burchravius Pragensis, Andreas camerarius regis, Checho summus iudex, Sdyzlaus marsalcus, Hermannus sub-camerarius, Dyuis dapifer, Vlricus pincerna, Wilhelmus de Poděbrad, Csstibor Hlaua, Sdezlaus filius Dyuini, Ratmyrus filius Ratmiri, Zrnilo filius Heynrici, Beneš filius Wocconis, Paulik filius Humpreht, Wolkmarus camerarius regine, Domazlaus dapifer 25 regine, Hyrcho pincerna regine, Prikos et Dynepr filii Pribyzlay et alii quam plures. Acta sunt hec in claustro sancti Georgii anno dominice incarnationis M0CC°LX° 11°, indictione quinta, III0 kalendas februarii, data per manus Wylhelmi et Arnoldi prothonotariorum atque Emmerammi scriptoris. Sigillum: Otakaři siue Přemysli, regis Bohemiae, etc., ducis Austriae etc., in filis sericis flaui 30 et rubri coloris paulum laesum, sed nunc conseruatum, dextrorsus appendet; in margine exte-riore inscriptio apparet. Cf. Sigilla num. 1 a, 1 I, 2 I, 3 I. 310.+ a") A litteris ,os' usque ad litteram ,V in primo testium nomine atramento obscuriore scriptum est A. — ») Ita A. —c) Vocem ,que', in A post ,areas' collocatam, demum post vocem ,sitas' exspectas. — *■*) Cum punctis reclamationis atramento clariore super tinea additum est A. — ') 35 Quod uncis clauditur, cum membrána destructa periit A. *) In tabulis terrae apographum chartae inveniri non potest. — 2) Venceslaus I. — z) Anno 1257; cf. FRB II, pag. 298. 1262 FEBR. 6. NUM. 311. 463 311. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, capitulo Pataviensis ecclesiae controversia eius sopita ius patronatus ecclesiae in Nieder-hollabrunn confert. [PragaeJ1 1262 febr. 6. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Monacensi (sign. HU Passau 118) asservatur (A). Ed: MB XXIX. 2, pag. 439 num. 65 (ex A, cum sigilli descriptione). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 438 num. 145. — Reg II, pag. 133 num. 347. Lit: Fichtenau, Die Kanzlei, pag. 245 et n. 26 (rei deliberatio). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 373 ss. In tergo chartae manu saec. XIII. ex. aut XIV. in. scriptum est: „Regis Otakeri de ecclesia in Holabrunn". Scriba: P II 35 = cancellariae regiae proprius, fortasse Gaudentius capellanus. Cf. Exempla script, num. 1 a, 14. Dictator: cancellariae regiae propius, fortasse Gaudentius capellanus, qui vestigia stili cancellariae (magistři Arnoldi protonotarii) praebet. Vide: II. 1 a, P. O. II., Gaudentius ... capellani (L). Otakarus, dei gratia rex Boemie, Austrie, Styrie dux et marchyo Morauie, honorabilibus viris..2 preposito, ..3 decano..« totique capitulo Patauiensis ecclesie salutem in omnium salutari. || Cum super ecclesia de Holabrunn, Patauiensis dyocesis, inter nos et vos controversia dudum fuerit agitata, propter quam periculum animarum et scandalum exortum a nonnullis dubitatur, quare pro remedio anime || nostre in posterům volentes nobis et vobis salubriter providere, moti quadam pietate, quod dilectum cappellanum nostrum Thobyam, canonicum Pragensem, in vestrum recepistis canonicum et in fratrem, conferentes sibi ]| ecclesiam Patauie parrochialem sancti Pauli vacantem pleno iure, prebendam etiam in ecclesia vestra, dum presens fuerit, secundum consuetudinem ipsius ecclesie hactenus observatam, assignare volentes, quicquid iuris videbamur habere vel habuimus ratione iuris patronatus in dicta ecclesia de Holabrunn, conferimus vobis et ecclesie Patauiensi in perpetuum obtinendum. Et ne aliquod vobis exinde dubium generetur, eandem donationem fac-tam a nobis et resignationem iuris nostri, si quod nobis competebat in ea, huic Iittere inseri fecimus pro testimonio sigillorum nostrorum munimine roborantes. Acta sunt hec presentibus reverendis patribus in Christo ac dominis Brvnone Olomuzensi ac Iohanne Pragensi episcopis, Iacobo preposito, Vito decano, Prisnoborio scolastico, Pragensibus, item Engelberto decano, Friderico scolastico, Bartholomeo custode, Wisgradensibus, Pragensis dyocesis, item Nicolao, Gaudentio capellanis curie nostre; item nobilibus nostris; Andrea camerario, Gerossio castellano Pragensi, Chechone0 464 NUM. 311, 312. 1262 FEBR. 6. iudice provinciale,a Hermanno subcamerario, Stiborio burcgravio de Glaz,c Rathmiro burcgravio de Phrinberhc, Wilhalmo de Povdebra, Benisio burchgravio Znoyrnensi, Ienzone de Doblin et aliis quam pluribus Boemie, Austrie, Styrie et Morauie nostris nobilibus. Datum per manus magistrorum Wilhelmi,* prothonotariorum nos- trorum, et Arnoldi* anno Domini millesimo ducentesimo sexagesimo secundo, octavo idus februarii. Sigillum: Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiae, etc., ducis Austriae etc., e cera uiridis coloris in filis sericis flavi et rubri coloris illaesum fere appendet; in margine exteriore inscriptio apparet. Cf. Sigilla num. 1 a, 1 I, 2 I, 3 I. 312. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, ecclesiae Pataviensi confirmat Bertholdům, quondam episcopum Pataviensem, ecclesiam in Niederhollabrunn cum iure patronatus a feudo regis excepisse et capitulo Pataviensi contulisse. Pragae 1262 febr. 6. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Monacensi (sign. DKU Passau 68) asservatur (A). Ed: MB XXIX. 2, pag. 440 num. 66 (ex A, cum descriplione sigilli). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 438 num. 144. — Reg II, pag. 132 num. 346. Lit: Šebánek-Dušková, Panovnická a biskupská listina, pag. 95 n. 15 (scriba chartae). — Še- bánek, Urkundenwesen, pag. 378—379. In tergo chartae manu saec. XIII. scriptum est: „Privilegium super Holábrunne". Scriba: P II 50 = cancellariae regiae proprius, qui ad circulum diplomaticum ecclesiae Pra~ gensis pertinebat. Exempla script, num. 1 a, 31. Dictator: cancellariae regiae proprius, qui vestigia stili cancellariae (magistři Arnoldi protono-tarii) praebet. Quia equestris pars sigilli eo typario respondet, quo Přemysl Otakarus quidem eodem anno, sed mense iul. demum uti coepit (vide num. 343), concludendum est chartae sigillum postea appensum esse. Vide: II. 1 a, P. O. II., Gaudentius ... capellani (M). : In nomine sancte et individue trinitatis amen. • Nos Otacharus, dei gracia rex Boemorum || quintus, Austrie, Stirie dux marchioque Morauie, omnibus presentem litteram inspecturis ad rei memoriam sempiternam. Cum hanc sibi nobilitas quodamodo* legem ponat, ut donationes ecclesiis || et personis ecclesiasticis a se 311. °) Ita A. — b) Prima littera ,h' ex ,ef correcta est A. —c) Voci uncus superponitur in A. — *■*) Ita A. l) Charta ibidem atque charta num. 312 eodem die data edita est. — 2) Meingoto. — 3) Popponi. 1262 FEBR. 6. NUM. 312. 465 factas ratas habeat et ut certum beneficiis nichil estimet se fecisse, nos recolentes, quod, cum bone memorie Berhtoldus, quondam Patauiensis episcopus,1 de consensu nostro, consiliariorum et fidelium || nostrorum Austrie informato, antequam ab ipso Berhtoldo, pie recordacionis episcopo, nomine Patauiensis ecclesie bonis, quocumque censeantur nomine, que antecessores nostri, duces Austrie, in eadem terra habebant, essemus feodaliter honorati, excipiens ab eodem feodo ecclesiam in Holabrvnn cum iure patronatus, cum omnibus suis attinenciis, nobis consencientibus et approbantibus, capitulo Patauiensi in subsidium prebendale, precipue tamen ob reverenciam gloriose genitricis dei Marie et prothomartyris Stephani, ad augmentům divini obsequii et nichiiominus cultush dei, nec non ob augmentům salutis nostre et ob remedium ani-marum progenitorum et successorum nostrorum possidendam perpetuo contulit pleno iure; et licet nos moniti quibusdam racionibus, quas posthac minus legitimas invenimus, ad dictam ecclesiam presentaverimus primo dilectum nostrum magistrům Arnoldům, curie nostre notarium, deinde dominům Thobyam, Pragensem canonicum; quia tamen neuter predictorum in dicta ecclesia per dyocesanum episcopum, ad quern investitura pertinet, fuerit institutus, possessionem quietam poterat adipisci impe-tente ipsos capitulo supradicto et coram iudicibus sedis apostolice evocante, propter quod etiam dicti fideles nostri, conscienciis suis cavere curantes, cesserunt ecclesie memorate donacionem predictam prec prefatum episcopum factam, super qua etiam lit' eras nostras2 recognoscimus nos antea dedisse, ratam et gratam habemus et presenti-bus litteris in augmentům eterni roboris confirmamus et sub interminacione divini iuditii inhibemus firmiter et districte, ne quis successorum nostrorum vel fidelium contra donationem huiusmodi venire audeat, vel earn quomodolibet infringere, seu etiam inpugnare. Ad hoc etiam specialiter obligamus nostros successores et heredes, in quantum possumus, sub malediccione regia seu paterna et predicta pena, maxime cum pia devocio Patauiensis capituli ad hoc faciendum nos inducat, quam nobis curavit in personis dictorum clericorum nostrorum ipsum capitulum exhibere, reci-piendo eos in canonicos et confratres suos, et dictum Tobyam per parrochialem Pataui-ensem ecclesiam honorandum. In cuius rei testimonium presentem litteram sigiilis nostris tradidimus conmunitam testibus, qui presentes fuerunt, nichiiominus subnota-tis, videlicet reverendis in Christo patribus et dominis: Brvnone Olomuncensi ac Iohanne Pragensi episcopis, Iacobo preposito, Vito decano, Prisnobario scolastico, Pragensibus, item Engelberto decano, Friderico scolastico, Bartholomeo custode, Wisgradensibus, Pragensis dyocesis, item Nycolao, Gaudencio capellanis curie nostre; item nobilibus nostris Andrea camerario, Gerossio castellano Pragensi, Chechone iudice provinciali, Hermanno subcamerario, Styborio burchgravio de Glatz, Rathmiro burchgravio de Phringenberch, Wilhelmo de Bovdebra, Beneschio burchgravio Znoy-mensi, Yentzone de Doblin et aliis quam pluribus Boemie, Austrie, Stirie et Morauie nostrarum terrarum nobilibus. Datum Prage per manus magistrorum Wilhelmi et Arnoldi, prothonotariorum nostrorum, anno Domini millesimo CC°LXII, VIII idus februarii, indiccione Va. 466 NUM. 312, 313. 1262 FEBR. 6.-16. Sigillum: Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiae, etc., ducis Austriae etc., e cera minii coloris in filis sericis flavi et rubri coloris illaesum appendet; in margine exteriore inscriptio apparet. Cf. Sigilla num. 1 a, 1 I, 2 II, 3 I. 313. Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, 5 Godefrido, notario et capellano suo, privilegium Přemysli Otakaři I. ecclesiae in Přibysla-vice datum confirmat, tenorem eius insert faciens. Pragae 1262 febr. 16. Versionis Bohemicae apographum confirmationi Johunnis, Bohemiue et Poloniue regis, Pragae 1318 iun. 6 datue (cf. Šebánek in Ed. et Lit. inferius) insertům exsiabat in codice chartaceo 10 saec. XV. ex. „Manuscripta antiquissima" intitulato, fat. 60—61; ex eodem codice unte a. 1571 haec duo folia excisa nunc seorsim in SAR Brunae (archivům cap. Brun., sign. I A 14) asservantur (T 1). — Aliud apographum Bohemicae versionis saec. XVII., quod v. d. Šebánek (vide inferius) adducit, nunc latet (T 2). — Eiusdem versionis T 2 apographum saec. XIX. ex. a v. d. Fr. Zeibert confectum ibidem sub eadem signatura asservutur (T 3). 15 Ed: Šebánek, Listiny přibyslavické, pay. 7-—10 (ex T 1, T 2). Lit: Šebánek, ibidem, pag. 1 ss (translutio partialis in linguam Latinám, historica et diploma-tica deliberutio). —- Šebánek, Urkundenwesen, pag. 379—382. Dictator: Godefridus notarius (hie destinatarius), qui proprietatibus stili Arnoldi protonotarii usus est. 20 In columna sinistra textům T 1 singillatim ad textům T 3 respectum habentes (vide n. a), in columna dextra redinlegrationem typis inclinutis praebemus. Vide: II. 1 a, P. O. II., Gaudentius... capellani (N), 3, Aliae ecclesiae (F). Ve jméno svaté a nerozdílné trojice, otce i syna i ducha svatého amen. Ot[ha-kar]a kterýžto i Přemysl, božie milosti6 pátý král Český, kníže rakúske a štýrský a margrabě [mojravský, všeckým tak živým jakžto živúciemc v budúcich časích tento list nahledají[cím] k věcím paměti věčné. Mezi dániem věcí všelijakým časných královské při velikomocnosti ty velice, kteréž pokoje i užitku kosteluom k polepšení přísluší, svě[dkuov] a písem spra- In nomine sancte et individue trinitatis, patris et filii et spiritus sancti amen. 25 Othacarus qui et Premizl, dei gratia quintus rex Boemorum, dux Austrie et Stirie marchioque Moravie, omnibus tam viventibus quam victuris futuris temporibus hanc pagi-nam inspecturis ad rei memoriam sempi- 30 ternam. Inter donationes rerum quarumcumque temporalium regiam apud maiestatem eas maxime, que pacis et utilitafis ecclesiarum ad meliorationem pertinent, decet testium 33 312. °) Ita A. — b) Prima littera ,u' fere evanuit A- — r) Ita A (,p*' pro ,per'). J) A. 1254 apr. 10 mortuus est. — 2) Charta, cuius origo ante mortem Bertholdi, Pataviensis episcopi (vide n. 1) ponenda est, nunc desideralur. 1262 FEBR. 16. NUM. 313. 467 vedlivostí stvrditi. Odtavadž jest, že my tak živým jak živúciem vě[domo] chceme tohoto psaní svědomím a mocí, že po mnohých a rozličných svád neb válek 5 [o* statku], o svobodách a právích kostela svého v Přibyslavičích Gothfridus, písař a kaplan [náš], k nám přistúpiv, okázal hlavní listy nejjasnějšího děda našeho, Otakara krále, prosíc s ustavič- *o ností k bezpečnosti sobě a svým potomkom a kostelu svému svrchu [řečenému] ty jisté listy obnoviti, kteréžto před námi čisti kázali jsme a neporušené viděli jsme [ne]přetržené ani mazané ani v které 15 jejich stránce poskvrněné rovně v tato slova: Ve jméno svaté a nerozdílné trojice amen. Othakarus etc.1 Protož my následujíce dobrých skuot- 20 kov,6 kterýžto skrze předky naše šťastně staly se a chvalitebně, abychom je našim potomkuom a nasledovníkom zuostavili zjevně k příkladu spasitedlně rozmnožiti raději nežli umenšiti, těch všech věcí, 25 kteréžto božie j sú a předřečené jsú, tak v jmění jakžto v právích jiných zapsaných i svobodách, kterýmižto nadán jest před-řečený kostel v Přibyslavicích, se všemi příslušenstvími k němu, rolí, háji nebo 3« lesy, lukami, vodami, honbami neboli hony, lovy a prostě všemi jinými právy, svobodami a jměními jmenovanými i nejmenovanými, nabytých i nenabytých, kterýmiž kolivěk jmény mohly by jme- 35 novány býti, stvrzené, pevné a neporu-šitedlné zachovati chtíce, dobrú věru naší ustanovujem je a pevně a neporu-šitedlně ode všech zachovati. Chtíce k tomu všelijakú pilností bdie[ti], 40 aby skrze zpozdilost kterých kolivěk prvních poručníkuov neb správcie předře- litterarumque munimine roborari. Hinc est, quod nos tam viventibus quam viduris notum esse volumus huius scripti testimonio et virtute, quod post multos defedus et varias pressuras super bonis, libertatibus et iuribus ecclesie sue in Pribislawicz Godefridus, no-tarius et capellanus noster, accedens ad nostram presentiam exhibuit nobis quas-dam litteras clarissimi avi nostri, Otakaři regis, supplicans indefesse ad tuitionem sibi et suis successoribus et ecdesie sue supradide has litteras renovare, quas in nostra presentia legi iussimus et non aboli-tas, non cancellatas, non abrasas nec in aliqua sui parte viciatas vidimus in omnibus in hec verba: In nomine sancte et individue trinitatis amen. Othakarus etc.1 Nos inquam sequentes bona opera, que per progenitores nostros feliciter laudabili-terque acta sunt, ut ea nostris posteris et sequacibus manifeste in exemplum relin-quamus, salubriter augendi pocius quam minuendi, ea, que dei sunt et predicta sunt, tam in bonis quam in iuribus aliis infrascriptis et in libertatibus, quibus dotata est predicta ecclesia in Pribislawicz cum omnibus ad earn pertinentibus agris, silvis, nemoribus, pratis, aquis, venationibus, piscationibus et generaliter omnibus aliis iuribus, libertatibus, bonis quesitis et inquirendis, habitis et habendis, quocumque nomine censeantur, confirmata, firma et illibata observare volentes, bona fide nostra precipimus eas et firmiter et inviola-biliter ab omnibus observari. Volentes ad ea cum omni diligentia vigilare, ne per negligentiam quorumlibet primorum tutorům vel redorum predicta ecclesia 468 NUM. 313. 1262 FEBR. 16. če[ný] kostel kterak koli nepotratil, přičinivše k tomu naší zvláštní milosti, za našich časuov navrátili jsme s rozmnožením. K kteréžto svědomí paměti a bezpečnosti tento list s po[de]psanými světky napsati a našeho majestátu pečetí přivěšením rozkázali jsme utvr[diti] nahoře řečenému Gothfridovi, písaři a kaplanu našemu, a jeho potomkuom spolu i kostelu řečenému v Přibyslaviciech věčnému k utvrzení. Jména svědkuov jsú tato: Jakub probošt prasky, Hebrardus probošt olomúcký, Bartholoměj custos vyšehradský, Bohuslav ka[no]vník olomúcký, Zacharias převor tehda z Prahy a Henrich zákona svatého Dominica brat[ří]; item kaplanové dvoru našeho: Gaudencius, Mikuláš, Heberhardus, Conrad, Jordán, Herr[at] z Olomúce písařie; item rytíři: Idik a synové jeho Veseborius a Hraviše bratřie, Vi[char]dus z Tirnavy, Ješek, Jenčko z Doblína, Zrnil bratr Boskonis, Beneš a Milota bratřie, Zrnil z Bieltové, Dittrich komorník vítovský, Beznata nositel jídla moravský, Draho[slav], Kuna maršálek moravský, Bohuše a Heřman bratří synové Cirhovi, Luclav, item Na-cerath, Rubinus Čechové a jiní mnozí. Staly jsú se ty věci léta od narození ÍPájně tisícého CC°LXII°, Čtenie [pátého],6 dán v Praze skrze ruce Viléma a Arnolda mistruov, tehda písařuov na-šiech, XIIII kalend března měsíce, korunovanie našeho léta prvního. quodque amitteret, adicientes nostram gra-tiam speciálem, nostris temporibus cum augmento reddidimus. In cuius rei testimonium, memoriam et 5 cautelam presens instrumentum cum sub-notatis testibus inde conscribi et sigillorum nostrorum appensione mandavimus robo-rari supradicto Godefrido, notario et capei-lano nostro, eiusque successoribus et eccle- 10 sie dicte in Pribislawicz ad perpetuam firmitatem. Hec sunt testium nomina: Iacobus prepositus Pragensis, Herbordus prepositus Olomucensis, Bartholomeus custos Wissegradensis, Bohuslaus canonicus 15 Olomucensis, Zacharias prior tunc de Praga et Henricus ordinis sancti Dominici fratres; item capellani curie nostre: Gaudencius, Nicolaus, Eberhardus, Conradus, Iorda-nus, fíerrat de Olomuc scribe; item milites: 20 Idik et filii eius Wseborius et Grabisse fratres, Wichardus de Tyrna, Iesco, Ienco de Doblin, Zrnil frater Bosconis, Benessius et Milota fratres, Zrnil de Bilkowe, Dittri-cus camerarius Betoviensis, Bznata dapifer 25 Moravie, Drahoslaus, Cuna marscalcus Moravie, Bohusse et Hartmannus fratres filii Cirhonis, Ludzlaus, item Naczeradus, Rubinus Boemi et alii mulit Acta sunt hec anno ab incarnatione Domini 30 millesimo CC°LXII°, indictione quinta, datum Prage per manus magistrorum Wilhelmi et Arnoldi, tunc notariorum nostrorum, XIIII0 kalendas marcii, corona tionis nostre anno primo. as 313. <*) Quae hic et inferius uncis clauduntur, cum charta destructa perierunt in T 1 et secundum T 3 supplentur. — b) Ita TI. — f) ,/ivícienť TI. — a) In T 1 loco ,0' seu ,yf seu ,\' legi potest. — e) Numerus indictionis deesi in T 1. *) Sequitur tenor privilegii Přemysli Otakaři I, in Hulín a. 1214 Jeronymo, capellano regis et parochiano in Přibyslavice, dati. (Cf. Šebánek in Ed. et Lit. superius). 1262 CCA F1ÍIJR. 16. NUM. 314. 469 314. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, monasterio in Marienthal emptionem decern mansorum in villa Reichenau confirmat, quos ab omnibus servitiis absolvit. Prague 1262 {cca febr. 16J.1 Autographum in membrána scriptum, quod in archiuo monasterii in Marienthal (sign. num. 12) asservabatur, secundi belli calamitatibus deletum est (A).3 Imago phototypica: Oppell, Stammtafeln. Reg: Reg II, pag. 154 num. 401. — CDS VII. 2, pag. 107 num. 1107. — Doehler, Urkk. d. Kl. St. Marienthal, pag. 21 num. 12 (ex A). — Prochno, Regesten, pag. 95 num. 28 (ex A). — Kobuch, Die gegenwärtige Überlieferung, pag. 11 num. 10 (ad a. 1262). Lit: Kobuch, Dochováni listin, pag. 723 (chartae status). Scriba: P II 51 = destinalarii proprius fortasse. Exempla script, num. 1 a, 32. Dictator: destinatarii proprius. Vide: II. 1 a, P. O. II. Nos Othakarus, dei gracia Boemorum rex quintus, dux Austrie et [| Stirie ac marchio Moravie, universis hanc literám inspecturis cupimus || esse notum, quod nos ob reverendám Ihesu Christi et eius matris, Vir||ginis gloriose, abbatisse et conventui de Siuirdsdorph decern mansos, quos comparaverunt in Richinowe, contra Wernerum militem, dictum de Opal, auctoritate regia confirmamus et damus eosdem mansos omnibus serviciis absolutis, que nobis abinde debebantur, perpetue libertati. Testamur eciam, quod idem Wernerus predictos mansos ab omni impeticione promisit absolvere conventui memorato. In cuius rei testimonium" presentes literas sigillorum nostrorum munimine fecimus roborari. Testes huius rei sunt: Benessius camerarius Moravie quondam, frater Lvdewicus commendator domus Theuthonice per Boemiam et Mo-raviam, Qualo de Sithauia, Conradus burchravius0 de Ronowe, Lutoldus de Nemans, Albertus de Guzch et alii quamplures. Actum anno Domini M°C0C0LXII°, datum Präge per manům magistři Arnoldi, nostre curie prothonotarii. Sigillum: teste v. d. Prochno in filis sericis rubri, albi et viridis coloris appendebat; teste v. d. Doehler valde laesum erut. 314. °) ,testioiu' A. — Ď) Secunda littera ,r' ex ,a' corr. est A. x) Charta nota mensis et diei caret; ob earn rem quod in formula intitulationis Přemysl Otakarus II. titulo „quintus rex" nominatur, quo lantum anno 1262 ineunte usus est, chartám ultimam ex eis, quae staiim post coronationem eiusdem regis Prague editae sunt, ponimus. — 2) Imaginem pholo-typicam huius chartae in opere Oppelli (vide inferius) exslare nobis communicuvit et imaginem eius benignissime ad nos misit v. d. M. Kobuch, procurator archivi Dresdensis. 470 NUM. 315. 1262 MART. 5. 315. Bruno, episcopus Olomucensis, villam Biskupice iuxta Jevíčko sitam ad corpus praebendae in ecclesia Olomucensi pertinere debere decernit. In Olomouc 1262 mart. 5. Autographum in membrána scriplum in SAR Olomouc (archivům cap., sign. A I a 25) asservatur (A). Ed: CDM 111, pag. 328 num. 332 (ex A). Reg: Reg II, pag. 136 num. 351. Lil: KK, pag. 294. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 369 n. 347. In autographi tergo manu saec. XIV.—XV. scriplum est: „Super Biskupicz [iuxta Gewiczko (?)], non valet, quia permutacio facta est ab Iohanne, marchione Moravie, pro villa Tyncz prope Olomuz". Scriba: B 1 = Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script, num. 2 b, 4. Dictator: Conradus, notarius episcopi. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (CC), Conradus notarius (P), 3, Olomouc, ecclesia capitutaris (L). Nos Bruno, dei gratia Olomucensis episcopus, notum esse cupimus presentium inspec||toribus universis, quod villa Biscopiz sita iuxta Ghewitz, que ad mensam specta||bat episcopalem, in cuius nos adhuc possessione sumus, debet ex ordinatione nostra et [| capituli nostri post mortem Ottonis de Aldenburch, Olomucensis canonici,1 sive post cessionem aut resignationem suam ad corpus prebende in eadem Olomucensi ecclesia perpetuo pertinere, nam villa Mertiniz prius pertinens ad prebende corpus, quam de consensu capituli nostri Cremeserensi contulimus ecclesie pro eadem villa Biscopiz, est in permutatione recepta. In cuius rei testimonium et memoriam sempi-ternama presentem paginam inde conscribi et sigilli nostri iussimus munimine robo-rari. Actum et datum Olomuz III nonas marcii, anno Domini M0CC°LX°II presentibus Bartholomeo decano, Herbordo preposito, magistro Stephano archidiacono Olomucensi, Symone custode, Heydolfo archidiacono Znoemensi et aliis quampluribus canonicis Olomucensibus. Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis, in scidula membranacea paulum laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12. 315. °) Scriba primum post ,te' primam hastam litterae ,n' scripsit, quam in scribendo sine rasura in ,ť correxit A. x) Obitus eius incertus est. 1262 MART. 29. NUM. 316. 471 316. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, Iudaeis in regno suo constitutis iura expresse nominata observanda statuit. Prague, Viennae 12[62 J1 mart. 29. Apographum exstat in confirmation?. Karoli IV., Romanorum imperatoris, in castro Donau-stauf 1356 sept. 30 (Reg VI, pag. 253 num. 456) data, cuius confirmations apographum saec. XIV. ex. seu XV. in. in cod. mnscro chart. „Liber formarum Zacensis" appellato in OA Žatec (archivům civitatis Žatec, sign. 16 b 1) asservatur, fol. 90»—93 (B). — Aliud apographum in eadem confirmatione exstat in mnscro saec. XV. „Liber membranaceus" diclo in archivo civitatis Pragensis num. 1864 (Čelakovský, Soupis rkpsü num. 1) asservato, fol. 259—261 (C). — Aliud apographum denique in eadem confirmatione exstat in mnscro eiusdem saec. „Liber chartaceus" dicto in eodem archivo num. 1865 (Čelakovský, ibidem num. 2) asservato, fol. 138»—141« (D). Ed: Rössler, Dus Altprager Stadtrecht, pag. 180 num. 6j2 (ex C, ad a. 1253). — CIB I, pag. 134 num. 45 B (ex C, textu e privilegio Přemysli Otakaři II. Iudaeis Brunensibus dato Brunae 1268 aug. 23 (vide inferius) completo, ad a. 1254). — CIM I, pag. 5 num. 3 (ex C, D, ada. 1254).* —■ Köpl, Urkundenbuch der Stadt Budweis in B., pag. 66 num. 10112 (ex C, ad a. 1261—64). — Bondy-Dvorský, K historii žida I, pag. 15 num. 24 (ex CIM, ad a. 1254). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. XXXVs. num. (ad a. 1253). — Reg II, pag. 7 num. 17 (ad a. 1254). — Aronius-Dresdner, Regesten, pag. 255 num. 597 (ad a. 1254). — Katzerowsky, Ein Formelbuch, pag. 6 num. 2 (ex B, ad a. 1254). —- Bretholz, Quellen zur Gesch. der Juden in Mähren, pag. 3 num. 5 (ad a. 1254). Lit: Bondy-Dvorský, K historii židů I, pag. 15 (Iranslatio in linguam Bohemicam). —- Šusta, Dvě knihy I, pag. 63 n. 1 (chartám ad a. 1264 ponit). — Šebánek, K otázce studia silesiak, pag. 13 (comparatio cum privilegiis Iudaeis in Polonia destinatis). — Fiala, Kancelář, pag. 192. — Husa, Naše národní minulost v dokumentech, pag. 38 (translatio in linguam Bohemicam). — BUB II, pag. 283 ad num. 430 (comparatio cum privilegio Friderici II.). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 333 n. 169, pag. 335. Dictator: magister Arnoldus, qui charta Přemysli Otakaři II. apud Krems 1255 mart. 8 (num. 41+) data usus est continuo usque ad arliculum 30; articulus 31 chartae num. 41+ hie deest et articulus 32 eiusdem chartae arliculo 31 huius chartae respondet. Quae e charta num. 41+ sumpta sunt, typis minoribus exprimunfur. Articulus 32 hie additus etiam in charta Přemysli Otakaři II. Brunae 1268 aug. 23 (num. 566) data, quae textům horům statutorum repetit, invenitur. In omnibus manuscriptis supradictis charta notam anni 1254 habet; qui annus etiam in pluri-mis editionibus et in operibus lilterarum affertur. Sunt autem, in quibus per errorem viri docti Böhmer etiam annus 1253 afferalur, at haud rede, ul Šusta primus animadvertit (vide superius) atque chartám decern annis post confedam esse coniecit. Condiciones chartae conficiendae v. d. Šebánek perspexit et chartám anno 1262 his argumentis fultus inseruit: 1) Titulus Přemysli, quo annis 1262—1269 Uli consuevit, rede adhibetur. 2) Chartae partes quasdam ex antiquiore charta reeeptas et stilum confinem stilo protonotarii Arnoldi, cuius nomen in dati per manus formula etiam affertur, intuentes chartám aut ad annum 1262 aut 1263 ponere possumus. 3) Quod martio anni 1263 exeunte Přemysl in Bohemia morabatur, solummodo annus 1262 terminus chartae conficiendae putandus est. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (SS), 6, De chartae apudludaeos usu(C). 472 NUM. 316. 1262 MART. 29. In nomine sancte et individue trinitatis amen. Nos Otakarus," dei gracia rex Boemie, dux Austrie et Styrie6 et marchioc Morauie,c omnibus in perpetuum. Quoniam uniuscuiusque condicionis homines in nostro dominio commorantes volumus gracie et benivolencie nostre* participes inveniri, universis ludeis in regno nostro et dominio con-stitutis hec iura statuimus inviolabiliter observari: 5 [I] Primum quidem statuimus, ut pro pecuniae mobili aut pro re immobile aut in causa criminali, que tangit personam aut res Iudei, nullus Christianus* contra ludeum nisi cum Christia-no et Iudeo in testimonium admittatur. J2] Item si Christianus ludeum impetit asserens, quod ei pignora sua obligaverit, et Iudeus hoc diffltetur,ft si Christianus Iudei simplici verbo fidem noluerit* adhibere, Iudeus iurando super 10 equivalentefc sibi oblato' suam intencionem probabit et transeatOT absolutus. [3j Item si Christianus obligaverit pignus" Iudeo™ affirmans, quod Iudeo" pro minori pecu-nia° v obligaverit, quam Iudeus confiteatur, iurabit Iudeus super pignore sibi obligato, et quod iurando probaverit, Christianus ei solvere non8 recuset.*7 [4] Item si Iudeus Ghristiano testibus non assumptisr dicat se pignus mutuasse,s et ille 15 negaverit, super hoc Christianus solius sui iuramento se expurget. [5] Et Iudeus recipere poterit pignoris* nomine omnia, que sibi fuerint obligata, quo-cumque nomine vocentur, nulla de hiis requisicione facta, exceptis vestibus sanguinolentis*' et madefactis et sacris vestibus, quas nullatenus acceptabit. [6] Item si Christianus impetiverit ludeum, quod pignus, quod Iudeus habet, ei furtimw* 20 aut per violenciam sit ablatum, Iudeus iuret super illo pignore, quod cum recepit, furtUm'* ablatum vel raptum ignoravit et in suo iuramento implicet, quanto4" sit ei pignus huiusmodi obligatum, et sic expurgacione^ facta Christianus sortem^ et usuras ei persolvet, que*'' tempore medio accreverint.3 [7] Item si aut"J per casum incendii aut per furtum aut per vim res suas cum obligatis 25 sibi pignoribusft2 amiserit et hoc constiterit, et Christianus, qui obligavit, nichilominus eum impetit, Iudeus iuramento proprio se absolvet. [8] Item si Iudei* inter se discordiam moverint aut gwerram, iudex civitatis nostre nullamc! sibi iurisdicionem vendicet in eosdem, setd2 rex aut dux aut summus terre vel regni camerarius judicium exercebit. Si autem"2 reatus vergit in personam, soli regi sive duel hie casus reservabitur 30 iudicandus. [S] Item si Christianus Iudeo vulnus qualecumque inflixerit, reus regi sive duci solvet duodecimo marcas auri sue camere deferendas et vulnerato*2 XIP2 marcas*2 argenti et expensas, quas pro suimet curacione impendent medicine. [10] Item si Christianus ludeum occiderit, digno iudiciofcJ puniatur et omnia rei niobilia 35 et'2 immobilia"*2 in regis sive ducis transeant"2 potestatem. [II] Item si°2 Christianus ludeum ceciderit, ita tamen quod sanguinenW non eflundat, solvatregi vel**7 duci quatuor^2 marcas auri/' percusso seu leso IIIIor sl marcas argenti; si vero pecuniam*2 habere non potUerit,"2 per detruncacionem manus satisfaciat pro comraisso.^2 [12] Item ubicumque Iudeus dominium nostrum transient, nullus ei aliquod impedimen- 40 turn prestabit aut molestiam inferet"'2 nec gravamen; set1*2 si aliquas merces aut alias res duxerit, 1262 MART. 29. NUM. 316. 473 de quibus muta debeat provenire,^ per omnia mutarumzJ loca non nisi debitam solvat mutam, quam solveret unus civium civitatis illius, in qua°2 Iudeus eo tempore commoratur. [13] Item si Iudei iuxta suam consuetudinem aliquem ex mortuis suis aut de civitate ad civitatem, aut de provincia ad provinciam, aut de una terra ad aliam deduxerint,*2 nichil ab eis 5 per mutarios nostros volumus extorqueri; si autem mutarius aliquid extorserit, ut predo, qui vulgaritei rouber dicitur, puniatur. [14] Item si Christianus cimiterium eorum quacumque temeritate dissipaverit aut invase-rit, in forma iudicii moriatur et omnia sua proveniantc2 regis camere sive ducis, quocumque nomine nuncupentur."*2 10 [15] Item si aliquis temerarie iactaverit super scolas Iudeorum, iudici Iudeorum duo*2 talen- ta volumus ut persolvat. [16] Item si Iudeus iudici suo in pena pecuniaria, que wandel dicitur, reus inventus fuerit, non nisi XII denarios solvat ei. [17] Item si Iudeus per edictum sui iudicis vocatus ad iudicium primo et secundo non 15 venerit, pro utraque vice iudici quatuor/2 denarios solvet; si ad tercium edictum non venerit, solvat XXXVl denarios iudici memorato. [18] Item si Iudeus Iudeum vulneraverit, suo iudici in pen am, que wandel dicitur, d u oe2 talent a solvere non recuset. [19] Item statuimus, ut nullus Iudeus" iuret super rodali, preterquam ad nostram presenci-20 am evocatus. [20] Item si Iudeus clam fuerit interemptus, ut per testimonium constare^2 non possit amicis suis,ai qui* eum interem*it, si post inquisicionem factam aliquem suspectum habere ceperi*t, nos Iudeis*2 contra suspectum pugilem volumus exhibere. [21] Item si Christian! alicui Iudee manum iniecerint*2 violentam, manum illorum volu-25 mus detruncari. [22] Item*2 iudex Iudeorum nullam causam ortam inter Iudeos in iudicium deducat, nisi per querimoniam fuerit invitatus. [23] Item si a Iudeo Christianus pignus suum absolvent ita, quod usuras non persol-verit, easdem usuras si infra mensem non dederit, illis usuris accrescant usure. 30 [24] Item nullum in domo Iudei volumus hospitari. [25] Item si Iudeus super possessiones*2 aut litteras magnatum terre pecuniam*1 mutuave-ritj2' et hoc per suas litteras et sigillum probaverit, nos Iudeo hire aliorum pignorum possessions assignabimus obligatas et ei eas contra violenciam defendemus. [26] Item si aliquis vel aliqua puerum Iudei abduxerit, ut fur volumus condem-35 pnetur.™2 [27] Item si Iudeus receperit™2 a Christiano pignus et per spacium anni tenuerit, si pignoris* valor mutuatam"2 pecuniam*1 non excesserit, Iudeus iudici suo pignus demonstrabit et postea vendendi habeat libertatem. Si quod pignus aput Iudeum* diem et annum remanserit, nulli super hoc* postea respondebit. 40 [28] Item volumus, ut nullus Iudeum super solucione pignorum*2 in suo feriali die audeat coartare. 474 NUM. 316. 1262 M AKT. 29. [29] Item quicumque Christianus*2 Iudeo per vim abstulerit pignus suum aut violenciam in domo sua exercuerit, ut«1 dissipator camerer2 nostre*"2 graviter punietur. [30] Item contra Iudeum non nisi in scolis* in iudicio procedatur nobis exceptis, quia eos possumus ad nostram presenciam evocare. [31] Item iuxta constituciones pape Innocencii,*2 sancti patris nostri, distrietius prohi-bemus, ne de cetero Iudei singuli in nostro dominio constituti debeant culpari, quod humano utantur sanguine,*2' cum iuxta preceptum legis ab omni prorsus sangwine^2' se Iudei contineant universi. [32] Item statuimus, quod'2 quidquid*2 Iudeus mutuaverit, sive aurum«2 fuerit, denarii vel argentum, idem ipsi*"2 solvi seu reddi debeat cum usura debita, que accrescit. 10 Et ut omnia, que premissa sunt, perpetue obtineant firmitatis robur, presens instrumentum cum testium annotatione ipsis dedimus cum sigilli nostri caractere™2 pro cautela. Testes vero sunt hii: Benessius camerarius Morawie,^2 Genczo^2 de Doblin, Hartlibus*2 frater suus, Cuno marrescallus«3 de Wewerin,03 Smylo °3 de Brumowe, Ditricus*3 íilius Hrutonis, Bsnata dapifer, Nezamezí3 pincerna, Bohussius^3 filius Chironis/3 is Bohuss»3 de Thassow,*3 Nicolaus frater Bononis,3 Smilo*3 de Welkowe,*3 Ieroscius frater suus, Markwardus'3 Longus, Wichardus"*3 de Tirna,™3 Mylota°3 frater Benescii,*'3 Laczlaus, Hartlebus«3 íilius Wieczene/3 Iohannes de Wscenow,»3 Raczlaus*3 de Herol-ticz, Andreas frater Benescii,"3 Wotczlaus*"3 de Lublich; item servientes: Ratiborius frater Nezamyslmi,wS Vncones de Thassow,x3 ambo Prziedbor^3 et*'3' Ramnizz3 filii 20 Ydiconis, Wilhelmus filius Slauiborii,arf Markwardus0* de Bielkow,ci Wnssik,** Draho-slaus, Wolframus,^ Kaitmarus/* Wilhelmus filius Wolframi,«^ Merklo*4 frater suus, Hersso8'* cognatus Wykardi,*4 Ebrhardus frater suus, Pardicz, Rutschinannus,*4 Be-nez,OT<< Wolez,"^ Schoth et alii quam plures. Actum in Praga anno Domini Mon* CCLXII04 datum Wienne^ per man um nostri prothonotarii^ magistri Arnoldi, 25 IUI0 ri kalendas aprilis. 316. ") ,Ot ta kams' D. — ") ,Stirie' C, D. —cc) ,Morawie marchio' B. — d) Deest C, D. — e) ,pccuia' C, D. — f) ,inmobili' D. — 9) ,Christianorum' C, D; hic et inferius maxima ex parte pro ,Ch' ,C ponilur in C. - - *) ,non confntetur' B. — ř) ,volueriť D. — *) äquivalentem' B. — ') .ablato' B, ,oblata' D. — m) ,transseať D. — n■*) Judeo pignus' B. — °'°) ,pro minori pecunia :iu Iudeo' C, D. — *>) ,pro pccuia' D. — »«) ,debeť B. — r) ,assumtis' D. — *) ,mutasse' B. — ř) .pigneris' C, D. — »'), sagwinoletis' B. — «) ,per furtum' C, D. — ") ,furtim' B, — ») ,quando' B. — *) ,expugnatione' C, ,expungnatione' /). — ») ,sortetur' C, D. — v') ,quo' D. —z) ,accreverunť B. — al) Deest D. — fi) ,pigneribus'C, D,— «') ,ullam'i). - «") ,seď D. — •1),auť D.—/J),XIIcim'C, ,XII* D. — 91) Post vocem Judeo' sequitur C,D, — «) ,XIIcim'C.— «) ,mar' deestinC.- kl) ,iudicis'D. — ") 35 Post vocem,ve\' sequitur D. — ml) ,inmobilia' D. —nl) ,transeať B, ,transseanť D. ■—■<>*) Post vocem ,ali-quis' sequitur D. -01'), sagwinenť B. — p1) ,sive' B. — «*) ,ííll'D.—rí) ,argenti vel auri' D. — *') ,IIIP' C, ,1 III' D. — «) ,pccuiam' D. — ul) ,poteriť C, D. — vt) ,comisso' B, ,omisso' C. — wl) ,inf erreť B, D. — - -xl),sed'C,D.— v1),pervenire' B, D. — zl) ,muteque'B,,mutaque'G\D. — a2),quam'D,—62),de-duxeriť D. — <*),pervenianť B. — d2) ,nunccupetur' D. — e2) JI'C,D. — f2),IIII°r D. — ,conte- 40 staré' C, D. — h2) Judeo' B. —i2) ,inieceriť D. — k2) Post vocem ,sť sequitur B, D. —ls) ,posessiones£ B. — *2') ,mutaveriť B, D. — m2) ,condemnetur' D. — n2) .recepiť D. — oS) ,mutuam' C, D. — p2) ,pig-nerum' /?. — «*),Christianorum'C,D.—*2*2),nostrecamere'B. —í2),innomine'C,D. —s2'),sagwine' 1262 MART. 29. - .'íl. NUM. 316, 317. 475 317. Urbanus IV. papa domum Dominici sepulchri in Zderaz protegendam suscipit. Viterbii [1262] mart. 31. Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům domus Dominici sepulchri r> in Zderaz, sign. L IV R Křb Zderaz num. 12) asservatur (A). Reg: Reg II, pag. 136 num. 352. — Potthast II, pag. 1485 num. 18264. In chartae replicatae parte dextra ,,Aud. t..", sub charta replicata in parte sinistra ,,Rcf" leguntur; in autographi tergo in medio margine superiore inscriptio in duabus lineis exstabat; nunc Utlerae evanuerunt, ut legi non possint. Quae omnia in cancellaria apostolica videntur io esse scripta. In chartae replicatae parte dextra sub nota cancellariae apostolicae notae destinatarii saec. XV. „b i}" et ,,Ra" leguntur. § Urbanus | episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis . preposito et fratribus domus Dominici sepul||chri de Steraz, Pragensis diocesis, salutem et apostolicam bene-dictionem. Iustis petentium... complere.2 Eapropter ... protectione suscipi- ir> mus.2 Specialiter autem terras, vineas, possessiones, domos, prata, nemora et alia bona vestra ... per vos domui vestre auctoritate ... communimus.2 Nulli ergo ... contraire.2 Si quis .. .incursurum.2 Datum0 Viterbii II kalendas aprilis, pontifi- catus nostri anno primo.a Bulla: avulsa el deperdita est. 20 [316.] B. — t2-t2) >ut quitquiď C. — »2) ,auris' D. — »2) .ipse' B. — «*) .carractere' B. — *2) ,Morauie'C,Z). — »*) ,Ienczo' C, D.—**) ,Hartlebus* C, D. — «3) ,marschalcus' C, ,marchsalcus' D. —»3) .Welberin' C, ,Wbowerin* D. — c3) ,Smilo' C, D. — ,Dietricus' C, D. — «3) ,Nezamysl' C, ,Nesamisl* D. Deesl B. —a3) ,Bohussius' C, D, — **) ,Tasow' C.—*3) ,Hymlo' C, ,Himlo' D.—k3) .Belkowe'C, D. —l3) 25 ,Marquardus' D. — ™3) ,Wikardus' C, D. n3) ,Tyrna' C. — °3) .Milota' C, D. — v3) .Benessii' C, .Benessi' D. — *3) .Hartlabus' B. — r3) .Wyetene' C, .Wietene' D. — *3) .Wssczenow' C, D. — *3) .Radslaus' C, D. — *3) .Benessii' G, D. — *3) .Woczlaus' C, D. — «"3) .Nezemazlmi' B. — *3) .Tasow' C, .Tassow' D. —*3) .Przyedlvz'B. —,de' B. —*3) .Radmiz' ( ?) C, .Radinicz' D. — a4) .Slawiborii* C, D. -- »4) .Marquardus' C, D. —cí) .Byelkow' C. ■d4) .Vnssik' C, ,Vnsik* D. — **) .Wolbramus' C, D. 30 *4) .Kaytynarus' C, .Kaytmarus' D. -- a4) .Wolbrami' C, D. — **) ,Mertlo' C, .Merthlo' D. — «) ,Herlo' B. — k4) .Wicardi' C, D. — l4) .Rutschinamius' C, .Ruthschinanius' D. — »»<-**) ,Woless, Wenez' C, .Woloss, Wenez' D. — "-*) .millesimo' C. — °4) .CCLIIII0' B, C, D. — p") .Wyenne' C. — «4) .protonotarii' D. — r4) ,1111' D. *) V/de in apparatu. — 2) Bohemicam versionem chartae, ad quam Čelakovský, CIM I, pag. 35 100 revocat, haud invenire potuimus. —a) Seu in Cunonis seu Bočkonis corrigendum est. 317. aa) Verbis competenter dislentis, ut ultimae duae linear explerentur, scriptum est A. Fortasse Sdizlao. — s) Vide CDB IV, pag. 463 num. 271. 476 NUM. 318. 1262 APR. 1. 318. Smilo de Lichtenburk, baro illustris domini regis Bohemiae, ecclesiam, plebanum et jratres domus [hospitalis s. Mariae] Theutonicorum in [Havlíčkův] Brod, in suam protectionem recipit de decimarum solutione statuens. In Ronovec 1262 apr. 1. 5 Autographum in membrána scriptum in archive- domus Theutonicorum Viennae (sub dato suo) asservatur (A). Reg: Rettenegg, Urkunden des D.O.C. Archivs zu Wien, pag. 103 num. 395 (ex A, cum description sigilli). In tergo chartae manu saec. XIII. — XIV. scriptum est: „Donatio prima domini Zmilonis de 10 Luchtenburk" (K). Scriba: ignotus, fortasse unus e capellanis domini Smilonis inter testes nominatis (Sm 2). Exempla script, num. 4,4. Dictator: ignotus, fortasse idem atque scriba. Affinitatem scripturae stilique cf. in num. 460 et 461. 15 Vide: II. 3, Ordo militum Theutonicorum (M), 4, De chartae apud nobiles usu (KK). Zmilo de Luhtenburc, baro illustris domini regis Bohemie,05 universis fidelibus suis, iudici ac iuratis ceterisque in Brodensi parrochia constitutis || gratiam suam et omne bonum. Cum divina miseratio largitatis sue munificentia nos pre ceteris hominibus in temporalibus, honoribus et in ecclesiasticis || titulis sublimarit, ita quod 20 in quibusdam ecclesiis ius patronatus habemus, decens est ob reverentiam creatoris nos in ipsis ecclesiis ea, que ad patronům pertinent, jj exhercere, presertim ut ipsas ecclesias cum omnibus suis pertineneiis et eorum rectores cum suis consotiis6 et mini-stris in nostram spetialem6 protectionem reeipiamus ac ipsas ecclesias et rectores a quibuslibet iniuriis ac molestiis pro viribus defensemus. Et quoniam Brodensis 25 ecclesia una cum .-1 plebano et fratribus ibidem commorantibusc pre ceteris ecclesiis et plebanis singulárem obtinuit in nostris oculis gratiam et favorem, ipsam ecclesiam et ipsum rectorem et ipsos fratres tam honoris prerogativa quam defensionis presidio ipsis per nos imperciendo fungi volumus ampliori. Quocirca omnibus nostre iurisdic-cionis ad Brodensem parrochiam pertinentibus sub nostre obtentu gratie preeipimus, 30 prout districtius invalemus, ne quis prefate ecclesie rectorem aut suos fratres conso-tiosö aut famulos aut homines ad dotem pertinentes simulque omnia ipsis fratribus in Broden* attinentia presumat aliquo modo molestare aut Brodensi ecclesie aliqua iura parrochialia detrahere, in quorum possessione ipsa ecclesia noscitur exstitisse; scientes, quod quiequit in predicto plebano suisque successoribus et fratribus de domo 35 Theuthonica in Broden* commorantibusc seu cunetis ad sepedictam ecclesiam aut curiam aut domům aut dotem aut fratres spectantibus iniuriose presumptum et actum fuerit, in nostram proculdubio iniuriam et offensam iudicabimus attemptatum 1262 APR. 1. - 9. NUM. 318, 319. 477 taliter, quod pena pecuniaria sive corporali docente, secundum quod ratio iuris expostulat, quilibet possunt addiscere, quam grave sit eos offendere, quos nos per nos et nostros volumus honoráre. Ceterum precipimus, quatinus omnes pretaxate parrochie plebesani, qui plenas decimas non persolvunt, saltem usuales decimas 5 secundum statutům civitatis, de manso videlicet duas mensuras, que vulgariter strichones dicuntur, unam siliginis, alteram avene, persolvant sine diminutione, contra-dictione et tempore conpetenti. Alioquin, si ad nos de non solvenda decima in termino prefixo ab ipso plebano querimonia delata fuerit, neglectores taliter puniemus, qualiter eos, sie nobis nostrum censům solvere negligerent, essemus pecunialiter punituri. io Insuper excommunicationis, suspensionis et interdicti sententias ac alias correctiones ad salutem animarum congruas ab ipso plebano rite latas mandamus a singulis firmiter observari, nolentes, quod propter peccata nocentium, si nostro in territorio malefici foverentur, ira dei deseviat in populum innocentem. Et ut hec rata permaneant a nostris successoribus et heredibus, presentem paginam duximus nostri sigilli muni- 15 mine roborandam cum annotatione testium subscriptorum, qui sunt hii: Vlricus de Noua Domo, Heinricus de Pribizlaus, Hermannus de Richenaw, Volkmarus de Babe-nitz, Albertus de Vren, Prothewinus de Borotzk, Georgius de Genekaw, Wintherus de Bestewin, Iacobus noster capellanus, Heinricus plebanus de Slapans et multi alii tarn clerici quam laici fide digni. Datum Sumerburc anno Domini M°CC°LXII0, 20 kalendas0 aprilis. Sigillum: Smilonis de Lichtenburk in fllis scricis ftavi et rubri colons illaesum fere appendet. Vide Sigilla num. 4, 17IIII.2 319. Anselmus, episcopus Warmiensis, stdis apostolicae legalus, omnibus, qui ecclesiam 25 Olomucensem in certis festivitatibus visitaverint, indulgentias concedit. In Olomouc 1262 apr. 9. Apographum saec. XIV. exstut in Libro privilegiorum membranaceo in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. MK 1) asservato, fol. F 6 (B). — Alterum apographum eiusdem saec. praebet Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis (pars chartacea) in SAR Olomouc (archi-30 vum cap., sign. E I 27) asservatus, pag. 41—42 num. 45 (C). 318. a) ,Boherrť A. — *>) Ita A. — c) ,omorantibus' A. — <*) ,Broď A. — *) Sequitur vox ,eos' punclis suppositis et una linea deleta in A. l) Godefrido. -— 2) Excludere non possumus chartám posterius demum sigillatam esse, nam in charta eiusdem editoris s. I. eodem anno apr. 14 data (vide num. 320) idem sigillum atque in num. 35 288 appendet. 478 NUM. H19, 320. 1262 APH. 9. - 14. Ed: CDM III, pag. 332 num. 337 (ex C). Reg: Woelky-Saage, Codex dipl. Warmiensis II, (teste v. d. Perlbach) num. 522. — Reg II, pag. 136 num. 353. — Perlbach, Preußische Regesien, pag. 184 num. 671. Lit: Lechner, Beiträge zur Frage der Verlässlichkeit des CDM, pag. 145 num. 37 (correcturae lectionum CDM). — KK, pag. 297. Dictator: communi forma indulgentiarum usus est. Vide: II. 3, Olomouc, ecclesia capitularis (M). Anseimus,« miseracione divina Warmiensis episcopus. sedis apostolice legatus, universis Christi fidelibus per civitatem et dyocesim Olomucensem constitutis in salutis auctore salutem. Cupientes, quod ecclesia Olomucensis tamquam mater, que omnes alias in Olomucensi dyocesi excellit ecclesias, congruis omnibus diebus dominicis et festivis frequentetur honoribus et frequentantesft animarum suarum salutem feliciter ibidem auctore Domino consequantur, ad quod Christi fideles indulgentiisc quasi quibusdam allectivis inducere credimus et speramus, nos de omnipotentis dei miseri-cordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi omnibus vere penitentibus et confessis, qui eandem ecclesiam in devocione ac in spiritu humilitatis accesserint diebus dominicis et festivis divine propiciacionis gratiam petituri, quadra-ginta* dies de iniuncta sibi penitentia misericorditer relaxamus presentibus perpetuo robore valituris. Datum Olomucz in die Pasche,e anno Domini millesimo^ du- centesimo sexagesimo secundo/ 320. Smilo de Lichtenburk de consensu uxoris suae Elisabeth monasterio in Zdar [nad Sázavou] villam Bobrůvka possidendam confert. — 1262 apr. 14. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Zdár, sign. A4) asservatur (A). — Apographum praebet codex mnscr. chart, saec. XVII. „Diplomatarium monasterii Zarensis 1252 — 1642" intitulatus, qui in SAR Brunae (archivům mon. in Zdár, sign. 60\7) asservatur, pag. 12 —14 num. 6(B). Ed: Steinbach, pag. 18 num. 7 (ex A). — CDM III, pag. 331 num. 336 (ex A). Reg: Reg II, pag. 136 num. 354. — Šebánek, Archivy, pag. 31 num. 182 (ex A). Lit: KK, pag. 296. — Dušková, česká listina 2, pag. 183 (origo diplomatica chartae). Scriba: fortasse destinatarii proprius. Dictator: destinatarii proprius, cuius stili proprietates etiam in aliis chartis variorum editorům eidem monasterio destinatis occurrunt (vide e. gr. num. 427, num. 578 et num. 852). Vide: II. 3, Zdár (E), 4, De chartae apud nobiles usu (LL). 319. a) ,Anshelmus' C. — b) ,frequententes' C. — c) ,indulgenciis' C. — d) ,XL' C. — e) ,Pasce' C. — ff) ,M°CO>LXir C. 1262 APR. 14. - 20. NUM. 320, 321. 479 Nos Zrnilo, dei gracia dominus de Luhtinburc, universis hoc scriptum inspecturis in perpetuum. Cum in factis mor||talium nichil sit, quod vicissitudinis non subiaceat passioni, caute res digne memoria conmendantur litteris, || ut ex hiis emoluments capiant firmamentům. Hinc est, quod tenore presencium perhenni constare volumus nocioni, quia || divina inspiracione conpuncti de consensu et voluntate uxoris nostre Elizabet et astipulacione heredum nostrorum ad honorem et gloriam dei et intemerate matris eius ex discussa deliberacione villam dietám Cappilbobrowe, quam dicte uxoris nostre de parte libere possedimus, claustro dieto Sar, Cisterciensis ordinis, Pragensis diocesis, cum omnibus suis pertineneiis cultis et incultis, silvis, pratis, pascuis, piscationibus, venationibus perpetuo contulimus possidendam. Ut autem hec nostra donacio inconcussa et stabilis perseveret, litteras has dieto claustro dedimus sigillií> nostri munimine roboratas. Datum anno Domini M°CC0LX0II°, XVIII kalendas maii. Testes huius reic sunt: ipsa* domina Elisabete de Luhtinburc et filius eius Smilo, domina Eufemia fundatrix predicti claustri, filii eiusdem Smilo et Ger-hardus, Buslaus buregravius in Luhtinburc.d Sigillum: Smilonis de Lichtenburk in filis sericis flavi, rubri et viridis coloris quondam ruptum, nunc aptissime correctum appendet. Cf. Sigilla num. 4, 17iII. 321. Urbanus IV. papa matrimonium Přemysli Otakaři II., regis Bohemiae, cum Margareta, quondam Romanorum regina, irritum denuntiat regemque dispensat, ut in matrimonio cum Cunegunde, nepte [BelaeJ, regis Hungariae, contracto remaneat; qua de re eum certiorem facit. Viterbii [1262] apr. 20. Apographum exstat in Urbani IV. registro camerali in archivo secreto Vaticano asservato (Reg. Vat. 27), fot. 58* ep. 1 (R). Ed: CDM III, pag. 332 num. 338 (ex R). — Rodenberg III, pag. 481 num. 518 (ex R). Reg: Palacký, Reise, pag. 38 num. 280 (ex R). — Böhmer, Add. sec, pag. 438 num. 142. — Reg II, pag. 137 num. 355. - Potthast II, pag. 1486 num. 18277. -- Wendrinský, Nachträge, pag. 345 num. 244. — RI V. 1, pag. 1046 num. 5562 d. RI V. 2, pag. 1444 num. 9279. — Guiraud, Les registres I, pag. 64 num. 228 (ex R). Lit: Novotný I. 4, pag. 109 (rei deliberatio). — KK, pag. 298. Cf. num. 362, 363. 320. a) ,o' ex ,n' correctum est A. — '') Secunda littera ,V ex ,V correcta est A. — e) ,r' ex ,s' correctum est A. — dd) Atramento pallidiore scriptum est A. — e) Littera ,s' ex quadam alia littera correcta est A. 480 NUM. 321. 1262 APR. 20. Carissimo in Christo filio Ottocaro, regi Boemie illustri.® Cum summus pontifex... circa quosdam.1 Ex parte siquidem tua fuit propositum coram nobis, quod olim nobilis mulier Margareta, quondam Romanorum regina, in provinciali capitulo fratrum Predicatorum apud Treuerim congregato sollempni voto castitatis emisso, ordinem sororum secundum instituta fratrum predictorum viventium se serva- 5 turam ac obedientiam in manibus H.,2 tunc in Alamania prions provincialis eorundem fratrum Predicatorum, promittens, habitům ibidem religionis assumpsit, et tandem ad monasterium sororum sancti Marci Herbipolensis secundum instituta predicta viventium, cuius curam et regimen prior ipse gerebat, se transferens, per annum et amplius sub eodem habitu in dicto monasterio moram traxit.3 Cum qua postmodum de facto 10 matrimonium contraxisti,4 ei aliquamdiu cohabitans ut uxori. Demum vero tam tu quam dicta nobilis, attendentes, quod non poteratis in prefato matrimonio, quod nullum erat, sine proprie salutis interitu remanere, voluistis abinvicem separari, alterutro ab altero divertente.6 Que quidem omnia in litteris plurium episcoporum illarum partium et predicte nobilis, que propter hoc ad sedem apostolicam certum is nuntium destinavit et alias etiam, existens libera, hoc sponte confessa extitit, conti-nentur.6 Quidam quoque religiosi et alii de dictis partibus, apud sedem existentes eandem, asseruerunt eadem esse vera. Tuque carissimam in Christo filiam nostram Kunigundim, illustrem reginam Boemie, neptem carissimi in Christo filii nostri..,7 regis Vngarie illustris, tibi matrimonialiter copulasti,8 que tibi quarto consanguinitatis 20 et tertio affinitatis gradibus est coniuncta. Cum autem, sicut accepimus, ex persistentia matrimonii taliter inter te ac dictam Kunigundim contracti pax in Vngarie atque Boemie regnis et aliis vicinis provinciis conservetur, ac fideles illarum partium robo-rentur ad resistendum perfidie Tartarorum necnon aliis hostibus fidei Christiane, multorumque liberatio, qui alias subicerentur perpetue servituti, ac plures alie utilita- 25 tes provenire noscantur: nos, hiis et aliis premissis diligenter pensatis, denuntiamus, veris existentibus supradictis, matrimonium, quod, ut predictum est, tu et dicta nobilis contraxistis ad invicem, non tenere, ac tuis et prefati regis apostolicam super hoc gratiam implorantis supplicationibus inclinati, ut non obstante impedimento, quod ex huiusmodi consanguinitate ac affinitate provenit, tu dictaque Kunigundis in 30 predicto matrimonio contracto inter vos possitis licite remanere, vobiscum auctoritate apostolica dispensamus. Nulli ergo etc.,9 nostre denuntiationis et dispensationis etc.9 Si quis autem etc.9 Datum Viterbii XII kalendas maii, anno primo. 321. a) Superscriptio in margine addita est R. *) Vide CDB IV, pag. 134 num. 50. — 2) Hydi. — 3) Cf. RI V. 1, pag. 1044 num. 5553 m. —*) 35 1252 febr. 11 (FRB II, pag. 289). — 5) 1261 oct. 18 regina Margareta exivit de Bohemia versus Austriam (FRB II, pag. 297). — «) Litterae non exstant. — *) Belae. — 8) 1261 oct. 25 (FRB II, ibidem). — ») Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 1262 APR. 22. NUM. 322. 481 322. Urbanus IV. papa ecclesiae Olomucensi privilegium. Přemysli Otakaři I., regis Bohemiae, confirmat tenorem eius inseri faciens. Viterbii [1262J apr. 22. Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum membranaceo in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. MK 1) asservato, fol. J 3—J 5(B).-— Alterum apographum eiusdem saec. praebet Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis membranaceus in SAR Olomouc (archivům cap., sign. E I 27) asservatus, fol. 9V—10» (C). Ed: Richter, Augustini Olom. ep. series, Append., pag. 294 num. 6 (ex C fortasse). — CDM III, pag. 334 num. 339 (ex C). Reg: Reg II, pag. 138 num. 356. — Potthast II, pag. 1486 num. 18278. Lit: Lechner, Beiträge zur Frage der Verlässlichkeit des CDM, pag. 145 (B affert). — Zatschek, Beiträge, pag. 49 (cohaerentia cum confirmatione eiusdem privilegii a Innocentio III. papa Romae 1207 ian. 8 data (CDB II, pag. 57 num. 62) statuitur). — KK, pag. 298. Quae lypis minoribus exprimunlur, e privilegio Přemysli Otakaři I. hic inserto (vide n. 5) recipiuntur. Urbanus episcopus, servus servorum dei, venerabili fratri ..al episcopo et di-lectis filiis, capitulo Olomucensi salutem et apostolicam benedictionem. Iustis pe- tentium... přebere assensum et ... complere.2 Exhibita siquidem nobis vestra peticio continebat, quod clare memorie Premizl,0 rex Boemie, antiqua privilegia ecclesie vestre a progenitoribus suis concessa renovans regia potestate decrevit omneš possessiones eiusdem ecclesie, sive sint in Boemia, sive in Morauia, fore ab omni genere tributorum, vectigalium, collectarum aliarumque omnium exaccionum secularium absolutas; adiciens, ut nullus pro castrorum edificacione velc reedificacione sive0 pro aliqua ingruenti expedicione, secundum quod in predictis antiquis continetur6 privilegiis/ 3 homines eiusdem ecclesie inquie-tare presumat. Cancellariam quoque regiam cum quadam villa et nonnullis proventibus tunc ad eum spectantibus prepositure ipsius ecclesie ac diversas libertates et exempcio-nes secularium exaccionum ecclesie pref ate ac hominibus eius dextera liberali concessit, prout in patentibus litteris ipsius regis confectis exinde ac suo sigillo signatis plenius continetur.4 Nos itaque vestris supplicacionibus inclinati, quod ab eodem rege super premissis provide factum est, ratum et firmum habentes, id auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Tenorem autem litterarum ipsarum de verbo ad verbum presentibus-f fecimus annotari, qui talis est: In nomine sancte et individue trinitatis. Ego Premizl," dei gratia rex Boemorum tercius, etc.5 Nulli ergo ... paginam nostre confirmacionis... contraire.6 Si quis autem ... incursurum.6 Datum Viterbii X° h kalendas maii, pontificatus nostri anno primo. 322. a) Puncti geminati desunt B. — b) ,P' C. — c) ,seuf C. — d) ,si' B. — «-«) ,privilegiis continetur' C. — f) ,plenius' B. — e) ,Premisl' C. — A) ,X' C. 482 NUM. 322, 323. 1262 APK. 22. - 24. 323. Urbanus IV. papa domui Dominici sepulchri in Zderaz liberam sepulturam esse decernit. Viterbii [1262/ apr. 24. Autographum in membrána scriptum in SUA Prague (archivům domus Dominici sepulchri in Zderaz, sign. L IV ŘKřb Zderaz num. 13) asservatur (A). Reg: Reg II, pug. 138 num. 357. — Potthasi II, pag. 1486 num. 18279. In autographi marginis superioris media parte vestigia notarum, quae erasae sunt, videnlur exstare; in chartae replicatae parte dextra „Jo. de Camp", paulo inferius „pro curia"; in autographi tergo in medio margine superiore „Adam cappellanus" leguntur; quue omnia in cuncellaria apostolica videntur esse scripta. In chartae replicatae parte dextra notae destinatarii saec. XV. „Ra" et „C III" leguntur, in autographi tergo manu registratoris destinatarii saec. XIII. scriptum est: „de sepultura" (A). 1 Urbanus g episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis . .* preposito et fratribus domus Dominici sepulcri de Sderaz, || ordinis sancti Augustini, Pragensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Cum a nobis petitur, ... effectum.2 Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris iustis postulationibus grato concurrentes assensu sepulturam ecclesie vestre liberam esse decernimus, ut eorum devotioni et extreme voluntati, qui se illic sepeliri deliberaverint, nisi excommunicati vel inter-dicti aut etiam publice usurarii fuerint, nullus obsistat salvis tarnen canonica iustitia et iure parrochiali illarum ecclesiarum, a quibus mortuorum corpora assumuntur." Nulli ergo ... paginam nostre constitutionis ... contraire.2 Si quis autem ... incursu-rum.2 Datum0 Viterbii VIII kalendas maii, pontificatus nostri anno primo.* Bulla: avulsa et deperdiia est. [322.] ») Brunoni. -- 2) Vide CDB II, pag. 27 num. 30. — ») lam v. d. G. Friedrich in CDB II, pag. 53 n. 1 hoc loco privilegium Vladislui II. ducis [1146 oct. 18—1148 iul. 10J datum (CDB I, pag. 161 num. 157) adducit. — 4) Vide privilegium Přemysli Otukuri I. in Olomouc 1207 dutum (CDB II, pag. 52 num. 59). — 5) Sequitur tenor exemplaris A 1 privilegii in n. 4 udducti (ut iam v. d. Friedrich, pug. 52 in notis introductoriis stutuit) unu cum exceptione: CDB II, pag. 53 n. h vox „collectarum', quam exemplar A. 2 tantum habet, in nostra confirmatione exslat. —s) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 323. ") Secunda littera ,u' in loco raso scripta est A. — bb) Verbis competenler dislentis, ut ultimue duae lineae explerentur, scriptum est A. Fortasse Sdizlao. — 2) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 1262 API*. 25. NUM. 324. 483 324. Urbanus IV. papa domui Dominici sepulchri'in Zderaz indulget, ut ad exhibitionem procurationum vel cuiuscumque subsidii faciendam archiepiscopis vel aliis ecclesiarum praelatis minime teneatur. Viterbii [1262J apr. 25. Autographum in membrána scriptum in SUA Prague (archiuum domus Dominici sepulchri in Zderaz, sign. L IV ŘKřb Zderaz num. 14) asservatur (A). Ed: Dobner, Monumenta IV, pag. 268 num. 82 (ex A, erronee ad a. 1261). Reg: Reg II, pag. 138 num. 358. —- Potthast II, pag. 1486 num. 18280. In autographi marginis superioris angulo dextro nota correctoris „cor" una tinea deleta apparel; in chartae replicatae parte dextra ,,m.p" legilur; in autographi tergo in medio margine superiore inscriptio in duabus lineis exstabat, e qua in altera linea tantum ,,ad in" legi potest, ceterae litterae evanuerunt; quae omnia in cancellaria aposlolica videntur esse scripta. In chartae replicatae parte dextra notae destinatarii propriae „Ra" et „a III" saec. XV.—XVI. leguntur. g Urbanus %a episcopus, servus6 servorum dei, dilectis filiis . preposito et fratri-bus Dominici sepulchri de Sderaz, ordinis sancti Au||gustini, Pragensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Pro re delectabili et iocunda ducimus, ut, cum loca divino dicata cultui ex potestate || nobis divinitus atributa multipliciter honoráre possimus,c sanctam Ierosolimitanam ecclesiam, de cuius regimine* nos, licet immeriti,* fuimus ad apo||sto!ice dignitatis fastigium evocati, cum locis sibi subditis attollamus munere gratie specialis. Hinc est, quod nos vestris supplicationibus annuen-tes, auctoritate vobis presentium indulgemus, ut ad exhibitionem procurationum vel cuiuscumque subsidii faciendam archiepiscopis vel episcopis aut quibuscumque ordi-nariis vel ecclesiarum prelatis seu etiam legatis et nuntiis apostolice sedis minime teneamini nec ad id compelli possitis sine special! mandato sedis eiusdem, faciente plenam et expressam de sepulcro Dominici et indulgentia huiusmodi ac toto eius tenore de verbo ad verbum plenariam mentionem. Nos enim nichilominus suspensions, interdicti et excommunicationis sententias, si quas in vos vel aliquem vestrum seu vestram ecclesiam per quemcumque contra indulgentiam ipsam promulgari contigerit, ex nunc decernimus irritas et inanes. Nulli ergo ... paginam nostre concessionis et constitutionis... contraire.2 Si quis autem ... incursurum.2 Datum6 Viterbii VII kalendas maii, pontificatus nostri anno primo.e Bulla: Urbani IV. pupae in fills sericis flavi et rubri coloris illaesa appendet. (If. Diekump IV, pag. 530 n. 3, pug. 533, typ. I. 324. a) ,ß' et pars ,R' in loco raso scriptae sunt A. — &) ,er' in loco raso videtur esse scriptum A. —c) ,i' seu ex ,u' seu ex ,ii' correta est A. — d~a) Scriba primum ,regimine licet immeriti nos' scripsit et signis reclamations ordinem verborum correxit A. — e~e) Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. ») Fortasse Sdizlao. — 2) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 484 NUM. 325. 1262 APR. 26. 325. Urbanus IV. papa [Johanni], episcopo Pragensi, mandát, ut ecclesias ad domum Dominici sepulchri in Zderaz spectantes contra decanos Olomucensis dioecesis expresse nominatos defendat. Viterbii [1262] apr. 26. 5 Aulographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům domus Dominici sepulchri in Zderaz, sign. L IV ŘKřb Zderaz num. 15) asservatur (A). Ed: Dobner, Monumenta IV, pag. 268 num. 81 (ex A, erronee ad a. 1261, cum erroribus). — CDM III, pag. 310 num. 321 (e Dobnero cum eisdem erroribus). Reg: Reg II, pag. 138 num. 359. — Potthast II, pag. 1486 num. 18284. 10 Lit: KK, pag. 284. In autographi marginis superioris angulo dextro nota correctoris „cor" una linea deleta apparel; in chartae replicatae parte dextra ,,d. pn"; paulo inferius „de cur" legitur; in autographi tergo in medio margine superiore „contra decanos", inferius „Adam cappellanus" leguntur; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. Inferius notae destinatarii saec. XV.— 15 —X VI. „Ra" el „C I" leguntur. Urbanus episcopus, servus servorum dei, venerabili fratri..,1 episcopo Pragensi, salutem et apostolicam benedictionem. || Dilecti filii..,2 prepositus et fratres domus Dominici sepulcri de Sderaz nobis graviter || sunt conquesti, quod .. ,3 decani christianitatis Olomucensis« diocesis: Brunensis, Snoemensis et Betouensis, || ecclesias 20 ad dictam domum pleno iure spectantes indebitis exactionibus aggravant et mole-stant. Quocirca fraternitati tue per apostolica scripta mandamus, quatinus, si est ita, dictos decanos, quod ab huiusmodi exactionibus omnino desistant, monitione premissa per censuram ecclesiasticam appellatione remota previa ratione compellas, non obstante si eis vel ipsorum alicui a sede apostolica sit indultum, quod suspendi vel inter- 25 dici aut excomunicari non possint sine aliqua ipsius sedis indulgentia, per quam effectus iustitie in hac parte impediri valeat vel differri et de qua in nostris litteris plenam et expressam oporteat fieri mentionem, seu constitutione de duabus die[tis]& edita in concilio generafli],* ita quod ultra tertiam vel quartam aliquis extra suam diocesim auctoritate presentium ad iudicium non trahatur. Datumc Viterbii 30 VI kalendas maii, pontificatus nostri anno primo.c Bulla: Urbani IV. papae, quae in fllis cannabinis illaesa appendebat, avulsa nunc inepte chartae adiuncta est. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 533, typ. I. 325. °) ,OIo' in loco raso atramento obscuriore correctum est A. — b) Quae hie et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa perierunt A. — ec) Verbis competenter distentis, ut ultimae 35 duae lineae explerentur, scriptum est A. *) Johanni. — 2) Fortasse Sdizlaus. — 3) Znoymensis decanus Hermannus erat,nomina decani Brunensis et Betoviensis ignoramus. —4) Vide Deer. Greg. IX., 1. 3. 28 (Friedberg II, col. 31). 1262 APR. 26. NUM. 326. 485 326. Urbanus IV. papa domui Dominici sepulchri in Zderaz indulget, ut ecclesiae ipsius in Olomucensi dioecesi sitae per fratres eiusdem domus deserviri possint. Viterbii [1262] apr. 26. 5 Aiitographum in membrána seripium in SUA Pragae (archivům domus Dominici sepulchri in Zderaz, sign. L IVŘKřb Zderaz num. 16) asservatur (A). —Apographum exstat in vidimatione magistri Nicolai, cuslodis ecclesiae Wissegradensis, Pragae 1322 febr. 27 data (Reg III, pag. 309 num. 758), cuius vidimationis autographum in eodem archivo (sign. num. 58) asservatur (B).1 Ed: Dobner, Monumenta IV, pag. 267 num. 80 (ex A, erronee ad a. 1261). — CDM III, pag. ™ 309 num. 320 (ex Dobnero, ad a. 1261). Reg: Reg II, pag. 138 num. 360. — Potthast II, pag. 1486 num. 18281. Lit: KK, pag. 284. In autographi tergo in medio margine superiore nota „Adam cappellanus" legitur, quae in cancellaria apostolica videtur esse scripta; in chartae replicatae parte dextra notae destinatarii is saec. XV.—XVI. „Ra" et „ allll" leguntur. : Urbanus • episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis . .2 preposito et fratribus domus Dominici sepulchri de || Sderaz, ordinis sancti Augustini, Pragensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Pro re delectabili ... ecclesiam et uni- versa loca subdita sibi, de cuius [| regimine, licet immeriti, fuimus ad apostolice digni- 2o tatis fastigium evocati, gratiosi favoris munere prosequamur.3 Sane petitio vestra nobis exhibita continebat, quod, licet in ecclesiis, quas in Olomucensi civitate ac dio-cesi obtinetis, per fratres domus vestre presbyteros consueveritis a tempore, cuius non existit memoria, facere deserviri,a venerabilis tamen frater noster..,4 Olomucensis episcopus, vos super hoc interdum molestat pro sue libito voluntatis in vestrum ac 25 eiusdem domus preiudicium et ipsius ecclesie Ierosolimitane, ad quam prefata domus pleno iure pertinet, non modicum detrimentum. Quia vero iam dicta ecclesia cum omnibus suis membris ad Romanám ecclesiam nullo pertinet mediante, nos& ipsam volentes plena exemptionis libertate gaudere, ut in dictis ecclesiis sicut hactenus sic et in posterům per huiusmodi fratres possitis facere deserviri non obstante contra- 30 dictione temeraria prefati episcopi, vobis auctoritate presentium indulgemus, sen-tentias autem suspensionis aut interdicti vel excommunicationis, si que propter hoc in vos vel aliquem vestrum per eundem episcopum aut alium de mandato eius promulgate fuerint, ex nunc decernimus irritas et inanes. Nulli ergo ... paginam nostre concessionis et constitutionis ... contraire.5 Si quis autem... incursurum.5 35 Datum0 Viterbii VI kalendas maii, pontificatus nostri anno primo.c Bulla: Urbani IV. papae in filis sericis flavi et rubri coloris illaesa appendebat; nunc avulsa et extra litteras asservata est. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 533, typ. I. 326. a) ,de' in lacuna membranae fere deletum est A. — b) Post vocem locus rasus apparet A. — e-°) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. 486 N l i M. 32í>, 327. 1262 avii. 26. 327. Urbanus IV. papa petente Johanne, episcopo Pragensi, ecclesiae Pragensi litteras Honorii III. papae, in quibus libertates et immunitates a Přemyslo Otakaro I. eidem ecclesiae concessae continentur, confirmat, tenorem earum insert faciens. Viterbii {1262J apr. 26. Autographum in membrána scriptum in archivo arcís Prugensis Pragae (archivům cap. Pragensis, sign. 38 II 14) asservatur (A). —■ Apographum insertům est vidimationi Johannis Žák, archiepiscopatus Pragensis administrator is, Pragae 1518 febr. 20 datae, cuius vidima-tionis autographum in eodem archivo (vet. sign. XL II 24) asservatur (B). lieg: Reg II, pag. 139 num. 361. ----- Potlhast II, pay. 1486 num. 18282. - - Eršil-Pružák, Katalog, pag. 26 num. 47 (ex A). In autographi marginis superioris media parte nota ,L', paulo dextrorsus magna rasura (cum vestigiis litterarum, quae legi non possunt), in dextro angulo „a bo" duabus lineis deletum, in chartae replicatae parte sinistra nota ,,.R v ", sub charta replicata nota paulo inferius „B JP" apparent; in autographi tergo in sinistro angulo superiore nota ,J' legitur; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. In tergo chartae manu registratoris ecclesiae Pragensis saec. XIV. scriptum est ,,Registrata". Apud Fr: descriptio litterarum. • Urbanus i episcopus, servus servorum dei, venerabili fratri .episcopo Pragensi, salutem et apostolicam benedictionem. Cum a nobis petitur, ... effec-tum.2 II Exhibita siquidem nobis tua petitio continebat, quod, cum clare memorie Octacarus, rex Boemie,3 quasdam« libertates et exemptiones0 secularium exactionum pia liberalitate Pragensi ecclesie ac eius hominibus concessisset confecto exinde patenti privilegio ipsius regis sigillo |j signato, tandem felicis recordationis Honorius papa, predecessor noster, eisdem ecclesie et hominibus libertates et exemptiones huiusmodi per litteras apostolicas confirmavit inserto in eis tenore privilegii memorati, nos itaque tuis inclinati precibus, quod ab eodem rege super || hiis pie ac provide factum est, ratum et firmum habentes id auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Transcriptum autem dictarum litterarum sumptum de patentibus litteris dilectorum iiliorum..,4 Breunouensis sancti Benedicti, et ..,c5 Montis Syon Premonstratensis, ordinum abbatum ac etiam capituli Wissegradensis ecclesie signatis eorum sigillis propriis nobisque transmissis6 de verbo ad verbum presentibus fecimus annotari; cuius tenor talis est: Honorius episcopus, servus [326.] *) Cum varialionibus minimi momcnti. — 2) Fortasse Sdizlao. — 3) Vide num. 324. — *) Bruno. — •■) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 1262 Al'R. 26. - 27. Nl!M. 327, 328. 487 servorum dei, etc.1 Nulli ergo ...paginam ncstre confirmatiouis ... contraire.2 Si quis autem ... incursurum.2 Datum Viterbii"* VI kalendas maii, pontiflcatus nostri anno primo.* Bulla: Urbuni IV. papae. in fllis sericis jhwi et rubri coloris illaesa appendet. Cf. Diekamp IV, r> pag. 530 n. 3, pag. 533, typ. I. 328. Urbanus IV. papa monasterio sandi Georgii Pragae nonnullas libertates et exempli-ones a Venceslao I., rege Bohemiae, eidem concessas confirmat. Viterbii [1262] apr. 27. 10 Aulographum in membrána scriptum in SUA Pragae (sign. L IVŘBsv. Jiří num. 8) asserva- tur (A). Ed: Raymund van der hl. Elisabeth, pag. 435 § 14 (cum translatione Germanica). — Hammer-schmid, Hisloria monasteriorum s. Georgii in Castro Pragensi, pag. 72 § 26 (fortasse ex A). Reg: Reg II, pag. 139 num. 362. Potthasl II, pag. 1486 num. 18285. 15 In autographi dextro angulo superiore ,,bo" duabus lineis deletum,in chartae replicatae parte dextra ,,G. TV', sub charta replicata in parte sinistra ,,B", in autographi tergo in sinistro angulo superiore ,J', in media parte superiore „Leonard" leguntur; quae omnia in cancellaria aposto-lica videntur esse scripta. 1 Urbanus g episcopus, servus servorum dei, dilectis in Christo filiabus . -1 abba-20 tisse et conventui || monasterii sancti Georgii in castro Pragensi, ordinis sancti Bene-dicti, salutem et apostolicam benedictionem. Cum a nobis petitur, |j ... effectum.2 Exhibita siquidem nobis vestra petitio continebat, quod clare memorie Wencezlaus, rex Boemie,3 nonnullas libertates et exemptiones secularium exactionum monasterio vestro et eius hominibus regia liberalitate" concessit, prout in patentibus litteris 25 eius confectis exinde ac suo sigillo signatis plenius dicitur contineri.4 Nos itaque vestris supplicationibus inclinati concessionem huiusmodi, sicut pie ac provide facta est, ratam et firmám habentes earn auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo ... paginam nostre confirmationis... contraire.2 Si quis autem .. .incursurum.2 Datum0 Viterbii V kalendas maii, pontificatus 3o nostri anno primo.0 327. °) ,quas' in loco raso scriptum est A. — b) Littera ,s' atramenlo obscuriore addita est A. — c) Charta finita punctum geminatum videtur additum esse. — «*-<*) Verbis compelenter disientis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. •) Johanni. —2) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. — 3) Přemysl Otakarus I. (1197—1230). —*) 35 Martini. — 5) Johannis. — •) Transumptum verisimillime brevi ante terminům harum litterarum datum non exstat. — ') Sequitur tenor litterarum Honorii III. papae Signiae 1223 iun. 26 datarum (CDB II, pag. 241 num. 251), in quibus charta Přemysli Otakaři I. in monte Schatzberg 1221 iul. 2 data (CDB II, pag. 200 num. 216) inserta est. 488 NUM. 328, 329. 1262 APR. 27. - 28. Bulla: Urbani IV. papae in fllis sericis flavi et rubri coloris valde corrosa appendet. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 533, typ. I. 329. Wilhelmus de Hustopeče domui hospitalis s. Johannis [HierosolymitaniJ in Hohenau [a. d. March] silvam in Billigreis, quantum vallus Gebolfi capit, de praediis suis 5 a Venceslao, rege [Bohemiae], et Přemyslo Otakaro, duce [Austriae], collatis certa con-dicione delegát. In Břeclav 1262 apr. 28. Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům magni prioratus Melitensium, sign. Jo XXXI, Mailberg 47 a) asservatur (A). 10 Lit: Schuttes, Beiträge, pag. 2 (mendose ad a. 1261 maii 4 Babenburg, versio Germanica). — Beranek, Wer war Gebolf, pag. 53 ss (mendose ad a. 1266, deliberationes topographicae). — Hosák, Středověká kolonizace, pag. 20 (v. d. Beranek sequens, chartám ad a. 1266 mendose posuit; deliberationes topographicae). In tergo chartae manu saec. XIII. ex. seu XIV. in. scriptum est: „Donacio domini Willehalmi 15 de Guzpech super silva Burgl[e]ins". Scriba: ignotus. Dictator: ignotus. Cf. num. 634+. Vide: II. 3, Ordo hosp. s. Johannis Hierosol. (N), 4, De chartae apud nobiles usu (MM). 20 I In nomine Domini amen. § Quoniam propter labilitatem memorie acta rerum, quorum noticia vigere perpetuo debet, litteris solidantur, quapropter ego Willehelmus de Vzpesch || omnibus Christi fidelibus presentibus et futuris esse desidero manifestum, quod de prediis meis, que sedulis serviciis a dominis meis tam illustri rege Wen||zezlao quam nobili duce Otacharo1 collata teneo et tota tenebit successio 25 mee posteritatis, silvam in Pvrglines, quantum circumgirans val||lus Gebolfi capit, 328. °) ,-eralitate' in loco raso videtur esse scriptum. — 6-í>) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. l) Sophiae. — a) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. — 3) A. 1253 obiit. — *) Litterae non exstant, etiamsi charta verisimiliter fuerit eadem, cuius fit mentio in papae Gregorii IX. privilegiu dato Latera- 30 ni 1233 lul. 2 (CDB III, pag. 37 num. 40): ,libertates... a clare memorie Wencezlao ... con-cessas'. V. d. G. Friedrich (CDB II, pag. 419 l. 25), scribae incuria' nomen Venceslai I. pro recto Přemysli Otakaři I. nomine subditum esse coniecit. Charta fortasse una ex eis habenda est, quae ad nostra tempora non pervenerint quaeque fundamentům fuerint spuriis in monasterio sancti Georgii XIII. saeculo exeunte confectis (CDB II, pag. 418 num. 378 et pag. 423 num. 379). In utraque 35 Venceslaum unum ex editoribus exstare non neglegendum est. 1262 APR. 28. - MAII 1. NUM. 329, 330. 489 domui sancti Iohannis in Hohenowe pro salute anime mee, uxoris et puerorum meo-rum ipsis, videlicet uxore et pueris, favorabiliter consencientibus libere delegavi tali condicone,« quod nullus alius advocatus prelibate silve quam ego prescriptus Willel-mus et post decessum meum pueri mei, post quos tocius mee posteritatis propago 5 aliquatenus dinoscatur. Ne autem postmodum in supradicta silva pretaxate domui Hohenowe per contenciones seu iniurias ab aliquibus insurgant vexaciones, ipsum factum in scripto feci redigi et sigilli mei munimine roborari. Huius rei testes sunt: Willehelmus de Vzpesch, fráter6 Otto commendator domus sancti Iohannis Mevperge, Starchandus sacerdos, fráter Chunradusc magister in Hohenowe, f rater Otto Gev- 10 schel, fráter Vlricus, Rudegerus de Eisseinsdorf, Wicharus et alii quamplures. Datum in Lontentenburch* anno Domini M°CC0LX0II°, IIIIa kalendas maii, indic-cione V«. Sigillum: Wilhelmi de Hustopeče in scidula membranacea fragmentům tantum appendet. Vide Sigilla num. 4, 13. « 330. Přemysl Oiakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, privilegium suum super villa Mikulov Henrico de Liechtenstein et heredibus eius utrius-que sexus datum renovat. Viennae 1262 maii 1. 20 Autographum in membrána scriptum in archivo principům de Liechtenstein Vadusii (sub dato suo) asservatur (A). Ed: Wurmbrandt, Collectanea genealogica, pag. 192—193 (ex A).— Hormagr, Archiv 1827, pag. 515 (ex quodam apogr.). — Idem, Taschenbuch 1839, pag. 280 num. 3 (idem). — CDM ill, pag. 335 num. 340 (ex Wurmbrandlo). — Diplomatarium principům de Liechtenstein, 25 pag. 22 (ex A). Reg: Dobner, Monumentu IV, pag. 269 num. 85. — Hormayr, Archiv 1828, pag. 639. — Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 614. — Böhmer, Add. sec, pag. 438 num. 146. -— Krones, MHVSt 22 (1874), pag. 121 num. 41. — Reg II, pag. 139num. 363. —Bischoff, österreichische Stadtrechte, pag. 95 s. num. (ad a. 1262). — Krones, Forschungen 1 (1897), pag. 532 num. 30 6912. — Hosák, Prameny, pag. Ill num. 7. — Pferschy, Urkundenbuch, pag. 40 num. 62. Lit: KK, pag. 229. — Šebánek-Dušková, Panovnická a biskupská listina, pag. 90 (scriba chartae). — Šebánek, Urkundenwesen, pug. 328—330. 329. °) Ita A; litulus enim deest. — b) Scriba primum ,c' scripsit, fortasse vocem .commendator' scribere volens, quod una linea delevil el porro scripsit A. — e) Litlera ,ď ex ,t' correcta est A. — d) 35 Ita in nomine in duas lineas diviso: ,Lonten- tenburch' A. *) Donatio, quae hie commemoratur, ante annum 1253 rege Venceslao I. adhuc vivo et Přemysla Otakaro II., duce Austriae existente, videtur esse facta. 490 NUM. 331). 1262 MAII 1. Scriba: P II 17 ~ magister Arnoldus protonotarias. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (TT), 4, De chartae apud nobiles usu (NN). g In nomine sancte et individue trinitatis amen. i Nos Otacharus, dei gracia Boemorum || rex, dux Austrie et Stirie et marchio Moravie, omnibus imperpetuum. Ne per oblivionis caliginem ea, que || de maturitate nostri consilii gessimus et gerimus provide, racionabiliter et consulte, robur perpetue firmitatis ammit||tant,a tarn viventibus quam victuris constare volumus presencium per tenorem, quod nos fidelium nostrorum utilitati, comodo et honori, ut tenemur, ex debito affectione sincera intendere cupientes, pro future vexacionis et iniurie, que per obiivionem sepe nascitur, materia resecanda renovari fecimus nostrum privilegium olim datum dilecto fideli nostro Heinrico de Lihtenstein1 et heredibus ipsius utriusque sexus, racione et causa multorum et magnorum serviciorum, que ipse patri nostro felicis recordations2 et nobis non sine gravi persone sue periculo et rerum suarum maximo dispendio exhi-buit et impendit fideliter, utiliter et constanter. Privilegium imquama datum eidem super predio in Nycolspurch et suis attinenciis universis, agris, vineis, ortis, cultis et incultis, quesitis et inquirendis, silvis, nemoribus, viis et inviis, venacionibus, pratis, ripis, aquis, piscacionibus et aquarum decursionibus, molendinis et generaliter cum omnibus, que spectant ad illud, quocumque tytulo seu nomine censeantur, gratum et ratum et inviolabile statuentes, ut premissa a nobis una cum suis heredibus utriusque sexus, ut predictum est, perpetuo teneat proprietatis nomine, pleno iure et liber-tate perfecta, quemadmodum progenitores nostri et nos ilia bona dinoscimur posse-disse. In cuius rei testimonium presens instrumentum dari fecimus ipsi sigillorum nostrorum munimine roboratum testibus, qui tunc aderant, subnotatis, qui sunt: Wocho de Rosenberch capitaneus Stirie, Ieroscius Pragensis burcravius, Andreas summus regni Boemie camerarius, Zmilo de Luhtenburch et Heinricus filius eius, Sdezlaus de Sternberch, Ratmirus de Pfrimberch; de Austria: Heinricus comes de Hardekke, Otto de Meyssowe, Otto de Haslowe, Al.3 dapifer de Velsperch, Chunradus de Zekkingen, Al.4 et L.5 fratres de Zelkingen, Heinricus dapifer de Lengepach; de Stiria: Fridericus de Bettouia, Hertnidus de Ort,Ď Wulfingus de Stubenberch, Bernhardt^ comes dec Pfanneberch cum fratre suo, Vlricus de Wildonia et filii sui, Rudolfus et Luitoldus fratres de Stadekke, Erchengerus de Landeser6 dapifer, Gundacharus pincerna; de Moravia: Benescius Znoymensis burcravius, Andreas et Mylota fratres ipsius, Zmilo de Brumowe, Hartlibus et Ienzo fratres de Doblin, Wichardus de Tyrna, Chuno marscalcus, Bsnata dapifer, Nezamizl pincerna, Hartlibus camerarius, Zmilo de Belkowe, Ditricus filius Hrutonis, Buhusch filius Cirhonis, Wilhelmus de Vzbetsch et alii quamplures. Actum Wienne anno Domini M°CC° LX°II, datum per manum magistři Arnoldi, tunc nostri prothonotarii, kalendis maii, regni nostri anno primo, quinte indictionis,* feliciter amen.* 1262 M All 1.-3. NUM. 330, 331, 332. 491 Sigillum: Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiae, etc., ducis Austriae etc., in filis sericis ftavi et rubri colons illaesum fere appendet; in margine exteriore inscriplio apparet. Cf. Sigilta num. la, 1 1,2 I, 3 I. 331. Urbanus IV. papa magistro Petro de Ponte Curvo, sedis apostolicae nuntio, mandát, ut omnem pecuniam in partibus Hungariae et Poloniae collectam, [Brunoni J, Olomucensi episcopo, assignet. Viterbii [1262] maii 3. Apographum exstal in Urbani 1 V. regislro camerali in archivo secreto Vaticano asservalo (Reg. Vat. 27), fol. 3 ep. 5 (R). Reg: Palacký, Reise, pag. 38 num. 281 (ex R). — Reg II, pag. 140 num. 365. — Potthast II, pag. 1487 num. 18291. — Guiraud, Les registres I, pag. 4 num. 12 (ex R). Magistro* Petro de Pontecuruo, clerico capelle nostre, sedis apostolice nuntio. Presentium tibi auctoritate mandamus, quatenus omnem pecuniam per te vel per alios de mandate tuo in partibus Vngarie ac Polonie apostolice sedis auctoritate collectam venerabili fratri nostro..,1 Olomucensi episcopo, cui super hoc scribimus,2 nomine nostro, cum cautela tamen debita, non differas assignare, rescripturus nobis quantotius, quid et quantum inde sibi duxeris assignandum ac ad presentiam nostram, quam citius poteris, accessurus, paratus villicationis tue sufficientem et plenám nobis reddere rationem. Datum Viterbii V nonas maii, anno primo. 332. Urbanus IV. papa [BrunoniJ, episcopo Olomucensi, ad ea, quae suadebat, responded mandát, ut a magistro Petro de Ponte Curvo, sedis apostolicae nuntio, pecuniam in partibus Hungariae et Poloniae collectam recipiat et Venetias transmittat. Viterbii [1262] maii 3. 330. a) IIa A. — b) Voci uncus superponitur in A. — °) Charta finita additum est A. — dd) Verbis competenter distends scriptum est A. x) Henricus de Liechtenstein duo prioilegia a Přemyslo Otakaro II. accepii: unum Brunae 1249 ian. 14 datum (CDB IV, pag. 258 num. 157+), alterum Brunae 1249 nov. 17 datum (CDB IV, pag. 285 num. 174); e quibus primům intelligitur, nam in eo eodem modo alque in hac charta Přemysl Otakarus II. Henrico de Liechtenstein villam Mikulov in proprietatem dedit, in alterotantum iure Theutonico contulit. — 2) Venceslao I. — 3) Albertus. —4) Albero. —6) Ludovicus. 331. <*) Vide num. 294 n. a. 1) Brunoni. — 2) Vide litteras sequenles num. 332. 492 NUM. 332, 333. 1262 MAU 3. - 9. Apographum exstat in Urbani IV. registro camerali in archivo secreto Vaticano asservato (Reg. Vat. 27), fot. P ep. 1 (R). Ed: CDM III, pag. 336 num. 341 (exR). — Mon. Pol. Vaticana I. 1, pag. 6 num. 11 (exR). Reg: Palacký, Reise, pag. 38 num. 282 (ex R).-~ CDS VII. 2, pag. 110 num. 1114. — Reg II, pag. 140 num. 364. — Potthasl II, pag. 1487 num. 18292. — RI V. 2, pag. 1444 num. 9281. — Guiraud, Les registres I, pag. 4 num. 13 (ex R). Lit: Novotní) I. 4, pag. 110 (rei deliberatio). — R~K, pag. 300. . .,x episcopo« Olomucensi. Litteras, quas nuper nobis tua fraternitas destinavit,2 benigne recepimus et earum tenore plenius intellecto gratum gerimus et acceptum, sinceritatem tuam in Domino commendantes,0 quod de nostro et ecclesie universalis statu sollicitus prudenter cogitas et diligenter exponis instruendo et suggerendo fideliter, que pacis et tranquilitatis nostre ac eiusdem ecclesie credis profectibus profutura. Verum licet quod de translatione nostra et ecclesie Romane pro ipsius statu salubri et utilitate sentiendo suades, nostris etiam sensibus forsan non inutile videatur: negotiorum tarnen non patitur conditio, que incumbunt, ut ad presens possimus efficere, quod hortaris. Nostrum tamen iactamus in Domino cogita-tum de ipsius habundantia pietatis, cuius vices, licet insufficientibus mentis, in terris gerimus confidentes, quod ipse, rectitudinem intentionis nostre ac fidei respiciens puritatem, inter presentis seculi devia reget ac diriget vicarii sui gressus et ecclesiam sanctam suam inter turbulentas inundationum, tribulationum procellas, licet frequenter et terribiliter agitetur, sponsus eius Christus pati naufragium non permittet. Ceterum cum dilecto filio magistro Petro de Pontecuruo, clerico Capelle nostre, sedis apostolice nuntio, nostris demus litteris in mandatis,3 ut totam pecuniam, quam ipse in partibus Vngarie ac Polonie predicte sedis auctoritate collegit, tibi nomine nostro assignare procuret: nos, de tue devotionis sinceritate plenius confidentes, fraternitati tue per apostolica scripta mandamus, quatenus pecuniam ipsam sine difficultate recipias et receptam per fideles et securos nuntios transmittas pro reverentia nostra Venetias, ibidem in thesauraria ecclesie sancti Marci per eosdem nuntios nomine nostro, cum cautela tamen debita, fideliter deponendam, rescripturus nobis quantotius, quid et quantum tibi assignatum fuerit ab eodem clerico de pecunia memorata et quid inde duxeris faciendum. Datum ut supra.3 333. Urbanus IV. papa monasterio in Břevnov privilegium Přemysli Otakaři I. confirmat, tenorem eius inseri faciens. Viterbii [1262] maii 9. 332. ") Vide num. 294 n. a. — *>) ,omendantes' R. *) Brunoni. — a) Litterae non exstanl. —-3) Vide litteras praecedentes num. 331. 1262 MAII 9. - IUN. 3, NUM. 333, 334. 493 Apographum exstat in vidimatione Hinconis, episcopi Olomucensis, fPragae 1332J nov. 6 data (Reg III, pag. 759 num. 1956 et pag. 799 num. 2057 (mendose ad a. 1333)), cuius vidimationis autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům mon. in Břevnov, sign. B II 68) asservatur (B). Ed: Ziegelbauer, Epitome, pag. 261 (ex B). Reg: Dobner, Monumentu VI, pag. 30 num. 51. — Reg II, pag. 141 num. 366. — Potthast II, pag. 1488 num. 18307. — Schramm, Regesten, pag. 78 num. 2. Bulla, sicut in B expresse dicitur, in filis cannabinis appendebat. Vrbanus episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis. -1 abbati et conventui monasterii Brewnouiensis, ordinis sancti Benedicti, Pragensis dyocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Transcriptum litterarum clare memorie regis Boe- mie,a in quibus tenor privilegii monasterio vestro a felicis recordacionis Iohanne papa, predecessore nostro, concessi2 et largicio quarumdam libertatum indultarum ab eodem rege nonnullis hominibus ipsius monasterii continentur, dilecti filii M.3 de Trebecz, B.4 de Wylemow, I.5 de Monte Syon, monasteriorum abbates sancti Benedicti et Premonstratensis ordinum, E.6 decanus, F.7 scolasticus et capitulum ecclesie Wysse-gradensis,& Pragensis et Olomucensis dyocesium, sub suis et carissimi in Christo filii nostri regis Boemorum illustris8 sigillis ad nostram presenciam destinarunt.9 Quare speciales ipsius regis et vestri nuncii pro parte vestra humiliter petebant a nobis, ut vobis et eidem monasterio providere super hoc de apostolici roboris munimine curare-mus. Nos itaque predicti regis et vestris desideriis annuentes transscriptum huiusmodi de verbo ad verbum presentibus fecimus annotari, cuius tenor talis est: In nomine sancte et individue trinitatis. Ottacarus qui et Premisl, etc.10 Per hoc autem eidem mo- nasterio nullum ius novum aquiri volumus, sed antiquum0 tantummodo^ conservari. Datum Wyterbii VII idus mail, pontificatus nostri anno primo. 334. Urbanus IV. papa [Přemyslům Otakarům 11. J, regem Bohemiae, laudat, quod sedi apostolicae significaverit, qualiter [WernherusJ, archiepiscopus Maguntinus, ipsi et aliis principibus electoribus diem et locum assignavisset, quo convenirent de electione futuri 333. <*) ,Boem' B. — b) Herum vox ,ecclesie' Sequilar in B. — c) ,antiqum' B. — d) ,tantu-modo' B. x) Martino. — a) Vide privilegium Johannis XV. papae Reale 993 mai 31 datum (CDB I, pag. 43 num. 38). — s) Fortasse Martinus. — *) Plenum nomen ignoramus. — 5) Johannes. —8) Engelbertus. — 7) Fridericus. —8) Přemysli Otakaři II. —») Litterae non exstant. — l0) Sequitur tenor privilegii Přemysli Otakaři I. Pragae 1224 iul. 24 dati (CDB II, pag. 248 num. 259), ubi privilegium in n. 2 memoratum cum variationibus minimi momenti insertům est. 494 NUM. 334. Í262 IUN. 3. regis tractaturi, et qualiter rumor insonuisset ad hoc tendere intentionem, ut Conradus puer, natus quondam Conradi [IV.J, ad culmen imperii sublimaretur; rogat eum, ut provideat, ne eligendo praedictum puerum excommunicetur. Viterbii [1262J iun. 3. Apographum exstal in Urbani IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 26), fol. 24 ep. 102 (R). Ed: Raynaldus, Annales XIV, pag. 72 § 5—8 (ex R). — Rodenberg III, pag. 486 num. 520 (ex R). —Guiraud, Les registres II, pag. 34 num. 104 (ex R). Reg: Palacký, Reise, pag. 38 num. 285 (ex R). — Böhmer, Add. sec, pag. 438 num. 147. — Böhmer, Regesta archiep. Maguntinensium, pag. 357 num. 62. — Reg II, pag. 142 num. 370. — Potthast II, pag. 1490 num. 18346. — RI V. 1, pag. 886 num. 4778c — RI V. 2, pag. 1444 num. 9285. Lit: Novotný I. 4, pag. 114 ss (rei deliberatio). illustri regi Boemie.* Dilectum filium magistrům Petrům, capellanum et nuntium tuum,2 necnon et litteras, quas nobis ex parte regia presentavit, affectione paterna recepimus3 et tam ea, que idem nuntius, quem de multa diligentia, sollicitudi-ne ac prudentia commendamus,«' quam etiam, que eedem littere continebant, plene advertimus et intelleximus diligenter, uberem tue circa Romanám matrem ecclesiam devotionis affluentiam ex eo specialiter dignis laudum titulis efferentes, quod regie circumspectionis industria, de honoře ipsius ecclesie sollicita, pervigil et attenta, ea, que circa negotium Romani imperii in Alamannie partibus disponuntur ad presens, presentiens, per eundem nuntium necnon et per predictas litteras nobis ad nostram dicteque ecclesie premunitionem atque cautelam inter alia significare decrevit, qualiter venerabilis frater noster . .,4 archiepiscopus Maguntinus, tibi et aliis principibus regni Theutonie, ad quos Romanorum regis in imperatorem promovendi spectat electio, certum de novo diem et locum prefigere ac assignare curavit,3 quo personaliter con-veniatis in unum de electione ac creatione futuri regis adinvicem tractaturi, et qualiter etiam in illis partibus vulgaris rumor insonuit, quod nonnullorum ex predictis principibus ad hoc tendit intentio, ut videlicet Corradus puer, natus quondam Corradi, filii quondam Fr.,5 olim Romanorum imperatoris, ad Romani culmen imperii subli-metur. Nos autem attendentes, quod ad intimandum nobis talia ex multa cordis, quam ad nos et predictam geris ecclesiam, puritate ac sinceritate animi processisti, tuam propter hoc devotionem multiplicibus gratiarum actionibus prosequendam,0 superno regi, per quem regni tui moderaris habenas, laudes debitas exolventes, quod tarn carum, tarn placidum tamque devotum habemus in te filium, probitate quidem ac bonitate prefulgidum et multarum virtutum gratia prepollentem; propter quod ad personam tuam copiosa mentis affectione dirigimur, cogitantes semper et infra cordis intima revolventes, quid gratie, quid favoris filio possimus impendere tarn excelso, et quibus honorificentiis suum insignire statum magnificum valeamus. Verum quia predictus Fr. eiusque progenitores et posteri, aliorum persecutorum excedentes tyram-pnidem, gravioribus eandem ecclesiam affecerunt iniuriis et oppressionibus durioribus 1262 IUN. 3. NUM. 334. 495 afflixerunt et velut in cedem et exterminium eius tendentes furorisc arcum et feritatis gladium acuentes, diris illam ubilibet tribulavere flagellis et usque ad interiora pro-fundis illatis vulneribus sauciarunt: nos considerantes, quod in hoc pravo genere patrum in filios cum sanguine derivata malitia sicut carnis propagatione, sic imitatione operum nati genitoribus successerunt, ac volentes periculis, que predicte imminerent ecclesie, si dictus Conradus puer assumeretur, quod absit, ad regiam vel imperatoriam dignitatem, apostolica diligentia precavere, predictum archiepiscopum et alios eccle-siasticos principes, coelectores ipsius, felicis recordationis Alexandri pape, predecesso-ris nostri, super hoc inherendo vestigiis,6 monendos, rogandos attente duximus et hortandos nostris eis in virtute obedientie sub debito fidelitatis, quo nobis et ecclesie predicte tenentur, ac sub pena excommunicationis, quam extunc in eos protulimus, districte dantes litteris in preceptis,7 ut memoratum C. puerum nullo umquam tempore in regem eligant nec nominent neque consentiant in eundem, ita quod excommu-nicati existant, si contra mandatum nostrum facere vel venire presumpserint et eundem Corradum nominaverint vel elegerint aut in ipsum consenserint, seu opem vel operam, consilium, auxilium vel favorem, ut eligatur, impenderint, et etiam, si eius nominationem et electionem non impediverint, toto posse, ut, si forte ad ipsius electio-nem vel nominationem aliquo tempore* processerint, noscant se prius excommunica-tione ligatos. Aliis vero coelectoribus suis auctoritate apostolica firmiter inhibeant, ne ipsum Corradum ad hoc nominent vel eligant nec in eum consentiant, promulgando eadem auctoritate in eos excommunicationis sententiam, si contra hanc inhibitionem venire temptaverint, ita quod si eum ullo umquam tempore nominare vel eligere aut in ipsum consentire presumpserint, noscant se prius excommunicationis vinculo alli-gatos, ut ex hoc ipso, si de predicto Corrado quicquam in hac parte attemptatum fuerit, sit prorsus vacuum, irritum et inane. Nos quoque nichilominus in omnes electores, qui premissum puerum ad hoc nominare vel eligere seu in ipsum consentire aut opem vel operam, consilium, auxilium vel favorem, ut eligatur, dare presumpserint, excommunicationis sententiam duximus promulgandam, quam statim per illos,8 ante-quam ad nominationem vel electionem aliquam aliquo tempore procedatur, reliquis suis coelectoribus precepimus innovari. Quod si non fecerint, eo ipso se noverint excommunicationis laqueo innodatos. Ideoque serenitatem tuam rogamus et hortamur attente, quatenus huiusmodie processum nostrum prudenter considerans et discutiens sapienter, sic ilium semper habeas ante oculos tue mentis, ut si ullo umquam tempore electioni faciende de rege Romanorum te interesse contigerit, attente provideas, ne huiusmodie excommunicationum sententiis quomodolibet involvaris nominando vel eligendo predictum puerum aut exhibendo ad hoc, ut eligatur, consilium, auxilium vel favorem. Datum Viterbii III nonas iunii, anno 1°. 334. a) Superscript™ colore rubro videtur esse scripta in R. — <*') pmendamus' R. — ö) Verbum ,duximus' ,quod in R deest, supplendum est. — c) ,furororis' R. — d) Vox ,forte' denuo sequitur in R. — «) ,hi°' R. 496 NUM. 334, 335. 1262 IUN. 3. - 4. 335. Woko de Rosenberg testamentům suum facit. In Graz 1262 iun. 4.1 Autographum in membrána scriptum in SAR Třeboň (archivům monasterii in Vyšší Brod, sign. HA 6/1) asservatur (A). — E pluribus apographis hoc adducilur, quod in Třeboň 5 1602 iul. 18 procurator archivi, vir praeclarus Venceslaus Břežan,2 exaravit et quod ibidem (sign. Fam. Rosenberg 2711) asservatur (B). — Versionem Germanicam cum quibusdam vocibus Bohemicis necnon additamentis praebet Rosenbergische Cronica Norberti Heermanni 1694 nov. 19 confecta, in nonnullis apographis asservata, e quibus eo, quod in archivo comiiis de Bouquoy in Nové Hrady asservatur, utimur, pag. 20—24; cuius textum inferius sub * prae- io bemus (T). Ed: Millauer, Der Ursprung, pag. 45 num. 6 (ex A). — Pangerl, Urkundenbuch von Hohen-furt, pag. 17 num. 13 (ex A, cum descriptione sigillorum). — Proschko, Das Cistercienserstift Hohenfurt, pag. 9 sine num. (item). — Klimesch, Norbert Heermann's Rosenberg'sehe Chronik, pag. 40 (versio Germanica). 15 Reg: Reg II, pag. 143 num. 371. — Krones, MHVSt 22 (1874), pag. 121 num. 42. -- Perl-bach, Preußische Regesten, pag. 185 num. 677. — Seraphim, Preußisches UB, pag. 135 num. 162. — Schmidt-Picha, pag. 3 num. 14. — Pferschy, Urkundenbuch, pag. 43 num. 67. — Ne-chutová, Cizí rody, pag. 1 num. 1 (ex B, in dali formula chartae mendosefNovéJ Hrady pro Grazafferl). 20 Lit:z Millauer, Fragmente, pag. 33 num. 1. — Pangerl, Wok von Rosenberg, pag. 22 ss. — Strnad, Das Land, pag. 167 (deliberationes topographicae). — Dušková, Česká listina 2, pag. 180 (manus scribae). — Šebánek, Listiny přímětické, pag. 83 (diplomatica et rei deliberatio). —■ Dušková, Rudigerus notarius, pag. 63 ss. Scriba: Rudigerus notarius, qui et alias Chartas Wokonis de Rosenberg scripsit. Cf. Exempla 25 script, num. 4, 3. Dictator: Rudigerus notarius. Propterea quod chartae appendet (vide inferius) Wokonis sigillum eiusdem typi atque chartae num. 284, utraque charta scripta et sigillo munita esse Wokone neque praesente neque pariicipe videtur (vide etiam n. 1). 30 Vide: II. 3, Vyšší Brod (L), 4, De chartae apud nobiles usu (00). Ego Wocho de Rosenberch, sciens inevitabile omnibus esse mori, dum essem in extremis diebus vite mee, compos" tarnen adhuc mentis mee, subscripta fieri || decrevi et volo ab omnibus amicis meis immutabiliter observari. Notum sit universis, quibus presens littera fuerit demonstrata, quod Hedewigi, uxori mee dilecte, dis||posui et 35 [334.] ') Přemyslo Otakara II. — 2)Qui poslea protonotarius denique cancellarius Přemysli Otakaři II. et praepositus Wissegradensis factus est. — 3) Litterae non exstant. — *) Wernherus. — 6) Fride-rici. — e) Cf. apud Rodenbergum, pag. 487 n. 2, ubi cohaerentia cum litteris Alexandři IV. papae Gerhardo, archiepiscopo Maguntino, Anagniae 1256 iul. 28 datis (Rodenberg III, pag. 397 num. 40 440) offertur. —') Id est in litteris eodem die Wernhero, archiepiscopo Maguntino, datis (Rodenberg III, pag. 488 num. 521). — ») Seil, archiepiscopos. 1262 iun. 4. num. 335. 497 plane dedi universa bona mea, tarn res mobiles, quam omnes redditus meos, ut utatur eis et habeat una cum pueris meis libere, sicut velit, tarn diu, ut caste in [| sede viduali curaverit residere. Si vero voluntarie a pueris suis separari et dividi voluerit et caste absque marito vixerit, habeat Pudeiauz cum attinentiis suis, Strobnitz cum perti- 5 nentiis suis et Wezzal cum6 cum6 omnibus, que ad hoc pertinent, et Gemundam habeat tantum pro peccunia, ut ei primo fuerat obligata, et dotem, que ei in primo contractu sponsalium a me fuerat assignata. Ilia vero bona circa Gemundam, que denariis meis redemi, domine de Potendorf reddo integraliter et relaxo. Si autem uxor mea viro6 alii viro6 nubere voluerit, Strobnitz cum attinentiis suis et Wezzal cum omnibus, que *° ad hoc pertinent, et Gemundam et dotem suam cum curia supra Swant habeat et recedat. Item litem, que inter me et patruum meum Budewoy vertitur de Schinta, sic decido, quod ipse ad claustrum in Slegel det pro anime mee remedio, si mihi cedat de iure, aut illuc det pro anime sue remedio, si de iure sibi cedat, aut met ipse super animam suam retineat, hoc eius conscientie sic relinquo. Item peto et invoco graciam 15 domini mei regis,4 ut ducentas marcas argenti, quas canonicis Pragensibus dedi, faciat restitui et triginta marcas de eadem recipiat peccunia, quia triginta marcas de peccunia comiti de Wirtenberch danda de Styria iam recepi, de residua autem peccunia Predicatoribus de Auzt, quicquid ipsis solvere teneor, persolvatur et post hec domine Cristine de Praga, quicquid superfluum fuerit, tribuatur. Item Hermanno de Lettowitz 20 do Maius Pomerswitz, ut michi ignoscat, quod dominům meum regem pro ipso non ammonui, ut sperabat. Vlrico etiam de Hohenpuch Minus Pomerswitz dedi et eum a bonis meis aliis penitus exclusi. Item Borute villam meam Ruzin assigno nomine pignoris pro peccunia, quam adhuc sibi solvere debui, sicut Zwatemiro, meo militi, bene constat, aut reddat pueris meis peccuniam, quam ipsi dedi, si villam voluerit 25 retinere. Item pueris sororis mee5 do Pritschit in cambium pro Dobricho, si habere voluerint, vel dent domino Ierusio, compatri meo, et reddet ipsis Dobricho. Pro eo autem, quod usus sum bonis eorum, do eis Vletitz et illas duas villas, quas habent Zwatebor et Petrus. Item domino Hoztizlao pro triginta tribus marcis argenti, quas ipsis solvere debui, Paschitz dedi, si tantum valeat, si vero non valeat tantum, resi- 3o duum de bonis meis illi persolvatur. Et Benate duas hubas in Třeboni, que mel solvunt, pro decern marcis argenti in pignore assignavi. Item Alberoni de Rotenstain duas maiores villas supra Swant contuli, ut habeat a pueris meis in feodo. Curiam autem et agros contra Sumerowe et interiores agros contra Ybenstain usque ad metas Boemie do uxori mee. Item volo, ut Schecow tres ille ville vendantur domino Predote pro 35 centum septuaginta marcis et solvatur inde fratribus de sancto Clemente, si quinque marce auri ipsis non sint integraliter persolute. Et quinque marce auri solvantur inde pueris domini Bawari secundum conscientiam domini Benisii, sororii domini Bawari, et domini Predote iam predicti et triginta marce argenti dentur inde homini, qui pro anima mea vadat ad Pruthenos. Et vendantur viginti marce pro XXXa talentis Wien- 40 nensibus et XV talenta dentur in Durrenpach et XV in Gors et residuum in Tyn et circa in villis secundum domini Hoztizlai conscientiam persolvatur. Item homini de 498 NUM. 335. 1262 IUN. 4. Patauia pro viginti marcis argenti in Leimpach dentur due hube, set si graciam mihi fecerit, tantum una. Item Rudigero notario, uxori sue et suis heredibus dedi Kirspovm villam libere cum omni iure, ita tamen, quod inde uxori mee, dum vivit, serviat obsequia debita per scripturam, et tantum viginti marcas argenti, si a pueris meis et uxore recedere voluerit, habeat super villam iam predictam. Item Koyate camerario 5 in Stybnitz tres hubas dedi, illas inquam, que iudicis fuerant, dum vivebat. Item Cunrado de Turdeling villam Gutenprvn, quam prius a me tenuit in feodo, in proprie-tatem dedi, ita tamen, quod numquam se, dum vivit, a pueris meis serviendo ipsis fideliter alienet, et duo molendina iuxta aquam Strobnitz et quatuor hubas in Fri-drichisslage eidem Cunrado pro triginta marcis argenti obligavi, vel habeat in feodo, io si sibi videbitur expedire. Item quicquid in Gunthersrevt habeo solutum, Kalhocho contuli in feodo; et reddo Andree militi suam villam. Item ad claustrum Hohenvurt dedi Plawe, Novum Forum, et quicquid ex ista parte Wulte habeo, pro anime mee remedio et successorum meorum salute et remedio animarum. Item volo, ut Budewoy, patruus meus, Lohemilo det villam unam de meis possessionibus ex altera parte Prit- is schitz, ubi ipsum sua discretio ammonebit. Item volo, ut idem patruus meus Bvdewoy illi militi, cuius dextrarium accepi, villam illam assignet in pignore iterato, que prius ipsi f uerat assignata, et ille due ville reddantur ecclesie, ut est iustum, quas idem miles habet. Item volo, ut dominus Zwatemirus pro quadraginta marcis argenti vill[a]mc meam Třeboni assignet in pignore domino Borsoni, ut indultum et remissum michi 20 sit, si ipsum in commutatione, quam feci pro Strobnitz, aliqualiter defraudavi et non multum rogetur, set addatur ei aliquid, si quadraginta marcas benivole rennuerit acceptare. Item volo, ut Bvdewoy, patruus meus, pro quinquaginta marcis argenti obliget Bozeiowitz villam meam et distribuatur illud argentum inter orphanos meos et orphanos fratris mei,s servos illos scilicet, quorum patres a me nulla feoda tenuerunt, 25 et quatuordecim equi, quos frater meus reliquit in Pribenitz, distribuantur similiter inter illos, ex una parte secundum conscientiam domini Prehtelini, domini Gerberti, Cunradi de Turdeling, ex parte vero altera secundum conscientiam domini Zwatemiri, domini Predote et domini Hoztizlai, ut unicuique pro obsequii sui merito tribuatur. Item Budelao villam meam Babenberch obligationis tytulo assignavi pro quadraginta so talentis Wiennensium denariorum, quas sibi dare promisi cum uxore sua, cum earn sibi legitime copulavi.7 Item eidem curiam in suburbio castri Rosenberch dedi, ut in ea resideat pro purchhuta. Item Werenhardo marstellario curiam unam in Mutscherat dedi, illam que quondam Berhtoldo carpentario serviebat. Item Gvilloni in Emerndorf quatuor beneficia contuli iure et tytulo feodali. Item hospitalario de Pirn sex marcas 3» denariorum, quas ei solvere debeo, iubeo sibi dari et arma mea similiter sibi dedi. Monachis de Hohenvurt vasa mea argentea et dextrarium meum dedi. Ut autem hec supra scripta robur habeant firmitatis, presentem litteram in testimonium scribi iussi et sigillo prioris de Petow et sigillo custodis Minorum fratrum de Gretz et sigillo pro-prio roborari. Acta sunt autem hec presentibus fratre Gotfrido et fratre Ottone 40 sacerdotibus ordinis Predicatorum, domino Prehtelino, Cunrado officiali, Koyta et 1262 IUN. 4. NUM. 335. 499 Grillone camerariis, Rudigero notario et aliis multis, datum in Gretz anno gracie Domini millesimo ducentesimo sexagesimo secundo, pridie nonas iunii. Sigilla: tria valde laesa; 1) prioris in Pettau, quod in scidula membranacea appendebat, iam avulsum et deperditum est, V. d. Pangerl l. c, id olim vidit et hoc modo descripsit: Parvum 5 sigillum, in quo medio Christus ad Lazari arcam stans praebetur; 2) Wokonis de Rosenberg in ftlis cannabinis. Cf. Sigilla num. 4, 281 III; 3) custodis fratrum Minorum in Graz in scidula membranacea appendet; descriptionem vide Pangerl l. c. 335.* Ich Woko von Rosenberg, demnach mier wissend, daß es ain unumbgengliche sach seye 10 allen zue sterben, und daß ich nunmehr in den leczten tagen maines lebens gestöllet bin, doch noch bey gueter vernumft, hab verordnet zue Volbringen und zu verrichten hier undten nach-geseczte Sachen, wil auch, daß von mainen befreundten die sollen unveränderlich gehalten werden. Kund sey allen, denen dieser gegenwartiger brief vorkomen wierd, daß der Hedwiken, mainer lieben gemahlin, verschafft und gegeben habe alles main guet, so guet das bewegliche als 15 alles main ainkommen, welches sie gemessen und haben solle sambt mainen kindern frey, wie sie selbst wollte, so lang sie in der reinigkait auf dem witbenstuel vermainte zue siezen. Wan sie aber guetwillig wolte von den kindern abgetailet werden und ehrlich ohne man lebete, daß sie haben solle Podehuß mit seiner gelegenhait, Stropnicz mit ihrer gelegenhait und Wesseli mit aller zuegehor, so Gmind daß sie aur habe, wie ihr vorhin es verseezt wäre im geld, wie auch ir 20 morgengab, gstallt ich ir in der ersten heuratsabred verschrieben habe. Das guet aber für Ge-mündt, welches mit mainem baren gelt ausgelest habe, wiedergebe ich es der frau von Potenstorf ganez. Wan aber main gemahlin ainen anderen man heuraten wolte, so soll sie Stropnicz, Wesseli mit allen ihren zuegehör, auch Gmundt abtreten; alein ihr morgengab sambt dem hof ob dem Swante, daß sie habe. Item der mißverstand und Unwillen, welcher zwischen mier und mainem 25 vetter Buduogio endtstandten wegen Schintau, cassiere ich also, daß er dem kloster zum Schlegel gebe umb linderung mainer seelen, wan die an mich mit rechten fiele endtweder daß ers selberst hin abtrete umb seiner seelen linderung, dafern es mit rechten ihme zuefiele, oder aber auf sein 335. °) ,opos' A. — 6 b) Ita A. — c) Quod uncis clauditur, cum membrána destrueta periit A. 2) In omnibus necrologiis asservatis dies mortis Wokonis iun, 3 affertur. V. d. Millauer (vide inferius) igitur Wokonis testamentům viva voce factum post mortem eius demum scriptum esse putat. ■— 2) Post apographum huius chartae Herum a V. Břežan additum est: ,Hoc testamentům olim domini Vokonis de Rosenberg descriptum et diligenter correctum est ex littera originali, quae habetur in monasterio Altovadensi, iussu illustris prineipis Ursini ac domini domini Petri Vokonis de Rosenberg, genus suum ab illo Vokone deeimo stypite trahentis, per me Venceslaum Břežan Třebonae 18. iulii anno etc. 1602'. — 3) In multis operibus contenla testamenli tractantur; quorum hic tantummodo afferuntur de charta tota disserentes aut quaestiones topographicas illustrantes. —4) Přemysli Otakaři II. — 6) Fortasse Annae, uxoris Bavari de Strakonice. —8) Witigonis de Příbě-nice. — 7) Cca a. 1257. 500 NUM. 335. 1262 IUN. 4. seel verbleiben lasse; solches ich in sein gewissen stölle. Item ich bitte und ruefe an die genad maines konigs, daß er 200 margt Silbers, die ich denen Prager canonicis geben hab, erstatte und wieder zuegeben befelhe, und dreyssig margt, daß er neme davon gelts, dan 30 margt an gelt, die haben sollen gegeben werden dem grafen von Wiertnberg, die ich in Steiermargt zue mier embfangen hab, von den uberigen gelt, daß man denen bruedern der Prediger in Aussig, so vil 5 ich ihnen schuldig verbleibe, beczale; und was davon uberbleiben wierd, daß man der frau Cristina von Prag dasselbig gebe. Item dem Herman von Letowicz gebe ich das Grossere Panoschwicz, daß er mier verzeihe, daß ich mit mainem herrn und konig, als er vermaint, wegen seiner nit geredet habe. Dem Vlrico von Hohenbuechu hab ich die Klainere Ponessowicz geben und ihne von allen anderen mainen guetern losgeczelt und abgefertigt. Item dem Beruten main dorf Buzin io vorlangst versecztes umb gelt, so ich ihme noch herausgeben sollen, wie dem Swatomiro, meinem ritter, wol bekandt, oder aber daß sie wiedergebe mainen kindern das gelt, welches ich ihme beczalt, wofern er bei dem dorf verbleiben will. Item mainer Schwestern kindern gebe ich Prschit-schicze in abwechslung für Dobrschichow oder Dobrschisch jestli ji jmíti chtějí oder daß sie geben dem herrn Jeruschen, mainem gevattern, a navrátí jim Dobrzichowicze. Für das, daß ich genossen 15 hab ihre guet, gebe ich ihnen Vletitz und auch die zwai dorfer, welche der Swatibor und Petr inhaben. Item dem herrn Hostissiao für 33 mark Silbers, die ich ihm schuldig gewesen bin zue beczalen, gebe ich Paschicz, sofern sie so vil wert seindt; wo aber sie nit so vil wert seindt, daß man das uberig aus meinen guetern darauf beczale. Dem Beneda zwene peinstadl bey Witinau, welche das honig beczalen, in 10 margt Silbers, die hab ihme in versacz verschrieben. Item dem 20 Alberoni von Rotnstain zway grosste dorfer ob dem Swantem hab ich ihme gegeben, daß er sie inhabe von mainen kindern in lehensgestalt. Den maierhof sambt den akern, benandtlichen Samerschow, so vil darczue grundstuk seindt, als nemblichen Ybenstain bis an die behmische graniczen mainer ehegemahlin. Item ich wil, daß das güetel und drey dorfer Schettowiczerß verkauft werden dem herrn Predotowi umb 170 margt Silbers und davon beczalt werde denen 25 bruedern von st. Clement, wofern ihnen die fünf margt goltes völlig nit beczalt worden seindt. Und fünf margt goldes daß man davon denen des herrn Baworow und iczt gedacht herrn Predotis kindern bezale und 30 margt daß man gebe demselben menschen, welcher für main seelen wierd in Pieissen gehen. Daß man auch verkaufe 20 margt für 30 Wiener talenten und 15 talenten daß man gebe auf Durrenbach und 15 auf den Gorsu, und wegen des guets Tegna und die umbligende 30 dorfer bey gueten gewissen daß man dem herren Hostislao volig und gar zale. Item dem menschen von Passau für 20 margt Silbers in Leinpach daß man gebe zwene binstadl oder aus gnaden aine. Item dem Schreiber Rudigero und seinem weibe, auch ihren erben gäbe ich ihnen ain dorf Khirsch-baum frey mit aller gerechtigkait, doch dergestalt und darumben, daß er mainer gemahlin sein lebczeiten diene und sein tun in schreiben verrichte und auf dem fall er sich von mainem ehege- 35 mahlin und kindern ledigen wolte, daß anstat selbigen dorfs 20 margt Silbers embfahe oder neme. Item dem Kogiato, mainem cammerling, hab ich in Stibnicz 3 binstadl geben, benandtlichen die, so der richter in seinen lebczeiten gehabt. Item dem Conrado von Studeling hab ich das dorf Gutten-brun, welches er vor hin von mier gehalten lehensgestalt, für aigen gegeben auf solche gestalt, daß er niemalen, so lang et leben wierd, von mainen kinder dreuen diensten nit ausseczen wil; 40 auch zwo milen an dem Stupniczer pach und 4 beinstadl in Fridrichschlag gedachten Conradt in 1262 iun. 4. - 10. num. 335, 336. 501 30 margt Silber, oder wan ihms gedunkte besser zue sein, daß ers halte lehenswais. Item was ich in dem Gunterßreit habe, beczalter habe, das hab ich dem Galihoten lehenweis uberandtwart und restituire; und wiedergebe dem Andreae ritter sein dorf. Item dem Hohenfuerter closter hab ich geben Piaben, Neimargt und alles, was ich selbigenseits der Wultaw habe, umb meiner und 5 meiner nachkommenden seelen linderung, hail und erquikung. Item wil auch, daß main vetter, der Buduoius, dem Lehomilo gebe ains aus meinen dorfern einerseits Pritschücz, wo ihme sein vorsichtigkait hinweisen wierd. Item wil auch, daß dieser mein vetter Buduoius demselbigen ritter, dessen armbandt ich zue pfand zue mier genommen, selbiges dorf verschreibe, welches ihme vorhin verschrieben war, und die zwai dorfer, daß sie wieder restituirt werden zue der kierchen, welche 10 dieser ritter inhat. Item daß der herr Swatomir in 30 marg Silbers main dorf Trzebonin verschreibe pfandsweis dem herrn Borsso, damit nachgelassen und vercziehen werde, sofern ich in abwechs-lung, die ich auf Stropnicz getan, ihne etwan zue kurcz getan; und er sol auch nit vil fragen, sondern daß er ihme etwas zuegebe, dafern er guetwillig von denen 40 margten ablesen wierd. Item wil, daß main vetter, der Buduoius, in 50 margt Silbers verschreibe dem Boziego main dorf und 15 daß solches getailt werde undter maine und maines bruedern waisen, das ist die diener, deren väter von mier kain lehen gehalten und die 14 roß, so main brueder hindter ihme verlassen zue Przibenicz, daß die gleicherweis undter sie geteilt werden, ainerseits vermög gueten gewissens des herrn Prechtelings, herrn Geberden, Conradt von Turtelingen, anderenseits vermög auch gueten gewissens des herrn Swatomiren, herren Predoten und herrn Hostislai, damit ainem jeden nach seinem verdienst mochte gegeben werden. Item dem Budielao hab ich main dorf Pabenwerg verschrieben und gelassen in 40 Wiener talenten gelts, die ich ihme zue geben versprochen mit seinem Weibe, als ich sie ihme ordentlich verhairatet hatte. Mehr hab ich diesem ainen hof auf der Rosenberger vorstat geben. Item dem Grilen in Einczendorf hab ich geben viererley pfaffen-ainkommen lehenweis. Item dem wierdt von Pierna verschaffe ihme 6 margt gelts, welche ich ihme zalen solle, daß ihme die gegeben werden, wie auch mainem hämisch. Den Hohenfuertern minichen all mein silbergeschier und die medey, welche ich an mainer rechten hand getragen, gebe ich und ain handroß. Auf daß nun diese obenschriebene ding fest und steif gehalten werden, hab ich gegenwartigen brief zuer zeugnuß zue schreiben befohlen und mit dem insigel des closters Bictau und custosschen der Minderen brueder in Graczen, wie auch mit meinem aigen insigel zue becreftigeh. Dies geschah in gegenwart des brueders Gotfrieden und bruedern Otten, beeder briestern der Predigerordens, des herrn Prechtelings, Conradis pflegers, Kogaten und Grillens cammerlingen, des Rudigeri Schreibers und anderen mehrern, geben in Graczen anno salutis 1262, den 4 tag monats iulii. 336. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austritte et Stiriae marchioque Moraviae, iudici et civibus in Litoměřice promittit se causas eorum extra ciuitatem aut personaliter audire aut eas alicui ex nobilibus suis decidendas committere velle, iure Magdeburgensi observato. Apud Budyně {nad Ohří] 1262 iun. 10. 502 NUM. 336. 1262 IUN. 10. Apographum saec. XV. exstat in Copiario civitatis Litoměřice olim in archivo Musei Nationalis Pragae, nunc in archivo civitatis Litoměřice (s. sign.) asservato, fol. 36 (B). — Apographum insertům est confirmation Karoli IV., Romanorum imperatoris, datae Pragae 1348 aug. 25 (Reg V, pag. 227 num. 451), cuius confirmations apographa in eodem mnscro exstant, fol. 33 (C) et 68v (D). — Aliud apographum insertům est confirmation Sigismundi, Romanorum 5 imperatoris, datae Pragae 1436 sept. 17 (RI XI, pag. 375 num. 11419), cuius confirmations apographum ibidem exstat, fol. 32 (E). Ibidem exstant etiam versiones Bohemicae; exemplar is C,fol. 70 (T 1) etexemplaris E, fol. 67v (T 2), quorum textům T1 sub * praebemus. Addendum est initium chartae nostrae el eius versionis Bohemicae etiam fol. 79 el 79v exstare. Ed: Hieke, Beiträge zur Gesch. v. Leitmeritz, pag. 352 num. 5 (ex B). — CIM II, pag. 37 10 num. 11 (ex B et E), pag. 39 num. ad 11 (versio Bohemica T 1). Reg: Reg IV, pag. 814 num. 2100. — Dobenecker, Regesta III, pag. 470 num. 2996 (solum-modo nomina testium). Lit: Šebánek, Česká listina 3, pag. 109 n. 14. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 336, 338. Dictator: magister Arnoldus, protonotarius. 15 Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (UU), 5, De chartae apud civitates usu (R). Ottakarus, dei gracia Bohemorum« rex, dux Austrie et Stirie et marchio Morauie, providis et discretis viris iudici6 et civibus in Lithomieryczc graciam suam et omne bonům. Experti argumentis pluribus vestram fidelitatem, debitis vos volentes 20 provide exequi beneficiis et honoře, hanc vobis graciam facere* decrevimus specialem, quod extra muros civitatis vestre nullus ex vobis stare iudicio coram aliquo provinciali iudice seu aliis quibuscumque iudicibus sive locis debeat nec compellr3 sive ad Pragense iudicium vel aliud qualecumque, sedf personaliter vestras^ causas** audire volu-mus vel alicui ex nostris nobilibus committere causas vestras loco nostri finaliter 25 observato iuris ordine decidendas, volentes vobis in premissis ius et consuetudines Maydburgensium observare. In cuius rei testimonium et perpetuum argumentum presens scriptum vobis cum sigillis nostris dedimus ad cautelam testibus, qui aderant,* subnotatis,4* qui sunt: dominus* Bruno venerabilis 01omucensisfc episcopus, Smilo de Lichtmburg,' Erchenbertus"» burgravius de Starchenberch» cum fratre suo Henrico, 30 Ierko de Waidenberg,0 Wylhelmus^ de Podiebrad, Zdenko? frater Smilonis, Henkynus natus eius, Borsso de Ryssenburg/ Gallus filius Galli, Markwardus patruus eius, Diuisius8 dapifer et alii plures. Actum aput Budyn anno Domini M° CCořLXII°, datum per manumM magistři Arnoldi prothonotarii, IIIIt0 idus iunii. 336. °) ,Boemorum' G, D. — 6) ,iudicii* D. — c) ,Lythomierycz' C, ,Lithomericz' D, ,Litho- 35 merzicz' E. — a) Deest E. — «) ,opelIi' B, C. — f) ,s$' B, E. — 9-a) ,causas vestras' C, D. — ft) ,adheranť B. — ť) ,prenotatis' B. — *) ,01omuczensis' C, D, E. — l) ,Lychtemburg' C, D, ,Luch-tenburg' E. — m) ,Erchembertus' C, D. — ") ,Starchemberg* C, D. — °) ,Waldenberch' E. — p) ,Wilhelmus' D. — «) ,Zdeňko' D, ,Sdenko' E. — ') ,Rysenburg' C, D, ,Rysenburk' E. — *) ,Diuis-sius' C, D, E. — t) ,CC C, E. — «) ,manus' E. 40 1262 IUN. 10. NUM. 336, 337. 503 336.* Ottakarus, z božie milosti český král, vévoda rakúsky a štýrský a markrabě moravský, múdrym0 a opatrným mužom rychtáři i mešťanom litoměřičským milost svú i vše dobré. Na mnohých věcech jsúce jisti vieru vaší a zato dobrodiením a ctí chtiece vás obdařiti, tuto vám 5 zvláštní milost přidáváme, aby ze zdí města vašeho žádný z vás k súdu před krajnými súdci ani před jinými kterýmiž koli súdci v kterémžkoli městě ani před pražským sudem ani před kterým jiným stati neměl, ale sami osobně pře vaše slyšeti chcme nebo někomu z našich urozených poručiti pře vaše miesto nás, zachovajíc právo řádné rozsúzenie; chtiece v těch předpověděných věcech vám právo a obyčeje majdburské zachovati. A tomu na svědečstvie a věčnu tvrdost list 10 tento naším královským majestátem upevněný vám jsme vydali a podepsanými svědky ujistili, jenž jsú: Bruno poctivý olomúcský biskup, Smil z Lutenberka, Erchenberth purkrabě z Starchen-bercha z bratrem svým Jindřichem, Jergl z Waldembertha, Vilém z Poděbrad, Zdeněk bratr Smiluov, Henkyn syn jeho, Boreš z Rynzburka, Havel syn Havluov, Markvard sestřenec jeho, Diviš krměnošě i jinými mnohými. A to sě dálo u Budyně léta božieho tisícieho dvústého 15 šedesátého druhého, psán rukú mistra Arnolda notáře, června měsiece. 337. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austritte et Stiriae marchioque Moraviae, civibus de Litoměřice necnon aliis, qui in monte sancti Stephani apud Litoměřice mansio-nes suas exstruxerunt, ad septem annos libertatem ab exactionibus confert et aliis hominibus 20 eodem se recipientibus quattuor villas expresse nominatas distribuendas donat. Apud Budyně [nad Ohří J 1262 iun. 10. Duo npographa saec. XV. exstant in Copiario civitatis Litoměřice olim in archivo Musei Nationalis Pragae, nunc in archivo civitatis Litoměřice (s. sign.) asservato, fol. 34" (B) et fot. 76" (C). — Apographum insertům est confirmation Karoli IV., Romanorum imperatoris, 25 datae Pragae 1348 aug. 25 (Reg V, pag. 227 num. 451), cuius confirmations apographa in eodem mnscro exstant, fol. 32v (D) et 68 (E). — Versiones Bohemicae exemplaris B, fol. 74v (T 1), exemplaris C, fol. 77 (T 2), exemplaris D,fol. 69v (T 3) ibidem exstant; quorum textum T 1 sub * praebemus. Ed: Hieke, Beiträge zur Gesch. v. Leitmeritz, pag. 352 num. 4 (ex B, C). — CIM II, pag. 30 41 num. 12 (ex B, C, E), pag. 41 ad num. 12 (versio Bohemica (T 1—T 3)). Reg: Reg IV, pag. 815 num. 2101. — Dobenecker, Regesta III, pag. 470 num. 2995. — Proch-no, Regesten, pag. 95 num. 29 (ex B, solummodo nomina testium). LU: Šebánek, Česká listina 3, pag. 109 n. 14. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 333, 334. Dictator: magister Arnoldus protonotarius, qui per quasiconfirmationis formám tenorem chartae 35 Přemysli Otakaři II. apud Jablonné [v PodfeštědíJ 1253 dec. [2—7], datae (num. 5), cuius dictator etiam erat, repetit; quae typis minoribus exprimuntur. 336.* a) ,mútrým' T 1. 504 NUM. 337. 1262 IUN. 10. Autographum chartae ab ipso magistro Arnoldo videtur esse scriptum. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (VV), 5, De chartae apud civitates usu (S). Nos Przemisl" qui et Ottakarus, dei gratia Boemorumfe rex, dux Austrie et Stirie et marchio Morauie, universis hanc paginam inspecturis salutem. Tunc debita sub discrecione 5 consulitur profectibus subditorum, cum non solum ipsorum, verumc eciam illius intenditur com-moditatibus,d qui ad subiectos6 respicitf gratiose. Hac igitur consideracione inspectis provide tarn nostris quam nostrorum fideliumde Lithomieryh' civium nec non aliorum quorumlibet, qui ad nostra obsequia se contulerunt undecumque, commoditatibusÄ et honore et civibus memoratis et aliis viris fldelibus quibuscumque, qui in monte sancti Stephani aput Lithomierycz* nostrum io ad honorem et suum pariter ad profectum decentes ad manendum ibidem sibi exstruxerunt* man-siones, donamus ad septem annos omnimodam libertatem; eadem singulos manentes ibidem sic gaudere volentes, ut ab omni theloneo, muta, exaccionibus, vexacionibus seu collectis et aliis quibuscumque generibus molestie sint liberi et exempti.ř Et ut promtitudine ampliori singuli ad locum se transferant supradictumm villas Russwan," Brutecz, Zwarmerzicz0 et Polep cum 15 agris, silvis, pascuis, molendinis, vineis, ortis, pratis, quesitis et non quesitis et aliis pertinenchs2> universis donamus, ut recipientibus se ibidem iuxta discrecionem et ordinacionem nostrorum fidelium Liutoldr2 iudicis, Iohannis de Missna/ Henrici de Vridberch,* qui Rex dicitur, inspecta* tarn* personarum provide qualitate, dentur sub distribucione congrua proprietatis nomine per-petue possidende. Ut autem" premissa omnia"* debita gaudeant flrmitate nec calumpnia locum 20 obtineat in eisdem, cum subscripcione testium presentes conscribi et sigillari mandavimus* in evi-dens testimonium et munimen.w Testes sunt: dominus Bruno venerabilis Olomucensis* eccle-sie episcopus, de Wida,1 de Plawe1 advocati, Henricus comes de Hardekke, Smilo de Lichtemburk,^ Ierostius burgravius Pragensis, Ieroslaus fráter Galli, Borso* de Ry-senburg,ail Stezlaus de Ssternberg,*'*' Wylhelmuscc de Podiebrad,^ Ierko de Walden- 25 berg,ee Erchenbrehtus# et Henricus fratres de Starchenberch burgravii^, Andreas camerarius regni,Äfc Vlricus pincerna de Cubito, Burchardus de Chlingberch, Sdenko^ frater Smilonis** de Lichtnburg," Hennekynus™"1 filius SmiIonisWM eiusdem, Diuisius00 dapifer, Henricus et Chwalo de Zittauia^ aliique plures. Actum aput Budyn anno Domini M° CO^ LXII0, datum per magistrům Arnoldům, nostrum prothonota- 30 rium, IIIIto rr idus iunii. 337. °) ,Przemysľ C, ,Premizľ D, ,Priemisľ E. — b) ,Bohemorum' D. — c) ,tamen verum' sequitur in E. — d) ,omoditatibus' E. — e) ,subditos' D, E. — f) ,respiciunť B, C, D, E. — «) jLithomericz' C, ,Lithomiericz' D, ,Lithomierzicz' E. — Ä) ,omoditatibus' C, E, ,comoditatibus' D. — *) ,Lithomierzicz' E. — fc) ,extruxerunť B. ■— l) ,exemti' E. — m) ,supradictas' B, C. — 35 B) jRusswen' D, E. — °) ,Swarmyerzicz' D, ,Swarmierzicz' E. — v) ,pertinentiis' E. — 9) ,Lircoldť D, E. — 0 ,Myssna' D, E. — *) ,Vndberch' C, ,Frydberch' D, E. — «) ,inspectis' D, E. — «•**) ,omnia autem premissa' D, ,autem omnia premissa' E. — v) ,mandamus' D, E. — w) ,immu-niri' B, C. — x) ,01omuczensis' D, E. — v) ,Lichtenburg' D, E. — 2) ,Borsso' D, E. — ««) ,Rys-senburk' D, E. — ™) Sternberg' D, E. — cc) ,Wilhelmus' E. — ,Bodiebraď D, E. — «) ,Wal- 40 demberg' C, .Waldenberk' D, E. — ff) ,Erchenbrechus' D, E. — ee) ,burciani' D, E. — ftÄ) Deest 1262 IUN. 10. - 26. NUM. 337, 338. 505 337. * My Přemysl jenž i Ottakar, z božie milosti český král, vévoda rakúsky a štirský i markrabě moravský, všem, ktož list tento uzřie, pozdravenie. Tehdáž sě rozomně poddaným odtušuje, když to netoliko k jich, ale i k těm, jenž milostivě k poddaným patřie, k požitečným věcem se 5 zpósobuje. Protož tiem spatřením shlédše opatrně našich věrných z Litoměřic měšEanuov i také všech jiných, kteříž sě k našemu přidržie přisluhování odkudž koli, užitečné věci a poctivé měšfanóm předepsaným i jiným mužóm věrným kterýmž koli, kteříž na vrchu svatého Štěpána před Litoměřici k naší cti a k svému užitku slušná k bydlení sobě obydlé ustavili, dáváme za sedm let všeliká svobodu; všem, ktož tu bydle, aby ode všech cel, mýt, šacunkuov, šosuov, berní i ode 10 všech jiných poplatkuov prosti byli. A aby sě zpieše na tom miestě stavěli nadepsaném, vsi Rušven, Brutec, Svarměřic a Polep s dědinami, s lesy i s pastvami, mlýny, vinnicemi, s zahradami, lukami platnými i neplatnými i s jiným příslušenstvím přidáváme těm, jenž sě tu osadie, podle opatrnosti a zřiezenie našich věrných Lircolda rychtáře, Jana z Míšně, Jindřicha z Frmberka, kterýž Král slove, aby, jakž na kom uzřie, rozdali řádně ka věčnému vládnutí. A aby ty všecky 15 věci předpověděné pevnost měly bez překážek, svědky podepsané popsati a vepsati sme kázali a zapečetiti k zevnému svědečství a obraně. A ti svědkové jsú tito: Bruno poctivý olomúcský biskup, z Widy, z Plawe advokáti, Jindřich hrabě s Hardeberka, Smil z Lichtemburka, Jaroš purkrabě pražský, Jaroš bratr Havluov, Boreš z Rynzburka, Zdislav z Štermberka, Vilém z Poděbrad, Jerek z Waldemberka, Ondrášek komorník královstvie, Oldřich šenk z Lokte i jiných 20 mnoho přitom bieše. A to sě dálo u Budyně léta božieho tisícieho dvústého šedesátého druhého, psán mistrem Arnoldem, notářem naším, června měsiece. 338. Anselmus, episcopus Warmiensis, perBohemiam et Moraviam necnon per Rigensem, Gneznensem et Salzeburgensem provincias apostolicae sedis legatus, in litteris Godefrido, 25 fratri hospitalis s. Mariae Theutonicorum, datis sententiam pro Benedicto, quondam ple-bano in [Havlíčkův] Brod, a Brunone, episcopo Olomucensi, nuper latám confirmat, tenorem eius inseri faciens. In [Havlíčkův] Brod 1262 iun. 26. [337.] 30 B, C. — ») ,Zdenko* D, E. — **) ^milonis' D. — ») ,Luchtemburg' D, E. — mm) ,Henkynus' D, E. — »») ,Zmulonisf D, ,Zmilonis' E. — <"») ,Diuissiusf D, E. — w) ,Sicrauia* D, E. — 8«) ,GG°f C, E. — rr) ,quarto' D, E. l) Ilenricus. 337.* «) Deest T 1. 506 NUM. 338, 339. 1262 IUN. 26. - 27. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Dresdensi (sign. OU 617) asservatur (A). Reg: Reg IV, pag. 722 num. 1806. — Schieckel, pag. 195 num. 774 (ex A). In tergo chartae manu registratoris saec. XIII. scriptum est: „Sentencia lata super Longa villa" et paulo sinistrorsus „de Broda" (L). 5 Scriba: ignotus. Dictator: ignotus. Vide: II. 3, Ordo militum Theutonicorum (N). A.,1 dei gracia Warmiensis episcopus, per Boemiam et Morauiam necnon per Rigensem, Gnezensem et Salzburgensem provincias apostolice j| sedis legatus, dilecto io in Christo magistro G.,2 frátri hospitalis domus Theuthonicorum Ierosolymitani, salutem in Domino. Tua nobis porrecta j| peticio continebat, quod sentenciám subscriptam, latám pro predecessore tuo, bone memorie fratre Benedicto, quondam plebano in Brod, |j confirmare vellemus, cuius tenorem post examinacionem eiusdem de verbo ad verbum fecimus subnotari: In nomine Domini amen. Bruno, dei gratia Olo- is mucensis episcopus, iudex a sede apostolica delegatus, etc.3 Diligenti siquidem exami- nacione habita, ut prediximus, prefatam sentenciám, sicut sine pravitate et racionabi-liter lata esse dinoscitur, auctoritate apostolica confirmamus. Datum in Brod anno Domini M°CC0LX0II°, sexto kalendas iulii. Sigillum: scidula membranacea ex autographo ipso scissa dependebat; nunc autem avulsum 20 et deperditum est. 339. Urbanus IV. papa procuratoribus [Přemysli Otakaři IL], regis Bohemiae, apud Venetias pro eiusdem regis debitis persolvendis constitutis mandát, ne pecuniam debitam Dulci de Burgo eiusque sociis, mercatoribus Florentinis, Venetiis persolvant, sed totam in 25 thesauraria ecclesiae sancti Marci ibidem deponant. Viterbii [1262] iun. 27. Apographum exstat in Urbani IV. registro camerali in archivo secreto Vaticano asservato (Reg. Vat. 27), fol. 10* ep. 4 (R). Reg: Palacký, Reise, pag. 38 num. 286 (ex R). — Reg II, pag. 146 num. 374. — Potthast 30 II, pag. 1493 num. 18371. — Guiraud, Les registres I, pag. 14 num. 54 (ex R). 338. J) Anseimus. — a) Godefrido. — s) Sequitur tenor chartae Brunonis, Olomucensis episcopi, in Kroměříž 1256 oct. 20 datae (num. 90). 1262 IUN. 27. - IUL. 1. NUM. 339, 340. 507 Cf. num. 353. Apud Fr: Apographum a v. d. Fr. Palacký exaratum, quo usi sumus. Dilectis filiis, procuratoribus carissimi in Christo filii nostri..,1 illustris regis Boemie, apud Venetias constitutis pro eiusdem regis debitis persolvendis. Licet 5 carissimus in Christo filius noster rex Boemie illustris pro quodam servitio per procurators suos nobis ex parte regis eiusdem oblato Dulci de Burgo eiusque sociis, mercato-ribus Florentinis, in quadam sit summa pecunie obligatus; pecuniam tarnen ipsam ad manus ipsius Dulcis vel alicuius sociorum suorum pervenire nolentes, presentium vobis auctoritate sub pena excommunicationis districte precipiendo mandamus, quate-io nus de pecunia ipsa nihil eisdem mercatoribus vel eorum alicui persolvatis, sed in thesauraria ecclesie sancti Marci de Venetiis totam eandem pecuniam deponentes, diem depositionis huiusmodi, et quicquid inde feceritis, per literas vestras tenorem continentes presentium nobis sine more dispendio intimatis. Datum Viterbii V kalendas iulii, anno primo. 15 340. Urbanus IV. papa [VitoJ, decano Pragensi, mandát, ut Martinům, quondam generálem priorem fratrum de Poenitentia beatorum martyrům, qui pro falsificatione litterarum papalium captus e carcere fugerit, generali administratione privet et conventui eorundem fratrum licentiam alium generálem priorem eligendi concedat. 20 Viterbii [1262] iul. 1. Apographum exstat in vidimatione Vili, decani Pragensis,1 cuius vidimationis apographum saec. XIII. in fragmentorum collectione PNP Pragae (inv. num. 283jzt.) asservatur (B). Ed: Ryba, Nález cenné korespondence, pag. 33—34 (ex B). Lit: Ibidem, ubi etiam imago phototypica exstat. 25 Vrbanus episcopus, servus servorum dei, dilecto filio ..,a 2 decano Pragensi, salutem et apostolicam benedictionem. Dilecti filii priores et fratres de Peniten- tia beatorum martyrům, ordinis sancti Augustini, sua nobis petitione monstrarunt, quod, cum frater Martinus, quondam generalis prior fratrum ipsorum, occasione quarundam litterarum, quas falso dicebat sibi ab apostolica sede concessas, continen- 30 tes,3 quod ipse posset predicare, confessiones audire et aliorum ordinum fratres in ordine suo recipere ac in omneš in factis suis impedientes eundem excommunicationis sententiam promulgare, in diversis partibus multa et enormia mala commiserit, propter quod plures illaqueavit fidelium animas et in pluribus locis scandalum non modicum 339. 35 i) Přemysli Otakaři II. 508 NUM. 340, 341. 1262 IUL. 1. - POST IUL. 1. suscitavit, venerabilis frater noster..,"4 Pragensis episcopus, pro eo, quod predicta sibi adeo manifesta erant, quod nulla poterant tergiversatione celari, auctoritate sedis apostolice ipsum capi fecit et carceri mancipari. Qui sue calliditatis fultus astucia oppresso custode cum captivis aliis evasit carcerem ac peiora prioribus committere6 non expavit et tandem ad eandem sedem se trasferens, captus ibidem auctoritate 5 nostra extitit et in compedibus positus. Qui tamquam sibi male conscius seque sciens huiusmodi commisissec delicta, fractis eisdem sua subdola ingenuositate compedibusá fugit in plurimorum scandalum et predictorum fratrum maximum detrimentum. Quare predicti priores et fratres nobis humiliter supplicarunt, ut eligendi aliquem ad hoc ydoneum in generálem priorem ipsorum, prout ad ipsos pertinet, licentiam eis 10 concedere ac eundem Martinům privare generali amministratione, quam habuit in eorum ordine, curaremus. Quocirca discrecioni tue per apostolica scripta mandamus, quatinus, si tibi constiterit ita esse, predictum Martinům auctoritate nostra huiusmodi amministratione privans eisdem prioribus ac fratribus concedas licenciam postulatam. Datum Viterbii kalendis iulii, pontificatus nostri anno primo. is 341. Vitus, decanus ecclesiae Pragensis, mandato ab Urbano IV. papa, cuius tenorem inseri facit, accepto quasdam res erga Martinům, quondam generálem priorem fratrum de Poenitentia beatorum martyrům, constituit. [Pragae post 1262 iul. 1 J.1 20 Fragmentům apographi saec. XIII. in fragmentorum colleclionc PNP Pragae (inv. num. 283lzl.) asservalur (B). Ed: Ryba, Nález cenné korespondence, pag. 32—34 (ex B). Lit: Ibidem, ubi etiam imago phototypica exstat. Vide: II. 3, Praga, ecclesia capitularis (I). 25 Vitus decanus, minister inutilis ecclesie Pragensis, non tam cognitor quam executor mandati apostolici, omnibus Christi fidelibus noticiam subscriptorum. Quociens cordis oculus, nube erroris obduetus, superne illustrationis lumine fit serenus, cavendum, ne auctor scysmatis irruat et ab unitatis radiče eos, qui secunda tabula post naufragium revertuntur ad eum, qui est prestabilis super malitia2 et multus ad 30 340. °) Punctum geminatum omiltitur B. — b) ,omittere' B. — c) ,comississe£ B. — d) ,ope-dibus' B. ») Vide num. 341. — 2) Vito. — 3) De litteris falsis cf. mentionem in litteris Alexandři IV. papae Anagniae 1260 maii 31 datis (nam. 225). — 4) Johannes. 1262 POST lUL. 1. NUM. 341. 509 ignoscendum3 telo prescidat erroris. Nempe ventusa oriens, intra se populorum furore collisus, inconsutilem Domini tunicam et desuper contextam4 minutatim decerpit in frusta,* dum frumenta dominica sulcis obruta in lolyum degenerant et avenas. Habet enim mille nocendi modos, quippe a principio ruine sue unitatem ecclesie rescindere, karitatem vulnerare, sanctorum operum dulcedinem inficere invidie feile conatur. Dolet siquidem contra nos concitatus satis erubescens, [quod]c felicitatem, quam in celo retinere nequivit, homines constantes ex lutea materia, in terra valent, si velint, feliciter promereri. Unde oportet, quantum fragilitati nostre conceditur, omnes nocendi eius aditus muniamus, ne mors portas nostras ingrediatur, matris ecclesie nos devotos filios devotionis effectu pro viribus exhibentes, cum ipsa pia aviditate et materna karitate salutem omnium procurans, diversis discriminibus sit exposita, estuans tamquam inter frenetycos et lytargicos, utrisque molesta, set neutris inimica, dum ill! ligari et isti rennuant excitari. Propter quod et ipsa in salutem nationum circumdata varietate fratres de Penitentia beatorum martyrům salu-briter et divinitus crucis triumphali tytulo tamquam novam ecclesie sobolem, fidei splendida luminaria, typice insignitos, presertim cum signum salvificum, in eis suo signato congruens, ipsum referát et resultet, in medium omnium religionům mundo fluctuanti misericors et miserator Dominus5 misericorditer pro speculo cordium fidelium immisit, prout nobis et universis Christi fidelibus veraciter ab universali ecclesia scriptis magnificis declaratur. Set, prohdolor, quia antiqui hostis invidia habet hoc proprium, quod ea, que salutis medicínám efficacius perferre* videntur, solliciciori et subtiliori astucia turbinibus et cladibus obruere machinatur, ne pullulent in pro-fectum dei et hominis, nocivior inimicus Martynum pauperem, quondam dictorum fratrum ferventi spiritu et devocione precipuum eruditorem, zelum quidem dei ha-bentem, set non secundum scienciam veritatis, emit et evulsit funditus a radice ita, quod qui positus fuerat ad gubernationem aliorum, effectus sit ruina plurimorum et potissime fratrum prefatorum, per eum interveniente fulcimento apostolico regulariter initiatorum, ut patere poterit per litteras apostolicas, quarum tenor de verbo ad verbum hoc modo fideliter declaratur. Urbanus episcopus, servus servorum dei, etc.6 Verum quia vera iusticia compassionem habet et falsa dedignationem, inter adversancium voluntatum procellas exacta diligentia mandátům apostolicum observare volentes, quid procacese... 341. a) ,veť£ B. — ") ,frustra' B, — c) Deest B. — <*) ,preferre' B. — e) Inde textus usque ad finem deest. *) Cum textus finis notam temporis continens ignoretur (vide n. e), charta quidem in Codice demum ad annum mortis Viti decani (1271) ponenda sit; ne autem cohaerentia eius cum litteris papalibus ibidem insertis (vide n. 6) corrumpatur, earn iam hoc loco ponimus. — *) Ioel. 2, 13. — 3) Is. 55, 7. — *) Cf. lo. 19, 23. — B) Ps. 110, 4. — «) Sequitur tenor litterarum Vrbani IV. papae Viterbii [1262] iul. 1 datarum (vide num. 340). 510 NUM. 342. 1262 IUL. 6. 342. Bruno, episcopus Olomucensis, Marsilio, abbati Siloensi, et Henrico, plebano Iglaviensi, conventionem super hospitale infirmorum in Jihlava inter eos et scabinos civesque Iglavienses factum confirmat, tenorem eius insert faciens. In Olomouc 1262 iul. 6. 5 Autographum in membrána scriptum in SO A Prague (archivům monasterii in Strahov, sign. ŘP Strahov num. II) asservatur (A). — Apographum saec. XVII. exstat in vidima-tione Henrici Meckenburgeri, protonotarii apostolici, seminarii archiepiscopalis Pragensis rectoris,sine loco et die data,cuius vidimationis autographum in plagula chart, scriptum ibidem (sign, eadem) asservatur (B). —Apographum de anno 1663 exstat in mnscro chart. „Acta io parochiae Iglaviensis" intitulato, ibidem (sign. 112) usservato, pag. 7—10 (C). — Aliud apographum exstat in vidimatione Francisci Josephi Fegertag, notarii publici iurati, Pragae 1776 ian, 2 data, cuius vidimationis autographum chartaceum in SAR Brunae (Coll. nova, num. 169146 b) asservatur (D). Ed: CDM III, pag. 338 num. 342 (e simplici quadam copia saec. XVIII.). 15 Reg: Reg II, pag. 146 num. 375. Lit: A. Vavroušková, Z archivu, pag. 132 (autographum describitur). — KK, pag. 301 (sin-ceritas chartae suspicitur). — Šebánek, K otázce břevn. fals, pag. 281 n. 136 (sinceritas chartae ostenditur). Scriba: B 17 = destinatarii proprius. Exempla script, num. 2 b, 13. 20 Dictator: ignotus, qui formulario churturum cancellariae Brunonis episcopi (Conradi notarii), quibus patronatus iura ecclesiarum conflrmantur (vide e. gr. num. 190), usus est. E causis superius allatis charta suspicionem movit (vide KK). Cum autem churta ei inserta (vide n. 1) sincera sit, etium ea sincera esse debet. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (DD), 3, Želiv (F), 5, De chartae apud civitales usu (T). 25 Bruno, dei gracia Olomucensis episcopus, dilectis in Christo Marsilio, abbati ecclesie Syloensis, et Heinrico,a plebano Yglauiensi, salutem in Domino. || Cum a nobis petitur, quod iustum est et honestum, tarn vigor equitatis quam ordo exigit rationis, ut id per officii nostri sollicitudinem ad effectum || debitum perducatur. Cum igitur, sicut vestra peticio continebat, scabini et cives Yglauienses pium erga 30 hospitale infirmorum eiusdem loci gerentes devotio||nis affectum, voluntate pia et libera et unanimi consensu duxerint statuendum, quod abbas ecclesie Syloensis et plebanus Yglauiensis, qui pro tempore fuerint, hospitale predictum considerantes in hoc profectum et utilitatem ipsius in temporalibus debeant ordinäre, sicut in litteris ipsorum confectis exinde plenius continetur, quarum tenorem de verbo ad verbum 35 presentibus inseri fecimus, qui talis est: In nomine Domini amen. Universis Christi fidelibus hanc paginam inspecturis Eberhardus, Ditmarus, Heinricus et Heinricus, magistři monetě totius regni Bohemie, etc.1 Nos vestre devotionis precibus inclinati, quod ab eisdem civibus in hac parte factum est, gratum habentes et ratum, id auctoritate ordinaria confirmamus, sub anathematis interminatione districtius inhibentes, ne quis 4o 1262 IUL. 6. - 15. NUM. 342, 343. 511 hanc nostram confirmationem presumat infringere vel ei ausu temerario contraire. Datum Olomuz pridie nonas iulii, anno Domini M°CCoL0XII°. Sigillum: in filis sericis appendebat; nunc auulsum et deperditum est. 343. 5 Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, ad petitionem Přísnobori, scholastici Pragensis et canonici Wissegradensis, capellani sui, ecclesiae Wissegradensi ius patronatus ecclesiae de Budeč confert. Prague 1262 iul 15. Autographum in membrána scriptum in SÜA Prague (archivům cap. Wissegradensis Pragae, io sign, KVš 47) asservatur (A). — Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum ecclesiae Wissegradensis membranaceo in eodem archivo (sign. KVš lib. 26) asservato, fol. 14 num. 34 (B). Ed: Hammerschmid, Gloria Wissegr. ecclesiae, pag. 204 § 4. Reg: Pontanus, Bohaemia pia, pag. 78. — Reg II, pag. 146 num. 376. 15 Lit: Šebánek, K otázce břevn. fals, pag. 279 n. 63. — Šebánek-Dušková, Panovnická a biskup- ská listina, pag. 95, 97 (deliberatio diplomatica de Přísnoboro). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 308, 309. In tergo chartae manu saec. XIII. scriptum est: „Gapelle de Budech privilegium' (C), alia manu, atramento obscuriore additum est: „Domini Ottacari regis" (A). 20 Scriba: P II 48 = Přísnobor, quondam Přemysli Otakaři II. notarius, tunc scholasticus Pra- gensis ecclesiae et canonicus Wissegradensis, qui ibi destinatarii proprius videtur esse habendus. Cf. Exempla script, num. 1 a, 29. Dictator: Přísnobor, qui in exordio charta regis Venceslai I. ecclesiae Pragensi Pragae 1249 sept. 22 data (vide CDB IV, pag. 283 num. 173) usus est; quae typis minoribus exprimuntur. 25 Vide: II. 1 a, P. O. II., Přísnobor (C), 3, Vyšehrad, ecclesia capitularis (N). In nomine sancte et individue trinitatis amen. Nos Ottacarus qui et Premizl, divina favente dementia || quintus Boemorum rex, dux Austrie et Stirie marchioque Morauie, ad rei memoriam sempiternam. Ut || regi regum eterno rex conplaceat temporalis, inter cetera pietatis opera, quibus eterni regis solium scanditur, regalis* ex||cellentia pervigili 30 debet studio meditari, qualiter piis locis ac viris devotis* taliter subveniat, ut a deo retributionis premium et in gentibus habere valeat nomen bonum. Hinc est, quod nos tenore presentium 342. °) Scriba primům ,plebano' scribere voluit, quattuor primas litteras scripsit, quas erasit, et in ,He' correxit A. *) Sequitur tenor chartae magistrorum monetae regni Bohemiae etc, in Jihlava 1258 nov. 2 35 datae ( num. 168). 512 NUM. 343, 344. 1262 IUL. 15. cunctis fieri volumus manifestům, quod fidelis nostri capellani Priznoborii, scolastici Pragensis et Wissegradensis canonici, fidem et servitia pre oculis habentes, ad ipsius instantiam et petitionem ius patronatus ecclesie de Budech cum omnibus attinentiis ecclesie beati Petri in Wissegrad, que nullo mediante ad ecclesiam Romanám dinoscitur pertinere, contulimus pleno iure liberaliter et benigně, volentes, ut idem ius et ecclesia 5 aput capitulum Wissegradense permaneant in perpetuum duratura et quod reditus ipsius ecclesie ad refectionum cederea debeant canonicorum supplementum. Et quod hec firma et inconvulsa permaneant, presentem litteram conscribi fecimus et sigillorum nostrorum munimine roborari. Huius rei testes sunt: Andreas camerarius, Diuis dapifer, Iarosius purcravius Pragensis, Chech iudex summus, Cstiborius purcravius de Cladzch 10 et alii quam plures. Datum Prage per manus Villelmi et Arnoldi notariorum anno Domini M°CC0LX°II0, in festo Divisionis apostolorum. Sigillum: Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiae, etc., ducis Austriae etc., in filis sericis rubri coloris fere illaesum appendet; in margine exteriore inscriptio apparet. Cf. Sigilla num. 1 a, 1 1,2 11,3 I. 15 344. Cunegundis, regina Bohemiae, ducissa Austriae et Stiriae marchionissaque Mora-viae, ad petitionem mariti sui [Přemysli Otakaři IL], regis Bohemorum, ecclesiae Wissegradensi ius patronatus in Budeč, quod ad earn pertinebat, confert. Pragae 1262 iul 15. 20 Autographum in membrána scriptum, quod olim in archivo capituli Wissegradensis Pragae (sign. Ill, 21) asservabatur, nunc in archivo Musei Nationalis Pragae (num. 25) asservatur (A). — Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum ecclesiae Wissegradensis membranaceo in SUA Pragae (archivům cap. Wissegradensis Pragae, sign. KVŠ lib. 26) asservato, fol. 14 num. 33 (B). 25 Ed: Hammerschmid, Gloria Wissegradensis ecclesiae, pay. 190. Reg: Pontanus, Bohaemia pia, pag. 78. — Reg II, pag. 146 num. 377. Lit: Šebánek-Dušková, Panovnická a biskupská listina, pag. 95 ss (deliberatio diplomatica de Přísnoboro). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 309, 312. In tergo chartae manu saec. XIII. scriptum est: „Capelle de Budech privilegium" (C), alia 30 manu, atramento obscuriore additum est: „Domine regine Gunegundis" (A), Scriba: Cu II 1 = P II 48 = Přísnobor, quondam Přemysli Otakaři II. notarius, tunc scho-lasticus Pragensis ecclesiae et canonicus Wissegradensis, qui ibi destinatarii proprius videtur esse habendus. Exempla script, num. 1 b, 1. Cf. Exempla script, num. 1 a, 29. Dictator: Přísnobor, qui partim charta Přemysli Otakaři II. eodem die edita et a se exarata 35 (vide num. 343) usus est; quae typis minoribus exprimuntur. Vide: II. 1 a, Přísnobor (D), 1 b, Cunegundis (A), 3, Vyšehrad, ecclesiä capitularis (O). 343. a) Scriba primům ,cedereť scripsit, sed ultimam litteram ,V erasit A. 1262 IUL. 15. - AUG. 9. NUM. 344, 345. 513 I In nomine Domini amen. g Nos Cvnegundis, dei gratia Boemorum regina, ducis-sa Austrie et Stirie |[ marchionissaque Morauie, honorabilibus viris, preposito, decano totique capitulo Wissegradensi ad rei memori[|am sempiternam. Gloriosum est plane et virtuti approximat suum quemque honoráre principium; ideoque, sicut s a rejlge regum regni fastigium et a domino dominantium terreni percepimus gloriam dominatus, ita salutis nostre ratio congruentissima est, ut, quern imitari videmur offitio potestatis, illi quoque conformari laboremus pietate misericordie et misera-tionis: Hinc est, quod nos tenore presentium cunctis fieri volumus manifestům, quod* ad* instan-tiam et petitionem mandatumque karissimi et dilectissimi mariti nostri, illustris regis io Boemorum,1 ius patronatus ecclesie de Budech cum omnibus attinentiis suis ecclesie beati Petri in Wissegrad, que nulio mediante ad Romanám ecclesiam dinoscitur pertinere, contuli-mus pleno iure liberaliter et benigně, licet ad nos dictum ius cum collatione eiusdem ecclesie specialiter pertineret. Ut autem hec nostra donatio firma et inconvulsa permanea*t, presen-tern litteram conscribi fecimus et sigilli nostri munimine roborari. Huius rei testes sunt: venerabi- 15 lis mater nostra domina Anna de Galatia, de Machow et de Rodna, Andreas summus camerarius, Domazlaus pincerna, Hirzo dapifer, Iarosius purcravius Pragensis, Chech iudex summus, Sdizlaus marsalcus et alii quam plures. Datum Prage per manus magistri Vernheri notarii anno Domini M°CC°LXII°, in festivitate Divisionis aposto-lorum. 20 Sigillum: Cunegundis,Bohemorum reginae, etc., cum sigillo secreto in filis sericis rubri colons valde laesum appendet. Cf. Sigilla num. 1 b, 2. Vide Sigilla num. 1 b, 3. 345. Richardus, rex Romanorum, Přemyslům Otakarům 11., regem Bohemiae, de regno Bohemiae et marchionatu Moraviae investit eique et eius successoribus ducatum Austriae 25 et marchionatum (sic) Stiriae in feudum concedit. Aquisgrani 1262 aug. 9. Apographum in altera archivi Coronae regni Bohemiae copiario antiquissimo nota C commu-niter signato, tempore Karoli IV. imperatoris confecto nunc latet. Inferius textum chartae praebemus ex apographo mnscri commemorati, quod in mnscro chartaceosaec. XV. in SAR Žite-30 nice (bibliotheca Lobkoviciana Roudnicensis, sign. VI F b 5) asservatur, pag. 51—52 num. 14 (B).i Ed: ACRB I, pag. 18 num. 11a (quod opus etiam plurima opera antiquiora, in quibus haec charta typis expressa est, affert*). — Pferschy, Urkundenbuch, pag. 45 num. 71 (ex ACRB, erroneum titulům ,marchionatum' pro ,ducatum' Stiriae in cancellaria regia ortum esse 35 putat). 344. l) Přemysli Otakaři II. 514 NUM. 345. 1262 AUG. 9. Reg: Krones, Forschungen 1, pay. 535 num. 73. — Cf. etiam num. 346. Lit: Vide num. 346. Vide: II. 1 a, P. O. II. [R]ichardus,a dei grácia Romanorum rex semper augustus, illustri6 Ottakaro, Boemiec regi, carissimo principi suo, graciam suam et omne bonum. Cum regalis 5 dignitas potestatis^ quandam quodammodo divine in terris magestatis ymaginem represented et quanto quis divine voluntatis magis innititur, tanto copiosioribus gracie sue donis et insignioribus illustratur preconiis/ decens et congruum estimamus," ut ad ymitacionem illius, qui omnibus dat et nulli improperat,*3 illi* nostra benignitas graciosior atque benignior semper illuceat, qui nostre beneplacito voluntatis* cum 10 maiori liberalitate et promptitudine' se conformat. Hinc est, quod, cum nullius grati-ficacionis muneribus, set proprie dumtaxat virtutis et liberalitatis instinctu pellectus liberaliterm ad nostri cultumw dominii sis conversus et promittas legaliter te deinceps nostre devocionis obsequiis et mandatis constanter et fideliter inherere,0 nos te obi> hoc condignioribus honoribus et graciosioribus beneficiis prosequi cupientes,* de prin- 15 cipatibusr regni Boemie et marchionatus Moravie ac omnibus feodis, dictis duobus principatibus attinentibus, quos et que clare memorie pater4 et progenitores tui iuste* et5 racionabiliter ab imperio tenuerunt/ auctoritate presencium investimusM tibique dictos principatus et feoda simpliciter auctoritate regia confirmamus. Et quia non multum gracie taňte potencie et claritatis viro per ista videmur^ impendere, que 20 constatw claros progenitores tuos officiosis laboribus et gloriosis actibus meruisse, nos te pro tue devocionis mentis plenius et insignius honoráre volentes, tibi et tuis legitimis heredibus, qui tibi in bonis feodalibus secundum ius et conswetudinem* sacri^ imperii de iure poterunt et habebunt succedere, pro nobis et nostris successori-bus, imperatoribus et regibus Romanis,2 illos duos nobiles principatus, ducatum 25 videlicet Austrie et marchionatumffa Stirie,*'6 ad manum imperii et nostram de iure libere devolutos,cc cum omnibus feodis/ ad dictos duos pertinentibus principatus, ab imperio debitis et conswetis, teneri integraliter et simpliciter in feodum concedimus et donamus tibique et huiusmodi^* tuis heredibus imperpetuum presentisee scripti patrocinio stabilimus, a te et tuis heredibus, quemadmodum est prescriptum,# iure 30 et titulok feodali perpetuo possidendos. Nulla igitur persona sublimis vel humilis, ecclesiastica vel mundana, presumatfeA huius nostre investicionis, confirmacionis et concessionis paginam infringere vel ei ausu temerario contraire. Quod qui fecerit, ipso facto se noverit bannum imperii et nostre offensamťž celsitudinis incurrisse. In istorum autem omnium testimonium et evidenciám pleniorem presens scriptum inde 35 conscribi et sigillo magestatis nostre iussimus communiri.** Datum Aquisgrani nona die augusti, indictione V, anno Domini MCCLXII0, regni vero nostri anno VI0. 345. °) Ad litteram maiorem depingendam spatium vacuum relictum est B. — 6) ,ilustri' B. — ") ,BoenV B. — d) ,ptäs' B. — «) ,volunptati* B. — f) Deest B. — 0) ,estimavimus' B. —h) ,imperať B. — <) ,illa' B. — *) ,volunptatis' B. — ') ,promtitudine' B. — m) Denuo ,liberalitatis' 40 1262 AUG. 9. NUM. 345, 346. 515 346. Richardus, rex Romanorum, se Přemyslům Otakarům IL, regem Bohemiae, de regno Bohemiae et marchionatu Moraviae investivisse eique et eius successoribus ducatum Austriae et marchionatum (sie) Stiriae in feudum concedisse pronunciat. 5 Aquisgrani 1262 aug. 9. Apographutn exstat in confirmation Karoli IV., Romanorum regis, Prague 1348 opr. 7 data (ACRB II, pag. 49 num. 53), cuius confirmationis aulographum in SUA Prague (archivům Coronae regni Bohemiae num. 53) asservatur (B). — Aliud apographum in primo archivi Coronae regni Bohemiae copiario antiquissimo nota B communiter signato, tempore Karoli io /y. imperatoris confecto nunc latet. Inferius textum chartae praebemus ex apographo mnscri commemorati, quod in mnscro membranaceo saec. XIV. in bibliotheca Musei Nationalis Prague (sign. VI F 12) asservatur, fol. 13—13» (C).1 Ed: ACRB I, pag. 20 num. 11 b (quod opus etiam plurima opera antiquiora, in quibus haec charta typis expressa est, affert). — Pferschy, Urkundenbuch, pag. 46 num. 72 (ex ACRB; 15 erroneum titulům .marchionatum' pro ,ducatum' Stiriae in cancellaria regia ortum esse putat). Reg: Dobner, Monumenta VI, pag. 270 num. 87. — Reg II, pag. 147 num. 379. — RI V. 1, pag. 1010 num. 5399 (ad aug. 6). — Koss, Archiv, pag. 16 num. 12. — Exstant etiam nonnulla opera, in quibus extractum seu num. 346 seu num. 345 exstat; vide e. gr. Böhmer, Add. sec, pag. 20 4 38 s. num. Lit: Novotný, I. 4, pag. 121 (sinceritas chartae ab antiquioribus auctoribus impugnata defendi-tur; antiquiores auctores afferunlur). — In litterarum monumentis solummodo num. 346 tractatur. — KK, pag. 301. Quae typis minoribus exprimuntur, e charta num. 345 sumpta sunt. 25 Vide: II. 1 a, P. O. II. Ricardus,® dei gracia Romanorum rex semper augustus, universis Christi et sacri imperii Romani6 fidelibus, ad quos presentes litteras pervenirec contigerit, habere noticiam rei geste. Cum regalis dignitas potestatis quandam quodammodo divine in terris maiestatis ymaginem representet, et quanto quis divine voluntati magis innititur, tanto co-30 piosioribusá grade sue donis et insignioribus illustratur preconiis,e decens et congruum estimamus, ut ad imitacionem illius, qui omnibus dat et nulli improperat,2 illi nostra benignitas graciosior [345.] B. — ») jculltum' B. — °) .inhesere' B. — v) ,ab' B. — «) Sequitur denuo ,te' in B. — r) .principiati-bus' B. — »-») ,et iuste' B. — ') ,terminuerunť B. — «) ,in vestibus' B. — ") .videmus' B. — w) 35 ,constituiť B. — x) ,conswetudine' B. — v) .sacrii' J5. — *) ,Roman' B. — <*") .marchionatu' B.— w) .Stiris' B. — <*) .devolutf' B. — **) .huius' B. — ee) ,presentes' B. —ff) ,perscriptum' B. — «) Sequitur .feodo' in B. — hh) .presumať B. — **) ,offensum' B. — kk) .omuniri' B. x) De copiariis ACRB cf. in ACRB II, pag. VI. — *) Mendose Balbin, Miscellanea etc. adducitur, e contrario nonnullae editiones praetermittuntur, quas enumerare non est opus. — 3) Cf. 40 Jac. 1, 5. —4) Venceslaus I. 516 NUM. 346, 347. 1262 AUG. 9. - 10. atque benignior semper illuceat, qui nostre beneplacito voluntatis cum maiori liberalitate et prom-ptitudine se conformat. Hinc est, quod, cum illustris Ottakarus/ Boemorum rex, nullius gratificacionis muneribus, sed proprie dumtaxat? virtutis et liberalitatis instinctu pellectus libe-raliter ad nostri cultum dominii sit conversus et promittat legaliter Se deinceps nostre deyocionis obsequiis et mandatis constanter et fldeliter adhesurum,* nos ipsum ob hoc condignioribus 5 honoribus et graciosioribus4 beneficiis prosequi cupientes, nosse VOS volumus universos, quod eundem regem de principatibus regni Boemie et marchionatus Morauie* ac omnibus feodis,' dictis duobus principatibus attinentibus, quos et que clare memorie pater3 et progenitores eiusdem iuste et rationabiliter ab imperio tenuerunt, auctoritate presencium investimus eique dictos principatus et feoda simpliciter auctoritate regia conflrmamus. Et quia non multum grades' tante 10 potentie et claritatis viro per ista videmur impendere, que constat claros progenitores suos officiosis laboribus et gloriosis actibus meruisse, nos ipsum pro Sue devocionis mentis plenius et insignius honoráre volentes, eidem regi et Suis legittimis heredibus, qui ei in bonis feodalibus secundum ius et consuetudinemm sacri imperii de iure poterunt™ et habebunt0 succedere, pro nobis et nostris successoribus, imperatoribus et regibus Romanis, illos duos nobiles principatus, ducatum 15 videlicet Austrie et marchionatum Styrie/ ad manum imperii et ad nostram de iure libere devo-lutos, cum omnibus feodis' ad dictos duosff pertinentibus principatus, ab imperio debitis et consuetis, teneri integraliter et simpliciter in feodum2 concedimus etr donamusr eique et huiusmo-di Suis heredibus imperpetuum presentis script! patrocinio stabilimus, ab ipso et suis heredibus, quemadmodum est prescriptum/ iure et titulo feodali perpetuo possidendos. Nulla igitur persona 20 sublimis vel humilis, ecclesiastica vel mundana, presumat hums' nostre' investicionis, confirma-cionis et concessionis nostre paginam infringere" vel ei ausu temerario contraire. Quod qui fecerit, ipso facto se noverit bannum imperii et nostre offensam celsitudinis incurrisse. In istorum autem omnium testimonium et evidenciam pleniorem presens scriptum exinde conscribi et sigillo maiesta-tis nostre iussimus communiri." Datum Aquisgrani ixa w die augusti, indiccione quintal 25 anno Domini millesimo1' ducentesimo sexagesimo secundo," regni vero nostri sexto. 347. Iurati et scabini civitatis Litoměřice protestantur Johannem praepositum et con-ventum monasterii in Doksany et Johannem, concivem suum, filium quondam Herberti, super obstaculo, quod est in [Nové] Kopisty prope molendinum in fluvio Ohře nuncupato, 30 ad concordiam venisse. In Litoměřice 1262 aug. 10. 346. a) ,Richardus' C. — ") ,Romaniť C. — c) ,venire' C. — d) ,copoosioribus' B. — «) Deest B. —/) ,0.' B. — ») Deest C. — ft) ,inhesurum' c. — *) ,gracioribus' B. — k) ,Morawie' C. — l) ,feudis' c. — m) ,conswetudinem' c. — ") ,potuerunť C. — °) ,debebunt£ C. — v) ,Stirie' C. —«) 35 ,feudum' c. — rr) Deest B. — ») ,scriptum' c. — iř) Deest C. — «) ,insurgere' c. — *) ,comuri' c. — «>) ,xr c. — *) ,va- c. — y-v) ,m°gc°lxiioí c. De copiariis ACRB cf. ACRB II, pag. VI. — 2) Cf. Jac. 1, 5. — 3) Venceslaus I. 1262 AUG. 10. NUM. 347. 517 Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům monasterii in Doksany, sign. L IV ĚP Doksany num. 5) asservatur (A). Reg: Reg II, pag. 148 num. 380. — Hořčička, Urkundenbuch, pag. 2 num. 9. Lit: Vojtíšek, O pečetech, pag. 13, 191, 206 n. 90 (chartám in monasterio in Doksany scriptam esse putat). — Šebánek, Česká listina 3, pag. 127, 128 (chartae origo et descriptio sigilli 3). In tergo chartae manu saec. XVI.—XVII. scriptum est: 1) „Vertrag zwischen den Leitthme-ritzern und dem herrn probst von (nomen omittitur) wegen des wassers zum Böhmischen Copisten"; 2) alia manu „O jezu nějakém starám u Německý Kopisty a mlejnu; a že kiášter múze sobě dáti udělati most".1 Scriba: ignotus. Dictator: e civitatis et ecclesiae in Litoměřice communi circulo diplomalico. (Cf. num. 397). Vide: II. 3, Doksany (B), 5, De chartae apud civitates usu (U). Tuncft firme sunt actiones hominum, tunc denique incommutabiles ita, ut non debeat eis in posterům obviare calumpnia, cum |[ per testes ydoneos et eternam scripti memoriam perhennantur. Nos igitur iurati et scabini civitatis Lutomericensis recognoscimus et pre||senti scripto protestamur, quod dominus Iohannes, venerabilis prepositus, totusque conventus Doczanensis ecclesie, cum diutinam habuissent con-troversiam || cum Iohanne, nostro concive, videlicet filio quondam Herberti, super obstaculo, quod est in Copiz prope molendinum suum in fluvio, qui nuncupatur Egera, eo quod structum videbatur in grave preiudicium ecclesie iam dicte; tandem de consilio et instigatione discretorum virorum secum venerunt ad pacem et concordiam in hunc modum, quod idem obstaculum manebit ad usum molendini prefati Iohannis; conventus autem nominate ecclesie secundum iudicium piscatorum habilitabit sibi ipsum obstaculum ad capiendum pisces in eo, sibi solum ac sue ecclesie usibus perpe-tuo profuturos; preterea quod a molendino memorato non fieret aliud obstaculum usque ad Albeam; set possent clausure simpliciter fieri piscatorum. Ceterum, quando supradictus Iohannes emendare seu preparare6 voluerit sepe dictum obstaculum, hoc faciet absque omni lesione silve pretacte ecclesie, nisi quod unam viam habebit versus obstaculum,c ita tamen, quod ex hoc etiam dicta silva non ledatur. E converso pre-scriptus conventus pro usu ecclesie sue, quando sibi placuerit, struere potest trans aquam nominati Iohannis unum pontem, ubi eiusdem conventus preposito videbitur melius expedire, et ad ipsum pontem per bona Iohannis habebitur una via. Preter hec promissum fuit utrimque, quod si pauperes ecclesie prelibate lederentur aliquo modo vel turbarentur a pauperibus ipsius Iohannis, hoc ipse iudicare deberet in pre-narrata villa procuratore eiusdem ecclesie querimoniam proponente. E converso expectabit ipse Iohannes iudicium in consimili casu procuratore ipsius conventus in eadem villa iudicio presidente. Promissum etiam fuit ex utraque parte, quod siquis predictis factis calumpniam niteretur in posterům apponere, condempnaretur ex hoc in decern marcis argenti, que actori ex integro permanere deberent. Ut autem hec omnia rata et inconvulsa semper permaneant, presentem paginam super hoc conscribi 518 NUM. 347, 348. 1262 AUG. 10. - 28. fecimus et ipsam dedimus in testimonium prenominato conventui sigillorum presen-tium, videlicet fratrum ordinis Predicatorum apud nos ac nostri sepius quoque dicti Iohannis, munimine roboratam. Testes huiusmodi ordinationum sunt: dominus Poto de Msene, Sdata de Ratssinawez, Martinvs de Znizeboh, Heinricus de Cvrim, Gwalo de Psibutiz, Demetrius de Poscapel, Witgo quondam iudex Lvtomericensis, Nicolaus filius Adolfi de Vriberc, Herbertus quondam iudex Lutomericensis, Otto de Aldenburc, Otto de Hesler, Petrus de Vzch et alii quamplures. Datum Lutomeriz anno Domini M0CC°LXII, IUI ydus augusti. In nomine Domini amen. Sigilla: in filis sericis flavi, viridis et violacei coloris fere illaesa appendent; 1) fratrum Praedi-catorum in Litoměřice. Vide Sigilla num. 3,14; 2) civitatis in Litoměřice. Vide Sigilla num. 5,4; 3) Johannis, filii domini Herberli, civis Lutomericensis. Vide Sigilla num. 5 a, 2. 348. Anseimus, episcopus Warmiensis, apostolicae sedis legatus per Bohemiam et Mo-raviam necnon per Rigensem, Gneznensem et Salzeburgensem provincias, omnibus, qui ecclesiam domus Dominici sepulchň in Zderaz visitaverint, indulgentias concediL Pragae 1262 aug. 28. Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům domus Dominici sepulchri in Zderaz, sign. L IV ŘKřb Zderaz num. 17) asservatur (A). Reg: Millauer, Ritterorden, pag. 77 num. 20 (ex A, cumsigilli descriptione). — Woelky-Saage, Codex dipl. Warmiensis II, (teste Perlbacho) num. 528. — Reg II, pag. 1170 num. 2675. — Perlbach, Preußische Regesten, pag. 186 num. 682. — Schubert, Urkunden-Regesten, pag, 32 num. 345. In chartae replicatae parte dextra registrator archivi saec. XV.—XVI. scripsit „Ra" et „J III 1 (?)"; in chartae tergo manu saec. XIII. scriptum est: „Anselmi episcopi de indulgen-tia" (A), paulo inferius manu alia paulum posteriore scriptum: „indulgencia ccclesie Zdera-siensis" legitur (C). Scriba: ignolus. Dictator: ignotus. Vide: II. 3, Zderaz (F). g Anselmus |, dei gracia Warmiensis episcopus, per Bohemiam et Moraviam nec non per Riensem, Gneznensem et Salczburgensem provinciam apostolice sedis legatus, universis Christi || fidelibus salutem in Domino. Splendor paterne glorie, qui 347. °) Littera initialis ,T' atramento obscuriore delineata est A. — b) IIa A. — c) Scriba primům ,obstacli' scripsit, sed litteram ,Y sine rasura in ,m' statim correxit A. x) Villa Německé Kopisty, hoc tempore Nové Kopisty, intelligitur, nam ad flumen Ohře sita est, ut in charta quoque affertur, at villa České Kopisty ad flumen Labe iacet. Viliam Německé Kopisty iam Vojtíšek (vide in Lit) commemorat. 1262 AUG. 28. - M. AUG. NUM. 348, 349. 519 sua mundum illuminat ineffabili claritate, pia vota fidelium de clementissima ipsius maiestate sperancium tunc precipue || favore benigno prosequitur, cum devota ipsorum humilitas sanctorum mentis et precibus adiuvatur. Cum itaque sancta Ierosolimitana ecclesia et omnes ipsius ecclesie univer||sitati fidelium occurrere debeant non inmerito venerande, quia dei filius, redemptor noster, dominus Ihesus Christus, ecclesiam ipsam corporali presencia et resurrectionis sue gloria illustravit, universitatem vestram ro-gamus et hortamur in Domino in remissionem vobis peccaminum iniungentes, quate-nus ad ecclesiam domus Dominici sepulchri* de Zderaz ad predictam ecclesiam perti-nentis, Pragensis dyocesis, inploraturi a Domino delictorum veniam in humilitate spiritus accedatis; nos enim, ut Christi fideles quasi per prémia salubriter ad premia invitemus, de omnipotentis dei misericordia et beatorum Petri et Pauli, apostolorum eius, auctoritate confisi omnibus vere penitentibus et confessis, qui ad eandem ecclesiam de Zderaz annuatim in festo Resurrectionis dominice causa devocionis accesserint, centum dies, accedentibus vero illuc per octavas ipsius quadraginta et in anniversario die dedicacionis eiusdem ecclesie centum dies, in festo beatorum apostolorum Petri et Pauli centum dies, in die vero beati Augustini sexaginta dies de iniuncta sibi peni-tencia misericorditer relaxamus. Datum Prage anno grácie M°CC0LX0II°, V° kalendas& septembris, pontificatus domini Vrbani pape anno IIII°.& 1 Sigillum; fratris Anselmi sine secreto in filis sericis flavi et rubri colons paulum laesum appendet. Descriptionem eius vide in num. 11. 349.++ Bruno, episcopus Olomucensis, venditioni villae Diváky a [Theoderico], abbate monasterii in Zábrdovice, monasterio Cellae b. Mariae Virginis Brunae coram personis publicis factae assensum suum adhibet. In Modříce 1262 m. aag. Charta autographi instar in membrána scripta in SAR Brunae (archivům monasterii Cellae b. Mariae V. Brunae, sign. Jesuité Brno 30 E) asservatur (B). — Apographum saec. XVII. exstat in codice mnscro chart. „Annales Zabrdovicenses" intitulato, ibidem (Coll. mnscr. num. 296) asservato, fol. 41» (C). Ed; CDM III, pag. 340 num. 344 (ex B). Reg: Reg II, pag. 149 num. 382. — Šebánek, Archivy, pag. 32 num. 184 (ex B). Lit: Šebánek, Studie o kanceláři, pag. 230 (notae in tergo, sigillum). — KK, pag. 302. — Šebánek, Česká listina 1, pag. 152 n. 6; 3, pag. 120 (notárům in tergo scriba). 348. °) Scriba lacunam in altitudine 6 litterarum vitavit A. — **) Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. Ad 28. aug. 1262 annus primus pontificatus Urbani IV. papae afferendus erat. 520 NUM. 349. 1262 M. AUG. In chartae tergo manus registratoris monasterii Cellae b. Mariae Virginis saec. XIII. scripsit: „De mutatione sigilli civium", „Givium littera", „Muta sigillum civium" (A). Scriba: B 18 = destinatarii proprius. Exempla script, num. 2 b, 14. Dictator: ignotus, fortasse idem atque scriba. Charta spuria habetur, quia manus eius non propria est cancellariae Brunonis et quia charta sigillo civitatis Brunae tantum (vide inferius) munita est; sigillum episcopi ibi ne indicatum quidem est. Charta verisimillime demum inter annos 1286 febr. 18—1287 maii 29 confecta est durante lite de villa Diváky inter monasterium Cellae b. Mariae V. et monasterium Zabrdovi-cense. In hac enim lite monasterium Cellae b. Mariae V. accusatum est, quod villam hanc „contra formám iuris" (vide Reg II, pag. 607 num. 1411) possideret. A. 1286 febr. 18 (Reg II, pag. 589 num. 1386) Venceslaus II. rex Chartas ad venditionem villae Diváky pcrtinentes conflrmavit; qua in confirmation haec charta non continetur. A. 1287 maii 21 autem (Reg II, pag. 608 num. 1413) Theodericus, abbas Zabrdovicensis, de omni iure villae Diváky decessit idque eodem die eliam episcopus Olomucensis Theodericus (Reg II, pag. 607 num. 1412) conflrmavit. Ita Iis de Diváky, in qua exeunte haec charta videtur esse confecta, finem cepit. Vide: II. 2 b, Bruno (EE), 3, Bruna, Cella b. Mariae V. (E), Zábrdovice (C). B.,1 dei gratia0 Olomucensis* episcopus, universis, ad quos littera ista pervenerit, salutem et sinceram in Domino caritatem. Notum fore facimus presentibus et futuris tenore || presentium, quod soror Herburgis, sanctimonialis de Cella sancte Marie in Brunna, et totus conventus eiusdem loci quasdam possessiones emerunt racionabiliter et legitime abe abbate [|2 etc fratribus in Zawardawizze, villam videlicet in Diwax, per manus puplicas et coram puplicis et fide dignis personis pro peccunia numerata et tempore || promisso et loco soluta et quiete gaudent illa possessione et solutionum perceptione. Nam evidenter iura scripta docent,3 quod nulla emptio vel venditio vel rei spiritualis commutatio debeat fieri de possessionibus ecclesiarum, nisi interveniere assensu benivolo episcopi dycessani* et auxilio. Unde abbas ecclesie in Sawardavizze et fratres eius \e maxima necessitate constituti causam sue inopie ostenderunt nobis, consilium super hoc a nobis petierunt. Nos quidem, miserti* super ipsorum defectibus, indulsimus eis vendere villam suprascriptam dominabus sancte Marie in Brunna et etiam dominabus earn emere pro sua peccunia, nulla condi-tione interposita aut ponenda. Si vero contingeret futuris temporibus^ statum ecclesie dominarum ad inopiam pervenire et necessitas eas cogeret suas possessiones vendere, pium videtur esse, si prius suam venditionem offerant memoratis fratribus quam alienis. Celebrata igitur venditione legitime et solutione peccunie facta et nostro assensu adhibito nec non et abbatis de Strahau,4 ipsorum correctoris, beneplacito accedente, presentibus civibus Brunnensis civitatis ad cautelam futurorum, et ne, quod licite coram nobis factum est, illicite possit ab aliquo in posterům irritari aut violari, nostras litteras patentes duximus eis concedendas. Hi sunt cives, qui inter-fuerunt: Volfilo, Erkilo, Hartil, Berzlo, Swellarius et alii quam plures cum ratificatione sigilli ipsorum huic littere appensi. Acta sunt hec in Modriz anno Domini MOCCOLXII,0 mense augusto. Sigilla: 1) in chartae replicatae medio in scidula membranacea sigillum civitatis Brunensis valde laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 38; 2) in sinistra parte chartae repli- 1262 M. AUG. - SEPT. 14. NUM. 349, 350. 521 catae exstant duae incisiones, quae fortasse idcirco factae sunt, ut per eas scidula membranacea sigillo Brunonis episcopi appendendo traiceretur. Nulla autem vestigia umquam sigillum appensum esse indicant. Insuper id hoc loco non esset apte positum ita, ut locus dignitati possessoris sigilli responderet. Ad hanc incommoditatem notae quoque in dorso scriptae perti-5 nent (vide superius). 350. Urbanus IV. papa ecclesiae Olomucensi licentiam largitur Petrum, de Olomouc clericum, in canonicum recipiendi. Apud Montemflasconem [1262] sept. 14. 10 Autographum in membrána scriptum in SAR Olomouc (archivům cap., sign. A I a 27) asservatur (A). Ed: CDM III, pag. 341 num. 345 (ex A). Reg: Reg II, pag. 150 num. 385. — Potthast II, pag. 1495 num. 18403. Lit: KK, pag. 305. 15 In autographi tergo media in parte superiore nota cancellariae aposlolicae ,,.Jo. Vercellen" legitur. Urbanus episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis . -1 decano, . .2 preposito et capitulo Olomucensi || salutem et apostolicam benedictionem. Ex parte vestra fuit nobis humiliter supplicatum, ut, cum per industri||am dilecti filii Petri 20 de Olomuz clerici, nepotis ..,3 custodis ecclesie vestre, vobis et eidem ecclesie || multa possint comoda provenire ac in ea canonicorum institutio et prebendarum collatio ad vos communiter pertinere noscantur, providendi eidema clerico de prebenda, si qua vacat ibidem ad presens, vel quamprimum ad id obtulerit se facultas, ac recipiendi eum in eadem ecclesia in canonicum et in fratrem non obstante iuramento, quod de 25 non recipiendis aliquibus nullis prebendis ibidem vacantibus prestitisse dicimini, aut etiam statuto, quod habetis de certo canonicorum munero,4 iuramento, confirmatione sedis apostolice seu qualibet firmitate alia roborato, vobis licentiam misericorditer largiremur. Nos igitur vestris supplicationibus inclinati vobis faciendi premissa predicts nequaquam obstantibus auctoritate presentium concedimus facultatem. 30 Datum apud Montemflasconem XVIII kalendas octobris, pontificatus* nostri anno secundo.6 349.++ a) ,gria' B. — b) ,01om' B. — c-°) ,-b abbate et' in fine lineae secundae et in initio lineae tertiae additum est B. — d) Ita B. —■ e) Ita B; titulus enim deest. — /) ,b' ex ,s' eadem manu sine rasura correcta est B. — *) Numerorum signa spatiis interpositis scripta sunt B. 35 x) Bruno. —2) Theoderico. —3) Deer. Grat. II, 12. 2. 41 (Friedberg I, col. 701). —«) Johannis. 522 NUM. 350, 351. 1262 SEPT. 14. - 29. Bulla: Urbani IV. papae in fllis cannabinis, quorum pars e bulla exiens deperdita est, illaesa appendet. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 533, typ. I. 351. Theodericus, abbas monasterii in Zábrdovice, monasterio Cellae b. Mariae Virginis Brunae villam Diváky se vendidisse protestatur. 5 In Zábrdovice 1262 sept. 29. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. Cellae b. Mariae V. Brunae, sign. Jesuité Brno 30 A) asservatur (A). — Apographum exstat in confirmation Přemysli Otakaři II. Brunae 1271 apr. 5 data (num. 633; Šebánek, Archivy, pag. 44 num. 245), cuius confirmations apographum vidimatio Theoderici, episcopi Olomucensis, fante 10 a. 1287 s. I. J data (Šebánek, Studie o kanceláři, pag. 271 num. 2) continet, cuius vidimationis autographum ibidem (sign. Jesuité Brno 30 C) asservatur (B). — Apographum solummodo chartae Theoderici vidimatio superius memorata praebet (C). — Aliud demum apographum saec. XVII. exstat in codice mnscro chart. „Annales Zabrdovicenses" intitulato, ibidem (Coll. mnscr. num. 296) asservato, fol. 41 (D).1 15 Ed: CDM III, pag. 341 num. 346 (ex A). Reg: Reg II, pag. 150 num. 387. — Šebánek, Archivy, pag. 32 num. 185 (ex A, cum description sigillorum). Lit: KK, pag. 305. — Šebánek, Česká listina 1, pag. 152—153. — Šebánek-Dušková, Listina v č. státě doby Václava I., pag. 9 n. 12 (origo diplomatica chartae). 20 In chartae tergo manu saec. XIII. ex. seu XIV. in. (eadem atque in num. 352) scriptum est: „Littere empcionis ville ab f,b' iteratur, sed puncto supposito expungitur] abbate de Zaber-douir" (ita) (B). Scriba: destinatarii proprius, qui etiam per occasionem in monasterio Sarensi scripsit. Cf. Chartas: Venceslai I. in Křivoklát a. 1241 Cellae b. Mariae V. Brunae datam (V 45+ = CDB 25 IV, pag. 71 num. 77++. Exempla script, in CDB IV. 2, num. 9); Slarchandi, filii quondam Peregrini, [Brunae] 1258 aug. 19 eidem destinatario datam (vide num. 161); Smilonis de Lichtenburk in Ronovec 1269 febr. 14 monasterio Sarensi datam (num. 578); quae seu eadem, seu simili manu scriptae sunt. Cf. Exempla script, num. 3, 1. Dictator: ignotus, fortasse destinatarii proprius. 30 Vide: II. 3, Bruna, Cella b. Mariae V. (F), Zábrdovice (D). Nos Theodericus, miseracione divina abbas monasterii sancte Marie in Zabirdo-wiz, fratrum ordinis Premonstratensis de regula sancti || Augustini, tam presentibus quam futuris tenore presencium protestamur, quod cum consciencia domini episcopi 350. °) ,i' ex ,o' correcta est A. — & &) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, 35 scriptum est A. *) Bartholomaeo. —2) Herbordo. — *) Simonis. —4) Cf. chartám Brunonis episcopi in Olomouc 1258 ian. 3 datam (num. 145). 1262 SEPT. 29. NUM. 351, 352. 523 Olomucensis2 et regie magestatis3 favore, || ad hec nichilominus de comuni fratrum nostrorum consilio pariter et assensu, egestate cogente, qua domus nostra temporibus caristie premebatur, villam, || que Dywax vulgariter appellatur, vendidimus sancti-monialibus de Cella sancte Marie in Brunna pro pecunia centum viginti marcarum argenti. Quam pecuniam recepimus ex integro assignatam nobis et creditoribus nostris ex parte ipsius Celle superius nominate. Nos quoque de consilio nobilium terre villam supradictam coram iudicio provinciali in Brunna4 resignavimus sanctimonialibus eis-dem, secundum quod racio iuris postulabat, perpetuo possidendam. Ut igitur hec vendicio tarn racionabiliter celebrata rata, firma et illibata permaneat nunc et in evum, presentem litteram conscribi et conscriptam sigillo conventus nostri et nostro duximus confirmandam. Huius rei testes sunt: Iohannes abbas Montis Syon, dominus Harthlyuus camerarius Morauie, dominus Leo de Poleradiz et dominus Matheus de Chobels, qui tunc temporis provinciali iudicio presidebant, et dominus Steto et Petrus scriptor et Drosslinus, cives insuper Brunnenses: Herthlinus, Svellarius, Perslinus, Rvdlo, Drozendorpharius,5 Kepho et alii quamplures. Actum anno Domini M°CC0LXII°, datum in Zabirdowiz III0 a kalendas octobris.« Sigilla: e cera viridis coloris in scidulis membranaceis valde laesa appendent; 1) conventus monasterii in Zábrdovice. Vide Sigilla num. 3, 28; 2) Theoderici, abbatis ibidem. Vide Sigilla num. 3, 27. 352.+ Bruno, episcopus Olomucensis, Theodericum abbatem et conventum monasterii in Zábrdovice villam Diváky monasterio Cellae b. Mariae Virginis Brunae vendidisse tesiatur. In Modříce 1262 sept. 29. Charta dubiae ftdei in membrána scripta in SAR Brunae (archivům mon. Cellae b. Mariae V. Brunae, sign. Jesuité Brno 30 B) asservatur (A). — Apographum exstat in vidimatione Theoderici, episcopi Olomucensis, [ante a. 1287] data (Šebánek, Studie o kanceláři, pag. 271 num. 2), cuius vidimationis autographum ibidem (sign. Jesuité Brno 30 C) asservatur (B). Ed: CDM III, pag. 342 num. 347 (ex A). Reg: Reg II, pag. 150 num. 388. — Šebánek, Archivy, pag. 32 num. 186 (ex A). Lit: Šebánek, Studie o kanceláři, pag. 231. — KK, pag. 306. 351. «■") Atramento pallidiore additum est A. *) In confirmation Venceslai II. regis Brunae 1286 febr. 18 data (Reg II, pag. 589 num. 1386) haec charta non inseritur, sed pars dispositionis eius tantum repetitur. — a) Brunonis; cf. chartám sequentem num. 352+. — s) Fortasse Přemysli Otakaři II. Nomina rede suppleta sunt, si venditio facta est a. 1262. E textu chartae num. 349++ enim iudicari potest venditionem sine dubio prius factam esse, quam haec charta data esset. — *) Nomina testium respicientes hoc iudicium non ante annum 1261 ponere possumus. — s) Conradus. 524 NUM. 352. 1262 SEPT. 29. In chartae tergo manu saec. XIII. ex. seu XIV. in. scriptum est: „Littere episcopi Brunonis super emptione" (B). Scriba: B 19 = destinatarii proprius. Exempla script, num. 2 b, 15. Dictator: ignotus, qui ad chartám Theoderici, abbatis monasterii in Zábrdovice, (vide num. 351) alludit. Charta suspicionem aliquam movel: 1) Manus non est propria cancellariae Brunonis; 2) Nota temporis eadem est atque in charta num. 351, quae autem in Zábrdovice data est; 3) Confirmatio Johannis, abbatis Montis Syon, nusquam sigilli ipsius appensione expressa est; 4) In con-firmatione Přemysli Otakaři II. Brunae 1271 apr. 5 data (num. 633) charta Brunonis iudicata est, at inserlus est texlus num. 351 tantummodo (vide illuc), nulla autem Brunonis charta. Vide: II. 2 b, Bruno (FF), 3, Bruna, Cella b. Mariae V. (G), Zábrdovice (E). Ut ea, que coram nobis iuste ac rationabiliter hunt, perpetuam habeant firmita-tem et a nemine« in posterům per calumpniam || valeant inmutari, hinc est, quod nos Bruno, dei gratia Olomucensis0 ecclesie episcopus, tenore presentiumc recognoscimus et con|[stare volumus universis Christi fidelibus tarn presentibus quam futuris, quod, cum* inedia ingruente fratres monasterii || sancte Marie virginis in Zaberdoviz ne-cessitatibus occuparentur quamplurimis, debitis aliquibus obligati, Theodericus, tunc temporis abbas eiusdem cenobii, maturo habito consilio una de consensu et voluntate conventus sui, de nostra eciam licencia et favore villam quandam, que dicta est Dywax, cum omni fructu, percepcione et utilitate sanctimonialibus sancte Marie virginis in Brunna iuste ac racionabiliter vendidit cum omnibus iuribus ad earn per-tinentibus iure perpetuo libere ac pacifice possidendam, accedente ad hoc eciam consensu serenissimi domini regis Boemie,e 1 gracia pariter et favore. Quam villam preno-minate sanctimoniales pro centum marchis et viginti comparaverunt racionabiliter persolventes pecunia numerata. In qua eciam villa sepius nominate sorores emerunt villicacionem, iudicium, tabernas, Silvas, pascua cum omnibus, que ad prefatam pertinent villam, possidendas iure perpetuo libere ac quiete. Quam eciam empcionem dominus venerabilis abbas de Straho ratam duxit habere suo sigillo corroborans et confir-mans. In cuius rei testimonium presentem litteram^ fecimus sigillari. Testes huius facti sunt: dominus Harthleibus kamerarius Moravie, Iohannes abbas Montis Sion, dominus Steto, dominus Leo de Poleradiz, dominus Matheus de Covals, Throsschili-nus, qui tunc temporis iudicio provinciali presidebant,2 insuper cives Brunnenses: Herhlinus, Suuellarius, Proselinus, Petrus scriptor, Rudelo, C.3 Drozindorfarius, Keppo et alii quam plures. Acta sunt hec anno Domini M0CC°LX0II°, III0 kalendas octobris in Modriz. Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis, in scidula membranacea satis laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12. 352. a) Prima ,e' ex ,o' sine rasura corr. est A. — &) ,01om' A. — c) ,psnt' A. •— <*) In loco raso scriptum est A. — «) ,B6em' A. — f) Post vocem vestigia cuiusdam litterae erasae apparent A. >) Pfemysli Otakari II., cf. num. 351 n. 3. — 2) Vide num. 351 n. 4. — 3) Conradus. 1262 OCT. 22. - NOV. 29. NUM. 353, 354. 525 353. Urbanus IV. papa procuratoribus [Přemysli Otakaři II.], regis Bohemiae, apud Venetias pro eiusdem regis debitis persolvendis constitutis mandat, ut pecuniam debitam Dulci de Burgo eiusque sociis, mercatoribus Florentinis, litteris praecedentibus neglectis procuratori eorundem mercatorum solvant. Apud Urbem Veterem [1262] oct. 22. Apographum exstat in Urbani IV. regislro camerali in archivo secreto Vaticano asseroato (Reg. Vat 27), fol. 14* ep. 2 (R). Reg: Palacký, Reise, pag. 38 num. 287 (ex R). — Reg II, pag. 151, num. 389. — Potthast II, pag. 1496 num. 18416. — Guiraud, Les registres I, pag. 17 num. 69 (ex R). Procuratoribus" carissimi in Christo filii nostri . illustris regis Boemie, constitutis apud Venetias pro eiusdem regis debitis persolvendis. Licet per alias litteras nostras2 sub pena excommunicationis duxerimus inhibendum, ne Dulci de Burgo vel eius sociis, civibus et mercatoribus Florentinis, aut eorum alicui seu pro eis que-dam summa pecunie, in qua eis carissimus in Christo filius noster .., illustris rex Boemie, pro quodam servitio nobis ex parte regis eiusdem oblato obligatus extitit, aliquatenus solveretur: quia tamen idem Dulcis et Huguertus, socius eius, pro se et aliis eorum sociis de certa scientia et voluntate nostra constituerunt dilectum filium magistrům Synitium, clericum camere nostre, latorem presentium, nuntium et pro-curatorem suum, ad recipiendum ipsorum nomine certam de predicta summa pecunie quantitatem, sicut in instrumento procurationis huiusmodi continetur,3 volumus et per apostolica vobis scripta mandamus, quatenus, non obstante inhibitione predicta, pecuniam ipsam eidem procuratori iuxta instrumenti predicti tenorem libere sine dilatione ac difficultate qualibet persolvatis. Datum apud Vrbem Ueterem XI kalendas novembris, anno secundo. 354. Ekhardus de Miroslav una cum uxore Agnete et liberis monasterio in Oslavany quandam terram in Troskotovice vendit et profitetur se ius patronatus in ecclesia eiusdem villae eidem monasterio ad manus Hermanni, decani Znoymensis, resignavisse. In Znojmo 1262 nov. 29. 353. a) Voci signum paragraphi antepositum in R; vide num. 294 n. a. l) Přemysli Otakaři II. — a) Vide litteras Viterbii 1262 iun. 27 datas (num. 339). — s) Instrumentum procurationis non exstat. 526 NUM. 354. 1262 NOV. 29. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Oslavany, sign. Staré Brno cist. P 18) asservatur (A). Ed: CDM III, pag. 343 num. 348 (ex A). Reg: Reg II, pag. 151 num. 392. — Šebánek, Archivy, pag. 32 num. 187 (ex A). Lit: Dušková, Listiny rudíkovské, pag. 257 n. 47, pag. 266, 275 (manus et stili deliberatio). — KK, pag. 307. — Dušková, Česká listina 2, pag. 185 (rei deliberatio). In chartae tergo manu registratoris necnon scribae monasterii Oslavanensis saec. XIII. scriptum est: „Ekhardi super laneo et X curticulis in Drokwiz et super resignatione ecclesie eiusdem ville" (B = Os 4 a). Scriba: destinatarii proprius ( — Os 1 = B 5), cuius manu nonnullae chartae omninomonasterii in Oslavany (vide e. gr. CDB IV, pag. 131 num. 46, hoc tomo num. 178, 227 (Al)) annorum spatio 1244—1262 datae scriptae sunt. Cj. Exempla script, in CDB IV. 2, num. 42. Dictator: destinatarii proprius, qui proprietatibus stili, quae in monasterio Oslavanensi annorum intervallo 1259—1275 usurpari solebant, utitur; hic etiam charta eiusdem editoris in Oslavany, in Znojmo 1260 iun. 29 data (num. 227, Al) eandem rem continente (vide n. 3) usus est; quae typis minoribus exprimuntur. Vide: II. 3, Oslavany (M), 4, De chartae apud nobiles usu (PP). Universis presens scriptum visuris nos Ekhardus dictus de Mirslaus ad rei memoriam sempiternam. Cum sit vita hominum mortalium || labilis et caduca, et que tempore geruntur, ne cum tempore more fluentis aque defluant et labantur et ne prestetur litis occasio suc||cessoribus in futurum, litterarum solent apicibus perennari. Ad resecandum igitur tocius ambiguitatis scrupulum notum sit omnibus tarn presentibus j] quam futuris, quod nos una cum uxore nostra," videlicet domina Agnete, et liberis nostris abatisse et con-ventui sanctimonialium de Valle sancte Marie in Oslawa, Cysterciensis ordinis, deo pie et devote famulantibus vendidimus laneum et agros in estimatione pene dimidii lanei et decern curticulas in villa, que vocatur Droscuwitz, pro quindecim marcis argenti, recedentes ab omni iure, quod in eisdem bonis videbamur habere, profitentes nichillominus, quod ius patronatus in ecclesia ville de Droscuwitz ad manus domini Hermanni, decani de Snoym, resignavimus2 quam pluribus presentibus abbatisse et conventui memorato, quod videlicet multis retroactis temporibus& pro honore dei et gloriose virginis Marie, matris eius, nec non pro salutecarorum nostrorum, tarn vivorum quam mortuorum, eisdem resignavimus et pro nostrorum scelerum venia consequenda, sicut in litteris exinde confectis plenius continetur.3 Ne igitur super hiis in posterům a malignis malignorum hominum suggestionibus possit suboriri calupnia,c titulům emptionis huiusmodi litteris fecimus conmendari et sigilli nostri etá fratris nostri, videlicet domini Hartlibi de Miselboritz, quia uno tarnen sigillo utimur, qui suum in supranotata emptione et in iam dicte ecclesie donatione plenarie adhibuit consensum, et aliorum sigillorum, videlicet domini Hermanni decani Snoymensis, domini Karuli prepositi Montis sancti Ypoliti, domini Egidii kamerarii Vetouiensis ordinavimus munimine roborari ad cautelam. Acta sunt hec in Snoym anno Domini M°CC°LXH°, III kalendas decembris coram testibus subnotatis, videlicet domino decano Snoymensi, domino preposito Karulo nomine Montis sancti Ypoliti, domino Egidio kamerario Vetoviensi, 1262 NOV. 29. NUM. 354, 355. 527 domino Smilone de Belebouwe, domino Rancyro zcudario, dominoe provinciali Merbo-tone, domino Marquardo, domino Lupo de Nasmeritz, domino Gerslao de Knenitz, domino Wernardo filio Lupi,d domino/ O.4 preposito et fratre W.5 capellanis in Osla et aliis quam pluribus tunc ibidem collectis/ 5 Sigilla: quattuor in scidulis membranaceis paulum laesa sinistrorsus posita appendent ita, ut quartum sigillum medium chariae paulum superet; 1) commune sigillum Ekhardi de Miroslav et fratris eius Hartlebi de Myslibořice. Cf. Sigilla num. 4, 18111; 2) Karoli, praepositi fecclesiaej s. Hippolyti in Hradiště [apud Znojmo]. Vide Sigilla num. 3, 31; 3) Hermanni, decani Znoymensis. Cf. Sigilla num. 3, 64; 4) Egidii, camerarii in Bítov, Cf, Sigilla num. 4 a, 5. io 355.+ Egidius, camerarius in Bítov, monasterio in Oslavany venditionem cuiusdam terrae in villa Troskotovice necnon resignationem iuris patronatus in ecclesia ibidem ab Ekhardo de Miroslav eodem die de consensu uxoris (in Al), uxoris, liberorum et fratris eius (in A 2) factam testatur. is In Znojmo 1262 nov. 29. Duae chartae dubiae fidei in membrána scriptae in SAR Brunae (archivům mon. in Oslavany, sign. Staré Brno cist. P 19, P 20) asservantur (A 1, A 2). Imago phototypica: Dušková, Listiny rudíkovské, tab. 3 (A 2). Ed; CDM III, pag. 344 num. 349 (ex Al). 20 Reg: Reg II, pag. 152 num. 393 ( ex A 1, mendose ad nov. 19). — Šebánek, Archivy, pag. 32 num. 188 (ex A 1, A 2). Lit: Dušková, Listiny rudíkovské, pag. 252 (manus A 2), pag. 258 n. 48 (manus Al), 270 (stilus chartae), — KK, pag. 308. — Dušková, Česká listina 2, pag. 185 (rei deliberatio). In chartae A 1 tergo manu registratoris necnon scribae monasterii Oslavanensis saec. XIII. 25 scriptum est: „Protestatio Idik camerarii super laneo et X curticulis in Drokwiz et re- signatione ecclesie ville eiusdem" (B = Os 4 a), alia manus parvam notam partim fllis tectam et haud claram „d mal" scripsit. In chartae A 2 tergo manu B — Os 4 a scriptum est: „Super ecclesia et laneis de Droskwiz". Scriba A 1: destinatarii proprius (— Os 2), cuius manus in chartis Oslavanensibus cum notis 30 annorum 1260—1270 datis occurrit, quae autem re vera demum brevi ante annum 1270 scriptae sunt (vide num. 227 (A 2)), Cf, Exempla script, num. 3, 3; A 2 = destinatarii proprius (— Os 4), cuius manus in chartis sinceris demum inter annos 1266—1275 monasterio in Oslavany datis occurrit. Vide e. gr. num. 543, 545 . Cf. Exempla script, num. 3, 4. 354. «) Super linea additum est A. — b) Littera ,p' ex ,b' correcta est A. — c) Ita A, titulus 35 enim deest. — *-*) Hinc usque ad nomen ,Lupť scriba lineas (ductus litterarum) comprimere conatus est A. —e) Sequitur nomen ,Friderico' punctis suppositis delelum in A. — /-/) Atramento obscuriore additum est A. *) Fortasse Jutae. — ») Cf. chartám eodem die datam (num. 356+). —3) Vide chartám eiusdem editoris superius citatam (num. 227, AI). —*) Ottone. —6) Forlasse Wisintone. 528 NUM. 355. 1262 NOV. 29. Dictator: destinatarii proprius, qui proprietatibus stili, quae in monasterio Oslavanensi anno-rum intervallo 1260—1275 usurpari solebant, utitur; hic etiam charta Ekhardi de Miroslav eodem die data (vide num. 354) eandem rem continente (vide n. 1) usus est; quae typis minori-bus exprimuntur. Proprium est scribae Os 2 semper in membrána conspicuis lineis verticalibus et horizontalibus praeparata scribere. Duas lineas verticales in margine dextro ductus intuentes, concludere possumus in A 1 lineas post chartám replicalam demum ductus esse. Ilaque non est excluden-dum quoque scribam demum in membrána prius sigillo munita scripsisse. — Sigillo in fllorum summa parte impresso charta A 2 bis replicata exstitit. Utraque charta dubiae esse fidei videtur, chartám enim A 1 in prima (cca a, 1267), chartám A 2 in secunda (cca a. 1275) litis de iure patronatus in Troskotovice actione ortam esse verisi-mile est. Vide: II. 3, Oslavany (N), 4, De chartae apud nobiles usu (QQ). [A 1] [A 2] Nos Idic, kamerarius Vetouiensis, Nos Idik, kamerarius Vetoviensis, ad red memoriam sempiternam. Notum notum esse cupimus presentium esse cupimus presentem paginam inspec- inspec||toribus turis et auditoribus universis," quod dominus Ekhardus,6 vir nobilis de || Mirslaus,c abbatisse et conventui sanctimonialium Vallis sancte Marie in Osla,* Cyster||ciensise ordinis, vendidita laneum et agros in estimatione^* dimidii lanei et decern curticulas de consensu uxoris sue, videlicet domine Agnetis, et bona voluntate eius ac liberorum* suorum in villas que vocatur Droscuwitz,ft* recedendo ab omni iure, quod in eisdem bonis videbatur* habere* receptis prius a prefatis abbatissa* et conventu quindecim marcis argenti pro eisdem. Protestatus est nichillominus' idem nobilis coram nobis, quod pio zelo ductus ad laudem dei et gloriose virginis Marie, matris eius, nec non pro salute carorum suorum tam vivo-rum quam mortuorum sepedictis abbatisse et conventui in Osla* ius patronatus ecclesie ville de DroscuwitzÄ dederit a longe retroactis annis et temporibus, prout in litteris exinde confectis dinoscitur contineri,1 accedente dumtaxatm nichilominus* n consensu et voluntate predicte domine Agnetis, uxoris0 sue, et fratris sui domini Hartlibi de Miszelboriz, cuius presencia tunc aderat, licet de iure patronatus ecclesie dicte de Droskowiz ad eum minime pertineret. Verum ne possit processu temporis alicuius protervitas hoc? factum3' infirmare, tytu-lum« emptionis, resignationis/ et protestationis huiusmodi protestationis et renunciationis super actione premissorum litteris fecimus conmendari et sigilli nostri munimine recipere firmamentům. 1262 NOV. 29. NUM. 355, 356. 529 Acta sunt hec in Znoym8 anno Domini M°CC° sexagesimo secundo/ III0 kalendas decembris coram testibus subnotatis: domino HermannoM decano Znoymensi," domino Karulo*" preposito* Montis sancti Ypolyti,^ domino O.2 preposito in Osla* et W.3 capellano* dominarum, domino Marquardo, domino Lupoaa et Wernhardo00 filio 5 suo de Nasmeritz,cc domino SmiloneröÄ de Belkouwe,ee domino Hartlibo de Misel-boritz// Rancyro^ zudario, GerslaoÄ/J de Knenitz,^ Merbotone provinciali Znoymen-si** et aliis quam pluribus tunc" collectis ibidem." Sigillum: Egidii, camerarii in Bitov, in filis cannabinis albi el glauci (Al), viridis (A 2) coloris appendet. Vide A 1 (cf. A 2) Sigilla num. 4 a, 5. io 356.+ Hermannus, plebanus ad sanctum Nicolaum in Znojmo, protestatur Ekhardum de Miroslav ad manus suas, cum esset decanus Znoymensis, ius patronatus in ecclesia in Troskotovice de consensu uxoris et liberorum monasterio in Oslavany resignaoisse. In Znojmo 1262 nov. 29. !5 Charta dubiae fidei in membrána scripta in SAR Brunae (archivům mon. in Oslavany, sign. Staré Brno cist. P 95 b) asservatur (A). Ed: CDM XV, pag. 9 num. 11 (ex A). Reg: Šebánek, Archivy, pag. 33 num. 189 (ex A). Lit: Dušková, Listiny rudíkovské, pag. 275 (stilus chartae). — KK, pag. 189, 285 (manus 20 scribac). — Šebánek, Listiny přímětické, pag. 90 (idem). In chartae tergo scriba eius, qui el alias notas in tergo chartarum in archivo Oslavanensi asservatarum scribebat (B = Os 4 a), scripsil: „Protestatio Hermanni, plebani Znoiniensis, super resignatione ecclesie in Drokwiz". In chartae replicatae tergo probatio pennae eiusdem manus: „N, Ne igitur, Ne igitur" legitur. 25 355.+ «) Finis lineae A 2. — *>) ,Ekhardvs£ A 2. — c) ,Mirzlavsr A 2. — d) ,Ozla' A 2. — e) ,Cisterciensis' A 2. —- f) ,estimacione' A 2. — ») Littera ,\' ex quadam littera correcta est AI. — *) ,Droskowiz' A 2. —li) ,habere videbatur' A 2. — fc) ,abbatisse' AI. —l) ,nichominus' A 2. — m) Prima littera ,ac ex quadam littera correcta est A 2. — ») Una linea vox deleta est A 2. — °) ,o' ex ,s' sine rasura correcta est A 2. — Deest AI. — «) ,titulum' A 2. —r) ,resingnationis' AI. —■s) 30 ,Znoim' A 2.—*) ,11»' A 2. — u) ,H*' A 1, A 2. — v) ,Znoym' A 1, ,Znohn' A2.-«) ,Karvlo' A 2. — *) Deest A 2. —v),Ypolitť A 2.—z) ,capellanis' A 2. — ,Lvpo' A 2. — 6Ď) ,W»n' A 1. — cc) ,Nasmariz' A 2. — AA) ,Zmilone' A 2. — ««) ,Bilkowe' A 2. —-ff) ,Miszelborizf A 2. — «) ,Ranci- ro' A 2. — a») ,Gerozlao* A 2. — «) ,Kneniz' A 2. — ,Znoy( A 1, ,Znolm' A 2. — "") ,ibidem tunc collectis' A 2, 35 i) Vide chartám Ekhardi de Miroslav in Oslavany, in Znojmo 1260 iun. 29 datam (num. 227) et chartám praecedentem (num. 354). — a) Ottone. — s) Fortasse Wisintone. 530 NUM. 356, 357. 1262 NOV. 29. - 30. Scriba: destinatarii proprius = Os 4 a (vide superius). Exempla script, num. 3, 4 a. Cf. etiam notam g-g. Dictator: destinatarii proprius, qui chartis super iure patronatus ecclesiae in Troskotovice (vide num. 227, 354, 355+) usus est. Charta caute consideranda est; ad eas enim Chartas (saepe dubiae fidei) spectat, quae exstiterunt durante lite monasterii Oslavanensis de vindica-tione iuris patronatus ecclesiae in Troskotovice (vide num. 355+ in notis introductoriis). Charta demum post a. 1266 (vide n. 1 et num. 478) videtur esse scripta. Vide: II. 3, Oslavany (0), Aliae ecclesiae (G). Universis presens scriptum visuris Hermannus, plebanus Znoimensis ad sanctum Nicholavm, salutem in nomine || Ihesu Christi. Hiis litteris protestamur, quod cum essemus decanus Znoimensis,1 dominus Ekhardus,a vir nobilis de || Mirzlavs, ad manus nostras in Znoim quam pluribus presentibus resignavit abbatisse et conventui || Vallis sancte Marie in Ozla ius patronatus in ecclesia ville de Droskowiz de consensu6 uxoris suse dominse Agnetis et liberorum suorum,6 recedentes ab omni iure, quod in eac habere videbantur, quod videlicet a longe retroactis temporibus resignaverat in Ozla in altari Virginis gloriose pro honore filii eius nec non pro suorum predecessorum scelerum venia consequenda, sicut in litteris exinde confectis dinoscitur contineri.2 Ne igitur super cessione et resignatione ecclesie memorate possit processu temporis calumpnia suboriri, cessionem huiusmodi et resignationem litteris nostris et sigillo roboravimus ad cautelam. Acta sunt hec in Znoim anno Domini M°CC0LX0II°, III kalendas decembris coram testibus subnotatis: domino Egidio camerario Feto-viensi,^ domino Marquardo, domino Lvpo de Nasmariz et Wernhardoe filio eius, domino Rancero, Gerozlao áef Kneniz, domino Zmilone de Bilkowe et aliis quam pluribus collectis tunc ibidem, domino? O.3 preposito et W.4 capellanis in Osla.0 Sigillum: in filis cannabinis gilvi coloris appendebat; nunc penitus fractum est; eius frusta in bursula insuta sunt; nullo modo igitur statui potest, cuius sigillum fuerit. 357. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, monasterio in Erla iura advocatiae renovat. — 1262 nov. 30. 356.+ a) ,h' seu ex ,b' seu ex ,1' correcta est A. — e"e) Scriba primům ,una cum uxore sua domina Agnete et liberis suis' scripsit argumentum chartae num. 354 sequens, sed partim per rasuras, partim per correcturas mutavit A. — c) ,a' ex quadam alia littera sine rasura correcta est A. — d) ,V super linea addita est A. — e) ,W.s< A. —f) In loco raso scriptum est A. — 9-9) Alia manu destinatarii, atramento obscuriore additum est A. A. 1268 febr. 8 (num. 543) primům inter testes Bartholomaeus decanus Znoymensis et Hermannus quondam decanus Znoymensis nominantur. — 2) Vide chartám Ekhardi de Miroslav in Znojmo 1260 iun. 27datam (num. 227) et chartám eiusdem editor is ibidem 1262 nov, 29 datum (num. 354).— s) Ottone. — *) Fortasse Wisintone. 1262 NOV. 30. NUM. 357. 531 Autographum in membrána scriptum in archivo Austriae Inferioris Viennae (sign. ehem. Stadthaltereiarchiv num. 7) (A). — Qualtuor versiones Germanicae saec. XVI. et XVII. exstant in archivo publico Viennensi: Prima in copiario monasterii in Erla „Copialbuch des Königsklosters der Klarissinen in Wien nächst der k. k. Hofburg, das ehemalige Stift der Benediktinerinnen und später Rentamt Erlakloster in Österreich unter der Enns betreffend" intitulato (sign. W 628), fol. 48v num. 57 (T 1), secunda in copiario eiusdem monasterii „Copial-, Urbar- und Lehenbuch des Königsklosters der Klarissinnen in Wien nächst der k. k. Hofburg, Erlakloster betreffend" intitulato (sign. W 629), pag. 30 (T 2), tertia et quarta in collectione „Allgemeine Urkundenreihe" intitulata (sign. 1239 X\26),fol. 4 (T 3), fol. 6V (T 4); quorum textům T 1 tanlum sub * praebemus. Ed: Pez, Thesaurus, pag. 108 num. 191 (ex A). — UBLOE III, pag. 292 num. 309 (e Pez). — Diplomatarium principům de Liechtenstein, sine pag. (ex A). Reg: Starzer, Verzeichnis, pag. 57 num. 6 (ex A). — Lorenz, Deutsche Gesch., pag. 483. — Reg II, pag. 152 num. 394. — Hosák, Prameny, pag. Ill num. 24 (erronee ad dec. 30). — Pferschy, Urkundenbuch, pag. 55 num. 85. Lit: BUB II, pag. 185 num. 343 (contextus rerum). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 362—363. Scriba: P II 42 = cancellariae regiae proprius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 22. Dictator: seu P II 42 seu Arnoldus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. 0. IL, P II 42 (K). [0]tacharus,a dei gracia rex Boemie, dux Austrie et Styrie et marchio Moravie, omnibus imperpetuum. || [U]ta eorum, que per nos aguntur provide, perhennis memoria habeatur, constare volumus tarn vivenj|tibus quam victuris, quod nos ad petitionem domine abbatisse1 et conventus in Erlach, ecclesie sancti || Petri, iura advocatie nostre, que habent ex nostra gracia speciali, universa renovamus et presentis scripti patrocinio confirmamus in hunc modum, quod in iudicio nostro provinciali infra Humen Troyn et tlumen Anasum nullus nostrorum iudicum provincialium in bonis abbatie predicte nullas causas debeat iudicare preterm eas, que mortis supplicium respiciunt ex directo, quas tarnen iudicari volumus in proprietatibus ecclesie ante-dicte. 1 Item g si aliquis iudex provincialis contra aliquem hominem ecclesie prenotate aliquam habuerit actionem, debet ab advocato abbatisse predicte exigere iusticiam, et si coram advocato convictus fuerit, secundum quod cingulo precinctus fuerit, provinciali iudici assignetur; res vero ipsius malefici in usus ecclesie revertantur. g Item g si aliquis ex hominibus ecclesie iam prefate quocumque casu homicidium comiserit et dec culpa satisfecerit conquerenti, advocato ipsius ecclesie similiter satisfaciat de comisso nec provincialis iudex noster quicquam exigat de hac culpa, g Item g nullus iudex provincialis in tota advocatia dicti claustri nullum prorsus detinere presumat, nisi prius ab advocato sive iudice iusticiam expetat de eodem. g Item g in provinciali iudicio ex ista parte Anasy et in iudicio provinciali alia parte Danubii, quod dicitur in Achlande,d et in iudicio inferiori ultra Amsteden universa, que premisimus, volumus et mandamus inviolabiliter observari. Ut igitur premissa inviolabiliter observentur, presens scriptum sigillorum nostrorum munimine fecimus communiri testibus, qui aderant, subnotatis, qui sunt: Heinricus comes de Phannenberc, H.2 comes de Hardekk, 532 NUM. 357. 1262 NOV. 30. O.3 de Myssow, Otto de Haslow, Heinricus de Lychtenstein, Hadmarus de Lychten-wird, Otto camerarius de Bertholdesdorf, Albero pincerna de Celkingen, Heinricus dapifer de Gritzenstein et alii quam plures. Actum et datum per manus magistri Arnoldi, tunc nostri prothonotarii, anno Domini M0CC°LXII°, pridie kalendas" de-cembris.6 5 SigiUum: in filis sericis viridis coloris appendebat; nunc autem avulsum et deperditum est* 357.* Wir Ottacker, von gottes genaden kunig in Behaimb, herzog zu Osterreich und Steyr, auch marggrave zu Marhern, tuen allen in ewigkait und die durch uns fursichtig geregieret werden, wissend, sowol den lebendigen als den überwundnen, das wir beständig wellen, nachdem für io uns bittweis ist khumben mit rechter anruefung die frau abtesin und convent des closters Erla, sancti Petri khirchen, disen brief zu verneueren, perneuern und bestätigen wir in auch aus sonderlicher gnad, so sie von uns haben disen gegenwertigen beschirmbsbrief auf dise weis, das im gricht unserer landschaft undren fluß Thraun und Enns khainer so derselben underworfen in den vorgemelten abtesischen gebiet ainen rehtshandl solle entschaiden ausser derer, so ohne umb- 15 schweif auf den tod stehen, oder mit dem tod sollen gestraft werden, welche wir wellen gericht zu werden in der aigenschaft vorangedeutter khirchen. Item wann ain richter in unser landschaft ain sach wider ainen menschen bei vorbezaichneter khirchen haben würde, der solle von der vorgemelten abtesin hofrichter dieselb austragen und so er unter dem hofrichter einkumben, wie er mit gürtl umbfangen sein, dem landrichter zuegestellt werden; aber dises, so bei ime gefunden, 20 zu dem closter und khirchen gewendet werden. Item so ain mensch aus vorgenannter khirchen mit sach es beschäh ain todschlag begieng und der beclagte den unbedachten soll büesset oder gnugtät, desgleichen vor den hofrichter derselben khirchen die gnuegtueung beschäche, solle unser landschaft richter im wenigisten nichts von diser straf haischen noch fordern. Item ain landrichter solle in den ganzen gebieten oftermelts closters genzlich kainen zehendt einnehmen, dann allain 25 mit vorwissen oder erlaubnus aines hofrichters dises closters. Item im landgericht aus disem tail der Enns und im landgricht der anderen seiten der Donau, welcher genennt wird im Achlannde, und im underen gricht under Ambstetten, welche sonderlich verhaissen, wellen und bevelhen wir auch gleichsfalls unbeweglich ze halten. Damit aber dise vorhaissne gnad unangesehen gehalten werde, haben wir disen brief mit unserem insigl verfertiget und mit disen underzaichneten 30 Zeugen so gegenwiertig gewesen, becreftigt, welche dann sein: Hainrich graf von Phannenperg, Hainrich graf von Hardeck, Otto von Missau, Otto von Haselau, Hainrich von Liechtenstain, Hardtman von Liechtenwördt, Ott kamerer von Berhtoltestorf, Albrecht schenk von Zekhehinn-gen, Hainrich druchsaß von Kreuznstain und anderer mehr. Datum und geschehn durch die hand des maisters Arnoldi, unsers notarii, anno 1262 den 3. decembris. 35 357. °) Ad litteram maiorem depingendam spatium vacuum relictum est A, — b) Scriba primum ,pro' scribere voluit,sed titulum erasit et porroscripsitA.—e) ,d' ex ,V correcta est A. — d) Scriba 1262 NOV. 30. - DEC. 21. NUM. 357, 358. 533 358. Bartholomaeas decanus totumque capitulum Olomu.cen.se receptis litteris Ulrici, militis de Hohenbüchen, super venditione eius villae Liptaň Henrico, advocalo de Osoblaha, facta, quae litterae inseruntur, eundem advocatum et eandem villam in suam protectionem 5 suscipiunt. In Olomouc 1262 dec. 21. Apographum saec. XIV. exstal in Libro privilegiorum membranaceo, qui in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. MK 1) asservatur, fol. K 7V—K 8 (B).— Alterum apographum eiusdem saec. praebet Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis (pars chartacea) in SAR io Olomouc (archivům cap., sign. E I 27) asservatus, pag. 41 num. 44 (C). Ed: CDM III, pag. 345 num. 350 (exC). Reg: Reg II, pag. 153 num. 399. — CDS VII. 2, pag. 117 num. 1150. Lit: Lechner, Beiträge zur Frage der Verlässlichkeit des CDM, pag. 145 num. 37 (mentio de exemp. B). — Snopek, K opravám dipl. mor., pag. 623 num. 32 (item). — KK, pag. 309. 15 Dictator: fortasse capituli Olomucensis, qui stilo canonico usus est. Vide: II. 3, Olomouc, ecclesia capitularis (N), 4 a, De chartae apud milites usu (C), 5, De chartae apud civitates usu (V). Universis Christi fidelibus, ad quos presens scriptum pervenerit, B.1 decanus totumque capitulum Olomucense" salutem in Domino. Noveritis nos litteras 20 domini Olrici, militis de Hoenbuch, recepisse sub hac forma: Venerabilibus in Christo dominis preposito,2 decano et capitulo Olomucensi" 0. dictus de Hoenbuch, miles domini episcopi Olomucensis,«3 se paratům in omni genere serviendi. Notum vobis esse cupimus, quod nos villam nostram Lubthin0 Henrico, advocato de Hoczen-plocz,c vendidimus et resignavimus ad manus suas nomine ecclesie Olomucensis." 25 Unde rogamus, ut eandem villam protegatis, sicut decet. Quapropter ad ipsius instanciam prefatum H. advocatum et villam in nostram proteccionem suscepimus et tutelam, presentem cedulam in huius rei evidenciam nostri sigilli munimine roboran-tes. Datum in Olomuc* anno Domini millesimo* ducentesimo LXII°,d in die sancti Thome. 30 [357.] primum simplicem liiteram ,Y, quae in initio lineae posita est, scripsit, sed earn crasit et maiorem ,Y posuit A. — e'e) Verbis el syllabis compeienter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. J) Nomen ignoramus. — 2) Henricus. — s) Otto. — 4) Starzer superius citalus sigillum adhuc vidit. 35 358. °) ,01om' B, C. — b) ,Luptyn' C. — c) ,Hoczemplocz' C. — «■*) ,M°CC°LXII' C. Bartholomaeus. —-2) Herbordo. —8) Brunonis. 534 NUM. 359. 1262 ANTE DEC. 25. 359. Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, ad petitionem Přisnobori, scholastici Pragensis, capellani sui, ecclesiae Pragensi jorum in Hněvkovice concedit. In Jihlava 1262 [ante dec. 25J.1 5 Autographum in membrána scriptum in archivo arcis Pragensis (archivům capituli Pragensis, sign. II 19) asservalur (A). Ed: CIM IV. 1, pag. 19 num. h' (ex A). Reg: Reg II, pag. 154 num. 402. — Eršil-Praiák, Katalog, pag. 25 num. 43 (ex A). Lit: Fiala, Kancelář, pag. 292 num. 12 (scriba chartae). — Šebánek, Česká listina 3, pag. 101 10 n. 11 (verus destinatarius chartae). — Šebánek-DuŠková, Panovnická a biskupská listina, pag. 95—97 (scriba chartae). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 309, 312. In tergo chartae manu saec. XIV. seu XV. „Registrata II C" et bis variis manibus „cor" scriptum est. Scriba: P II 48 — Přísnobor, quondam Přemysli Otakaři II. notarius, tunc scholasticus 15 Pragensis ecclesiae, qui ibi destinatarii proprius videtur esse habendus. Ex. script. 1 a, 29. Dictator: Přísnobor, scholasticus Pragensis. Vide: II. 1 a, P. O. II., Přísnobor (E), 3, Praga, ecclesia capitularis (K). Apud Fr: Descriptio chartae a v. d. G. Friedrich facta, qui annotationem addidit affirmantem v. d. Franciscum Palacký chartám ad finem mensis iunii posuisse; vide n. 1. 20 In nomine Domini amen. Nos Ottacarus qui et Premizl, dei gratia Boemoruma rex, marchio Morawie, [| dux Austrie et Stirie, omnibus presens scriptum inspecturis ad rei memoriam sempiternam. Ad honorem beatorum || martirum Witi, Wen-cezlai, Adalberti bona Pragensis ecclesie cupientes multipliciter ampliare et ibidem in ea [I deo servientium quietem preparare, ad petitionem Priznoborii, dilecti capellani 25 nostri, scolastici Pragensis, forum in Gnewchowich concessimus per militem nostrum Zlawkonem de Ledech liberaliter convocandum, ita ut in eodem oppido tabernas habeant, iudiciis more aliarum civitatum utantur et aliis omnibus prefer patibulum, sicut nostre civitates habere consueverunt.2 In cuius rei testimonium presentes litteras concedi fecimus et sigillorum nostrorum munimine roborari. Acta sunt hec in so Gigla anno Domini M°CC0LX0II° coram6 hiis testibus: Andrea summo camerario Boemie, Iarosio purcrawio Pragensi, Wikardo de Tirna, Ienchone de Deblin, Hartlebo subcamerario Morawie, Bohusone subdapifero, Cstiborio dieto Hlawa purcrawio de Cladzk et aliis quam pluribus. Datum per manus magistři Arnoldi prothonotarii anno coronationis serenissimi domini nostri regis Boemoruma anno primo. 35 Sigillum: in filis sericis rubri coloris appendebat; nunc autem avulsum et deperditum est. 359. °) ,Boem' A. — b) ,a' ex ,e' correcla est A. 1262 ANTE DEC. 25. - 1262 S. D. NUM. 359, 360. 535 360. Bruno, episcopus Olomucensis, „dilecto sibi de Gileth", civi Brunensi, et heredibus eius cum consensu capituli Olomucensis duos mansos in Šlapanice confert. — 1262 —. 5 Versionis Bohemicae apographum exstat in codice chart, saec. XVI. „Přípisové nadání na svobodství rycht vejsadních a předkem na statku hukvaldském a též při jiných léta 1555" intitulato, in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. G) asservato, pag. 103 (T). Ed: CDM V, pag. 247 num. 32 (ex T). — Šebánek, Tři kapitoly, pag. 32—33 (ex T). Reg: Reg II, pag. 155 num. 404 (ex CDM). 10 Lit: Snopek, K opravám dipl. mor., Hlídka 5, pag. 90 num. 107 (rectifications lectionum CDM). — Šebánek, Tři kapitoly, pag. 31 ss (translatio in linguam Latinám, quae inferius ponitur; chartae diplomatica deliberatio). Dictator: Conradus, notarius episcopi. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (GG), Conradus notarius (Q), 5, De chartae apud civitates 15 USU (W). Brumo, z boží milosti olomúcký biskup, milému nám z Gileth, měštěnínu brněnskému, a dědicuom jeho na věčnost. 20 Rovnosti bližního a rozumu spolu- povolující domníváme se, aby těch, kteří se nám a kostelu našemu pobožní a věrní a poslušní ukazují, odplacujeme služby skrze spoluhodné zásluh dávání a milost 25 samotnú. To jest, což my [z]a spatření pobožnosti a věrnosti tvé službami, kte-réžs nám a kostelu věrně až posavad činil a k činění poslušenství více a více sebe nám upřímného a povolného ukazuješ, 30 dáváme a uvozujeme tobě vedle snesení plného a jednostejnosti kapitoly naší dva lány ve vsi biskupské z Slapanic od Bruno, dei gracia Olomucensis episcopus, dilecto sibi de Gileth, civi Brunensi, et heredibus suis in perpetuum. Equita-ti proximum et rationi consonum arbitra-mur, ut eorum, qui se nobis et ecclesie nostre devotos exhibent et fldeles obsequio-sosque, recompensemus servicia condigna beneflciorum donacione et gracia singulári. Hinc est, quod nos inspectis devotionis et fidelitatis tue serviciis, que nobis et ecclesie [nostre]b fideliter hucusque impendisti et ad impensionem obsequii te magis ac magis erga nos sincerum facilemque ostendis, da~ mus et conferimus tibi de consilio pleno unanimique capituli nostri duos mansos in villa episcopali de Slapa-nicz a censu et decimis ac quibuslibet aliis [359.] J) Charta nota mensis et diei caret. Quia autem in eiusdem chartae textu coronationis annus 35 primus affertur, earn ante dec. 25 (diem coronationis Přemysli Otakaři II.) hoc loco ponimus. Excludere autem non possumus chartám ad finem mensis iun. pertinere, ut iam v. d. Fr. Palacký opinabatur (vide inferius), nam Přemysl iun. 21 in Jihlava versabatur (vide Reg II, pag. 145 num. 372 et suo tempore in regestorum serie huius tomi). — 2) Id est ius, quod imprimis cioitas Hradec [Králové] habebat. Cf. num. 195++ et 372+. 536 NUM. 360, 361. 1262 S. D. platu a desátku a ode všech jiných služeb svobodnost a prázdnost, aby je takovou svobodou držel a nimi vládl i k dědicuom tvým přináležely také s takovou svobodou. Však tak, což i oni nám, potomkuom našim a kostelu našemu k takovým byli podáni službám, jakožs ty nám činiti zvykl, pobožnost a věrnost každého času čině. Což pak tatoc tobě i dědicuom tvým skrze nás a potomky naše a kapitolu naši za věčné časy bez porušení zachována byla, nynější list k věčné té věci paměti z té příčiny sepsati a pečetí naší rozkázali sme stvrditi. I my, olomúcká kapi- tola, Bartholoměj děkan, Herbordus probošt a všickni kanovníci, dání toto vděčné a povinné držíce a spolusvolení naše k tomu dávajíce, jemu pečet naši pro lepší jistotu a svolení svědectví přiložiti sme rozkázali. Léta MCCLXII. serviciis liberlatemque et immanitatem, ut eos tali hire leneas et possideas el ad heredes tuos eodem pertineant quoque iure. Ita tanieri, quod et ipsi nobis, successoribus nostris ecclesieque nostre ad talia siní astricti servicia, sicut tu nobis impendere consuevisli, devotionem et fidelitatem omni tempore exhibendo. Quod autem hec tibi et heredibus tuis a nobis et successoribus nostris atque capitulo nostro perpetuis tempo-ribus inviolabiliter observentur, presentem paginam ad rei memoriam sempiternam inde conscribi et sigilli nostri iussimus mu-nimine roborari, Et nos Olomucense capitulum, Bartholomeus decanus, Herbordus prepositus ceterique canonici donatio-nem predidam gratam et ratam tenentes et consensum nostrum ei adhibentes, si-gillum nostrum ad maiorem evidenciám et concessionis testimonium apponi iussimus huic scripto. Anno MCCLXII. 361. Herbordus praepositus, Magdalena magistra et conventus monasterii sancti Petri in Olomouc Henrico, civi Olomucensi, molendinum sub monte sancti Petri situm iure, quod „burgrecht" dicitur, perpetualiter possidendum conferunt. In Olomouc 1262 —. Autographum in membrána scriptum in SAR Olomouc (archivům cap., sign. A I a 26) asservatur (A). Ed: CDM III, pag. 346 num. 351 (ex A). Reg: Reg II, pag. 154 num. 403. Lit: KK, pag. 310. — Šebánek-Dušková, Panovnická a biskupská listina, pag. 64 (stilus chartae, sigillum Herbordi). Scriba: ignotus. Dictator: ignotus; tanlummodo in chartae arenga nonnullae slili proprielates, quibus Herbordus, in cancellaria regia Venceslai I. notario munere fungens, utebatur, discerni possunt. Vide: II. 3, Olomouc, monasterium s. Petri (A), 5, De chartae apud civitates usu (X). 360. °) Deesse videtur in T. — b) Deesse potuit in genuino textu latino. —e) .toto1 r. 1262 S.D. - 1261/62 S.D. NUM. 361, 362. 537 Ego Herbordus prepositus et Magdalena magistra et conventus sancti Petri in Olomvz universis Christi fidelibus, ad quos presens scriptum pervenerit, in perpetuum. Ne |[ ea, que geruntur in tempore, simul Iabantur cum tempore, solent scripturarum testimonio perhennari. Hinc est, quod constare cupimus universis, quod 5 nos ex delibe||rato consilio molendinum sub monte sancti Petri cum edificiis ad illud pertinentibus contulimus Henrico, civi Olomvcensi, ac suis heredibus eo iure, quod bvrcreth" di||citur, perpetualiter possidendum sub hac forma, ut unam marcam argenti et tria servicia, que vulgariter wisode numcupantur, annis singulis solvere teneatur et ad molendum prefato conventui universa victualia in pane et cervisia ipsis necessaria io et ad curiam prepositi brasia molere habundanter sine omni contradictione abilis& valeat inveniri. Insuper insulam inter duas aquas sitam, que predicto molendino di-noscitur adiacere, sue utilitati contulimus hoc adiecto, ut, si in ipsa insula molendinum novum in preiudicium prioris molendini decreverit instaurare, ad conventum molendinum ex novo fundatum libere debeat pertinere. Item nos circa sepedictum molendi- 15 num et insulam habere debemus piscandi liberam potestatem excepto, quod nostri piscatores sine licentia predicti H. non debentc aliquibus navibus transsire6 per ob-stacula molendini. Ne autem hoc statutům in posterům in irritum revocetur, acta sunt hec in testimonium sempiternum coram testibus fide dignis, videlicet Bartholomeo decano, magistro Stephano archidiacono, Symone custode, Alexio de Znohim et 20 Bartholomeo canonicis Olomvcensibus, Friderico advocato, Heinrico de Noua Ciuitate, Heinrico pilliatore, Friderico de Noua Ciuitate, Sifrido brugnario, Wernardo civibus Olomvcensibus et aliis quam pluribus, sub quorum testimonio dedimus presentem cedulam nostri sigilli munimine roboratam. Datum in Olomvz anno dominice incarnationis M°CC°LXH°.<* 25 Sigillum: Herbordi praepositi (decani Olomucensis et Pragensis custodis) in scidula membra- nacea paulum sinistrorsus positum Ulaesum appendet. Vide Sigilla num. 3, 43/1. 362. Frater [Albertus] quaesitus tesíatur se a multis audivisse, quomodo Margareta, quondam Romanorum regina, nuper a [Přemyslo Otakaro II.], rege Bohemiae, separata, 30 Treveris votum castitatis emisisset et in claustro sororum ordinis Praedicatorum vixisset. — /1261—1262].1 Fragmentům seu autographi seu apographi coaevi in membrána scripli in archivo arcis Pragensis Pragae (archivům cap. Pragensis, sign. II 13 b) asservatur (A). 361. «) Littera ,c' ex quadam Utiera correcta est; super ,ť virgula posita est, cuius signiflcatio 35 discerni non potest A. — e) Ita A. — c) Scriba primům ,debeanť scripsit, sed postea litteram ,a' expunxit A, — d) Numerorum signis competenter distentis scriptum est A. 538 NUM. 362, 363. 1261/62 S. D. Reg: Reg II, pag. 1169 num. 2674. Lit: Novotný I. 4, pag. 109. [Ego]« frat[er .......2||i]n[stru]mentum peregrinorum, quos ex officio teneor au[di]re et expedire, presenti scripto contestificor, [j [quod aujdivi a multis fide dignis turn a fratribus ordinis6 mei turn eciam ab aliis secularibus || [et] religiosis pluribus, quod domina Margareta, quondam Romanorum regina, que nuper a rege Bohemie3|| [est] se[para]ta, in Treueri0 in capitulo provinciali coram multitudine fratrum presentibus multis nobilibus ac populo [mu]lto utrius[que] sexus in festo Nativitatis beate Virginis4 votum perpetue castitatis emisit et promisit o[be]dienciam i[n] manus prioris provin-cialis Alamanie5 et abscisis capillis religionis habitům assumpsit, sororum [videlicet vivencium secundum regulam et instituciones fratrum Predicatorum, et ibi pluribus annis in dyocesi H[er||b]ipolensi et Misnensi mansit in claustro sub obediencia priorisse cantando, legendo, serviendo et omnia alia officia faciendo, que sorores dicti ordinis facere consueverunt. In causa sciencie dicit, quod audivit a multis multotiens, hec omnia vera esse; et a talibus, quorum fides probata et persone omni excepcione maiores. Dixit etiam, quod hoc ipsum audivit in curia domini pape a pluribus Treuerensibus, Misnensibus, Franconibus et [ali]is, qui asseruerunt se ipsam, scilicet dietám dominam Margaretám, vidisse [i]n habi[t]u so[ror]um iam dicti ordinis in multis locis. [In]terrogatus de II11 rubrica idem dicit, quod supra in causa sciencie. Dicit, ut supra, quod audivit ab illis, qui eandem dominam* multociens viderunt in habitu sororum iam dictarum in claustro sororum fratrum Predicatorum; et hoc ipsum dixit [s]e audivisse et in curia Romana et in Boemia, in Morauia, in Austria et in tota, sicut recolit, Alamania. 363. Godefridus, de ordine Eremitarum in curia Romana constitutus, quaesitus testatur se a multis audivisse, quomodo Margareta, quondam Romanorum regina, nuper a [Pře-myslo Otakaro II.], rege Bohemiae, separata, Treveris votum castitatis emisisset et in claustro sororum ordinis Praedicatorum vixisset. — [1261—1262].1 362. °) Quae hie et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa perierunt A. — b) Sequitur vox ,nostri' una tinea deleta in A. — c) Littera ,Y ex ,e' correcta est A. — a) Littera ,a' ex ,u' correcta est A. *) Libellus nota temporis caret; eum in annos posuimus, ubi separatio matrimonii Přemysli Otakaři II. cum Margareta agitabatur. Si libellus ad scripta, quorum Urbanus IV. papa inepistula Viterbii 1262 apr. 20 (num. 321) data mentionem facit, pertinuit, ante apr. 20ponipossit. — *) Fortasse Albertus, vide num. 363. — 3) Přemyslo Otakaro II. — *) Sept. 8. — e) Hydi. 1261/62 S. D. - 1263 IAN. 9. NUM. 363, 364. 539 Fragmentům seu autographi seu apographi coaevi in membrána scripti in archivo arcis Pragensis Prague (archivům cap. Pragensis, sign. II 13 b) asservatur (A). Reg: Reg II, pag. 1169 num. 2674. Lit: Novotný I. 4, pag. 109. 5 Godefridus de ordine Heremitarum, in curia Romana constitutes, || ordinis sancti]a Augustini, iuratus et interrogatus super primo articulo, qui sic incipit, quod domina Mafrgallreta, q]uondam Roma[n]orum regina, spontanee et voluntarie6 abre-nunciavit seculo || [in capitujlo fratrum ordinis Predicatorum Treveris" in die Nativi-tatis beate Marie virginis2 [coram] centum fratribus et amplius et multis aliis hominibus ío utriusque [sexus] anno dominice incarnacionis millesimo C°C°XLIII, respondit, quod in [presentji articulo primo dixit frater Albertus ordinis eiusdem. [Interrog]atus super secundo articulo dicit4*, quod audivit in Alamania constitute [verba] rubrice secunde et ponit verba rubrice. In causa sciencie dicit, quod audivit [omne] hoc dici multociens tam a religiosis quam a secularibus parcium is [illarum] omnia supradicta esse vera. [Interrogajtus de quarta rubrica idem dicit quod supra et addit, quod [audivit] a fratribus ordinis sui pluries et ab aliis fide dignis et ab illis, qui dixerunt [se ipsam] in habitu vidisse supradicto et interfuisse in capitulo fratrum Predicatorum provincial! || apud Herbipo]lim celebrato, ubi eadem domina Margareta habitům sororum 20 eiusdem or[d]inis, [voto] sollempni castitatis emisso in manus prioris provincialis fratris H.3 Alamani[e, fec]it [...] per quendam... 364. Urbanus IV. papa priores et fratres Eremitarum ordinis sancti Augustini in Bohemia protectioni Přemysli Otakaři II., regis Bohemiae, commendat. 25 Apud Urbem V éterem [1263] ian. 9. Apographum saec. XV. in. praebet codex mnscrus membr. „Codex Thomaeus" intitulatus, in SÚA Pragae (archivům mon. Eremitarum apud s. Thomam Pragae, sign. cod. num. 1) asservatus, pag. 15 (B).1 — Aliud apographum saec. XVIII. ex B confectum exstat in codice chartaceo „Summarium rerum memorabilium" etc. intitulato, ibidem (sign. cod. num. 8) 30 asservato, pag. 4—5 (C).* Reg: Reg II, pag. 157 num. 407. — Potthast II, pag. 1499 num. 18460. 363. a) Quae hic et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa perierunt A. —- 6) Littera ,i' e quadam alia littera correcta est A. — c) Super linea additum est A. — á) ,dicuť A. l) Libellus nota temporis caret; cum in annos posuimus, ubi separatio matrimonii Přemysli 35 Otakaři II. cum Margareta agitabatur. Quodsi libellus ad scripta, quorum Urbanus IV. papa in epistula Viterbii 1262 apr. 20 (num. 321) data mentionem facit, pertinuit, ante apr. 20 poni possit. — *) Sept. 8. — s) Hydi. 540 NUM. 364, 365. 1263 IAN. 9. - 13. Vrbanus**episcopus, servus servorum dei, karissimo6 in Christo filio ..,cS illustri regi Bohemie,* salutem et apostolicam benediccionem." In leticiam tibtf debet accedere, si ad ilia, per que regis eterni graciam promereri poteris^ nostris precibus inducaris. Sane in domibus fratrum Heremitarum ordinis sancti Augustini pro divini honore nominis ferventer insistitur laudibus redemptoris; quare decens et dignum 5 dinoscitur,* ut fratres ipsi per devotos Christifideles oportuni* favoris subsidio fove-antur. Cum itaque dilecti filii priores et fratres predicti ordinis regni tui cupiant, sicut asserunt, tui favoris obtinere presidium, ut a malignancium expediti calumpniis liberie possint insistere obsequiis omnium conditoris, serenitatem tuam attente rogan-dam duximus et monendam, quatenus eosdem priores et fratres pro divina et nostra io reverencia commendatos habeas nec ipsos in personis et bonis suis ab aliquibus laicis, quantum in te fuerit, molestari permittas preces' nostras in hac parte impleturus, ut nos, qui deum in pauperibus et religiosis personis honoráre cupimus, excellencie tue speciales™ exinde gracias referamus. Datum apud Vrbem™ Veterem V° 0 idus ianuarii, pontificatus nostri anno II0.*' is 365. Urbanus IV. papa monasterio in Ždár [nad Sázavou J omnes libertates et immuni-tates confirmat. Apud Urbem Veterem [1263] ian. 13. Autograpkum in membrána scriptum in SAR Brunae (FM, collect, dipl. sign. 118) asservaiur 20 (A). Ed: CDM III, pag. 323 num. 330 (ex A, ad a. 1262). Reg: Reg II, pag. 157 num. 408. — Polthast II, pag. 1499 num. 18466. — Bretholz, Regesten, pag. 146 num. 8 (ex A). Lit: KK, pag. 293. 25 364. °) ,Urbanus' C. — 6) ,charissimo' C. — c) Deest B, C. — d) ,Bohemiae' C, hie et inferius ,ae' pro ,e' ponitur in C. — e) ,benedictionem' C, hie et inferius ,ť pro ,c' ponitur in C. — f) ,tunc' C. — b) ,possis' C. — A) ,dignoscitur' C. — <) ,optimi' C. — *) ,liberius' C. — l) ,presentes' C. — ») .spirituals' C. — ») ,Urbem' C. — °) ,V C. — ») ,2*°' C. 2) Apographum ex autographo tunc existente descriptum est, nam post textům haec nota legitur: so ,Et hec bulla habetur in sacristia'. —2) Post textum hoc additamentum legitur: ,Bullam hanc scriptor Libri Thomaei, fol. 1 (pag. 1) conventui Thomaeo appropriare nititur, sed perperam et sine iure, eo quod nulla mentio ejusdem in ea flat. Insuper in bulla hac Urbanus IV. commendat notanter priores et fratres regni Bohemiae, qui protunc non extiterunt in conventu s. Thomae, quern primo anno 1285 Christannus, abbas XVIII. monasterii Brzewnoviensis, ordinis sancti Benedicti, ad 35 preces Wenceslai IV. (ita), regis Bohemiae VI., nobis cessit. Bulla vero data est anno Domini 1263 die 28. (!) januarii, quo anno conventus Insulanus beneficio Deiparae plenarie nobis con-signatur. Igitur Urbanus IV. dicta bulla priores et fratres conventuum tunc existentium, scilicet Privonkani et Insulani, regiae protectioni commendat. Bulla haec equidem objici potest Balbino et aliis negantibus Augustinianos (qui clare et expresse in ea nominantur) tunc temporis in 40 Bohemia extitisse.' — s) Přemyslo Otakaro II. 1263 IAN. 13. - 17. NUM. 365, 366. 541 In autographi medio margine superiore nota correctoris „cor" duabus lineis deleta, dextrorsus in angulo superiore nota „bo" duabus lineis deleta apparet; in chartae replicatae parte dextra nota „.m.p", sinistrorsus sub charta replicata nota „ňjj" legitur; in autographi tergo in sinistro margine superiore nota ,J.', in medio margine superiore „G. de. Morlaus Cist«" 5 legitur; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. i Urbanus ä episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis..1 abbati et conventui monasterii Fontis sancte Marie |] in Sar, Cisterciensis ordinis, Pragensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Cum a nobis petitur ... |j effectum.2 Eaprop-ter, dilecti in Domino filii, vestris iustis postulationibus grato concurrentes assensu lo omnes libertates et immunitates a Romanis pontificibus, predecessoribus nostris, sive per privilegia seu alias indulgentias vobis aut monasterio vestro concessas nec non libertates et exemptiones secularium exactionum a regibus et principibus aliis-quea Christi fidelibus® rationabiliter vobis aut monasterio predicto indultas, terras quoque, possessiones, redditus, decimas, domos et alia bona vestra, sicut ea omnia is iuste ac pacifice obtinetis, vobis et per vos eidem monasterio auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus; salva in predictis decimis moderatione concilii generalis.3 Nulli ergo ... paginam nostre conflrmationis ... contraire.2 Si quis autem ... incursurum.2 Datum apud Vrbem Ueterem idusbc ianuarii, pontificatus nostri anno secundo.6 20 Bulla: Urbani IV. papae in fllis sericis flavi et rubri color is illaesa appendet. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 533, typ. I. 366.++ Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, monasterio in Vizovice libertates ecclesiae Velehradensi quondam concessas et bona a Smi-25 lone de Střilky, fundatore eiusdem monasterii, ei collata confirmat. Brunae 1263 ian. 17. Charta autographi instar in membrána scripta, quae in archivo publico Vratislaviensi asserva-batur, nunc latet (B). Reg: Sedláček, Die altbôhmischen Bestände des Oelser Archivs, pag. 63 num. 63 (ex B J.1 30 Lit: KK, pag. 283. — Šebánek, Vizovická listina, pag. 1. — Idem, Urkundenwesen, pag. 349 n. 253. 365. a'a) In loco raso alia manu alioque atramento litteris pressis correctum est A. — *•*) Verbis competenter distentis scriptum est A. — c) Ita A. !) Winrico. — *) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. —3) Deer, Greg. IX., 3. 30. 34 (Friedberg 35 Ii, col. 568). 542 NUM. 366. 1263 IAN. 17. Dictator: destinatarii proprius, qui in chartae textu conficiendo charta Přemysli Otakaři I. s. I. 1228 nov. 27 monasterio Velehradensi (CDB II, pag. 319 num. 321) data (I) et charta auto-graphi instar Smilonis de Střílky monasterio Vizovice in Olomouc 1261 aug. 21 (num. 290++) data (II) usus est; quae omnia signis I, II in margine positis et typis minoribus exprimuntur. Charta ex his causis videtur esse adulterina: 1) in formula dati per manus nominatus Petrus 5 cancellarius idem munus demum a. 1266 adeptus est. 2) Nonnulli testes (velut Ulricus burggra-vius Znoymensis,Jaroslaus filius Drzislai de Šternberk, Cuno camerarius Olomucensis, Vs ebo rius camerarius de Bítov) in aliis autographis demum post a. 1267 nominantur. 3) Infine-chartae iunctura „coronationis nostre" eadem est, quae styli Petri cancellarii propria est. Ex his omnibus, quae sub punctis 1—3 dicta sunt, sequitur dictatorem huius chartae quadam 10 tertia nunc ignota charta usum esse; quam chartám Přemysl Otakarus II. cca a. 1269 edidisse et monasterio aut in Velehrad aut in Vizovice videtur destinavisse. Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Vizovice (B). Apud Fr: Apographum simplex manu copistae saec. XX. (C) scriptum, quo, quia charta autographi instar latet, tantum usi sumus. 15 (I) In nomine sancte et individue trinitatis amen. Nos Otacharus qui et Premizel, dei gracia rex Boemie, Austrie ac Stirie dux marchioque Morauie, monasterio Zmi-lenheym, Cysterciensis ordinis, Olomucensis dyocesis, et ministris dei ibi degentibus im-perpetuum. Cum regálem deceat excellenciam venerari et promovere sanctam in omnibus ecclesiam, nostre congruere visum est clemencie tali protectione ac diligencia piorum 20 hominum Studia et benefícia promovere,quod nostre serenitati cederet ad meritum et sancte matris ecclesie vergeret ad profectum. Ibi enim benefícia recte locantur, ubi merita crescunt.et ibi decenter gracia inpartitur, ubi cum premiis gloria cumulatur. Noverint itaque tarn presentes quam futuri nos ex* peticione et favore dilecti baronis nostri Zmilonis, castellani Brunouiensis, fundacionem monasterii Zmilenheym ex eiusdem baronis nostri 25 nomine nuncupatum" omnimode sub nostre protectionis et defensionis clipeum as-sumpsisse reverentissimi patris nostri, domini Brvnonis, episcopi Olomucensis, peticione pariter et assensu favorabiliter accedente nostrumque ac dicti Zmilonis privilegeuma 2 sue ecclesiastice auctoritatis vallo studiosius muniente de bonis dicte ecclesie iam collatis seu in posterům conferendis fratribus ibidem deo servientibus sine omni scru- 30 pulo et inpedimento cottidianus inde victus proveniat et vestitus,* no str am et successorum nostrorum protectionem et tutelam, sicut merito debemus, omnibus ibi commorantibus eorumque prediis ac possessionibus universis, sive iam adquisitis sive postmodum adquiren-dis, regia munificencia exhibenda, libertates eciam omnes a nostris progenitoribus Welegradensi ecclesie privilegiatas3 vel qualicumque modo collatas vel in posterům 35 conferendas huic filie eius, utpote ab eadem propagate, secundum innatam nobis et consuetam benignitatem indulgemus. Libertates autem hee sunt, quas a nostra pie-tate statuimus et sanctimus firmiter obseruari, scilicet ut omnes villas et possessiones, quas modo dicta ecclesia possidet, vel postea est possessura, ubicunque in regno nostro sint site, sive in Boemia, sive in Morauia, ab omni onere tributorum, vectigalium, pedagiorum, collectarum 40 aliarumque exactionum, sive in quatuordecim ad principem vel ad beneflciarios spectantibus, quocumque modo nominentur, esse volumus absolutes."1 Addicientes, ut nullus principům, successorum nostrorum, vel baronům* pro castrorum edificacione vel reedificacione vel aliqua 1263 IAN. 17. NUM. 366. 543 ingruente* expedicione homines prefati monasterii audeat inquietare. Omnis* vero culpa sive excessus vel crimen quodcumque, videlicet homicidium, stuprum, incendium, furtum, sacrilegium, domiciliorum invasio nec non omnibus culpis, tarn magnis quam parvis, occultis vel manifestis, sicut ad judicium ferri candentis vel aque vel vomeres calcandos 5 vel duelli, si convincatur quis in aliquo istorum per quevis bona, que ad eos pertinent,** eis iure hereditario et dominii perpetuo condonamus, ita ut non iudices neque be-neficiarii nostri, sed existens pro tempore et constitutus ab abbate et a fratribus super causas huiusmodi hec habeat iudicare. Ceterum, ut omnia breviter comprehendamus, qui-cumque hominum, cuiusve potestatis vel condicionis sit, pro quavis causa vel negocio, io quocumque nomine censeantur, contra abbatem et conventum in prefato monasterio Zmilenheym et ipsorum homines pretendere poterit vel voluerit in ipsorum possessioni-bus, per eum, qui super hoc est constitutus ab abbate, qui tunc fuerit, terminetur. Omnem insuper utilitatem, que spectat ad usus nostros vel successorum nostrorum vel bene-ficiarios nostros a nobis infeodatos, eis remittimus, ut plena et perfecta gaudeant libertate et ut 15 nullus eis novas condiciones contra nostra statuta audeat inponere vel eorum iura immutare. Statuimus eciam, ut nullus camerarius intret villas monasterii ad aliquem citandum vel ad aliquid ibi faciendum, sed per pretactum procuratorem,* cui abbas* commisit procuracionem in temporalibus, in quacumque hereditate vel possessione eorum crimen sit commissum, per eundem ibidem iudicetur; et tarn culpe, quam pene eodem in loco perseveret sa- 20 tisfactio. Si quis vero alicui persone religiose infra septa monasterii constitute manus iniecerit violentas ad aliquem ibi dehonestandum, vel aliquid inde abstulerit ausu temerario, manifeste bannum nostrum quoad triginta marcas componat et monasterio dampnis suis resarcitis in totidem satisfaciat. Prohibemus eciam, ne venatores nostri vel caniductores in abbacia vel eorum villis sine abbatis et fratrum consensu pernoctent vel aliquid ibi inferant violencie, et hoc sub 25 pena decern librarum monete provincialis, nisi abbati placuerit et fratribus eis aliquid* in victualibus providere. Id eciam addentes, quod si exstiterint eis iniuriosi, liceat eis ipsos sine nostra offensa de domibus et possessionibus suis violenter expellere. Insuper statuimus, quod quicumque nobilium vel potentum in prefati monasterii curiis vel villis pernoctando vel intran-do* extiterint6 violentes, bannum nostrum in decern marcis componant et eidem monasterio 30 dampna illata in duplum restituant. Addicimus eciam, ut homines prefati monasterii per thelonia transeuntes in rebus, que spectant ad opus vel usus ecclesie, ad earn in necessitatibus* deferendis vel transducendis sint a pedagiis et theloneis absoluti; mercatores vero solvant, quod sui iuris est. Nullus denique abbatem vel fratres pretaxati monasterii in civitatibus, villis aut locis forensibus quibuscumque audeat detinere, arestare, inpignorare, capere 35 vel quomodolibet fatigare pro debitis dumtaxat, nisi forte ab eodem abbate et a fratribus iusticia requisita fuerit et denegata. In hereditatibus insuper et bonis predicti cenobii districtius inhibemus, ne aliquis omnino venari aut piscari seu in pascuis fratres claustri preter eorum licenciam et bonam voluntatem sub pena amissionis gracie nostre aliquatenus audeat molestare; sed omnem utilitatem undecumque provenientem cum 40 omni libertate iddem« cenobium possideat absolute. Concedimus eciam ex gracia spe-ciali abbati et conventui memorati monasterii Zmilenheim, ut in silvis nostris vici- 544 NUM. 366. 1263 IAN. 17. nioribus ipsi monasterio sive villis ipsius monasterii ligna pro igne ac edificandis do-mibus necessaria sive construendo muro lapides cementarios vel quoscumque alios lapides sive eciam molares, si in bonis eorum desint et in nostris congrue possint inve-niri, libere et sine alicuius contradictione in usus suos transducant. Harum autem libertatum a nobis concessarum et regali muniflcencia donatarum prefate domui omnes successores nostros seu heredes defensores constituimus et tutores;* hoc ante omnia volentes, ut huius privilegii violatores contumaces in cameram nostram et successorum nostrorum decern marcas auri absque omni relaxacione conponant sepedictis fratribus satis-facturi de dampnis et iniuriis, prout dictaverit iuris ordo. Venerabilem preterea in Christo patrem nostrum, dominům Brunonem, episcopum Olomucensem, necnon et omnes successores eiusdem harum libertatum inspectores rogavimus et rogamus, qua-tenus omnes violatores libertatum prescriptarum seu invasores sepe nominati monasterii rerum et infestatores occultos vel manifestos, quousque satisfaciant, competenter anathematis vinculo innodent, sed et ipsum monasterium in suam protectionem et tutelam assumant, cui peticioni nostre iddem* venerabilis pater consensit et ratum (II) tenere promisit. Hereditates vero et ville pretaxati monasterii sunt hec: in primis Wyso-wicz, tercie ferie forum, Crasteschow, Lutonin,* Zadwasicz, Dyrnowicz, Wyssokalhotha, que et Wyssokapoli dici tur,* Wilperch insuper et Vgesd vocatam, villam forensem ferie quinte Lutsch, preterea villam Halosicz quoque* Zmilonow et Slopnam villas circum monasterium sitas et adhuc plurimis in eodem nemore circumquaque locandas. Mete autem harum villa-rum sed et nemorum vel silvarum ad easdem pertinencium necnon et intersignia metarum sunt hec: in primis incipiunt,* ubi Ostrata influit in Drsiebnicz, et per* cacumen montis oppositi tendunt in Cyeschikowipotok et in Wetsch flumen, donee in-cidat Syennicza; per eandem aquam scilicet Syennicza ascendunt ad influxum Blatne-siennencze, que penes rivum dictum Smolina oritur, sicque equaliter descendunt* in Came-necz, qui admixtus cum Wyschnowa et Woyneczin torrentibus ostentant" metas, quo Schwework influit in eosdem, indeque transeunt per rivulum, qui habet ortum subtus montem, qui est ultra Blachowicz et in medietate* montis, sub quo fluit Milonow, tenent viam suam usque in* Newschow per* oppositum vero saltum, sub quo simili modo fluit Milonow, designantur in ortu Lippowskisahumni et ad egressum Lippowskipotok et oriente aqua dicta Lukschin obmittuntur et transiliunt per rivulum Studnitschni* ultra Schtew-nicza in* Oschnitschni, quo deficiente ultra montem* primo rivulo orto in silva, qui descendit subtus montem, in quo Engelsperch est situm, absa cuius montis pede trans-cendunt inter medium moncium, qui nuncupantur Brsies et* Tlustahuera, et ab ortu Suchaosselna* per medium Selichowitz in Drsiewnicz sicque revertuntur ad suum inicium, quo Ostrata descendit in predictam aquam Drsiewnicz. In quarum circulo metarum Zelichowicz villa media et Lipa sunt site; hec altera dimidia cum omnibus pretactis villis, metis, ambitu et universis ad easdem pertinentibus; item Wissokalhota villam super rivum* Hrosenko sitam, Schonow quoque villam in terminis Vngarorum, Sliwnicz insuper villam,* item* Pleschowicz, Lhotka, Crhopin, Zarsietsch villas, item Prsisolub,* Czetochowicz villas,* item Lobschicz, Prsiestawulk, Cwicow ville quamlibet mediam,* item Lesch et Obcze 1263 IAN. 17. NUM. 366. 545 villas, item Prus et Yerikowiczc villas. Omnes pretaxatas villas cum omnibus iuribus, utilitatibus, libertatibus, metis et terminis suis et omni fructu, agris cultis et incultis, montibus, vallibus, planis, pratis, pascuis, silvis, aquis aquarumve decursibus, piscacio-nibus,* virgultis, molendinis iam locatis vel locandis sepe nominato monasterio, prout predictus Zrnilo tenuit, iure hereditario ac patrimoniali de certa nostra sciencia et matura deliberacione et approbacione fidedignorum confirmamus, metas et intersignia metařům, sicut confirmavimus, cum adhuc nos minor status detineret, anno Domini M°CC°LXI°, indictione IVa,4 nunc quoque provecti per divinám clemenciam ad amplio-res gracias et dignitates regia magnificencia et auctoritate approbamus, ratificamus et confirmamus et omnem ausum presumpcionis contraire volentem huic nostre donacioni libertatum ac hereditatum confirmacioni penitus annichilamus et nullius decernimus esse valoris. Ad ampliorem vero evidenciám et maiorem valitudinis effectum et robur perpetue firmitatis presentem paginam sigillorum nostrorum munimine appenso esse volumus inconvulsam et gratam ab omnibus haberi testibus, qui presentes affuerunt, subnotatis, qui sunt: venerabilis pater dominus Bruno episcopus Olomuncensis, Bur-chardus marscalcus Boemie, Velricus purchravius Znoymensis, Hartlebus camerarius Morauiensis, Ieroslaus filius Dyslay de Sternberch, Nesamisel pincerna purchravius Olomuncensis, Chuno camerarius Olomuncensis, Bvnh marscalcus Morauie, Hartlebus frater Yensonis, Wseborius camerarius Vethoviensis et Hrabische frater eiusdem, Bnza-to dapifer, Zachicus Vngarus, Sirov magister coquine, Ditricus filius Gutonis, Lutzlaus, Beneschius et Milotha fratres, Bohusch et Hartmannus fratres, Wilhelmus filius Zlavi-borii et alii quam plures. Actum Brunne anno Domini M°CC0LXIII°, XVI0 kalendas februarii, indictione VI, coronacionis nostre anno secundo, datum per manum magistri Petri, venerabilis Wischegradensis ecclesie prepositi, cancellarii regni nostri iam predicti. Sigillum: teste apographo C avulsum et deperditum eral. 366.++ ") Ita B. — b) Teste apographo C ,s' (,exstiteriť) alio atramento additum est B. — c) Atque in n. b ,s' (,Yersikowitz£) additum est B. — W) Textus corruptus est. *) In Reg IV, pag. 837 num. 2149 continetur conftrmatio huius chartae adulterinae a Johanne, rege Bohemiae, in Uh. Brod 1325 apr. 3 data cum annotatione, quae ad aliam conflrmationem a Ladis-lao rege datam pertinet; quae chartae nunc inveniri non possunt, fortasse casu eodem atque B perierunt. — Haec charta commemoratur in tabulis terrae saec. XV. .Registrum ouzské' dictis in SAR Brunae (sign. Coll. mnscr. num. 232) asservatis ad fol. 211: ,Item list Ottakara a Přemysla: In nomine sancte et individue trinitatis amen. Nos Ottakarus qui et Przemysl, dei gracia rex Bohemiae, Austrie et Stirie dux.' Cf. num. 290++ n. 3. —2) Privilegium Přemysli Otakaři II. ante coronationem datum (vide n. 4) ignoramus, chartám adulterinam Smilonis de Střílky in Olomouc 1261 aug. 21 datam vide num. 290++. —3) Nonnulla privilegia exstant, maxime autem valet privilegium Přemysli Otakaři I. s. I. 1228 nov. 27 datum (CDB II, pag. 319 num. 321), vide etiam in notis introductoriis. — ') /. e. ante coronationem a. 1261 dec. 25 celcbratam. Cf. etiam n. 2. 546 NUM. 367, 368. 1263 FEBR. 2.-16. 367. Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, monasterio in Sedlec villas Poboří et Zdebudice (Stiboditz) nec non curiam Podälšany ab omni servitute eximii; qua de re villicos in Kouřim et in Hradec [Králové] certiores facit. Apud Hradec [Králové] 1263 febr. 2. Autographum in membrána scriptum in S Ú A Pragae (arch, procur. flsci Pragae, sign. L III, 2) asservatur (A). — Apographum exstat in cod. mnscro chart, saec. XVII. „Privilegiamonasterii Sedlecensis" intitulato, in UK Pragae (sign. XXIII D 186, olim in bibliotheca principům de Lobkovice num. 417) asservato, jol. 59 (B). Reg: Riegger, Archiv, pag. 374 s. num. — Reg II, pag. 158 num. 410. Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 328—330. Scriba: P II 17 = magister Arnoldus protonotarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (WW), 3, Sedlec (B). Apud Fr: Apographum manu v. d. Fr. Palacký anno 1834 confectum cum annotations „e copia accurate depicta (aim. 1622) in archivo Sedlicensi", quae copia inveniri non potuit. Nos Otacharus, dei gracia Boemorum rex, dux Austrie et Stirie || et marchio Moravie, Curimensi et Grecensi villicis presentibus et || futuris graciam suam et omne bonům. Quoniam nos ob honorem vir||ginis gloriose dei genitricis Marie et pro remissione omnium peccaminum nostrorum fratribus de Zedlitz hanc graciam fecimus, quod villas Pobor et Steboditz dictas et curiam prope Gretz sitam, vocatam Podezheim, cum eorum attinenciis et hominibus ab omni servitute et serviciis eximimus et liber-tamus, que homines et magistri dictorum bonorum in falcacione sive messione frugum nostrarum et aliorum serviciorum hactenus nobis facere consueverunt, sub obtentu personarum et rerum firmiter vobis precipimus et precise, quatenus ab hominibus sive magistris sepedictorum bonorum nullos de cetero messores seu falcatores vel alia aliqua servicia exigere debeatis, aut ipsos in aliquo molestetis; certi, quod« secus facere presumpseritis, penam premissam vobis noveritis infligendam. Actum et datum apud Gretz anno Domini M°CC°LXIII0, 11II0 nonas februarii. Sigillum: Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiae, etc., ducis Austriae etc., in filis sericis flavi et rubri coloris valde laesum, sed conservatum, appendet. Cf. Sigilla num. 1 a, 1 I, 2 II. 368. Urbanus IV. papa monasterium in Žďár [nad Sázavou] protegendum suscipit, omneš possessiones ac bona eius confirmat eique iura et libertates plurimas concedit. Apud Urbem Veterem 126[3]x febr. 16. 367. •) Ante ,secus' coniunctio ,si' videtur excidisse A. 1263 FEBR. 16. NUM. 368. 547 Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (FM, collect, dipl. sign. 119) asservatur (A). Ed: CDM III, pag. 324 num. 331 (ex A, ad a. 1262). Reg: Reg II, pag. 134 num. 350 (ad a. 1262). — Potthast II, pag. 1501 num. 18492. — Bret-holz, Regesten, pag. 147 num. 9 (ex A). Lit: KK, pag. 294. In autographo hae notae leguntur: in medio margine superiore nota „Ascultet2" una linea deleta; in dextro angulo superiore nota „ho" duabus lineis deleta, paulo inferius sub charta replicata in parte sinistra ,,Urbani"; in autographi tergo in sinistro margine superiore , J', in medio margine superiore ,,G. de. Morias (sic) Gist""; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. In privilegio conscribendo eadem forma adhibita est, quam ex Libro provinciali cancellariae apostoticae edidit Tangl, Kanzleiordnungen, pag. 229 num. 1. • Urbanus i i episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis..,2 abbati monasterii Fontis sanete Marie in Sar, eiusque fratribus tarn presentibus quam futuris regulärem vitam professis 8 ■ in perpetuum, i || Religiosam vitam eligentibus ... infringat.3 Eapropter .. .monasterium sanete dei genitricis et virginis» Marie Fontis sanete Marie in Sar, Pragensis diocesis, in quo divino ... communimus.3 In||primis siquidem sta-tuentes, ut ordo monasticus, qui secundum deum et beati Benedict! regulam atque institutionem Cistertiensium fratrum a vobis post concilium generale4 suseeptam in eodem monasterio institutus esse dinoscitur ... vocabulis:3 locum ipsum, in quo pre-fatum monasterium situm est, cum omnibus pertinentiis suis, cum terris, pratis,... immunitatibus suis.3 Sane novalium vestrorum, que propriis manibus aut sumptibus colitis, de quibus aliquis hactenus non pereepit, sive de ortis... inveniant.5 g Amen. Amen.a' Amen, g (R)& Egoc Vrbanus catholice ecclesie episcopus ss. (B. V.) +Ä Frater Hugo tituli sanete Sabine presbyter cardinalis ss. + Ego Symon tituli saneti Martini presbyter cardinalis ss. + Ego frater Guido tituli saneti Laurentii in Lucina presbyter cardinalis ss. + Ego Ancherus tituli sanete Praxedis presbyter cardinalis ss. + Ego Guillelmus tituli saneti Marci presbyter cardinalis ss. + Ego Odo Tusculanus episcopus ss. + Ego Stephanus Prenestinus episcopus ss. + Ego frater Iohannes Portuensis et sanete Ruifine episcopus ss. -f Ego Radulfus Albanensis episcopus ss. + Ego Octauianus sanete Marie in Via Lata diaconus cardinalis ss. -|- Ego Ottobonus saneti Adriáni diaconus cardinalis ss. •|- Ego Iacobus sanete Marie in Cosmydin diaconus cardinalis ss. + Ego Gottifridus saneti Georgii ad Velum Aureum diaconus cardinalis ss. 548 NUM. 368, 369. 1263 FEBR. 16. - 26. + Ego Vbertus sancti Eustachii diaconus cardinalis ss. + Ego Iordanus sanctorum Cosme et Damiani diaconus cardinalis ss. Datum apud Vrbem Ueterem per manum magistri Michaelis de Tholosa, sancte Romane ecclesie vicecancellarii, XII II kalendas martii« indictione VI, incarnationis 5 dominice anno M° CC° LXII0/ pontificatus vero donni g Vrbani g pape IUI anno secundo. Bulla: Urbani IV. papae in filis sericis flavi et rubri coloris paulum corrosa appendet. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 533, typ. I, 369. lo Ratmirus, burgjravius de Přimda, domui b. Mariae virginis in Böhmischbruck villam Holgně conjert. In Bor 1263 febr. 26. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Monacensi (sign. KU Regensburg -St. Emmeram 105) asservatur (A). 15 Reg: Reg B III, pag. 198. — Reg II, pag. 159 num. 413. — Schratz, Beiträge, pag. 38 num. 8 (ex A, ad febr. 27). Scriba: ignotus. Dictator: ignotus, fortasse ipse scriba. Vide: II. 4, De chartae apud nobiles usu (RR). 20 Rathmirus, burgravius de Pfrimperzc,® omnibus presentem literám in||tuentibus salutem in Domino. Omnia facta mortalium secuntur motum et in|]tereuntibus hominibus ipsorum facta intereunt, nisi scriptis et sigillorum inpressionibus || robo-rentur. Hinc est, quod nos universis tam presentibus quam futuris notum fieri vo-lumus, quod nos ob remissionem nostrorum pecaminum ad domum beate et gloriose 25 virginis Marie aput Pontem Bohemicum sic nuncupatum fratribus atque sororibus ibidem deo iugiter famulantibus villam Houlen nominatam libere contulimus, suppli- 3611. °) In loco raso scriptum est A. — Vox usu cancellariae apostolicae scripta est in A.—-*) In rotae medio eadem manus scripsit in quadrantibus superioribus ,sanctus g Petrus g sanctus g Paulus g', in quadrantibus inferioribus, g Vrbanus g papa HIT. Circumscripta hancpapaesententiam 30 praebet: + Fac mecum, Domine, signum in bonum' (Cf. Psalm. 85, 17). — c) Littera ,E' alio atramento aliaque manu videtur esse scripta A. — <*) Quae sequuntur subscriptions, aliis manibus et atramentis scriptae sunt. A. —- *) Scriba primum litteram ,1' scripsit, quam erasit et porro scripsit A. — f) Ita A. *) Vide n. f, cancellaria apostolica enim calculo Florentino utebatur. — a) Winrico. — 3) 35 Vide CDB II, pag. 68 num. 76. — *) Luteráni a. 1215 nov. 11 celebratum. — ") Vide ibidem atque in n. 3, sed cum quadam leclionum variatione. 1263 FEBR. 26. - MART. 5. NUM. 369, 370. 549 cantes igitur omnibus successoribus nostris, ut collationem a nobis factam pocius augeant quam infirment. Et ne dubietatis scrupulus super hiis oriatur in posterům, presentem literám nostro6 sigilli munimine fecimus roborari. Datum in Hayda IIII0 kalendas marcii, anno gracie M°CC0LX°III0. 5 Sigillum: avulsum et deperditum est. 370. Urbanus IV. papa [Přemyslům Otakarům II.J, regem Bohemiae, rogat, ut mona-sterium Cellae b. Mariae Virginis Brunae tueatur. Apud Urbem Veterem [1263] mart. 5. 10 Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům monasterii Cellae b. Mariae V. Brunae, sign. Jesuité Brno 38 K) asservatur (A). Ed: CDM IIJ, pag. 329 num. 333 (ex A, ad a. 1262). Reg: Reg II, pag. 159 num. 414. — Potthast II, pag. 1501 num. 18497. — Šebánek, Archivy, pag. 33 num. 190 (ex A). 15 Lit: KK, pag. 295. In autographo hae notae leguntur: in medio margine superiore nota ,,cor" duabus lineis deleta, in chartae replicatae parte dextra ,,lac. Iuc"; sub membrána replicata in parte sinistra „up ", in autographi tergo in sinistro margine superiore ,J% in medio margine superiore „[M. Th]ea-tin'"; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. 20 Urbanus episcopus, servus servorum dei, carissimo in Christo filio..,1 illustri regi Boemie, salutem et apostolicam benedictionem. || Personas pias et humiles divini nominis laudibus insudantes benigno teneris favore prosequi, ut earuma meritis j| augeatur tibi divine gratia pietatis. Cum itaque dilecte in Christo filie . .2 priorissa et conventus monasterii de Cella || sancte Marie in Brunna, ordinis sancti Augustini, 25 Olomucensis diocesis, presidii regalis subsidium sibi contra perversorum nequitias asserant quamplurimum oportunum, serenitatem tuam attente rogandam duximus et monendam, quatinus dictas priorissam et conventum pro divina et nostra reverentia efficaciter commendatas habeas ipsasque ab aliquibus tue ditioni subiectis molestari aliquatenus non permittas, ita quod eisdem priorissa et conventu gaudentibus obta- 30 turn6 comodum de nostris reportasse precibus, nos tibi exinde speciales gratias refe-ramus. Datum apud Vrbem Ueterem IIIe nonas martii, pontificatus nostri anno secundo.c Bulla: in filis cannabinis appendebat; nunc autem avulsa et deperdita est. 369. °) Ultimae litterae nominis etiam ,perczc£ seu ,percze' legi possunt A. — 6) Ita A. 35 370. °) Littera ,a' ex ,o' correcta est A. — 9) Ita A, — c_c) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. *) Přemyslo Otakaro II. — 4) Herburgis. 550 NUM. 371, 372. 1263 MART. 7. - 25. 371. Urbanus IV. papa monasterio Cellae b. Mariae Virginis Brunae omnes libertates et immunitates confirmat. Apud Urbem V éterem [1263] mart. 7. Autographum in membrána scriplum in SAR Brunae (archivům monasterii Cellae b. Mariae V. Brunae, sign. Jesuité Brno 38 I) asservatur (A). Ed: CDM III, pag. 329 num. 334 (ex A, ad a. 1262). Reg: Reg II, pag. 160 num. 415 (erronee ad mart. 5). — Potthast II, pag. 1501 num. 18499. — Šebánek, Archivy, pag. 33 num. 191 (ex A). Lit: KK, pag. 295. In autographo hae notae leguntur: in dexlro angulo superiore ,,bo" (?) duabus lineis deleta, in chartae replicatae parte dextra „.A.d.' It.", sub charta replicata in parte sinistra ,,n p"; in autographi tergo in sinistro angulo superiore littera ,B', in medio margine superiore ,,M. Theatin3"; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. % Urbanus I episcopus, servus servorum dei, dilectis in Christo filiabus . ,l prio-risse et conventui monasterii de Cella sancte || Marie in Brunna, ordinis sancti Augustini, Olomucensis* diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Cum a nobis petitur... effectum.2 Eapropter, dilecte6 in Christo filie,c vestris iustis postulationibus grato concurrentes assensu, omnes libertates et immunitates a Romanis* pontiflcibus, predecessoribus nostris, sive per privilegia seu alias indulgentias vobis aut monasterio vestro concessas necd non libertates ete exemptiones secularium exactionum a regibus et principibus aliisque Christi fidelibus rationabiliter vobis aut monasterio predicto indultas, sicut eas iuste ac pacifice obtinetis, vobis et per vos eidem monasterio aucto-ritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo... paginam nostre confirmationis ... contraire.2 Si quis autem ... incursurum.2 Datum/ apud Vrbem Ueterem nonis martii, pontificatus nostri anno secundo/ Bulla: in fllis sericis flavi et rubri coloris appendebat; nunc autem avulsa et deperdita est. 372.+ Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austritte et Stiriae marchioque Moraviae, iura civitatis monasterii Lutomislensis Litomyšl dictae statuit, homines civitatis et mona- 371. a) Scriba titulům communem (-—*) primům scripsit eoque eraso superius titulům ,s' addidit A. —- 6) Ex jdilectorum' per rasuram correctum est A. — c) Ex ,filiorum' per rasuram correctum est A. — d) Littera ,c' in loco raso scripta est A. — «) Litteris flnitis additum est A. — f'f) Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. *) Herburgi. — 2) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 1263 MART. 25. NUM. 372. 551 sterii ab omni iugo servitutis eximit, omnia privilegia monasterio ab antecessoribus suis data conflrmat. In Hradec [Králové] 1263 mart. 25. Charta dubiae fidei in membrána scripta in archivo civitatis Litomyšl (sign. I A 1) asservatur 5 (A). — Apographum insertům est confirmation Venceslai II., regis Bohemiae, Pragae 1298 aug. 1 datae (Reg II, pag. 776 num. 1807, mendose ad iul. 25), cuius confirmations auto-graphum in SUA Pragae (sign. L IV ŘP Litomyšl num. 13) asservatur (B).1 — Versionem Bohemicam praebet codex mnscrus saec. XVII. „Extract aneb vejtah majestátův obdarování a svobod města Litomyšle, vypsaní (sic) od Matouše Václava Březiny, impresora v Lito-10 mysli" intitulatus, qui nunc in archivo civitatis Litomyšl (in materialibus, quae Fr. Jelínek reliquit, sign. C 2) asservatur, pag. 26—28(T); quam sub * praebemus. Imago photolypica: Nejedlý, Litomyšl, tab. I. Ed: CDM III, pag. 347 num. 352 (fortasse ex B). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 439 num. 151. —BischofJ, Österreichische Stadtrechte, pag. 83 s. 15 num. (ad a. 1263). — Reg II, pag. 160 num. 416. — CIM IV. 1, pag. 19 num. 7 (ex A). Lit: Jelínek, Historie m. Litomyšle I, pag. 63 (versionem Bohemicam e mnscro superius citato affert, sed nomina testium et duti formulam e charta adulterina Pragae 1259 iul. 27 data (vide num. 195++) transtulit). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 397 n. 483. In tergo chartae manu saec. XIV. scriptum est: „Privilegium libertatis Ottogari regis ab 20 anno M°GC°LXV" (sic!). Scriba: P II 52 — monasterii in Litomyšl proprius, scribae (B 9) chartae Brunonis, episcopi Olomucensis, s. I. 1256 nov. 6 datae (num. 93) propinquus. Exempla script, num. 1 a, 33. Dictator: forma quasiconfirmationis tenorem chartae adulterinae Přemysli Otakaři II. Pragae 1259 iul. 27 datae (num. 195++) repetit; quae typis minoribus exprimuntur. 25 Textus chartae cum quibusdam praetermissionibus nec non mutationibus competentibus in librum formarum Henrici Italici (AÖG XXIX, pag. 129 num. 118) videtur esse receptus. Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Litomyšl (D). g In nomine sancte et individue trinitatis amen. jj Nos Otthacarus qui et Premizl, dei grácia rex Bohemorum, dux Austrie et Styrie et marchio Morauie, omnibus per 30 regnum Bohemie constitutis graciam suam [| et omne bonum. Licet illius favente clemencia, per quern reges regnant et principes imperant,8 ad hoc terreni principatus susceperimus modera-men, ut ex nostre serenitatis officio"* universa pia et religiosa loca sub nostro dominio consti||tuta nostre protections dextera defensare6 ac eorum iura et libertates, ne a malignantibus infringantur, eura pervigili conservare;e illis tamen ecclesiis, quas progenitorum nostrorum sincera fundavit de- 35 vocio, sumus et esse volumus"* beneficen||tie debitores, quatinus ipsarum libertatem" liberaliter ampliando ampliatamque-r conservando post amministracionem terrene dignitatis ascribi numero supernorum civium mereamur. Noverint igitur universi tam moderni temporis quam futuri Christi fideles, quod nos, consilios pietatis inducti pro remedio animarum parentum nostrorum ac nostre, ecclesie Lutomislensi nec non et abbati et fratribus ibidem deo et beate Marie famulantibus talem 40 concedimus libertatem, videlicet quod civitas ipsorum, que Luthomisl dicitur, que et ipsi ecclesie adiacet, iure fori, iure civili, iure iudicii ceterisque iuribus ac libertatibus gaudeat, quibus civitas nostra Gredz3 et alie civitates nostre per regnum Bohemie sunt contente, et quod homines dicte 552 NUM. 372. 1263 MART. 25. civitatis et ubique per abbatiam constituti nullius castri nullorumque iudicum vel officialium seu beneficiariorum astent iudicio, set Prage coram nobis vel nostro vicario iudicentur et sint liberi et exempti ab omni iugo servitutis seu exactionis et gravaminis, tarn ab hiis, que vulgariter di-cuntur narok seu zwod, quam ab hiis, que vocantur narez autft noczleh,R et a retibus ad venatio-nem ducendis et a victualibus canibus dandis ac ipsorum custodibus, qui holoty vocantur; ab 5 eo eciam, quod dicitur ozzep, atque a sex denariis, quod dicitur seztne, qui dari debent* magistro venatorie dignitatis. Statuimus etiam, ne homines memorate ecclesie graventur in hoc, quando aliquis occisus seu strangulatus fuerit, quod materna lingua hlava nuncupatur, sive se invicem sediciose vulneraverint, sive a latronibus vulnerentur, quod dicitur ranne, liberi sint et absoluti, abbati tamen de culpis huiusmodi responsuri. Si vero aliquis hominum dicte civitatis et ecclesie 10 suspensus fuerit vel suspendendus, quod wizelche dicitur bohemice, ipsos penitus decernimus absolutos, arbitrio abbatis nichilominus relinquentes, ut pro hiis et aliis culpis homines suos pena debita puniat in usus monasterii, quicquid ex culpa pervenerit,*' convertendo. Decernimus eciam, quod quicquid emolumenti vel utilitatis de molendinis prefate ecclesie provenerit, abbas dumtaxat et nullus alter recipere teneatur. Ad maiorem preterea nostre liberalitatis concessionem 15 omnia privilegia predicte ecclesie4 a nostris antecessoribus pia consideratione concessa, sive sint realia, sive personalia, ad res seu iura pertinentia, dummodo appareant in prima figura et autenti-cis sigillis sigillata, non viciata, non cancellata, non in aliqua sui parte abolita, rata habemus et firma et ea auctoritate presentis scripti* confirmamus, nolentes ilia tractu temporis a malivolis aliquibus ausu temerario violari. In cuius rei testimonium presentes litteras supradicte ecclesie 20 pro memoria prefatorum omnium sempiterna concedimus sigillorum nostrorum munimine roboratas testibus, qui aderant, subnotatis: Andreas* camerarius Pragensis, Iarosius burgra-vius Pragensis et filius suus Albertus,* Vlricus subeamerarius, Chach iudex terre et filius suus Protyuen, Zmilo de Belkov, Egidius de Zuabenicz et filius suus Grabisse, Hrono de Náhod, Nacherat frater suus de Brada, Zawisse filius Zuezlay,1 Pribizlaus de Mo- 25 rauan,™ Drisizlaus de Ianisowicz, Domazlaus frater suus, Bose de Radhosch et alii quam plures. Acta sunt hec anno dominiceM incarnacionisw millesimo CC°LX°tercio, da- tum in Gredz per manus magistri Arnoldi VIII0 kalendas aprilis. Sigillum: Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiae, etc., ducis Austriae etc., in ftlis sericis flavi et rubri coloris valde laesum, sed conservatum, appendet. Cf. Sigilla num. 1 a, 1 I, 2 II. 30 372.+ a) Vox jdebeamus' deest A; supplenda est e charta num. 195++ (vide in notis intro-ductoriis), jdebeanť B. — 6) ,defensari' B. — c) ,conservari' B. — d) Vox »specialis' sequitur in charta num. 195++ et in B. — «) ,libertates' B. — f) ,ampliatasque' B. — s) Super linea additum est A. — hh) Deest B. — *) ,debentur' B. —- *') Ita A pro ,provenerit'. — kk) ,Ierosius burgravius Pragensis et filius eius Albertus, Andreas camerarius Pragensis' B. — f) ,Vlricus de Hermanicz' 35 sequitur in B. — m) ,Mitibor frater suus' sequitur in B. — *") ,incarnacionis dominice' B. x) In eadem conflrmatione non exemplar A (vide notas h—h, I, m), sed aliud nunc deperditum exemplar A 1 inseritur, cuius ortum in cancellaria regia excludere non possumus; nam in eo articulus gravis de pernoctationibus omittitur. — a) Cf. Proverb. 8, 15—16. — s) Cf. CDB II, pag. 272 num. 278. ~ *) Cf. num. 194 n. 1. 40 1263 MART. 25. NUM. 372. 553 372.+* Ve jméno svale a nerozdílné" trojice amen. My Otlagar jinak Přemysl, z boží milosti král český, kníže rakouské a štýrské, moravské markrabě, všechněm království našeho6 obyvatelům milost naši a všeckno dobré vzkazujeme. Ačkoliv dobrotivostí toho, skrze něhož králové 5 kralují a knížata vládnou, proto jsme toho zemského knížetství správu přijali, abychom z naší královské povinnosti všeckna svatá a nábožná místa k panování našemu přináležející naší ochranou rukou obhajovati" a jejich práv a svobod, aby od zlých lidí porušena nebyla, bedlivou péčí zachovali; těm pak chrámům, kteréž jsou předkové naši upřímným oumyslem založili,** chceme, dobrotivostí jsouce zavázáni, pokudž bychme mohli, jejich svobody štědře rozšířitř3 ío a rozšířená zachovat^ a po tomto zemského spravování důstojenství abychom k» společnosti' nebeských měšťanův připojeni býti mohli. Známo tehdy bud všechněm jak nynějším tak i budoucím v Krista věřícím, že my, jsouce radou pobožnou vedeni, pro dobré duší předkův našich, našemu* kostelu litomyšlskému, také i opatu a bratřím* tu bohu a blahoslavenné panně Marii sloužícím, takových svobod propůjčujeme, totiž aby město jejich, kteréž slove Litomyšlí a kteréž 15 blíž témuž kostelu leží, práva svobodného, práva městského, práva rozsudkov a jiných práv a svobod požívalo, jakých město naše Hradec a jiná města naše královská požívají, a aby lidé jmenovaného města všudy po témž opatství postavení na žádném hradě, před nižádnými soudci a ouředníky k soudu se nestavěli, ale v Praze před námi anebo místodržícím naším aby souzeni byli, též osvobozeni a vyňati aby byli od všelijakého jha1 služebnosti, poplatkův a obtěžování, 20 jak od těch, kteréž* obyčejně nárok anebo zvod se jmenují, také od těch, kteréž šlovou nářek aneb nocleh, i od tenat na lov nošení i od psův chování a jejich strážcův, kteříž holotové' slují; ano také i od toho, což se jmenuje osep, i od šesti peněz, jenž se sečné jmenuje, kteréfc jagermistru dáváni býti mají™. Ustanovujeme také, aby lidé také dotčeného kostela, jestliže by kdo utracen nebo na hrdle trestán býti jměl, což přirozeným jazykem hlavou se jmenuje, nebo se vespolek 25 v svádě zranili, anebo od lotrův zraněni byli, což ranění slove, stěžováni nebyli, nýbrž toho osvobozeni byli, však nicméně z takových vin před opatem odpovídati mají. Pakli by kdo z lidí dotčeného města a kostela oběšen býti měl, což viselec česky slove, je ovšem při uvážení spravedlivém opata zastavujem, tak aby pro™ ty" a takové vejstupky lidi své pokutou slušnou pokutoval, a což by koliv z takových pokut přišlo, to aby k užitku kláštera obráceno bylo. Chceme také tomu, což 30 by koliv zisku nebo užitkův z mlejnův dotčeného kostela se scházelo, opat toliko a žádný jiný toho aby k sobě nepřijímal. A pro větší dokázání štědrosti naší všecka privilegia předřečeného kostela od našich předkův dobrým oumyslem nadané, budto na statky anebo osoby, na též statky a práva jejich se vztahující, když by toliko ukázána byla v prvním způsobu a náležitě upečetěna, neporušena, nepřemazána ani v které částce pokažena neb překancelována, za pevné 35 a stálé máme a je mocí listu tohoto potvrzujeme, nechtějíce, aby v budoucích časích od některých zlých lidí všetečně k zrušení přijíti měla. A pro lepší toho jistotu tento list před j menovaného kostela pro věčnou památku všech těchto věcí nahoře psaných dovolili jsme pečetí naší utvrditi v přítomnosti svědkův, kteříž i níže poznamenáni jsou: Ondřej komorník pražský, Jarolím purgkrabě pražský a syn jeho Vojtěch, Voldřich podkomoří, Čach sudí zemský a syn jeho, též 554 NUM. 372, 373. 1263 MART. 25. - 29. Jiljí z Wabenic a syn jeho Grabiše, Hronek z Náchoda, Nacherat bratr jeho z Brady, Přibyslav z Morovan, Dřižislav z Janišovic a Domaslav bratr jeho, Bohuše z Radhoště a jiní mnozí. Stalo se léta od vtělení Páně 1263, datum v Hradci z rukou mistra Arnolda, 24. dne měsíce března. 373. 5 Bruno, episcopus Olomucensis, Nicolao, militi suo, cum consensu capituli Olomu-censis villam Choryně cum pertinentiis iure feudáli confert. In Olomouc 1263 mart. 29. Autographum in membrána scriptum in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. HI a 1) asservatur (A). — Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum membranaceo 10 ibidem (sign. MK 1) asservato, fot. G 5 — G 6V (BJ. — Alterum apographum eiusdem saec. praebet Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis membranaceus in SAR Olomouc (archivům cap., sign. E I 27) asservatus, fol. 76v—77 (C). Ed: CDM III, pag. 349 num. 353 (ex A). Reg: Reg II, pag. 161 num. 417. 15 Lit: Lechner, Beiträge zur Frage der Verlässlichkeit des CDM, pag. 145 num. 353 (rectifi-cationes lectionum). — Snopek, K opravám dipl. moravského, pag. 623 num. 33 (idem). — Weizsäcker, Olmützer Lehenswesen, pag. 37 (chartae formularius). — Šebánek, Tři kapitoly, pag. 55 (idem). — KK, pag. 314. Scriba: B 1 = Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script. 2 b, 4. 20 Dictator: idem Conradus, qui auctor est formularii (II) chartarum iura feudalia tangentium (cf. num. 408, 409, 554, 664). Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (HH), Conradus notarius (R), 4 a, De chartae apud milites usu (D). Bruno, dei gratia Olomucensis episcopus, dilecto sibi Nicolao, militi suo, et 25 heredibus suis in perpetuum. Equitati proximum et rationi non dissonum arbi- tramur, || ut ad fideles nostros, qui nobis et ecclesie nostre non parcentes rebus et personis fideliter deserviunt et constanter, retributionis manum liberaliter extendamus, ut in eisdem possint efficacius j| persistere serviciis ipsorumque magis erga nos et ecclesiam nostram devotio et fidelitas exardescat. Hinc est, quod nos gratanter in- 30 spectis fidelitatis tue serviciis, que nobis ad augmentům hono||ris nostri et ecclesie nostre profectum diucius ac incessanter gratuito impendisti, pro quibus, ut condecet, te remunerare volumus, ut fructuosus appareat labor tuus et fidelitas tua magis ac 372.+* a) ,nerozdílnie T. — b) .našemu' T. — c) Hoc loco verbum, quod verbo ,debeamus' etiam in A omisso respondeat, deest T. — <*) ,aby ty' sequitur in T. — e) ,rozšířili 'T. —f) .zachovali' 35 T, — 8-9) .společnost' T. — ftÄ) .našeho kostela litomyšlského, také i opata a bratří' T. — <) ,cla' T. — *) Deest T. — l) .holotovie* T. — «) .totiž lidé sedlštť sequitur in T. — «») ,protľ T. 1263 MART. 29. NUM. 373. 555 magis erga nos et ecclesiam nostram per huiusmodi retributionis premium accendatur, damus et conferimus libenter ac liberaliter tibi et heredibus tuis iure feudali villam Chorim apud Ghelz sitam cum universis suis pertinentiis et iuribus, censu, decimis, iudicio, stura, silvis, pratis, pascuis, molendinis, aquis, piscationibus, ortis, curticulis, humulariis, agris cultis et incultis et omnibus aliis serviciis et redditibus nullo diminuto penitus vel excepto; item duos mansos sive laneos et dimidium in villa Milotiz similiter cum suis attinentiis universis et silvulam totam, que adiacet ipsi ville, episcopatui pertinentem per te ac heredes tuos perpetuo possidenda. Et tu, quemadmodum pro-misisti nobis, bona pro quadraginta marcis argenti comparabis immobilia et de proprio; et ab ecclesia nostra recipies bona eadem comparata. Item in recognitionem bonorum, que tibi contulimus, episcopalium scilicet, dabis annis singulis mensuram unam tritici, continentem modium unum Opauiensem, de manso sive de laneo quolibet et de mansis dumtaxat censualibus; de allodio tuo, de zluhonibus et de manso iudicis nichil dabis; sed de bonis emptis, ut ab aliis discerni possint melius, similiter nichil dabis; nam bona episcopalia, que tibi collata sunt, ad heredes tuos tantum filios transferentur et num-quam ad filias, sed empticia bona tam ad filias quam ad filios transferentur. De predicts bonis omnibus tarn emptis quam collatis tibi ab ecclesia in hiis, in quibus tene-mur domino nostro regi ad honoris sui et terre sue defensionem, et in propriis necessi-tatibus nostris, successorum nostrorum et ecclesie nostre servicia facies militaria, in armis videlicet, quandocumque a nobis vel nostris successoribus fueris requisitus, et heredes tui ad eadem et similia servicia perpetuo tenebuntur. Quod autem omnia premissa tarn nobis, successoribus nostris et ecclesie nostre, quam eciam tibi et heredibus tuis rata serventur et stabilia semperque maneant inconvulsa, nec ullius temporis evo aliquatenus immutentur, sed perpetuum irrevocabiliter sortiantur effectum, presentem paginam ad rei memoriam sempiternam inde confectam et conscriptam sigilli nostri iussimus munimine roborari. Et nos Olomucense capitulum propriis huic carte subscribentes nominibus predictam infeudationem et collationem nobis requisitis factam tibi per venerabilem patrem nostrum dominům Brunonem, Olomu-censem episcopum, videntes ipsam ecclesie nostre utilem, necessariam et honestam, ratam habemus et gratam et consensum nostrum unanimiter adhibemus. Et quod super hoc eciam nullus futuris temporibus dubietatis vel calumpnie possit oriri* scrupulus, hanc etiam paginam ad firmiorem rei stabilitatem sigilli nostri fecimus appensione muniri. Ego Bartholomeus decanus, ego Herbordus prepositus, ego Stepha-nus Olomucensis archidiaconus, ego Symon custos, ego Iohannes Prerouensis archi-diaconus, ego Alexius prepositus de Wolframskirken, ego Heydolfus Znoemensis archidiaconus, ego Arnoldus Cremeserensis prepositus et archidiaconus et nos ceteri Olomucenses canonici per manum Conradi, canonici et fratris nostri, notarii venera-bilis patris domini nostri B., Olomucensis episcopi, huic carte subscribimus et premissis omnibus pro nobis et nostris successoribus, canonicis Olomucensibus, voluntarie ac favorabiliter consentimus. Actum et datum Olomuz IIII kalendas aprilis, anno Domini M°COLX°III. 556 NUM. 373, 374. 1263 MART. 29. Sif/Ülu: in fllis sericis acris rubri cl viridis colons appcndenl; 1) Brunonis, episcopi Olomu-censis, fere illaesum. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12; 2) ccclesiae Olomucensis paulum laesum. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 27. 374. Čéč de [Českej Budějovice monasterio in Vyšší Brod villam Záboří se vendidisse 5 proiestatur. In [České] Budějovice 1263 marl. 29. Autographum in membrána scriptum in SAR Třeboň (archivům monasterii in Vyšší Brod, sign. HA 6\II), asservatur (A). — Apographum saec. XVI.—XVII. (praeter nonnullas co-pias recentiores) exstat in copiario monasterii Altovadensis chartaceo (sign. 115)11) in eodem 10 archivo asservato, pag. 37 (B). Ed: Millauer, Der Ursprung, pag. 55 num. 7 (ex A). — Pangerl, Urkundenbuch von Hohen-furt, pag. 20 num. 14 (ex A). Reg: Reg II, pag. 161 num. 418. — Köpl, Urkundenbuch der Stadt Budweis, pag. 2 num. 4. Lit: Dušková, Česká listina 2, pag. 180 n. 17 (manus scribae). 15 In chartae tergo manu saec. XIX. annotatum legitur: „Gegenwärtige" etc. eodem modo atque in num. 188 usque ad finem.1 Scriba: ignotus, circulus diplomaticus Cisterciensis excludi potest. Dictator: ignotus, fortasse idem ac scriba. Vide: II. 3, Vyšší Brod (M), 4, De chartae apud nobiles usu (SS). 20 Nos Scech de Budwog omnibus presentes litteras cognituris salutem in omnium fideíium salvatore. Solet nonnuquam« accidere, ut res quantumlibet notas || et eximie gestas tractu temporis vel fama languidior minuat vel oblivio posteritatis extinguat; ne qua tarnen geste rei possit0 esse dubietas, ea, que fe||cimus, tam scriptu-rarum quam testium caucione decrevimus confirmare. Noverint igitur universi serie 25 manifesta, quod nos de bona voluntate uxoris nostre, que Ievtta vo||catur, possessionem nostram, quam vulgus Zabore apellat, cum omnibus pertinenciis suis abbati et conventui de Alto Vado, fratribus ordinis Cysterciensis, eo iure, quo nos possedimus, omnibus cavillacionum obiectionitus exclusis Iegaliler vendidimus iure hereditario libere possidendam. Huius rei testes sunt: Zwatmir de Nemsiche, Bwto de Witko- 30 wich, Clawat de Ladern, Aloz de Hawsen, Psid de Howsen, Zvzlab de Dvdem, Ieruzlab de Strizendorf, Otto iilius Wetmanni, Boriz serviens Alberti, Chwnch Renner, Chwnch iudex de Ztradanich, Michael de Wgezt, Albret de Ztriben. Ut autem hec nostra vendicio tam sollempniter facta omni evo rata ac inconvulsa permaneat et emer-gentibus calumpniis firma prebeat obstacula veritati, presentem inde paginam con- 35 373. a) Eadem manu super linea cum signo reclamationis additum est A. 1263 MART. 29. - 30. NUM. 374, 375. 557 scripsimus sigilli nostri munimine roboratam. Datum anno Domini millesimo ducentesimo sexagesimo tercio, indictione quintadecima,2 in Budwog in Cena Domini. Sigillum: domini Čéč de [České] Budějovice in scidula membranncea valde laesum appendet. Vide Sigilla num. 4, 3\1. 5 375. Bruno, episcopus Olomucensis, Nicolaum, quondam ecclesiae Olomucensis praepo-situm, villam Slatinky monasterio sancii Petri in Olomouc sub certis condicionibus dona-visse testatur. In Olomouc 1263 mart. 30. 10 Autographum in membrána scriptum in SAR Olomouc (archivům cap., sign. A I a 28) asservatur (A). Ed: CDM III, pag. 351 num. 354 (ex A). Reg: Reg II, pag. 162 num. 419. Lit: KK, pag. 314. 15 In tergo chartae in sinistro angulo superiore vestigia litterarum erasarum apparent; excludere non possumus scribam ibi primům chartám exarare studuisse. Scriba: B 1 = Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script. 2 b, 4. Dictator: Conradus, notarius episcopi. Vide: II. 2 b, Bruno (II), Conradus notarius (S), 3, Olomouc, mon. s. Petri (B). 20 Bruno, dei gratia Olomucensis episcopus, omnibus hanc litteram inspecturis eternam in Domino || salutem. Tenore presentium recognoscimus et de čerta scientia testimonium perhibemus || ac earumdem exhibitione ad omnium pervenire cupimus noticiam tam presentium quam eciam futu||rorum, quod bone memorie Nicolaus, quondam Olomucensis propositus,1 villam Zlathyna, quam emptionis titulo 25 comparavit et quam iure proprii seu hereditario dinoscitur possedisse, dědit et contulit principaliter propter deum et anime sue remedium et salutem sororibus sive moniali-bus sancti Petri in Olomuz, ut eis cum omni integritate plenoque iure et suis pertinen-tiis universis, quemadmodum dictus prepositus possedit eandem ac ipsarum nomine, ad eundem locum sancti Petri in Olomuz debeat perpetuo pertinere,2 exceptis dumta- 30 xat manso et dimidio sitis ad eandem villam, qui cum omnibus suis attinentiis et iuribus pertinuerunt ab antiquo et adhuc pertinent ad corpus unius prebende in Olo- 374. ") lín A, titutus enim deest. — fi) Littera ,i' ex ,e' correcta est A. *) In labulis lerrae in SÚA Pragae asservatis (sign. DZV 1137) apographum chartae fot. A 9V—A 12 exstat. — 2) Ad a. 1263 recte indictio VI ponenda erat. 558 NUM. 375, 376. 1263 MART. 30. - 1258/63 MART. 30. mucensi ecclesia, quam nunc habet dilectus in Christo Bartholomeus, ecclesie nostre decanus, in quibus dicte moniales nichil penitus sibi poterunt vendicare. In huius autem nostre recognitionis et testimonii nostri perhibitione certam et plenariam evidentiam ac memoriam sempiternam presentem iussimus conscribi paginam et sigilli nostri munimine roborari presentibus Bartholomeo decano, Herbordo preposito, 5 magistro Stephano archidiacono Olomucensi, Symone custode, magistro Iohanne Prerouensi archidiacono, Heydolfo Znoemensi archidiacono, Conrado, Bartholomeo et Woyzlao canonicis nostris Olomucensibus. Datum Olomuz III kalendas aprilis, anno Domini M°CC0LX°III. Sigilla: duo in filis sericis rubri coloris appendebant; nunc autem avulsa el deperdita sunt. 10 376. Johannes, episcopus Pragensis, Henrico decano totique capitulo Bambergensi respondet se eos cum Stephano de Tarento in causa provisionis concordare velle. In Zbraslav [1258—63J1 mart. 30? Autographum in membrána scriptum in archivo publico Monacensi (sign. Bamberger Urk. 15 745)* asservatur (A). Reg: Reg B IV. 2, pag. 754 (ad cca a. 1256). — CDS VII. 2, pag. 260 num. 1644 (ad cca a. 1256). — Reg II, pag. 1168 num. 2669 (ad a. 1258). Scriba: J III 9 = ignotus, seu e circulo diplomatico episcopi Pragensis, seu Conradus in charta nominatus. Exempla script, num. 2 a, 11. 20 Dictator: ignotus, fortasse scriba chartae. Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (U). Honorabilibus dominis, viris discretis et fratribus in Christo dilectis, H.4 decano totique capitulo Babenbergensi Iohannes, j| ecclesie Pragensis episcopus, fraternam in Domino caritatem. Affectuosissima, quam inter nos zelus dei et Caritas ordina- 25 vit, dilectioa non || minus vos quam fratres nostros, Pragenses canonicos, diligere sinit, sicut ipse novit omnium" conditor secretorum. Qua de causa di||lectum nobis dominum Conradum, concanonicum vestrum et nunciům, recepimus et audivimus vestra nobis negocia et gravamina exponentem. Ad que sibi eta vobis respondimus sub brevitate, ut vestre saluti et comodo consolatis. Quoniam Sthephanus de Tarento, qui pro se, 30 375. *) Fortasse a. 1260 mart. 1 obiit (cf. num. 221). — *) E chartis Přemysli Otakaři II. Brunae 1247 mart. 27 nec non apud Olomouc 1249 sept. 14 dalis (CDB IV, pag. 198 num. 105, pag. 282 num. 172) dare apparel Nicolaum non totam villam immo partem villae Slatinky donavisse. 1258/63 MART. 30. - 1263 APR. 12. NUM. 376, 377. 559 matre, sororibus ac aliis in litteris apostolicis5 denotatis nomine provisionis apostolice vosô impetere non desistit, ad presens haberi non potuit nec reliquidc pro se aliquem responsalem, eandem causam seu negocium usque ad ipsius presenciam, quam nobis exhibebit in proximo Domino concedente, suspendimus; ita tarnen, quod ex hoc 5 nullum vobis propter hanc<* dilationem iuri vestro sive appellationi gravamen sive preiudicium generetur, volentes paci vestre ac quieti sine preiudicio partis6 adverse nos exhibere benivolos ac paratos. Protestamur eciam, quod dictus Conradus coram nobis proposuit, quod adeo ecclesie preláti et clerus totus Babenbergensis dyocesis propter hostiles incursus ab omni parti5 sui sint destructi^ pariter et anullati/ quod 10 recuperare non valeant nec resurgere, cum non sit, qui addiciat,c ut resurgant. Exci-piendo quoque dixit, quod functi essemus officio nostro, cum provisum sit Stephano et matre predictis in Pragensi dyocesi pro uno anno in quadraginta marcis argenti; et hoc in auctentico domini pape contineatmV quod, ubi videremus melius expedire inÄ Pragensi seu Babenbergensi dyocesibus, dictis Stephano et suis provideremus vel 15 provideri faceremus; et cum taliter erat provisum, quo ad Babenbergensem ecclesiam super eadem manum extendere non possimus. Nos tarnen consulentes* plenius, quod in adventu ipsius Stephani ad nos recursum habeatis, intendimus enim bona fide,* quod vos cum ipso velimus in plena amicicia concordare. Datum in Březla feria sexta in diebus Pasche. 20 Sigillum: Johannis, episcopi Pragensis, cum sigillo secreto scidula membranacea ex autographo ipso scissa laesum dependet. Cf. Sigilla num. 2 a, 1, 2. 377. Urbanus IV. papa [Brunoni], episcopo Olomucensi, mandat, ut monasterio Cellae b. Mariae Virginis Brunae sacerdotes idoneos, qui ecclesiastica sacramenta ministrent, 25 deputet. Apud Urbem V éterem [1263J apr. 12. 376. °) Super linea scriptum est A. — b) Scriba ,i' scripsit, deinde in ,v' correxit, lineam super ,V delere omisit A. — c) Ita A. — d) Titulus fere evanuit A. — e) Ex ,partesf correctum est A. —f) Post vocem, ubi ultima syllaba exstabat, locus rasus apparet A. — 9) ,a' ex ,n* sine rasura correctum 30 est A. — ft) ,i' ex ,v' correctum est A. —*) Scriba primum vocem ,melius' scripsit, una linea earn delevit et vocem ,consulentes' superscripsit A. — k) Super linea cum signo reclamationis scriptum est A. l) Charta nota anni caret. Henricus decanus cum capitulo Bambergensi a. 1263 apr. 21 chartám quondam edidit (vide Looshorn, Die Geschichte des Bisthums Bamberg II, pag. 752), sed eodem anno praepositus factus est (vide Wächter, General-Personal-Schem. des Erzb. Bamberg, pag. 528 num. 35 10654); itaque ultimus annus, quo haec charta edi potuit, est annus 1263. Ad annum 1256 (vide n. 3) charta poni non potest, nam Johannes demum a. 1258 episcopus factus est. — *) Dies mart. 30 taniummodo ad a. 1263 aptus est; si charta ad annos priores pertinet, a. 1258 mart. 22, a. 1259 apr. 11, a. 1260 apr. 2, a. 1261 apr. 22, a. 1262 apr. 7 intellegendus sit. —3) In archivo Monacensi charta ponitur ad annum cca 1256 apr.; quae nota temporis etiam in nonnullas editiones translata est. —4) 40 Henrico. — ä) Litteras ignoramus. 560 NUM 377, 378. 1263 APR. 12. - 25. Autograplium in membrána scriptum in S AR Brunae (archivům monasterii Cellae b. Mariae V. Brunae, sign. Jesuité Brno 38 H) asservatur (A). Ed: CDM III, pag. 330 num. 335 (ex A, ad a. 1262). Reg: Reg II, pag. 162 num. 420. — Potthast II, pag. 1502 num. 18516. — Šebánek, Archivy, pag. 33 num. 192 (ex A). Lil: KK, pag. 296. In charlae replicatae parte dexira nota „Bsnard0 pam", in aulographi lergo in medio margine superiore nota „M. Theatin0" legitur; quae omnia in cancellaria aposlolica videniur esse scripta. Urbanus episcopus, servus servorum dei, venerabili fratri episcopo Olomu-censi, salutem et apostolicam benedictionem. || Vota personarum humilium divinis laudibus ascriptarum, que fructum salutis eterne continere per||spicimus, ad effectus gratiam pio dirigere favore debemus. Hinc est, quod nos devotis precibus di||-lectarum in Christo fdiarum . .2 priorisse et monialium inclusarum monasterii de Cella sancte Marie in Brunna, ordinis sancti Augustini, Olomucensis diocesis," annuentes, fraternitatem tuam rogamus et hortamur attente per apostolica tibi scripta mandan-tes, quatinus circa easdem priorissam et conventum pro divina et nostra reverentia paterne dirigens benignitatis affectum, eis, cum super hoc fueris requisitus, aliquos sacerdotes idoneos, deum timentes, deputes sine iuris alieni preiudicio, qui confessiones ipsarum audiant ipsisque divina celebrent et ecclesiastica sacramenta ministrent, ita quod exinde digna laudibus apud nos tua sinceritas habeatur. Datum apud Vrbem Ueterem II idus aprilis, pontificatus nostri anno secundo. Bulla: in filis cannabinis appendebat; nunc autem avulsa el deperdila est. 378. Přemysl Otakar us IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraoiae, monasterio in Břevnov villam Řepy, quam Frovinus, civis Pragensis, contra iustitiam tenuit occupatam, restituit. — 1263 apr. 25. Aulographum in membrána scriptum in SUA Prague (archivům monasterii in Břevnov, sign. R\B Břevnov num. 39) asservatur (A). — Apographum praebet P. Romanus Hütter, capituli provincialis ford, sancti Benedicti] secretarius, in copiario privilegiorum chart, monasterii Brevnoviensis anno 1666 scripto, ibidem (lib. num. 2) asservato, pag. 32—33 (B). 377. «) ,dioe' A. x) Brunoni. — a) Herburgis. 1263 apr. 25. num. 378. 561 Ed: Dobner, Monumentu VI, pag. 31 num. 54 (ex A, erronee ad a. 1264). Reg: Böhmer, Add. sec., pag. 439 num. 159 (ad a. 1264). — Reg II, pug. 174 num. 448 (ad a. 1264). — Schramm, Regesten, pag. 78 num. 2 (ex A, ad a. 1264). Lit: Šebánek, K otázce břevnov. fals, pag. 266 n. 62 (scriba chartae). — Idem, Česká listina 1, 5 pag. 151 frei et diplomaticu deliberatio). — Šebánek-Dušková, Panovnická a biskupská listina, pag. 95—98 (diplomatica deliberatio). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 309, 312. In dorso chartae manu saec. XIII. scriptum est: „Premisl regis super Zep confirmacio" (D). Scriba: P II 48 = Přísnobor, quondam Přemysli Otakaři II. notarius, tunc scholasticus Pragensis, qui ibi cancellariae regie proprius videtur esse habendus. Cf. Ex. s. 1 a, 29. 10 Dictator: Přísnobor, scholasticus Pragensis. Vide: II. 1 a, P. O. II., Přísnobor (F), 3, Břevnov-Rajhrad (V). 8 In nomine Domini amen. g Nos Ottacarus, dei gratia rex Boemie, dux Austrie ac Stirie, || marchio Morauie, ad rei memoriam sempiternam. Quoniam secunda tabula post naufragium data est mortalibus || ad salutem contra"5 antiqui hostis in- 15 sidias, qui molitur cottidie non solum, ut Iordanis in os suum influat,1 set ut elecj|tos deglutiat et deperdat, contra hoc nobis semper sollicitudo imponitur, quod calumpni-antium possimus resistere dolo pariter et malignitati. Notum igitur fieri volumus universis, quod ad instantiam venerabilis viri Martini, abbatis Brewnowensis, nobis dilecti, querelantis, quod condam Frowinus, civis Pragensis, quandam villam nomine 20 Zepi ad monasterium Brewnowense sfpjectantem^ pleno iure detineret contra iusti-tiam occupatam, propter quod cognitis cause mentis, videlicet quod sereni[ssimus] princeps, felicis recordationis pater noster Wencezlaus, rex Boemie,2 dictam villam restitui mandaver[it abbati] memorato3, eo quod sine ipsius consensu nec non venerabilis patris Pragensis episcopi4 non debuit nec p[otuit iuste] alienari, mandátům ipsius 25 patris nostri super eo exsequi cupientes, supradictam villam Zepi sibi et monas[terio] Brewnowensi restituimus pleno iure, heredibus Frowini et successoribus eius quacum-que ex causa super eadem villa perpetuum silentium imponentes. Et ne posset in posterům oriri dubium, quod terras quasdam, quas quidam tenebant homines nostri ad nostram mensam spectantes in eadem villa, qui hoztinzi" vulgariter vocantur, 30 ipsi monasterio adiunximus ac donavimus sine qualibet dubietate imperpetuum possidendas. Ad evitandam igitur imperpetuum quorumlibet calumpniam et removen-dam presentes conscribi fecimus, bone memorie patris nostri secuti sententiam et voluntatem confirmamus et approbamus, quod abbas et monasterium predicts de dicta villa ordinent et disponant, quicquid eis visum fuerit expedire. In cuius rei 35 testimonium presentes conscribi fecimus, sigillorum nostrorum munimine roboran-tes. Acta sunt hec anno Domini M°CC0LX0III°, VII kalendas maii presentibus: Andrea summo camerario, Iarosio purcrawio Pragensi, Chechone iudice, Olrico ca-merario, Olrico pincerna, Purchardo8 Prachnensi, Hirzone castellano de Zwecow, Iacobo preposito, Priznoborio scolastico Pragensibus, Englberto decano, Friderico 40 scolastico Wissegradensibus et aliis quam pluribus. 562 NUM. 378, 379. 1263 APR. 25. - MAII 1. Sigillum: Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiae, etc., ducis Austriae etc., in fllis sericis rubri coloris valde laesum appendet. Cf. Sigilla num. 1 a, 1 I, 2 II. 379.++ Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, commendatori provinciali Thuringiae et fratribus hospitalis sanctae Mariae Theutoni- 5 corum donationem ecclesiarum et ius patronatus earumdem in Plauen, Reichenbach et Aš conflrmat. Pragae 12[6]3X maii 1. Apographum insertům est conflrmationi Karoli IV., Romanorum regis, datae Pragae 1352 dec. 5 (Mittl. AV Plauen III, pag. 84 num. 385), cuius confirmations charta autographi 10 instar in membrána scripta in archivo publico Dresdensi (sign. O U 3321) asservatur (C).— Aliud apographum saec. XVI. exstat in archivo publico in Weimar (quod haud respeximus) (D). Ed: Cohn, Beiträge, pag. 600 num. 7 (ex C, D). — Lampe, Urkundenbuch der Deutschordens-ballei Thüringen, pag. 129 num. 174 (ex C). 15 Reg: Schmidt, UB der Vögte v. Weida, pag. 66 num. 126. — Reg IV, pag. 273 num. 1835 (ex C, ad a. 1273). — Gradl, Monumenta, pag. 90 num. 247.— Dobenecker, Regesta III, pag. 482 num. 3073. — Prochno, Regesten, pag. 95 num. 30. — Schieckel, pag. 196 num. 781 (ex C). Lit: Plurima opera chartám hanc tractantia Lampe (vide superius) affert. Quorum omnes 20 auclores chartám falsam esse accipiunt. Quod primus v. d. Cohn, Beiträge, pag. 579 statuit, has duas rationes afferens: 1) Notatio anni chartae (1273), neque titulo Přemysli Otakaři II. neque temporis ceteris notis (indictioni, anno regni) respondet. 2) Nomina quaedam testium e charta Přemysli Otakaři I. a. 1222 aug. 26 fratribus hospitalis s. Mariae Theutonicorum data (CDB II, pag. 229 num. 239) hausta sunt. — Operám accuratiorem origini chartae eruendae 25 v. d. W. Flach, Urkundenfälschungen, pag. 124 ss dedit. Qui originem eius in XV. saec. posuit, cohaerentiam cum falsatore chartarum Gregorio Wernhero, notario publico Egrensi, considerans. Dictator: destinatarii proprius, qui nonnullis chartis in archivo ordinis asservatis usus est. Vide in opere v. d. W. Flach superius citato. Nomina testium, quae e charta Přemysli Otakaři 30 J. hausta sunt (vide superius), typis minoribus exprimuntur.2 Vide: IL 1 a, P. 0. II., 3, Ordo militum Theutonicorum (0). 378. °) Hinc usque ad finem atramento clariore scriptum est A. — b) Quae hie et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa perierunt. Ubi totae voces desunt, secundum tenorem, quem in copiario superius citato (B) invenimus, supplentur. E modo autem, quo in eodem copiario verba 35 scribuntur, intellegi potest chartám eo tempore, quo earn R. Hütter in copiarium describeret, iam de-structam esse et ilium voces e coniectura tantum supplevisse A. — c) Ultima littera ,i' in loco raso atramento obscuriore scripta est A. — d) Littera ,ď ex ,eť sine rasura correcta est A. — e) Post jPurchardo' vox ,castellano' videlur deesse A. ») Cf. Job. 40,18. —2) A. 1253 sept. 22 obiit. —3) Martinus abbas Brevnoviensis primum 1253 4° febr. 15 (CDB IV, pag. 446 num. 263) nominatur. — *) Nicolai. 1263 MAII 1. NUM. 379. 563 In nomine sancte et individue trinitatis amen. Nos Premizl qui et Ottakarus, dei gracia Boemie rex, dux Austrie et Stirie et marchio Morauie, ad perpetuam rei memoriam. Etsi regie dignitatis circumspecta benignitas universorum saluti dignetur intendere, ad ilia tamen precipue ex quadam specialis inclinacione favoris meditari dignatur, que ministrorum dei et religiosorum precipue respiciunt commodum et honorem. Sane religiosorum commendatoris3 provincialis Thuringie et fratrum ordinis sancte Marie Ierosolimitani Theutonicorum nobis dilectorum supplex peticio nobis oblata continebat, quatenus ipsis et eorum ordini donaciones ecclesiarum ac ius patronatus earundem in Plawe et Reichenbach Nuenburgensis et Ascha Ratispo-nensis diocesum ipsis per nobiles dominos de Plawe, regni nostri fideles, successivis vicibus facta ac eciam possessiones, iura et bona mobilia et inmobilia per ipsos pro-vincialem et fratres quomodolibet empta et per dictos dominos de Plawe sibi appro-priata aut alias iuste acquisita approbare, ratificare et confirmare de benignitate regia dignaremur. Nos itaque prefati ordinis devocionis insignia et alia multiplicia probitatis et virtutum merita, quibus hactenus" regnum nostrum attenta studuit dili-gencia venerari, clare mentis nostre oculis limpidius intuentes, supplicacionibus huius-modi ob omnipotentis dei ac gloriose ac intemerate virginis Marie, genitricis eius, ac eciam sincere devocionis affectum, quern ad prefatum ordinem gerimus, inclinati benignius prefatis provincial et fratribus ac ordini eorum ecclesias predictas in Plawe, Reichenbach et Ascha ac ius patronatus earum cum cappellis in terminis ipsarum situatis, dotibus,6 decimis et pertinenciis suis nec non eorum predia, possessiones cum pertinenciis suis, terris cultis et incultis, pratis, aquis, rivis, piscariis, aquarum de-cursibus, nemoribus, virgultis, arboribus, arbustis, viis, inviis, iuribus, hominibus, censibus, redditibus et obvencionibus eorumdem quibuscumque empcionis tytulo, ut premittitur, acquisita et ipsis quomodolibet appropriata,0 prout in litteris desuper confectis plenius continetur,4 quas in omnibus suis punctis, sentenciis, tenoribus et clausulis, prout rite processerunt, acsi de verbo ad verbum earum tenores seriatim et distincte presentibus inserti consisterent, alia eciam bona mobilia et inmobilia, que ipsi fratres et ordo ibidem inpresenciarum possident vel in futurum přestaňte Domino iuste poterint adipisci, cum omnibus iuribus, que eis insunt vel inesse poterunt, de procerum et nobilium nostrorum ac dictorum dominorum de Plawe expresso consensu et voluntate in subsidium defensionis fidei approbamus, ratificamus et de certa nostra sciencia benignitate solita et innate virtutis clemencia graciosius confirmamus, exi-mentes eosdem fratres, ipsorum bona ac homines eorundem ab omni data et collecta, ab omni subsidio et onere cuiuslibet servitutis nobis aut fidelibus nostris quibuscumque prestandis sive exhibendis. Motu eciam proprio concedimus dicto ordini et fratribus, ut bona mobilia et inmobilia exceptis feudalibus, que professores ipsius, si remansissent in seculo, racione successionis hereditarie vel quocumque alio titulo contigissent petere, recipere et retinere libere valeant, nullo privilegio cuiquam in contrarium suffragante. Decedentibus<* eciam possessoribus bonorum feodalium ad collacionem fratrum spectancium sine liberis, eadem bona ad fratres ipsos libere 564 NUM. 379, 380. 1263 MAII 1. - 9. devolvantur cuiuscumque contradictione non obstante. Inhibentes universis et singulis regni nostri fidelibus firmiter et districte, ne prefatos ordinem et fratres quisquam adversus nostre approbacionis, ratificacionis, confirmacionis et concessionis indultum impediant seu sinant quempiam impedire, quod qui fecerit, in sue temeritatis vin-dictam centum libras auri conponat, dimidium camere nostre et dimidium prelibato 5 ordini passo iniuriam et offensam, presencium sub nostre maiestatis sigillo impresso testimonio litterarum. Huius rei testes sunt: prepositus Canoe Boleslauiensis, Gallus de Lebenberch, Stiberius de Rabinsteyn, Tsiastolanius^ de Sittauia, Sznizlof de Luchtm-burgk, Bauarus camerarius, Zauisa castellanus Olomucensis,** Buslislaus dapifer, Welisch iudex, Zspicata, Wanita magistři venatorum, Iaros, Broznita castellannus de Podwyn, Henricus et io Henricus fratres de Plawe, Steffanus de Medilon, Emmeramus de Boskowitz,* Hahalwsch subpincerna* regis, Gerhardus de Zbraslann,* Adlart, Bohona et alii quam plures. Datum Prage anno Domini MCCLXIII,1 kalendis maii, indictione VI, regni vero nostri anno X. 380. 15 Bruno, episcopus Olomucensis, una cum capitulo Olomucensi testatur se concordiae inter Johannem, rectorem ecclesiae in Blučina, et monasterium in Zdar [nad Sázavou] super villa et capella in Novošice (Bertolsdorf) initae consensisse. In Olomouc 1263 maii 9. Duo autographa in membrána scripta in SAR Brunae (archivům monasterii in Žďár, sign. 20 A 5 et A 15) asservantur (A 1,A 2). — Apographum praebet codex mnscr. chart, saec. XVII. „Diplomatarium monasterii Zarensis 1252—1642..." intitulatus, qui ibidem (sign. 60\7 ) asservatur, pag. 14—16 num. 7 (B 1 seu B 2). Ed: Steinbach, pag. 19 num. 8 (seu ex A 1 seu ex A 2). — CDM III, pag. 352 num. 355 (ex Al). Reg: Reg II, pag. 162 num. 421. — Šebánek, Archivy, pag. 33 num. 193 (ex A 1, A 2). 25 Lit: KK, pag. 315. Sub charta replicata in parte sinistra A 1 probatio pennae „XIII kl" et ,H£ legitur. Scriba A 1, A 2 : B 20 — ignotus, destinatarii fortasse proprius. Exempla script, num. 2 b, 16. Dictator: ignotus, qui stih canonico usus est. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (KK), 3,Zdar (F), Aliae ecclesiae (H). 30 379.++ °) .hattenus' C. — b) ,dotis' C. — c) ,appropriato' C. — ") ,Decidentibus* C. — «) Ita pro ,Cunoc C. —f) Etiam ,Tsiastolamus' legi potest in C. — s) Ua pro ,Smiloc C. — n) ,01om' C. — <) ,subpincerne' C. — *) ,Zbraslän' C. — ') ,LXXIII' C. x) Notatio anni corrigenda est (vide n. I), ut iam v. d. Cohn, Beiträge, pag. 600 n. 7 e rationibus sub Lit allatis fecit. —2) Excludere non possumus ceteros testes ad a. 1263 pertinere posse. —') Nomen 35 ignoramus. —^) Quae chartae fortasse hae sunt: A) 1224 [iul. 10 — nov. 21 J, Henricus, advocatus de Weida, donat ecclesiam parochialem in Plauen (Schieckel, pag. 106 num. 311); B) 1265 febr. 28, Henricus, advocatus de Plauen, donat ecclesiam parochialem in Reichenbach (Schieckel, pag. 202 num. 814); C) 1270 febr. 2, Henricus, advocatus de Plauen, donat ecclesiam parochialem in As (Schieckel, pag. 223 num. 927). Litterae sub B) etC) item falsae,demum post a. 1263 dataesunt. 40 1263 MAII 9. - 13. NUM. 380, 381. 565 B.,1 dei grácia Olomucensis® episcopus, una cum universitate capituli eiusdem ecclesie universis hec inspecturis salutem in omnium salvatore. Tenore presen-cium protestamur nos f| tractatui®' composicionis et concordie inite inter magistrům Io.,2 rectorem ecclesie in Lůzan,* nostre diocesis, et abbatem8 et conventum de Zahr, ordinis Cisterciensis, Pragensis || diocesis, super06' villa et capella in Bertolsdorf adc inštanciám eiusdem magistri Io. auctoritatem et consensum nostrum prehabito super hoc discusse deliberacionis consilio || cum effectu'1' per omnia comodasse, ut eandem composicionem et concordiam quilibet successorum in ecclesia in LŮzan6 observare inviolabiliter teneatur; ita videlicet, ut predictus rector in Luzanb et quilibet successorum suorum in posterům ius parrochiale in Bertolsdorf una cum potestate,á ordinacio-ne et d[ominio ca]pellee ibidem deinceps absque predictorum abbatis et conventus impeticione libere et inconcusse possideant. Ipsi autem abbas et conventus nomijne monasterii sui in Z]ahr villam eandem cum universitate decimarum seu laneorum et aliarum quarumlibet obvencionum sine qualibet impeticione' rectorum in Luzan,6 qui pro tempore fuerint, retineant in quiete, prout hec et alia in instrumento exinde confecto sub sigillo Gradicensis abbatis,4 iudicis delegáti, et assessorum ipsius, magistri Stephani, Symonis et Alexii nec non ipsius magistri Io., canonicorum Olomucensium, evidencius continentur;6 volentes per hoc, ut diximus, eandem composicionem con-corditer initam inter partes sic perpetuam et realem facere, ut ad eiusdem ecclesie successores quoslibet extendatur. Ad cuius nostri consensus et auctoritatis evidenciám presentem hanc cartam sigillorum nostrorum munimine placuit communiri. Huius rei testes sunt: Bartholomeus decanus Olomucensis, Haydolfus archidiaconus Znoymensis et Cunradus/ canonici Olomucenses. Datum Olomuc anno Domini M0CC°LX°III, VII0 idus maii. Sigilla: in A 1, A 2 in filis sericis flavi, rubri et nigři colons appendent; 1) Brunonis, episcopi Olomucensis, utrumque illaesum. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12; 2) ecclesiae Olomucensis in A 1 illaesum, in A 2 paulum laesum. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 27. 381.++ Johannes, episcopus Pragensis, ad petitionem Ulrici de Valdek fundationem dona-tionemque eius fratribus Eremitis in Ostrov (Svatá Dobrotivá) factam testatur et confirmat. In Valdek 1263 maii 13. 380. °) Vox ,ecclesie' sequitur in A 2. — °') Finis lineae A 2. — 6) ,Luzan' A 2. — c) Littera ,ď ex ,ť correcta est A 2. — d) Littera ,a' ex ,e' per rasuram correcta est AI. — e) Quae hic et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa perierunt in A 1, in A 2 integra remanerunt. —- f) Littera ,r' ex ,c' fortasse correcta est A 1. *) Bruno. — 2) Johannem. — 3) Winricum. — *) Roberti. — °) Litterae non exstant. 566 NUM. 381. 1263 MAU 13. Textům chartae adulterinae servavit Paprocký (vide inferius) ex aulographo quodam (E).1 Ed: Paprocký, O stavu panském, pag. 67—68 (cf. n. 1). Lil:2 Hemmerle, Nicolaus v. Laun, pag. 88 (rei deliberatio). — Nový, Listiny, pag. 65—66 (chartám spurium esse declarat). Dictator: cancellariae Johannis episcopi proprius, cuius opus posterioribus additamentis (nominatim in dispositionis et lestium formula) multo posterioribus augmentatum est. Charta sincera esse non potest; vide superius. Apographo E erroribus partim tacito corrcctis usi sumus. Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (V), 3, Ostrov (Svatá Dobrotivá) (A). Joannes, dei gratia Pragensis episcopus, universis praesentes literas inspecturis salutem in Domino sempiternam. Exercentibus et exercere cupientibus opera pietatis libenter favorem pontificalis officii, quantum tum debere possumus, impar-timur etc.a Supplicavit nobis dominus Vlricus de Valdek, subpincerna domini nostri Ottagari, regis Bohemiae, invictissimi0 ducis Austriae et Styriae et marchionis Mora-viae, ut superc donatione sua perpetua, qua bona temporalia pro aeternis felici com-mertio commutare cupiens, fecisse dignoscitur, religiosis viris et fratribus Eremitis, ordinis sancti Augustini, de Ostrov testimoniales literas nostras et confirmatorias cum subscriptione testium, qui praesentes aderant, eisdem fratribus ad aeternam rei memoriam concedere dignaremur. Nos vero piis et favorabilibus petitionibus huius-modi benignum, sicut decet, assensum impartiri volentes tenore praesentium pro-testamur, quod* praemissus dominus Vlricus de Valdek in nostra et venerabilis fratris nostri Jatuesiae episcopi ac testium suprascriptorum praesentia donationem, quam pietatis intuitu priori et fratribus praefatis de Ostrov fecerat, expressis nominibus omnium rerum, quas eis donaverat, voce propria publicavit, videlicet primo praeci-puum locum, in quo ecclesia et monasterium dictorum fratrum situm habet, Ostrov scilicet, item Ostrov et Kvan villas, et quidquid idem nobilis habuit istius donationis tempore in Visseradic, cum universis agris, campis, pratis, nemoribus atque sylvis et omnibus aliis pertinentiis suis memoratis priori et fratribus ac etiam usum metalli cuiuscunque, quod in antedictis possessionibus vel earum parte contigerit aliqua reperi,e dedit liberaliter et concessit, ab ipsis et eorum successoribus iure haeredi-tario possidendas in perpetuum, nihil iuris sibi suisque haeredibus reservans in mona-sterio eodem et bonis jam dictis, praeter hoc solum, quod ipse et sui haeredes propriis laboribus et expensis toto posse defendent monasterium divinae retributionis intuitu et omnia bona ista et alia, quae dicto monasterio devotione fidelium in posterům con-ferentur; et donationem hanc piam, laudabilem et honestam dignis a Domino laudibus commendent, auctoritate, qua fungimur, confirmamus. Nulli ergo omnino liceat hanc nostrae confirmationis paginam infringere aut ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare praesumpserit, indignationem dei omnipotentis et nostram ac anathematis sententiam se noverit incursurum. Acta sunt haec anno Domini 1263 in die dedicationis domus dei, quam in monasterio saepe dicto una cum honora- 1263 MAII 13. - IUN. 14. NUM. 381, 382. 567 bili fratre nostro praescripto Henrico, Jatuesiae episcopo, divina nobis favente gratia peregimus, tertio idus mai in honorem et memoriam sanctae Mariae virginis gloriosae. Testes autem huius rei et praemissorum omnium sunt hi: Vlricus filius Budislai de Rozmital, Burkardus de Vartmberk, Bohuslaus de Komarzov, Vitus de Corona, Onso de Chlustina, Palsa de Bucovina, Zipota de Carzes miles, Alexius canonicus Olomu-censis et Budislaus canonicus Pragensis, Zavisse de Horzovic, Sifridus de Ssvamberk, Jaroslaus de Ohrazenic et Vlricus de loco eodem, Zbraslav de Pusnik, Bozdzey de Zvikov, Przibislaus de Ratay, Bozdzey de Mesna, Romek de Tassov, Vlricus de Rynice et alii quam plures. Et ut scriptum praesens robur debitum temporibus perpetuis valeat obtinere, ipsum sigilli nostri caractere et ipsius donatoris^ sigillo fecimus robo-rari. Datum in Valdek anno et die praefatis, inditione sexta, pontificatus nostri anno quinto. 382. Anseimus, episcopus Warmiensis, per Bohemiam et Moraviam necnon per Rigen-sem, Gneznensem et Salzeburgensem provincias apostolicae sedis legatus, omnibus, qui plebano Vallis s. Mariae f Pohled J ad ecclesiam parochialem ibidem aedifwandam manum porrexerint adiutricem, indulgentias concedit. In Drobovice 1263 iun. 14. Autographum in membrána scriptum in SÚA Pragae (archivům mon. in Pohled, sign. L IV ŘC Pohled num. 4) asservatur (A). — Apographum insertům est vidimationi Heidenrici Winter, subprioris monasterii Sedlecensis et apostolici notarii, in Sedlec 1739 ian. 16 datae, cuius vidimationis autographum in archivo arcis Pragensis (archivům cap., vetus sign. II 20) asservatur (B). Beg: Millauer, Ritterorden, pag. 83 num. 50. —• Woelky-Saage, Codex dipl. Warmiensis II, (teste Perlbacho) num. 532. — Reg II, pag. 163 nam. 423. — Cod. dipl. Warm. Ill, (teste Perlbacho) num. 611. — Perlbach, Preußische Regesten, pag. 195 num. 714. — Ersil--Praiák, Katalog, pag. 26 num. 48 (ex B). Lit: KK, pag. 297. Scriba: ignotus, e circulo Anselmi episcopi, cuius manus etiam in charta eiusdem editoris s. I. 1263 febr. 15 episcopo Wladislaviensi data (Scriptores rerum Polonicarum 12, pag. 202 num. 30) apparet. Dictator: communi formulario indulgentiarum usus est. Vide: II. 3, Pohled (A). 381.++ a) Residua verba reftcere ignoramus. — *) ,christianissimť E. — e) ,sub' E. — d) ,quorum' E. — e) reperitur' E. — t) ,donationis' E. Paprocků, pag. 67 dicit: ,confirmaci Jana, biskupa pražského, ... jsem četl na pergamene v takový smysl napsanou.' — 2) Litterarum monumentu manifeste hagiographica praelermisimus. 568 NUM. 382, 383. 1263 IUN. 14. - 1262/63 IUN. 15. Anshelmus, dei gracia episcopus Warmiensis, per Boemiam et Morauiam necnon per Rigensem, Gneznensem et Saltz||seburgensem provincias apostolice sedis legatus, universis Christi fidelibus per Pragensem et Olmuncensem dioceses constitutis salutem in Domino. j| Quoniam, ut ait apostolus ... vitam eternam.1 Cum igitur dilectus nobis in Christo . .,2 plebanus Vallis sancte Marie,3 Pragensis diocesis, sicut ipse nobis 5 significare curavit, ecclesiam parrochialem edificare inceperit opere sumptuoso nec ad consummationem illius proprie suppetant facultates, universitatem vestram roga-mus, monemus et hortamur in Domino in remissionem vobis peccaminum iniungentes, quatinus de bonis vobis a deo collatis pias ad hoc opus elemosinas et grata caritatis subsidia erogetis, ut per vestram subventionem dictum opus valeat consummari et 10 vos per hec et alia bona, que Domino inspirante feceritis, possitis ad eterne felicitatis gaudia pervenire. Nos enim ... omnibus vere penitentibus et confessis, qui ei ad hoc manum porrexerint adiutricem, quadraginta dies indulgentie ... relaxamus,1 presenti-bus post perfeccionem operis minime valituris. Datum in Drobowitz XVIII kalendas iulii, anno incarnationis Domini« M°CCsexagesimo tertio.a 15 Sigillum: fratris Anselmi sine secreto fragmentům tantum in filis sericis rubri et viridis coloris appendet. Descriptionem eius vide in num. 11. 383. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, advocatias claustrorum super Anasum protegendas suscipit; qua de re omnes abbates, 20 praepositos et universos claustrales ibidem certiores facit. In Nucke (Nutschitz) [1262—63J1 iun. 15. Autographum in membrána scriptum in archivo monaslerii in Kremsmünsler (sine sign.) asservatur (A). Imago phototypica: Zibermayr, Das Oberösterrcichische Landesarchiv, pag. 70 tab. 5 (ad a. cca 25 1265). Ed: Hagn, Urkundenbuch, pag. 119 num. 102 (ex A, inter a. 1260—1269). — UBLOE III, pag. 579 add. num. 23 (ex Hagno). Reg: Lorenz, Deutsche Gesch. I, pag. 484 (sine anni nota). — Reg II, pag. 188 num. 489 (ad a. cca 1265). —■ Krones, Forschungen 1, pag. 542 num. 88 (ad a. 1265). 30 Lit: Zibermayr, Das Oberösterreichische Landesarchiv, pag. 70 (rei deliberatio). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 331, 332. Scriba: P II 17 = magister Arnoldus protonotarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 2. Dictator: magister Arnoldus protonotarius, qui aliquo exemplo nunc dcperdilo usus est. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus protonotarius (XX). 35 382. a'a) Verbis competenter distentis scriptum est A. *) Vide CDB III, pag. 34 num. 35. — a) Fortasse Jacobus. — 3) Scilicet Pohled. 1262/63 IUN. 15. - 1263 IUN. 23. NUM. 383, 384. 569 O.,2 dei gracia Boemoruma rex, dux Austrie et Stirie et marchio Moravie, viris || venerabilibus, abbatibus, prepositis et universis claustralibus super Anasum || consti-tutis graciam suam et omne bonum. Evacuatis in mente nostra || ex parte aliqua, que fuerunt paruli,63 ad conscienciam recurrimus et mature deliberacionis obtutibus0 5 intuemur, quod claustrorum advocacias, ad quas principes Austrie ipsa claustra spon-tanee elegerunt, metipsi tenere debeamus et maiestatis nostre amminiculo gubernare taliter, quod apud homines meritum reportemus et gloriam apud deum. Quare uni-versitas vestra scire debet, quod ab hac die in antea deffensioni et utilitati claustrorum vestrorum intendere personaliter volumus cum affectu pariter et effectu nec in hac io parte ulli hominum conmittere vices nostras. Cum enim idem onus taliter sit nostris humeris alligatum, quod deo super eo respondere specialiter teneamur, in ipso ponentes anchoram spei nostre confidimus et speramus, quod vestris utilitatibus et comodis protectionis nostre scuto omni loco et tempore universis vobis et singulis succurrere debeamus. Datum in Nutschitz in die sancti Viti. 15 Sigillum: Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiae, etc., in tergo mandati scidulae membranaceae traiectae impressum est ita, ut superiorem chartae marginem superaret. Cf. Sigilla num. 1 a, 11. 384. Robertus abbas conventusque monasterii in [Klášterní] Hradisko et Lupinus abbas conventusque monasterii in Velehrad profltentur controversiam inter se ratione metarum 20 et terminorum inter villas Chválkovice et Týneček agitatam arbitrantibus viris nobilibus expresse nominatis sopitam esse. — 1263 iun. 23. Apographum praebet codex membr. saec. XV. „Liber monasterii Gradicensis privilegiorum", qui in archivo monasterii in Csorna (in Hungaria) asservabatur, nunc autem latet, pag. 48 25 num. 61 (B). — Aliud apographum exsiat in fragmento mnscri chart, saec. XVIII. „Varia memorabilia" intitulati, quod ad M. Siebenaicheri Historiam, cuius cod. chart, in SAR Brunae (archivům mon. Gradicensis, sign. num. 37) asservatur, agglutinatum est, fol. 286— —286V (C). Ed: CDM III, pag. 353 num. 356 (ex C). 30 Reg: Reg II, pag. 163 num. 424. Lit: Teige, Zpráva, pag. 49 (chartám a v. d. Boček flctam esse putat), pag. 62 (exemplar C tractatur). — Šebánek, Moderní padělky, pag. 495 (chartám veram esse demonstrat). — KK, pag. 316. 383. °) ,Boem' A. — b) Ita A pro ,parvulif. — c) Scriba primům ,obtututibus' scripsit, 35 sed postea ,ob' erasit et primam syllabam ,tu' sine rasura in ,obe correxit A. *) Tituli Přemysli Otakaři II. respectu mandátům inter annos 1262—1269 (vide in Ed) ponere deberemus; quia autem hoc magister Arnoldus, qui cancellariam regiam anno 1263 flnito reliquit, exaravit, id tantummodo inter annos 1262—1263 ponimus. — a) Přemysl Otakarus II. — *) Cf. 1, Cor. 13, 11. 570 NUM. 384, 385. 1263 IUN. 23. - 29. Dictator: monasterii Gradicensis proprius; stili proprietates congruentes in chartis abbatis Budiši in Olomouc 1275 nov. 30 (num. 797) et s. I. 1277 maii 31 (num. 830) datis inveniri possunt. Vide: II. 3, Velehrad (E), Kl. Hradisko (C). Imagine phototypica B (vide in prooemio) usi sumus. s Nos Robertus, miseracionea divina abbas, totusque conventus ecclesie* Gradicensis, Premonstratensis ordinis, et Lupinus, eadem miseracione abbas, et totus conventus ecclesie Welegradensis,c Cisterciensis ordinis, universis presentibus profite-mur, quod controversial' que inter nos agitabatur* racione metarum et terminorum, que in foribus claustri dicti Gradicensis ex una parte habebantur, et parte altera inter io villas Chwalcowicze et Tynczek/ nuncupatas/ arbitrantibus nobilibus viris et discretis, videlicet Woccone, filio pie memorie Drslai, Lamberto de Bozcowicz,* Borzuta de Woccow, Donone de Skrbyn, Andrea dicto Cauca, quos ad hoc ex utraque parte con-corditer elegeramus, inter nos domino concedente est sopita et composita in pacem firmám, perpetuam et quietam. Huius* rei testes sunt: arbitri suprascripti et Twori- is mirus de Buscowicz,* Petrus dictus Puklicz de Strzielek,' Casta de Chrelow, Zibota™ de Tyesseticz, Otto cum fratre suo Ortwino de Syrzeticz, Nagradus cum fratre suo Ylia, Bochdalecz71 de Hlusowicz, Sudko0 de Obidkowicz, Cunratecz druho domini Benede, Allexander^ frater Martyeconis et Stybor nepos suus, Hiercho civis Olomu-censis et alii quam plures. Ut autem huius pacis tranquillitas inter nos a predictis 20 arbitris facta firma maneat in posterům^ et integra, presentem literám sigillorum nostrorum muniminer fecimus roborari. Acta sunt hec anno8 gratie M°CC° LX°IIrV nonoM kalendas^ iulii. Hoc etiam universis presentibus scire damus, quod antiquas metas et priores terminos de voluntate utrarumque parcium destrui fecimus et novas metas ac terminos et acervos*" novos fecimus elevari, anno et mense 25 suprascripto. 385. Soror Herburgis, procuratrix [priorissa] monasterii Cellae b. Mariae Virginis Brunae, de consensu totius capituli Gunthero, civi Brunensi, molendinum situm iuxta fluvium Svratka sub certis condicionibus possidendum confert. 30 Brunae 1263 iun. 29. Autographum (uno loco adulteratum)1 in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům monasterii Cellae b. Mariae V. Brunae, sign. Jesuité Brno 65 A) asservatur (A). 384. a) Hie et inferius ,ť pro ,c' legitur in C. — b) Hie et inferius ,ae' pro ,ef legitur in C. — c) ,Welehradensis' C. — c') ,controversa' B. — d) ,agittabatur' B. — e) ,Chwalkowicz' C. — f) ,Tyn' 35 B. — 9) ,nunccupatas' B. — A) ,Bozcowitz' C. — *) Hie et inferius ,j' pro ,ť legitur C. — *) ,Busco-■witz' C. — 0 ,Strzelek' C. — m) ,Zivota' C. — ») ,Bohdalecz' B. — °) ,Sutko' C. — p) ,Alexander' C. — «) ,imposterum' C. —r) ,munime' C. — *) Deest B, C. — *) ,MCGLXIIľ C. — «) ,nomY B, C. — «) ,kalendis' C. — w) ,aceruuos' B. 1263 IUN. 29. - IUL. 2. NUM. 385, 386. 571 Ed: CDM III, pag. 353 num. 357 (ex A). Reg: Reg II, pag. 163 num. 425. — Šebánek, Archivy, pag. 33 num. 194 (ex A). Lit: KK, pag. 317. Scriba; ignotus, circuli diplomatici editoris chartae proprius. 5 Dictator: ignotus, fortasse idem atque scriba. Vide: II. 3, Bruna, Cella b. Mariae V. (H), 5, De chartae apud civitates usu (Y). In nomine sancte et individue trinitatis amen. Nos soror Herburgis, procuratrix cenobii sancte Marie in Brunna, Gunthero, civi ibidem commoranti," ad || rei memoriam sempiternam. Quia fragilis est hominum memoria multorumque malicia prona 10 ad litigandum, ne ergo consensus voluntarius pos||sit inmutari, que aguntur in tempore, perennari debent testimonio scripture nec non appensionibus sigillorum. Noverit igitur etas tam presencium || quam posteritas successura, quod nos soror Herburgis, procuratrix cenobii sancte Marie in Brunna, de bona voluntate nostri tocius capituli et consensu Gunthero, civi Brunnensi, molendinum situm iuxta fiuvium dictum is Suarcza contulimus pleno iure una cum liberis, si quos habuerit, possidendum, aut si cuiquam consanguineorum suorum nobis convenienti post mortem suam predictum molendinum assignaverit, consentimus, sub censu tamen unius marce argenti, sicut sibi contulimus nunc a festo beati Michahelis archangeli,2 quoad annum nobis annis singulis persolvendo, etiam inĎ omnibus, de quibus molere prefatum cenobium nostrum 2o eguerit, fideliter promovere; insuper XVIII pullos etc metretam simile fracte nostre domui annis singulis ministrare. Ut hec autem rata permaneant et inconcussa, sibi litteras nostras conferimus sigilli nostri munimine roboratas. Acta sunt hec anno Domini M°CC0LX0III°, datum in Brunna in die beatorum apostolorum Petri et Pauli. Hec sunt nomina testium: Erklo,(i Persilo, Rudilo in Fine, Woluilo de Antiquo 25 foro, Sweller, Cunradus Suewus, Pertoldus, Quncie de Pracin.e Sigillum: conventus monasterii Cellae b. Mariae V. Brunae in filis sericis rubri colons in medio fractum appendet. Vide Sigilla num. 3,1. 386. Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, 30 monasterio in Plasy eandem atque pater eius [Venceslaus I.], rex Bohemiae, immunita- 385. a) .omoranti' A. — b) Scriba primum ,m' scripsit et sine rasura correxit A. —-c) Manus posterior (fortasse saec. XVI.) ,et' in ,V sine rasura mutavit correction vocis sequentis omissa A. — <*) Nomen ,Erklof scriba primum iam ante vocem ,testium' posuit, sed errore inter scribendum cognito expunxit A. — «) ,Qunci depracin' A. V. d. Bretholz, Geschichte der Stadt Brünn I, pag. 71, ,Quner 35 de Pracin' vix rede legit, nam in fine primae vocis non litterae ,-er', sed ,ci' cum puncto apposito exaratae sunt. >) Vide n. c. —2) Sept. 29. 572 NUM. 380. 1263 IUL. 2. tem ab iudiciis saecularibus indulget necnon homines monasterii a pecunia pro vulnera-tione solvenda absolvit. In Plasy 1263 tul. 2. Auíographum in membrána scriptum in SÚA Pragae (archivům monasterii in Plasy, sign. L IV ŘC Plasy num. 44 b) asservatur (A). — Apographum praebet F. B. Scheppl, Lapis 5 sepulchralis fundatoris ct bene f actor um... monasterii de Plassio (1744), cuius cod. mnscr. chart, in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. F 160) asservatur, pag. 172—173, mendose ad a. 1258 (B). Reg: Scheinpflug, Materialien zu einer Gesch. v. Plafí, pag. 181 num. 59 b (ad a. 1258). — Reg II, pag. 164 num. 426 (in nota mendose Hormayr afjeriur). — Dobenecker, Regesta III, 10 pag. 485 num. 3091. Lit: Šebánek-Dušková, Listina v č. státě doby Václava I., pag. 39. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 394 n. 469. Scriba: P II 53 = destinatarii proprius, idem atque in num. 387. Exempla script, num. 1 a, 34. Dictator: verba chartae Přemysli Otakaři II. in Plasy 1257 oct. 24 datae (num. 127) repetit; is quae typis minoribus exprimuniur. Lineae horizonlales caecae foraminibus, quae in sinistra parte chartae apparent, non respondent. Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Plasy (C). g In nomine sancte trinitatis amen. g Premizl, dei gratia rex Boemie, dux Austrie et Stirie et marchio Morauie, universis presentem paginam || inspecturis in perpetuum. 20 Regi regum nos credimus conplacere, si eos, qui eius se specialiter obsequiis devoverunt, ab improborum et malignorum adinventionibus et ma||chinationibus defendamus. Cum igitur pie recordationis patris nostri, quondam regis Boemorum,1 vestigiis inherere salubriter debeamus, notum esse vo||lumus tam presentibus quam futuris, quod sicut dictus pater noster homines improbos et malignos ad solam maliciam et mendacia sapientes suis moliminibus et 25 iudiciis minus rectis ecclesiam Placensem et suos fratres nec non et eorum homines ad iudicia extraordinaria pertrahentes et eos rebus suis per iniusta iudicia defraudantes cohercuit, sicut eorum exegerunt merita criminosa, ita et nos, ne tale aliquid a nostris iudicibus et beneficiariis in posterům presumatur, unde possit eorumdem fratrum pax et tranquillitas perturbari, ut nec in Pilzen, nec in Misa, nec in Racovnik, nec in alio ullo loco coram quoquam in seculari iudicio nisi 30 coram abbate loci seu coram nostra serenitate aut coram eo, cui nostras vices super hoc conmiseri-mus speciales, valeant conveniri; et ne dicte ecclesie Placensis homines, sive involuntarie a se ipsis, sive per violentiam ab aliis vulneratos, se iudicibus et beneficiariis predictis presentent, reddimus absolutos et pecuniam ipsis consuetudinarie iudicibus pro huiusmodi vulneratione sol-vendam auctoritate presentium in perpetuum magnifice indulgemus. Ut igitur hec tam pia 35 [njostra" concessio omnibus manifesta et nemini sit occulta, cartam hanc inde conscriptam sigilli nostri munimine roboratam ac testium annotatione munitam per singulos annos saltern sepedictis iudicibus nostris et beneficiariis, qui pro tempore fuerint, volumus et iubemus exponi, ne concessa prefatis fratribus gracia et libertas per ignorantiam seu negligentiam obsolescat. Testes sunt: Hermannus comes de Orlemunde, Andreas maior camerarius, Zchescho de Praga 40 i[u]d[ex] provincialis, Henricus Alius Zmilonis de Luchtenberc, Burchardus de Clin- 1263 IUL. 2. NUM. 386, 387. 573 genberg, Diwisch dapifer, Herkenbertus de Starkenberg, Gwalo, Fridericus de Pettowe, Theodericus Spatman, Zdizlaus de Praga, Bousscho de Morauia filius Cerronis, Nesa-myzl burchravius Olomucensis, Theodericus de Creschewiz, Henricus de Radimawiz, Ywanus, Bouzlaus frater Rathmiri, Chy[no de Horeuujiz suppani et alii quam plures 5 milites et servientes. Acta*sunt hec anno ab incarnatione Domini M°[CG°LX III0] i[n]dictione sexta, d[a]tum in Plaz per manům magistři Arnoldi, tunc prothonotarii nostri,ft sext[o] nonas iulii.6 Sigillum: Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiae, etc., ducis Auslriae etc., in filis sericis rubri colons illaesum appendet; in margine exteriore inscriptio apparet. Cf. Sigilla num. 1 a, 1 I, 10 2 II, 3 I. 387. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Siiriae marchioque Moraviae, monasterio in Plasy immunitatem ab iudiciis saeculuribus indulget. In Plasy 1263 iul. 2. 15 Autographum in membrána scriptum in SUA Prague (archivům monasterii in Plasy, sign. L IV ŘC Plasy num. 44 a) asservatur (A 1). — Aliud autographum, quod in eodem archivo asservabatur, nunc latet (A 2)1. — Apographum insertům est confirmation Karoli IV., Ro-manorum imperatoris, in Karlštejn 1357 mart. 27 datae (Reg VI, pag. 310 num. 551), cuius confirmations duo autographa ibidem (sign. L IV RC Plasy num. 83) asservantur (B1, B 2). Ed: Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 461 num. 19 (ex A 1). Reg: Hormayr, Archiv 1827, pag. 8. — Idem, Taschenbuch 1841, pag. 493. — Böhmer, Add. sec, pag. 439 num. 152. — Scheinpflug, Materialien zu einer Gesch. v. Plaß, pag. 184 num. 65 b. Lil: Šebánck, Urkundenwesen, pag. 394 n. 469. In lergo chartae manu sace XIII. scriptum est: „Item quod nusquam debemus stare iudicio nisi coram rege" (A). Scriba: P II 53 — deslinalarii proprius, idem alque in num. 386. Cf. Exempla script, num. 2 a, 34. Dictator: verba chartae Venceslai I., regis Bohemiae, in Dobříš 1252 febr. 1 datae (CDB IV, pag. 402 num. 233 A 2) repetit; quae lypis minoribus exprimuntur. Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Plasy (D). ä In nomine sancte trinitatis et individue unitatis amen. 8 Premizl, dei gratia rex Boemie, dux Austrie et || Stirie et marchio Morauie, universis presentem paginam inspecturis in perpetuum. Regi regum nos credimus conplacere, si || eos, qui eius se specialiter obsequiis 386. a) Quae hie et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa perierunt A. — *-*) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. Venceslai I. 574 NUM. 387. 1263 IUL. 2. devoverunt, ab improborum et malignorum adinventionibus et machinationibus defensamus. Quam ob rem, cum |] Placensem ecclesiam a nostris fundatam progenitoribus, dotatam pariter et ditatam homines improbi et maligní nonnumquam, tamquam non habeat defensorem, ad solam maliciam sapientes suis moliminibus et iudiciis minus rectis in nostre preiudi-cium maiestatis, quatenus prevalent, molestare presumant tarn ipsos fratres quam eorum homines 5 ad iudicia extraordinaria pertrahentes et eos rebus suis per iniusta iudicia defraudantes, nos eorumdem paci et quieti prospicere cupientes eisdem, ut nec in Pilzen, nec in Misa, nec in Racov-nik, nec in alio ullo loco coram quopiam in seculari iudicio nisi coram abbate loci seu coram nostra serenitate aut coram eo, cui nostras vices super hoc commiserimus speciales, valeant conveniri, autoritate presentium munifice indulgemus. Nulli igitur hominum nostri regni liceat hanc nostre 10 tarn pie indulgentie paginam infringere aliquatenus aut ei ausu temerario contraire. Quod si quis presumpserit, indignationem nostram se noverit incurrisse soluturus nichilominus triginta marcas auri pro pena, quarum viginti camere nostre cedent, decern vero monasterio, cui iniuriatus est, persolventur. Adicimus etiam sub obtentu nostre gratie, ne quis suppanorum sive hominum aliorum sine nutu ipsius abbatis et licentia speciali in eiusdem curiis monasterii presumat ali- 15 quatenus hospitari. Ad cuius rei evidentiam presentem paginam testium annotatione et sigilli nostri decrevimus munimine roborandam. Testes sunt; Hermannus comes de Orlemunde, Andreas maior camerarius, Zchescho de Praga iudex provincialis, Henricus filius Zmilonis de Lüchtenborg, Burchardus de Clingenberg, Dywisch dapifer, Herkenbertus burchravius de Starkenberg, Gwalo, Fridericus de Pettowe, Theodericus Spatman, 20 Zdizlaus de Praga, Bousscho de Morauia filius Cerronis, Nesamyzl burchravius Olomucensis, Theodericus de Creschewiz, Henricus de Radimawiz, Ywanus, Bouzlaus frater Rathmiri, Chyno de Horeuuiz suppani et alii quam plures, milites et servien-tes. Acta sunt hec anno ab incarnatione Domini M°CC°LXIII0, indictione sexta, datum in Plaz per manům magistři Arnoldi, tunc prothonotarii nostri, sexto" nonas 25 iulii." Sigillum: Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiue, etc., ducis Austriae etc., in fllis sericis viridis el rosacei coloris illaesum appendet; in margine exieriore inscriptio apparel Vide (cf.) Sigilla num. 1 a, 1 I (cf.), 2 II (vide), 3 I (cf.). 387. «-») Verbis competenter distends scriptum est A. 30 l) Alterum exemplar huius charlae exstitisse duae res ostendunl: 1) In archive- Musei Naliona-lis Prague (sign. F 159) exstat inventarium chartarum monasterii Plasensis saec. XVIII., ubi ad a. 1263 iul. 2 (sign. B II a 4) haec nota legitur: ,NB. Hujus privilegii habentur tria originalia, hoc videlicet, alterum sub ZK lit. a et tertium sub ZK lit. b; quod ultimum valde laesum habet per-gamenam.' Ex his tribus exemplaribus primum id est, quod sub num. 386 ponimus, secundum el 35 tertium sunt duo exemplaria huius chartae. Hanc opinionem probant etiam duo exemplaria confirma-tionis Karoli IV. imperatoris (vide superius); 2) In suo volumine Reg II ad num. 426 testatur v. d. G. Friedrich se etiam a. 1909 unam chartám eiusdem temporis notae in privala possessione vidisse; quam eadem manu atque utramque chartám in archivo Plasensi asservatam scriptam esse. 1263 AUG. 17. NUM. 388. 575 388. Bruno, episcopus Olomucensis, terram Stiriae gubernans, nomine [Pfemysli Otakari I I.J, regis Bohemiae, ducis Austriae et Stiriae marchionisque Moraviae, monasterio in Admont ad recompensationem bonorum, quae ad usus oppidanorum in Bruck [an der MurJ deputata sunt, alia bona expresse nominata assignat; quam recompensationem in iudicio generali, cui in Graz praesedit, publicari fecit. Apud Graz 1263 aug. 17. Aulographum in membruna scriptum in archiuo monasterii Admontensis (sub dato suo) asservatur (A). — Translationem in linguam Germanicam saec. XVI. ibidem asservatam inspicere non potuimus. Ed: Wichner, Admont 2, pag. 343 num. 197 (ex A). — Pferschy, Urkundenbuch, pag. 71 num. 113 (ex A). Reg: Krones, MHVSt 22, pag. 123 num. 50. — Reg II, pag. 1171 num. 2677, IV, pag. 722 num. 1807 (ad aug. 14). — Krones, Forschungen 1, pag. 538 num. 81, 1. Scriba: B 1 — Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script, num. 2 b, 4. Dictator: Conradus, notarius episcopi. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (LL), Conradus notarius (T). Autographi rationem habere non potuimus, imagine phototypica a v. d. G. Pferschy, procuratore archivi in Graz, nobis benigne transmissa usi sumus. Nos Bruno, dei gratia episcopus Olomucensis, presentium annotatione notum fore volumus tarn posteris quam mo[|dernis, quod, cum Serenissimus dominus noster rex Boemorum illustris, dux Austrie et Stirie marchioque Morauie1 novellam || planta-tionem oppidi de Brücke in terra sua Stirie fieri vellet et preciperet, necessarium fuit, quemadmodum in||venimus, ut ad fundum loci et agriculturam oppidanorum ipsius oppidi bona quedam inmobilia deputarentur, que fuerant monasterii Admontensis; tandemque nobis ad petitionem ipsius domini nostri regis gubernantibus ipsam terram Stirie in temporalibus ..2 abbas et conventus prefati monasterii recompensationem bonorum suorum, que ad usus oppidanorum illorum deputata sunt, humiliter petie-runt. Nos igitur ex parte prefati domini nostri regis et pro salute sua habito consilio nobilium et maiorum Stirie diligenter eciam extimari facientes bonorum ipsorum fructus et proventus, qui ex ipsis annuatim percepti sunt et percipi potuerunt, dedimus et assignavimus in eorumdem recompensationem predictis.. abbati et conventui ac ipsorum nomine monasterio prefato decern marcarum denariorum redditus in villa de Stadelhouen cum libertate plena et in valle Anasi duas villas, videlicet Oblarn et Strasteten, cum agris, pratis, silvis, cultis et incultis, quesitis et inquirendis, cum libertatibus, iuribus et serviciis omnibus, sicut hactenus eedem ville consueverunt terre Stirie principibus deservire, ut inantea eisdem.. abbati et conventui ac ipsorum monasterio debeant perpetuo pertinere. Termini villarum et bonorum de Oblarn et Strasteten extenduntur ab Edeling usque ad alpem Koniken et ipsa alpis includitur, 576 NUM. 388, 389. 1263 AUG. 17. - 23. item a Koniken terminatur in vallem Radmertal, abinde usque ad alpem Sterz ipsa alpe etiam inclusa. Volentes ad plenum eciam sepedictis.. abbati, conventui et monasterio Admontensi in hac parte cavere, ne processu temporis super bonis eisdem impetitionem ab aliquo patiantur, recompensationem eandem in placito sive iudicio generali, cui personaliter in Gretz intrantibus kalendis septembris3 presedimus, fecimus s generaliter omnibus publicari; nec fuit quisquam, qui super bonis ipsis ullam moveret questionem aut contradiceret huic facto. Quod autem recompensatio predicta stabilis semper et inconvulsa permaneat roburque obtineat perpetue firmitatis, presentem paginam ad rei memoriam sempiternam inde confectam sigilli nostri pendentis iussimus munimine roborari. Actum et datum apud Gretz in Stiria anno Domini M° 10 CC°LX°III, XVI0 kalendas septembris presentibus hiis testibus:..4 abbate de Sancto Paulo, ..5 abbate de Sancto Lamberto,..6 preposito Seccouiensi,..7 preposito Vorawiensi, . .8 abbate de Ruyna, Henrico et Bernhardo comitibus de Phannenberch, Wluingo de Stubenberch, Vlrico de Leichtensteyn, Lutoldo de Stadekke,a Dythmaro de Offenberch, Wluingo de Leybenz, Herrando de Wildonia, Wluingo, Ottone, Got- 15 scalco fratribus de Erenuels, Wigando de Messenberch, Wluingo et Ortolpho fratribus de Trewensteyn, Ortolpho de Stretwich, Conrado de Surowe, Hermanno et Ottone de Krotendorf, Ghebolfo de Kynnenberch& et aliis quampluribus.6 Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis, in filis sericis rubri colons valde laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12. 20 389. Urbanus IV. papa /StephanoJ, abbati monaslerii s. Mariae Vratislauiensi, mandat, ut Johannem de Vratislauia, capellanum Casimiri, ducis Lancitiae et Cujaviae, et canonicum Poznaniensem, in canonicum Pragensis ecclesiae recipi faciat. Apud Urbem Veterem [1263] aug. 23. 25 Apogruphum exsUtt in Urbuni IV. rcgislris in archivo secrelo Valicano asservatis (Reg. Val. 26), fol. 124 ep. 231 (R). Ed: Theiner, Vet. monum. Pol., pag. 76 num. 147 (ex R). Reg: Palacky, Reise, pag. 39 num. 289 (ex R).~ Reg II, pag. 165 num. 429. — CDS VII. 2, pag. 122 num. 1166. — Potthast II, pag. 1510 num. 18627. — Perlbach, Preußische Re- 30 388. a) ,Stadekk' A. — ft-6) Verbis compelenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. *) Přemysl Otakarus II. — 2) Ulricus. — 3) I. e. sept. 1; hoc loco seu sept. 1 anni 1262 intelli-gitur, seu mendose pro ,kalendis augusti' (1263) kalendae septembris addueuntur. Cf. etiam Pferschy, Urkundenbuch pag. 72 num. 114 et suo tempore in regestorum Serie huius tomi. — *) Gerhardo. — B) 35 Godeschalco. — 6) Ortolpho. — 7) Gebwino. —8) Fortasse Amclrico. 1263 AUG. 23. - 27. NUM. 389, 390. 577 gesten, pag. 196 num. 715. — Philippi, Preußisches UB I. 2, pag. 160 num. 208. — Guiraud, Les registres II, pag. 178 num. 369 (ex R). Lit: Krofta, Kurie, pag. 185 (formularius prouisionis papalis). ..,x abbati sancte Marie Wratislauiensi, ordinis sancti Augustini. Sincere r> devotionis affectum, quem dilectus filius, nobilis vir Kasmirus, dux Lancitie et Cuiauie, olim circa nos tunc fungentes legationis officio in Pruscie partibus,2 ac etiam postquam divina dementia disponente pervenimus ad culmen apostolice dignitatis,3 gerere studuit, mente benivola meditantes, dignum esse providimus, ut ipsum gratiosi favoris munere foveamus. Hinc est, quod nos personam dicti ducis in dilecto filio Iohanne de io Wratislauia, capellano ipsius, canonico Poznaniensi, de honestis moribus et conversa-tione laudabili ac etiam litterarum scientia commendato,® specialiter honoráre volentes, discretioni tue mandamus, quatenus eundem Iohannem, dummodo sit ydoneus, vel procuratorem suum eius nomine, in cathedrali ecclesia Pragensi facias per te vel per alium auctoritate nostra in canonicum recipi et in fratrem, sibi de prebenda, si H qua ibidem vacat ad presens, vel quam primům ad id se facultas obtulerit, provisurus. Non obstante statuto de certo canonicorum numero ipsius ecclesie, iuramento vel con-firmatione apostolica seu quacunque firmitate vallato, aut si scripta sedis apostolice sunt ibi directa pro aliis, quibus auctoritate presentium nolumus preiudicium generari, seu quod idem Iohannes alias beneficiatus existit, vel si venerabili fratri nostro..4 20 episcopo et dilectis filiis capitulo Pragensi communiter seu divisim a sede sit predicta indultum, quod ad receptionem et provisionem alicuius minime teneantur, quodque ad id compelli6 vel suspendi aut interdici seu excommunicari non possint et quod alius nequeat de prebendis et beneficiis ad illorum collationem spectantibus providere per ipsius sedis Iitteras, non facientes plenam et expressam de indulto huiusmodic 25 mentionem, sive aliqua indulgentia sedis eiusdem, per quam effectus huiusmodic gratie impediri valeat vel differri et de qua cuiusque toto tenore in litteris nostris fieri debeat mentio specialis, vel si aliqui motu proprio dictorum episcopi et capituli sint in ecclesia ipsa recepti,5 quibus predictum Iohannem in assecutione prebende volumus anteferri. Contradictores auctoritate nostra etc.6 Datum apud Vrbem 30 TJeterem X kalendas septembris, anno secundo. 390. Simon [Paltinarius], tiiuli s. Martini presbyter cardinalis, sententiam in causa ab Urbano IV. papa sibi commissa super decimis in Královo Pole inter fratres hospitalis 389. <*) ,oraendato' Ü. — ») ,opelli' R. — c) ,hia' R. 35 !) Stephano. — *) Inter a. 1247 —1249.— 3) Electio Viterbii 1261 aug. 29 facta est. — *) Johanni. —5) Cf. Iitteras Alexandři IV. papae Viterbii 1258 apr. 5 datas (num. 151) et etiam Deer. Greg. IX. 3. 5. 22 (Friedberg II, col. 473—474). — «) Videlicet ,appellatione postposita compe-scendo'. 578 NUM. 390. 1263 AUG. 27. s. Johannis Hierosolymitani /in Antiqua Bruna] et [Otlonem], rectorem ecclesiae s. Jacobi Brunae, instrumenta per publicum notarium Nicolaum de Rocca conscripto pro-nuntiat. Apud Urbem Veterem, in hospitio [suprajdicti Simonis cardinalis 1263 aug. 27. s Aulographum in membrána scriptum in SUA Prague (archivům magni prioratus Melitensium, sign. Jo XXXVIII, Brno 12) asservatur (A). — Apographum insertům est litteris Urbani IV. papae apud Urbem Veterem 1263 dec. 15 datis (num. 396) in eodem archivo asservatis (B). — Aliud apographum iisdem litteris insertům exstat in Urbani IV. registris in archivo sccrcto Valicano asservatis (Reg. Vat. 29), fol. 5 ep. 6 (C = R). 10 Ed: CDM III, pag. 354 num. 358 (ex A). — Deluville, Carlulaire III, pag. 72 num. 3069 (ex A). — Guiraud, Les registres II, pag. 456 in num. 958 (ex R). Reg: Reg II, pag. 165 num. 430. Lit: KK, pag. 317. — Hageneder, Die geistliche Gerichtsbarkeit, pag. 159 n. 133 (processus canonici exempla). 15 In autographi tergo in duabus lineis notae „R. Ja. Mutin. Ja. Ant" apparent, quae in cancella-ria apostolica videntur esse scriptae. Manu registratoris fratrum ordinis s. Johannis Hierosolymitani saec. XIII. scriptum est: „Supra Kungezueilt circa Brunnam" (B). Vide: II. 3, Ordo hasp. s. Johannis Hicrosol. (O), Aliac ecclesiae (I), In nomine Domini amen. Orta dudum inter..1 priorem et fratres hospitalis 20 Ierosolimitani in Morauia et Polonia ex parte una et..,2 rectorem ecclesie sancti Iacobi in Brunna, 01o||mucensis diocesis, ex altera coram..,3 abbate Montis Syon, Premonstracensis* ordinis, Pragensis diocesis,..,4 scolastico Wissegradensi, et ..,5 archidiacono Gradicensi,0 iudicibus a sede apostolica deputatis,6 super[| quibusdam decimis et iuribus parrochialibus loci de Cunigesuelt, predicte Olomucensis diocesis, 25 materia questionis, dicti iudices rectorem ipsum eius contumaciis exigentibus in duo-decim marchis Brunnensis || ponderis et puri argenti dictis priori et fratribus senten-tialiter condempnarunt et causam ad sedem apostolicam, prout ex beneficio litterarum sedis eiusdem poterant, tempore debito remiserunt. Quam causam sanctissimus pater et dominus, dominus Vrbanus, dei gratia papa quartus, nobis Symoni, miseratione divi- so na tituli sancti Martini presbytero cardinali, audiendam commisit et fine debito termi-nandam. Nosc itaquec dictum rectorem primo, secundo et tertio peremptorie in audien-tia publica citari fecimus, ut est moris, ut coram nobis per se vel per procuratorem ydoneum compareret in causa predicta, prout ordo iuris exigeret processurus. Verum cum nec idem rector neque aliquis alius pro eodem coram nobis in prefixo sibi termino 35 compareret legitime, set potius contumaciter comparere contempneret post predictum terminům diucius expectatus, tandem pro parte prioris et fratrum ipsorum libellus coram nobis in iudicio oblatus extitit in hunc modum. Coram vobis, venerando patre domino Symone, dei gratia tituli sancti Martini presbytero cardinali, partibus 1263 AUG. 27. NUM. 390. 579 infrascriptis a domino papa auditore concesso, proponit frater Conradus, procurator..1 prions et fratrum hospitalis lerosolimitaniin Polonia et Morauia, contra..,2 rectorem ecclesie sancti Iacobi in Brunna, Olomucensis diocesis, quod, cum decime et iura parrochialia loci de Cunigesuelt pertineant ad hospitale predictum et dicti prior et fratres in possessione vel quasi decimarum et iurium huiusmodi existerent, dicLus rector decimas et iura huiusmodi occupavit et ea detinet vel quasi occupata ac iuribus predictis parrochialibus utitur occupatis in eorumdem hospitalis prions et fratrum preiudicium et gravamen. Et tandem orta materia questionis inter partes predictas super decimis et iuribus huiusmodi et coram..,3 abbate Montis Syon, et eius collegis, iudicibus a sede apostolica deputatis, diucius agitata, dicti iudices rectorem predictum propter eius contumacias in duodecim marchis Brunnensis ponderis et puri argenti expensarum nomine condempnarunt et causám ad sedem apostolicam, prout poterant, ex beneficio litterarum tempore debito remiserunt. Quare petit idem procurator possessionem decimarum et iurium parrochialium predictorum sibi et dictis priori et fratri-bus nomine hospitalis predicti restitui et dictum rectorem nomine dicte ecclesie sancti Iacobi, cuius rector existit, ad restitutionem huiusmodi cum fructibus perceptis, et qui percipi potuerunt per sex annos, per quos iam decimas ipsas et iura huiusmodi tenuit occupata, quos singulis annis extimat viginti marchas eiusdem ponderis et argenti, per vos sententialiter condempnari ac etiam rectorem predictum prefate ecclesie nomine ad solutionem predictarum duodecim marcharum compelli. Petit etiam expensas in lite factas et protestatur de faciendis, quas in processu iudicii declarabit; salvo iure et cetera. Cumque pars dictorum prions et fratrum in suprascripto super hoc porrecto libello instanter a nobis peteret possessionem decimarum et iurium huiusmodi dictis priori et fratribus nomine ipsius hospitalis sibi restitui ac dictum rectorem ad restitutionem huiusmodi cum fructibus perceptis ex eis, et qui percipi potuerunt per sex annos, per quos decimas et iura predicta tenuit occupata, quos singulis annis extimavit viginti marchas eiusdem ponderis et argenti, per nos sententialiter condempnari ac etiam ad solutionem predictarum duodecim marcharum compelli, nos visis et attentis diligenter processibus habitis coram iudicibus memoratis, equitati congruum extimantes, ut dictum rectorem iuris ferula, que in presidium cedit passis iniuriam, contra eum pro dictis priore ac fratribus implorata corripiat et in sue contumacie obstinatione castiget dictisque priori et fratribus occasione rectoris ipsius iam longo litigio fatigatis iustitie debitum erogetur, habito super hiis diligenti consilio peritorum et nobiscum plena deliberatione prehabita eosdem priorem et fratres in possessionem vel quasi decimarum ipsarum et iurium parrochialium predictorum coram nobis pro eis ex dicto libello in iudicio petitorum nomine hospitalis predicti causa rei servande decernimus iustitia exigente fore mittendos ac ipsos decimarum et iurium eorumdem possessores vel quasi constituimus propter huiusmodi manifestam contumaciam et evidentem rectoris eiusdem causa rei servande. Dicimus etiam et interloquendo pronuntiamus dictos priorem et fratres nomine hospitalis eiusdem esse mittendos causa rei servande in possessionem bonorum mobilium ad 580 NUM. 390, 391. 1263 AUG. 27. - ANTE SEPT. 12. dictum rectorem ratione persone spectantium, vel immobilium, si non extant mobilia, ad valorem duodecim marcharum Brunnensis ponderis et puri argenti, in quibus idem rector memoratis priori et fratribus per., abbatem et eius coniudices supra-dictos extitit pro suis contumaciis condempnatus, prout nobis iam constitit legitimis documentis, nec non et pro fructibus perceptis per dictum rectorem a predictis sex 5 preteritis annis de decimis et iuribus parrochialibus supradictis ab eo dicto tempore occupatis temere ac detentis causa rei servande in possessionem bonorum mobilium ad dictum rectorem ratione persone spectantium, vel immobilium, si non extant mobilia, ad valorem annuum decern marcharum predictorum ponderis et argenti, pro quolibet ipsorum sex annorum iuramento a prucuratore dictorum prions et fratrum 10 coram nobis propterea prestito et per nos deliberatione ac taxatione prehabitis pro modo debiti declarati. In quorum omnium testimonium et perpetuam firmitatem nec non et dictorum prions et fratrum nomine ipsius hospitalis cautelam presens publicum instrumentum per manus Nicolai de Rocca, publici notarii, exinde fieri fecimus et nostri sigilli robore communiri. Actum apud Vrbem Ueterem in hospitio dicti 15 domini Symonis cardinalis, auditoris dicte cause, anno dominice incarnationis mille-simo ducentesimo sexagesimo tertio, mense augusti,a die vicesima septima, indictione sexta, pontificatus domini Vrbani, pape quarti, anno secundo coram me, dicto Ni-colao de Rocca notario, presentibus magistris: Radulfo domini pape capellano, priore pontis Lauanensis, Riccardo de Fagania et Petro Yterii clerico Pictauensis diocesis, 20 testibus ad hec specialiter convocatis. (SN) Ego Nicolaus de Rocca, publicus sacrosancte Romane ecclesie auctoritate notarius, prolationi seu pronuntiationi huiusmodi interlocutorie ac omnibus aliis supradictis interfui et ea de mandato ipsius domini Symonis cardinalis, auditoris dicte cause, scripsi et publicavi et publicata una cum sigillo ipsius presentibus appenso 25 consueto meo signo signavi. Sigillum: Simonis [PultinuriiJ', tiluli s. Martini presbyteři cardinalis, c longo rotundum, e maltha minii coloris confectum, in fllis sericis flavi el rubri coloris in vinculum contextis, valde laesum appendet. In medio sigilli figura episcopi stantis apparel; circumscripta haec est: ///moniS: TT : SC//// Tim : PBRI : GAR////. 30 391. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, monaslerium in Zlatá Koruna fundat et dotal. —1263 [ante sept. 12J.1 390. °) Ita A. — b) Scriba post ,a' seu ,b' seu ,Y seu ,h' scribere coepit et sine rasura in ,d' 35 correxit A. — cc) ,-os ita' in loco raso scriptum est A. l) II. — 2) Fortasse Ottonem. — 3) Johanne. — 4) Friderico. — 5) Petro de Ponte Curvo. —•) Cf. litteras Urbani IV. papae Viterbii [1261J dec. 2 data* (num. 300). 1263 ANTE SEPT. 12. NUM. 391. 581 Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům monasterii in Zlatá Koruna, sign. L IV ŘC Zlatá Koruna num. 1, I\d) asservatur (A). — Apographum insertům est confirmation Venceslai II., regis Bohemiae, datae Pragae 1284 ian. 10 (Reg II, pag. 564 num. 1307), cuius confirmationis autographum ibidem (sign. num. 5) asservatur (B). — Aliud 5 apographum insertům est confirmationi Karoli IV., Romanorum regis, datae Pragae 1348 iul. 1 (Reg V, pag. 211 num. 413), cuius confirmationis autographum ibidem (sign. num. 13) asservatur (C). — In eadem confirmatione insertům est A denuo confirmationi Venceslai IV., Romanorum regis, datae in Křivoklát 1384 iun. 18 (Pangerl, Urkundenbuch von Goldenkron, pag. 173 num. 93), cuius confirmationis autographum ibidem (sign. num. 22) asservatur (D). io — Aliud apographum insertům est confirmationi Mariae Theresiae, Romanorum imperatricis, datae Viennae 1750 sept. 7, cuius confirmationis autographum ibidem (sign. num. 70) asservatur (E); fr—E in membrána scripta sunt. — Aliud apographum denique in vidimatione consulis et senatus regiae civitatis Budvicensis in České Budějovice 1622nov. 1 data apparel, cuius vidimationis autographum in SAR Třeboň (Český Krumlov, sign. 11 A^N" 1) asservatur (F). 15 Ed: Species jacti, s. pag. num. 2 (ex A, hie et in omnibus editionibus ad a. 1263 ponitur). — Jongelin, Not. abb. O. C, V, pag. 21 (e quadam copia). — Sommersberg, Silesiacarum rerum scriptores I, pag. 926 num. 8 (ex A jortasse).— Hormagr, Taschenbuch 1840, pag. 459 num. 18 (ex A). — Pangerl, Urkundenbuch v. Goldenkron, pag. 1 num. 1 (ex A, cum nonnullis annolationibus). — Wildmann, Zlatá Koruna, pag. 33 n. 1. 20 Reg: Hormagr, Archiv 1827, pag. 8. — Idem, Taschenbuch 1841, pag. 493. — Böhmer, Add. sec, pag. 439 num. 150. — Reg II, pag. 157 num. 409. Lit: Nonnulla opera, in quibus historia monasterii in Zlatá Koruna offertur, exstant; quae quidem eadem charta utuntur, sed rem tantum deliberant; qua de causa ea omittimus. — Šebá-nek, Urkundenwesen, pag. 344 n. 226. 25 Scriba: P II 54 = destinatarii proprius, jortasse unus e monasterii in Heiligenkreuz (in Austria) membris.2 Exempla script, num. 1 a, 35. Dictator: destinatarii proprius, jortasse scriba chartae. Vide; II. 1 a, P. O. II., 3, Zlatá Koruna (A). 1 In nomine sancte et individue trinitatis amen, g Otakarus, dei gratia rex Boemiea, 30 dux Austrie et Stirie6 et marchio Moravie, omnibus Christi fidelibus presentem pagi-nam inspecturis in perpetuum. Conditori ac rectori universorum || domino deo, cuius potentissima providencia nos, qui potestatibus presidemus, in sublimitate constitutos sublimi sue potencie fecit esse conformes, subici devotissime votaque magnifica vovere et reddere exigimur, merito et tenemur; || equidem, qui potentes 35 non abicit, cum et ipse sit potens, pia quoque vota potencium non contempnit. Quapropter nos, qui ipsius gratia progenitorum nostrorum dignitates, potestates ac copiarum omnium plenitudinem possidemus, inter alia || fidelitatis obsequia, quibus eius munificentie intendimus respondere, monasterium Cysterciensis ordinis ad ipsius gloriam in honoře beate et gloriose dei genitricis Marie construere decrevimus pro ani-40 me nostre ac progenitorum nostrorum remedio et salute; ipsum quoque monasterium ob reverenciam sancte spinee corone volumus ad Sanctam Coronam ab omnibus nominari, assignantes ordinationem ipsius cenobio Sancte Crucis. Presentibus eciam nobilibus et baronibus nostris eundem locum dotavimus predio nostro Bolotitz dicto danationec libera et sollempni, cuius predii termini in parte meridiana metis Tevtonie 582 NUM. 391. 1263 ANTE SEPT. 12. coniunguntur, prout fontes et rivi influunt cum aquis pluvialibus nostro regno, et in parte occidentali usque in Prachatitz ad predium Wischgradensis ecclesie extenduntur et per viam, qua de Patauia ad regnum nostrum venitur, usque ad rvumc Obschi dictum porriguntur, inde ad rivum Cesschin, inde per rivos Korenatetz et Klopotni ad rivum Cremesschni, ab hinc in parte aquilonis per rivum Wudika ad locum, ubi rivus Rapotscha monti affluit, qui Vrruhob appellatur, de vertice huius montis ad rupem dictam vulgariter Psilepin, inde per summitatem moncium Buleb et Huba ad montem Naklethi, abhinc descendunt per rivum Huzzni et circueunt ac includunt totum predium Crenow, Claden, Zahorn et Kayow dictum, prout ipsius predii mete antiquitus sunt distincte; abhinc in parte orientali extenduntur ad montem, qui Radisch nuncupatur, exinde pretereunt predium Hyrzonis3 et transeunt flumen Wlthaam ad terminos Teutonie supradictos. Quecumque igitur hiis terminis includun-tur in agris, silvis, pratis, pascuis, cultis et incultis, aquis aquarumque decursibus, piscinis, piscationibus, molendinis, fodinis, quesitis et inquirendis cum omni prorsus terrena utilitate et cum monte, qui dicitur castrum Dyrizlai, cunctisque rite dicendis et privilegio pro religiosorum libertate et pacis plenitudine inscribendis,4 excepta villa Zahor, quam cum agris et campis adiacentibus Wittigo5 nuper a Zezoma6 comparavit, ad quam nichil penitus de silva noscitur pertinere, ea quoque plena libertate et iuris-dictione, qua nos et progenitores nostri ipsum predium possedimus sine qualibet diminutione, contulimus monasterio memorato, volentes ipsum ab omni exactione et vexatione iudicum, monetariorum, theloneariorum seu qualibet violentorum in-festatione esse liberum et inmune. Unde statuimus, ut nullus iudicum, monetariorum seu quorumlibet villicorum et officialium nostrorum in prediis prefati monasterii iuris quippiam sibi audeat vendicare vel violencie aliquid attemptare. Set si fur vel quilibet sceleratus in bonis et prediis cenobii fuerit deprehensus, per iudicem proprium, prout ipsius exegerint scelera, puniatur. Et ut memoria nostri in posterum commen-dabilis habeatur, videlicet quod pro defensione terrarum Austrie et Stirie contra frequentes insultus paganorum et Vngarorum personam nostram cum hominibus nostris exposuimus et cum rebus omnibus terras nostras,7 duas vineas in Austria, que ad nos pro pecunia devenerunt, tradidimus nostro monasterio antedicto. Eidem etiam contulimus domum unam in suburbio Pragensis castri libere et quiete perpetuo possidendam. Preterea eandem libertatem et gratiam, quam habent claustra Cyster-ciensis ordinis in Austria constituta, in salibus, vino et omnibus victualibus suis per Danubium et per terram sine muta quiete et libere deducendis,8 dedimus nostro clau-stro. Ut igitur hee nostre donationes et concessiones sepedicte nostre domui perpetuo maneant inconvulse et stabiliter illibate, presentem super hiis paginam conscribi et sigillo nostro duplici fecimus diligentius communiri. Huius rei testes sunt: Iohannes episcopus Pragensis ecclesie, Brvno Olmvncensis episcopus, Iacobus prepositus Pragensis, Vitus decanus, Zmilo de Levchtinburch et filius eius Heynricus, Hoygerus de Swinz, Stezlaus de Sterenberch, Borso de Rysenburch, Iherossius burgravius Pragensis, Schescho provincialis iudex, Wernherus de Steynchirchen, Bawarus de Strakonitz, 1263 ANTE SEPT. 12. - SEPT. 12. NUM. 391, 392. 583 Vlricus de Noua Domo, Willhelmus burgravius de Phrymberch, Vlricus Lepus et* alii quam plures. Acta anno Domini millesimo ducentesimo LX°III°, indictione VIa, data per manům magistři Arnoldi prothonotarii.* Sigillum: in filis sericis rubri, flavi, viridis et glauci coloris appendebat; nunc autem avulsum 5 et deperditum est. 392. Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, fratribus domus hospitalis s. Johannis Hierosolymitani donationem heredilatis Grobniki in Opaviensi provincia confirmat iisdemque fratribus iudiciariam potestatem confert. io In Písek 1263 sept 12. Apographum simplex saec. XVIII., quod olim in SAR Opava asservabalur, nunc lalet (B). — Apographum exemplaris B saec, XIX. praebet Collectio Francisci Tiller ibidem asservata (C). — Apographa versionis Germanicae nonnulla exstant, e quibus apographum saec. XVII., quod exstat in mnscr. chart, sub titulo „Privilegien der Johanniter Ritter über die Kommende 15 Gröbnik", ibidem (archivům officii capitanei dueatus Opaviensis) asservato, fol. 3—4 sub * praebemus (T). Ed: CDM VII, pag. 765 num. 125 (ex C). Reg: Kopetzky, Regesten, pag. 122 num. 92. — Reg II, pag. 167 num. 432. — CDS VII. 2, pag. 124 num. 1169. — Delaville, Cartulaire, pag. 75 num. 3072. 20 Lit: Šebánek, Listina hrobnická, pag. 14 (deliberatio diplomatica). — Idem, Urkundenwesen, pag. 333, 335, 344. Dictator: magister Arnoldus prolonolarius, qui verba eharlue Venceslai I., regis Bohemiae, Prugae 1243 m. oei. dulae (CDU IV, pag. 104 num. 27) repeíil; quae lypis minoribus expri-muntur. 25 Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Arnoldus prolonolarius (YY), 3, Ordo hosp. s. Johannis Hierosol. (P). In nomine Domini amen. Nos Ottacbarus, dei gratia rex Bohemiae, Austriae et Styriae dux et marchio Moraviae, omnibus hanc paginam inspecturis in perpetuum. Gonsiderantibus nobis, quod universa, quae geruntur sub sole, momentanea sunt et 30 transitoria et processu temporis ab humana memoria evanescunt, quae succursu caruerunt litera- 391. a) ,Boem' A. — b) Titulům scriba (cur, incertum est) mutare conatus est A. — c) Ita A. — Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, seriptum est A. *) Charta notatione mensis et diei caret; ante sept. 12 hoc loco ponitur, quia in eius formula dati per manus magister Arnoldus protonotarius nominatur, cuius nomen ultime in charta eodem anno 35 sept. 12 data (vide num. 392) apparel. — a) Haec opinio ideo verisimilis est, quod monasterium in Zlatá Koruna a monasterio in Heiligenkreuz ordinatum est (vide in textu). Informationes a v. d. P. Watzl, procuratore archivi monasterii in Heiligenkreuz, ad nos benignissime missus sequentes, sta-luere possumus in eius archivo manus scribae P II 54 quidem similes, non autem pares occurrisse. — 3) Scilicet burggravii in Zvtkov. —«) Cf. num. 3, 316. —s) Scilicet de Krumlov. —«) Scilicet de Land- 40 šlejn. — 7) Cf. FRB II, pag. 315—318. — ») Cf. ex. gr. privilegium Přemysli Otakaři II. apud Viennam 1251 dec. 21 monasterio in Heiligenkreuz datum (CDB IV, pag. 560 num. 421). 584 NUM. 392. 1263 SEPT. 12. rum, placuit celsitudini nostrae, ut ea, quae temporaliter gerimus, ad firmitatem mterminabilem obtinendam scriptorum remediis aeternemus. Universis igitur tarn praesentibus quam posteris praesentium testimonio fieri volumus manifestum, quod nos de innata nobis benignitate super injuriis et violentiis, quae fratribus sanctae domus hospitalis sancti Joannis Baptistae Jero-solymitanae potestatum occasione aut aliorum maleflcum ante nostra et nostris temporibus 5 contigit irrogari, moti compassionis affectu, progenitorum nostrorum vestigiis inhaerendo donationem et conflrmationem, quam piae memoriae inclytus pater noster W.,1 rex illustris, patruusa quoque* ejus Henricus, marchio Moraviae, praedictis fratribus in provincia Oppa-viensi haereditatem, quae vulgariter Grobnik nuncupatur, una cum ceteris attinentiis libera-liter contulerunt, favorabiliter confirmamus. Nos igitur eidem donationi grato occurrentes as- to sensu, firmiter sub poena laesae majestatis statuimus, ut nullus episcopus vel praelatus aut quisquam de ecclesiasticis personis mundanisve, comitum, nobilium sive camerariorum nostrorum,* judicum,* beneficiariorum vel quorumlibet aliorum judiciariam potestatem habentium, quidquam juris ac potestatis in praedicta haereditate contra regiae majestatis decretum attentet usurpare vel vendicare; quoniam nos praefatis fratribus judiciariam plene contulimus potestatem 15 in saepefata haereditate tarn6 in furtis quam in homicidiis sive in omnibus causis ad regiam dignitatem spectantibus. Et non solum jam dicta concedimus, verum etiam villain forensem nec non competentem et fořtem sibi domum construendi," de nostra dementia cum nostrorum nobilium consensu concedendo aeternaliter confirmamus. Si autem aliquis praefatorum judicum vel quorumlibet judiciariam potestatem habentium aut haeredum et successorum nostrorum in 20 praedictorum fratrum domum et in eorum hominum praejudicium aliquod aut gravamen ordinet aut nostrae magnitudinis sancita immutet, saepedictis fratribus et eorum domui praesens instrumentum cum subscriptorum testimonio duximus conferendum sigillorum nostrorum munimine roboratum et perpetuo valiturum. Testes sunt: de Moravia: Benessius, Milota, Tobias fratres, Hartlibus et Jenzo fratres, Hartlibus camerarius Moraviae, Bohus marschalcus 25 et Hartmannus fratres, Ludzlaus* forestarius, Zehocho de Hewiezdlicz, Pardus minor, Onzik, Nezamisl pincerna, Beznata dapifer Moraviae, Chonoe frater Bozkonis, Pardus camerarius Olomucii, Zudomirus frater ejus; item Boemi: Dionisius dapifer noster, Onko pincerna, Thazlaus dapifer uxoris nostrae, Domezlaus pincerna, Henricus de Sytavia, Zenko frater Zmilonis, Henco filius Zmilonis marschallus Boemiae et alii quam- 30 plures. Actum in Beyzska anno Domini millesimo CCLXIII, factum ibidem per manus magistri Arnoldi, tunc nostri prothonotarii, pridie idus septembris. 392.* In namen gottes amen. Wir Ottakarus, von gottes gnaden khönig zue Beheimb, hertzog zue Österreich, Steyer, marggrafen zue Mehren, allen diese schlieft ansehenden ewigklich. 35 392. »-«) ,quoque patruus' C. — b) ,tum' C. — c) ,constituendi' C. — <*) ,Budzlaus' C. — e) ,Thonof C. *) Venceslaus. 1263 SEPT. 12. NUM. 392. 585 Als wir erkennen alle ding undter der sonnen vorgänglich und augenbligklich und das sie mit der zeit aus menschlichen gedachtnus ohne heilf der schritt vorschwenden, so geliebet uns die zeitlichen ding zue erhaldten unendtlicher festigkeit durch mittel der schrieft ewig zue machen. Derohalben tun wir kund hiemit allen jetziger und künftiger weldt, dass wir aus angeborner 5 gütigkeit uns erbarmet der gewaldt und unrechtens, so den brudern des hauses sanct Johannis Baptistae des heiligen hospitals Hierosolimitani bey und vor unserin gezeyten durch gewaldt-farung vorbösete leut geschehen und beybracht werden seind beweget, aus mitleydung und nach folgende unseren voreldteren und haben die gaben und bestattigungen, so hoch löbliches gedenc-ken unserer herr vater Wentzeslaus, konig zue Beheimb, und der erlauchte hochgeborne fürst io seiner liebe anherens brueder, herr Hainrich, etwan marggrafe zue Mahren, den vorgenanden brüdern im Troppischen lande an der erbschaft gemein Grobnigk genandt sambt anderer zue-gehörung mildiglich getan und genstlich bestetiget. Dasselbe wir annemblich gelieben und vorwilligen, bevehlen festiglich bey der peen des lasters" vorsierung der maiestat, dass kein bieschof, prelat oder jemandts geistlicher oder wetlicher personen, grafen, edlen oder unser camerer, 15 burggraven, richter oder dienstvorwandten, welche die wären, gerichtliche gewaldthabende, einich gerechtigkeit oder gewaldt in vorgenandter erbschaft zue entgegen königlicher maystät decret vorsuche zue gebrauchen oder vorzuenemen; da nun* wir haben vorgenandten brüdern in oft gemelter erbschaft volkombliche gerichtliche gewaldt gegeben, sowol in deuben als tödtschlä-gen oder allen anderen Sachen zue königlicher würde gehörenden. Und vorleyhen ihme nicht 20 alleine jetzo genandte ding, sondern bestätigen ihnen auch das margktdorf0 und ein bequähm starck haus zue erbauen aus unser gütigkeit mit vollworte unserer edlen ewigklich vorleihende. Damitte aber* niemand vorgedachter richtere oder gerichtliche gewaldthabende oder unser erben und nachkombenden in vorgenandter bruder hause und ihrer leüte vorteil und begnadung einiche beschwärung zuefuge oder unser grosmechtigkeit bestetigung vorwandle, so haben wir 25 ihnen und ihrem« hause dies instrument gegeben/ befestiget mit unserem anhangenden insiegel ewig kraft zue haben. Gezeüg: von Mähren: Milota, Benessius," Tobias fratres, Hartlibus* und Jenso fratres, Hartlibus' camberer zue Mähren, Bohus marschalck und Hartman gebrüder, Ludzlaus* thorsteher, Zchocho von Hewizdlicz, Pardus der junger, Onsek, Nezamisl schenck, Beznata* drucksäg zue Mähren, Chono ein bruder Boczkonis, Pardus camberer zue Olmutz, 30 Zudomirus™ sein bruder; item Beheimen: Diuisius unser trucksas, Onso schenck, Thazlaus™ unser gemahlin drucksass, Domozlaus schenck, Hendrich von Zittaw, Zenko ein bruder Zmilonis, Hincko ein söhn Zmilonis" marschalck zue Beheimb und andere viel mehr. Geschehen zue Peisskap anno Domini tausend zweyhundert im drey und sechzigsten jähre und geben daselbst durch die hände magistri Arnoldi,2 die zeit unsers protonotarii, pridie idus septembris. 392.* «) ,ersters' T. — *) ,une* T. — «=) ,margdorf T. — <*) ,oder' T. — ") ,ihrenn' T.—f) ,gegenn' T. — t) ,Beneficius' T. — *) ,Herlitus' T. — <) ,Herclibus' T. — *) .Ladislaus' T. — ') ,Bernaka' T. — m) ,Ludomirus' T. — «) .Tharlaus' T. — °) ,Zmislonis£ T. —p) ,Persska' T. — «) ,Arnoliti' T. 586 NUM. 393. 1263 OCT. 12. 393. Bruno, episcopus Olomucensis, monasterio in Oslavany possessionem iuris palro-natus ecclesiae in Troskotovice confirmat. In Modříce 1263 oct. 12. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům man, in Oslavany, sign. Staré 5 Brno cist. P 22) asservatur (A). Ed: Eisler, Geschichte Brunos (ZVGMSch 12 (1908)), pag. 189 num. 5 (ex A, cum description chartae). Reg: Šebánek, Archivy, pag. 34 num. 196 (ex A). Lit: Dušková, Listiny rudíkovské, pag. 250 n, 20 (chartae origo). 10 In chartae lergo manu registraloris necnon scribae monasterii Oslavanensis saec. XIII. scriptum est: „Super ecclesia in Droskwiz" (B = Os 4 a). Scriba: B 1 = Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script, num. 2 b, 4. Dictator: Conradus, notarius episcopi. Textum huius chartae sequens destinatarius chartám dubiae fidei in Modříce 1260 oct. 12 15 datam exaravit (vide num. 243+). Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (MM), Conradus notarius (U), 3, Oslavany (P). Bruno, dei gratia Olomucensis episcopus, dilectis in Christo. .x abbatisse et com-ventui* monasterii in Ozla, ordinis || Cisterciensis, nostre diocesis, salutem in Domino. Cum a nobis petitur, quod iustum est et honestum, tarn vigor || equitatis quam 20 ordo exigit rationis, ut id per officii nostri sollicitudinem ad effectum debitum perdu-catur. Cum igitur, || sicut vestra nobis exhibita peticio continebat, nobilis vir Ekhardus dictus de Mirslaus pium devotionis zelum erga vos et monasterium vestrum gerens, ius patronatus, quod habuisse dinoscitur in ecclesia ville de Droscuwiz, in vos duxerit transferendum, sicut in litteris suis confectis exinde continetur,2 nos vestre devotionis 25 supplicationibus inclinati dictique nobilis factum pium et providum, quod gratum et ratum habemus, in Domino commendantes, vobis ius presentandi ad dictam ecclesiam in Droscuwiz nostro et successorum nostrorum et archidiaconi loci, qui pro tempore fuerit, per omnia iure salvo auctoritate ordinaria confirmamus sub anathematis in-terminatione districtius inhibentes, ne quis hanc nostram confirmationem presumat 30 infringere vel ei ausu temerario contraire. In huius autem confirmationis testimonium presentem vobis concedimus paginam sigilli nostri munimine roboratam. Datum0 in Moderiz IUI idus octobris, anno Domini M°CC0LX0III0.öe Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis, in filis sericis copiosis rubri coloris illaesum appen-det. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12. 35 393. n) Ita A. — b'b) Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. — c) ,111°' videtur esse correctum A. l) Fortasse Jutae. — 2) Vide chartám in Oslavany 1260 iun. 29 (num. 227, A 1) et chartám in Znojmo 1262 nov. 29 datam (num. 354). 1263 OCT. 18. - DEC. 1. NUM. 394, 395. 587 394. Urbanus IV. papa [Brunoni] episcopo et [BartholomaeoJ decano Olomucensibus mandat, ut inquirant, quid et quantum de censibus et aliis ecclesiae Romanae debitis et a quo Petrus de Ponte Curvo, archidiaconus Gradecensis, olim sedis apostolicae nuntius, 5 receperit. In eundem modum scribit [Johanni], episcopo Pragensi, et R., (sic!) decano Olomucensi. Apud Urbem Veterem [1263J oct. 18. Apographum exslat in Urbani IV. rcgistro camerali in archivo secreto Valicano asservato (Reg. 10 Vat. 27), Jot. 146 ep. 2 (R). Ed: CDM III, pag. 360 num. 360 (ex R). Reg: Palacký, Reise, pag. 39 num. 291 (ex R). — Reg II, pag. 168 num. 433. — Potthasl II, pag. 1515 num. 18681. — Guiraud, Les registres I, pag. 149 num. 495 (ex R). Lit: KK, pag. 319. 15 . .x episcopo et ..2 decano Olomucensi.a Cum Petrus, etc. ut supra, usque civitatis et diocesis Olomucensis, tum de censibus etc. ut supra per totum.3 In eundem modum . .,4 episcopo Pragensi, et R.,6a decano Olomucensi, in civitate et diocesi Pragensi. 395. + 20 Lupus dictus de Našiměřice protestatur Ekhardum de Miroslav ius patronatus ecclesiae in Troskotovice de consensu uxoris et fratris sui monasterio in Oslavany dedisse. In Znojmo 1263 dec. 1. 394. a) Superscriptio in margine scripta est R. — b) IIa R. x) Brunoni. — 2) Bartholomaeo. — 3) Videlicet ,Cum Petrus de Pontecuruo, archidiaconus 25 Gradicensis, tunc Capelle apostolice sedis clericus, olim, tempore felicis recordationis Alexandři pape, predecessoris nostri, in partibus illis eiusdem sedis nuntius, ab ecclesiarum prelatis et cleri-cis civitatis' et ,tum de censibus et aliis ecclesie Romane ac Terre sancte debitis, tum etiam de redemptione votorum, non modicam recepisse dicatur pecunie quantitatem, discretioni vestre per apostolica scripta firmiter precipiendo mandamus, quatinus convocatis abbatibus, archi- 30 diaconis et archipresbyteris civitatis et diocesis earundem a singulis per iuramentum ipsorum, ad quod prestandum rebelles, si qui fuerint, per vos volumus ecclesiastica censura compelli, quid et quantum et a quibus et ex qua causa clericus ipse per se vel alios recepit in archidiaconatibus aut archipresbyteratibus eorundem diligentius et plenius inquiratis; et quod inveneritis, per vestras patentes litteras cum sigillorum vestrorum appensione tenorem de verbo ad verbum 35 presentium continentes, nobis plene ac fldeliter significare curetis; scituri quod, si propter defectum vestrum circa inquisitionem huiusmodi aliquid omissum fuerit vel neglectum, illud de vestris manibus requiremus. Quod si non ambo hiis exequendis potueritis interesse, alter vestrum ea nichilominus exequatur. Datum apud Urbem Veterem XV kalendas novembris, anno tertio.' (Vide Guiraud, Les registres I, pag. 149 num. 494; epistula episcopo Pataviensi et dileclo 40 fllio magistro Gerardo, plebano Viennensi, destinata est.) —4) Johanni. 588 NUM. 395. 1263 DEC. 1. Charta dubiae fidei in membrána scripta in SAR Brunae (archivům mon. in Oslavany, sign. Staré Brno cist. P 24) asservalur (A). Ed: CDM V, pag. 248 num. 34 (ex A). Reg: Reg II, pag. 168 num. 434. — Šebánek, Archivy, pag. 34 num. 197 (ex A). Lit: Dušková, Listiny rudíkovské, pag. 258 (manus scribae), pag. 271 ss (still deliberatio). — KK, pag. 264, 309 n. 1. — Dušková, Česká listina 2, pag. 185. In chartae tergo manu registratoris necnon scribae monasterii Oslavanensis saec. XIII. scriptum est: „Super ecclesia de Droskwiz" (B = Os 4 a), cuius notae ductus manus saec. X VII. penna repetens distinctiores reddere conata est atque vocem „donacio" addidit. Scriba: destinatarii proprius (Os 2), cuius manus in chartis Oslavanensibus cum notis anno-rum 1260—-1270 datis occurrit, quae autem re vera demum ante annum 1270 scriptae sunt (vide num. 227+ A 2, 355+ Al). Cf. Exempla script, num. 3, 3. Dictator: destinatarii proprius. Charta caute consideranda est, nam ad eas (saepe dubiae fidei) Chartas spectat, quae exstiterunt durante lite monasterii Oslavanensis de vindicatione iuris patronatus ecclesiae in Troskotovice; in hac charta aperte imprimis consensus fratris Ekhardi de Miroslav praedicatur. Vide: II. 3, Oslavany (Q), 4, De chartae apud nobiles usu (TT). Nos Lupus dictus de Nasmeritz universis presentem litteram inspecturis ad rei memoriam sempiternam. Ut non possint in posterům || attemptari calumpnia, que in nostris geruntur temporibus, eternari solent memoria litterarum. Inde est, quod notum esse volumus pre||sencium inspectoribus et auditoribus universis, quod dominus Ekhardus de Mirslaus, vir nobilis divinitus inspiratus, ius patronatus in ecclesia ville de Dros||cuwitz, quod a progenitoribus suis iure successionis in ipsum translatum fuit, dedit abbatisse et conventui in Osla1 accedente dumtaxat consensu uxoris sue, videlicet domine Agnetis, pro remedio carorum suorum tam vivorum quam mortuorum et pro suorum peccatorum venia consequenda, in presentia videlicet domini Hartlibi de Misselboritz, fratris sui, qui suum adhibuit consensum, licet de iure patronatus dicte ville de Droscuwitz ad ipsum minime pertineret, recedentes ab omni actione et iure, quod in eisdem« videbantur* habere. Et ne hanc donatio-nem tarn sollempniter celebratam processu temporis alicuius possit protervitas in-firmare, tytulum donationis et recessus fecimus mandari litteris et sigilli nostri muni-mine recipere firmamentům. Datum in Znoymc anno Domini M°CC0LX0III°, kalendis decembrisc coram testibus subnotatis: domino Hermanno decano Znoymensi, domino Karulo preposito Montis sancti Ypoliti, domino O.2 preposito et W.3 capellanis et sacerdotibus de Osla, domino Egydio kamerario Vetouiensi, domino Hartliebo et domino Iencone fratribus de Dubna, domino Smilone de Bilkouwe, domino Marquar-do, domino Tassone, domino Gerosiao de Knenitz, domino Rancyro zudario Znoymensi, Wernhardo filio nostro, Merbotone provinciali Znoymensi et aliis quam pluribus tunc ibidem collectis. 1263 DEC. 1. - 15. NUM. 395, 396. 589 Sigillum: Lupi de Našiměřice in fllis partim sericis flavi colons, partim cannabinis gilvi colons illaesum appendet. Vide Sigilla num. 4, 19. 396. Urbanus IV. papa [Herbordo], praeposito ecclesiae Olomucensis, mandat, ut 5 fratres hospitalis s. Johannis Hierosolymitani /in Antiqua Bruna] in possessionem de-cimarum in Královo Pole et bonorum fOttonis], rectoris ecclesiae s. Jacobi Brunae, iuxta pronuntiationem Simonis [Paltinarii]t tituli s. Martini presbyteři cardinalis, quae inseritur, inducat et inductos defendat. Apud Urbem Veterem [1263] dec. 15. io Autographum in membrána scriptum in S ÜA Pragae (archivům magni prioratus Melitensium, sign. Jo XXXVIII, Brno 11) asservatur (A). — Apographum exstat in Urbani IV. registris in archivo secreto Vaticano asservalis (Reg. Vat. 29), jol. 5 ep. 6 (R), Ed: Delaville, Cartulaire III, pag. 79 num. 3080 (e quadam copia exempt. A saec. XVIII.). — Guiraud, Les registres II, pag. 455 num. 958 (ex R). 15 Reg: Palacký, Reise, pag. 39 num. 292 (ex R). — Reg II, pag. 169 num. 435. — Potthast II, pag. 1519 num. 18740. Lit: KK, pag. 318. In chartae replicatae parte dextra „Lo G (?)"; sub membrána replicata in parte sinistra „XXV"; in autographi tergo in media parte superiore „Angelerius" legitur; quae omnia 20 in cancellaria apostolica videntur esse scripta. Quae typis minoribus exprimuntur, e. charta Simonis cardinalis (vide n. 7) sumpta sunt. Textům R ex editione Guiraudi varialionibus pure orthographicis nec non apertis errorribus neglectis praebemus. Urbanus" episcopus, servus servorum dei, dilecto Alio..,1 preposito ecclesie 25 Olomucensis, salutem et apostolicam benedictionem.» Sua nobis dilecti filii. .2 prior et fratres hospitalis Ierosolimitani in Morauia et Polonia petitione monstrarunt, quod, cum ipsiĎ rectorem ecclesie sancti Iacobi in Brunna,3 Olomucensis diocesis, super It quibusdam decimis etc iuribus parrochialibus* loci de Cumgesuelt* ad hospitale ipsum spectantibus, que idem rector occupaverat contra iustitiam et occupata tenebat, so coram. abbate Montis Syon, Premonstratensis ordinis, Pragensis diocesis, eiusque coniudicibus, auctoritate litterarum sedis apostolice5 traxissent in causam, quia || idem rector pluries citatus legitime in prefixis sibi terminis peremptoriis comparere coram illis 395.+ a) ,is' ex quadam littera videtur esse correcta A. — b) Ex ,videbamurf videtur esse cor-rectum A. — c~c) Verbis competenter distentis, ut notatio temporis chartae eminentior fleret, scriptum 35 est A. >) Cf. Chartas num. 227, 354, 355+, 356+. — *) Oltone. — 3) Wisinlone. 590 NUM. 396. 1263 DEC. 15. contumaciter non curavit, dicti abbas et coniudices eum propter huiusmodi suas contu-macias manifestas in duodecim marchis/ Brunnensis' ponderis et puri argenti prefatis priori et fratribus expensarum || nomine sententialiter condempnant es, tandem causam huiusmodi ad nos, prout ex beneficio dictarum litterarum* poterant, legitime remiserunt, prefixo partibus termino peremptorio competenti, quo per se vel per procuratores ydo-neos se ad prosequendum causam ipsam conspectui apostolico presentarent. Et licet procurator dictorum prions et fratrum in huiusmodi termino comparuerití' coram nobis nosque dilectum lilium nostrum S.,6 tituli sancti Martini presbyterům cardinalem, in causa ipsa dederimus auditorem, ac ipse dictum rectorem primo, secundo et tandem peremptorie citari legitime fecerit in audientia publica, ut est moris, idem tarnen rector in prefatoÄ termino et post huiusmodi citationes diutius expectatus, comparere coram ipso contumaciter non curavit. Postmodum autem pars dictorum prioris et fratrum ab eodem cardinali in porrecto super hoc libello7 instanter petiit possessionem decimarum et iurium huiusmodi dictis priori et fratribus nomine ipsius hospitalis* restitui ac dictum rectorem ad restitutionem huiusmodi cum fructibus perceptis ex eis et qui percipi potuerunt per sex annos, per quos decimas et iura predicta tenuit occupata, quos singulis annis extimavit* viginti mar-chasfc eiusdem ponderis et argenti, per cardinalem ipsum sententialiter condempnari ac etiam ad solutionem predictarum duodecim marcharumr compelli. Idem vero cardinalis visis acr diligenter inspectis processibus habitis coram abbate et coniudicibus SUpradictis de consilio peritorum et secum plena deliberatione prehabita eosdem priorem et fratres in possessionem vel quasi decimarum* et iurium* predictorum* in iudicio petitorum*™ causa rei servande" decrevitw iustitia exigente fore mittendos ipsosque decimarum et iurium eorumdem possessores vel quasi causa rei servande constituitpropter huiusmodi evidentem contumaciam* rectoris eiusdem. Dixit etiam idem cardinalis et interloquendo pronuntiavit dictos priorem et fratres* esse mit-tendos in possessionem causa rei servande bonorum mobilium* vel immobilium ad prefatum rectorem ratione persone spectantium, si bona mobilia non extarent, ad valorem duodecim marcharum' Brunnensis"' ponderis et puri argenti, in quibus ipse memoratis priori et fratribus per abbatem et* coniudices supradictos extitit* condempnatus,* necnon et pro fructibus perceptis per dictum rectorem a* sex preteritis annis de decimis et iuribus parrochialibus* supradictis* in possessionem causa0 rei servande bonorum mobilium ad dictum rectorem ratione persone spectantium, vel immobilium, si bona mobilia non extabant, usque ad valorem annuum decern marcharum* similis argenti et ponderis pro quolibet dictorum sex annorum pro modo debiti per dictum cardinalem iuramento a procuratore dictorum prions*' etp fratrum* prestito et* deliberatione* prehabita* declarati, prout in publico instrumento confecto exinde ac sigillo cardinalis predicti signato plenius continetur.8 Nos itaque ipso-rum prioris et fratrum supplicationibus inclinati discretioni tue« per apostolica scripta mandamus, quatinus eos vel procuratorem eorum nomine ipsorum in possessionem vel quasi decimarum et iurium predictorum necnon bonorum ipsius rectoris iuxta huiusmodi decretum et pronuntiationem cardinalis eiusdem per te vel per alium auctoritate nostra inducas et defendas inductos, contradictores per** censuram ecclesiasticam appellati-one postposita compescendo,r non obstante, si aliquibus a sede apostolica sit indultum, 1263 DEC. 15. -1263 S. D. NUM. 396, 397. 591 quod suspendi vel interdici aut excommunicari seu extra vel ultra certa loca conveniri non possint per litteras apostolicas, de quibus in nostris litteris fieri debeat mentio specialis, invocato ad hoc, si opus fuerit, auxilio brachii secularis. Tenorem autem ipsius instrumenti de verbo ad verbum presentibus fecimus annotari, qui talis est. 5 In nomine Domini amen. Orta dudum etc.* Datum8 apud Vrbem Ueterem XVIII kalendas ianuarii, pontificatus* nostri* anno tertio.s Bulla: in fllis cannabinis appendebaf; nunc autem avulsa et deperdita est. 397. Henricus advocatus et cives expresse nominati in Kravaře declarant Hermannům ío praepositum et capitulum monasterii in Doksany de consensu Johannis abbatis et capituli in Strahov sibi quasdam terras in villis [NovéJ Kopisty et Koršice (Corissiz) hire hereditaria et theutonicali vendidisse. In Litoměřice 1263 —. Apographum saec. XV. in. exstat in Libro proclamationum secundo Tabularum curiae regalis 15 per Bohemiam, cuius mnscr. chart, in SUA Pragae (sign. DD 14) asseroatur, fol. 223v —- 224 (B). Ed: AČ XXXV, pag. 336 (ex B). Reg: Reg II, pag. 169 num. 436. Lil: Šebánek, Česká listina 3, pag. 127 (origo diplomatica). 20 Dictator: e civitatis et ecclesiae in Litoměřice communi circulo diplomatico (cf, num. 347) ~ = fortasse Johannes, scholasticus Lutomericensis. Vide: II. 3, Doksany (C), 5, De chartae apud civitales usu (Z). In nomine Domini amen. Henricus advocatus, Henricus frater eius, Henricus Haspergenger" et Arnoldus dictus de Lipa,ft cives in Crawar, que et Raduss, omnibus 25 in perpetuum.6 Quoniam ea, que deliberacione provida et ordinacione solicita 396. °-°) ,Preposito ecclesie Olomucensis' colore rubro scriptum est R. — b) Punctum gemina-tum sequitur in R. — c) ,ac' R. — d) ,parocchialibus' R. — e) ,Cumgelvelt' R. —f-f) ,marcis Brun-nensibus' R. — ") Ex ,comparuit' per rasuram correctum est A. — h) ,prefixo' R. — <) ,existimavit' R. — k) ,marcas' R. — l) ,marcarum' R. — *') ,et' R. — m) ,peritorum' jR. — "") ,-de de-' lacuna 30 membranae fere deletum A. — ,Brunnensium' R. — °) ,ca' lacuna membranae fere deletum est A. — p-p) In loco raso scriptum est A. — «) Deest R. — rr) ,etc. usque compescendo' R. — «■») Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. — Deest R. *) Herbordo. —2) H. —3) Fortasse Ottonem. —4) Johanne. —J) Cf. num. 300. —e) Simonem. —') Vide num. 390, ubi textus libelli insertus est. —8) Vide n. 7. — •) Sequitur tenor chartae num. 35 390 (vide n. 7) cum discrepantiis minimi momenti. 592 NUM. 397. 1263 S. D. firmitatem^ inter homines sorciuntur, oblivionis nebulis" sepius obducuntur per momenta/ temporum successura/ ideo* necesse est, ut talia scripti perpetuitate firmen-tur,h ne factum precedencium ignoret posteritas secutura. Nos igitur recognoscimus et scripto presencium declaramus, quod dominus Herimannus prepositus, Giselber-tus prior, Predizl magistra totumque capitollum Doczanense de consensu et voluntate*' » venerabilis domini Iohannisfc abbatis et capituli Montis Syon, qui et Stragow, vendi-derunt nobis et successoribus nostris iure hereditary et teutonicali areas et agros, quos habuerunt in Copiz et in Corissiz, pascua comunia et lacum, qui protenditur aput villas™ predictas, et fructus arborum, que sunt inter villas et lacum, quantum ad ipsos dinoscitur pertinere, et eciam de silvism ad spacium sex iugerum0 sub anua pen- io sione,P ita videlicet, quod singulis annis in die beati Martini1 confessoris atque ponti-ficis de quolibet manso agrorum tantummodo eisdem persolvamus in censu dimidiam marcam argenti et sex modios silliginis* et duos modios tritici Lutomyericensis ponderis et mensure, et ut hune censum eisdem in Doczannr plenarie presentemus; vallato tamen pretaxato censu5 hoc statuto, quod qui die prenotato eundem persolvere negle- u> xerit, sequenti die illisř teneatur* in triginta solidis et in censu,* et si ulterius negligens permanserit in solvendo, de singulis XIIII01- diebus post futuris eisdem usque ad so-lucionem predictorum in singulis XXXtaM solidis sit mulctandus. Si vero mulcta pretaxata maior estimacione possessionum supercreverit, eiusdem possessiones ad prefatum capitulum libere revertantur. Exceperunt tamen predictum capitulum de 20 qualibet predictarum villarum unam areamw et dimidium mansum, quos prow se et suarum silvarum custodibus reservaverunt.* De silvis vero et fructibus arborum et de aquis aliis a prenotatis nichil ad nos pertinet, nisi ab eisdem obtineamus de gratia speciali. Insuper si alicui nostrum quidquam de prefatis possessionibus vendere pla-cuerit, predicto capitulo primo exhibeat redimendum; si autem ipsis redimere non 25 contigerit,66 alicui, quern ipsi approbaverint et qui de ipsis recipiatur,^ vendendi ha-beamus liberam3 potestatem. Idem quoque capitulum unum de residentibus in villis prenotatis ex parte sui iudicem constituent, quern voluerint, qui de aquisitis per iudicium terciam denariorum partem recipiet et eis reliquum representet. Et si ali-quis casus emerserit, quern per se vel per aliquem suum iudicare voluerint,aa in claustro 30 suo sive in aliis possessionibus suis nullo obstante, ubi voluerint, poterunt iudicare. Item quocienscumque ipsos cum inclito rege Boemorum in claustro suo expensas facere contigerit,66 tociens ipsis in marca dimidia suffragemur.ce Ceterum si expedicio nomine prefati regis fuerit edicta, ad quam claustra quocumque modo, seu per vectu-ram, sive pecuniam seu qualitercumque operám prestare contigerit,{,& nos de quolibet 35 mansorum predictorum in duobus denariorum solidis subserviemus eisdem. Et ut autem hec nostra ordinacio rata et inconvulsa permaneat, sigillorum ecclesie ac universitatis in Litomyerzicz munimine presentes fecimus roborari. Acta sunt hec presentibus viris ydoneis: domino Herbordo preposito predicte Luthomyericzensis ecclesie, lohanne, Theoderico,dťř Absolone canonico ibidem, domino Budilao et Puotho- 40 ne baronibus, Demetrio, Kwalone, Henrico de Gurim et Zwyestone militibus, Czizone 1263 S. D. - 1264 IAN. 25. NUM. 397, 398. 593 et Procemerio villico in Budyn, Brunone, Petro, Wernero, Anzelmo burgensibus in Lutomyericz et aliis quam pluribus, datum in Luthomyericz per manum Iohannis scolastici ibidem anno Domini M°CCmoLXmo tercio, indicione VIa, concurrente septima, epacta IX. 598.+ Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, decimam ad officium pincernatus in ecclesia Aquilegiensi spectantem Henrico de Scharfenberg concedit. Pragae 1264 ian. 25. Charta dubiae fldei in membrána scripta in archivo publico Viennensi (sub dato suo) asservatur (A). — Apographum anno 1669 confectum exstat in archivo publico in Graz (Hofschatzgewölb-bücher, Handschrift II 11), pag. 187 (B). Ed: Chmel, Urkunden, pag. 58 num. 57 (ex A). — Göth, Urkunden-Regesten, pag. 214 num. 3. — Schumi, Urkunden v. Krain II, pag. 258 num. 330 (ex A). — Pferschy, Urkundenbuch, pag. 80 num. 128 (ex A). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 439 num. 155. — Bianchi I, Documenta, pag. 410 num. 278.— Reg II, pag. 171 num. 439. — Krones, Forschungen, pag. 540 num. 83. Lit: Fiala, Kancelář, pag. 177 n. 46. — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 386. — Dušková, Urkundenwesen, pag. 395. Scriba: P II 11 = B 1 = Conradus, Brunonis, episcopi Olomucensis et capitanei Stiriae, notarius. Cf. Exempla script, num. 2 b, 4. Dictator: Conradus, notarius episcopi. Chartae fides nonnunquam addubitatur, non argumenti sui causa, sed quia sigillo nunc in charta appenso (vide inferius) Přemysl Otakarus II. demum u. 1270 primům usus est; eo autem anno (i. e. 1270) Bruno a munere capitaneatus Stiriae iam solutus est. Vide: II. 1 a, P. O. IL, 2 b, Conradus notarius (V). Nos Othakarus,® dei gratia rex Boemie,0 dux Austrie et Stirie marchioque Morauie, presentium anno||tatione notum fore volumus universis, quod venerabilis in Christo pater dominus Gregorius, sancte sedis Aquilegensis pathriarcha, || collato nobis liberaliter et gratanter cum omnibus suis pertinentiis et iuribus pincernatus 397. ») ,Haspergeng' B. — b) ,Lpa' B. — c) ,perpetum' B. — <*) ,firnitatem' B. — e) ,nubu-lis' JB. — f) ,monenta' B. — ') ,sucessura' B. — *-*) In loco raso scriptum est B; verborum radendo deletorum, imprimis titulorum, nonnulla vestigia adhuc apparent; quae in editione negleximus. —') ,wo||wolutate' B. — *) Johoanis* B. — «) ,hereditari' B. — m) ,villa' B. — ») ,silmis' B. — °) 35 ,iugerium' B. — p) ,pensionene' B. — «) ,sigillinis' B. — r) ,Doczan' B. — «) ,censsu' B. — ") ,illius teneantur* B. — «) ,XXXtif B. — ») ,arream' B. — ») ,per' B. — *) ,reservarunt' B. — v) ,recipiat' B. — «) ,libertam' B. — aa) .voluerit' B. — 6ö) ,contingerit' B. — cc) ,suffragemorum' B. — dd) ,Theoderi' B. ») Nov. 11. 594 NUM. 398, 399. 1264 IAN. 25. - 30. officio in ecclesia Aquilegensi1 |j nobisque volens idem officium cum sui iuris integritate servare, misit ad nosc dilectum fidelem nostrum Henricum de Scharphenberch, abso-lutum a debito vassallie, quo tenebatur, eidem ratione cuiusdam decime spectantis ad ipsum pincernatus officium, que ex mořte Alberti dicti de Troghe vacabat,2 ante collationem huiusmodi nobis factam. Nos itaque consideratis et inspectis prefati 5 fidelis nostri Henrici de Scharphenberch serviciis multiplicibus sueque fidelitatis con-stantia, eidem iure sive titulo feudi dictam decimam, quam Albertus de Troghe posse-disse dinoscitur, concedimus et conferimus liberaliter ac libenter. In cuius rei testimonium et firmitatem perpetuam presens scriptum sigilli nostri iussimus munimine roborari. Actum et datum Präge VIII kalendas februarii, anno Domini M°CC° 10 LX°IIII presentibus hiis testibus: Smilone de Lüchtenburch, Andrea Magno, Henrico marscalco, Zenecone fratre Smilonis, Gallo et aliis quampluribus.* SigiUum: Otakaři, regis Bohemorum, etc., ducis Austriae etc., usque ad titulům domini Portus Naonis, in scidula membranacea valde laesum appendet. Cf. Sigilla num. 1 a, 1 II, 2 IV. 399. is Přemysl Olakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, Henricum, civem Olomucensem dictum de Iváň (Iwaniz), iudicem in villa [Velký] Týnec constituit. — 12[6]4l ian. 30. Apographum saec. XIV. ex. praebet Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis (pars chartacea) 20 m SAR Olomouc (archivům cap., sign. E I 27) asservatus, pag. 35 num. 39 (B).* Ed: CDM IV, pag. 112 num. 79 (ex B, ad a. 1274). — Hosák, Vybrané texty, pag. 16—17 (ex CDM, cum translatione non ubique concinna in tinguam Bohemicam). Reg: Reg II, pag. 351 num. 851 (ad a. 1274). Lit: Fiala, Kancelář, pag. 203. — Kavka, Československé dějiny I, pag. 366—7 (translatio 25 superius memorata repetitur). — Dušková, Urkundenwesen, pag. 384 n. 391. Dictator: cancellariae regiae proprius, qui vestigia stili cancellariae (P II 42) praebet. Vide: II. 1 a, P. O. II., 5, De chartae apud civitates usu (AA). Othacarus, dei gracia rex Bohemorum, dux Austrie et Stirie et marchio Morauie, fideli suo Henrico, civi Olomucensis civitatis, dieto de Iwaniz, graciam suam et omne 30 bonům. Quoniam, que provide et rationabiliter fuerint ordinata, non solum 398.+ °) Littera ,k' ex ,ť sine rasura correcta est A. —6) ,Boem' A. — e) Post vocem locus rasus apparet, in quo litterae ,ab' discerni possunt A. — d) Littera ,s' sine rasura ex ,R* corr. est A. *) Cf. chartám eiusdem patriarchae a. 1263 datam (Reg II, pag. 1171 num. 2676 et suo tempore in regestorum série huius tomi). — *) Diem mortis eius ignoramus. 1264 IAN. 30. - FEBR. 1. NUM. 399, 400. 595 inviolabilis confirmacionis munimine stabiliri, verum eciam perhenni debent memoria declarari, fidelis nostri Petri, quondam villici in Olomucensi provincia,3 ordinacionem racionabilem super villa nostra Tyncz confirmantes, ad inštanciám peticionum fide-lium nostrorum civium Olomucensis civitatis, Ottonis et Friderici,» tue discrecionis fidelitatem commendancium, te in eadem villa iudicem constituimus perpetuum, ut in ipsa Bohemici iuris condicione mutata in omnibus, que ibidem iudicanda seu ordi-nanda fuerint, ius Teutonicum studeas conservare. Et ut iusticie et profectui ville eiusdem et hominum ibidem manencium melius valeas intendere, unum* laneum ad dicte ville iudicium pertinentem et thabernam et molendinum et stubam balneariam* absque alicuius census exaccione tibi et heredibus tuis iure concedimus feodali, ita ut ad tuos et tuorum heredum posteros huiusmodi concessio devolvatur. Super omnibus itaque causis et culpis faciendi iudicii et iusticie in prefata villa tibi plenám conferimus potestatem; causas ergoc sive culpas furti, adulterii sive stupri et homicidii iudicabit noster specialis nuncius vel noster villicus per Olomucensem provinciám te presente, iudiciorum eciam questus pro culpis minoribus provenientes tibi ex integro conferen-tes, pro culpis maioribus iudiciorum questus partem terciám tantummodo tibi volumus provenire, set duas partes eorundem nostre camere assignari. In cuius rei evidenciám presentes litteras nostri sigilli munimine decrevimus communiri. Datum anno Domini M°CC°LXIIHV 111° kalendas februarii. 400. Radoslaus, archidiaconus Pragensis, tres hereditates in villa Zeměchg a varus personis comparatas et domunculam in castro Pragensi sitam ecclesiae Pragensi assignat. Pragae 1264 febr. 1. Autographum in membrána scriptum in archivo arcis Pragensis Pragae (archivům cap. Pragensis, sign. 39 II 21) asservatur (A). Reg: Reg II, pag. 171 num. 440. — Eršil-Praták, Katalog, pag. 26 num. 49 (ex A). Lit: Šebánek, Urkundenwesen, pag. 314 n. 55. — Dušková, Urkundenwesen, pag. 362. 399.a) ,Frideri' B. — Scriba primům verba ,laneum... balneariam' omisit; quae sub textu correxit additis verbis ,absque etc.' B. —c) ,go' B. — <*) ,LXXIIII°' B. *) Notatio anni corrigenda est (vide n. d), nam annus 1274 in apographo allatus titulo, quo Přemysl Otakarus II. eo anno utebatur, non respondet. Argumentum chartae autem nullam suspicio-nem movet et dictatus eiusdem (vide superius) vestigia stili cancellariae regiae anno 1264 adhibiti praebet. Errorem in notatione temporis chartae scriba copiarii capituli Olomucensis videtur fecisse, cuius chartae accurata temporis notatio non intererat. —• 2) Chartám principio iudex villae Velký Týnec possidebat, in archivo capituli aut chartae autographum aut apographum depositum est post ea, cum Venceslaus II., rex Bohemiae, per chartám Pragae 1288 iun. 17 (Reg II, pag. 624 num. 1455) datam capitulo eandem villam assignavit. — •') In charta sincera ultimo 1248 febr. 26 (CDB IV, pag. 229 num. 133) nominatur. 596 NUM. 400. 1264 FEBR. 1. Scriba: ecclesiae Pragensis proprius = P II 49 a, qui et chartám Přemysli Otakaři II. Pragae 1267 mart. 1 datam (num. 488) scripsit. Cf. Exempla script, num. 1 a, 46. Dictator: fortasse ecclesiae Pragensis proprius. Vide: II. 3, Praga, ecclesia capitularis (L). Apud Fr: descriptio chartae. In nomine Domini amen. Cum creatura non habeat, quid pro meritis respondeat creatori, ad capescendum pia consideratione regnum || dei, ut posse suum homo faciat, mandata celestia efficacius gerat, dignum esse conspicimus, ut disspen-satores® ministeriorum dei cum || fratribus honera parciamur. Sane attendentes, quod operationis sancte propositum nulla debeat prorsus occasio inpedire, nos Rado-zlaus, di||vina paciencia archidyaconus Pragensis, divino ammoniti spiramine pro nostra nostrorumque parentum animarum salute comparavimus tres hereditates in villa Zemeh tytulo emptionis, quarum due domini Gylge et uxoris Bethleehem hereditates vulgariter numcupantur; de quibus presbitero duximus perpetuo providendum cum pratis colo-nariis seu asscripticiis® et omnibus pertinenciis tali pacto rite interiecto, ut sacerdos, cui predicte hereditates deputáte f uerint, ad altare sancti Stephani in maiori Pragensi ecclesia, cui hoc asscripsimus« benefícium, ut melius poterit, divinum officium fideliter exequatur ac devote; addicientes, ut singulis annis, dum anniversarius dies exequiarum nostrarum colitur, in duodecim denariis cum totidem candelis ad officium misse studeat providendum [pre]sbiter& antedictus. Preterea clericos pauperes eodem die pro sue pos-sibilitatis modulo in expensis procurabit conpetenter. Assignavimus insuper eidem presbitero mansiunculam, que sita est coniunctim ecclesie in Castro Pragensi. Here-ditatem vero terciám a Bogutone per nos emptam prebende nostre ac nostro deputa-vimus canonice successori, duas vero hereditates, de quibus superius est expressům, a prebenda, quam nunc optinemus, post nostrum decessum ordinavimus equo tramite sequestrandas. Ne autem in posterům aliqua super ordinatione premissorum oriri possit calumpnia, earn subscriptione testium et presens scriptum sigillorum domini Iohannis tercii, Pragensis episcopi, et capituli Pragensis ac nostri munimine decrevimus robo-randum. Testes huius rei sunt: Iacobus prepositus, Vitus decanus, Otto prepositus Melnicensis, Herbordus Olomucensis, Gotfridus prepositus Tynensis, Willemus, Antonius, Budilaus, Thobyas et alii quam plures canonici Pragenses. Actum Präge anno dominice incarnationis M0CC0LX°IIII0, kalendas® februarii. Sigilla: de tribus sigillis fragmenta tantum restant; 1) Johannis, episcopi Pragensis, in fllis sericis fusci, gilvi et viridis coloris (fragmentům sine sigillo secreto). Cf. Sigilla num. 2 a, 1; 2) ecclesiae Pragensis in fllis sericis rubri et flavi coloris extra chartám asservatum. Cf. Sigilla num. 3, 47; 3) Radoslai, archidiaconi Pragensis, in fllis eiusdem coloris atque sub 1) extra chartám asservatum. Vide Sigilla num. 3,46. 400. «) Ita A. — *) Quod uncis clauditur, cum membrána destructa periit A. 1264 FEBR. 9. NUM. 401. 597 401. Johannes, episcopus Pragensis, ad petitionem Bartholomaei, decani Olomucensis, olim custodis Wissegradensis, capellam [rotundám] in Vyšehrad sub certis condicionibus sacristiae Wissegradensi annectit, cum bonis custodiae Wissegradensis disponens. 5 Prague, in domo episcopi 1264 febr. 9. Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům cap. Wissegradensis Pragae, sign. KVš num. 48) asservatur (A). — Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum ecclesiae Wissegradensis membranaceo in eodem archivo (sign. KVš lib. 26) asservato, fol. 36«—31 num. 95 (B). 0 Reg: Hammerschmid, Gloria Wissegr. ecclesiae, pag. 217 ad § 11.— Reg II, pag. 171 num. 441. Lit: Novů, Listiny, pag. 68 (scriba haud rede statuitur).1 In tergo chartae manu saec. XIII. scriptum est: „Domini Io., Pragensis episcopi, super capella in Zechov" (sic!) (M). 5 Scriba: J III 10 = fortasse ecclesiae Wissegradensis. Exempla script, num. 2 a, 12. Dictator: ignotus, fortasse scriba chartae. Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (W), 3, Vyšehrad, ecclesia capitularis (P). In nomine Domini amen. Iohannes, dei gratia Pragensis episcopus, universis Christi fidelibus presentis temporis et futuri pacem a Domino || et salutem. 20 Quociens ad ea, que ecclesiae^ dei respiciunt incrementum, nostrum requiritur officium, ordo rationis et vigor exigit°|| equitatis, nos facilem přebere consensum. Hinc est, quod, cum Bartholomeus, Olomucensis decanus, olim custos Wissegradensis, || a domino Premizlone sive Ottakaro, serenissimo Boemorum rege, ca[pe]llamc sancti Stephani de Zlechow, cuius idem tunc rector extitit, mediantibus suis serviciis nomine 25 ecclesie Wissegradensis* ius patronatus [cu]m universis pertinenciis de consensu felicis recordationis Nycolai, Pragensis episcopi, predecessoris nostri, sibi conferri obtinuerit pleno iure2 et po[st]modum capellam Wissegrad* in curia regis sitam, desolatam tota-liter et desertam, ab eodem illustri rege sibi collatam,3 reedificaverit et repara[verit] propriis sumptibus condecenter, cui collationi nostre prebuimus auctoritatis assen- 30 sum;4 quam etiam ad honorem dei et sanctorum martyrům Stephani prothomartyris et Gereonis sociorumque eius reconciliavimus studiose, ut in eadem capella divinum officium habeatur. Idem decanus nostro principaliter et Wissegradensis capituli requisite diligenter et impetrato consensu taliter providere curavit, ut predictam capellam Wissegrad in curia regis sitam habeat et possideat Wenzezlaus presbyter, 35 ecclesie Wissegradensis sacrista, cum agris et omnibus pertinenciis in villa, que vulga-riter Chenzuez dicitur, prope Pragam et cum tribus hominibus de Hlvbocrip cum terris ipsorum spectantibus ad eosdem/ ita, quod eadem capella sacristie Wissegradensi cum predictis possessionibus et reddibusa et cum terra in Voderad^ et horto 598 NUM. 401. 1264 FEBR. 9. sub vinea Wissegradensi sito perpetuo sint annexa et omnes Wissegradensis ecclesie sacriste in idem officium succedentes vigilem curam adhibeant, quod in animabus et conscientiis ipsorum ponimus, quod sepefata capella divino officio non fraudetur, quam per beatum Adalbertům, predecessorem nostrum, Pragensis ecclesie secundum episcopum et patronům,5 verissimis argumentis6 comperimusÄ aliquando dedicatam s fuisse; ob cuius reverentiam capellam eandem debito cultu prosequimur et honoře. Ceterum sacrista Wissegradensis et successores ipsius in dedicatione altaris sancti Gereonis, quod in Wissegradensi habetur ecclesia, singulis annis dabunt prandium Wissegradensi capitulo, quamdiu vixerit Bartholomeus, Olomucensis* decanus, post cuius obitum7 prandium huiusmodi ad ipsius anniversarium convertetur. [A]ddicimus 10 inter alia, quod idem decanus domum suam in Wissegrad confert Wissegradensi custodi et ipsius successoribus; de qua et de taberna medonis, quam ipse deca[nus ab] illustri rege Boemie Premiszlone seu Ottakaro in civitate Pragensi ad Wissegradensem custo-diam dari optinuit,8 custos ipsius ecclesie et successores eius in [festo sancti] Gereonis et sociorum eius9 capitulo eiusdem ecclesie singulis annis prandium administrent. 15 Capella vero sancti Stephani de Zlechow, in qua de presenti re[ctor ecclesie in] Minori Cuhlect auctoritate nostra tamquam ipsius plebanus divinum officium administret, cui etiam pro laboribus suis ab eadem ecclesia est competenter* provisum, spectare debet ad Wecezlum,* sacristam Wissegradensis ecclesie, et successorum ipsius Wisse-gradensium sacristarum, in qua idem ius obtinet patronatus. In huius rei testimonium 20 presentem paginam nostro sigillo et capitulo* Wissegradensi« dignum duximus appen-sione muniri. Actum in Praga, in domo nostra coram hiis testibus: Iacobo Pra- gensi preposito, Engelberte decano, Friderico scolastico, Priznoborio Pragensi sco-lastico, Rembothone, magistro Hermanno, Petro Saxone, Arnoldo, Bartholomeo, Bohvzlao, Chvnone Wissegradensibus canonicis anno Domini M°CC0LX0IIII°, V° 25 idus februarii,™ datum per manus Petri Perlic, nostre curie notarii. Sigilla: duo in fllis fiavi, rubri el viridis coloris ctppendebant; nunc avulsa ct deperdita sunt. 401. °) Ita A. — &) Scriba primům ,exiiť scripsit et sine rasura correxit A. — e) Quae hie et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa perierunt A. — *) Scriba primům ,Wizegra- densis' scripsit et sine rasura correxit A. — ") Scriba primum /Wissegraden' scripsit et ,en' erasit 30 A. — f) Littera ,0' cum signis reclamations super linea addita est A. — 0) Finalis littera ,d' ex ,V correcta est A. — A) ,operimus' A. —ť) ,01om' A. — *) ,opetenter' A. —l) Ita A; sed etiam ,Wencez-lum' legi posset, nam super voce lacuna in membrána exslat. — m) Post vocem ,iebruarii' spacium circa 60 litterarum sigillis appendendis vacuum reliclum est A. ») Notandum est ulilem tractalionem huius chariae olim v. d. J. Bistřický in disserlalione sua 35 (cuius manuscriptum in bibliotheca nostra exslat) anno 1953 confecla praebuisse. — 2) Ambae chariae Pragae 1257 febr. 13 datae sunt (num. 119, 120). — 3) Chartám Přemysli Otakaři II. vide num. 196. —*) Chartám Johannis, episcopi Pragensis, vide num. 173. — 5) A. 997 defunctum. —*) Quae argumenta verisimillime reliquiae erant sanctorum sigillo episcopi munitae. — 7) Dies obitus mart. 2, annus fortasse 1269. —8) Chartám Přemysli Otakaři II. vide num. 30. — *) Oct. 10. 40 1264 FEBR. 18. NUM. 402. 599 402. Theodericus de Kopisty hospitali [Crucigerorum StellatorumJ in Most quattuor pondera salis, vulgariter „strane" nominata, in molendino quodam circa Most sito vendit. In Most 1264 febr. 18. Autographum in membrána scriptum in SÜA Pragae (archivům Crucigerorum cum Stella rubea Pragae, sign. 222 (1112)) asservatur (A). — Simplex apographum saec. XVII.— —XVIII. (manu praepositi s. Hippolyti apud Znojmo Th. Aug. Frendl scriptum] cod. mnscrus chart. „Privilegium Wenceslai, Bohemiae regis IV., datum Pragae anno Domini 1235... etc. etc." intitulatus in SAR Brunae (archivům praepositurae s. Hippolyti apud Znojmo, sign. IV D 24) asservatus continet, pag. 32 (B). Lil: Šebánek, Česká listina 3, pag. 113, 114, 129, 130 (circulus diplomaticus civitatis Most). Scriba: ignolus; excludere non possumus scriptorem Hermannům inter testes nominatum chartae scribendae participem fuisse. Dictator: ignotus, qui arenga e quodam libro formarum sumpta usus est.1 Vide: II. 3, Crucigeri cum Stella rubea (M), 4, De chartae apud nobiles usu (UU). Universis Christi fidelibus, quibus presens videre contigerit scriptum, Theodericus de Copitcz affectum salutis et bonorum omnium || incrementum. Preciosus memorie thesaurus est scriptura, que rerum Seriem incommutabili veritate loquitur et mobilitati ob||viat animorum. Noverint igitur universi tarn presentes quam futuri, quod ego Theodericus vendo et libere vendicionis titulo trado hos||pitali in Bruka proa precio trium marcarum argenti quatuor pondera salis, que vulgariter strane vo-cantur, quas habui singulis annis in quodam molendino circa eandem civitatem sito, quas eidem hospitali cum consensu omnium amicorum meorum possidendas perpetuo et quiete iure legitime emptionis infallibiliter assigno et sana penitus voluntate. Ne igitur conventui sive provisoribus supradicti hospitalis super huiusmodi vendicione mea et eorum iusta emptione a me sive a meis successoribus aut heredibus noverca iusticie calumpnia oriatur, patris mei felicis memorie sigillo presentem duxi cartulam, quia non utor proprio, roborandam. Permisi insuper, ut et eadem providorum virorum, civium in Ponte, caractere signaretur, qui cum hec fierent, astiterunt: Henmannus, Sifridus, Hermannus scriptor, Theodericus gener Episcopi et alii viri ydonei quam-plures. Actum et datum publice in Ponte incarnati Verbi anno M°CC0LXIIII°, XII0 kalendas marcii. Hec sunt nomina testium* a parte ipsius Theoderici: Richmannus de Vzic, Psridata de Welmuschul, Benada frater suus, Baruch frater suus, Hertwicus de Patocrim.c Sigilla: e tribus sigillis in corroborationis formula annuntiatis fragmentům tantum primi sigilli in fllis sericis flavi et rubri coloris restat, e quo cognosci non potest, num ad sigillum patris Theoderici (cuius nomen ignoramus) pertineat. 402. a) Ex ,p' titulo eraso corr. est A. — b) Super linea additum est A. — c) Etiam ,Patocrun' seu .Patocriin' legi potest. 600 NUM. 402, 403. 1264 FEBR. 18. - MART. 2. 403. Bores, castellanas in Rgzmburk, duodecim mansos in villa Velká [nad Vetičkou J a patře suo Bohuslao monasterio in Velehrad collatos confirmat, libertates quasdam addens. In Vlčnov 1264 mart. 2. Apographum saec. XV. praebet Codex Velehradensis chartaceus in SAR Brunete (archivům 5 monasterii in Velehrad, sign. G 191) asservatus, fot. 42—42v (B). Ed: CDM III, pag. 361 num. 361 (ex B, mendose ad mart. 3). — Zemek, Vlčnov, Add., pag. 192 num. 1 (ex B). Reg: Reg II, pag. 173 num. 442 (ad mart. 3). Lit: KK, pag. 319. — Šebánek-Dušková, Panovnická a biskupská listina, pag. 35 n. 62 10 (proprietates stili magistri Wilhelmi, quondam protonotarii Přemysli Otakaři II.). — Šebá-nek, Vizovická listina, pag. 5 (stilus monasterii Velehradensis). — Zemek, Vlčnov, pag. 36 (imago phototypica B), Add. pag. 192 (translatio in linguam Bohemicam). Dictator: destinatarii (circuit diplom. Velehradensis et Sarensis) proprius. Specimina eiusdem stili et in charta Bočkonis monasterio Sarensi in Znojmo 1255 dec. 17 data (num. 60) et in 15 charta Lupini, ábbatis monasterii Velehradensis, in Opava 1269 sept. 4 data (num. 592) apparent. De hac charta mentio fit in charta Ulmanni de Velká [nad Veličkou J 1348 dec. 13 monasterio Velehradensi data (Reg V, pag. 262 num. 519). Vide: II. 3, Velehrad (F), 4, De chartae apud nobiles usu (VV). 20 Nos Borssho,a miseracione divina castellanus in Rysenburch, universis Christi fidelibus tenorem presentis cedule cognituris ad rei memoriam sempiternam. Quoniam acciones hominum quamvis sollempniter celebrate procedente tempore de-fluere consueverunt et propter rerum aut temporum incertos eventus finem vix quan-doque proprium sortiuntur, necesse igitur est et congruum, ut ea, que a memoria 25 decidere possunt et facillime anullari, seriptis, que sunt indicium veritatis, et testibus perhennentur. Noscat igitur tam presens hominum etas quam in Christo successura posteritas hos apices inspectura, quod ego Borssho de nostre grácie benivolencia duodecim mansos, qui leen vulgariter nuncupantur, ad opera ecclesie Welegradensis olim a dilectissimo patře nostro Bohuzlao1 in remedium sue et suorum parentum ac sue- so cessorum animarum in willa nostra Wellica collatos perpetuo possidendos eidem eclesie presentis seripti patrocinio confirmavimus, concedentes liberaliter et volentes, ut dicti mansi vel lanei et eorum possessores sine omni excepcione in silvis, pascuis, aquis et omnibus usibus fructuariis atque omni libertate gaudeant sieut nostri, hoc solo excepto, quod iudicem et plantatorem per se habeant speciálem, cum quo ter in anno 35 in iudicio, quod wulgo bandich dicitur, comparebunt de querimoniis tamquam ceteri [402.] *) Initium eiusdem arengae in chartis CDB I, pag. 277 num. 308 et CDB II, pag. 264 num. 271 vide. 1264 MART. 2. - 12. NUM. 403, 404. 601 nostri homines responsuri, nisi quod de satisfaccionibus culparum suo domino tene-buntur. Ut autem hec nostra confirmacio robur optineat firmitatis, presentem cedulam exinde conscribi iussimus et sigilli nostri robore communiri. Si vero dictos laneos vendi contigerit vel mutari, nulli alteri nisi nobis aut nostris pueris commutentur. Testes: filius noster Zlavko, Wilhelmus de Dolen, Bohuzlaus de Zahon, Lvdher de Chothemicz, Nicolaus et Micol fratres, Iohannes de Trimicz.6 Acta in Wvlche-now anno Domini M°CCmoLXIIII°, indiccione VIIa, in dominica Esto michi, amen. 404. Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, monasterio in Ždár [nad Sázavou J admittit, ut usum et quaestum de aurifodinis et argen-tifodinis in sua hereditate repertis percipiat, qua de re universos urburarios, procuratores et montanos montium certiores tacit. In Jihlava1 1264 mart. 12. Autographum in membrána scriptum in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. 26) asserva-tur (A 1). — Aliud autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům monasterii in Ždár,sign. A 6) asservatur (A 2). — Apographum praebel codex mnscr. chart, saec. XVII. „Diplomatarium monasterii Zarensis 1252 —1642..." intitulatus, qui in SAR Brunae (archivům mon. in Ždár, sign. 60J7) asservatur, pag. 16 num. 8 (B 2). Ed: Steinbach II, pag. 20 num. 9 (ex A 2). — CDM III, pag. 362 num. 362 (ex A 2). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 439 num. 156. — Reg II, pag. 173 num. 443 (ex A 1). — Šebá-nek, Archivy, pag. 34 num. 198 (ex A 1, A 2). Lit: KK, pag. 320 (quod de scriba chartae A 1 dicitur, corrigendum est, vide inferius). — Fiala, Kancelář, pag. 169, 176 (forma chartae A 2). — Dušková, Česká listina 2, pag. 203 n. 159 (conclusiones ex KK receptae de scriba chartae A 1 corrigendae sunt). — Šebánek, Česká listina 3, pag. 108. — Dušková, Urkundenwesen, pag. 384, 394. Scriba A 1: P II 55 = ignotus. Exempla script, num. 1 a, 36. — A2;P II 56 = ignotus, monasterii in Ždár fortasse proprius. Exempla script, num. 1 a, 37. Dictutor: ignotus, qui vestigia stili magistři Arnoldi, quondam protonotarii, praebet. In margine superiore vestigia quurundum litterarum apparent in A 2. Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Ždár (G). O.,2 dei gratia rex Boemie,*1 dux Avstrie* et Styrie et marchio Morawie,c uni-versis* |[ urburariis,*' procuratoribuse et montanis montium suorum gratiam suam et II omne bonum. Ex regalis officii nostri debito volentes unicuiquee et precipue deo II militantibus iura sua illibata servare, gratanter admittimus et benigne, quod 403. ») ,Bozssho' B, sed inferius recte ,Borssho'. — b) Etiam ,Tinmiczf vel ,Timnicz' vel jTunnicz' legi potest B. ») Bohuslaus postremo anno 1241 (CDB IV, pag. 69 num. 9) commemoratur. 602 NUM. 404, 405. 1264 MART. 12. - 15. abbas" et ecclesia Fontis-f sancte Marie in Sar ex integro percipiat usum et questum de aurifodinis et argentifodinis, si que reperte fuerint in hereditate pertinente eisdem, quern ceteri claustrales et nobiles terre nostre in hereditate sua ex dicto negocio? recipere consuerunt,* sub optentu* rerum* et personarum* districtius inhibentes,' ne quis ipsos inpediat in premissis, salvis tamen nostris™ iuribus,™ que exinde nos contin-gunt. Datum" anno Domini M°CC0LXIIII°, quarto idus marcii, regni0 nostri anno tercio.0 Sigillum: Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiae, etc., ducis Austriae etc.; in A 1 scidula membra-nacea ex autographo ipso scissa valde laesum dependet; in A 2 in filis sericis flaoi, rubri et viridis colons fere illaesum appendet; in margine exteriore inscriptio apparet. Cf. Sigilla num. 1 a, 1 I, 2 II, in A 2 etiam 3 I. 405. Urbanus IV. papa magistro Nicolao, capellano suo et scholastico Cracoviensi, cano-nicatum Pragensis ecclesiae sub certis condicionibus confert. Apud Urbem Veterem [1264] mart. 15. Apographum exstat in Urbani IV. regislris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 29), fol. 140 ep. 534 (R). Ed: Mon. Pol. Vaticana III, pag. 53 num. 95 (ex R). Reg: Palacký, Reise, pag. 39 num. 294 (ex R). — Reg II, pag. 173 num. 444. — Potlhast II, pag. 1526 num. 18829. — Guiraud, Les registres III, pag. 212 num. 1484 (ex R). Lit: Krofta, Kurie, pag. 186 (formularius provisionis papalis). Magistro Nicolao, capellano nostro, scolastico CracouiensL* Ex dispensa-tione, quam nobis Dominus in familia sua credidit, congruum arbitramur et dignum, ut in provisione eorum munificentie nostre dextera largius porrigatur, quos maioribus ecclesiastice militie stipendiis honoráři dos scientie, morum elegancia et alias virtutum suorum merita persuadent. Hac itaque consideratione te, in quern plurima gratiarum dona bonitas divina congessit, volentes prerogativa prosequi gratie specialis, cano-nicatum Pragensis ecclesie necnon personatum vel dignitatem ac prebendam, si que in eadem ecclesia vacant ad presens, tibi cum plenitudine iuris canonici conferimus ac 404. «) ,Bóěm' A 1, A 2. — 6) .Austrie' A 2. — «) ,Moravie' A 2. — *) »iudicibus' sequitur in A 2. — <*') Vox ,eť erasa sequitur in AI. — e) Finis lineae A 2. — f) In loco raso fortasse eadem manu eodemque atramento scriptum est Al. — «) .negotio' A 2. — h) IIa A 1, ,consueverunť A 2. — *) Littera ,p' ex ,b 'per rasuram correcta est A 2. —- ,personarura et rerum' A 2. —') Prima littera ,n' cum parva rasura exstat A1.—mm) ,iuribus nostris' A 2.—») ,in Ygla' sequitur in A 2. — °°) Syllabis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A 1, in voce ,tertio' tantum in A 2, x) Locus tantummodo in A 2 (vide n. n) affertur. — s) Přemysl Otakarus II. 1264 MART. 15. NUM. 405, 406. 603 providemus de ipsis, investientes te per nostrum anulum de eisdem. Si vero nulla ibidem dignitas vel personatus et prebenda nunc vacant, personatum vel dignitatem et prebendam primo in dicta ecclesia vacaturas conferendas tibi donationi apostolice reservantes, decernimus irritum et inane, si secus de ipsis apostolica vel alia quavis auctoritate a quoquam contigerit attemptari. Non obstante statuto de certo canoni-corum numero, iuramento, confirmatione sedis apostolice vel quocumque alio muni-mine roborato, aut si aliqui dicte sedis vel legatorum eius seu alia quavis auctoritate in prefata ecclesia in canonicos sunt recepti, vel ut recipiantur, insistant, vel si aliqui super provisione sua de personatu vel dignitate in predicta ecclesia speciales vel in illis partibus generales ab eadem sede vel ipsius legatis litteras impetrarunt, etiam si per eas ad inhibitionem, reservationem et decretum processum existat, quibus omnibus te in huiusmodi personatus vel dignitatis et prebende assecutione preferri volumus de gratia speciali, ita tamen, quod per hoc eis quoad alios personatus, dignitates et prebendas nullum preiudicium generetur, seu quod scolastriam Cracouiensem cum prebenda simplici et archidiaconatum Glogouiensem curam animarum habentem annexam necnon et simplices prebendas, quas in quibusdam aliis ecclesiis Polonie obtines sine eura, aut qualibet indulgentia generali vel speciali, venerabili fratri nostro..1 episcopo et dilectis filiis, capitulo Pragensi, communiter vel divisim sub quavis forma verborum ab eadem sede concessa, de qua in nostris litteris plenam et expressam de verbo ad verbum oporteat mentionem fieri et per quam huiusmodi gratia impediri valeat vel differri.2 Nulli ergo nostre collationis, provisionis, investiture, reservationis et constitutionis etc.8 Datum apud Vrbem Ueterem idus0 march, anno tertio. 406. Urbanus IV. papa {Wilhelmo], episcopo Lubucensi, mandát, ut Nicolaum, ca-pellanum eius et scholasticum Cracouiensem, in canonicum ecclesiae Pragensis recipi faciat. Apud Vrbem Veterem [1264] mart. 15. Apographum exslat in Urbani IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 29), fot. 140 ep. 535 (R). Ed: Mon. Pol. Vaticana III, pag. 54 num. 96 (ex R). Reg: Palacký, Reise, pag. 39 num. 295 (ex R). — Reg II, pag. 173 num. 445. — Potthast II, pag. 1526 num. 18830. — Guiraud, Les registres III, pag. 213 num. 1485 (ex R). Lit: Krofta, Kurie, pag. 186 (formularius papalis provisionis). 405. °) Superscriptio alio atramento scripta est R. — b) Ita R. *) Johanni. —2) Cf. litteras Alexandři IV. papae Viterbii 1258 apr. 5 datas (num. 151). —s) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 604 NUM. 406. 1264 MART. 15. ../ episcopo Lubucensi.ffl Ex dispensatione etc. ut supra, usque persuadent.2 Hac itaque consideratione dilectum filium magistrum Nicolaum, capellanum nostrum, scolasticum Cracouiensem, in quern plurima gratiarum dona etc. verbis competenter& mutatis, usque eisdem.2 Si vero nulla dignitas vel personatus et prebenda tunc vaca-bant ibidem, personatum vel dignitatem et prebendam primo etc., usque attemptari.2 5 Quocirca mandamus, quatenus per te vel alium seu alios auctoritate nostra dictum capellanum vel procuratorem eius pro eo faciens in predicta ecclesia Pragensi in cano-nicum recipi et in fratrem, eum vel dictum procuratorem eius nomine in corporalem possessionem predictorum personatus vel dignitatis et prebende, si que provisionis, collationis et investiture huiusmodi tempore in eadem vacabant ecclesia, inducas et 10 defendas inductum amoto ab eis quolibet detentore. Alioquin si nulla dignitas, personatus vel prebenda inibi tunc vacabant, dignitatem vel personatum et prebendam, si qui postmodum in eadem ecclesia vacaverunt vel vacant ad presens vel proximo va-caturos, eidem capellano iuxta reservationem nostram assignare procures, ipsumque in eorum possessionem inducere corporalem. Contradictores etc., usque compescendo.3 15 Non obstante etc., usque existat,4 quibus facias capellanum eundem in huiusmodi personatus vel dignitatis et prebende assecutione preferri, ita tamen quod per hoc eis quoad alios personatus, dignitates et prebendas nullum preiudicium generetur seu quod idem capellanus scolastriam Cracouiensem cum prebenda simplicic et archidiaco-natum Glogouiensem, que curam animarum habent annexam, ac prebendas sine cura 20 in aliquibus ecclesiis Polonie noscitur obtinere, aut si venerabili fratri nostro..6 episcopo et dilectis finis, capitulo Pragensi, a predicta sede communiter vel divisim indultum existat, quod ad receptionem alicuius non teneantur vel ad id compelli, excommunicari, suspendi vel interdici non possint, quodque nulli de personatibus, dignitatibus vel prebendis eorum ecclesie ipsis invitis et renitentibus provideri valeat 25 per ipsius sedis litteras non facientes plenam et expressam de verbo ad verbum de indulto huiusmodi numero et nominibus receptorum in eadem ecclesia mentionem, vel nisi dictus episcopus in eisdem litteris datus fuerit executor, aut quavis eiusdem sedis indulgentia generáli vel speciali, de qua in nostris litteris mentio fieri debeat specialis et per quam in presentibus non expressam vel totaliter non insertam effectus 30 gratie huiusmodi quomodolibet impediri valeat vel differri, seu quod idem presens non fuerit ad exhibendum de observandis eiusdem ecclesie statutis et consuetudinibus iuramentum, quod ipsum per procuratorem ad hoc deputatum volumus exhiberi. Nos vero nichilominus irritum et inane decrevimus, si secus de predictis dignitate vel personatu ac prebenda apostolica vel alia quacumque auctoritate a quoquam attempta- 35 turn est vel contigeret attemptari. Datum apud Vrbem TJeterem idusd marcii, anno tertio. 406. a) Superscripts alio atramento scripta est R. — b) ,opetenter' R. —c) Potius ,simpli' legi potest R. — A) Ita R. 1264 MART. 15. - 17. NUM. 406, 407. 605 407. Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, monasterio in Göttweig de summa avenae, quae „marchfuter" dicitur, annuatim solvenda partem relaxat; invicem abbas et conventus in recompensationem huius gratiae bona eius-5 dem monasterii circa Himberg sita ei cedere promittunt. Apud Viennam 1264 mart. 17. Auiographum in membrána scriptum in archive- monasterii in Göttweig (sign. Lit A loc. XIV. n. 4) asservatur (A). Ed: FRA (DD) VIII, pag. 316 num. 51 (ex A). — FRA (DD) LI, pag. 147 num. 149 10 (ex A). — Diplomatarium principům de Liechtenstein, sine pag. (ex A). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 439 num. 157. — Reg II, pag. 173 num. 446. — Hosák, Prameny, pag. Ill num. 8. Lit: Dopsch, Beiträge, pag. 239 (explicatio termini ..marchfuter"). — BUB II, pag. 132 num. 295 (rei cohaerentiae). — Dušková, Urkundenwesen, pag. 360. 15 Scriba: O 53 = ignotus (Austriacus). Dictator: verisimillime magister Petrus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Petrus protonotarius (A). g In nomine sancte et individue trinitatis amen. I Nos Otakarus, dei gratia rex Boemie,a dux Austrie et Styrie, marchio Moravie, omnibus in perpetuum. || Etsi 20 universis nostre dicioni subiectis tenemur benignitatis regie gratias exhibere, amplioris tarnen gratie insigniis dignos facimus, quos vita laudabilis || secundum exigentiam meritorum ad huiusmodi gratias efflcit aptiores, specialiter vero utilitati et commodo ecclesiarum dei cum diligencia intendere regalis excellencie officium || a deo nobis concessum exigit et requirit. Quapropter cum predia venerabilium virorum abbatis 25 et conventus ecclesie Chotwicensis ex sterilitate annorum et aliis malis successibus desolata videremus adeo et inculta, quod summa avene, que dicitur marchfvter, videlicet quadringenti et quinquaginta modii, quos antecessores nostri duces Austrie de possessionibus ipsius ecclesie, cum adhuc in temporalibus magis habundabat, dari annuatim pro0 iure0 advocacie instituerant, non posset solvi ullo modo, conpacientes 30 eiusdem ecclesie inopie ob reverenciam dei et sue gloriose genitricis, cui predicti viri militant conversacione laudabili et honesta, nec non ob merita gratiosa serviciorum, que nobis exhibuit venerabilis eiusdem loci Helnwicus abbas, ad instanciam quoque peticionis et consilii fidelium nostrorum nobilium Austrie1 eidem ecclesie Chotwicensi gratiam hanc fecimus, quod relaxatis annuatim de predicta summa ducentis et quin- 35 [406.] *) Wilhelmo. — ž) Cf. num. praecedentem (405). — s) Videlicet ,auctoritate nostra appellatio-ne postposita.' — *) Videlicet ,statuto de certo canonicorum numero, iuramento vel confirma-tione apostolica seu quacumque flrmitate vallato, seu quod idem alias beneficiatus existat.' — 5) Johanni, 606 NUM. 407, 408. 1264 MART. 17. - APR. 29. quaginta modus singulis annis ducentos modios in toto decrevimus acceptare, ita tarnen, ut predicta ecclesia in suis prediis plenitudine iuris per antecessores nostros sibi concessi et debita nichilominus gaudeat libertate. In huius itaque gratie recom-pensacionem predict! fratres, abbas et conventus eiusdem loci, de communi consensu cesserunt iuri, quod in bonis suis omnibus circa Himperch, videlicet Pellendorf ct Honeinsdorf, habere noscebantur, dantes nobis super dicta cessione sua privilégia non solum suo, set eciam quorundam nobilium nostrorum in Austria consignita sigillis2 ad maiorem evidenciám et cautelam. Nosque ipsos de facta sibi per nos gratia securos certosque reddere volentes, ne forte per successores nostros possit in posterum in irritum revocari, presens instrumentum communitum sigillorum nostrorum karactere ipsis dari fecimus cum annotacione testium subscriptorum, qui sunt hii: dominus Otto venerabilis Pataviensis episcopus, Ortolfus abbas Medlicensis, Phylippus abbas Scotorum in Winna,c Otto abbas Vormbacensis, Vlricus abbas Celle sancte Marie, Nicolaus prepositus Nevnburgensis, Heinricus prepositus sancti Yppoliti,^ Engel-schalcus prepositus sancti Georii, ministeriales Austrie: Otto de Meissowe, Otto de Haslowe, Heinricus de Sevelde, Heinricus de Lihtenstein, Wernhardus Prevzel, Heinricus dapifer in Lengenpach, Rapoto de Valchenberch, Heinricus de Witra, Perhtoldus de Engelschalsvelde, Vlricus de Vihoven, Vlricus de Habspach, Gvnda-karus de Habspach, Hermannus, Wernhardus, Vlricus fratres de Wolfgersdorf, Vlricus, Marquardus, Chvnradus fratres de Pilhildorf, Otto de Perhtolsdorf, Chunradus et Heinricus fratres de Sumerowe, Siboto de Zekkinge, Albertus, Ludwicus fratres de Zelkinge, Otto camerarius de Walchvnschirchen ete alii quam plures. Actum aput Winnamc anno Domini M°CC0LXIIII°, datum ibidem per manus magistri Petri, prothonoriic nostri, XVI0 kalendas aprilis." Sigillum: non in media parte chartae, sed paulo sinislrorsus positum in filis sericis flavi et viridis coloris appendebat; nunc avulsum et deperditum est. 408. Bruno, episcopus Olomucensis, Conrado, famulo suo diclo de Höxter, cum consensu capituli Olomucensis villam Bgkovice cum pertinentiis iure feudáli confert. In Olomouc 1264 apr. 29. 407. a) ,Boem' A. — bb) Scriba primum ,in' scripsit et in scribendo sine rasura in ,piure' correxit A. — c) Ita A. — d) ,Yplti' A. — e'e) Ultima linea eadem manu, sed atramenlo pallidiore scripta est A. *) Consilium suum Austriae nobiles sub forma litterarum sine lemporis nota ediderunl (Reg II, pag. 170 num. 437 et in regestorum serie huius tomi), quarum autem Přemysl Otakarus II. primam solum partem accepit, in qua ei nobiles suadebant, ut sununam monasterio solvendam minueret. Partem alteram, ut monasterio praedia sua circa Himberg sita redderet, econtra reiecit atque sui lucri, ut e textu apparet, fecit. — 2) Chartas ignoramus. 1264 APR. 29. NUM. 408. 607 Autographum in membrána scriptum in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. S I a 2) asservatur (A). — Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum membranaceo ibidem (sign. MK 1) asservato, fol. F p —Gl (B). — Alterum apographum eiusdem saec. praebet Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis membranaceus in SAR Olomouc (archivům cap., sign. E I 27) asservatus, fol. 79—79" (C). Ed: CDM III, pag. 362 num. 363 (ex A). Reg: Reg II, pag. 174 num. 449. Lit: Lechner, Beiträge zur Frage der Verlässlichkeit des CDM, pag. 146 num. 41 (rectificationes lectionum). — Snopek, K opravám dipl. mor., pag. 623 num. 34 (idem). — Weizsäcker, Olmützer Lehenwesen, pag. 37 (chartae formularius). — Šebánek, Tři kapitoly, pag. 55 (idem). — KK, pag. 321. Scriba: B 1 = Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script. 2 b, 4. Dictator: idem Conradus, qui auctor est formularii II. chartarum iura feudalia tangenlium (Cf. num. 373, 409, 554, 664). Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (NN), Conradus notarius (W), 4 a, De chartae apud milites usu (E). Bruno, dei gratia episcopus Olomucensis, Conrado, famulo suo dilecto, dicto de Hucsaria, et heredibus suis in perpetuum. Equitati proximum et rationi non dissonum arbitra||mur, ut ad fideles nostros, qui nobis et ecclesie nostre non parcentes rebus et personis fideliter serviunt et constanter, retributionis manum liberaliter ex-tendamus, ut in eisdem || possint efficacius persistere serviciis ipsorumque magis erga nos et ecclesiam nostram devotio et fidelitas exardescat. Hinc est, quod nos gratanter inspectis fidelitatis tue serviciis, que [| nobis ad augmentům honoris nostri et ecclesie nostre profectum diucius ac incessanter gratuito impendisti, pro quibus, ut condecet, te remunerare volumus, quod fructuosus appareat labor tuus et fidelitas tua magis erga nos et ecclesiam nostram per huiusmodi retributionis premium accen-datur, damus et conferimus libenter ac liberaliter tibi et heredibus tuis iure feudali villam Bicowiz cum omnibus suis pertinentiis et iuribus, censu, decimis, allodio, iudicio, stura, silvis, pratis, pascuis, molendinis, aquis, piscationibus, ortis, curticulis, humulariis, agris cultis et incultis et omnibus aliis serviciis et redditibus nullo diminuto penitus vel excepto per te ac heredes tuos perpetuo possidendam. Item decern marcas argenti percipiendas annis singulis ab abbate Trebecensis monasterii, qui pro tempore fuerit, quasa tenetur solvere pro decimalibus denariis, tibi et heredibus tuis iure conferimus prenotato. Hoc autem de consilio canonicorum nostrorum ordinavimus et statuimus, quod vassallus quilibet ecclesie nostre, qui per nos de bonis episcopalibus infeudatus existit, comparare debeat alias hereditates et bona, que medietatem valeant bonorum episcopalium sibi collatorum, et eadem ecclesie nostre dare libere ac solute et in feudo a nobis recipere bona similiter comparata, qui vult perpetua feudi sui ab ecclesia stabilitate ac firmitate gaudere. Ideoque presentibus inserendum duximus, quod tu secundum ordinationem hanc de Iurkowiz et de Milazowe villas habentes XVI mansos et silvulam per te comparatas emptionis titulo dedisti ecclesie nostre 608 NUM. 408. 1264 APR. 29. libere ac in nostris manibus resignasti, recipiens a nobis in feudo villas predictas, quas apud Muthyn laicum, filium sororis domini Ienzonis et Hartlebi, pro triginta sex marcis argenti iure proprii comparasti. In recognitionem vero bonorum episcopalium, que tibi contulimus, dabis annis singulis canonicis ecclesie nostre mensuram unam tritici, continentem modium unum Opauiensem, de manso sive de laneo quolibet et de mansis dumtaxat censualibus tibi; de allodio tuo, de zluhonibus et de manso iudicis nichil dabis; et de predictis decern marcis argenti non teneberis quicquam dare. Item de bonis emptis, ut ab aliis discerni possint, similiter nichil solves; nam bona episcopalia, que tibi collata sunt, ad heredes tuos tantum filios transferentur et numquam ad filias, sed empticia bona iure successionis tam ad filias quam ad filios transferentur. De predictis bonis omnibus tarn emptis quam episcopalibus in necessi-tatibus, in quibus adesse tenemur domino nostro regi Boemorum illustri ad honoris sui et terre sue defensionem, et in propriis necessitatibus nostris, successorum nostro-rum et ecclesie nostre servicia facies militaria, in armis videlicet et dextrario, quando-cumque per nos aut successores nostros fueris requisitus, et heredes tui in bonis predictis succedentes tibi ad eadem et similia servicia tenebuntur. Quod autem omnia premissa tam nobis, successoribus nostris et ecclesie nostre, quam tibi et heredibus tuis rata serventur et stabilia semperque maneant inconvulsa, nec ullius temporis evo aliquatenus immutentur, sed perpetuum irrevocabiliter sortiantur effectum, hanc paginam ad rei memoriam sempiternam inde confectam sigilli nostri iussimus muni-mine roborari. Et nos Olomucense capitulum propriis huic carte subscribentes nominibus predictam infeudationem factam tibi et heredibus tuis per venerabilem patrem dominům nostrum Brunonem, episcopum Olomucensem, videntes ipsam ecclesie nostre utilem, necessariam et honestam, ratam habemus et gratam et consensum nostrum unanimiter adhibemus annotatum presentibus et expressům. Et quod super hoc eciam nullus futuris temporibus dubietatis vel calumpnie possit oriri scrupulus, hanc eciam paginam ad firmiorem rei stabilitatem sigilli nostri fecimus appensione muniri. Ego Bartholomeus decanus, ego Herbordus prepositus, ego Stephanus archi-diaconus Olomucensis, ego Symon custos, ego Iohannes Znoemensis archidiaconus, ego Alexius prepositus de Wolframskirken, ego Heydolfus prepositus et archidiaconus Cremeserensis et nos ceteri Olomucensis ecclesie canonici per manum Conradi, dicti domini nostri episcopi notarii, canonici et confratris nostri, huic carte subscribimus et premissis omnibus pro nobis et nostris successoribus, canonicis Olomucensibus, vo-luntarie ac favorabiliter consentimus. Actum et datum Olomuz III6 kalendas maii, anno Domini M°CC0LX°IIII.& Sigilla: in filis sericis rubri et viridis coloris; 1) Brunonis, episcopi Olomucensis, valde laesum appendet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12; 2) avulsum et deperditum est. 408. °) Scriba primum ,qui' scripsit et sine rasura correxit A. — bt>) Verbis competenter disten-tis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. 1264 APR. 29. NUM. 409. 609 409. Bruno, episcopus Olomucensis, Thomae, famulo suo, cum consensu capituli Olo-mucensis villam [Staré] Čívice cum pertinentiis iure feudáli confert. In Olomouc 1264 apr. 29. 5 Autographum in membrána scriptum in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. S I a 3) asservatur (A). — Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum membranaceo ibidem (sign. MK 1) asservato, fot. F 6—F 7V (B). — Aliud apographum eiusdem saec. praebet Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis membranaceus in SAR Olomouc (archivům cap., sign. E I 27) asservatus, fot. 80—80» (C). 10 Ed: C DM III, pag. 365 num. 364 (ex A). Reg: Reg II, pag. 175 num. 450. Lit: Snopek, K opravám dipl. mor., pag. 623 num. 35 (rectificationes lectionum). — Weizsäcker, Olmützer Lehenwesen, pag. 37 (chartae formularius). — Šebánek, Tři kapitoly, pag. 55 (idem). — KK, pag. 322. 15 Scriba: B 1 = Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script. 2 b, 4. Dictator: idem Conradus, qui auclor est formularii II. chartarum iura feudalia tangentium (Cf. num. 373, 408, 554, 664). Vide: II, 2 b, Bruno episcopus (00), Conradus notarius (X), 4 a, De chartae apud milites usu (F). 20 Bruno, dei gracia episcopus Olomucensis, dilecto sibi Thome, famulo suo, et heredibus suis in perpetuum. Equitati proximum et rationi non dissonum arbitra||mur, ut ad fideles nostros, qui nobis et ecclesie nostre rebus non parcentes et personis fideliter deserviunt et constanter, retributionis manum liberaliter extenda-mus, ut in eisdem || possint efficacius persistere serviciis ipsorumque magis erga nos 25 et ecclesiam nostram devotio et fidelitas exardescat. Hinc est, quod nos gratanter inspectis fidelitatis tue serviciis, que nobis || ad augmentům honoris nostri et ecclesie nostre profectum diucius ac incessanter gratuito impendisti, pro quibus, ut condecet, te remunerare volumus, quod fructuosus appareat labor tuus et fidelitas tua magis erga nos et ecclesiam nostram per huiusmodi retributionis premium accendatur, damus 30 et conferimus libenter ac liberaliter tibi et heredibus tuis iure feudáli villam episcopa-lem Zewiz sitam in Boemia cum universis suis pertinentiis, censu, decimis, allodio, iudicio, stura, silvis, pratis, pascuis, molendinis, aquis, p[iscatio]nibus,a ortis, curti-culis, humulariis, agris cultis et incultis et omnibus aliis serviciis et redditibus nullo diminuto penitus vel excepto per te ac heredes tuos perpetuo possidendam. Hoc 35 autem de consilio canonicorum nostrorum ordinavimus et statuimus, quod vassallus quilibet ecclesie nostre, qui per nos de bonis episcopalibus infeudatus existit, compa-rare debet alias hereditates et bona, que medietatem valeant bonorum episcopalium collatorum sibi, et eadem ecclesie nostre dare libere ac solute et in feudo a nobis re-cipere bona similiter comparata, qui vult feudi sui ab ecclesia stabilitate ac firmitate 40 gaudere. Ideoque presentibus inserendum duximus, quod tu secundum ordinationem 610 NUM. 409. 1264 APR. 29. hanc araturam unam, tabernas duas et molendinum unum super Albeam in Boemia, que omnia data sunt tibi cum uxore tua, et villam Serotiz, quam cum aliis terris et possessionibus inmediate6 adiacentibus ipsi ville apud dominům Iohannem, Pragen-sem episcopum, pro XXXVI marcis argenti emptionis titulo comparasti, sitam in Boemia apud predictam villam Zewiz, quam tibi et heredibus tuis contulimus, et translatam adc ipsam per te, ita quod una indivisim videtur esse villa, dedisti ecclesie nostre libere et in nostris manibus resignasti, recipiens a nobis in feudo bona predicta, que medietatem bonorum ab ecclesia nostr[a] collatorum tibi et heredibus tuis et amplius valere noscuntur. In recognitionem vero bonorum episcopalium, que tibi contulimus, dabis annis singulis canonicis ecclesie nostre mensuram unam t[riti]ci, continentem modium unum Opauiensem, de manso sive de laneo quolibet et de man-sis dumtaxat censualibus tibi; de allodio tuo, de zluhonibus et de manso iudicis nichil dabis. Item de bonis emptis et de bonis cum uxore tua datis tibi, ut ab aliis discerni possint, similiter nichil solves; nam bona episcopalia, que tibi collata sunt, ad heredes tuos tantum filios transferentur et numquam ad filias, sed empticia bona et cum uxore data tibi iure successionis tam ad filias quam ad filios transferentur. De predictis bonis omnibus tarn emptis quam episcopalibus in necessitatibus, in quibus adesse tenemur domino nostro regi Boemorum illustri ad honoris sui et terre sue defensionem, et in propriis neccessitatibus nostris, successorum nostrorum et ecclesie nostre servicia facies* militaria, in armis videlicet et dextrario, quandocumque per nos aut successors nostros fueris requisitus, et heredes tui in bonis predictis succedentes tibi ad eadem et similia* servicia perpetuo tenebuntur. Quod autem omnia premissa tam nobis, successoribus nostris et ecclesie nostre, quam tibi et heredibus tuis rata serventur et stabilia semperque maneant inconvulsa, nec ullius temporis evo ullatenus immu-tentur, set perpetuum irrevocabiliter sortiantur effectum, hanc paginam ad rei memoriam sempiternam inde confectam sigilli nostri iussimus munimine roborari. Et nos Olomucense capitulum propriis huic carte subscribentes nominibus predictam infeudationem factam tibi et heredibus tuis per venerabilem patrem dominům nostrum Brunonem, episcopum Olomucensem, videntes ipsam ecclesie nostre utilem, necessariam et honestam, ratam habemus et gratam et consensum nostrum annota-tum et expressům presentibus unanimiter adhibemus. Et quod super hoc eciam nullus futuris temporibus dubietatis vel calumpnie possit oriri scrupulus, hanc eciam paginam ad firmiorem rei stabilitatem sigilli nostri fecimus appensione muniri. Ego Bartholomeus^ decanus, ego Herbordus prepositus, ego Stephanus Olomucensis ar-chidiaconus, ego Symon custos, ego Iohannes Znoemensis archidiaconus, ego Alexius prepositus de Wolframskirken, ego Heydolfus prepositus et archidiaconus Cremen-serensiss' et nos ceteri Olomucensis ecclesie canonici per manům Conradi, dicti domini nostri episcopi notarii, canonici et conf ratris nostri, huic carte subscribimus et premissis omnibus pro nobis et nostris successoribus, canonicis Olomucensibus, voluntarie ac favorabiliter consentimus. Actum et datum Olomuz III* kalendas maii, anno Domini M0CC°LX0IIII.A 1264 APR. 29. - MAU 12. NUM. 409, 410. 611 Sigilla: in filis sericis rubri et viridis coloris appendent; 1) Brunonis, episcopi Olomucensis, valde laesum. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12; 2) ecclesiae Olomucensis illaesum fere. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 27. 410. Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, cum Stirone, milite de Kvitkovice, villas Habří et Vesce pro Bohdanice (Bohdanitz) commutat. Apud Písek 1264 maii 12. Autographum in membrána scriptum in SllA Prague (archivům capituli Wissegradensis Pragae, sign. KVš num. 49) asservatur (A).1 Reg: Reg II, pag. 175 num. 451. — Schmidt-Picha, Urkundenbuch, pag. 3 num. 13. Lit: Fiala, Kancelář, pag. 23S, 245 n. 72 (quae de manu scribae dicuntur, corrigenda sunt, vide inferius). — Dušková, Šlechtické archivy, pag. 61 (ut supra nec non deliberatio diplomatica). — ZMK 1960, pag. 299 (annotationes topographicae). — Dušková, Urkundenwesen, pag. 361, 383. Scriba: P II 17 a = cancellariae regiae proprius, cuius manus manui magistři Arnoldi, quondam protonotarii regis, simillima est. Exempla script, num. 1 a, 38. Dictator: cancellariae regiae proprius, qui vestigia stili Arnoldi et eius socii (P II 42) praebet. Vide: II. 1 a, P. O. II., 4, De chartae apud nobiles usu (WW). I In nomine Domini amen. g Nos Otakarus, dei gratia rex Boemie, dux Austrie et Stirie et || marchio Morauie, universis presentium noticiam habituris con-stare cupi[mus ten]orema per presentem, j| quod cum Stirone, milite de Wetkowitz, fecimus commutationem tam de[nostro consenjsu quam ipsius || hoc modo: pro villa, que Bohdanitz dicitur, damus et confirm[a]m[us e]idem Stironi0 et suis heredibus predia in Haberse et Vesce iure hereditario perpetuo possidenda. Nobis e[ti]am et nostris heredibus similiter villam predictam Bohdanitz debere censemus iure prefato, hoc adiecto, quod Stiro,0 miles antedictus, aut heredes ipsius prefati predicta predia dare, legare, obligare, vendere p[ossin]t libere pro sue placito voluntatis; adicimus hoc etiam et promittimus, quod si h[oc] p[act]um aut dictam commutationem aliquo modo contingeret immutari, Stironi6 mem[orato] et heredibus eiusdem de nostris bonis et hereditatibus prediorum predictorum facere restaurum et emendam. Et ne 409. °) Quae hie et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa perierunt A. — b) Littera ,a' ex ,o' correcta est A. — c) Scriba primum ,ipa' scripsit, quod erasit et in ,ad' correxit A. — d) Scriba primum ,facici' scripsit et sine rasura correxit A. — e) Scriba primum erronee vocem ,per-petuo' scribere volens, ,pp' scripsit, sed statím erasit et in ,similia' correxit A. — f) Littera ,se super linea asscripta est A. — o) ,Cřemseřénť A. — hh) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. 612 NUM. 410, 411. 1264 MAII 12. - IUN. 4. a quoquam in posterům super premissis impeti valeant aut gravari, sepedicto Stironi6 et ipsius heredibus presens instrumentum dedimus pro cautela sigillorum nostrorum munimine roboratum testibus, qui aderant, subnotatis, [qu]i sunt: Burchardus de Wintherberc, Hogerus de Svintz, Vlricus pincerna, Vlricus de [RJosental, Hyrzo burcravius de Klingenberc, Budiwov de Scharitz, Witigo de Crumnow, Zdezlaus d[e] Kasseowitz, Ratmirus de Bezdezkow, Thomas de Zlubegewitz, Dirzlaus de Zveraditz, Diuissius dapifer, Onsho pincerna, Wernherus de Koztel, Petrus de Zem-nawitz et alii quam plures. Actum et datum apud Pyezkam anno Domini M°CC0LX0IIII°, quarto idus maii per manus magistři Petri, nostri prothonotarii, septimě indictionis, regni nostri anno tercio.c Sigillum: Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiae, etc., ducis Austriae etc., in filis sericis albi, flaui et rubri coloris valde laesum appendet; in margine exteriore inscriptio apparet. Cf. Sigilla num. 1 a, 1 I, 2 III, 3 I. 411. Urbanus IV. papa magistro Petro, canonico Pragensi, notario {Přemysli Otakaři II.J, regis Bohemiae, indulget, ut praedicti regis obsequiis insistens per triennium, proventus praebendae in absentia percipere valeat. Apud Urbem Veterem [1264] iun. 4. Apographum exstat in Urbani IV. registris in arcbivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 29), fol. 184 ep. 847 (R). Reg: Palacký, Reise, pag. 39 num. 298 (ex R). — Reg II, pag. 176 num. 452. — Potthast II, pag. 1533 num. 18939. — Guiraud, Les registres III, pag. 282 num. 1797 (ex R). Magistro Petro, canonico Pragensi, notario carissimi in Christo filii nostri..,1 regis Boemie illustris." Mentis tue devotionis inducimur, ut, quod a nobis suppli- citer postulas, ad exauditionis gratiam, quantum cum deo possumus, favorabiliter admittamus. Obtentu itaque karissimi in Christo filii nostri .regis Boemie illustris, nobis super hoc per suas litteras2 supplicantis tuis supplicationibus inclinati presen-tium tibi auctoritate concedimus, ut per triennium insistens obsequiis eiusdem regis, redditus et proventus prebende tue, quam in ecclesia Pragensi obtines, cotidianis distributoribus dumtaxat exceptis cum ea integritate percipere valeas, cum qua illos percipes, si personaliter in eadem ecclesia resideres, et ad faciendam personálem in eadem ecclesia residentiam interim a quoquam nequeas coartari. Non obstantibus 410. °) Quae hie et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa perierunt A. — b) ,Sti.' in A. — ") In fine chartae asteriscus exstat A. *) Quo modo et quo tempore charta in archivům Wissegradense pervenerit, incertum est. 1264 IUN. 4. NUM. 411, 412. 613 contrariis ipsius ecclesie consuetudinibus vel statutis iuramento consueto sedis apo-stolice seu quacumque alia firmitate vallatis aut indulgentia, qua venerabili fratri nostro. .,s Pragensi episcopo, a sede predicta dicitur esse concessum, ut canonicos et clericos ecclesiarum sue civitatis et diocesis possit compellere ad faciendam personalem residentiam in eisdem, seu quibuslibet litteris super hoc impetratis eadem et qualibet alia indulgentia sedis eiusdem, per quam huiusmodi gratia valeat impediri et de qua in presentibus mentio fieri debeat specialis. Nulli ergo nostre concessionis etc.4 Datum apud Vrbem Ueterem II nonas iunii, anno tertio. 412. Urbanus IV. papa [NicolaumJ, praepositum ecclesiae in Klosterneuburg, execu-torem et conservatorem indulgentiae magistro Petro, canonico Pragensi, notario [Přemysli Otakaři II. J, concessae instituit. Apud Urbem Veterem [1264] iun. 4. Apographum exstat in Urbani IV. registris in archiuo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 29), fol. 184* ep. 848 (R). Reg: Palacký, Reise, pag. 39 num. 299 (ex R). — Reg II, pag. 176 num. 452. — Potthast II, pag. 1533 num. 18940. — Guiraud, Les registres III, pag. 282 num. 1798 (ex R). Preposito ecclesie Nyemburgensis, Patauiensis diocesis.®1 Mentis devotio-nis dilecti filii magistři Petri, canonici Pragensis, notarii karissimi in Christo nostri..,2 regis Boemie illustris, inducimur, ut etc. ut supra in proxima verbis competenter& mutatis usque specialis.3 Quocirca mandamus, quatenus eidem notario vel procuratori suo eius nomine fructus et proventus eosdem iuxta huius concessionis nostre tenorem facias per te vel per alium integre ministran. Contradictores etc., usque compescendo.4 Non obstante, si aliquibus a prefata sede indultum existat, quod excommunicari vel interdici nequeant aut suspendi.5 Datum apud Vrbem Ueterem II nonas iunii, anno tertio. 411. a) jillustri' R. Superscripts alio atramenlo scripta est. *) Pfemysli Otakari II. — 2) Litterae non exstant. — 8) Johanni. — *) Vide CDB II, pag. 46 num. 53. 412. a) Superscriptio alio atramento scripta est R. — b) ,opetenter' R. Nicolao. — *) Pfemysli Otakari II. — 3) Vide num. 411. — «) videlicet ,auctoritate nostra appellatione postposita'. — ») Cf. num. 406. 614 NUM. 413. 1264 IUN. 4. 413. Urbanus IV. papa [Přemyslům Otakarům II.J, regem Bohemiae, rogat, ut contra Ruthenos et Lituanos potenti manu procedat, eique concedit, ut terrae eorum, quas ex-pugnaverit, dummodo fratribus domus hospitalis s. Mariae Theutonicorum ius ibidem non competat, in suo dominio perpetuo permaneant. Apud Urbem Veterem [1264] iun. 4. Apographum exstat in Urbani IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 29), fot. 184" ep. 850 (R). Ed: Raynaldus, Annales 14, pag. 110 num. 44 (ex R). — Balbín, Miscellanea, dec. I, lib. VI. 2, pag. 86 num. 6 (ex Ragnaldo, erronee ad ,XI' nonas iun.). — Ibidem, dec. I, lib. VIII, pag. 16 num. 16 (ex Ragnaldo).—Lambacher, österreichisches Interregnum, pag. 47 num. 33 (ex Balbíno). — CDM III, pag. 367 num. 365 (ex Raynaldo). — Turgenčv, Hist. Russiae monum. II, pag. 350 num. 6 (ex quodum apographo). — Theiner, Vet mon. Pol., pag. 771 num. 149 (ex R). — Philippi, Preußisches IIB, pag. 166 num. 222 (e copia R). Reg: Palacký, Reise, pag. 39 num. 297 (exR). — Danitowicz, Skarbiec, pag. 110 num. 207.—■ Reg II, pag. 176 num. 453. — CDS VII. 2, pag. 127 num. 1181. — Potthast II, pag. 1533 num. 18937. — Perlbach, Preußische Regesten, pag. 197 num. 724. — RI V. 2, pag. 1461 num. 9446. — Guiraud, Les registres III, pag. 282 num. 1800 (ex R). — Exstant quidem nonnulla opera antiquiora in editionibus suprascriptis commemorata, quae omillimus. Lit: KK, pag. 323. Carissimo in Christo filio..,1 regi Boemie illustri.« Agimus deo laudes et gratias, quod sicut fame tue preconium patenter insinuat, tu velud fidelis athleta Christi sollerter intendis ad ampliandum inter barbaras nationes cultum nominis Christiani. Unde tibi velut catholico et devotissimo principi cum fiducia scribimus super hiis maxime, que augmentům orthodoxe fidei contingere dinoscuntur. Accepimus enim, quod Rutheni scismatici et Litwani ac alii habitantes in eorum confinibus, qui deum non colunt, sed blasphemant potius nomen eius, una cum Tartaris, eorum complicibus,6 quibus sunt federe dampnato coniuncti, Poloniam hostiliter frequenter invadunt, eis nemine resistente. Ipsi etiam quicquid est in Pruscia per dilectos filios fratres domus hospitalis sancte Marie Theotonicorum Ierosolymitani auxilio sedis apostolice Christique fidelium non absque plurima effusione sanguinis acquisitum, conantur destruere, intendentes fidem christianam exinde totaliter extirpare. Ideo-que serenitatem regiam rogamus et hortamur attente, tibi nichilomirius in remissio-nem peccaminum suadentes, quatenus ad eiusdem fidei tuitionem et sui cultus amplia-tionem contra scismaticos et alios predictos potenti manu procedas. Nos enim apo-stolica tibi auctoritate concedimus, ut terrae Ruthenorum et Litwanorum, quas per ministerium tuum ad christianam fidem favente dementia divina converti vel per te expugnari contigerit, dummodo predictis fratribus seu quibuscumque aliis catholicis 1264 lUN. 4. - 23. NUM. 413, 414. 615 ius in terris eisdem non competat, collocatis in eis christianis fidelibus, in tuo et here-dum tuorum dominio perpetuo debeant permanere. Datum apud Vrbem Uete-rem II nonas iunii, anno tertio. 414.+++ ■r' Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, Wokoni de Rosenberg Castrum Sokolčí et fortalicium Přenice (Przyenicze) dat, eum et successores eius supremos beneficiarios regni facit variasque libertales eis concedit. Pragae 1264 iun. 23. Apographum chartae adulterinae insertům est confirmation Johannis, regis Bohemiae, in 10 Litoměřice 1333 sept. 17 datae (Reg III, pag. 792 num. 2083), cuius confirmations charta autographi instar in SAR Český Krumlov (sign. I 3 Kß num. 2) asservatur (C). — Aliud apographum in eadem confirmation insertům est vidimationi Pauli, abbatis Altovadensis, aliarumque personarum in [Český] Krumlov 1460 febr. 14 datae, cuius vidimationis auto-graphum in membrána scriptum in SAR Třeboň (sign. Fam. Ros. III num. 2) asservatur 15 (D). — Versio Bohemica saec. XV. eiusdem confirmations Johannis in SAR Český Krumlov sub eadem sign, asservatur, ex qua textum chartae Přemysli Otakaři II. inferius sub * prae-bemus (T). Ed: Pangerl, Urkundenbuch von Goldenkron, pag. 12 n. ad num. 2 (ex C). — Köpl, Urkunden-buch der Stadt Budweis in B., pag. 61 ad num. 97 (exC). — Rynešová, Listář a listinář I,pag. 20 236 num. 351 (exC). Reg: Reg II, pag. 177 num. 454. — Schmidt, Die Fälschung, pag. 319 num. 1 (ex C). Lit: Pangerl, Urkundenbuch von Goldenkron, pag. 13, 83. — Sedláček, Hrady III, pag. 118, 242 (annotationes topographicae). — Schmidt, Die Fälschung, pag. 323—325. — Mareš, Padělané diplomy, pag. 373. — Klimesch, Norbert Heermann's Rosenberg'sehe Chronik, pag. 25 38 n. 56. Dictator: neque ulla charta Přemysli Otakaři II. neque ulla alterius editoris coaeva usus est. Omnes auetores, qui aut hanc chartám adulterinam ediderunt aut rem deliberaverunt, originem eius inter annos 1418—1443 in cohaerentia cum falsis Ulrici de Rosenberg posuerunt. Vide: II. 1 a, P. 0. IL, 4, De chartae apud nobiles usu (XX). 30 Ottakarus, dei gratia rex Boemie, dux Austrie et Stirie marchioque Morauie etc.,1 notum faeimus tenore presencium universis tarn presentibus quam futuris, quod nos dedimus nobili Wokoni de Rosenberch,a supremo marscalco nostro regni Boemie et capitaneo Carinthie et Stirie,2 speciali fldeli nostro dilecto, et successoribus suis6 fidelium nostrorum accedente consilio et ex certa nostra sciencia Castrum So- 35 kolczye, quodc ipse suis sumptibus et impensis propter spolia et rapinas a Ianakone 413. a) Superscripts alio atramento scripta est R. — b) ,oplicibusř R. x) Přemyslo Otakaro II. 616 NUM.414. 1264 IUN. 23. de Wodycz comparavit, et fortalicium Przyenicze** a Benessio dicto Nossony propter eundem casum cum omnibus pertinenciis, que spectant ad supradictum castrum et fortalicium, silvis, pratis, agris cultis et incultis, nemoribus, pascuis, molendinis aquarumve decursibus et cum omni iure ad ea spectante et pleno dominio, sibi et successoribus suis hereditarie tenendum et possidendum. Considerantes bonum regni et nostrum utile, quod dum oprimuntur mali, eriguntur boni, videntes diligenciam eius in hiis, que sunt pro regno pacis et pro persona maiestatis nostre, indeficienter servientem, ipsum supradictum Wokonem et successores eius facimus et creamus eos auctoritate nostra regia Boemie post nos primos et supremos iusticiarios et purkravios iudicesque tocius regni, cum ipse vel ipsi invenirent tales homines raptores vel malificos contra pacem et iura Boemie quocunque modo facientes, eos oprimeree et destruere, qualiter sibi vel successoribus suis viderit oportunum, in corporibus et rebus secundum exigenciam condignam eorum. Et si aliquis in regno tales contra regnum et contra eos adiuvare vel tueri presumpserit, in eandem indignacionem regie maiestatis nostre et regni incurreret ulcionem. Et quern vel quoscunque in Castris, fortaliciis municioni-busque^ et eos devincerent, debent facere cum eis secundum condecenciam voluntatis eorum; et quecunque eorum sunt vel fuerunt talium, sint bona mobilia vel inmobilia,^ quocunque nomine appellantur, debent habere et tenere ex officio suo et pro suis laboribus et impensis hereditarie possidendum, cuiuscunque status vel condicionis sit, tamen sub tali condicione, quod si nos vel successores nostri reges Boemie volentes habere pro nobis vel pro camera nostra, debemus eis impensas et expensas et dampna eorum refondere et resarcire, quascunque perciperent in hac causa. Et ipsi debent nobis notificare omnes impensas et expensas et dampna eorum sub iuramento tali, sicut nobis obligantur; et nos expedientes eos indempnes possumus cum illis bonis facere, quid nobis placet vel successoribus nostris. Eciam si auri fodinas vel argenti vel cupri, ferri aut cuiuscunque metalli invenirent in bonis hereditariis suis, debent tenere et habere et uti sine impedimento nostro et nostrorum successorum et aliorum omnium proculmotis tarn diu, usque quo non aligenarent per vendicionem. Eciam supradicto Wokoni et suis successoribus legittimis facimus hanc graciam, considerantes servicia eius nobis* grata* et condigna, ut possent emere omagium, vasellos sibi com-parare secundum consuetudinem terre Boemie et de consensu nostro et successorum nostrorum cum omnibus pertinenciis et libertatibus suis ad instar aliorum bonorum suorum liberorum habere, tenere debeant imperpetuum et libere possidere, hoc adiecto, si emerent omagium, debent libere tenere, sicut supra scriptum est, set* si contingeret eos vendere pro quacunque necessitate, tunc possunt vendere tali modo, sicut tenuit ille in omagio, a quo emerunt, cui vendent, ut ipse tali modo teneat. Eciam si contingeret eis cui vel contra quern iuramentum facere, non debent iurare nec in cruce nec tactis Sanctis ewangeliis, set ponentes supra pectus suum digitos suos debent dicere: Ego A vel B — nomen suum nominando — iuro iuramento, in quo obligor domino deo et domino meo regi — nominando regem nomine suo —, quod non sum reus cum hiis omnibus, in quibus me inculpat iste; sic me adiuvet* deus, beata Virgo et omnes 1264 IUN. 23. NUM. 414. 617 sancti — nominando personam, cui vel contra quem iuramentum prestitit — et alia verba in iuramentis non sunt obligati facere per illam gratiam, quam fecimus eis auctoritate regia tamquam rex Boemie propter legalitatem domus eoriim et utilia et grata servicia, queř nobis fecerunt, faciunt et facere intendunt. In cuius rei testimo-5 nium presentes literas fieri et sigilli™ nostri maiorism iussimus munimine communiri. Datum Prage anno a nativitate Domini millesimo CO° n LXIIII0,W in vigilia lohannis Baptisté. 414.+++* Otakar, z božie milosti král český, vévoda rakúsky a štirský i markrabě moravský, známo 10 činíme listem tiemto všem tak nynějším jakož i budúcim, že my dali sme urozenému Vokovi z Rožmberka, najvyššiemu maršálku našemu královstvie českého a hajtmanu corutanskému a štirskému, zvláštniemu věrnému našemu milému, a budúcim jeho s múdrú věrných našich radú a z jistého našeho vedomie hrad Sokolčie, kterýžto on svými ztravami0 a náklady pro lúpeži a krádeži od Janáka z Vodic dobyl jest, a tvrz Přenice od Beneše řečeného Nos pro takovéž 15 příhody se všemi příslušenstvími, kteráž příslušejí k předřečeným hradu a tvrzi, s lesy, lukami, dědinami ornými i neornými, s háji, pastvištěmi, s mlýny, potoky a se vším právem k tomu příslušejícím a s plným panstvím, jemu a budúcim jeho k dědickému držení a vládení. V tom znamenajíce dobré toho královstvie a naše užitečné, neb když utištěni bývají zlí, vyzdvihují se dobří, vidúce také snažnost jeho k těm věcem, kteréž slušejí k upokojení královstvie a k osobě 20 velebnosti našie, snažně a6 stále slúžící, jeho napřed řečeného Voka a budúcie jeho činíme a znovař ustavujem je mocí naší královskú země české po nás prvnie a najvyššie popravce a purkrabie a sudce všeho královstvie, když by on neb oni nalezli takové lidi lúpežníky aneb zločince proti pokoji a právóm země české kterakým kolivěk obyčejem činície, aby je utiskli a zkazili, kterak jemu neb budúcim jeho viděti se bude podobné na jich životech i na jich zboží vedle hodnosti 25 jich proviněnie. A jestliže by kto v království takovým proti království a proti nim pomahati aneb jich brániti směl, v týž hněv královské velebnosti našie a královstvie upadne a v túž pomstu. A kohož kolivěk neb kteréž kolivěk na hradech, na tvrzích neb na jich ohradách přemohú, mají učiniti s nimi vedle slušnosti vuóle své; a všecko zbožie, kteréž kolivěk jest neb bylo by takových, budto movité neb nemovité, kterým kolivěk jmenovalo by se, mají mieti a držeti z úřadu svého 30 za svú práci a za náklady a tiem dědicky vládnuti, kteréhož by kolivěk stavu neb řádu byl, však 414.+++ •) ,Rosennberg' D. — b) Post vocem ,suis' verba ,cum consilio' mendose sequunlur in C, D. —c) ,quenť C, D. — *) ,Przienicze' D. —«) .opprimere' D. —f) Verbum ,caperenť verisimil-lime deest C, D. — ?) ,immobilia' D. — *-*) ,grata nobis' D. —*) ,seď D. — *) ,adiuvať C, D. —■ l) ,qua' cum,s'erasuC', ,quas'Z).— »»-»*) ,sigilIo nostro maiori'C,D.— »•») ,ducentesimo sexagesimo 35 quarto' D. J) Verbis ,et cetera' falsator titulům regis Bohemiae aevi sui imitatus est. — 2) Woko (1262 iun. 3 mortuus) numquam capitaneus Carinthiae erat; Přemysl Otakarus II. earn demum anno 1269 post mortem Ulrici, ducis Carinthiae, acquisivil. 618 NUM. 414, 415. 1264 IUN. 23. - 27. pod takú vymienkú, jestliže bychme my aneb budúci naši králové čeští chtěli sobě mieti anebo k své komoře, máme jim náklady, útraty a škody jich navrátiti a nahraditi, kteréž by kolivěk vzeli v té při, a oni mají nám oznámiti všecky náklady a útraty i škody své pod takú přísahu, jakúž sú nám zavázáni, a my odbudúce jich bez jich škody moci budem s tiem zbožím učiniti, co se nám líbiti bude neb našim budúcim. Také jestliže by zlaté hory aneb střiebrné hory aneb že- 5 lezné neb měděné aneb kteréhož kolivěk jiného kovu nalezli na svém zboží dědičném, to mají držeti a mieti a toho požívati bez našie překážky i našich budúcich i všech jiných kterýchž kolivěk tak dlúho, dokudž by toho prodáním od sebe neodlúčili. Také svrchupsanému Vokovi i jeho budúcim dobroložným činíme tuto milost, znamenajíce služby jeho nám vděčné a hodné, aby mohli sobě kupovati manstvie a nápravnictva vedle obyčeje země české a s povolením naším 10 i budúcich našich se všemi příslušnostmi a svobodami jich a těch aby požívali, jimi vládli, je měli a drželi věčně a svobodně, právě též jako jiné své zbožie dědičné a svobodné, s túto příčinu, jestliže by kúpili manstvie, mají je svobodně držeti, jakož předepsáno jest, pakliby se přihodilo, že by je prodali pro kterakúž kolivěk potřebu, tehdy mohu prodati tak, aby, kdož to od nich kupí, držel to v manství, též jakož jest držel ten, od koho sú oni kupili. Také přihodilo-li by se jim 15 komu aneb proti komu přísahu činiti, nemají přísahati ani na kříži ani dotýkajíce se svatých čtení, ale položiec na své prsy prsty své, mají řieci: Já A neb B — jméno své pomenuje — přísahám přísahu, kterú zavázán sem pánu bohu a pánu mému králi — jmenuje krále jménem jeho — že nejsem vinen těmi všemi věcmi, kterýmiž mě viní tento; tu má jmenovati toho, komu neb proti komu činí přísahu — tak mi buóh pomáhaj, blažená Panna a všickni světí — a jiných slov v přísa- 20 hách nejsú zavázáni činiti skrze tu milost, kterúž činíme jim mocí královskú, jakožto král český pro šlechetnost domu jich a pro užitečné i vděčné služby, kteréžto nám činili sú, činie a činiti mienie. Tomu na svedomie list tento napsati jsme kázali a pečeti našie věčšie potvrzením jej sme upevniti a potvrditi kázali. Dán v Praze léta od narozenie božieho tisícieho GCLXIIII0, in vigilia sancti Iohannis Baptisté. 25 415. Urbanus IV. papa [VolradoJ, episcopo Halberstadensi, mandát, ul magistrům Herbertum de Hallis, clericum [Brunonis], episcopi Olomucensis, ad ipsius commenda-tionem in civitate et dioecesi sua ad benefícium ecclesiasticum promoveri faciat. Apud Urbem V éterem [1264] iun. 27. so Apographum exstat in Urbani IV. registris in archivo secrelo Valicano asservaíis (Reg. Val. 29), fol. 322 ep. 1698 (R). Reg: Palacký, Reise, pag. 40 num. 300 (ex R). — Reg II, pag. 178 num. 455. — Potthast II, pag. 1535 num. 18960. — Guiraud, Les registres III, pag. 444 num. 2646 (ex R). Lit: Krofta, Kurie, pag. 187 n. 5 (formularius papalis provisionis). 35 414.+++* °) Scriba primům ,on svým sbožím' scripsit, vocem ,sbožím' sublineavit, voci ,svým' litteram ,i' et in margine vocem ,ztravamť addidit T. — 6) Littera superflua ,s' sequitur in T. — c) Vox ,znova' cum signo reclamationis in margine addita est in T. 1264 IUN. 27. - 28. NUM. 415, 416. 619 Episcopo Halberstadensi.® 1 Devotos ecclesie in suis familiaribus seu di-lectis honore prosequi condigne debemus, ut sit ei causa letitie congrue illis provisionis gratiam provenisse. Cum itaque venerabilis frater noster..,2 Olomucensis episcopus, dilectum filium magistrum Herbertum de Halis, suum clericum, nobis affectuose per suas litteras duxerit commendandum,3 nos in eodem clerico personam ipsius episcopi honoráre volentes, fraternitati tue per apostolica scripta mandamus, quatenus eidem clerico, si est ydoneus scientia, moribus et etate ac de legitimo matrimonio procreatus, de beneficio ecclesiastico cum cura vel sine cura prebendali vel alio ad cuiuscumque collationem seu ecclesiastice persone presentationem spectante, si quod in tua civi-tate vel diocesi vacat ad presens vel quam cito se facultas obtulerit, dummodo de beneficiis ad collationem vel presentationem illius aut illorum, ad quos huiusmodi benefícium pertinet, non mandaverimus alicui alii provideri, per te vel per alium auctoritate nostra providere procures, faciens eum in ecclesia, in qua sibi provideri contigerit, si collegiata existat, cathedrali tarnen prorsus excepta, exnunc in canonicum recipi et in fratrem. Non obstante statuto de certo canonicorum numero, iura-mento vel confirmatione apostolica seu quacumque firmitate vallato, seu quod idem alias beneficiatus existat vel si aliquibus a sede apostolica sit indultum, quod ad re-ceptionem et provisionem alicuius minime teneantur quodque ad id compelli vel suspendi aut interdici seu excommunicari non possint, et quod alius nequeat de beneficiis ad ipsorum collationem vel presentationem spectantibus aliis providere sive aliqua indulgentia sedis eiusdem, per quam effectus huiusmodi gratie impediri valeat vel dilferri et de qua in nostris litteris fieri debeat mentio specialis.4 Contradictores etc., usque compescendo.5 Ita tamen, quod idem clericus ad ordines, prout requiret onus beneficii, de quo sibi provisum fuerit, se faciat statutis temporibus promoveri et personaliter resideat in eodem. Alioquin huiusmodi gratia nullius penitus sit mo-menti. Datum apud Vrbem Ueterem V kalendas iulii, anno tertio. 416. Simon, custos Olomucensis ecclesiae, Brecislaviensis archidiaconus et Brunensis notarius, protestatur se de suis praediis praecipue in Husovice, antequam ea Haymanno, civi Iglaviensi, vendidisset, monasterio in Zábrdovice decimas et census debitos solvisse. — 1264 iun. 28. Apographum saec. XVII. praebet codex mnscrus „Annales Zabrdovicenses" intitulatus, in SAR Brunae (Coll. mnscr. num. 296) asservatus, fol. 42 (B). 415. a) Superscriptio alio atramento scripta est R. r) Volrado. — 2) Bruno. — 3) Litterae non exstant. —4) Deer. Greg. IX. 3.5.28 (Friedberg II, col. 477—478). — 5) Videlicet ,auctoritate nostra appellatione postposita.' 620 NUM. 116, 417. 1264 lUN. 28. - lUL. 7. Ed: CDM III, pag. 368 num. 366 (ex B). Reg: Reg II, pag. 178 num. 456. Lit: KK, pag. 323. Dictator: ignotus. Genuinus textus chartae pluribus in locis uidetur esse corruptus, de sinceritate eius non est autem dubitandum. Vide: II. 3, Zábrdovice (F), Olomouc, ecclesia capit. (O), Aliae ecclesiae (K). Simon,a divina miseratione custos Olomucensis ecclesiae ac Brezlauiensis archi-diaconus nec non Brunensis notarius, omnibus presens scriptum visuris salutem in omnium salvatore. Ne rerum gestarum memoria processu temporis possit eva-nescere, discretorum virorum prudentia solet eas literarum fulcimine roborare. No-verint ergo tam präsentes quam posteri, quod sicut ecclesia Zabrdouicensis de pre,dio in Husicz plenas decimas a retroactis temporibus iure consuevit percipere, sic et nostris temporibus easdem recepit pacifice ac quiete. Nam cum primum quatuor Ianeos a Volschone pie. recordationis ibidem comparavimus, ius, quod in dandis de-cimis invenimus plene, studuimus servare, idem facientes ex laneis ab Henrico Husen-snidario comparatis.6 Postremo agros quosdam ecclesiae, qui Prues vulgariter nuncu-pantur, dicto pre^dio adiacentes emimus ab abbate Theodorico de consensu totius conventus sub hac forma, quod singulis annis dimidiam marcam argenti nomine census ac plenas decimas de eisdem solvere deberemus, quam formám non excessimus, quamdiu nostrae iurisdictioni subiecta fuit possessio memorata, quinimo praedictum censum annis singulis ac plenas decimas ecclesiae supradictae persolvimus, antequam agricola suae partem acciperet portionis. Tandem vero, cum sejpedictum premium seu curiam venderemus Haymanno, civi Iglauiensi, in ipso contractu1 evidenter expressi-mus, ius et consuetudinem pre,dii pre.notati tarn in censu quam in decimis esse inviola-biliter observanda. Ne igitur super huiusmodi venditione litis possit materia suboriri, präsentes conscribi fecimus et sigilli nostri munimine roborari testibus subnotatis, quorum haec sunt nomina: Fridericus de Gödnig iudex provincialis, dominus Frideri-cus subpincerna regis, Eberhardus, Preslo, Swellarius, Perengerus, Hiruso cives Brunenses. Acta sunt haec anno Domini MCCLXIIII, 4t0 calendas iulii. 417. Urbanus IV. papa [BrunoniJ, episcopo Olomucensi, mandat, ut Conrado, rectori ecclesiae sancti Martini in Hartberg, notario [Přemysli Otakaři II.J, regis Bohemiae, ad obtinendum benefícium auxilio adsit. Apud Urbem Velerem [1264J iul. 7. 416. *) ,Carolus' B; nomen ,Simon' tarn in CDM affertur; utrum A. Boček fultus alio apographo nunc ignoto, an re penitus considerata ac perspecta correctionem nominis fecerit, statui non potest. —6) jCompatre' B; condiciones correcturae vide in n. a. *) .Contractus' vix formam chartae habuit, potius ad librum civitatis seu provinciae Brunensis hoc loco alluditur. Sed exstilerintne iam iis temporibus isti libri, dubium est. 1264 iul. 7. - 17. num. 417, 418. 621 Apographum exstat in Urbani IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 29), fol. 203 ep. 1014 (R). Reg: Palacký, Reise, pag. 40 num. 301 (ex R). — Reg II, pag. 179 num. 457. — Potthast II, pag. 1535 num. 18968. — Guiraud, Les registres III, pag. 313 num. 1964 (ex R). — Pfer-schy, Urkundenbuch, pag. 85 num. 139 (ex R). Lit: Krofta, Kurie, pag. 187 n. 5 (formularius provisionis papalis). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 389. Episcopo Olomucensi.« 1 Dilectus filius Chunradus, rector ecclesie sancti Martini in Hartperch, Salceburgensis diocesis, notarius karissimi in Christo filii nostri ..,2 regis Boemie illustris, nobis significare curavit, quod, cum felicis recordationis Alexander papa, predecessor noster, .. ,3 abbati monasterii Meclicensis, ordinis sancti Benedicti, Patauiensis diocesis, per suas litteras4 sub certa forma preces porrexerit et mandátům, ut eidem rectori de aliquo ecclesiastico beneficio ad collationem suam spectante, consueto clericis secularibus assignari, etiam si curam animarum haberet, si tunc vacabat vel quam primům ad id se facultas offerret, providere curaret, idem abbas precibus et mandato huiusmodi penitus obauditis id efficere non curavit, quamquam habuit facultatem, propter quod idem Chunradus ad nostram duxit providentiam recurrendum. Nos itaque memorati regis obtentu nobis pro eodem nota-rio affectuose per suas litteras supplicantis,* gratiam ipsi notario a predecessore nostro factam prosequi gratiose volentes, mandamus, quatenus, si est ita, per te vel per alium ad provisionem ipsius procedas iuxta predictarum continentiam litterarum. Non obstante si eidem abbati a sede apostolica sit indultum, quod ad provisionem alicuius minime teneatur quodque ad id compelli seu quod interdici, suspendi vel excommuni-cari non possit, et quod de beneficiis ad collationem suam spectantibus nulli valeat provideri per litteras apostolicas non facientes plenám et expressam de indulto huiusmodi mentionem sive qualibet alia indulgentia dicte sedis, per quam mandati nostri executio impediri valeat vel differri et de qua in nostris litteris fieri debeat mentio specialis. Contradictores etc., usque compescendo.5 Datum apud Vrbem Uete-rem nonis iulii, anno tertio. 418. Urbanus IV. papa [Brunoni], episcopo Olomucensi, mandát, ut Johanni de Ponte, clerico Treverensis dioecesis, qui in Olomucensi dioecesi mansionem elegit, de aliquo beneficio ecclesiastico ad collationem monasterii in Tišnov pertinente provideat. Apud Urbem Veterem [1264] iul. 11. 417. a) Superscriptio alio atramento scripta est R. *) Brunoni. — *) Přemysli Otakaři II. — s) Oriolpho. —4) Litteras ignoramus. —5) Videlicet ,auctoritate nostra appellatione postposita.' 622 NUM. 418. 1264 IUL. 17. Apographum exstat in Urbani IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 29), fol. 204 ep. 1019 (R). Reg: Palackij, Reise, pag. 40 num. 303 (ex R). — Reg II, pag, 179 num. 458. — Potthast II, pag. 1537 num. 18989. — Guiraud, Les registres III, pag. 315 num. 1969 (ex R). Lit: Krofta, Kurie, pag. 187 (formularius provisionis papalis). 5 Episcopo Olomucensi.« 1 Constitutus in presentia nostra dilectus filius Iohannes de Ponte, clericus Treuerensis diocesis, nobis humiliter supplicavit, ut, cum ipse, qui in tua diocesi mansionem elegit, nullum, sicut asserit, sit benefícium eccle-siasticum assecutus, provideri sibi de benignitate apostolica mandaremus. Licet autem clericus ipse, quern per dilectum filium magistrum P.,2 archidiaconum Bürde- io galensem0 in ecclesia Agennensi, socium dilecti filii magistri Mi.3 de Tholosa, sancte Romane ecclesie vicecancellarii, examinari fecimus diligenter, inventus fuisse dicatur in litteratura competenterc ydoneus ad ecclesiasticum benefícium obtinendum, tarnen quia nobis de ipsius vita et conversatione non constitit, mandamus, quatenus circa vitam et conversationem eiusdem clerici inquisitione diligenti premissa, si eum ^ vite laudabilis et honeste conversationis esse reppereris, et alias non sit beneficiatus aliudque canonicum non obsistat, ei de aliquo ecclesiastico beneficio cum cura vel sine cura ad collationem vel presentationem dilectarum in Christo filiarum . .* abbatisse et conventus monasterii de Tusnewiz, Cisterciensis ordinis, prefate Olomucensis diocesis, pertinente, consueto clericis secularibus assignari, si quod in tua vel aliena 20 civitate vel diocesi vacat ad presens seu quam cito se facultas obtulerit, si nondum alicui alii de beneficiis ad earumdem abbatisse et conventus collationem vel presentationem spectantibus mandavimus provideri, auctoritate nostra per te vel per alium providere procures, inducens eum in ipsius corporalem possessionem et defendens in-ductum. Non obstante si dictis abbatisse et conventui a sede apostolica sit indultum,* 25 quod ad receptionem vel provisionem alicuius compelli aut excommunicari seu inter-dici vel suspendi non possint, vel quod alius nequeat de beneficiis ad earundem abbatisse et conventus collationem vel presentationem spectantibus aliquibus providere, per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam de indulto huiusmodi mentionem, sive aliqua ipsius sedis indulgentia, per quam effectus huiusmodi gratie 30 impediri valeat vel differri et de qua in nostris litteris fieri debeat mentio specialis. Contradictores etc., usque compescendo;5 proviso, quod idem clericus ad ordines, prout requiret onus beneficii, de quo sibi duxeris providendum, se faciat statutis temporibus promoveri et personaliter resideat in eodem. Alioquin etc., usque momenti.6 Volumus autem, quod omnes alie littere ab apostolica sede vel eius legatis obtente 35 necnon promissiones et obligationes a quibuscumque facte, super eiusdem clerici provisione omni robore careant firmitatis. Datum apud Vrbem Ueterem XVI kalendas augusti, anno tercio. 418. a) Superscript alio atramento scripta est R. — b) ,Bruľ (?) R. — *) ,ope3* R. — a) In margine paginae scriptum legitur ,Satis potest transire' R. 1264 iul. 17. num. 418, 419. 623 419.++ Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Morauiae, monasterium in Vyšši Brod in protectionem recipit testamentumque (sic) Wokonis [de Rosenberg J, fundatoris eius, inseri faciens confirmat. s Apud Písek 1264 iul. 17. Charta autographi instar in membrána scripta in SAR Třeboň (archivům mon. in Vyšší Brod, sign. HA 2JVI1) asservatur (B). — Apographum saec. XVI. — XV//. (praeter nonnullas copias recentiores) exstat in copiario monasterii Altouadcnsis chartaceo (sign. 115/11) in eodem archivo asservato, pag. 7—9 (C).1 10 Ed: Millauer, Der Ursprung, pag. 59 num. 8 (ex B). — Pangerl, Urkundenbuch von Hohen- furt, pag. 21 num. 15 (ex B). Reg: Reg II, pag. 179 num. 460. Lit: Pangerl, Wok von Rosenberg, pag. 15. — Fiala, Kancelář, pag. 230. — Dušková, Česká listina 2, pag. 179 n. 11. —• Šebánek, Listiny přímčtické, pag. 85 (accurata deliberatio). — 15 Dušková, Urkundenwesen, pag. 350, 361. In tergo chartae manu saec. XIII. scriptum est: „Otakaři regis Boemie super Redel ecclesie" (A); manu saec. XIX. annotatum legitur: „Gegenwärtige" etc. ut in num. 188 usque ad finem* Scriba: P II 57 = destinatarii proprius. Exempla script num. 1 a, 39. 20 Dictator: destinatarii proprius, qui argumentum chartae ad usum monasterii sui accomodavit. Charta sincera esse non potest. Vide in n. 4. Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Vyšší Brod (N). S In nomine sancte et individue trinitatis amen. g Otacharus, dei gracia rex Boemorum, dux Austrie et Styrie et marchio Moravie, omnibus in perpetuum. 25 Cum pia hominum j| studia pio favore principům merito debeant roborari, maxime tarnen id exigit ratio pietatis, cum elemosine, largitati et hospitalitati religiosorumque profectui intenditur atque paci. Nos igitur devocioni« fidelis nostri* || Wockonis,6 quondam marschálci regni nostri, qui pro suorum peccaminum remissione suorumque progenitorum, uxoric3 sue atque heredum remedio et salute monasterium Cysterciensis 30 ordinis in honorem gloriose Virginis, |j dei genitricis, fundavit, ex animo congaudentes, ipsum monasterium in nostram recepimus protectionem et graciam specialem cum omnibus prediis ac possessionibus,* quibus eundem locum dotavit et suo inseruit testa-mento, cuius tenorem presenti pagine de verbo ad verbum duximus adnotandum: In nomine sancte et individue trinitatis amen. Quoniam eorum, que geruntur in tempore, 35 etc.* Volentes itaque Domino complacere, opera pietatis in aliis intendimus promovere, que per nos varus distractionibus impediti non sufficimus adimplere. Eapropter omnia bona memorato monasterio a prefato fundatore collata, et quic- [418.] l) Brunoni. — 2) Petrum (?). — 3) Michaelis. — *)Katherinae (?). — *) Videlicet ,auctoritate nostra appellatione postposita.' — *) Videlicet ,huiusmodi gracia nullius penitus sit.' 624 NUM. 419, 420. 1264 IUL. 17. - SEPT. 1. quid ad presens possidet et in posterům donacione fidelium vel propriis laboribus aut sumptibus iusto titulo possidebit, eidem perpetua stabilitate auctoritate nostre celsitudinis confirmamus, ab omni vexacione et infestacione seu qualibet violencia et iniuria ipsum regia munificencia contra malivolenciam quorumlibet hominum exi-mentes. In cuius rei evidentiam presentem paginam conscribi et sigilli nostri duplies 5 fecimus munimine roborari. Data apud Pyezka anno8 Domini M°CC0LX0IIII°, XVI0 kalendas augusti, indictione VIIa, regni nostri anno III0, expedita per manus prothonotariorum nostrorum Petri et Vlrici. Sigillum: Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiae, etc., ducis Austriae etc., in ftlis sericis rubri et viridis coloris illaesum appendet; in margine exteriore inscriptio apparet. Cf. Sigilla num. 10 1 a, 1 1,2 III, 3 I. 420. Urbanus IV. papa [HerbordoJ decano et Bartholomaeo canonico Olomucensibus mandat, ut [Stephanum subdiaconum, capellanum suum, archidiaconumVratislaviensem,] in ecclesia Cracoviensi in canonicum recipi procurent. 15 Apud Urbem Veterem [1264J sept. 1. Apographum exstat in Urbani IV. registris in archivo secreto Vaticano asservatis (Reg. Vat. 29), fol. 333 ep. 1790 (R). Reg: Palacký, Reise, pag. 40 num. 304 (ex R). ■— Reg II, pag. 179 num. 461. — Potthast II, pag. 1539 num. 19008. — CDS VII. 2, pag. 131 num. 1193. — Guiraud, Les registres III, 20 pag. 460 num. 2739 (ex R). — Mon. Pol. Vaticana III, pag. 56 num. 99 (ex R). Lit: Krofta, pag. 188 n. 1 (formularius provisionis papalis), . .1 decano et Bartholomeo, canonico 01omucensi.ffl Ex dispensatione, quam nobis Dominus in familia sua tradidit, congruum etc., ut in proxima verbis competen-ter mutatis usque attemptari.2 Quocirca discretioni vestre mandamus, quatenus vos 25 vel alter vestrum per vos vel alium seu alios capellanum predictum3 vel eius procura-torem pro eo faciatis auctoritate nostra in prefata Cracouiensi ecclesia in canonicum recipi et in fratrem, inducentes eum vel dictum procuratorem in huius prebende, si 419.++a) Finalis littera ,¥ ex ,e' correcta est B. — b) Scriba primum ,B* scribere coepit et statim in ,W correxit B. — c) Ita B. —■ d) Post vocem ,possessionibus' scriba vocem ,eundem' 30 plenum fere scripsit, quam una linea delevit B. — e) Post vocem ,anno' scriba mendose ,M0' scripsit, quod macula atramenti delevit B. x) Versio Bohemica, quae olim in SAR český Krumlov asservabatur (sign. I 3 Kß 1 d), nunc tatet. — 2) In tabulis terrae in SUA Pragae asservatis (sign. DZO 1137) apographum chartae, fol. A &° — A 12 exstat. — 3) Hedvigis. — *) Hoc loco non tenor testamenti Wokonis de Rosenberg in Graz 35 1262 iun. 4 (num. 335) dati sequitur, sed tenor chartae eiusdem editoris ibidem 1261 maii 29 (num. 284) datae in nonnullis locis (vide notas in num. 284) ad monasterii Altovadensis usum augmentatae. 1264 SEPT. 1. NUM. 420. 625 tunc vacabat ibidem, corporalem possessionem ac defendentes inductum amoto ab ea quolibet illicito detentore. Alioquin si nulla talis prebenda inibi tunc vacabat, de prebenda huiusmodi, si qua vacat ibidem ad presens vel quam primum ad id obtulerit se facultas, eidem capellano vel procuratori suo eius nomine providere ipsumque vel eun-dem procuratorem in eius corporalem possessionem inducere ac inductum defendere studeatis. Contradictores etc., usque compescendo.4 Non obstante ipsius Cracouiensis ecclesie statuto de certo canonicorum numero,5 iuramento confirmatione sedis apostolice vel quocumque alio munimine roborato aut, si direximus in eadem ecclesia scripta nostra pro aliis, quibus auctoritate presentium volumus preiudicium generari, aut quod in prefata Wratislauiensi ecclesia archidiaconatum curam animarum habentem cum prebenda capellanus obtinet memoratus vel si venerabili fratri nostro . .6 episcopo et dilectis filiis, capitulo Cracouiensi a predicta sede communiter vel divisim indultum existat, quod ad receptionem alicuius minime teneantur quodque ad id compelli seu interdici, suspendi vel excommunicari non possint neque de prebendis eiusdem ecclesie ipsis invitis et renitentibus cuiquam provideri valeat per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam de verbo ad verbum de indulto huiusmodi numero et nominibus receptorum in eadem ecclesia mentionem, vel nisi dictus episcopus in eis-dem litteris datus fuerit executor seu quavis alia dicte sedis indulgentia generali vel etiam speciali, de qua in nostris litteris specialis mentio fieri debeat et per quam in presentibus non expressam vel totaliter non insertam effectus gratie huiusmodi quomodolibet impediri valeat vel difTerri seu quod idem capellanus presens non fuerit ad exhibendum de observandis eiusdem ecclesie statutis et consuetudinibus iuramen-tum, quod ipsum per procuratorem ad hoc deputatum volumus exhiberi. Nos vero nichilominus irritum et inane decernimus, si secus de predicta prebenda apostolica vel alia quacumque auctoritate attemptatum est vel contigerit attemptari. Datum ut supra.7 420. a) Superscript™ alio atramento scripta est R. J) Herbordo. — 2) In proximis litteris (in R num. 1789) dicitur: ,congruum arbitramur et dignum, ut in provisione illorum munificentie nostre dextera largius porrigatur, quos maioribus ecclesiastice militie stipendiis honoráři dos scientie, morum elegantia et alias virtutum suarum merita persuadent. Hac itaque consideratione te, in quern plurima gratiarum dona bonitas divina congessit, volentes prerogativa prosequi gratie specialis, canonicatum Cracouiensis ecclesie necnon et prebendam nulli alii de iure debitam, si qua vacat ibidem, cum plenitudine iuris canonici tibi conferimus ac providemus de ipsis teque nichilominus de eisdem per nostrum anulum investimus. Si vero nulla prebenda huiusmodi ad presens vacat ibidem, prebendam talem primo in dicta ecclesia vacaturam conferendam tibi donationi apostolice reservamus, decernentes exnunc irritum et inane, si secus super hoc apostolica vel alia quavis auctoritate contigerit attemptari/ — 3) Id est magistrům Stephanum subdiaconum, capellanum sedis apostolicae, archi-diaconum Vratislaviensem, cui epistula praecedens (vide n. 2) destinata est. —4) Videlicet ,auctoritate nostra appellatione postposita'. — 5) Statutům ignoramus. —') Paulo. —') Ex epistula in n. 2 citata supplendum est: ,Datum apud Vrbem Ueterem kalendis septembris, anno tertio'. 626 NUM. 421, 422. ANTE 1264 SEPT. 24. - 1264 SEPT. 24. 421. Elisabeth, relicta Kadoldi Orphani, Brunoni, episcopo Olomucensi, supplicat, ut ius patronatus ecclesiae in [Osová] Bitýška fratňbus hospitalis s. Mariae Theutonicorum a se collatum confirmet. — [ante 1264 sept. 24.]1 s Apographum exstat in vidimatione Hinkonis, episcopi Otomucensis, Pragae 1332 iul. 1 (Reg III, pag. 743 num. 1911) data, cuius vidimationis autographum in membrána scriptum in archivo publico Dresdensi (sign. OU 642) asservatur (B). Reg: Reg IV, pag. 722 num. 1809 (pars prima, ad 1264 sept. 24). — Schieckel, pag. 201 num. 810 (ex B). 10 Dictator: ignotus, fortasse notarius in charta nominatus. In vidimationis formula episcopi Hinconis expresse dicitur supplicationem sigillo dominae Elisabeth munitam esse; pro singulári igitur putanda est, non igitur pro inserta tantum chartae Brunonis, episcopi Olomucensis (vide num. 422), ut ii, qui chartám ediderunt (vide superius), opinabantur. Vide: II. 3, Ordo mililum Theutonicorum (P), 4, De chartae apud nobiles usu (YY). 15 Venerabiii in Christo patri ac domino B.,2 Olomuncensi episcopo, E.,3 relicta domini K.4 Orphani, oraciones ac subieccionem spiritualiter filialem. Paterni-tati vestre signiflcamus, quod pro remedio anime quondam dilecti mariti nostri, compatrisa vestri, ac proprie salutis et pueri nostri6 intuitu contulimus fratribus domus Thevtonice hospitalis sancte Marie ecclesiam in Vitiss sive ius, quod in ipsa ecclesia 20 habemus, perpetuo possidendum, salvo iure notarii nostri, qui in ipsa ecclesia verus pastor ex presentacione et institucione legittima ius in vita sua optinuit et optinet possidendi, supplicantes humiliter, quatenus pius vester assensus huic nostre colla-cioni dignetur auctoritatem benevolam inpertiri, predictis fratribus collatam ecclesiam confirmando. 25 422. Bruno, episcopus Olomucensis, ad petitionem dominae Elisabeth, relictae Kadoldi Orphani, ius patronatus ecclesiae in [Osová] Bitýška fratribus hospitalis s. Mariae Theutonicorum ab ea collatum confirmat. In Kroměříž 1264 sept. 24. 30 Apographum exstat in vidimatione Hinkonis, episcopi Olomucensis, Pragae 1332 iul. 1 (Reg III, pag. 743 num. 1911) data, cuius vidimationis autographum in membrána scriptum in archivo publico Dresdensi (sign. OU 642) asservatur (B). 421. <*) ,opatris' B. x) Charta notatione temporis caret, sed ante chartám sequentem Brunonis, episcopi Olomucensis, 35 ad eandem rem pertinentem (vide num. 422) ponenda est. — *) Brunoni. — s) Elisabeth. — *) Kadoldi. — *) Nomen ignoramus, cf. Drábek, Die Waisen, pag. 320. 1264 SEPT. 24. - OCT. 22. NUM. 422, 423. 627 Reg: Reg IV, pag. 722 num. 1809 (pars altera). — Schieckel, pag. 201 num. 811 (ex B). Dictator: ignotus. Huic chartae textus chartae dominae Elisabeth (num. 421) non erat insertus; cf. ibidem in apparatu. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (PP), 3, Ordo militum Theutonicorum (Q). B.,1 dei gracia Olomuncensis episcopus, universis presentem paginam inspecturis salutem in Domino. Cum nobilis domina E.,2 uxor quondam domini Chadoldi Orphani, pro remedio anime ipsius Ch. ac proprie salutis intuitu fratribus domus Thevthonice hospitalis sancte Marie Iherosolymitani* ius patronatus ecclesie in Vitis contulerit, supplicando, quatenus sue collacioni nostre confirmacionis auctoritas assentiret, nos considerantes, quod viris religiosis et maxime predictis fratribus, cum pro hospitalitate piissima, tum pro defensione Christiane fidei copiosa favor multus et promocio0 debeatur, ipsis fratribus ius patronatus prefate ecclesie salvo iure Henrici plebani, qui eandem ecclesiam possidet, confirmamus; ita tarnen, quod predicti fratres nec instituant nec destituant in eadem ecclesia sine nostra voluntate eciam proprii ordinis sacerdotes. Datum in Cremsyer anno Domini M°CC°LXIIII0, VIII° kalendas octobris. 423. Přemysl Olakarus II., rex Bohemiae, dux Auslriae et Sliriae marchioque Moraviae, Conrado et Hartvico de Kravař (Kraewer) [terram] ad aestimationem centum laneorum de silva in Bezděz fundandae civitati1 local. Apud Písek 1264 oct. 22. Aulographum in membrána scriptum in SUA Prague (archivům domus Dominici sepulchri in Zderaz, sign. L IV Křb Zderaz num. 18) asservatur (A). — Partem dispositionis chartae continet conftrmalio Karoli IV., Romanorum regis, Pragae 1348 sept. 2 (Reg V, pag. 238 num. 464) data, cuius confirmations aulographum in archivo civitatis Bělá pod Bezdězem (sinesign.) asservatur. — VersionemBohemicampraebet Liber memorabilis parochi V. M. Dušek ex a. 1703 in archivo parochiali in Bělá pod Bezdězem (sign. I) asservatus, pag. 14, 15, quam inferius sub * praebemus (T). Ed: Hormayr, Taschenbuch 1840, pag. 437 num. 4. — CIM IV. 1, pag. 20 num. 8 (ex A). Reg: Hormayr, Archiv 1827, pag. 8. — Idem, Taschenbuch 1841, pag. 493. — Böhmer, Add. sec, pag, 439 num. 160, — Reg II, pag. 180 num. 463. Lit: Poppr, Hrad Bezděz, pag. 26 (qui etiam aliam versionem Bohemicam a. 1800 a parocho V. RMek confectam affert). — Šimák I. 5, pag. 752 ss (rei deliberatio). — Fiala, Kancelář, pag. 183, 200, 204, 238, 245 n. 72. — Šebánek, Česká listina 3, pag. 103 n. 23. — Dušková, Urkundenwesen, pag. 256, 281, 361. 422. a) jlehlr' B. — 6) ,promocionis' B. ») Bruno. — *) Elisabeth. 628 NUM. 423. 1264 OCT. 22. In parte dextra chartae replicatae nota ,B' nianu registrators archivi Zderaziensis saec. XV. apparet.2 In chartae tergo manu saec. XVIII. scriptum est: ,,Nulla fit mentio de Zderass". Scriba: P II 58 = cancellariae regiae proprius. Exempla script, num. 1 a, 40. Dictator: P II 58 cancellariae regiae proprius. Vide: II. 1 a, P. O. II., P II 58 (A), 4 b, De chartae apud locatores usu (G). 8 In nomine Domini amen. g Otacharus, dei gratia rex Boemie,* dux Austrie et Styrie et marchio Mora vie, omnibus in perpetuum. || Glóriám, decus et poten- ciám regni nostri, que consistunt maxime in multitudine et diviciis fidelium subdito-rum, ut |j regalis excellencie nostre requirit auctoritas, ampliare volentes, silvas et loca inculta ad inhabitacionem et emendacionem fili|jorum hominum procuramus sollertius informari. Unde constare volumus tarn viventibus quam victuris, quod de silva nostra in Besdhetz sita circa aquam dictam Dogs una cum villa, que Clumen6 dicitur, ad estimacionem centum laneorum et non ultra, una cum pratis, pascuis, aquis et ceteris suis pertinenciis locavimus Chunrado et Hertwico de Kraewer pro fundanda civitate in silva iam dicta. In qua civitate dictus Chunradus et legitimi heredes ipsius tenebunt iudicium perpetuo et tercium denarium de illoc habebunt-que duos laneos iam cultos et duos adhuc exstirpandos una cum molendino adhuc circa prenotatam aquam construendo sine omni censu et pacto libere et quiete racione iudicii prenotati. Item concedimus dicto iudici suisque heredibus et omnibus incolis civitatis istius iura civitatis Pragensis et libertates, quas habent civitates et oppida regni nostri.3 Tenebuntur quoque agricole civitatis istius a festo beate Walburgis4 nunc proximo ad annum nobis solvere de laneo quolibet iam culto unam marcam Pragensis ponderis et argenti, unam scapulam porcinam, tres pullos, unam mensuram, que vulgariter koretz dicitur, tritici, unam siliginis et unam avene, ad quorum solu-cionem tenebuntur nobis annis singulis modo predicto; de laneis quoque excolendis adhuc concedimus eis libertatem plenariam a festo beate Walburgis nunc proximo ad spacium octo annorum; quibus expletis solvent de laneo quolibet iuxta formam pretactam. Item dicti Chunradus et Hertwicus, rependentes nobis vicem de gratia locationis istius, obligaverunt se nobis ad solutionem centum marcarum argenti de suo, quas solvent ante Nativitatem Domini5 nunc instantem. In cuius rei testimonium et robur perpetuum presentes mandavimus sigillari. Testes sunt: Heinricus filius Chastolai, H.6 filius Zmylonis, Naczpluck, Chenko f rater Zmylonis, la.7 villi cus de Besdetz et alii plures. Actum apud Peyzkam anno Domini M°CC°LXIIII0, datum ibidem per manus magistri Petri, nostri prothonotarii, undecimo* kalendas novembris, anno tercio regni nostri.d Sigillum: Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiae, etc., ducis Austriae etc., in filis sericis flavi et rubri coloris paulo laesum, sed conservatum appendet; in margine exteriore inscriptio apparet. Cf. Sigilla num. 1 a, 1 I, 2 III, 3 I. 423. °) ,Boem' A. — 6) ,Clume' A. — e) Littera ,o' ex ,a' correcta est A. — <*-<*) Verbis compe-tenter distentis scriptum est A. 1264 OCT. 22. - NOV. 11./POST NOV. 11. NUM. 423, 424. 629 423.* Ottokar, z boží milosti král český, vejvoda rakouské a štýrské zemi, markrabě moravské, všem na věčný časy. Čest, slávu a mocnost našiho království, které záležejí nejvíce v množ- ství a bohatství věrných poddaných, jak královská vznešenost naše mnohovážnost vyhledává, 5 rozmnožiti můžeme. Proto známo činíme, že z lesu našeho na Bezdhezi položeného podle vody Dogs nazvané, spolu i s dvorem, Hůrka řečeným, sto lánů šacovaným a ne více, spolu i s lukami, pastvami0, poli a jinšími věcmi přináležejícími pronajali jsme Kunrádovi a Hertvíkovi z Kraver (: de Krayovar:) na založení města v lese předřeČeným. V kterém městě oni i jejich dědicové pořádní budou držeti právo soudu věčně a spolu třetí peníz z téhož města a budou míti dva lány 10 již vzdělaný a dva ještě nevzdělaný spolu i s mlejnem podle vejš jmenované vody, který se má stavětí, beze vší činže svobodně a pokojně. Opět poručujeme nadřečenému soudci, jeho dědicům a všem obyvatelům toho města práva měst pražských a svobody, které mají města a městečka království našeho. Budou též povinnováni sedláci, jenž k témuž městu patřejí, od svátku svaté Valburky ročně nám platiti z každého vzdělaného lánu jednu hřivnu stříbra pražské váhy a jedno 15 plece vepřové, tři kuřata, jednu míru obecně korec nazvanou pšenice, jednu žita a jednu ovsa. Opět nadřečený Kunrád a Hertvík zavázali se, že chtějí na poděkování té milosti před vánoci téhož roku sto hřiven stříbra ze svého vlastního zapraviti. Svědkové toho podepsaní: Jindřich syn Chastolaje, Jindřich syn Zmilona a Haczeluk, Čenko bratr Zmilona jakožto již správce dvoru6 z Bezdheze a jiných více. Datum u Pejžky 1264 dne 22. října, roku 3. království našeho. 424. Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, iudicio in Olomouc praesidens litem inter monasterium in Tišnov et Drahoslaum, militem suum, de villa Lukov componit. [In Olomouc] 1264 [seu nov. 11, seu post nov. II].1 Autographum in membrána scriptum in S AR Brunae (archivům monaslerii in Tišnov, sign. Y 112 b) asservalur (A). — Apographum insertům est conflrmationi Mariae Theresiae, impe-ratricis Romanorum cle, datac Viennae 1750 iul. 25, cuius confirmationis autographum ibidem (sign. A 16) asservalur (B). — E pluribus simplicibus apographis illud in copiario charlaceo saec. XVIII. „Privilegia et documenta monasterii Tischnovicensis s. ord. Cisterciensis" intitulato ibidem (FM, collect. mnser. num. 603, tom. II.) asservato, commemoretur, fol. 2lv—22» (C). [423.] >) Civitas ibi fundata (Starý Bezděz) postea in alium locum (Nový Bezděz, nunc Bělá pod Bezdězem) translata est. — 2) In Cl M IV. 1 tegitur hanc chartám in archivům monasterii Zderaziensis demum saec. XVII. peruenisse. Quae opinio, quamquam verisimilitudinis speciem prae se fert, tamen vera esse non potest; signo enim, ,B/ dilucide probatur id iam saec. XV. fieri debuisse. — s) Civitas per hanc chartám locata posterius (cf. n. 1 et Reg V, pag. 238 num. 464) iure Magdeburgensi utebatur. —4) Maii 1. — &) Dec. 25. — *) Henricus. —7) Fortasse Jacobus. 423.* °) ,panství' T. — *) ,dwru' T. 630 NUM. 424. 1264 NOV. 11./POST NOV. 11. Ed: CDM III, pag. 369 num. 367 (ex A, mendose ad nov. 10). Reg: Böhmer, Add. sec., pag. 439 num. 161. — Reg II, pag. 181 num. 464 (ad nov. 11). — Šebánek, Archivy, pag. 34 num. 199 (ex A, idem). Lit: KK, pag. 324, 325. — Fiala, Kancelář, pag. 177, 202 (de narratione charlae). — Dušková, Urkundenwesen, pag. 383 n. 385. 5 In tergo chartae manu saec. XIII. scriptum est: „Privilegium super Luckow (?)" (B). Scriba: P II 59 = fortasse destinalarii proprius. Exempla script, num. 1 a, 41, Dictator: fortasse destinalarii proprius. Vide: II. 1 a, P. O. II., 3, Tišnov (I), g In nomine sancte et individue trinitatis amen. ga Nos Premyzel, dei gracia rex 10 Bohemie, dux Austrie Styrieque ac marj|chio Morauie, tarn presentibus quam futuris in perpetuum. Quoniam ea, que apud mortales facta geruntur, ab eorum me- moria oblivionis nubilo facilli||moô facillime subducuntur, nisi scripti tenacitate fuerint roborata, eapropter generositatis nostre gloriosam intuentes prosapiam et honoris divi||nitus ampliatam leticiam, eum, qui regna tenet Olimpi, habemus eo amplius is revereri, ut dum nobis mundanarum rerum etc dignitatum affluentiam impertitur etiam celestium gaudiorum graciam largiatur. Noverint igitur presentes et futuri has litteras inspecturi, quod abbatissa Elyzabet nomine sanctimonialium ordinis Cysterciensis in Porta celi, quod vulgo Tusnowiz dicitur, cum reliquis sanctimonialibus accedens ad presentiam nostram, cum iuditio presideremus in Olomunz una cum do- 20 mino B.,2 dicti loci antistite, ac baronibus Bohemie et Morauie nobilibus in festo beati Martini,3 correcturi terre nobis subiecte obstacula multiplicia, querimoniam movit de villa Lvcowe nuncupata, per Drahozlaum, militem nostrum, sibi violenter ablata. Dictus vero miles eclipticare se sentiens iure obviandi adverse parti, nobilium fretus consilio, suarum suorumque inštancia precum amicorum villam prefatam, Lvcowem 25 videlicet, contra iam dictam abbatissam suumque conventum usque sue ad finem vite possidendam devotius impetravit, nostri favoris gracia interveniente; sub hac autem forma, ut claustro prelibato Porte celi omni iure pristino, pratis, silvis, molendinis aliisque attinenciis omnibus iustis possessis modis ipso mortuo assignetur; quod nec uxor sua nec quisquam puerorum suorum* vel amicorum respectum in posterům vel 30 spem ad villam habeat nuncupatam. Ut hec autem firma permaneant et inconcussa, presentem paginam sigilli nostri munimine dignum duximus roborari et testium subscription annotari, in quorum presentia hec acta sunt: dominus Brvno episcopus Olomucensis,* cuius sigillum volumus huic littere apponi, dominus Robertus abbas Gradycensis, Zmylo de Lvchtenburch, Zmylo de Bylcow, Egidius cum filiis suis, 35 Pardvz, Beneda, Hartlebus cum fratre suo Ienzone, Zezema, Bohus filius Cyrhonis, Bzneto, Hartlebus camerarius et alii quam plurimi nobiles terre nostre. Datum anno Domini M°CC0LX0IIII°. 1264 NOV. ll./POST NOV. 11. - NOV. 14. NUM. 424, 425. 631 Sigilla: in scidulis membranaceis appendent; 1) Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiae, etc., ducis Austriae etc., paulum laesum; in margine exteriore inscriptio legitur. Cf. Sigilla num. 1 a, 1 I, 2 III, 3 I; 2) Brunonis, episcopi Olomucensis, valde laesum. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12. 5 425.+++ Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae marchioque Moraviae (sic), Wokoni de Rosenberg et eius heredibus bona monasterii in Zlatá Koruna committit et ius venandi ibidem donat. Prague 1264 nov. 14. 10 Apographum chartae adulterinae insertům est conflrmationi Johannis, regis Bohemiae, in Litoměřice 1333 sept. 17 datae (Reg III, pag. 792 num. 2083), cuius confirmations charta autographi instar in SAR Český Krumlov (sign. I 3 Kßnum. 2) asservatur (C). — Aliud apographum in eadem confirmation insertům est vidimationi Pauli, abbatis Altovadensis, aliarumque personarum in [Český] Krumlov 1460 febr. 14 datae, cuius vidimationis auto- 15 graphum in membrána scriptum in SAR Třeboň (sign. Fam. Ros. III num. 2) asservatur (D). — Versio Bohemica saec. XV. eiusdem confirmationis Johannis in SAR Český Krumlov (sub eadem sign.) asservatur, quam inferius sub * praebemus (T). Ed: Pangerl, Urkundenbuch von Goldenkron, pag. 12 n. ad num. 2 (ex C). — Köpl, Urkunden-buch der Stadt Budweis in B., pag. 61 ad num. 97 (ex C). — Rynešová, Listář a listinář I, 20 pag. 238 num. 352 (ex C). Reg: Reg II, pag. 181 num. 465. — Schmidt, Die Fälschung, pag. 320 num. 2 (ex C). Lit: Pangerl, Wok von Rosenberg, pag. 20. — Idem, Urkundenbuch von Goldenkron, pag. 13, 83. — Schmidt, Die Fälschung, pag. 325, 329. — Mareš, Padělané diplomy, pag. 373. Dictator: neque ulla charta Přemysli Otakaři II. neque ulla alterius ediloris coaeva usus est. 25 Omnes auctores, qui aut hanc chartám adulterinam ediderunl aut rem deliberaverunt, originem eius inter annos 1418—1443 in cohaerenlia cum falsis Ulrici de Rosenberg posuerunt et cohaerentias inter slilum eius et stilum chartae autographi instar Venceslai IV., Romanorum regis, 1380 maii 11 in Karlštejn datae (Rynešová, pag. 251 num. 361) commemoraverunl. Vide: II. 1 a, P. O. IL, 4, De chartae apud nobiles usu (ZZ). 30 Ottakarus, dei gracia rex Boemie, dux Austrie marchioque Morauie etc.,1 notum facimus tenore presencium universis, quod, cum nobilis Woko de Rosemberch,a summus marscalcus regni Boemie6 et capitaneus Carinthie et Stirie,2 fidelis noster specialis dilectus, monasterium Sancte Corone, fundacionem nostram in honoře beate virginis Marie, sumptibus nostris et eciam impensis suis in bona parte construxit et 424. ") Post ,amen' pictura (invocatio symbolica, i. e. signum crucis) sequitur A. — &) Littera ,o' ex ,e' in loco raso correcta est A. — c) In loco raso scriptum est A. — Charta notatione loci et diei caret; Ulam occasione colloquü generalis in Olomouc 1264 nov. 11 celebrati (vide n. 3) ortam esse verisimiliter coniciendum est. — 2) Brunone. —3) Nov. 11. —4) Nomina ignoramus. 632 NUM. 425. 1264 NOV. 14. dotavit,3 sicut sumus de hoc sufficiencius informati, et ut idemc ex sua dotacione comodum et fructum possit debitum reportare, nos animo deliberato, sano fidelium nostrorum accedente consilio et ex čerta nostra sciencia prefato Wokoni de Rosem-bercha predicta bona in parte dotante dedimus, tribuimus virtute presencium, aucto-ritate regia Boemie donamus per ipsum, heredes et successores suos legittimos tuendum s et defendendum, sine impedimento quomodolibet hereditarie possidendum, ita quod nos seu successores nostri nulli hominum predicta bona, videlicet monasterium Sancte Corone, ordinis Cisterciensis/valeamusseu possimus committere^ seu aliquas proscrip-ciones super iisdemr facere quomodolibet. Eciam pro maiori diligencia tuicionis illius monasterii ex nostra liberalitate? regia damus et conferimus sibi et heredibus suis, ut 10 possit venari* in* supradicti monasterii bonis quocunque modo ipse et successores sui, et preter eos nullus alius, sine impedimento quolibet.* Ad huius autem confirmacionis et concessionis nostre memoriam et robur perpetue valiturum, in cuius rei testimonium presentes litteras fleri et sigillF nostri maiorisř iussimus munimine communiri. Datum Prage feria VIa post Martini, anno Domini millesimo CCmom LXIIIItom. 15 425.+++* Otakar, z božie milosti král český, vévoda rakúsky a markrabě moravský etc., vyznáváme tiemto listem všem, že poňavaž urozený Vok z Rožmberka, najvyšší maršálek královstvie českého a hajtman corutanský a štirský, věrný náš zvláště milý, klášter Svaté Coruny, založenie naše ke cti blahoslavené panny Marie, náklady našimi a také svými dobrú stranu ustavil jest 20 a nadal, jakož jsme toho plnějie naučeni a zpraveni, aby pak týž z svého nadanie pohodlé a užitek mohl slušný vynesti, my rozumem rozváženým, múdrú věrných našich přistupující radú a jistým naším vědomím předřečenému Vokovi z Rožmberka předepsaná zbožie dobrú stranu nadávají-ciemu dali jsme, dáváme mocí listu tohoto, mocí královskú českého královstvie dáváme, aby ten klášter jím, dědici a budúcimi jeho pravými zbraňován a obraňován byl, bez přiekazy všelikaké 25 a dědicky byl vláden, tak abychom my nebo budúci naši nižádnému jinémua člověku předřečená sbožie, točišto kláštera Svaté Coruny, zákona cisterského, nemohli poručiti ani kterých zápisóv na něj činiti kterakž kolivěk. Také pro věčší snažnost obrany toho kláštera z našie svobodnosti královské dáváme a snošujem jemu a dědicóm jeho, aby mohli loviti kterýmž kolivěk obyčejem 425.+++ «) ,Rosennberg' D. — b) ,Bohemie' D. — c) ,ydenť C. — rf) ,Cirsterciensis' D. — «) 30 ,comitere' C, D. —f) ,ysdem' C, D. — <0 ,liberalitatis' C, D. — ft) ,venare' C, D. —ť) ,illius' C, D. — k) ,quomodolibet' C, D. — ,sigillo nostro maiori' C, D. — m-m) ,ducentesimo sexagesimo quarto' B. ') Titulus ducis Stiriae deest, quod ad voces ,et cetera' pertinet, falsator titulům regum Bohe-miae aevi sui imitatus est, — 2) Woko (1262 iun. 3 mortuus) numquam capitaneus Carinthiae erat; Přemysl Otakarus II. earn demum anno 1269 post mortem Ulrici, ducis Carinthiae, acquisivit. — 3) 35 Monasterium in Zlatá Koruna Přemysl Otakarus II. fundavit et dotavit a. 1263 (cf. num. 391) sine ulla participatione Wokonis dc Rosenberg tunc iam defuncli (vide n. 2). 1264 NOV. 14. - 1264 S. D. NUM. 425, 426. 633 na toho předřečeného kláštera zboží on a budúci jeho, a kromě nich nižádný jiný, bez přiekazy všelikaké. A na pevnost věčnu, památku i svedomie těch° potvrzenie a dopuštěnie našich list tento učiniti a pečetí naší věčší jeho potvrditi kázali sme. Dán v Praze v pondělí po svatém Martinu, léta božieho M°CCLXIIH°. 5 426. Malichie, relicta Frovini, civis Pragensis, cum suis cognatis in controversia, quae inter earn ex parte una et monasterium in Břevnov ex parte altera super villa Řepy verte-batur, compositionem a Přísnoboro, scholastico Pragensi, et Andrea, aulae regiae camera-rio maiore, ordinatam accipit. io — 1264 —. Aulographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům monasterii in Břevnov, sign. ŘB Břevnov num. 40) asservatur (A). — Apographum praebet P. Romanus Hütter, capituli provincialis ford. sancti Benedictif secretarius, in copiario privilegiorum chart, monasterii Brevnoviensis anno 1666 scripto, ibidem (lib. num. 2) asservato, pag. 33, 34 (B). 15 Imago phototypica: Vojtíšek, O pečetech, tab. 12. — Vojtíšek, Exempla, tab. 1. Ed: Dobner, Monumenta VI, pag. 30 num. 63 (ex A ). Reg: Schramm, Regesten, pag. 78 num. 1. — Reg II, pag. 182 num. 467. Lit: Wieden, Hofkapelle, pag. 155 (Venceslaus notarius). — Šebánek, K otázce břevn. fals, pag. 267, 279 n. 63 (de chartae scriba). — Šebánek, Česká listina 3, pag. 130, 131 (origo 20 chartae). — Šebánek-Dušková, Panovnická a biskupská listina, pag. 95—97 (Přlsnobor notarius). — Šebánek, Urkundenwesen, pag. 309, 312. In chartae tergo manu saec. XIII. scriptum est: „Super villa Zep" (D). Scriba: Přísnobor, quondam Přemysli Otakaři II. notarius, ( — P II48) tunc scholasticus Pragensis ecclesiae, qui etiam chartám eiusdem regis ad villam Řepy attinentem seripsit (vide num. 25 378). Cf. Exempla script, num. 1 a, 29. Dictator: Přísnobor, scholasticus Pragensis. Vide: II. 1 a, P. O. II., Přísnobor (G), 3, Břevnov-Raj hrad (W), 5, De chartae apud civitates usu (BB). Noverint universi presentes litteras inspecturi, quod nos Malichie, relicta con-30 dam Wrowini, civis Pragensis, cum filia nostra || Ysalda et genero nostro Ottone, filio Frenclini, nec non Cvnchone, iudice civitatis, Frenclino, patre predicti pueri, et Welwino || super controversia, que vertebatur inter nos ex una parte super villa dicta Zepi et Martinům, venerabilem abbatem Brewnowensem, et ipsius conventum || ex altera, in probos viros Priznoborium, scolasticum Pragensem, Andreám, regie aule 35 camerarium maiorem, questione diu agitata et inimiciciis durantibus compromisimusa 4S5.+++* a) Cum signo reclamationis in margine additum est T. 634 NUM. 426, 427. 1264 S. D. tamquam in amicabiles composite-res& et pacis ordinatores sub hac forma: quod a dicto abbate et ipsius conventu recepimus LXa marcas argenti comunis ad pondus Pragense pro dicta villa et aliis nobis iniuriis irrogatis, ita quod dominum abbatem et eius successores vel ipsius conventum numquam tarn in iure temporali seu civili, quam eciam spiritali super dicta villa conveniemus, seu quocumque iudicio requiremus, 5 quia ex parte ipsius abbatis et conventus extitit nobis plene satisfactum. Et ut hec ordinacio seu amicabilis compositio" per viros predictos ordinata inviolabilis perse-veret, presentes litteras sigillo comunitatis Pragensis petivimus communiri. Acta sunt hec anno Domini M°CC0LX0IIII° presentibus hiis testibus: Wencezlao notario Boemie, Laurentio phisico Wissegradensi et Bolezlawiensi canonico, Meynardo, He- io roldo, Simone et aliis** quam pluribus civibus Pragensibus, Sigillum: civitatis Pragensis scidula membranacea ex autographo ipso scissa valde laesum dependet. Vide Sigilla num. 5,7. 427. Smilo de Lichtenburk donationem villae Slavkovice a Bohuslao, burggravio in Lich- i5 tenburk, monasterio in Žďár [nad Sázavou] factam confirmat. —1264—. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Ždár, sign. A 7) asservatur (A). — Apographum praebet codex mnscr. chart, saec. XVII. „Diplomatarium monasterii Zarensis 1252—1642..." intitulatus,qui in SAR Brunae (archivům mon. in Žďár, 20 sign. 6017) asservatur, pag. 17—18 num. 9 (B). Ed: Steinbach II, pag. 21 num. 10 (ex A). — CDM III, pag. 370 num. 368 (ex A). Reg: Reg II, pag. 183 num. 469. — Šebánek, Archivy, pag. 35 num. 200 (ex A). Lit: KK, pag. 325. — Dušková, Česká listina 2, pag. 183 (chartae origo). — Dušková, Rudige- rus notarius, pag. 71. 25 Scriba: Cisterciensis ordinis proprius, qui munere scribae cancellariae Smilonis videtur fungi (Sm 1); vide chartám Smilonis monasterio Sarensi in Sedlec 1257 nov. 5 datam eadem manu scriptum (num. 138). Cf. Exempla script, num. 4, 1. Dictator: destinatarii proprius, cuius stili proprietates etiam in aliis chartis eidem monasterio dalis apparent (ex. gr. in charta eiusdem editoris in Ronovec 1269 febr. 14 data (vide num. so 578) et Agnetis, filiae Bockonis, a. 1277 data (vide num. 852). Magna rima, quae nunc in charta replicata inveniiur, iam in membrána scribendo aptanda, crassis fllis, quorum pars adhuc restat, consuta est. Vide: II. 3, Ždár (H), 4, De chartae apud nobiles usu (AAA). 426. a) .opromisimus' A. — 6) ,opositores' A. — c) ,opositio' A. — d) Scriba post ,V denuo 35 Utieram ,V scribere voluit, sed sine rasura in ,V correxit A. 1264 S. D. NUM. 427, 428. 635 Nos Zrnilo, dei grácia dominus de Lvchtenburch, una" cum uxore nostra Elysa-beta appellata et liberis nostris1 universis Christi || fidelibus tam presentis etatis quam future succedentis posteritatis in perpetuum. Que aguntur in tempore, labuntur cum tempore, nisi scriptis |[ et testibus perhennentur. Noscat igitur tarn presens etas quam futura posteritas has litteras inspectura, quod nobilis vir Bohvzlaus, burchra-vius noster in Lvch||tenburch, et uxor sua2 divina inspiratione conpuncti de consilio et voluntate unanimi ad honorem dei altissimi et beatissime Virginis, matris eius, habita deliberatione villam dictam Slaucowitz, quam possident iure feodi ex parte Elysabet,a uxoris nostre, cum omnibus sibi iure attinenciis, cultis et incultis, silvis, pratis, piscationibus, venationibus post mortem suam et uxoris sue cenobio Sar appellato, ordinis Cisterciensis, dyocesis Pragensis, perpetuo contulerunt possidendam; ita tarnen, quod si uxor marito defuncto denuo nupserit, predictam villam omni occasione cessante supra memoratum cenobium pacifice possidebit; si autem vidua permanserit, sine omni inpedimento usque ad terminům vite sue obtinebit. Ut autem hec donatio firma permaneat stabilisque perseveret, nos Zmilo cum uxore nostra ac liberis nostris dictam villam cum suis attinenciis prefato cenobio iure hereditario possidendam confirmamus. Et ne super hoc scrupulositas aliqua valeat suboriri, ad caute-lam sufficientem presentes apices sigilli nostri munimine roboramus. Datum ab incarnatione Domini M°CC0LXIIII°. Sigillum: Smilonis de Lichtenburk in filis sericis tenuissimis flavi et viridis coloris valde laesum appendet. Cf. Sigilla num. 4, 17JIII. 428. Budiuoj et Berchta de Skalice villam Schindlau monasterio Plagensi conferunt. —1264—. Autographum in membrána scriptum in archivo monasterii Plagensis (sign. num. 10) asserva-tur (A). — Apographum insertům est vidimationi Udalrici Wagner, in decretis licenciati, canonici et offlcialis Pataviensis, Pataviae 1515 sept. 11 datae, cuius vidimationis autographum ibidem (sign. num. 406) asservatur (B). — Aliud apographum de anno 1593 exstat in codice chartaceo diplomatům archivi Plagensis in eodem archivo (sign. Hs 12 a) asservato „Collectio quarumlibet immunitatum... opera P. Wencesslay Zypseri Boemi" intitulato, fol. 2V—3 (C). Ed: UBLOE III, pag. 328 num. 353 (ex A). Reg: Wirmsberger, Beiträge, pag. 51 num. 86 (ex A, deliberationes topographicae). — Reg II, pag. 182 num. 468. — Schmidt-Picha, Urkundenbuch, pag. 3 num. 15. Lit: Strnad, Das Land im Norden der Donau, pag. 166 (deliberationes topographicae). 427. °) Voci uncus superponitur in A. Henrico, Smilone, Ulrico et Raimundo. — a) Osanna. 636 NUM. 428. 1264 S. D. Scriba: ignotus, fortasse destinatarii proprius. Dictator: fortasse idem. Vide: II. 4, De chartae apud nobiles usu (BBB). I In nomine patris et lilii et spiritus sancti. g Ego Budiboy et Berchta, uxor mea, de Zkaliz omnibus presentem paginam inspecturis summi regis gratiam pro-mereri. || Cum evum nostrum adeo se revolutione sedula retorqueat, quod acta presentis temporis in oblivionem deveniant futurorum, nisi scripture testimonio solidentur, scire* volumus || singulos et universes, quod nos deum pre oculis habentes simulque considerantes, quod, qui parce seminat, parce et metet, et qui seminat in benedictionibus, de benedictionibus et metet |j vitam eternam,1 contulimus ecclesie sancte Marie in Slage in subsidium fratrum deo inibi servientium de communi0 consensu et bona voluntate omnium heredum nostrorum villam in Schintav, que uxorem meam iure hereditario contingit, cum omnibus suis pertinenciis, cultis et incultis, tam in piano quam in bosco, cum rivis et silvis et omnibus piscationibus omnibusque deci-mis, quas in predicto predio percipere solebamus, pro remedio anime nostre et omnium progenitorum nostrorum et sobolům pleno iure, ad memoriam revocantes, quod bo-narum mentium est timere culpam, ubi culpa minime reperitur, ita ut, si scienter vel ignoranter aliquem hominum in suis facultatibus lesi, cum beato Zache.o quadru-plum defraudatis restituente2 veniam consequi merear ab ipso, qui celum et terram continet et qui dat salutem universis; illud addicientes, si aliquis in iam dicta hereditate furti vicio aut vulneris letalis plaga sive nocturno incendio ad dampnationem vite, quod absit, repertus fuerit salva universarum, que possidet, rerum iusticia, que ad prepositum ipsius loci pertinent, solummodo ut cinctus erit cingulo, seculari iudicio committatur.c Termini autem predicte ville extenduntur usque ad aquam, que dicitur Chlaffundez wazzer. Ne autem talis nostra donatio ab aliquo successorum nostrorum valeat irritari, presentem paginam damus predicte ecclesie et fratribus ibidem nostri sigilli munimine et testium subscriptione firmiter roboratam in evidens testimonium et cautelam. Ut huius rei testimonioá per scripti litteras comprobetur, volumus essen-tialiter comprobare.g Nota testium: dominus Wernhardus de Morspach canonicus Pataviensis ecclesie, dominus Otto cantor et canonicus eiusdem ecclesie, dominus Reinoldus canonicus eiusdem ecclesie, dominus Witigo de Chrumnav, Pilgrimus de Valchenstein, Heinricus de Waldek, Haidenricus et patruus suus Rvdigerus de Hei-chenbach, Alhkerus de Iohenstein, Syboto miles de Sprinzenstein, Perhtoldus miles de Haidendorf, Wernhardus et Marchwardus fratres de Monte, Wernhardus miles et frater suus Hainricus cognomento Ravber, Wilhalmus de Ssenneperge, Wluingus de Hselfenberch, Albertus de Rvzeinsdorf, Vlricus et Wernhardus fratres de Gotergsezzin-ge. Acta sunt hec anno ab incarnatione Domini/ M°CC0LX0IIIr°/ Sigillum: domini Budivoj de [Český] Krumlov (Skalice) in fllis sericis viridis coloris fere illaesum appendet. Vide Sigilla num. 4, 4111. 428. °) Punctum super ,i' atramento pallidiore posterius additum est A. — b) ,omuni' A. — c) 1264 S. D. - ANTE 1265 S. D. NUM. 428, 429. 637 429. Witko de Klokoty monasterio in Zwettl mediam partem villae Presnik (Třeboň) confert. — [ante 1265J.1 5 Autographum in membrána scriptum in archivo monasterii in Zwettl (sign. num. 51) asserva- tur (A). In tergo chartae manu saec. XIII. atramento nigro scriptum est; „Privilegium domini Witi-gonis de Glotkogt super villa in Bresnik", sed nonnullis lineis deletum; paulo dextrorsus atramento rubro manu saec. XIII. ex. seu XIV. in. additum est: „Privilegium Witigonis de io Glokgot super predio, quod Bohemice Presnik vulgo Witignawe dicitur". Scriba: ignotus, fortasse destinatarii proprius. Dictator: fortasse idem atque scriba. Vide: II. 4, De chartae apud nobiles usu (CCC). Universa negocia, que in tempore aguntur, ne etiam cum tempore elabantur, is scriptis et privilegiorum indiciis memorie hominum studiose sunt conmendanda. || Notum sit igitur omnibus Christi fidelibus tarn posteris quam presentibus, quod ego Witigo de Glokgot spe divine retributionis, uxore mea2 ac filiis3 devote annuen||-tibus, contuli cenobio beate virginis Marie in Zwetel mediam partem ville, que Presnik dicitur, cum omnibus attinentibus suis et cuncta, que in || eadem villa mei iuris 20 fuerant, fratribus in predicta ecclesia deo famulantibus equa porcione divisa iure perpetuo tradidi possidenda. Et quia speciali quadam et amicabili dilectione fratres prefati cenobii intimo cordis affectu amplectimur et veneramur, pro maiori ipsorum comodo et utilitate plenam ipsis tribuimus potestatem, ut in villa iam eis a nobis collata dissipent et evellant, edifficent et plantent, secundum quod in posterům sibi 25 melius viderint provenire. Igitur, quod fecimus, ratum et stabile esse volentes, huius nostre exhibitionis datum auctoritate presentis privilegia confirmamus, ut legentes et nostre ymaginis sigillum subscripto privilegio impressum contuentes factum nostrum irrevocabile esse recognoscant. Testes vero, qui presentes fuerunt, hiis nominibus nuncupantur: Dietricus plebanus de Witknov, Levdherus0 miles de Radmoriz, Eber- 3o hardus celerarius de Zwetel, Engelscalcus ibidem.c [428.] ,omittatur' A. — d) Ita A. — e) ,oprobare' A. —f-f) Litteris competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. ») 2 Cor. 9, 6. —a) Lucas 19, 8. 638 NUM. 429, 430. ANTE 1265 S. D. - 1265 IAN. 1. Sigillum: Witkonis de Klokoty in scidula membranacea illaesum fere appendet. Vide Sigilla num. 4, 6 . 430. Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, civibus in Ottensheim eandem libertatem in mutae et thelonei solutione, quam cives in 5 Enns habent, concedit. Pragae 1265 ian. 1. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Linciae (sign. Marktarchiv Ottensheim, num. 3) asseroatur (A). Ed: UBLOE III, pag. 331 num. 356 (ex A). 10 Reg: Reg II, pag. 183 num. 471. Lit: Fiala, Kancelář, pag. 199 (arenga chartae). — BUB II, pag. 235 (charta commemora-tur). — Dušková, Urkundenwesen, pag. 256, 287—291, 350, 359 (Ot). Scriba: P II 60 = fortasse magister Ulricus protonotarius. Exempla script, num. 1 a, 42. Dictator: magister Ulricus protonotarius, qui charta Friderici (vide n. 1) usus est; quae ex 15 eadem charta sumpta sunt, typis minoribus exprimuntur. Sub charta replicata in maryine dexlro scriba pennam probans „potuš" et „in" scripsit. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Ulricus protonotarius (E). I In nomine Domini amen. Nosfl Otackarus, dei g gratia Boemie6 rex, dux Austrie et Styrie ac |j marchio Moravie, omnibus in perpetuum. Quoniam iura et liberta- 20 tes fidelium nostrorum ipsis a prede||cessoribus nostris, quondam illustribus ducibus Austrie, concessas pariter et indultas augeri pocius || quam minui temporibus vite nostre volumus, ut est iustum, scire damus presentium inspectoribus universis, quod nos omnem gratiam sive libertatem civibus nostris in Otensheim a nostro predecessore domino Friderico, felicis memorie, concessam1 ipsis nostris renovare volumus privile- 25 giis et confirmare robore perpetue firmitatis, videlicet ut omne ius omnemque simul gratiam, quam in mute et thelonei solutions in terra et in aqua cives nostri de Anaso habere dinoscuntur, predictis civibus in Otensheim concessimus et indulsimus, ut hoc ipso iure et gratia semper, secundum quod prius eis indultum extitit, et a nostra regali magnifi- 429. °) Ita A. — b) Littera ,d' ex ,V correcta est A. —e) Ad ceteros testes commemorandos et ad 30 formulam dad addendam super charta replicata spatium quinque linearum vacuum restat in A. *) Charta formula dati (vide n. c) caret et anno certo vix insert potest. In archivo monasterii in Zwettl ad a. 1240 ponitur. Nomen editoris eius in chartis semel tantum direcle occurrit, videlicet in charta a. 1220 data (CDB II, pag. 192 num. 208), ubi Witigo testis commemoratur. Anno 1265 non amplius in vita fuit, nam eius fllia Ludmila de f Stará] Ríše 1265 maii 25 (vide num. 443) chartám 35 edidit, ubi ,filia quondam antiqui Witigonis' nominatur. Chartám igitur, ita ut supra, ponimus. —s) Nomen ignoramus. — 3) Cf. Novotný I. 4, pag. 431. 1265 IAN. 1. - FEBR. 3. NUM. 430, 431. 639 centia debeant congaudere. Et ut hec ipsis concessa gratia et ius pariter permaneat illibatum, presentem paginam sigillorum nostrorum munimine fecimus conmuniri testibus, qui aderant, subnotatis, qui sunt: Andreas camerarius Boemie, Hartliebus camerarius Moravie, Dybischius dapifer, Chunradus magister coquine et alii quam plures. Datum Prage anno Domini M°CC°LX° quinto per manusd prothonotariorum nostrorum, magistři Vlrici et Petri, indictione Villi8,2 kalendis ianuarii. Sigillum: Přemysli Otakaři, ducis Austriae etc., regis Bohemiae, etc., in filis sericis ftavi et rubri coloris paulum laesum et conservatum appendet; in margine exteriore inscriptio apparet. Cf. Sigilla num. 1 a, 2 III, 1 I, 3 I. io 431.+ Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, praepositurae in Kroměříž ad petitionem Brunonis, episcopi Olomucensis, villam Lešice (Lessicz) confert. Prague 1265 febr. 3. 15 Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum membranaceo in SAR Kroměříž (archi- vům archiep., sign. MK 1) asservato, fol. D 2V—D 3 (B). — Alterum apographum eiusdem saec. praebet Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis membranaceus in SAR Olomouc (archivům cap., sign. E I 27) asservatus, fol. 13 (C). Ed; CDM III, pag. 371 num. 369 (ex B). 20 Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 440 num. 163. — Reg II, pag. 183 num. 472. Lit: Lechner, Beiträge zur Frage der Verlässlichkeit des CDM, pag. 146 num. 21 (mendosa correctio folii in B). — Snopek, K opravám dipl. mor., pag. 624 num. 36 (correctio folii in B et lectionum varietas). — KK, pag. 326. — Dušková, Šlechtické archivy, pag. 75 n. 73. — Dušková, Urkundenwesen, pag. 350, 361. 25 Dictator: destinatarii proprius + Conradus, notarius Brunonis, episcopi Olomucensis, cuius stilus in corroborationis formula nec non in exordio chartae apparet. Argumento suo charta argumento chartae Theoderici, episcopi Olomucensis, in Hulín 1290 iun. 19 (Reg II, pag. 645 num. 1502) datae non respondet, dubiae fldei itaque est. Vide: II. 1 a, P. 0. IL, 2 b, Conradus notarius (Y), 3, Kroměříž, ecclesia capit. (A). 30 Otacharus,a dei gracia Boemorum rex, dux& Austrieb et Styrie marchioque Morauie, universis presentem paginam inspecturis et audituris in perpetuum. 430. °) Littera initialis ,N' alia manu alioque atramento scripta est A. — ö) ,BÓěhV A. — c) Post vocem ,solutione' spatium vacuum 17 mm longum, ubi primum atramenti macula for lasse erat, apparet A. — d) Scriba primum fortasse ,mg' scribere coepit, sed in scribendo ,g' in ,a' sine rasura 35 correxit A. x) Vide chartám Friderici, ducis Austriae et Stiriae, domini Carniolae, Viennae 1241 oct. 5 datum (BUB II, pag. 235 num. 391). — 2) Ad annum 1265 rede indictio VIII* pertinet. 640 NUM. 431, 432. 1265 FEBR. 3. Cum ad retribuendum aliquid ipsi, qui omnia nobis tribuit, cuius pietatis dignacio nos excellenti terrene dignitatis tytulo extulit et copiosius sublimavit, nos esse con-veniat sollicitos et intentos, expedit, ut circa profectum et utilitatem ecclesiarum liberalitatis manum efficaciter extendamus. Hinc est, quod ad peticionem venerabilis patris domini Brunonis, episcopi Olomucensis, quem sue sinceritatis obtentu speciali 5 prosequimur prerogativa favoris, ad preposituram ecclesie de Cromesier,c sue dyo-cesis,* villam de Lessicz,e quam camerarii hactenus possederunt, iuxta Cromesier" sitam damus et conferimus liberaliter et libenter iure pleno et iurisdiccione perfecta cum omnibus suis attinenciis nullo diminuto penitus vel excepto possidendam per-petuo per Heydolfum/ nunc prepositum de Cromesier,c et successores suos, facientes 10 iam dictum Heidolfums' prepositum in eiusdem ville corporalem possessionem induci, ut in ipsa tamquam verus ipsius dominus et possessor nomine prefate prepositure pro sua* et ecclesie de Cromesier0 utilitate plenam ordinandi et disponendi habeat facultatem, quam et successores ipsius* habebunt.4 Quod autem hec nostra pia et liberalise donacio robur obtineat perpetue firmitatis, nec possit ullatenus processu is temporis inmutari, presentem paginam inde confectam et conscriptam sigillorum nostrorum iussimus munimine roborari. Actum Prage III01 nonas februarii, anno Domini millesimo™ ducentesimo sexagesimo quintom presentibus venerabilibus patribus: domino Bertoldo, domino Iohanne et domino Brunone Babenburgensis," Pragensis et Olomucensis ecclesiarum episcopis, Iacobo preposito Pragensi, Hartlebo 20 camerario de Morauia, Herbordo dapifero episcopi Olomucensis et aliis quam pluri-bus, datum per manus0 magistrorumi5 Vlrici et Petri, curie nostre prothonotariorum,2> die ac loco prefatis. 432.+ Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, 25 Herbordo [de FulštejnJ, dapifero Brunonis, episcopi Olomucensis, iurisdictionem in bonis eius in Opaviensi provincia sitis dat et e villa Krzanowice oppidum, iure oppidi ibidem Glubczyce conservato, facere concedit. Prague 1265 febr. 3. Apographum insertům confirmationi Johannis, regis Bohemiae, Prague 1313 aug. 10 datae 30 (Reg III, pag. 62 num. 151), quod in copiario civitatis Krzanowice asservabatur, fol. 1, nunc Met (B).1 431.+ ») ,Otharus£ B. — bb) ,Austrie dux' B. — c) ,Cremeser' C. — d) ,diocesis' C. — «) ,Leschiz' C. —f) ,Heydolphum' C. — fl) ,H' C. — h) ,súa' C. — *-«) ,habebunt ipsius' C. — *) ,libera' C. — ») ,111' C. — mm) ,M°CC°LXV0' C. — «) ,Pabenbergensis' C. — °) ,manum' C. — *>-») ,magistri 35 Vlr., P., curie prothonotariorum' C. 1265 FEBR. 3. NUM. 432. 641 Ed: CDM IX, pag. 374 num. 3 (ex B). Reg: CDM V, pag. 251 num. 36 (ad febr. 5).— Böhmer, Add. sec., pag. 440 num. 164 (ad febr. 5).— Kopetzky, Regesten, pag. 122 num. 93. — CDS VII. 2, pag. 133 num. 1200. — Reg II, pag. 184 num. 473 (ad febr. 5), pag. 1223 num. 2793. — Scholz-Babisch-Wendt, Quellen zur Handelsgeschichte, pag. 159 num. 230. Lit: Dušková, Šlechtické archivy, pag. 75 n. 73. — Dušková, Urkundenwesen, pag. 382 n. 384. Dictator: destinatarii (circuli diplomatici Brunonis episcopi) proprius + Conradus, nolarius Brunonis, episcopi Olomucensis, cuius stilus in corroborationis formula apparel. Fieri etiam potuisse non negamus, ut genuinus textus chartae posterioribus additamentis corruptus esset. Vide: II. 1 a, P. O. II., Conradus notarius (Z), 4, De chartae apud nobiles usu (DDD). In edilionc nostra tantummodo textu in CDM (E) apertis erroribus correctis usi sumus, Ottocarus, dei gratia rex Boemiae, dux Austriae et Styriae ac raarchio Moraviae, dilecto fideli suo Herbordo, dapifero venerabilis patris domini Brunonis, episcopi Olomucensis, et haeredibus suis in perpetuum. Cupientes proni ad gratiam inve-niri,alibenter et liberaliter impertimur earn ipsis, qui se apud nos et fidelitatis merito et constantia dignos reddunt. Cum igitur ob fidei tuae puritatem et obsequiorum promptitudinem in oculis excellentiae nostrae generosus existas, et te prosequimur favore et gratia speciali, illam tibi et haeredibus tuis ad petitionem6 tuam in bonis tuis, quae in Oppaviensi provincia, in terminis regni nostri et sub jurisdictione nostra, venditis bonis et possessionibus tuis in partibus aliis, ut nostro fortius restringaris servitio, emptionis titulo jureque proprii, videlicet de Cranevitz et de Zepanovin villas, cum omnibus suis pertinentiis diceris comparasse, ac in omnibus aliis bonis, quae in eadem provincia et ubique per Moraviam obtines, in praesenti vel in futurum poteris adipisci, damus et concedimus de speciali gratia consimilem libertatem, quam Wokonic de Rosenberch piae^ memoriae**2 ac pueris suis3 dinoscimure concessisse in bonis eorumdem per Oppaviensem provinciam constitutis, prout in privilegiis super hujusmodi generis^ libertate confectis, conditiones ipsius libertatis plenius^ continen-tur.4 Conditiones Wokonisc et puerorum suorum libertatibus volumus per omnia concordare, videlicet ut homines dictarum villarum sive bonorum ad provinciale judicium non trahantur judexque provincialis, zudarius, camerarius et alii beneficiarii, quocunque censeantur nomine, qui pro tempore fuerint, nullam penitus in eis judi-candi vel aliquid faciendi occasione judicii habeant potestatem; sed per te ipsum et haeredes tuos in bonis tuis omnes judicentur causae civiles, quaecunque fuerint judicandae, nisi forsitan querelantes apud te, haeredes tuos defectum paterentur communis justitiae, quae servatur in terra, tunc enim ad judices et beneficiarios nostrae terrae judicium recursum habebunt. Hoc nihilominus per hujusmodi conces-sionis gratiam tibi et haeredibus tuis salvo, quod culpae, in quibus homines tui praesti-ta satisfactione injuriarum passis per judices terrae tunc condemnati fuerint, tibi ac tuis haeredibus plene cedant. Concedimus etiam, ut juxta libertatem praemissam de villa Cranewitz oppidum facias et in eo forum habeas rerum venalium et quod jus oppidi nostri de Lübschütz5 ibidem in omnibus conservetur. Quod autem premissa 642 NUM. 432, 433. 1265 FEBR. 3. - 25. nostrae concessionis gratia robur obtineat perpetuae firmitatis eamque nullus, quod data* nobis a Domino potestate regia inhibemus firmiter et distincte, ausu temerario praesumat*' infringere, hanc paginam ad rei memoriam sempiternam inde conscribi nostrorumque sigillorum jussimus munimine roborari. Actum Pragae* anno Domini millesimo ducentesimo sexagesimo quinto, indiccione VIII praesentibus s testibus: venerabili in Christo patre domino Brunone Olomucensi episcopo, Benesio purcravio Znoimensi, Milota fratre suo, Hartliebo camerario Moraviae, Kadoldo de Wachinge, Borzlao de Horoltstorff, Benesio Albo de Bdeni, Dnozlao et Zbrzlao fratribus suis, Brunone ac aliis quam pluribus, datum ibidem III nonas februarii per manus magistrorum Vlrici* et Petri,* protonotariorum nostrorum, regni* nostra anno quarto. 10 433. Bruno, episcopus Olomucensis, compositionem inter se et monasterium in Velehrad de marca auri decimarum loco solvenda condictam pronuntiat. Apud Kroměříž 1265 febr. 25. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům monasterii in Velehrad, sign. 15 14) asservatur (A). — Apographum saec. XV. praebet Codex Velehradensis in eodem archivo (sign. G 191) asservatus, fol. 76—76» (B). Ed: CDM III, pag. 372 num. 370 (ex A). Reg: Kopetzky, Regesten, pag. 122 num. 94. — Reg II, pag. 184 num. 474. — CDS VII. 2, pag. 134 num. 1202. — Šebánek, Archivy, pag. 35 num. 201 (ex A). 20 Lit: KK, pag. 327. — Sobotík, Opavský rejstřík, pag. 84 (deliberationes topographicae). In tergo chartae manu registratoris saec. XIII. scriptum est: „Privilegium episcopi Brunonis pro decimalibus denariis" (H). Injerius manus saec. XVII. addidil: „villae multae hie nominantur, quorum (sic) possessores deus novit; inde nihil valet" (ultima tria verba cancellata sunt). 25 Scriba: B 1 = Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script, num. 2 b, 4. Dictator: Conradus, notarius episcopi. 432.+ ") ,invenire' E. — &) ,perpetuam' E. — c) ,Wokon' E. — ,praememoria' E. — e) ,dinoscimus' E. — 1) ,genere' E. — a) ,plenis' E. — h) ,elata' E. — h') ,praesumanť E. — *) ,Praga' E. — *-*) ,vel et per' E. — M) ,regimine nostro' E. 30 l) Sicut a procuratoribus archivi publici Vratislaviensis necnon Opoliensis benigne certiores facti sumus. Teste CDM VI, pag. 52 num. 72 charta Johannis in confirmatione privilegiorum civitatis Krzanowice a Ferdinando III., rege Bohemiae, a. 1639 data inserta exstabat. — *) A. 1262 iun. 3 defuncti. —s) Vitkoni et Henrico. — *) Litterae non exstant. — 6) Cf. chartám Přemysli Otakaři II. in Krzanowice 1275 sept. 1 (num. 790) datam, in qua ad antiquiora privilegia civitatis expressa 35 revocalio fit. 1265 FEBR. 25. - MART. 10. NUM. 433, 434. 643 Ea, quae in decimis integris monasterio Velehradensi olim Robertus, episcopus Olomucensis, concessit (cf. CDB II, pag. 179 num. 195), hac charta dissoluta sunt. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (QQ), Conradus notarius (AA), 3, Velehrad (G). Bruno, dei gratia episcopus Olomucensis, omnibus hanc litteram inspecturis et audituris in Domino salutem. || Ea, que iuste ac deliberatione provida statuun- tur, seu eciam ordinantur, firma debent et illibata persistere, || et ne processu temporis in contentionis labantur scrupulum, scripti convenit amminiculo roborari. Cum igitur II inter nos et virům venerabilem dominům..,1 abbatem Willeradensem, suum-que conventum, ordinis Cisterciensis, nostre diocesis, taliter condictum sit ac etiam rationabiliter ordinatum, ut de villis infrascriptis ad monasterium suum pertinentibus, videlicet de Prietz, de Tupiz, de Lechowe, de Borsiz, de Coztelen, de Nacaniz, de Polissowiz, de Domaningen, de Mistersingen, de Clobuch, de Potuoriz, de Walterdorf, de Pritluch, de Nempschiz, de Lenewiz, de Qualkowiz, de Doloplaz, de Zucowiz, de Babiz, de Vssnawiz, de Gelube, de Trappliz, de Wellegrade, de Knespol, de Gheroso-we, de Maratiz, de Popowiz utroque, de Wasan, de Vgest, de Sifridsdorf,* de Darcen-dorf, de Piess, de Bolatiz, de Clebegowe, de Hossiz, de Stiboriz, de Iescowiz, de Cem-niz, de Zadch, de Labniz, de Bratricowiz, de Mladotiz, de Eckardi villa, de Hermanni villa, de Bochdanewiz, de Schonebrunne pro decimalibus denariis marcam auri in6 octava beati Martini6 2 nobis solvere debeant annuatim, nos ad huius rei memoriam et evidentiam presentem paginam conscribi et sigilli nostri iussimus munimine roborari. Actum et datum apud Cremeser V kalendas marcii, anno Dominic M°CC° LXV°.C Sigillum: scidula membranacea ex autographo ipso scissa dependebat; nunc avulsum et de-perditum est. 434. Hrz miles, burggravius de Zvikov, vice et nomine Přemysli Otakaři II., regis Bohe-miae, fratribus ordinis Praedicatorum aream ad claustrum aedificandum aptam circa [České] Budějovice confert. — 1265 mart. 10. Apographum exstat in conflrmatione Vladislai, regis Bohemiae etc., Budae 1507 iul. 2 data, cuius confirmationis autographum in membrána scriptum in archivo arcis Pragensis (archivům archiep., sign. 1. 157 num. 1) asservatur (B). — Apographum saec. XVI. in conflrmatione eiusdem regis praebet „Liber memorabilium, alias liber rubeus" intitulatus in archivo civitatis České Budějovice (sign. D 100) asservatus, fol. 114*—115 (C). — Apographum saec. XVII. 433. a) Altera littera ,i' ex ,a' correcta est A. — bb) In loco raso scriptum est A. — cc) Litteris competenter distends scriptum est A. *) Lupinum. — 2) Nov. 11. 644 NUM. 434, 435. 1265 MART. 10. - APR. 4. praebet codex mnscrus num. 76 ibidem asseruatus, pag. 42 (D). — Duo apographa saec. XVII. et XVI II. exstant in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. F) (E, F). — Apo-graphum denique saec. XIX. praebet Liber privilegiorum in archivo civitatis České Budějovice (sign. D 74) asservalus, pag. 1 (G). Ed: Trajer, Historisch-statistische Beschreibung, pag. 16 (e quodam „antiquo urbario"). Reg: Reg II, pag. 184 num. 475. — Köpl, Urkundenbuch der Stadt Budweis in B., pag. 4 num. 6. Lit: Dušková, Česká listina 2, pag. 199 (origo chartae). — Šimeček, Městská listina, pag. 13. Dictator: ignotus. Vide: II. 3, Ordo fratrum Praedicatorum (F), 4, De chartae apud nobiles usu (EEE). Notum sit omnibus Cristia fidelibus tam presentibus0 quam posteris presentem litteram" inspecturis, quod ego Hirzo,^ miles regis Bohemorum, burcraviuse de Clin-genberch/ vice et nomine domini mei regis Bohemie/ aream contuli fratribus ordinis Predicatorum* aptam* ad edificium claustri et officmarum* eiusdem* in loco, ubi nova civitas est™ edificanda circa Buduoyz, Min possessione0 pref atii> domini mei regis iuxta? decursum brachii fluviorum Wltaue/" et Malche,, partem eciam* prati ex altera parte contra claustrum, quod est situm iuxta« pre,fatum brachium fluviorum, ad ortunr* eiusdem' claustri excolendum et ad vitandastt insolencias^ quorumdam hominum discolorum et ad pacem eiusdem«' claustri apcius* conservandam.^ Acta sunt hec2 anno Domini milesimoafl! bb ducentesimo sexagesimo quinto,00 sextocc idus marcii^ sub domino meo Ottacharo,^ rege Bohemorum^ quinto.^ 435. Premysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moravlae, Conrado, episcopo Frisingensi, iudicium provinciate in Waidhofen (Ileybs)1 pro tribus talentis denariorum Viennensium annuatim solvendis assignat. Viennae 1265 apr. 4. Apographum saec. XIII. ex. praebet codex mnscrus membr. „Liber ruber parvus" sic dictus in archivo publico Monacensi (sign. HSt Freising 2) asservatus, fol. 49—49* (B). 434. a) ,Christi' D—G. — *•) Hie et inferius ,ae' pro ,e' in D—G ponitur. — c) ,literam' D, E. — <*) ,Hyrzo* C, E, G, ,Hyrtzo' D, ,Hyrczo' F. — «) ,burgravius' D—F, ,burggravius' G. — f) jKlingenbergk' C, ,Klingenberg' D—G. — «) ,Bohemorum' G. — h) ,Predicatorum' C. —ť) ,apta' D. — *) .officinam' E. — 0 ,ejusdem' F, G. — m) Deest D. — ») ,Buduueis' D, ,Budweisť E, ,Bud-weys' F, ,Budvoyz' G. — °) ,possessionem' B—E, G. — p) .prefati' C. — «) ,juxta' F, G. — r),Wlta-vae' F, G. — «) ,etiam' C—G. — ') ,hortum' C—G. — ") ,evitandas' D, F. — ») ,insolentias' C, E—G, ,inpolentias' D. — w) ,ejudem' F, ,ejusdem' G. — x) ,aptius'C—G. — v) ,conservandum' D. — *) ,hec' C. — «») ,millesimo' C. — bb-bb) ,MCCLXV D—F, ,1265' G. — «) ,VI' D—F, ,6' G. — da) ,martii' C—G. — ee) ,Ottocharo' F, ,Ottocaro' G. — ff) .Bohomorum' G. — w) ,quarto* E. 1265 APR. 4. NUM. 435. 645 Ed: Zahn, Codex Austriaco-Frisingensis, pag. 254 num. 240 (ex B, qui opus antiquius, ubi charta typis impresso est, affert). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 440 num. 166.— Wendrinský, Nachträge, pag. 428 num. 493. — Reg II, pag. 185 num. 477. Lit: Dušková, Urkundenwesen, pag. 284—286, 350, 359 (Fr 1). Dictator: P II 61 = cancellariae regiae (partis Austriacae) proprius. Vide: II. 1 a, P. 0. IL, P II 61 (A). In nomine Domini amen. Nos Otakarus, dei gracia rex Bohemie,0 dux Austrie et Stirie et marchio Morauie, universis presencium noticiam habituris salutem in perpetuum. Ad memoriam rei perpetuam gesta regalia calumpniarum& scrupulis exemptis quibuslibet inviolabiliter ut serventur et ne a memoria hominum labili decidant per decursum temporum obliviosum, eadem scripturarumc vocabulis duxi-mus mancipanda. Hine est, quod universos et singulos tarn presentes quam posterosd scire volumus, quod reverendům in Christo patrem et dominum Chunradum, venera-bilem episcopum Frisingensem, amicum nostrum karissimum, se nostris beneplacitis et desideriis promptům et paratům in omnibus exhibentem, specialis prerogativa dileccionis et favoris pocioris gracia prosequentes, ipsum dominum episcopum omnibus iuribus provinciali iudicio in Heybs attinentibus, quibus predecessor suus2 felicis memorie gavisus esse dinoscitur, libere ac plenarie volumus congaudere, ipsius iudicii provincialis homines ad iurisdictionem et dominium iamtacti domini episcopi perti-nentes ab exactionibus quibuslibet et vexacionibus indebitis et tractionibus ad fora aliena, videlicet iudicum nostrorum provincialium seu iudicum civitatum vel aliorum quorumcumque iudicum et subiudicum, penitus eximentes, ita tarnen quod in signum exemptionis huiusmodi et indicium tria talenta denariorum Wiennensium singulis annis ad nostram cameram vel alicui alteri persone, cui ipsam summam deputandam duxerimus, faciat assignari, quemadmodum predecessor suus pretactus eandem summam annuam comiti Ottoni de Hardeke pie memorie dinoscitur exsolvisse, qui comes O. ipsum iudicium provinciate unä cum comicia in Peilstain a nobis possedisse dinoscitur tytulo feodali. In cuius rei testimonium et robur firmitatis perpetuum, ut premissa libertas et exemptio nostra de regia liberalitate concessa inconvulsa perma-neat et ne aliquandoe nostre sub optentu grácie aliquatenus infringatur, presentes nostrorum sigillorum munimine fecimus communiri/ Actum Wienne anno Domini M°CC°LX quinto, VIII indictione presentibus testibus: Zmilone de Belkowe, Henkone? marschalco Boemie,Ä Wieheimo de Phrinsperge, Disnata dapifero Morauie,' Hartlibo camerario, Zmielone de Brumawe, Heinrico dapifero de Greizenstain, Mar-quardo magistro cellarii, Menhardo de Swarense, Vlrico de Luhsnik, Friderico de Luh-snik, Ditrico de Richendorf, WTlfmgo de Aigen, Marquardo Leuhsnekke, Chvnrado Sap-pone et aliis quam pluribus fide dignis, datum ibidem pridie nonas aprilis per manus prothonotariorum nostrorum magistrorum Vlrici et Petri, regni nostri anno quarto. 435. ") ,Bohm* B. — 9) ,calumpniorum' B. — c) ,scriptuarum' B. — a) Potius ,posteris' legi potest B. — «) ,aliquam' B. — /) ,3munirľ B. — >) ,Henkonc B. — *) ,Dcem' B. — ť) ,Morau' B. 646 NUM. 435, 436. 1265 APR. 4. - 7. 436. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, civibus in Glubczyce de silva Opavice dicta viginti laneos ad culturam agrorum donat. Viennae 1265 apr. 7. Autographum in membrána scriptum olim in archive- civitatis Gtubczyce asservatum, nunc in archive- civitatis Opole exstat (A), — Versionem Germanicam praebet mnscrus membr. Codex iuris Lubschicensis diclus a Nicolao Brevi, cathedrae Cracoviensis scriba, a. 1421 con-fectus, cuius textum ex Böhme (vide inferius) sub * praebemus (T). Imago phototypica: Bednara, Beiträge, apud pag. 64 tab. 1 (A), tab. 5 (pars versionis Germa-nicae). Ed: Böhme, Diplomatische Beiträge, pag. 49 num. 1 (oersio Germanica). — Minsberg, Geschichte von Leobschütz, pag. 115 num. 1 (versio Germanica). — Kleiber, Geschichte der Stadt Leobschütz, pag. 25 num. 2 (ex A). — Bednara, Beiträge, pag. 60—61 (ex A, cum versione Germanica ). Reg: CDM VII, pag. 767 num. 126. — Kopetzky, Regesten, pag. 122 num. 95. — Reg II, pag. 185 num. 476 (mendose ad mart. 26). — CDS VII. 2, pag. 134 num. 1204. Lit: Kleiber, Geschichte der Stadt Leobschütz, pag. 11 frei deliberatio). — Bednara, Beiträge, pag. 59 ss (lotius rei deliberatio). — Dušková, Urkundenwesen, pag. 256, 281, 361 (Lb 1). Scriba: P II 58 = cancellariae regiae (partis Bohemicae) proprius. Ct. Exempla script, num. 1 a, 40. Dictator: P II 58 = cancellariae regiae proprius. Vide: II. la, P. O. II., P II 58 (B). Autographi rationem habere non potuimus; imagine phototypica a dr. A. Skowroňska Vrati-slaviensi ad nos benigne transmissa usi sumus. Otacharus, dei gracia rex Boemie, dux Austrie et Styrie et marchio Moravie, omnibus in perpetuum. Civium || et subditorum nostrorum honori, commodo et profectui iuxta nostre regalis auctoritatis excellenciam graciosius inten||dentes de mera liberalitate donavimus et dedimus civibus nostris de Hlupschitz de silva dicta Troppouicz quantum || sufficere potest eis pro viginti laneis ad culturam agrorum iure hereditario perpetuo possidendam, ut ex hoc tam civitas quam cives predicti valeant emendari. Idem vero cives tamquam sapientes et viri honesti, ne viderentur ingrati et non rependere vicem nobis pro gracia sibi facta, spontanee ac libenter ob-tulerunt nobis quatuor marcas auri pro recordatione pretacti negocii et memoria in futurum. Et ut premissa nostra donatio robur obtineat perpetue firmitatis, presentes sigillari mandavimus testibus subnotatis, qui sunt: Hartlibus camerarius, Bpnata* dapifer etb Nezamizl pincerna Moravie, H.1 filius Zmylonis de Luchtenburch, Chenko frater dicti Zmylonis, Theodericus Spatzmannus et alii quam plures. Actum Wienne anno Domini M°CC°LXV°, datum ibidem per magistrorum manus Petri et VI.,2 prothonotariorum nostrorum, VII° idus aprilis. [435.] J) Viliam Heybs cum villa Waidhofen identiflcamus, notam in margine apographi B eadem manu, sed atramento pallidiore scriptam sequentes. —■ *) Conradus a. 1258 defunctus. 1265 APR. 7.-11. NUM. 436, 437. 647 Sigillum: in filis sericis glauci, fiavi et rubri coloris fragmentům tantum appendet. Bednara in eo sigillum equestre Přemysli marchionis (vide Sigilla in CDB IV. 2, num. 3) conspiciendum esse putavit; sed ea descriptione, quam praebet, eum reversam partem sigilli Otakaři sive Přemysli (cf. Sigilla num. 1 a, 2 III) vidisse clare apparet. 5 436.* Otokarus, von den genoden gotis konig Behemer land, herczog czu Ostyrreych und czu Steyren und margrof czu Meren, allen czu ewigen czeyten. Menenden genodiglichen unsern burgern und undirton vromen und ere noch der hochwirdikeit unser königlichen macht, zo hab wir begobet und gegeben aus lauter mildikeit unsern burgern von Lubschicz mit erbrecht ewig io czu besiczczen von dem walde genant Tropowicz, alzovil zam genuglich mag sein, vor czwenczig huben czu einer beerunge der erbe, alzo daz sich davon beide di stat und di burger mögen gebessern. Zundir diselben burger zam di erbern und weisen mannen, das zi icht von uns worden gezehen ungeneme in dem, daz zi uns nicht teten ein wederschancz umme di gnode, di do en von uns gescheen, waz von eigenem willen und gerne zi erten uns mit vir marg goldis czu einer weder- 15 trachtunge« der gewegten dinge. Und czu stetem gedechtnis czu czukumftigen czeiten und daz unser vorgeschrebene begobunge behalde Sterke ewiger befestigunge, zo habe wir desen brif heisen siglen mit den undergeschrebenen geczeugen, di do zint beschreben im heuptbrife. Gegeben czu Wyenn noch cristgebort czwelf hundirt ior und dornoch in dem vumf und sechczig-sten iore, gegeben doselbsten von der meister hende Peter und Virich, unser obirsten kenczelern, 20 an dem siebenden6 rustag" der romischen abscheidunge von dem monden, iormarktc april genant. 437. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austritte et Stiriae marchioque Mora-viae, monasterio in Lilienfeld libertatem specialiter ad iudicium provinciate attinentem confirmat; defensionem eiusdem monasterii Henrico, comiti de Hardegg, et Alberoni, dapi-25 fero de Valtice, committit. Viennae 1265 apr. 11. Autographum in membrána scriptum, quod in archivo monasterii in Lilienfeld asservabatur (sign. P-I-30), nunc tatet (A).x — Apographum saec. XVI. exstat in copiario „Codex secun-dus privilegiorum Campililiensium" intitulato, in archivo publico Viennensi (sign. Lilienfeld 30 num. 2) asservato, pag. 85 num. 95 (B). 436. °) IIa A. — b) ,eť scriba charta finita addidit A. 1) Henricus. — a) Vlrici. 436.* «) ,wedertnichtungef T. — *) gebendem' T. —c-«) Textus corrigi non potest T. 648 NUM. 437, 438. 1265 APR. 11.-21. Ed: Lorenz, Deutsche Gesch., pag. 460 num. 10 (ex B, mendose ad apr. 10). Reg: Hanthaler, Recensus, pag. 184 num. 5. — Böhmer, Add. sec, pag. 440 num. 167 et 168 (ad apr. 13). — Reg II, pag. 185 num. 478 et 479 (ad apr. 13).* Lit: Hageneder, Die geistliche Gerichtsbarkeit, pag, 164 (cancellariae apostolicae stili momenta). — Dušková, Urkundenwesen, pag. 286, 289, 300, 357 (LI 1). Dictator: magister Ulricus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. 0. II., magister Ulricus protonotarius (F). Nos Otackarus, dei gratia Boemie« rex, dux Austrie et Stirie ac marchio Morauie, scire volumus presencium quoslibet inspectores, quod omnem graciam et libertatem, quam0 monasterium in Lirenueld, Cistertiensis ordinis, cum universis hominibus et iuribus eidem monasterio attinentibus habere dinoscitur, et spetialiter in iuditio provintiali secundum indulta eorum privilegiorum, que habent a domino Friderico, felicis memorie quondam imperatore Romanorum,3 et aliis predecessoribus nostris, quondam illustribus ducibus Austrie,4 ac etiam eadem nostris privilegiis confirmata,5 inviolabiliter observare volumus, ut est iustum. Et ne cuiquam ea infringere liceat, sub obtentu nostre gratie firmiter precipimus universis, dantes fidelibus nostris Henrico, comiti de Hardek, et Alberoni, dapifero de Felsperg, in mandatis, iudicibus pro-vintialibus Austrie, ut dictum monasterium in Lirenueld et suos homines in omnibus suis iuribus loco nostri manu teneant et defendant, quandocunque per eos fuerint requisiti; super quo abbati et conventui in Lirenueld damusc literas has patentes nostri sigilli munimine roboratas. Datum in Wienna anno Domini millesimo ducentesimo LX°V°, III idus aprilis. Sigillum: teste v. d. Hanthaler (pag. 186) equestris pars duplicis sigilli Přemysli Otakaři II. tanlum appendebai; fortasse Sigilla num. 1 a, 2 III (Cf. etiam num. 436), 438. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Ausiriae et Stiriae marchioque Moraviae, monasterio Secoviensi iura et libertates confirmat, tenorem privilegii Otakaři, ducis Stiriae, insert faciens. In Graz 1265 apr. 21. 437. ö) ,Roen' B. — &) ,quY' B. — ") ,dom' B. *) Cum Chr. Hanthaler sigillum (vide inferius) describeret, pro certo haberi potest, eum auto-graphum chartae suo tempore vidisse. Ex informatione a procuratore archivi monasterii Campoliliensis ad nos benigne missa haec edocemur: a) autographum chartae iam v. d. Lorenz non vidit; b) sub signatura supra allata apographum chartae erat, sed nunc latet. — ž) V. d. Böhmer necnon v. d. Emier in Reg II eum sequens mandátům chartae (,dantes... in mandatis...') sub proprio numero collocaverunt. — 3) Privilegium Friderici II. s. I. 1217 iun. 14 datum vide RI V. 1, pag. 217 num. 908. — 4) Privilegia Leopoldi, ducis Austriae et Stiriae, in Klosterneuburg 1209 apr. 7 et apr. 13 data vide BUB I, pag. 220 num. 167 et pag. 223 num. 168. — 6) Vide num. 132. 1265 APR. 21. NUM. 438. 649 Autographum in membrána scriptum in archivo publico in Graz (sign. num. 839) asservatur (A). Ed: Diplomatarium principům de Liechtenstein, sine pag. (ex A). — Pferschy, Urkundenbuch, pag. 101 num. 162 (ex A). •"' Reg: Dipl. Styriae, pag. 227 num. 85. — Caesar, Annales Styr. 2., pag. 538 num. 141. — Böhmer, Add. sec, pag. 440 num. 171. — Notizenblatt VI, pag. 323 num. 14. — Reg II, pag. 186 num. 481. — Krones, MHVSt 22, pag. 124 num. 52. — Idem, Forschungen 1, pag. 541 num. 85 (ex A). — Martin, Regesten, pag. 56 num. 422 (ex A). Lit: Dušková, Urkundenwesen, pag. 258—260, 283—285, 287, 289 (Sk 1). 10 Scriba: P II 61 = canccllariae regiae (partis Auslriacae) proprius. Exempla script, num. 1 a, 43. Dictator: P II 61 — cancellariae regiae proprius. Vide: II. 1 a, P. O. IL, P II 61 (B). g In nomine sancte et individue trinitatis amen. Nos Ottakkarus, dei gratia rex 15 Boemie, ä || dux Austrie et Stirie ac marchio Moravie, omnibus in perpetuum. Ad eterne gloriam maiestatis sancteque ac intemerate virginis || Marie, matris dei sanctis-sime, laudem nominis et honorem iura omnia libertatesque universas et singulas sancto monasterio Seccowensi in honore || ipsius Virginis, matris intacte, fundato . venerabili preposito, fratrumque eiusdem loci consortio indultas pariter et concessas 20 a prioritate memoranda predecessoris nostri Ottakari, ducis Stirie, habentis materiam pietatis pariter* et salutis* ipsius in monasterii plantatione, et ut nos formám salutis, per quam subsistere valeant, virtute perhenni huiusmodi beneficiis modis omnibus adiungamus, volentes ac desiderantes nostre celsitudinis ex affectu pretacta iura et libertates non solum ampliare, sed de bono in melius ampliatas inviolabiliter conserva- 2^ re secundum privilegii ipsius nostri* predecessoris* ducis Ottakari continentiam dicto monasterio,.., venerabili preposito, ac fratrum collegio concessi et ad cautelam de verbo ad verbum presenti privilegio interserti, cuius privilegii tenor talis est: In nomine sancte et individue trinitatis unius summeque deitatis. Ego Ottakarus etc.2 In cuius rei testimonium et robur firmittatisc perpetuum, ut iura et libertates ipsi so monasterio, preposito et fratribus pretactis per dictum ducem Otakarům concessas, c ut supra lucidius est expressům, et per nos approbatas" inviolabiliter perma-neant et inconcusse* et ne quis nostrorum fidelium dicta iura et libertates nostre sub optentu gratie presumat infringere ullomodo, presens scriptum nostrorum sigillorum munimine fecimus" communiri. Actum in Graze anno Domini M°CC°LX° quinto, 35 VIII3 indictione presentibus testibus annotatis reverendis in Christo patribus et do-minis: Vlrico venerabili archiepiscopo Salzburgensi ac Brunone venerabili episcopo Olomvncensi, Henkone marschalco Boemie, Wilhelmo de Phrinperge, Hainrico suppa-no de Witrah marschalco Austrie, Hainrico de Liehtenstain, Dietrico de Engelschal-chesvelde, Ottone de Hasläwe, Alberto pincernec de Celkingen, Kadoldo de Wahinge, 40 Wernhardo Pravsselino, Friderico de Petovia, Wlfingo de Stubenberch, Herrando de 650 NUM. 438. 439. 1265 APR. 21. - 23. Wildonia, Vinco de Liehtenstain, Wlfingo de Arnvelse, Erkengero de Landesere et aliis quampluribus. Datum ibidem per manus magistri Vlrici, prothonotarii nostri dilecti, XI0 kalendas madii,c^ regni nostri anno quarto/ Sigillum: Otakari sive Pfemysli, regis Bohemiae, etc., ducis Austriae etc., in filis sericis rubri, violacei, viridis et flavi coloris illaesum fere appendet; in margine exteriore vestigia inscriptionis apparent. Cf. Sigilla num. 1 a, 1 I, 2 III, 3 I. 439. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, homines Conradi, episcopi Frisingensis, in Oberwölz et in Šando Petro [am Kammersberg J de variis oneribus eximit; qua de re capitaneos Stiriae et officiates certiores facit. In Graz 1265 apr. 23. Apographum saec. XIII. ex. praebet codex mnscrus membr. „Liber ruber parvus" sic dictus in archivo publico Monacensi (sign. HSt Freising 2) asservatus, fol. 59 (B). Ed: Zahn, Codex Austriaco-Frisingensis, pag. 259 num. 243 (ex B; qui opus antiquius, ubi charta lypis impressa est, affert). — Pferschy, Urkundenbuch, pag. 103 num. 165 (ex B). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 440 num. 172. — Krones, MHVSt 22, pag. 124 num. 53. — Reg II, pag. 186 num. 482. — Krones, Forschungen 1, pag. 541 num. 86. Lit: Dušková, Urkundenwesen, pag. 285 (Fr 2). Dictator: P II 61 — cancellariae regiae (partis Austriacae) proprius. Vide: II. 1 a, P. 0. IL, P II 61 (C). O.,1 dei gracia rex Bohemie,ffl dux Austrie et Styrie et marchio Morauie, dilectis sibiĎ capitaneis Styrie ceterisque6 suis officialibus presens scriptum intuentibus uni-versis salutem et omne bonum. Quia reverendům in Christo patrem et dominum Chvnradum, venerabilem episcopum Frisingensem, amicum nostrum karissimum, specialis dileccionis prerogativa prosequimur et favoris, adeo quod homines ipsius domini episcopi ab exactionibus, pernoctacionibus, herbergariis, vexacionibus inde-bitis liberos esse volumus et exemptos, universis vobis et singulis damus presentibus districtius in mandatis, quatenus de advocaciis prediorum in Welze ac in Sancto Petro ipsius domini episcopi simplex ius advocacie, quod nobis de eisdem prediis 438. * °) In loco raso scriptum est A. — 6 *>) Scriba primům ,nostrorum predecessorunť scripsit et per rasuram correxit A. — c) Ita A. — a) Littera ,e' ex ,a' correcta est A. —e) In loco raso scriptum est; scribam primům ,iussimus' scripsisse excluderenon possumus A. —Pf) Verbis competenter distends, ut ultimae duae tineae explerentur, scriptum est A. l) Wernhero. — a) Sequilur tenor privilegii Otakari, ducis Stiriae, in Graz 1182 nov. 29 dad (Zahn, Urkundenbuch I, pag. 585 num. 619). 1265 APR. 23. - 26. NUM. 439, 440. 651 competere dinoscitur, annuatim statuto ad hoc loco et tempore tantummodo requira-tis, quoc etiam iure habito homines ipsius domini episcopi residentes in prediis memo-ratis et officiales eorundem prediorum exactionibus, pernoctacionibus,* vexacionibus indebitis nullatenus aggravetis, prout nostram conservare diligitis graciam et favorem, talem circa premissa" diligenciam adhibentes, ne nostra super hiis audiencia amodo requiratur. In cuius rei testimonium presentes nostri sigilli munimine fecimus robora-ri. Datum in Greze anno Domini M°CC°LXV, VIIIa indictione, Villi kalendas maii. 440. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, monasterio in Garsten omnia iura et libertates ab Otakaro, duce Stiriae, concessas con-firmat. In Neunkirchen 1265 apr. 26. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Linciae (archivům mon. in Garsten, sign. Envel. 61) asservatur (A). Ed: UBLOE III, pag. 339 num. 359 (ex A). — Pferschy, Urkundenbuch, pag. 103 num. 166 (ex A). Reg: Kurz, Beiträge II, pag. 559 num. 75 (mendose ad „VI kal. martii"). — Reg II, pag. 186 num. 483. — Krones, MH VSt 22, pag. 125 num. 54. — Krones, Forschungen 1, pag. 541 num. 85/2 (cum erroribus in dati formula). Lit: BUB 1, pag. 103. — Zauner, Der Rechtsinhalt der älteren Garstener Urkunden, pag. 305 (rei deliberatio). — Dušková, Urkundenwesen, pag. 258, 260, 283, 291, 296, 350 (Ga). Scriba: P II 60 = fortasse magister Ulricus prolonotarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 42. Dictator: magister Ulricus prolonotarius. Vide: II. 1 a, P, O. II., magister Ulricus protonotarius (G). I In nomine Domini amen. Nos Ottakarus, dei gratia rex Boemie,® I || dux& Austrie et Stirie ac marchio Moravie, omnibus in perpetuum. Divine maiestatis essentia, cuius |j multiplex Providentia in huius mundi palatio relucessit,c pro inpensis beneficiis condigne laudatur, nam |j sicut cuncta altitudine potentie sue de nichilo produxit in esse ac eadem rectitudine veritatis sue in essendo gubernat, sic plenitudine bonitatis sue remunerat universa. Hinc est, quod ad dei omnipotentis gloriam et honorem, cuius in manibus cor regis dependet, monasterio Gerstensi,. venerabili ab-bati, et conventui fratrum eiusdem monasterii omnia iura et libertates sibiá a pre- 439. a) ,Bohm' B. — ") Punctum geminatum perperam sequitur, cum mandátům communiter universis capitaneis et officialibus Stiriae destinatum sit B. — c) Ad litteram ,o' scriba caudam quandam addidit B. — d) ,prenoctacionibus' B. — e) ,premissam' B. *) Přemysl Otakarus II. 652 NUM. 440, 441. 1265 APR. 26. - MAII 1. decessore nostro Otakaro, ducisc Stirie, bone memorie concessas ad plenum recognosce-re volumus ac ipsum monasterium, ..2 abbatem et conventum pretacti loci eisdem iuribus et libertatibus singulis et universis et spetialiter in duobus mansis forestariis sitis apud fluvium Gavelentz, venationum deductionibus et piscationibus libere con-gaudere secundum continentiam privilegiorum ipsis a dicto duce Otakaro super 5 premissis iuribus et libertatibus concessorum.3 In cuius rei testimonium evidens et cautelam, ut premissa iura et libertates intacte permaneant et inconvulse" et ne a quo-quam ullomodo infringantur, presens scriptum nostrorum sigillorum munimine fecimus communiri presentibus hiis testibus, qui aderant, annotatis: reverendo in Christo patre et domino Brunone venerabili episcopo Olomvncensi, Erkengero de Lantse 10 dapifero, Wlfingo de Stubenberch, Friderico de Petovia, Wernhardo dicto Pravsselino, Gvndakaro de Habspach et aliis quampluribus fide dignis. Actum et datum in Newenchirchen anno Domini M°CC°LX0 quinto,? VIIIa indictione, VI0 kalendas madiic per manus magistrorum Ylrici et Petri/ prothonotariorum nostrorum pre-dilectorum, regni nostri anno quarto.^ 15 Sigillum: Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiae, etc., ducis Austriae etc., in filis sericis rubri, flavi et viridis coloris valde laesum appendet; in margine exteriore vestigia inscriptionis apparent. Cf. Sigilla num. 1 a, 1 I, 2 III, 3 I. 441. Bruno, episcopus Olomucensis, [terram Stiriae gubernansj, ad petitionem domini 20 sui /Přemysli Otakaři II. J, regis Bohemiae, ducis Austriae et Stiriae marchionisque Moraviae, monasterio in Admont ad novam recompensationem bonorum, quae ad usus oppidanorum in Bruck [an der MurJ deputata sunt, Rudolphum, laicum de Öblarn dictum Dorfmeister, conferl. Apud Judenburg 1265 maii 1. 25 Autographum in membrána scriptum in archivo monaslerii Admontensis (sub dato suo) asservatur (A ). Ed: Wichner, Admont 2, pag. 347 num. 201 (ex A). — Pferschy, Urkundenbuch, pag. 104 num. 167 (ex A). Reg: Krones, MHVSt 22, pag. 125 num. 55. — Reg II, pag. 1171 num. 2680. — Krones, 30 Forschungen 1, pag. 541 num. 87. 440. °) ,Bóěm' A. — ") Littera ,x' in loco raso scripta est A. — c) Ita A. — d) In loco raso scriptum est A. — e) Littera ,Y a scriba fortasse posterius inscripta est A. —f) Scriba primům denuo nomen ,Vlrici' scripsit, quod erasit et correxit A. — »-g) Verbis competenter distentis, ut ultimae tres lineae explerentur, scriptum est A. *) Seu Conrado, seu Marquardo. — 2) Fridericum. — 3) Cf. chartám Otakaři, ducis Stiriae, ad [1190, Anasi?] positam (BUB I, pag. 102 num. 75). 1265 MAII 1. NUM. 441. 653 Scriba: B 1 — Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script, num. 2 b, 4. Dictator: Conradus, notarius episcopi. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (RR), Conradus notarius (BB). Autographi rationem habere non potuimus, imagine phototypica a procuratoribus archivi Linciensis ad nos benignissime transmissa tantum usi sumus. Bruno, dei gratia episcopus Olomucensis, omnibus hanc litteram inspecturis et audituris eternam || in Domino salutem. Quoniam omnium habere memoriam divinitatis potius est quam huma[|nitatis, antiquorum sollertia provisum est, ut facta memorie digna scriptis autenticis || annotentur. Proinde notum esse volumus presen-tium annotatione tarn posteris quam modernis, quod ad petitionem domini nostri regis Boemorum illustris, ducis Austrie et Stirie ac marchionis Morauie,1 temporalium regimine per terram suam Stirie suscepto pro tempore, de beneplacito et mandato ipsius domini nostri et in remissionem suorum peccaminum pro bonis apud oppidum de Brücke sitis pertinentibus olim monasterio Admontensi, nunc autem ad oppidum idem perpetuo deputatis recompensationem ipsi monasterio de bonis fecimus aliis, ut in litteris domini nostri regis et nostris confectis exinde plenius continetur,2 et in-structi postmodum, quod huiusmodi recompensatio aliquantulum pro parte mona-sterii foret insufficiens, presertim cum et homines quidam ipsius monasterii in oppido prefato se receperint stabili mansione, nos monasterii volentes indempnitati cavere ac per hoc domini nostri providere saluti, dictam recompensationem supplere decrevi-mus de sapientumß virorum consilio et prudentum.« Ipsius itaque recompensationis nomine donamus et conferimus auctoritate domini nostri regis predicti memorato Admontensi monasterio Rudolfům, laicum de Oblarn dictum Dorfmayster, ut ipse suique successores ipsi monasterio iure pleno debeant perpetuo pertinere ac inten-dere sibi serviciis debitis et consuetis. In huius vero facti testimonium et rei memoriam sempiternam presentem inde conscribi paginam nostrique sigilli iussimus munimine roborari auctoritate sepedicti domini nostri firmiter inhibentes, ne quis recompensationem huiusmodi presumat infringere vel sibi ausu temerario contraire. Actum et datum apud Iudenburch kalendis maii, anno Domini M°CC°LXV° presentibus Wluingo de Stubenberch, Vlrico de Leichtensteyn, Dytmaro de Offenberch, Herrando de Wildonia, Gotscalco de Erenuels, Conrado, Dytmaro et Ortolfo de Strewik, Her-bordo dapifero nostro et aliis quampluribus. Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis, in ftlis sericis viridis colons paulum laesum appen del. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12. 441. «) Ita A. x) Přemysli Otakaři II. — a) Litterae Přemysli Otakaři II. non exstant; litteras Brunonis, episcopi Olomucensis, apud Graz 1263 aug. 17 datas vide num. 388. 654 NUM. 442, 443. 1265 MAII 2. - 25. 442. Clemens IV. papa omnibus, qui hospitale s. Františci Pragae visitaverint, indul-gentias concedit. Perusii 11265J maii 2. Autographum in membrána valde mutilata scriptum in SUA Pragae (archivům Crucigerorum 5 cum stella rubea Pragae, sign. num. 67 sg. 3110 (st. 15)) asservatur (A). In autographi media parte superiore „perpetua", in chartae replicatae parte dextra „Nepuř. R.", sub charta replicata in parte sinistra „Iac. Alex." legitur; in autographi tergo in sinistro angulo superiore ,J', in media parte superiore „Petr3 de Sto Ambrosio", in dextro angulo superiore ,¥ apparent; quae omnia in cancellaria apostolica scripta esse videntur. In auto- io graphi dextra parte inferiore sub textu manu saec. XIV. fortasse destinatarii scriptum legitur: „Marzech, Wazcha uxor et pater suus Wabrzich et mater sua Witcha." I Clemens 3 [episcopus],« servus [servorum dei, universis Christi] fidelibus pre-sentes litteras inspecturis salutem et apostolicam benedictionem. Vite perennis gloria... collaude[tur].x Rogamus itaque universitatem vestram || et hortamur in is remis[sionem vobis peccaminum iniungentes], quatinus ad hospitale sancti Francisci Pragense, ordinis sancti Augustini, quod sicut dilecti filii magister**... Romanám ecclesiam nullo pertinente medio imploraturi [a Domino delictorum veniam in humili-tate spiritus accedatis. Nos enim, ut Christi fideles quasi per premia salubriter ad merita invitemus, de omnipotentis dei] misericordia0... causa devotionis [accesserint 20 annuatim, quadraginta dies de iniuncta ... relaxamus].1 Datum* Perusii VI nonas maii, pontificatus nostri anno primo.á Bulla: dementis IV. papae in filis sericis flavi el rubri coloris ittaesa appendet. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 533, typ. I. 443. 25 Ludmila de [Stará] Říše, füia quondam antiqui Witkonis, certos reditus in villa [Klein] Weikersdorf, postquam ipsius fratres et sororum mariti expresse nominati omni iuri hereditaria cesserunt, monasterio in Zwettl vendit, ut operám ad fundandum claustrum in Bohemia sorori suae Katherinae del; defensores huius venditionis statuit. — 1265 maii 25. 30 442. °) Quae hic et inferius uncis clauduntur, cum membrána destructa et putrefacta perierunt et evanuerunt; litteras num. 170 sequentes, ea, quae potuimus, complevimus A. — b) Sequitur lacuna cca 87 mm lata A. — c) Scriptura unius lineae plenae et alterius fere plenae legi non potest. — *•*) Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. *) Vide CDB IV, pag. 373 num. 210. 35 1265 MAU 25. NUM. 443. 655 Autographum in membrána scriptum in archivo monasterii in Zwetil (sign. num. 123) asser-vatur (A). — Apographum saec. XIII. ex. aut XIV. in. seruavit „Liber fundationum mon. Zvetlensis" in eodem archivo asservatus, fol. 42* (B). Ed: Ludewig, Reliquiae IV, pag. 48 (ex B). — FRA II. 3, pag. 162 (ex B). — CDM III, pag. 373 num. 371 (ex A). Reg: Reg II, pag. 186 num. 484. — Schmidt-Picha, Urkundenbuch, pag. 4 num. 17. Lit: KK, pag. 328. — Dušková, Urkundenwesen, pag. 358 n. 276. In tergo chartae manu saec. XIII. scriptum est: „Domine Ludmille super Walkerstorf". Scriba: destinatarii proprius (= O 58), qui et chartám Přemysli Otakaři II. (num. 480+) et alias eidem monasterio destinatas Chartas (num. 445, 476) scripsit. Dictator: destinatarii proprius. Vide: II. 4, De chartae apud nobiles usu (FFF). Universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis Ludmilla de Revsch, filia quondam antiqui Witigonis, salutem in Domino sempiternam. Quia succe- dente tempore accedit et oblivionis macula, || per quam liber memorie obfuscatur et solent infirmari diverse hominum actiones, confert plurimum, si quod digne in memoriam vertitur hominum, scripture studio condiatur. Singulorum igitur noticie, ad quos presens || scriptum devenerit, patefiat, quod ego Ludmilla de Reusch, pietatis studio incitata, intendens dare operam sorori mee domine Katerine ad fundandam plantationem novam ordinis Cysterciensis in Boemia pro habitatione || sanctimonialium feminarum, vendidi domino Chunrado, venerabili abbati de Zwetil in Austria, de possessione mea hereditaria redditus quinque talentorum et dimidii in Walkerstorf pro viginti marcis argenti, ut per easdem res mobiles plantationis nove predicte res inmobiles comparentur,a ita sane, ut tam per possessionem venditam, quam per emptam utrobique serviatur omnium conditori. Unde cum fratres mei Witigo de Zcalitz, Hogerius de Witigenäwe, Wilhelmus quoque de Syzinko, Zvmbracus de Tynz ex parte sororum mearum Gerdrudis et iůtte et omneš heredes, quibus vel ex aliqua causa, vel ocasione0 predicte possessionis hereditas vel nunc, vel in posterům cedere videbatur, omni iuri hereditario et inpeticioni cesserint absolute, ut tarn ipsorum, quam heredum suorum, tarn in Zwetil, quam in nova fundatione, perhennis memoria habeatur, pro habundanti tarnen cautela prefatis fratribus de Zwetil dedi pro defensore dominum Rapotonem de Valchenberch et filium suum Rapotonem et heredes suos, ut, si qui presentem meam liberam venditionem et fratrum cautam emptionem ad-temptaverint retractare, non tarn ius, quam iuris iniurias fabricantes, cum omnis in hac actione litis occasio sit decisa, predictus dominus Rapoto de Valchenberch et Rapoto filius suus et heredes sui eiusdem possessionis redditus pro ipsis stando tueri ac defendere teneantur secundum ius terre Austrie generale. Eandem quoque defen-sionem assumunt sibi Witigo de Zcalitz, Hogerius de Witignawe, Wilhelmus de Syzinko, Zumbracus de Tinz contra omnes heredes in Boemia constitutos. Ut autem huius venditionis et emptionis processus perpetuam habeat firmitatem, presens testimonium est sigilli mei et domini Rapotonis de Valchenberch robore communi- 656 NUM. 443, 444. 1265 M All 25. tumc testibus ydoneis nichilominus subnotatis, qui sunt: Vlricus de Newenhus, Ulricus de Lomnitz, Bydiboy de Zcalitz, Witigo de Chrumnow, Woko et Zezen fratres de Witignäwe, Rapoto de Valchenberch et Rapoto filius suus, Pilgrimus de Swarzenawe, Heinricus frater eius, Chadoldus filius Pilgrimi, Rudolfus purchravius de Gors, Hugo, Turso et Hadmarus frater eius, Otto de Rastenberch et Albero frater 5 eius et alii quam plures. Acta sunt hec anno Domini millesimo ducentesimo sexagesimo quinto, in festo beati Vrbani pape. Sigilla: duo in filis cannabinis glauci coloris fere illaesa appendent; 1) Ludmilae de [Stará] Rise. Cf. Sigilla num. 4,30; 2) Rapotonis de Falkenberg, seuti formae; in medio sigilli scutum in longo divisum apparel, dextra pars scuti vacua est, in sinistra parte octo rhombi 10 conspiciuntur. Circumscripta haec est: + SGCRETVCQ RAPOTOHIS. Utrumque sigillum pellicio sacculo albo munitum est. Quorum in primo manu saec. XIII. scriptum legitur; „sigillum domine Ludmille de Reusche", in altero eadem manus „super villa Walkerstorf Q" in una parte, „sigillum Rapotonis [de] Valkenberch" in altera parte scripsit. 444. »s Fratres et sororum mariti Ludmilae de [Stará] Říše expresse nominati omne ius, quod in reditibus in villa [Klein] Weikersdorf monasterio in Zwettl venditis habebant, abnegant, defensores huius venditionis statuentes. — 1265 maii 25. Auiographum in membrána scriptum in archivo monasterii in Zwettl (sign. num. 124) asserva- 20 tur (A). — Apographum saec. XIII. ex. aut XIV. in. servavit „Liber fundationum mon. Zvetlensis" in eodem archivo asservatus, fol. 43 (B). Ed: Ludewig, Reliquiae IV, pag. 48 (ex B). — FRA II. 3, pag. 165 (ex B). — CDM III, pag. 374 num. 372 (ex A). Reg: Reg II, pag. 187 num. 485. — Schmidt-Picha, Urkundenbuch, pag. 4 num. 16. 25 Lit: KK, pag. 329. — Dušková, Urkundenwesen, pag. 358 n. 276. In chartae tergo manu saec. XIII. scriptum est: „Super Walkersdorf protestatio Boemorum quorundam". Scriba: ignotus, fortasse destinatarii proprius, qui proprietates communis stili ordinis Cister-ciensis praebet. 30 Dictator: destinatarii proprius, cuius stilus Uli in charta praecedente (num. 443) occurrens similis est. Vide: II. 4, De chartae apud nobiles usu (GGG). Nos Witigo de Zcalitz, Hoygerus de Witigenow fratres, Wilhelmus de Sizingo et Zumbracus de Tinz vice sororum nostrarum Gerdrudis et Iutte nec non et omnium, 35 ad quos subscripta hereditas || videtur aliqualiter derivari, notum facimus universis 443. °) ,oparentur' A. — b) Ita A. — «) ,omunitum£ A. 1265 MAII 25. NUM. 444, 445. 657 presentes inspecturis litteras protestantes, quod unanimiter abnegamus omne ius, quod nobis hereditaria successione cedere videbatur in redditibus quinque talento-rum II et dimidii sitis in Avstria in Walkerstorf, quos soror nostra et consanguinea domina Lvdmiila de Revsch tamquam specificatam sibi hereditatem de consensu 5 tamen nostro vendidit libere domino Chvnrado, abbati de Zwetil, et fratribus |j ibidem pro viginti marcis argenti, intendens cum eadem summa pecunie cuidam novelle plantacioni ordinis Cysterciensis ad habitacionem sanctimonialium feminarum alia predia comparare,ffl per que dominatori omnium perhenniter serviatur. Unde, cum nos, qui sumus in linea consanguinitatis proxima constituti, ad quos solos videtur lo predicta hereditas devenire, pro salute nostra antecessorum quoque et successorum nostrorum pietatis studium non debeamus extinguere, set affectu et effectu, ut posse suppetit, inflammare, ut predicti fratres de Zwetil reddantur in sua emptione in posterům6 cauciores et ne ab aliquibus, occasionem non causám querentibus, hec nostra super eisdem hereditatibus abdicacio infirmetur. Cum exceptis nobis non sit alius is verus heres, damus pro defensore eisdem fratribus de Zwetil in eadem possessione dominům Rapotonem de Valche[n]berch et Rapotonem filium eius et heredes suos, ut pro ipsis stent et respondeant omni predictos redditus impetenti secundum ius terre Austrie generále; eandem quoque nos quatuor defensionem assumimus contra omnes heredes in Boemia constitutes. In huius abdicacionis nostre et facti certam 20 evidenciám ad ambiguitatis eciam scrupulum de medio recidendum presens scriptum est sigillis nostris appendentibus firmiter roboratum testibus eciam ydon[eis] sub-notatis. Hii sunt: Vlricus de Niwenhovs, Vlricus de Lomnitz, Bvdiboy de Zcalitz, Witigo de Chrumenow, Wocko et Zezen fratres de Witigenow, Rapoto de Valchen-berch et Rapoto filius eius, Pilgrimus de Swarcenow et Hainricus frater eius, Chadoldus 25 filius Pilgrimi, Rvdolfus purcravius de Gors, Hvgo, Turso, Hadmarus frater eius, Otto de Rastenberch, 0[t]to filius fratris eius et alii quam plures. Acta sunt hec anno Domini millesimo ducentesimo LXV°, in die sancti Vrbani pape et martins. Sigilla: e quattuor sigillis, quae in fills cannabinis glauci coloris appendebant, unum tantum, videlicet Witkonis de Skalice, quod forlasse in prima loco appendebat, a charta avulsum restat. 30 Cf. Sigilla num. 4,29. 445. Fratres et sororum mařili Ludmilae de [Stará] Říše expresse nominati dominům Rapotonem de Falkenberg et filium eius rogant, ut defensores sint possessionis, quam Ludmila de ipsorum consensu in villa [Klein] Weikersdorf monasterio in Zwettl ven-35 diderit. — [1265 maii 25] > 444. °) ,oparare' A. — b) Quae hie et inferius uncis clauduntur, cum membrána putrefacta perierunt A. 658 NUM. 445, 446. 1265 MAU 25. - IUN. 10. Autographum in membrána scriptum in archivo monasterii in Zwettl (sign. num. 125) asservatur (A). Ed: CDM III, pag. 376 num. 373 (ex A, ad a. 1265). Reg: Reg II, pag. 187 num. 486. Lit: KK, pag. 330. — Dušková, Urkundenwesen, pag, 358 n. 276. 5 In chartae tergo manu saec. XIII. scriptum est: „Littere domine Lvdmille super Walkersdorf". Scriba: destinatarii proprius (= O 58), qui et chartám Přemysli Otakaři II. (num. 480+) et alias Chartas eidem monasterio destinatas (num. 443, 476) scripsit. Dictator: destinatarii proprius. Vide: II. 4, De chartae apud nobile.» usu (HHH). 10 Viris strennuis et amicis karissimis, domino R.2 de Valchenberch et R.,2 filio suo, Witigo de Zcalitz, Hogerius de Witignäwe, Wilhelmus de Sicinko, Zumbracus || de Tinz ad quelibet eorum beneplacita se paratos. Cum de amicicia vestra, cuius iam non parvum cepimus argumentum, geramus fidutiam pleniorem, sinceritaj|tem vestram rogamus omni studio et affectu, quatenus possessionem quandam sitam in is Walkerstorf in Austria, que dominám Ludmillam de Reusch heredita||rie contingebat et inmediate cesserat parti sue, quam ipsa domina Ludmilla de consensu nostro et omnium heredum, ad quos videbatur eadem possessio in parte aliqua derivari, ven-didit domino Chunrado, venerabili abbati in Zwetil, et fratribus ibidem pro viginti marcis argenti, vobis nostri obsequii intuitu assumatis, existentes eiusdem predii 20 defensores secundum ius terre Austrie generale contra omnes, qui predictam emptio-nem presumpserint infirmare.a Nos vero vobis promittimus vice versa, quicquid vobis in hac defensione in posterům deperire contigerit, ex aliquibus, qui se debitos finxerint successores, quod pro vobis stabimus confidenter, et si quid dampni receperitis, ex integro refundemus. Nolumus enim, ut predicti fratres in sua emptione aliquod 25 accipiant detrimentum. Sigilla: quattuor sigilla fere illaesa in scidulis membranaceis appendent; 1) Witkonis de Skalice. Vide Sigilla num. 4, 29; 2) Hogeri de Třeboň. Vide Sigilla num. 4,34; 3) Wil-helmi, burggravii de Přimda. Vide Sigilla num. 4 a, 11; 4) Ludmilae de [ Stará J Říše. Vide Sigilla num. 4, 30. Primům sigillum pellicio sacculo albo munitum est, ubi manu saec. 30 XIII. scriptum legitur: „Littera domine Ludmille super Walkersdorf Q". 446. Clemens IV. papa [Herbordo], praeposito ecclesiae Olomucensis, mandát, ut fratres hospitalis /s. Johannis] Hierosolymitani [in Antiqua Bruna] in possessionem 445. °) Scriba primum ,infirmmare' scripsit, sed alteram litteram ,m' macula delevit A. 35 l) Charta notatione temporis caret, sed ad idem datum atque chartae num. 443 et 444 ponenda est, cum ad eandem rem pertineat. — *) Rapotoni. 1265 IUN. 10. NUM. 446. 659 decimarum in Královo Pole, quas olim rector ecclesiae s. Jacobi Brunae usurpaverit et quas eidem hospitali iam Urbanus IV. papa restituent, inducat. Perusii [1265] iun. 10. Autographum in membrána scriptum in SUA Pragae (archivům magni prioratus Melitensium, 5 sign. Jo XXXVIII, Brno 7 b) asservatur (A). Ed: Delaville, Cartulaire III, pag. 110 num. 3161 (ex A). Reg: Jordan, Les regislres, App. IV, pag. 491 num. 1694. In autographo hae notae leguntur: in media parte superiore nota correctoris „cor" duabus lineis deleta, in angulo dextro ibidem „ed" ilidem duabus lineis deleta; in chartae replicatae 10 parte dextra ,,R. C", sub charta replicata in parte sinistra ,šf, inferius „Iac Alex", in auto- graphi tergo in media parte superiore: „Egidius de... (?)"; quae omnia in cancellaria aposto-Uca videntur esse scripta. In inferiore margine tergi chartae, tergiverso manu registratoris XIII. saec. scriptum legitur: „Lis inter nos et plebanum de sancto [Iacobo]" (? ultima vox evanuit) (I)- is Quae typis minoribus exprimuntur, e litteris Urbani IV. papae apud Urbem Veterem 1263 dec. 15 (vide num. 396) datis sumpta sunt. Clemens episcopus, servus servorum dei, dilecto filio preposito ecclesie Olomucensis, salutem et apostolicam benedictionem. Ex parte dileetorum filio- rum . ,2 prioris et fratrum hospitalis Ierosolimitani in Morauia et j| Polonia fuit pro- 20 positum coram nobis, quod, cum ipsi rectorem ecclesie sancti Iacobi in Brunna,3 Olomucensis diocesis, super quibusdam decimis ac iuribus parrochialibus loci de Cumgesuelt" ad hospitale ipsum II spectantibus,que idem rector occupaverat contra iustitiam et occupata tenebat, coram. abbate Montis Syon, Premonstratensis ordinis,Pragensis diocesis, eiusque coniudicibus, auctoritate litterarum sedis apostolice5 || traxissent in causam, quia idem rector pluries citatus legitime in pre- 25 Axis sibi terminis peremptoriis comparere coram illis contumaciter non curavit, dicti abbas et coniudices eum propter huiusmodi* contumacias manifestas in duodecim marchis Brunnensis ponderis et puri argenti prefatis priori et fratribus expensarum nomine exigente6 iusticia* con-dempnantes, tandem causam huiusmodi ad sedem apostolicam, prout ex beneflcio dictarum litterarum poterant, legitime remiserunt, prefixo partibus termino peremptorio competenti, quo 30 per se vel per procuratores ydoneos se ad prosequendum causam ipsam conspectui apostolico presentarent. Et licet procurator dictorum prioris et fratrum coram conspectu felicis recorda-tionis Vrbani pape, predecessoris nostri, in huiusmodi termino comparuerit dictusque predecessor dilectum filium nostrum S.,6 tituli sancti Martini presbyterům cardinalem, dederit in causa huiusmodi auditorem, ac ipse dictum rectorem primo, secundo et tandem 35 peremptorie citari legitime fecerit in audientia publica, ut est moris, idem tarnen rector in prefato termino et post huiusmodi citationes diutius expectatus, comparere coram ipso contumaciter non curavit. Postmodum autem pars dictorum prioris et fratrum ab eodem cardinali in porrecto super hoc libello7 instanter petiit possessionem decimarum et iurium huiusmodi dictis 660 NUM. 446. 1265 IUN. 10. priori et fratribus nomine ipsius hospitalis restitui ac dictum rectorem ad restitutionem huiusmodi cum fructibus perceptis ex eis, et qui percipi potuerunt per sex annos, per quos decimas et iura predicta tenuit occupata, quos singulis annis extimavit viginti marchas eiusdem ponderis et argenti, per cardinalem ipsum sententialiter condempnari ac etiam ad solutionem predictarum duodecim marcharum compelli. Idem vero cardinalis visis ac diligenter inspectis processibus 5 habitis coram abbate et coniudicibus supradictis de consilio peritorum et secum plena delibera-tione prehabita eosdem priorem et fratres in possessionem vel quasi decimarum et iurium pre-dictorum in iudicio petitorum causa rei servande decrevit iustitia exigente fore mittendos ipsos-que decimarum et iurium eorumdem possessores vel quasi causa rei servande constituit propter huiusmodi evidentem contumaciam rectoris eiusdem. Dixit etiam idem cardinalis* e interlo- 10 quendo pronuntiavit dictos priorem et fratres esse mittendos in possessionem causa rei servande bonorum mobilium vel immobilium ad prefatum rectorem ratione persone sue spectantium, si bona mobilia non extarent, ad valorem duodecim marcharum Brunnensis ponderis et puri argenti, in quibus ipse memoratis priori et fratribus per abbatem et coniudices supradictos extitit condemp-natus necnon et pro fructibus perceptis per dictum rectorem a sex preteritis annis de decimis 15 et iuribus parrochialibus supradictis in possessionem causa rei servande bonorum mobilium ad dictum rectorem ratione persone spectantium, vel immobilium, si bona mobilia non extabant, usque ad valorem annuum decern marcharum similis argenti et ponderis pro quolibet dictorum sex annorum pro modo debit! per dictum cardinalem iuramento a procuratore dictorum prioris et fratrum prestito et deliberatione prehabita declarati, prout in publico instrumento confecto 20 exinde ac sigillo cardinalis predicti signato plenius dicitur* contineri.* 8 Dictus quoque predecessor tibi suis dedit litteris in mandatis,9 ut eosdem priorem et fratres vel procura-torem ipsorum eorum nomine in possessionem vel quasi decimarum et iurium predicto-rum necnon bonorum ipsius rectoris iuxta huiusmodi decretum et pronuntiationem cardinalis eiusdem* induceres et tuereris inductos, contradictores per censuram ecclesiasticam appel- 25 latione postpositae compescendo. Porro tuf eosdem priorem et fratres in possessionem vel quasi decimarum et iurium predictorum ac bonorum predicti rectoris induxisti iuxta traditam tibi formam et nichilominus in eundem rectorem pro^ eo?, quod ipse predictis priori* et fratribus super hoc se contra iustitiam opponebat et a te mo-nitus diligenter ab oppositione huiusmodi desistere contumaciter denegavit, excom- 30 municationis promulgasti sententiam iustitia exigente. Verum eodem rectore predictam ecclesiam sancti Iacobi resignante et ad partes se transferente remotas prefati prior et fratres propter potentiam et malitiam tarn ipsius rectoris quam..,10 nunc rectoris predicte ecclesie, per annum et amplius in sua contumacia persistentium possessionem vel quasi decimarum et iurium predictorum nancisci minime potuerunt, super quo 35 apostolicum duxerunt presidium implorandum. Quocirca discretioni tue per apostolica scripta mandamus, quatinus, si est ita, memoratos priorem et fratres in possessionem vel quasi decimarum et iurium huiusmodi corporalem inducas et defendas inductos, contradictores* per censuram eandem, appellatione postposita compescendo invocato ad hoc, si opus fuerit, auxilio brachii secularis. Datum* Perusii IIII idus 40 iunii, pontificatus nostri anno prime* 1265 IUN. 10. - 13. NUM. 446, 447. 661 Bulla: dementis IV. papae in filis cannabinis appendebat; nunc illaesa avulsa et ineple ad chartám agglutinata est. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 533, tgp. I. 447. Godefridus, vicearchidiaconus in Kouřim, iudicio more canonico tracto finito 5 Jacobum, plebanum in Pohled, contra Theodericum, ecclesiam in Monte Herliwini officiantem, in possessionem corporalem villarum Stříbrné Hory et Utín capellaeque in Buchberch inducit. In [Havlíčkůo] Brod 1265 iun. 13. Autographum in membrána scriptum in SÜA Pragae (archivům mon. in Pohled, sign. L IV io ŘC Pohled num. 5) asservatur (A). -— Apographum saec. XIV. praebet codex mnscrus membranaceus „Chartularium et urbarium monasterii Vallis s. Mariae" intitulatus in UK Pragae (sign. XIV E 13) asservatus, fol. 12°—13, lit. I (B). Reg: Reg II, pag. 187 num. 488. Lit: Sedláček, Snůška, pag. 124 (deliberationes topographicae). 15 In charta replicata manu scribae pennam fortasse probantis tergiverso scriptum est: „D Zrnil". Scriba: ignotus, inepte scribens. Dictator: ignotus, qui stilo canonico usus est. In membrána scribendo aptanda magna rima in charta replicata exstitit, quae consuta est; e filis autem nihil restat. — Charta, quae corroborations formula caret, sigillo plebani in Brod 20 (vide inferius) munita est. Qui verisimillime cum fraire Godefrido in charta Smilonis de Lichten- burk a. 1261 data (num. 288) nominato idem erat. Hoc accipientes nomen in n. 1 complevimus. Vide: II. 3, Aliae ecclesiae (L). In nomine patris et filii et spiritus sancti amen. Cum coram nobis, fratre G.,1 vicearchidiacono Currimense,* dominus Iacobus, || plebanus in Pohled, dominum 25 Ditricum, officiantem ecclesiam in Monte Herliwini, traxisset in causam, dieto domino Iacobo II petente sibi restitui duas villas, videlicet villam Sagittarii et Ottonis, quas ad dictam ecclesiam in Pohled || dictus dominus Iacobus dicebat pertinere, dictus dominus Ditricus, cum coram nobis esset in iudicio, ulteriores inducias sibi petebat indulgeri, eo quod inmunitus venerat ilia vice. Quamquam autem partibus eundem 30 446. «) Littera ,ť fortasse ex ,d' correcta est A. — bh) In loco raso, ubi primum ,sententialiter' fortasse erat (vide num. 396), scriptum est A. — c) Deest ,eť A. — dd) In loco raso, ubi primum ,continetur' fortasse erat (vide num. 396), scriptum est A. — e) Altera littera ,p' ex ,r' alramenlo pallidiore correcta est A. — f) Post vocem parva rasura apparet A. — on) In loco raso scriptum est A. — A) Littera initialis in loco raso scripta est A. — *) Littera ,e' ex ,s' correcta est A. — *■*) 35 Verbis competenter distends, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. l) Herbordo. — 2) H. — 3) Ottonem. — *) Johanne. — 5) Vide num. 300 (1261 dec. 2). —s) Simonem.—'') Vide num. 390 (1263 aug. 27), ubi textus libelli insertus est. —•) Vide notam 7. —») Vide num. 396 (1263 dec. 15). — 19) Nomen ignoramus. 662 NUM. 447, 448. 1265 IUN. 13. - 17. diem peremptorium assignassemus, ut tunc se nostro conspectui presentarent, et in negocio potuissemus processisse, quantum de iure foret procedendum, eius tarnen peticioni annuentes ulteriores inducias dedimus, terminům prolongantes pro suo libitu voluntatis. Ad quern terminům cum dictus Ditricus venire contempneret, dicto domino Iacobo suam presenciam exibente, nos dictum dominum Iacobum in possessio- 5 nem petitarum villarum predictarum decrevimus esse mittendum et eundem in possessionem misimus corporalem. Postmodum domino nostro archidiacono2 ponente lapidem primarium in predicta ecclesia Pohled, dictus dominus lacobus accedens ad dominum archidiaconum petebat, ut dictum dominum Ditricum compesceret,0 ne ipsum in nacta possessione aliquatinus perturbaret et ne se de capella in Buchberch in io limitibus dicte ecclesie in Pohled constructa intromitteret in suum et sue ecclesie predicte preiudicium et gravamen. Ad quod cum dictus Ditricus responderet, quod dictam capellam non nomine suo, sed nomine plebani, domini Sifridi in Primizlaus, possideret, qui cum ibiidem« presens esset, hoc, quod dominus Ditricus dixerat, dictus dominus Sifridus affirmabat, dicens dictam capellam non ad dictam ecclesiam 15 in Pohled, sed ad suam pocius pertinere, allegans possessionem aliquotam. Dictus vero dominus lacobus suam intencionem se velle probare in termino, quem dominus ar-chidiaconus sibi assignaret, promittebat. Verum cum dominus archidiaconus moram trahere non posset, nobis ad causam istam prosequendam speciale dědit mandátům; partibus igitur pro termino peremptorio assignantes terciam feriam post octavam 20 Trinitatis,3 suam presentiam exhibentibus coram nobis, dominus lacobus intencionem suam per testes omni excepcione maiores probavit, quod predicta capella et ville, de quibus actum est, in limitibus sunt parrochie de Pohled; et quia predicta capella in fundo nobilis viri domini Zmilonis4 sita est, ad mandátům ipsius dominum Iacobum in possessionem predictarum villarum et Capelle duximus corporalem. Acta 25 sunt hec in Brod anno Domini M0CC°LX0V°, ydus« iunii. Sigillum: [Godefridi], plebani in [Havlicküo] Brod, in scidula mcmbranacea, quae de more filis sericis apta est, illaesum fere appendet. Vide Sigilla num. 3, 60. 448. Johannes, episcopus Pragensis, litteras Alexandři IV. papae ordini fralrum Mi- 30 norum concessas vidimat, tenorem earum inseri faciens. Pragae 1265 iun. 17. Autographum in membrána scriptum in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. 27) asserva-tur (A).1 447. a) Ha A. — e) ,opescereť A. *) Godefrido. — 2) Fortasse Johanne. — 3) Iun. 9. — 4) de Lichtenburk. 1265 IUN. 17. - 23. NUM. 448, 449. 663 Lit: Nový, Listing, pag, 68, 71. In lergo charlae manus destinatarii fortasse saec. XIII. scripsit: „Quod in generali interdicto possumus divina in supradictis festivitatibus celebrare" (A). Scriba: J III 11 = fortasse destinatarii proprius. Exempla script, num. 2 a, 13. 5 Dictator: communi stilo usus est. Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (X), 3, Ordo fratrum Minorum (D). Iohannes, dei gracia Pragensis episcopus, universis Christi fidelibus eternam in Domino salutem. Universitati vestre presentibus intimamus, || quod nos trans-scriptum litterarum domini Alexandři, pape quarti, sigillo venerabilis fratris episcopi lo Argentinensis2 consignatum, integrum et |[ in nulla sui parte viciatum aut corruptum perspeximus in hec verba: Alexander episcopus, servus servorum dei, etc.3 Ut igitur supradictis fidem adhibere nullatenus dubitetis, presentem paginam sigilli nostri testimonio duximus roborandam. Datum Prage anno Domini M0CC°LX0V°, XV0 kalendas iulii. 15 Sigillum: in scidula membranacea appendebat; nunc avulsum et deperditum est. 449. Bruno, episcopus Olomucensis, [terram Stiriae gubernansj, iudicio generali apud Maribor [praesidens], in quaestione acta inter Henricum de Scharfenberg ex una parte et dominam de Lemberg ex parte altera Castrum Hörberg eidem Henrico adiudicat Liutol-20 dumque de Lichteneck nuntium dat, ut ipsum in possessionem corporalem eiusdem castri ponat. Apud Maribor 1265 iun. 23. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Viennac (sign. Allg. Urkundenreihe, sub dato suo) asservatur (A). 25 Ed: FRA (DD) I, pag. 64 num. 64 (ex A). — Schumi, Urkunden v. Krain, pag. 274 num. 350 (ex A). — Pferschy, Urkundenbuch, pag. Ill num. 179 (ex A). Reg: Ankershofen, Urkunden-Regesten, pag. 328 num. 1304. — Krones, MHVSt 22, pag. 126 num. 59. — Reg II, pag. 188 num. 490. — Krones, Forschungen I, pag. 542 num. 89. — MHDC II, pag. 114 num. 668. — Martin, Regesten, pag. 56 num. 425. — Wiesflecker, 30 Regesten, pag. 193 num. 734. 448. 1) Charta olim in archivo eiusdem monasterii fratrum Minorum atque charta Nicolai, episcopi Pragensis, Pragae 1252 ian. 24 data (CDB IV, pag. 399 num. 230) asservabatur. In tergo ambarum chartarum enim (vide superius) notae eadem manu exaratae sunt. — *) Seu Walteri (1260—1263) 35 seu Henrici (1263—1273); transsumptum litterarum non exstat. — s) Sequitur tenor litterarum Alexandři IV. papae Laterani 1261 mart. 21 datarum (Potthast II, pag. 1468 num. 18071 et suo tempore in regeslorum serie huius tomi). 664 NUM. 449, 450. 1265 TUN. 23. - 25. Scribct: B 1 — Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script, num. 2 b, 4. Dictator: Conradus, notarius episcopi. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (SS), Conradus notarius (CG). Omnibus hanc litteram inspecturis et audituris Bruno, dei gracia episcopus Olomucensis, salutem || in Domino. Cum ea, que iudicio vel concordia térmi- s nantur, firma debeant et illibata persistere [| et ne in recidive contentionis relabantur scrupulum, scriptis sint autenticis annotanda. Nos || presentium tenore notum facimus universis, quod, cum inter dominum Henricum de Scherphenberch ex una parte et dominám . .Me Lengburch super Castro de Herbergh et suis pertinentiis ex altera coram nobis in generali iudicio apud Marcburch orta fuisset materia questionis, tandem pro- io positis omnibus, que partes volebant proponere, prefato domino Heinrico, qui suam rationabiliter et sufficienter probavit intentionem, Castrum idem de Herbergh sen-tentialiter adiudicatum est cum suis attinentiis universis. Nosqueiuxta terre consuetu-dinem dominum Lutoldum de Leichtenekken" nunciům dedimus, ut ipsum in possessionem eiusdem castri suorumque pertinentium potestate domini nostri regis2 et is nostra poneret corporalem. Quod autem super* eo nullusc processu temporis dubietatis vel calumpnie scrupulus oriatur, presentem paginam inde conscribi nostrique sigilli iussimus munimine roborari. Actum et datum apud Marcburc in vigilia beati Iohannis Baptisté, anno Domini M°CC°LXV0 presentibus: venerabilibus patribus domino VI.3 Salzburgensi archiepiscopo, domino Bertoldo Babenburgensi, domino 20 Dittrico Gurcensi episcopis, domino Meynardo comite Goricie, domino Alberone dapifero de Velsperch, domino Vlrico de Leichtensteyn, domino W.4 de Stubenberch, domino Friderico de Bettouia, domino Heinrico de Rohathz et aliis quampluribus Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis, scidula membranacea ex autographo ipso scissa dependet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12. 25 450. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, monasterio in Ostrov ius patronatus ecclesiarum sanctae Mariae sanctique Jacobi et capellae in Domažlice confert. In Beroun 1265 iun. 25. 30 Apographum saec. XVI. ex. aut XVII. in. exslat inter acta monasterii in Ostrov nunc in SUA Pragae (olim in UK Prague, mnscr II B 18 aut IIA 12) asservata (sign. ŘB Sv. Jan fuse. 1 num. 3) (B). — Ibidem (sign. num. 4) exslat etiam versio Bohemica (T 1). — Aliae versiones 449. «) ,Leichtenekk' A. — b) Ante vocem ,super' locus rasus apparet, ubi fortasse littera ,s' scripta erat A. — c) Scriba genuine ,nullu' scripsit, titulům erasit et ,s' super linea addidit A. 35 *) Nomen ignoramus. — 2) Přemysli Otakaři II. — *) Vlrico. — *) Wulfingo. 1265 IUN. 25. NUM. 450. 665 Bohemicae hae sunt: apographum saec. XVII. in mnscro „Gonsignatio possessionum monaste-rialium authoritate Neo-Urbensis senatus flrmatus (sic!) anno 1390" intitulato et a. 1626 confecto, in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. F) asservato, pag. 25 num. 50 (T 2); apographum saec. XVII.—XVIII. in mnscro „Liber copiatorum instrumentorum... mo-5 nasterii antiquissimi s. Joannis in Insula" intitulato, in UK Pragae (sign. XI B 9) asservato, fol. 5V—6 (T 3); apographum saec. XVIII. in codice Manuscripta historica Bohemiae (T. VII) a Th. A. Putzlacher confecto, in bibliotheca principům de Lobkovice (num. 363), nunc in UK Pragae asservato, fol. 219v (T 4). Inferius versionem Bohemicam T 1 solummodo respicientes sub * praebemus. 10 Reg: Reg IV, pag. 724 num. 1813. — CI M II, pag. 42 num. 13. Lit: Dušková, Urkundenwesen, pag. 290, 292, 325, 357 (Is 1). Dictator: P II 60 = fortasse magister Ulricus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Ulricus protonotarius (H), 3, Ostrov (A). Nos Ottagarus, dei gratia Bohemorum rex, dux Austriae et Stiriae ac marchio is Moraviae, universis praesentem literám inspecturis notum fieri cupimus evidenter, quod consideratis meritis et devotione fratrum cenobii sancti Johannis Baptistae in Insula deo jugiter famulantium toto nisu, ipsis abbati et conventui ibidem jus patronatus ecclesiarum sanctae Mariae et sancti Jacobi ac etiam capellae1 sitae in civitate Tousta cum omnibus attinentiis* et iuribus earundem ob remedium animae 20 nostrae et progenitorum nostrorum contulimus pure et simpliciter propter Dominům, ut habeant ammodo in jure patronatus* dictarumc ecclesiarum ordinandi seu dispo-nendi, quod ipsis expedire videbitur, plenariam impedimento non obstante quocun-que* facultatem. Ine cuius rer3 testimonium abbati et conventui monasterii memorati dedimus praesentem paginam nostrorum sigillorum munimine roboratam. Da-25 turn in Verona anno Domini millesimo ducentesimo sexagesimo quinto, septimo calendas julii. 450.* My Ottagar, z boží milosti český král, kníže rakouské a štýrské a margrabě moravské, všech-něm vůbec tímto listem naším známo činíme, majíce v svém bedlivém uvážení svaté služby 30 a náboženství bratří kláštera svatého Jana Křtitele na Ostrově pánu Bohu ustavičně sloužících podle nejvyžší možnosti, jim, opatu a všemu konventu v témž klášteře, plnou moc a vladařství nad kostely svaté panny Marie a svatého Jakuba i tolikéž kaplanu, kterýž jest v městě Domažlicích, se všemi nápady a užívaním toho všeho za vykoupení duše naší i předkův našich darovali jsme z upřímné a věrné lásky pro pána Boha, aby býti mohli od tohoto času v užívání těch důcho- 35 dů napřed jmenovaného záduší, majíc moc zpravovati a opatrovati, jak se jim líbiti bude, plnou 450. a) ,accinentiis' B. — b) ,patrocinatus' B. — c) ,divinarum£ B. — d) ,quogť B. — e_e) ,Cum in re' B, *) Fortasse Annuntiationis b. Mariae V. (vide Šimák, České dějiny 1. 5, pag. 598 n. 3). 666 NUM. 450, 451. 1265 IUN. 25. - IUL. 25. a dokonalou beze všelijaké překážky. Na potvrzení toho všeho témuž opatu a konventu již jmenovaného kláštera pečet naši dali jsme k tomuto listu přivěsiti. Datum v Berouně léta Páně 1265, 25. dne měsíce června." 451. Cunegundis, regina Bohemiae, ducissa Austriae et Stiriae marchionissaque Mora- 5 viae, montem cum vineis circa Blučina sitis monasterio in Ždár [nad Sázavou J confert. In Písek 1265 iul. 25. Autographum in membrána scriptum in archivo principům de Liechtenstein Vadusii (subdato suo) asservatur (A).1 Lit: KK, pag. 346 ad num. 386 n. 4 (stilus chartae). io Scriba: Cu II 2 = ignotus. Exempla script, num. 1 b, 3. Dictator: ignotus, in cuius stilo proprietates stili cancellariae reginae apparent; cf. chartám Pragae 1267 ian. 22 datum (num. 486+). Vide: II. 1 b, Cunegundis (B), 3, Žďár (I). [I]na nomine Domini amen. Nos Chunegundis, dei gracia Boemorum& regina, is ducissa Austrie et Stirie et |] marchionissa Morauie, omnibus in perpetuum. Ad memoriam rei perpetuam gesta regalia calumpnorunr2 scrupulis || exemptis quibuslibet inviolabiliter ut serventur et ne a memoria hominum labili decidant per decursum [| temporis obliviosum, eadem scriptorum vocabulis duximus mancipanda. Hinc est, quod tenore presencium scire volomusc universos tarn posteros quam presentes, 20 quod nos, turn divina gracia inspirante, turn eciam nostre anime precaventes, turn eciam per viros ydoneos rei cognita veritate, montem cum vineis antiquis et quasi abolitis in bonis nostris circa Bluchinam sitis et locatis, quibus* a predecessoribus nostris ville, que dicitur Pertoldesdorf, libere datis, easdem vineas cum monte prescripts ecclesie FontiV sancte Marie in Sar, Pragensis diocesis, contulimus perpetuo 25 possidendas. Et ut hec nostra donacio et salva et rata permaneat et inconvulsa et ne in posterům a quoquam successorum nostrorum ausu temerario infringatur, ad maiorem cautelam et evidens argumentům presens instrumentum ipsis fratribus et ecclesie supradicte tradimus, confirmamus nostra sigilli munimine roboratum cum testibus subnotatis: camerario nostro Mistidruh, Gregorio camerario, milite nostro 30 Gerardo filio Bosconis, Cunrado quondam subcamerario. Acta sunt hec anno Domini M°CC°LX° quinto, datum in Pezk in die beati Iacobi apostoli, regni nostri anno quarto, VIII0Ä kalendas augusti.* 450.* °) ,červena' T 1. Post textům additum est: ,Tento list Ottagara krále super ecclesias in Thusta sactae Mariae virginis et sancti Jacobi jest na papíře toliko psaný a nespečetěný' (T 2), 35 ,Transumptum ex copia vetusta' (T 3). 1265 IUL. 25. - AUG. 25. NUM. 451, 452. 667 Sigillum: Cunegundis, reginae Bohemiae, etc., sine sigillo secreto in fllis sericis viridis et fusci coloris fere illaesum appendet. Cf. Sigilla num. 1 b, 2. 452. Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, 5 consideratis mentis Eberhardi, magistři monetae, civibus Novae civitatis ad S. Galium [Prague] Scholas habere concedit. Prague 1265 aug. 25. Apographum chartae exstat in codice mnscro membr. bibliothecae Nationalis Viennensis, qui Liber formarum Cunegundis reginae appellatur, saec. XIII. ex. (sign. 526), fol. 68 (B).— 10 Apographum saec. XVIII. praebet codex mnscr. chartaceus „Phoenix rediviva..." intitulatus, manu Floriáni Hammerschmid exaratus, in PNP Strahov (sign. DD III 64) asservatus, pag. 20—22 (C). —Aliud apographum saec. XVIII. in codice chartaceo Manuscripta historica Bohemiae (T. IX) a Th. A. Putzlacher confecto, in bibliotheca principům de Lobkovice (num. 363), nunc in UK Pragae asservato, fol. 229—229* (D). 15 Ed: Palacký, Über Formelbücher, pag, 311 num. 101 g (ex B). — CIM I. 1, pag. 720 num. 351 (ex B, C). — Beer, Aus Böhmens Schulgeschichte, pag. 69—70 (ex B, C). — Mendl, „Vici Theutunicorum", pag. 240—241 (ex B, C). Reg: Reg II, pag. 190 num. 494. Lit: Vide Mendl superius citatus, ubi antiqui auctores, qui de charta disseruerunt, adducun-20 tur. — Šebánek, K otázce kupeckého domu, pag. 53, 58 (rei deliberatio), — Dušková, Urkunden- wesen, pag. 290—292, 357, 361 (Gl). Dictator: P II 60 = fortasse magister Ulricus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Ulricus protonotarius (I), 5, De chartae apud civitates usu (CC). 25 Nos* Othocarus, dei gratia Bohemorum rex, dux Austrieb et Stiriec ac marchio Moravie, omnibus in perpetuum.* Cum nova civitas circa* Sanctum Galium* temporibus domini Wenceslai/felicis memorie patrisö1 nostri,1 magnifice sit constructa, institutis in ea iuribus* et libertatibus universis, quibus alie civitates regni nostri solite sunt gaudere, nos eiusdem patris nostri pia facta et graciam* dicte civitatis* 3o ab ipso concessam* de nostra regali liberalitate augere volentes pocius quam minuere omnibus temporibus vite nostre, scire cupimus"* presencium quoslibet inspecturos tarn presentes quam futuros, quod" consideratis mentis et fidelibus obsequiis dilecti 451.«) Ad litteram maiorem depingendam spatium vacuum relictum est A. — b) ,Boem' A. — e) Ita A. — **) Liltera ,i' ex ,e' sine rasura correcta est A. — e) Scriba primum ,perescripto' scripsit, 35 sed primam litteram ,e' puncto supposito delevit A. —f) Scriba primum .Montis' scripsit, inferiorem partem lilterae ,M' erasit et atramento pallidiore litteram ,F' addidit. — ») ,nrr' A. — *-*) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. J) Quando quoque modo charta in archivům principům de Liechtenstein pervenerit, nescimus. 668 NUM. 452, 453. 1265 AUG. 25. - 28, 29. nobis Eberhardi,0 magistri monetě nostre, tam patri nostro felicis memorie quam nobis ab ipso sepius^ exhibitis» et inpensis/ tum* etiam quoď dictus Eberhardus," magister" monetě nostre^et sui amici constructionis ipsius nove civitatis pars "'maxima extiterunt^ipsis* ibidem civibus habere scolas^ concedimusz ad Sanctum Galium6 z modo et libertate per omnia, quaaa in aliis nostris00 civitatibus00 habericc communi-terd* consveverunt. Et ut gracia huiusmodi robur obtineat"« perpetuae firmitatis et# nulli eam liceat imposterum livoris fomite violare, presens eis tradimus instrumentum nostrorum sigillorum munimine roboratum testibus, qui aderant, subnotatis, qui sunt: Andreas camerarius regni nostri, Ulricus burggravius Pragensis, Dilussius^ dapifer, Wilhelmus de Durenholtz,ÄA Ungeho, Chur magister coquine, Eberhardus dicte monetae** magister** et alii quam plures. Datum in Praga per manus magistri Petri, protonotarii** nostri, anno Domini MCCLXV," indictione octava,WTO regni nostri anno quarto, VIII calendas septembris. 453.+ Jarosius [de Poděhúsy] prolestatur dominas Jutám et Ludmilám {de Stará Říše J sorores villam Pňov pro CCXX marcis ad claustrum Cisterciensis ordinis [in Pohled] fundandum a se comparavisse. [In Sadská] 1265 aug. 28, 29. Apographum saec. XIV. praebetcodex mnscrus membranaceus „Chartularium et urbarium monasterii Vallis s. Mariae" intitulatus, in UK Pragae (sign. XIV E 13) asservatus, fot. 8V—9V lit. B (B). — Aliud apographum insertům est vidimationi Jacobi Felicis Pacher, sedis apostolicae notarii Romae iurati, decani in Měřín, ibidem 1730 dec. 4 datae, cuius vidimationis autographum in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. F) asservatur (C). — Aliud apographum insertům est vidimationi Heidenrici Winter, ... Sedlecii professi, ibidem subprioris, authoritate pontificia notarii apostolici iurati, in Sedlec 1739 ian. 16 datae, cuius vidimationis autographum in archivo arcis Pragensis (arch, cap., sign, vetusta II 22) asservatur (D). — 452. *-a) ,Nos etc.' legitur in B. — b) Hie et inferius loco ,ae', ,oe', quod in C, D legitur, ponimus ,ef. — c) ,Styriae' D. — <*) ,apud* C, D. —e) ,G.' B. —f) ,W B. — 9) ,pastris* C. — h) Hie et inferius saepe ,j' pro ,i' ponitur in C, D, —') ,gratias' C, D; hie et inferius saepe ,V ponitur pro ,c£ in C, D. — *) ,civitati' C, D. — 0 ,concessas' C, D. — m) ,volumus' C, D. — ») ,et vero' C, D. — °) ,E.' B. — ») ,semper' C, D. — 9),exibitis' B. — ') ,impensis' C, D. — s) ,cum' C, D. — «) jam' C, D. — ") ,E' B; deest C. — v-v) Deest B. — ww) .partem maximám construxerunť C, D. — x) ,propriis' C, D. — v) ,solas' B, ,scholas' C, D. *-*) ,ad Sanctum Galium concedimus eo' C, D. — aa) ,scholae' sequitur in C, D. — bl>-bb) ,civitatibus nostris' C, D. — cc) ,habere' C, D. — **) Deest C, D. — ««) ,teneat' B. — ff) Inde usque ad finem deest in B. — «) ,Dilussus' C; utraque forma e ,Diwissius' evidenter corrupta. — hh) ,Durrenholtz' D. — «-«) ,magister monetae' C. — tfc) ,prothonotarii' D. — ») ,1265' D. — »*) ,octobris' C. ») A. 1253 sept. 22 defuncti. 1265 AUG. 28, 29. NUM. 453. 669 Aliud denique apographum insertům est vidimationi civitatis in [Havlíčkův] Brod ibidem 1716 nov. 16 dalae, cuius vidimalionis apographum saec. XVIII. ex. in SUA Prague (sign. RC Pohled fas. 1 num. 1) asservalur (E). Ed: Jongelin, Not. abb. O. C, V, pag. 41—42 s. num. (e quadam copia). — Sommersberg, 5 Silesiacurum rerum scriptores I, pag. 928 num. 11 (idem?). Reg: Reg II, pag. 191 num. 496. — Eršil-Pražák, Katalog, pag. 26 num. 50 (ex D). Lit: Dušková, Urkundenwesen, pag. 362 n. 316 (chartae sinceritas). Dictator: ignotus. Charta suspicionem movet, nam inter testes Petrus cum litulo praepositi Wissegradensis nomi-10 nátur. Sed tempore, ad quod notatio temporis chartae special, praepositi Wissegradensis simul atque cancellarii munere Vladislaus fungebatur, qui demum 1265 nov. 10 archiepiscopus Salzeburgensis (vide Eubel, pag. 432) electus est. Etiam duplici nolalione temporis (data est primum ad mart. 29, poslea ad marl. 28) chartae auctoritas videtur minui. Vide: II. 3, Pohled (B), 4, De chartae apud nobiles usu (III). is In nomine Domini amen. Nos Iarosa omnibus in perpetuum. Cum rerum et6 temporum incerti sint eventus et accionesc humane quantumcunque sub tempore solempniter** celebrate cum tempore more fluentis aque defluant et labantur, necesse est, quode ea, que tractu temporis queruntur/ alienari et a memoria hominum re-secari,«' litterarumÄ apicibus et testimonio perhennentur.ť Noverint itaque tarn pre- 2o sentes quam futuri, quod nobiles matrone,* videlicet domina*' Vtha* et domina*' Ludmilla, sorores divinitus inspirate, villam quandam Pnow nomine accedente consensu™ et bona voluntate uxoris nostre1 et puerorum nostrorum2 cum" piscacionibus, pratis, silvis,0 molendinis et omnibus attinenciis ad fundandum cenobium sanctimonialium, ordinis Cysterciensis,? a nobis pro« XX et CC marcarum precio compararunt. Nos 25 vero, sicut de prefate vilie a longe retroactis temporibus libera et quieta possessione gaudebamus, ita eisdem contulimus, recedentes ab omni iure, quod in eadem villa videbamur habere. Ne igitur super huiusmodi contractu inr posterumr possit calump-nia* suboriri, titulům pretaxate empcionis et resingnacionis* presenti cedule" fecimus annotari nostrique sigilli muniminev roborari, Testes huiusmodiw resignacionis dicte 3o ville coram rege3 sunt hii:^ Petrus prepositus de Wyssechrad^ Zezema de Costomlath,2 Hermannus de Rychnow,aa Zumrak00 de Tynz,cc Wylhelmus^ filius domini Prozi-WOyi>b ee et alii quam plures. Actum in Sachka# in Decollacione sancti Iohannis^ Baptisté. Testes00 vero assignacionis dicte ville hiiÄA sunt: Albertus filius domini Iarossii, Nacheplukíť de Dirchlawa,** Pribizlaus" de Radostich,mm Predota 35 de Radenyn,ren Milota00 de Zwoysich,^ Horina de Bechwar,«« Vlricus"" de Pazeka et alii quamplures. Acta sunt hec00 postss octavam Assumpcionis proxima sexta feriaSfi anno Domini M0CC°LXV°,řť V° MW kalendas™ septembris. 453.+ •) ,Jaross' C, D. — b) ,ac' C. — e) Hic et inferius semper ,ť pro ,c', ,j' pro ,i' , ,ae' et ,oe' pro ,e' ponuntur in C, D, E. — d) .solemniter' C, D, E. — «) ,uť E. — f) ,querunť B. — e) 40 ,reseccari' E. — h) ,literarunť C, E. — <) ,perennentur* C. — k) ,mathrone' E. - *') Deest C. —l) ,Utha' D, E. — «») ,nostro' additum est in C. — ») ,tum' E. — °) .sylvis' C,D, E. — p) ,Gisterciensis£ C, D, 670 NUM. 453, 454. 1265 AUG. 28, 29. - SEPT. 5. 454. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Morauiae, dominám Ludmilám de [StaráJ Říše cum consensu consanguineorum partem praediorum in villa Gerasdorf monasterio in Heiligenkreuz vendidisse declarat et defensores in eadem possessione statuit. 5 — 1265 sept. 5. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (sign. Cizí listiny, Dolní Rakousy) asservatur (A).1 Ed: CDM XV, pag. 9 num. 12 (ex A). Lit: KK, pag. 339. — Dušková, Urkundenwesen, pag. 360 n. 438, 439. 10 In tergo chartae manu saec. XIII. scriptum est: ,,Rex Otakarus super Gerhartsdorf". Scriba: O 58 a = Cisterciensis ordinis proprius, cuius manus manui scribae O 58 (monaslerii Zwettlensis) affinis est (cf. num. 443, 445, 476, 480+). Dictator: fortasse scriba chartae. Cf. chartám num. 480. 15 Vide: II. 1 a, P. O. II. Otakorus, dei gratia rex Boemie," dux Austrie et Styrie et marchio Morauie, universis in Christo fidelibus presentes litteras inspecturis salutem in perpetuum. || Cum non solum divina auctoritas doceat, set et animi generositas id hortetur, ut ad benefaciendum sit quilibet Überaus, maxime tarnen regálem || condecet maiesta- 20 tem, ut circa cultum religionis se favorabilem exhibeat ac benignum.0 Universis igitur, ad quos presens scriptum devenerit, declaramus, quod j| domina Ludmilla de Reusch, intendens incorporare novám plantacionem ordini Cysterciensi2 pro habitacione sanctimonialium feminarum per providenciam sororis sue Katherine, quondam abba-tisse in Tuschenawitz, et eidem plantacioni pro posse predia conparare, vendidit quan- 20 [453.+] E. — 3) ,per' C, D, deest in E. — rr) ,imposterum' C, D, E. — *) ,calumnia' C, D, E. — *) ,resig-nationis' C, D, E. — «) ,schedulae' C, D, E. — ») ,munime' E. — ">) ,hujus' C. — *) ,hi' C, D, E. — y) ,Wischehrad* C, ,Wissehrad' D, ,Wyssehrad' E. — *) ,Kostomlat' C, D, .Costomlach' E. — *») ,Richnow' C, D, E, — »-») Deest C. — cc) ,Cynz' D, ,Cinz' E. — ,WUhelmus' E. —ee) ,Prozy- 30 woy' D, ,Proziwii' E. —ff) ,Satka' C, D, E. — w) ,Joannis' C, D, E. — ») ,hujus' D, deest E. —«) ,Natepluch' D. — kk) ,Durchlawa' D, ,DirchaIa' E. — ") ,Prybizlaus' D, ,Pribislaus' E. — mm) .Radosluch' D. — »») ,Radenim' E. — 00) ,MyIota' D. — pp) ,Swisichf E. — 2«) ,Bethwar' D, ,Bethro-rii' E. — rr) ,Ulricus' D, E. — *«-**) ,proxima feria sexta post octavam Assumtionis' C. — u) ,MCCLXV C, ,1265' D, .millesimo ducentesimo sexagesimo quarto' E. — ««) ,5to' c, ,5°* D, 35 ,quinta' E. — w) ,calendas' C, D, ,calenda' E. *) Katherinae. —ä) E pueris Albertus tantum (vide inferius in textu inter testes) nolus est. —3) Premyslo Otakaro II. 1265 SEPT. 5.-10. NUM. 454, 455. 671 dam partem prediorum suorum sitam in Gerhartsdorf, que earn iure hereditario con-tingebat, de consensu fratrum suorum Witigonis de Zcalitz et Hoigeri de Witigenow sororumque suarum Gerdrudis et lute et omnium heredum, qui in eadem hereditate succedere videbantur, domino Heinrico, venerabili abbati Sancte Crucis, et fratribus 5 ibidem ab eisdem perpetuo possidendam. Unde cum predictum abbatem ex benigno favore specialiter prosequamur et ex utraque parte cultum divinum augeri evidencius cognoscamus, prefatam confirmamus libere actionem, ratum habentes et volentes firmiter observari, quicquid est in eadem emptione sub sigillis ac testibus ydoneis confirmatum.3 Damus eciam dominum Rapotonem de Valchenberch et filium suum lo Rapotonem dilectis nobis abbati et fratribus Sancte Crucis in eadem possessione pro defensoribus,e ut pro ipsis stent et respondeant eo conlidencius, quanto liberius hec possessio ad ipsos cognoscitur devenisse. In huius nostre confirmacionis certam evi-denciam et predictis fratribus ad cautelam domino quoque Rapotoni de Valchenberch et filio suo Rapotoni, qui secundum ius terre Austrie generale esse eiusdem* predii is defensores voluntarie promiserunt, in testimonium et munimen dedimus presentes litteras sigilli nostri robore confirmatas. Datunr3 per manus magistri Petri prothonotarii anno Domini millesimo ducentesimo sexagesimo quinto, indicione^ VIIIa, nonis septembris, regni nostri anno quarto.e Sigillum: in scidula membranacea appendebat; nunc avulsum et deperditum est. 20 455. Musliborius abbas totusque conventus monasterii in Vilémou cum fratribus domus fhospitalis s. MariaeJ Theutonicorum in [HavlíčkůvJ Brod de iure parochiali in Dlouhá Ves litigare desistant. In Vilémov 1265 sept. 10. 25 Duo autographa in membrána scripta in archivo publico Dresdensi (sign. OU 659a, OU 659b) asseruantur (A 1, A 2). Reg: Reg IV, pag. 724 num. 1814. — Schieckel, pag. 204 num. 826 (ex A 1, A 2). Lit: Boháček, Das Römische Recht, pag. 288 (rei explicatio). 454. °) ,Boěm' A. — b) Lillera ,u' ex ,a' in scribendo correcta est A. — c) I Altera ,i' ex ,e' in 30 scribendo correcta est A. —■ d) Prima littera ,e' ex ,i* correcta est A. — ee) Atramento pallidiore videlur esse additum. — f) lla A. l) Quando quoque modo charta in SAR Brunae pervenerit, statui non potest. Quia in opere mnscro Georgii Slrobl, Abbalia sanctae Crucis Austriae, in archivo dicti monasterii asservato (pag. 89), anno 1679 conscripto charta commemoratur, earn tunc in Heiligenkreuz asservatam esse conicien-35 dum est. —8) Scilicet monasterium in Pohled (cf. num. 443). —3) Litterae non exstant, litteris super venditione villae [Klein] Weikersdorf monasterio in Zweltl (vide num. 443, 444, 445 etc.) e contrario existentibus. 672 NUM. 455. 1265 SEPT. 10. In tergo chartae A I manu saec. XIII, scriptum legitur: „Confirmacio abbatis de Wilhelmcelle super Longa Villa in Brod" (M). In tergo chartae A 2 legitur: „Super Longa Villa in Broda" (L). Scriba: unamquamque chartám alter scriba scripsit, uterque autem ignolus est.1 Dictator: ignotus. 5 Vide: II. 3, Vilémou (B), Ordo mililum Theuionicorum (R). Autographi rationem habere non potuimus, imagine phototypica tantum usi sumus. Universis Christi fidelibus tam presentibus quam futurisa Misliborius,6 permis-sionec divina abbas,c totusque conventus ordinis sancti* Benedicti in Wilemov,« Pragensis diocesis, salutem in auctore salutis. Ut conquiescat animus litigantium io et bonum pacis et || concordie* eo firmius solidetur, expedit talia scriptis utilibus commendari/ ut subnascencium tollatur materia questionum, et si necesse fuerit, in hiisÄ memoria iocundetur. Sane cum inter nos ex una parte et fratrem H.,0 pleba-num de Brod,Ä ex || altera coram domino Antonio et magistro Angelo, canonicis Pragensibus, iudicibus a domino Pragensi episcopo2 constitutis, super Longa Uilla* et 15 quibusdam aliis questio verteretur, nos visis et cognitis meritis cause, habito super hoc legis* peri||torum consilio, quia sensimus et sentimus nichil iuris habere in villa predicta ad conservandas eciam nostras' conscientiasř illesas cessimus et cedimus eidem plebano in causa predicta libera voluntate et consensu fratrum nostrorum unanimi accedente liberam concedentes facultatem, ut sepedictus plebanus etw sui pro tempore 20 successoresw dictam villam™ iure parrochiali possideant et perpetuo,0 sicut prius fecerant,» debito modo gubernent. Hoc eciam non obmisso, quod prefatus plebanus et frater Mutinus, commendatory fratrum0 de domo Theutonica per Bohemiam, renun-ciaverint omnibus expensarum questionibus factarum in lite predicta usque ad diem hodiernum. Et de consensu parcium ad observanda premissa pena est apposita centum*" 25 marcarum legalis argenti, quarum pars media Pragensi episcopo et residua cedet parti prescripta observanti, ab altera parte ab huius8 recedente solvenda. Ut autem hec a nobis facta überaus cessio et a parte altera expensarum renunciacio felicem sor-ciantur effectum, ad rei memoriam sempiternam presentes litteras sigillis nostris concedimus roboratas. Datum in WilemoV IIIIto 1 idus septembris, anno Domini 30 M°CCLXV. Sigilla: duo in scidula membranacea illaesa appendent; 1) Mysliborii, abbatis monasterii de Vilémou. Vide Sigilla num. 3, 7 ; 2) conuentus monasterii ibidem. Vide Sigilla num. 3, 8. 455. °) ,futturis' A 2. — e) ,Mizliborius' A 2. — CP) ,abbas permissione divina' A 2. — d) Finis lineae A 2. — «) ,Wileomy' A 2. —f) ,omendari' A 1, A 2. — «) ,Henricum' A 2. — ») ,Brode' 35 A 2. — *) ,Villa' A 2. — fc) ,iuris' A 2. — ") ,consciencias nostras' A 2. — m) ,Scriba primům, uť scripsit, quod postea duobus punctis delevit et super linea ,eť addidit A 1, .fratres' sequitur A 2. — *-»*) ,in dictam villain introducantur et ipsam' A 2. — °) Deest A 2. — p) ,fecerať A 1. — 8) ,omendator' A 1, A 2. — r) ,C A 2. — *) ,huiusmodi' A 2. — ') ,1111' A 2. *) Manum scribae A 2 similem cf. in num. 546. — 2) Johanne. 40 1265 SEPT. 23. - 27. NUM. 456, 457. 673 456. Bruno, episcopus Olomucensis, Alberto presbytero, ordinis Praemonstratensis, ecclesiam in [Kostelní] Myslová, in qua monasterium Geracense ius obtinet patronatus, confirmat. 5 In Kroměříž 1265 sept 23. Autographum in membrána scriptum inarchivo monaslerii in Geras (sign. num. 17) asservalur (A). Ed: Mayer, Urkunden des Prüm. Stiftes Geras, pag. 37 num. 16 (ex A). Reg: Reg II, pag. 191 num. 498. — Žák, Das Stiftsarchiv in Geras, pag. 7 num. 17. io LU: Žák, Doplňky dipl. mor., pag. 292 num. 6 (corr. led.).— KK, pag. 161 (chartae origo). Scriba: B 1 — Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script, num. 2 b, 4. Dictator: Conradus, notarius episcopi. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (TT), Conradus notarius (DD). Bruno, dei gratia episcopus Olomucensis, dilecto in Christo Alberto presbytero, is ordinis |j Premonstratensis, salutem in Domino. Cum dilectus nobis magister Io.,1 Znoemensis* || archidiaconus, ad ecclesiam in Mizlawe, nostre diocesis, te nobis presentaverit, cum || ad eandem sibi per..,2 abbatem de Gerus, ordinis Premonstratensis, Patauiensis diocesis, qui in ipsa ius obtinet patronatus, tamquam loci archidiacono fueris presentatus, nos ad petitionem et presentationem ipsius dietám tibi ecclesiam 20 de Myzlawe confirmamus et administrationem spiritualium tibi conferimus ad eandem, presentes super hoc tibi litteras sigilli nostri roboratas munimine in testimonium concedentes. Datum in Cremeser in erastino beati Mauricii, anno Domini M<>CC0LXV° Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis, scidula membranacea ex autographo ipso scissa 25 fragmentům tantum dependet. Cf. Sigilla in CDB IV. 2, num. 12. 457. Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, novellam plantationem cioitatis Polička Conrado de Limberk committit. Apud Nižbor, apud Pragam 1265 sept. 27. Apographum chartae vidimatio a magistris civium et consulibus civitatum Hradec [ Králové J, Chrudim et Vysoké Mýto s. I. et d. a. 1508 data continet, in qua textus eius confirmationibus a regibus Venceslao IV., rege Romanorum etc., in Žebrák 1392 iút. 10 (ClM II, pag. 838 num. 651) et Vladislao, rege Bohemiae etc., Pragae 1474 febr. 25 (CIM III, pag. 605 num. 456. a) Scriba primům ,P' seripsit, quod per rasuram in ,Z' correxit A. l) Johannes. — a) Ulricum. 674 NUM. 457. 1265 SEPT. 27. 356) datis inclusus asservatur. Vidimationis antedictae autographum in membrána scriptum in archivo civitatis Polička (sub dalo suo) asservatur (B). — Aliud apographum exstat in confirmation Mariae Theresiae, Romanorum imperalricis, Viennae 1747 nov. 7 data, cuius confirmations apographum in eodem archivo asservatur (C). — Aliud denique apographum exstat in confirmation Josephi II., Romanorum imperatoris, Viennae 1783 ian. 13 data, cuius 5 confirmations autographum ibidem asservatur (D). — In tergo exemplaris B vcrsio Bohemica eiusdem vidimationis exstat (T 1). — Exstant denique hae aliae versions Bohemicae: in mnscro chartaceo „Liber memorabilium" dicta ex anno 1659, in eodem archivo (sign. E 16) asservato, fol. 18 (T 2); in mnscro chartaceo eiusdem saeculi „Paměti města Litomyšle" dieto, olim in bibliotheca Valdsteiniana Duchcoviensi, nunc in Mnichovo Hradiště (sign. 10 47-10-3) asservato, fol. 81—82 (T 3); in vidimatione civitatis Vysoké Mýto, ibidem 1731 dec. 14 data, in archivo civilatis Polička asservala (T 4). E quibus versionibus T1 tantum inferius sub * praebemus. Ed: Pelzel, Urkundenbuch, pag. 114 num. 88 (ex B). — Eisell, Polička, pag. 6 (e quodam apographo). — Hájek, Polička, pag. 59—61 (fortasse e quodam libro memorabilium cum 15 version Bohemica). — CIM II, pag. 42 num. 14 (ex B), pag. 46 ad num. 14 (ex T 1). Reg: Reg II, pag. 191 num. 499. — Sedláček, Paměti a doklady, pag. 161 num. 6. Lit: Cf. etiam sub Ed. — Benda-Hánl, Dějiny v pramenech, pag. 58—59 (translatio in linguam Bohemicam). — Kavka, Československé dějiny, pag. 364—365 (idem). — Růžička-Krušina, Dějiny města Poličky, pag. 19 (imago phototyp. B). — Dušková, Urkundenwesen, pag. 281, 20 282, 361 (Lw). Dictator: P II 58 = cancellariae regiae (partis Bohemicae) proprius. Textům chartae ex B inferius praebemus manifeslis erroribus necnon variationibus orthographicis textus C et D praetermissis. Vide: II. 1 a, P. O. II., P II 58 (C), 4 b, De chartae apud locatores usu (H), 5, De chartae 25 apud civitates usu (DD). In nomine sancte et individue trinitatis amen. Nos Ottagarus, dei gracia rex Bohemie, dux Austrie et Stirie et marchio Morauie, omnibus in perpetuum. Scien-tes, quod in multitudine populi sit gloria principis quodque in numerositate subditorum attollatur honor et potentia regie maiestatis, ad honorem et decus principatuum 30 nostrorum loca deserta et invia, quorum ad hec situacio habilis est et apta, per filios hominum inhabitari et excoli procuramus divinis obsequiis et humanis usibus pro-futura. Prosequentes itaque premissa zelo et affeccione ferventi habita deliberacione bona et consilio maturo commisimus« Cunrado de Lewendorf, quem in talibus audi-vimus esse virům idoneum et expertům, et iniunximus ei, ut novellam plantacionem 35 nostre civitatis in Policzek una cum omnibus hereditatibus et agris cultis et incultis, silvis, nemoribus, venacionibus, pratis, pascuis, aquis et aquarum decursibus,6 piseacionibus et generaliter omnibus, que infra spacium0 miliarisc in longum et in latum dicte adiacent civitati, quocumque nomine censeantur, locare et fructifera nobis facere debeat sub iure, paccionibus et condicionibus subnotatis: Tenebit enim dictus 40 Cunradus et sui heredes legitimi masculini sexus advocaciam et iudicium civitatis eiusdem in Policzek et villarum omnium, que sunt in presenti et fient in posterům infra dictas metas hereditatis tocius, iure hereditario. Eruntque tam in civitate quam 1265 SEPT. 27. NUM. 457. 675 in villis iura et iudicia, que in civitate nostra Alta Muta et villis adiacentibus eidem vigere noscuntur.1 Et due partes de iudicio nos contingent; homicidia quoque et culpe maiores, que tangunt sentenciám sanguinis et vergunt in interitum personarum, in villis perpetrate, iudicabuntur per dictum Cunradum aut suos heredes vel eum, qui ei per empcionem legitimam aut suis heredibus successerit in Policzek civitate pre-tacta; causas vero minores iudicabunt iudices villarum illarum, in quibus perpetrate fuerint. Et si fuerit pena peccuniaria pro culpa duodecim denarios non transcendens, ad ipsum ville iudicem, in qua talis excessus fuerit perpetratus, et nullum alium pertinebit. Si vero maior fuerit duodecim denariis, due partes pertinebunt nobis et tercia pars cedet Cunrado sive suis heredibus vel emptori; et de hac parte tercia iudex ville, qui iudicabit hanc causam, recipiet partem terciám; et hac erit contentus. Habebit quoque dictus Cunradus et sui heredes aut emptor, ut diximus, duos laneos liberos absque censu et pacto. Item in Policzek civitate duo maccella pro vendendis carnibus et totidem pro vendendis panibus libera et a censu soluta. Item in Lewen-dorf thabernam unam libere tenebunt et nulle alie thaberne stabunt per villas alias infra prenotati spacium miliaris, sed solummodo in Policzek infra ambitum civitatis. Item in quattuor locis habebunt decursiones aquarum pro molendinis parandis et ea libere possidebunt. Alia vero molendina, si que<* fieri poterint, iuxta proborum viro-rum estimacionem et taxacionem nobis ad solucionem annuam tenebuntur transacto sue tempore libertatis. De agris vero et hereditate, que per unum miliare, ut diximus, adiacent memorate civitati in Policzek, qui estimati sunt ultra quam ad octingentos laneos, locabuntur ad civitatem quinquaginta lanei, quorum possessores per decern et octo annos habebunt libertatem in omnibus plenariam et perfectam. Incole vero hereditatum et agrorum iam cultorum infra spacium miliaris sepe dicti, qui respectum habebunt in Policzek civitatem, solvent censum et pactum, iuxta quod libertas eis data dinoscitur exspirare. Et hii agri una cum agris adhuc nemorosis et incultis, qui ab eo tempore, quo primum fuerint seminati, per viginti annos plenaria libertate gaudebunt et apponentur ad villas infra miliare ae civitate sepe dicta Policzek sitas et ad earn, ut premisimus, pertinentes. Et postquam exspiraverit libertas, dabitur nobis annuatim de uno quoque laneorum istorum ferto unus Lutomislicensis ponderis et argenti. Item insuper dabuntur de laneo^ quolibet sex tine siliginis et sex tine avene mensure ad presens apud Lutomisl usitate. Et ut Cunradus supradictus magis sit sollicitus et intentus in locacione pretacta, concedimus eidem et suis heredibus aut emptori, quod laneus decimus per totam istam hereditatem, de qua diximus, eis pertineat pleno iure. Insuper, ut videamur attollere et meliorare condiciones et statum ad dictam hereditatem nostram in Policzek venire volencium, nostre gracie sub ob-tentu inhibemus striccius, ne quis eos impediat vel retardet, libertamusque ipsos ab omni theloneo sive muta securamusque ipsos et absolvimus per biennium ab omni impeticione cuiuscumque cause et culpe alibi perpetrate, debito dumtaxat excepto; hiis interpositis et adiectis, quod via et strata publica de Alta Muta versus Brunnam per dictam civitatem in Policzek et non alibi ex directo procedat. Statuimus insuper, 676 NUM. 457. 1265 SEPT. 27. quod thelonearius sive nunccius eius signa mute sue extra civitatem in Policzekff et non in ea expetat et requirat a viatoribus, prout apud Altam Mutam fleri consuetum est. Et ut universa et singula robur et vigorem perpetuo valiturum valeant obtinere, presentes sigiilorum nostrorum caractere mandamus communiri testibus, qui aderant, subnotatis, qui sunt: Andreas camerarius, Diuissius dapifer, Gallus pincerna et VI.2 5 de Noua Domo succamerarius Boemie, Vlricus de Dozwenholcz, Zrnilo de Brumow, Henko marescalcus Boemie, Ludizlaus forestarius Morauie, Chunradus magister coqui-ne, Wenczo subpincerna, Cunradus de Reno et alii plures. Actum apud Misem- burk anno Domini M°CCLXV, datum apud Pragam per manus magistrorum Petři et Vlrici, prothonotariorum nostrorum, V° kalendas octobris, coronacionis nostre anno 10 quarto. 457.* Ve jméno svaté a nerozdílné trojice amen. My Ottagarus, boží milosti král český, vévoda rakúsky a štirský a markrabě moravský, všem budúcim na věky. Vědúce, že ve množství lidu jest chvála kniežete i také v rozmnožení poddaných ukazuje se čest a moc královská, k veleb- 15 nosti, ku poctivosti a k slušnosti kniežetstvie našeho místa spustla a scestná, kterýchž k tomu stavení hodné jest a hotové, skrze syny lidské přebývati a vyklučovati spuosobujem božskému přisluhování a lidskému požívání prospěšná. A tak konajíce předložené věci lásku a horlivú žádostí, majíce rozmyslenie dobré a zdravú radu, poručili sme Kunradovi z Limberka, kteréhož v takových věcech slyšeli sme býti muže hodného a opatrného, i přikázali sme jemu, aby novotnie 20 štepenie města našeho Poličky i se všemi dědinami a rolími ornými i neornými, s lesy, háji, s lovy, s lukami, pastvami, vodami a s běhy vodnými, s lovy rybnými a obyčejně se všemi věcmi, kteréž níže na dlúhost i na Širokost k řečenému městu příleží, kterýmiž kolivěk jmény nazvány byly by, zpuosobiti a užitečno nám učiniti pod právem peněžitým a úmluvami podepsanými: Protož držeti bude Cunrad řečený a jeho dědicové praví mužského pohlavie rychtářstvie a fojstvie téhož města 25 Poličky i všech vsí, kteréž nynie jsú a budú v času potom budúciem v těch řečených mezech dědicstvie všeho, právem dědičným. I budú tak v městě, jakožto ve všech k němu příslušejíciech ustavena sú v své moci, dvě čiestě súduov nám příslušeti budú; vraždy pak a viny většie, kteréž dotýkají krve odsúzenie a jdú na zahubenie osob, ve všech učiněné, súzeny budú skrze svrchu-psaného Cunrada a neb jeho dědice neb toho, kterýž by jemu skrze kúpenie pravé a zřiezenie 30 nebo jeho dědicuom budúci byl v Poličce; ale žaloby menšie súditi budú rychtáři vesnic těch, v kterýchž učiněny byly by. A bude-li vina peněžitá za vinu dvanáct peněz nepříslušejíce, k tomu rychtáři té vsi, v kteréž takové stalo by se provinněnie učiněné, příslušeti bude, a k nižádnému jinému. Pakli by většie byla XII denárů, dvě čiesti příslušeti budú nám a třetie částka dostane 457. °) ,omisimus' B. — b) ,decursionibus' B. —cc) Deest B. — a) ,qua'B. —e) DeestB. —f) 35 ,lane* B. — 9) ,Policzk' B. •) Omnia iura harum civitatum ad iura civitatis Hradec Králové (CDB II, pag. 272 num. 278) pertinent. — *) Vlricus. 1265 SEPT. 27. NUM. 457. 677 se Kunradovi a neb jeho dědicuom a nebo kupci; a s té čiesti třetí rychtář ten, kterýž súdil jest při, vezme částku třetí a na té dosti mieti bude i jeho rodičové. A tak řečený Kunrad mieti bude i jeho dědicové a nebo kupec, jakož sme řekli, dva lány svobodná bez úroka a poplatkuov. Také v městě Poličce mieti bude dva masná krámy ku prodávání masa a tolikéž ku prodávání chleba 5 svobodná a od úroka sproštěná. Také v Limberku krčmu jednu v svobodě držeti budú a žádné jiné krčmy nestanú po jiných všech v předepsaném prochodu míle jedné, toliko v Poličce v vohra-dě města. Také ve čtyřech místech budú mieti zběhy vodné k vzdělání" mlýnuov a těm v svobodě vládnuti budú. Jiní pak mlýnové, ač by kteří býti mohli, podle poctivých a opatrných mužuov položenie a činenie nám k placení ročniemu dlužni budú po času minulé svobody. S rolí pak a 10 s dědictvie, kteráž přes jednu míli, jakož sme řekli, příležeti k často6 jmenovanému městu Poličce, jakož položeni jsú viec osmi set lánuov, odloženi budú k městu padesát lánuov, kterýchžto vladařové za osmnáste let budú mieti lhuotu a svobodu ve všech věcech plnú a dokonalú. Přebyva-telé pak dědictvie a rolí již orných v prochodu míle často řečené, kterýchž zřenie bude k městu Poličce, platiti budú úrok a peněžitý poplatek podle toho, když svoboda jim daná poznává se 15 jim vyjiti. A ty role i s rolími ještě háji porostlými a neornými, kteříž od toho času, jakož najprve byli by posieváni, prese dvadceti let plné svobody užívati budú, posazeni a přiloženi budú k vesni-ciem v míli od města často řečeného Poličky osazeném a k němu, jakož předpověděli sme, přísluše-jíce. A když by vyšla svoboda, dáváno bude nám s jednoho každého lánů těchto věrdunk jeden litomyšlské váhy a striebra. A opět dávati budú s lánu každého Šest korcuov žita a šest korcuov 20 ovsa miery toho času v Litomyšli obyčejné. A aby svrchu psaný Kunrad viece byl pilen a snažen v osazování předepsaným, puojčujem jemu i dědicuom jeho a nebo kupci, aby desátý lán po všem tomto dědictví, o kterémž psali jsme jim, příslušal plným právem. A nad to abychme viděni byli vyzdvihnuti a polepšiti úmluvy a vysazenie k řečenému dědictví našemu k Poličce chtějícím přijití, pod obranu milosti našie přísně prikazujem, aby jim žádný nepřekážel ani obmeškával; 25 protož je vysvobozujem od každého cla neb mýta a bezpečny je činíme a sprošťujenr3 prese dvě letě od všeliké nesnáze a puotky kteréhož koli zavinněnie a viny jinde prestúpené, toliko dluh vymieňujíc; těchto věcí přiložených a přičiněných aby cesta a silnice obecná od Vysokého Mýta k Brnu skrze město Poličku a ne jinudy aby šla. A dále ustanovili sme, aby mýtný a nebo posel jeho znamenie mýta svého před městem Poličku a ne v něm upomínal a Žádal od pocestných, 30 jakožto u Vysokém Mýtě jest obyčejno. A aby všecky věci svrchu psané pevnost a mocnost věčněd obdržeti mohly, tento list nápisem* pečetmi našimi utvrditi kázali sme svědkuov, kteříž při tom byli, předepsaných/ jenž sú tito: Ondřej komorník, Diviš maršálek krmi, Havel šenk, Oldřich z Nového Domu podkomoří český, Oldřich z Drnholce, Smil z Brumova, Henyk maršálek český, Ludislav nápravník moravský, Chum kuchmistr, Venco podšenčie, Kunrad z Ryna a jiných 35 viece. Dálo se u Misinberku léta božieho M°CC°^LXV, dán v Praze skrze ruce mistruov Petra a Oldřicha, najvyšších písařuov našich, páté kalendy října měsíce, korunovanie našeho léta čtvrtého. 457.* <*) ,zvdělání£ T. — ») ,času' T. — e) .sprošujem' T. — <*) ,mohiu' sequitur in T. — e) Ita T. — f) ^CCC0' T. 678 NUM. 458. 1265 NOV. 5. 458. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, cum ecclesia et civitate Pataviensi contra duces Bavariae confoederat. Apud Freistadt 1265 nov. 5. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Monacensi (sign. Passau DKU 73) ■« asservalur (A). Ed: MB XXIX. 2, pag. 463 num. 87 (ex A). Reg: Reg B III, pag. 254 (mendose ad dec. 5). — Böhmer, Add. see, pag. 440 num. 174. — Reg II, pag. 193 num. 501. — RI V. 2, pag. 1758 num. 11988. Lit: Dušková, Urkundenwesen, pag. 256, 258, 287—289, 357 (Pt 1). 10 Scriba: P II 60 = fortasse magister Ulricus protonotarius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 42. Dictator: magister Ulricus protonotarius. Vide: II. 1 a, P. O. II., magister Ulricus protonotarius (K). O.,1 dei gratia Boemie* rex, dux Austrie et Styrie ac marchio Moravie, vms* honorabilibus et dilectis, M.2 preposito, P.3 || decano totique capitulo, ministerialibus 15 et universis civibus civitatis ac ecclesie Pataviensis salutem cum plenitudine omnis || boni. Cum ecclesiam Patauiensem ex apostolica commissione teneamur in omnibus confovere ac suis dampnis pariter et || dispendiis precavere, vestram scire volumus universitatem per presentes, quod consideratis vestra sinceritate et fidei constantia, quam nobis geritis ex affectu, promittimus bona fide, quod recompensam 20 facere volumus condignam dampnorum, que vobis ex parte ducum Bawarie4 propter devotionis vestre sinceritatem et fidelia obsequia, que nobis inpenditis iugiter et constanter, irrogata fuerint vel illata; et precipue tarnen ex hiis causis, quod per civitatem Patauie, castra et municiones vestras ac ecclesie Pataviensis nobis et nostris servitoribus liberum conceditis transitům, nos etiam cum nostris ad resisten- 25 dum et obviandum iniquis conatibus dictorum ducum Bawarie recipitis in eiisdem,c quandocunque necessitatis tempore fueritis requisiti: volentes secundum quod nobis dedistis locandi capitaneum in prefata Pataviensi civitate liberam facultatem, talem locare capitaneum ibidem, qui vobis et dicte Pataviensi ecclesie non sit gravis aliquatenus vel infestus, set conservator fidelissimus et defensor. Quoniam autem so nobis promisistis adherere fideliter totis viribus, rebus pariter et persona, nos promittimus vestre universitati, quod numquam cum pref atis ducibus Bawarie concordabimus, nisi dicte Pataviensi ecclesie et vobis canonicis, ministerialibus, sive civibus ibidem de illatis primitus satisfiat; et si quas treugas etiam cum ipsis sepedictis ducibus Bawarie forsitan faciemus, hiis vos universaliter et finaliter includemus. Insuper 35 vobis duximus firmiter promittendum, quod,* sic post sopitam gverram, que inter nos et sepefatos duces Bawarie vertitur in presenti, ipsi duces novam et extrinsecam causam discordie conceperint seu moverint contra universitatem vestram et ecclesiam 1265 NOV. 5. - 27. NUM. 458, 459. 679 Pataviensem, extunc vos et ipsam dictam Pataviensem ecclesiam manu tenere volumus et defendere contra ipsos duces Bawarie iam dictos consilio, auxilio pariter et favore; addicientes, quod vos a premissis condicionibus et promissis in adventu futuri pontif-ficisc reddimus absolutos. In cuius rei testimonium et cautelam universitati vestre 5 damus literas has patentes sigillorum nostrorum munimine roboratas. Datum aput Liberam Ciuitatem anno Domini M°CC°LX° quinto, nonis novembris. Sigillum: in scidula membranacea appendebat; nunc avulsum et deperditum est. 459. Clemens IV. papa [JohanniJ episcopo et [Jacobo], praeposito Pragensi, mandat, lo ut quae de bonis ecclesiae Salzeburgensis per praedecessores Vladislai, Salzeburgensis electi, alienata invenerint, ad ius eius studeant revocare. Perusii [1265J nov. 27. Aulographum in membrána scriptum in archive- publico Viennensi (sign. Allg. Urkundenreihe, sub dato suo) asservatur (A).1 is Reg: Martin, Regesten, pag. 59 num. 440 (ex A). In autographi tergo in medio marginc superiore nota: „Thomas de Ponte Curuo" legitur, quae in cancellaria apostolica videtur esse seripta. Clemens episcopus, servus servorum dei, venerabili frátri . .2 episcopo et dilecto filio. .,3 preposito Pragensi, salutem et apostolicam benedictionem. |] Ad nostram 20 noveritis audientiam pervenisse, quod archiepiscopi Salzeburgenses, qui fuerunt pro tempore predecessores dilecti filii Wlo||dizlai, Salzeburgensis electi, castra, possessions, terras, decimas, redditus, feuda, villas, predia, oppida, prata, pascua, ne|[mora, iura, iurisdictiones et nonnulla alia bona ad ecclesiam Salzeburgensem spectantia nonnullis clericis et laicis, aliquibus eorum ad vitam, quibusdam vero ad non modicum 25 tempus et aliis perpetuo ad firmám vel sub censu annuo datis super hoc litteris,4 penis adiectis, factis obligationibus et renuntiationibus et iuramentis interpositis concesse-runt in ecclesie predicte lesionem enormem; quorum aliqui super hiis dieuntur aa sede apostolica in forma communi confirmationis litteras impetrasse.4 Quia vero nostra interest lesis ecclesiis subvenire, diseretioni vestre per apostolica seripta man- 30 458. «) ,Bóěm' A. — b) Scriba primům ,£13' seripsit, quod sine rasura in ,v' correxit A. — c) Ita A. — d) Littera ,ď super linea addita est A. — e) Vox ,si' charta finita videtur esse addita A. *) Přemysl Otakarus II. — 8) Meingotoni. — 3) Popponi. — *) Henrici, ducis Bavariae Infe-rioris, et Ludovici, palatini Rheni. 680 NUM. 459, 460. 1265 NOV. 27. - NOV. 30, DEC. 2. damus, quatinus ea, que de bonis ipsius ecclesie per concessiones huiusmodi alienata inveneritis illicite vel distracta, non obstantibus litteris, penis, obligationibus, renun-tiationibus, iuramentis et confirmationibus supradictis studeatis ad ius et proprietatem ecclesie supradicte legitime revocare; contradictores ... compescendo.5 Testes autem .. .perhibere.6 Datum Perusii6 V kalendas decembris, pontificatus nostri anno 5 primo.6 Bulla: dementis IV. papae in filis cannabinis valde corrosa appendet. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 533, typ. I. 460. Smilo de Lichtenburk, baro regis Bohemiae, monasterio in Žďár [nad Sázavou] io capellam in Chotěboř confert. In Ronovec 1265 nov. 30, dec. 2. Autographum in membrána scriptum in SAR Brunae (archivům mon. in Žďár, sign. A 8) asservatur (A). — Apographum insertům est confirmation Karoli IV., Romanorum regis, etc., Pragae 1351 iul. 27 datae (CDM VIII, pag. 62 num. 97), cuius confirmalionis auto- 15 graphum in membrána scriptum ibidem (sign. A 59) asservatur (B). — Aliud apographum in confirmation Karoli IV. insertům est confirmation Karoli VI., Romanorum imperatoris, datae Viennae 1738 aug. 11, cuius autographum ibidem (sign. A 208) asservatur (C).— Aliud apographum denique praebet codex mnscr. chart, saec. XVII. „Diplomatarium monasterii Zarensis 1252—1642..." intitulatus, qui in SAR Brunae (archivům mon. in Idar, sign. 60]7) 20 asservatur, pag. 18—20 num. 10 (D). Ed: Steinbach, pag. 22 num. 11 (ex A). — CDM III, pag. 377 num. 375 (ex A). — CDM VIII, pag. 62 in num. 97 (ex B). Reg: Reg II, pag. 194 num. 502 (ad nov. 30). — Šebánek, Archivy, pag. 35 num. 202 (ex A, B). 25 Lil: KK, pag. 332. — Dušková, Česká listina 2, pag. 183 (origo diplomatica chartae). Scriba: fortasse Gerlacus, domini Smilonis notarius, qui et chartám sequentem (num. 461) scripsit. Exempla script, num. 4, 5. Dictator: idem Gerlacus, cuius stili proprietates etiam in charta eiusdem editoris monasterio Pohledensi in Lichtenburk 1267 oct. 17 (num. 518) data apparent. 30 Cf. Chartas num. 498, 506. Vide: II. 3, Žďár (K), 4, De chartae apud nobiles usu (KKK). 45Í). ") Super litteram ,a' scriba eandem virgulam posuit, quam super ,¥ scribere consuevit A. — bb) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est; eadem linea tota per chartám replicatam texta est A. 35 ') Autographum primitus in archivo Vladislai (ecclesiae Salzeburgensis) asservalum est. — •) Johanni. — J) Jacobo. — ') Litterae, de quibus hic mentio fit, aliqua ex parte aut apud Hauthaler, Aus Vatic. Registern, aut apud Martin, Regesten inveniri possurt. — s) Vide CDB IV, pag. 147 num. 61. — •) Vide num. 19. 1265 HOV. 30, DEC. 2. - DEC. 2. NUM. 460, 461. 681 i In nomine sancte et individue trinitatis amen. i Nos Zrnilo de Luchtenburch, baro illustris regis Boemie, omnibus presentes || inspecturis salutem cum plenitudine omnis boni. Et si zelum pietatis ad omnes generaliter extendere teneamur, specialiter tarnen amplioris pietatis et gratie preroga|[tiva censemus dignos, quorum 5 vita laudabilis secundum meritorum exigentiam ad huiusmodi pietatis et gratie insignia efficit aptiores. Qua de causa venerabilibus« |j viris abbati et capitulo in Sar ad honorem dei ac genitricis eius, cui militant in fama et conversatione laudabili ac honesta, ex affectione sincera, qua venerabilem virum dominum Winricum* abbatem amplectimur et capitulum dicti loci, capellam in Kotbvrs cum dote eius et decimam lo thelonei ibidem pleno iure ac perfecta libertate ex deliberatione matura contulimus in remedium animarum progenitorum ac successorum nostrorum et nostrum. In cuius rei testimonium presens instrumentum super hoc confectum dari fecimus eisdem sigilli nostri karactere consignitum cum annotatione testium, qui intererant, sub-scriptorum, qui sunt hii: Iacobus, Heinricus, Styzlaus capellani nostri, Wernherus is dictus Piscator iudex in Broda et alii quamplures. Actum in Siimirburch anno Domini M°CC°LXVt0, in die beati Andree apostoli, datum ibidem per manus notarii nostri Gerlaci, quarto nonas decembris, anno indictionis octavo. Sigillum: Smilonis de Lichtenburk in filis sericis flavi et violacei colons paulum laesum appends. Cf. Sigilla num. 4, 11 \III. 20 461. Smilo de Lichtenburk, baro regis Bohemiae, Wernhero dicto Piscator, iudici in [Havlíčkův] Brod, uxori et heredibus villam Macourov confert. In Ronovec 1265 dec. 2. Autographum in membrána scriptum in SUA Prague (archivům mon. in Pohled, sign. L IV 25 ftC Pohled num. 6) asservatur (A).1 Ed: CIM II, pag. 48 num. 15 (e copia Pelzelii). Reg: Reg II, pag. 194 num. 503. Lit: KK, pag. 332. — Dušková, Česká listina 2, pag. 183 (origo diplomatica chartae). — Še-bánek, Česká listina 3, pag. 112. 30 Scriba: fortasse Gerlacus, domini Smilonis notarius, qui et chartám praecedenlem (num. 460) scripsit. Cf. Exempla script, num. 4, 5. Dictator: Gerlacus, fortasse scriba chartae; cf. num. 460. Vide: II. 4, De chartae apud nobiles usu (LLL), De chartae apud civitales usu (EE). 460. °) Scriba primům ,venerabilius' scripsit, ultimam litteram ,s' erasit, ,u' in ,b' correxit 35 et abbreviaturam ,o' addidit A. —b) Eadem manu, sed atramento obscuriore in locum vacuum relictum additum est A. 682 NUM. 461, 462. 1265 DEC. 2. - 6. I In nomine Domini amen. I Nos Zrnilo de Luchtenburch, baro illustris regis Boemie,* omnibus presentes inspecturis || salutem cum plenitudine omnis boni. Presentibus profitemur, quod merita dilecti nobis Wernheri dicti Piscator, iudicis nostri in || Broda, et grata serviciorum suorum impendia gratiosius intuentes, sibi et Gvtliebe, uxori sue, ac eorum heredibus villam, que || dicitur Macerovwe, cum agris universis et omnibus ad dictam villam spectantibus pleno iure absque omnis census solutione possidendam in perpetuum ex deliberatione matura contulimus sub hac forma, ut quandocunque seu quotienscunque belli nobis discrimine imminente dictus W. seu eius heredes de dicta villa cum persona una in armis levibus in expeditionis subsidium nobis debeant deservire. Eos quoque, ad quos dicta villa, seu successione hereditaria, seu venditione, seu qualitercunque devolvitur, prescripta gaudere volu-mus libertate, iure nostro nobis nichilominus reservato, ut videlicet de sepedicta villa persona una, quemadmodum premissum est, nobis exigente tempore destinetur. In cuius rei evidentiam et cautelam pleniorem presentes dari fecimus eisdem sigilli nostri karactere consignitas cum annotatione testium, qui intererant, subscriptorum, qui sunt hii: Otto burgravius noster in Luchtenburch, Iacobus, Heinricus, Styzlavs capellani nostri et alii quamplures. Actum in Sumirburch anno Domini M°CC° LXV°, datum ibidem per manus Gerlaci, notarii nostri, quarto nonas decembris, anno indictionis octavo. Sigillum: Smilonis de Lichtenburk in filis sericis albi et rubri coloris in margine conservatum appendet. Cf. Sigilla num. 4, 17IIIJ. 462. Bruno, episcopus Olomucensis, praelalis suae dioecesis mandat, ut nunlios, cum ad eos requisitionis causa pro necessitatibus Olomucensis ecclesiae venerint, benigne rccipiant. Apud Kelč 1265 dec. 6. Autographum in membrána scriptum in SAR Olomouc (archivům cap., sign. A 1 a 29) asservalur (A). Ed: CDM III, pag. 378 num. 376 (ex A). Reg: Reg II, pag. 195 num. 504. Lit: KK, pag. 333. Scriba: B 1 —- Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script. 2 b, 4. Dictator: Conradus, notarius episcopi. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (UU), Conradus notarius (EE), 3, Olomouc, ecclesia capitu-laris (P). 461. °) ,Boěm' A. l) Charta genuine probabiliter apud destinarium suum asservabatur, sed postquam monasterium in Pohled villam Macourov acquisivit, archivo eiusdem monasterii tradita est. 1265 DEC. 6. - ANTE DEC. 25. NUM. 462, 463. 683 B.,1 dei gratia episcopus Olomucensis, dilectis in Christo decanis, plebanis et eorumdem vicariis || et aliis ecclesiarum rectoribus civitatis et diocesis Olomucensis, quibus hec littera exhibita j| f uerit, salutem in Domino. Cum petitionis negocium, quod ad presens agitur pro necessitatibus || ecclesie nostre Olomucensis, tanto dili-gentius amplecti tantoque studiosius prosequi debeamus, quanto ferventius ipsius, que mater est et domina omnium nostre diocesis ecclesiarum, ex debito aspiramus honorem quantoque maiora et pociora ad decorem requiruntur ipsius, universitatem vestram affectu speciali duximus requirendam in virtute vobis obedientie districte nichilominus precipiendo mandantes, quatinus pro divina beatique Wencezlai et nostra reverentia et vos dictum negocium habentes propensius commendatum, nuncios ipsius ecclesie, cum ad vos venerint, benigně recipere ac honeste tractare curetis, apud plebem vestram ipsum negotium iuxta requisitionem et informationem ipsorum nunciorum fideliter et efficaciter promoventes, nec ab eis, quod penitus et districtius inhibemus, cum necessitatem ipsius ecclesie debeatis propriam reputare, porcionem ali-quam exigatis. Taliter in hiis et in aliis, que promotionem negocii respiciunt, facientes, quod ex operibus devotionis et caritatis, quam principaliter Olomucensi ecclesie, tam-quam matri vestre, ex debito vos gerere convenit, possitis merito commendari. Et licet de omnibus vobis firmam habeamus fiduciam, quod mandátům nostrum tocius diligentie studio exequi debeatis, nichilominus tamen, cum et sic devotorum noscatur sinceritas et rebellium protervitas, dedimus dictis nunciis in mandatis, ut illos, quos circa promotionem eiusdem negocii desides senserint et remissos, ad nostram, si infra diocesim fueri-mus, sin autem, ad decani et capituli Olomucensis presentiam citare debeant pro meritis recepturos, cum tales utique, in quorum cordibus ilia, quam matri sue tenentur gerere, videbitur per inobedientiam huiusmodi caritas devotionis extincta, sint merito puniendi. Preterea, ut memoratum negocium ad utilitatem et profectum ecclesie nostre felicius prosperetur, omnes indifferenter alias petitiones et post et ante negocium istud conces-sas a nobis suspendimus et interdicimus, quousque inchoatum Olomucensis ecclesie negocium peragatur, inhibentes districtius, ne quis nuncius seu petitor loci cuiuscumque nostris contra interdictum et suspensionem huiusmodi litteris uti presumat. Datum apud Ghelz in die beati Nicolai,0 anno Domini M0CC°LXV°.a Sigillum: scidula membranacea ex aulographo ipso scissa dependebat; nunc avulsum et deperdi-tum est. 463. Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, monasterio in Vornbach iura et libertates confirmat, tenorem privilegii Friderici, ducis Austriae et Stiriae, inseri faciens. Viennae 1265 {ante dec. 25J.1 462. «-«) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. x) Bruno. 684 NUM. 463. 1265 ANTE DEC. 25. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Monacensi (sign. KU Vornbach 22) asservalur (A). Ed: MB IV, pag. 155 num. 25 (e quodam apographo). Reg: Reg B III, pag. 256. — Böhmer, Add. sec, pag. 440 num. 169. — Reg II, pag. 195 num. 506. — Pferschy, Urkundenbuch, pag. 127 num. 204. 5 Lit: BUB II, pag. 223. — Dušková, Urkundenwesen, pag. 258, 283, 287, 350, 359 (Fb). Scriba: P II 61 = cancellariae regiae (partis Ausiriacae) proprius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 43. Dictator: P II 61 = cancellariae regiae proprius. Vide: II. 1 a, P. 0. II., P II 61 (D). to I In nomine Domini amen. Nos Ottakarus, dei g ]| gratia rex Boemie," dux Austrie et Stirie ac marchio Moravie, omnibus || in perpetuum. Ad eterni regis gloriam et honorem iura et libertates monasterio || Forembacensi ,.,2 venerabili abbati, con-ventuique eiusdem loci a predecessoris nostri Friderici, ducis Austrie et Stirie, priori-tate memoranda concessas, volentes non solum ampliare, sed ampliatas de bono in is melius inviolabiliter conservare premiorum intuitu eternorum, et ut orationum ipso-rum participia consequamur, secundum continenciam privilegiorum ipsis a dicto duce super eisdem iuribus et libertatibus concessorum, de verbo ad verbum presenti nostro privilegio intersertorum: Fridericus, dei gratia dux Austrie et Stirie et dominus Car- niole, etc.3 In cuius rei testimonium evidens et cautelam, ut dicta gratia et per 20 nos robur obtineat firmitatis in victualibus suis deducendis ad monasterium pretactum sine exactione qualibet et libere sine muta, presens scriptum nostrorum sigillorum munimine fecimus roborari. Actum Wienne anno Domini M°CC°LX° quinto, VIIIa indictione presentibus testibus, qui adherant6: Eberhardo plebano de Rvspach, Nycolao plebano sancti Floriáni cappellanis nostris predilectis, Hermanno hospitalerio, 25 Chvnrado plebano de Hartperch, Hainrico de Dreazchirchen et aliis pluribus fidec dignis. Actum et datumÄ Wienne anno Domini M0CC°LX0V°, VIIIa indictione per manus" magistrorumf VI.4 et P.,5 dilectorum prothonotariorum nostrorum,«' regni nostri* anno* quarto.* k Sigillum: in filis sericis flavi et rubri coloris appendebat; nunc avulsum et deperdilum est. 30 463. ") ,Boěnť — fc) jta A. — '•') Littera ,ď ex ,n' correcta est A. — d) Hinc usque ad finem alia penna scriptum est A. — e) Scriba notam pro ,us' correxit A. — 1) Ex .magistro' fortasse cor-rectum est A. — Fortasse posterius additum est A. — hh) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. — ') Initium vocis in loco raso scriptum est; nonnulli litterarum ductus sub charta replicala impressi clare demonstrant in membrána prius sigillo munita scriptum 35 esse. — *) Litterae ,rto' in loco raso scriptae sunt A. ») Quartus annus regni Přemysli Otakaři II. in dati formula chartae adductus 1265 dec. 25 evenit. — a) Nomen ignoramus. — 3) Sequitur tenor privilegii Friderici, ducis Austriae et Stiriae et domini Carniolae, dati Pataviae 1241 mart. 2 (BUB II, pag. 223 num. 380) usque ad verba ,venera-bilibus episcopis' in testium formula, post quae additur ,et aliis pluribus, qui ipsorum in privilegiis 40 continentur.' — *) Vlrici. — s) Petri. 1265 DEC. 30. NUM. 464. 685 464. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, varias libertates civituti in Žatec concedit. Prague 126[5Jl dec. 30. Apographum2 saec. XIV. praebet codex mnscrus membranaceus a. 1352 scriptus, „Liber memorabilis" intitulatus, in OA Žatec (archivům civitatis Žatec, sign. I B 261) asservatus, fol. 7« (B).3 — Aliud apographum saec. XIV. ex. seu XV. in. in codice mnscro chart. „Liber formarum Zacensis" appellate ibidem (sign. 16 b 1) asservatur, fol. 19» (C). — Aliud apographum saec. XVI. et XVII. apud Fr reperitur (D). — Versteuern Bohemicam praebet codex mnscrus saec. XVI. „Kniha pamětí města Žatce" intitulatus, qui in OA Žatec (sign. I B 261 b) asservatur, fol. 1; quam inferius sub * praebemus (T). Ed: Schlesinger, UB der Stadt Saaz, pag. 4 num. 31 (ex B, ad a. 1266). — CIM II, pag. 49 num. 16 (ex B). Reg: Schlesinger, Das Urkundenbuch von Saaz, pag, 4 num. 1. — Reg II, pag. 204 num. 531 (ad a. 1266). — Katzerowsky, Ein Formelbuch, pag. 7 num. 4 (ad a. 1266). Lit: Krones, Forschungen 1, pag. 544 n. ad num. 94 (ad a. 1266; chartám posteriore tempore scriptam esse conicit). — Steinacker, Über die Entstehung, pag. 292 (ad a. 1266; coniecturam v. d. Krones accipit). — Šebánek, Česká listina 3, pag. 139 n. 150 (explicatio termini „pe-czacz"j. —Dušková, Urkundenwesen, pag. 281, 361 (Sa). Dictator: P II 58 = cancellariae regiae (partis Bohemicae) proprius. Vide: II. 1 a, P. O. IL, P II 58 (D), 5, De chartae apud civitates usu (FF). In nomine Domini amen. Nos Ottakarus,« dei gracia Boemie6 rex, dux Austriec et Stirye4* ac marehio Morauie,e omnibus in/ perpetuum./ Condiciones subdito-rum nobis et iura meliorare volentes, ut ad obsequendunV nobis magis valeant obe-dientes in omnibus inveniri erga nos, ducti zelo sincerioris* affectus, concedimus et donamus* de gracia speciali civibus nostris de Sacz* et universis ad eandem pertinenti-bus, quod ad iudicium Pragense vel aliud quodcumque trahi non debeant nec conveniri alibi quam coram suo iudice super excessu quocumque,' nisi forte iudex idem iusticiam facere denegaret; et quod suos debitores quoslibet aut alios, contra quos accio™ eis competit*1 in iamdicta civitate cum suo iudice sive nunccio0 eius? licite valeant detinere ad suas iniurias mediante iusticia prosequendas. Admittimus* quoque et statuimus, ut omnia perpetrata in diebus, quibus forum est in eadem civitate, pervenientes et recedentes in via circumquaque infrar spacium unius miliaris iudex idem iudicet et decidat iusticia mediante, hoc adiecto, quod, si quem ad presidendum iudicio loco nostri ibidem prefecerimus,s ut ipse iudicet causas omnes et singulas iure ibidem consuetudinario et civili. Statuimus eciam, quod circumquaque ab ipsa civitate ad miliare taberna non sit, et quod ab eis vel eorum familia ad silvam euntibus signum, quod in vulgo* peczacz dicitur, non petatur. Et quicumque adtt civitatem se" transferred voluerit pro manendo et solvent«' domino suo ius, quod vulgariter weglose* dicitur, ibit libere, nec retardabitur aut impedietur in aliquo per dominum, in cuius 686 NUM. 464. 1265 DEC. 30. antea bonis mansit. Eadem quoque übertäte gaudebunt ad aliud dominium de civitate volentes exire gracia mansionis. Et ut universa et singula vigoris*' sui^ ratitudinem valituram perpetuo sorciantur,3 presens instrumentum annotacioneaťf testium, qui huic gracie per nos facte00 presentescc aderant, mandavimus sigillari, qui sunt h\i:dd Andreas camerarius, Ierossius, Sulizlausee de Tirnowan// Hirzszo^ purcraviusAÄ de s Chlingenberch,** Petrus iudex provincie Zacensis,** Stephanus de Hrussowan, Hroznatá" de Pnitluk,"1™ Theodricusmra Spazmannus,00 Chunradus iudex Pragensis et quamplures alii fidedigni. Actum Präge anno Domini M°CC0LXVI°,í>í» IX4 in- diccione,^ datum ibidem III0 rr kalendas ianuariiss per manus magistrorum Petri et Vlrici, dilectorum prothonotariorum nostrorum, regni nostriMU anno quinto.^ io 464.* Ve jméno boží amen. My Ottagar, z boží milosti český etc. král, kníže rakouské a štýrské a margkrabě moravské, všechněm na věčnost. Spůsob poddaných našich a práva zlepšiti chtějíce, aby v poslušenství nám mohli tím volnější ve všem nalezeni býti, z upřímnou a laskavou náchylností hnuti jsouce, propůjčujeme a dáváme z obzvláštní milosti měšťanům našim z Žatce 15 a všechněm k němu přináležejícím, že k soudu pražskému ani žádnému jinému kterému koliv potahováni býti nemají ani jinam obsíláni, než toliko před svého soudce o jaký koliv vejstupek, leč by mu týž soudce k spravedlnosti nechtěl dopomoci. Též že své dlužníky kteréž koli i jiné lidi, který by z čeho viniti chtěli, v před jmenovaném městě svým rychtářem aneb jeho poslem právně mohou obstaviti a křivdy své podle spravedlnosti nápravy hledati. Dopouštíme také a to 20 464. °) ,Ottagaruse C, ,Otakarus' D. — ») ,Boěm' B, C, ,Boemie/ D. — ") ,Austrie/ D. — d) ,Styrie' C, ,Styrie/ D. — «) ,Morauie' D. — f-f) ,imperpetuum' C. — o) ,obsequiendunť C. — h) ,syncerioris' D. —ť) ,damus' C. — fc) ,Zacz' C, D. — *) ,quocunque' D. — m) ,actio* D. — ») ,opetiť D. — °) .nuncio' Z). —- v) Hoc loco erron.ee verba ,competit... nuncio eius' repeíuntur in D. — «) jAdmitimus' D. — r) ,intra' D. — *) ,prefľecerimus' D. — ') ,vuluo' D. ■— «-") ,se ad civitatem' 25 C. — v) jtransfere' D, — '*) ,solvariť D. — x) ,\vayhosť D. — »v) ,sui vigoris'C. — z) ,sortiantur' D. — ««) ,adnotatione' D. — bb) ,íacte' D. — «) ,pr§sentes' D. — **) ,hi' D. — «e) ,Zulislausf D. — //) ,Trenowanf C. — as) ,Hirzso' C. — ÄÄ) ,purentinus' B, C, D. — «) ,Clingenberg* C, .Chlingenberg' D. — fc*) ,Zatcensis' D. — ") ,Hroznota' C. — mm) .Pnietluk' C. — »*) ,Theodoricus' D. — °°) ,Spaczmannus' C. — «ľ) ,1266' D; iniíium anni ad dec. 25 (Nativitatem Domini) ponitur. — ««) 30 ,indicio' D. — "") ,IIľ D. — ss) ,ianurii' C. — ") ,protonotariorum' D. — MU) ,nostro' D. — ««) ,5' D. l) Vide n. pp. — 2) Autographum usque ad a. 1502 exstábat, nam in actis concilii terrae decla-ratio Vladislai, regis Bohemiae, Pragae 1502 mart. 22 data intabulata est, ubi scriptum legitur; ,Žatečtí ukázali list krále Otakara, kterýmž jim tu milost a svobodu dává, aby krčma okolo města 35 jejich v míli vzdélí žádná nebyla' (vide AČ VI, pag. 253); in indice autem privilegiorum civitatis in Žatec a rege Ferdinando I. post a. 1547 conflrmatorum (vide „Liber memorabilium", fol, 39) haec charta iam non affertur. -— s) In confirmations charta Johannis, regis Bohemiae, in Louny 1317 nov. 24 data (Reg III, pag. 162 num. 403), quae ibidem sequitur, tenor huius charlae omillilur. — *) Cf. n. pp. 40 1265 DEC. 30. - 1265 S. D. NUM. 464, 465. 687 nařizujeme, aby všecky vejstupky ve dni trhové v témž městě, jichž by se přicházející aneb odcházející na cestě dopustili, všudy vůkol jedné míle vzdáli týž rychtář soudil a orteloval podle spravedlnosti s tou vejminkou, leč bychom my někoho k správě soudu na místě našem tam ustanovili, aby on všecky a všelijaké pře soudil právem tam obyčejným a městským. Nařizujeme 5 také, aby všudy vůkol od téhož města míle vzdáli krčma nebejvala a aby od nich aneb čeládky jich do lesa jdoucích cejch, kterýž obyčejně pečač" slove, nebyl žádán. A kdožby koliv k městu se chtěl stěhovati, aby tam bydlel, a dal pánu svému právo, kteréž obyčně vejhostní slove, půjde svobodně a nebude ho moci zdržovati a jemu překážeti pán, na jehož gruntech prve byl. Též svobody užívati mají ti, kteříž by na jiné panství z města chtěli odjíti a jinde bydleti. Aby pak io to všeckno mocné a stálé na časy věčné býti mohlo, tento list s poznamená 465. Johannes, episcopus Pragensis, omnibus, qui monasterium fratrum Eremitarum in Schönthal visitaverint, indulgentias concedit, indulgentias ab aliis archiepiscopis vel episcopis concessas ad omneš homines Pragensis ecclesiae extendens. is —1265—. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Monacensi (sign. KU Schöntal num. 15) asservatur (A). Ed: MB XXVI, pag. 18 num. 16 (ex A). Scriba: J III 12 = ignotus, fortasse fratrum Eremitarum unus. Exempla script, num. 2 a, li. 20 Dictator: ignotus. qui partim formulario indulgentiarum communi usus est. Vide: II. 2 a, Johannes episcopus (Y). Iohannes, dei gratia Prangensis« episcopus, universis Christi fidelibus, ad quos presens scriptum pervenerit, salutem in crucifixo. Vota devotorum || ecclesie, que fructum salutis continere perspicimus, quo potiora sunt, omnibus libenter ad 25 eftcum6 deduci gratiam procuramus. Hinc est, quod |j nos viros religiosos, fratres Heremitas ordinis beati Augustini in novella plantatione, que dicitur Vallis Speciosa, commorantes in hiis gratia specia||li honoráre volentes, ut quicumque nostre dyocesis et de quibusque dyocesibus, dum tarnen consensus dyocesanorum accesserit, causa devotionis ad predictum locum venerit, infra octavas vedelicet« Nativitatis Domini, 30 Pasche, Pentecostes, Annuntiationis, Purificationis, Assumptionis, Nativitatis beate Marie virginis, Omnium sanctorum, in festivitatibus sanctorum Augustini et Wilhelmi et per octavam eorundem, in prima die consecrationis chori ecclesie vel altarium plurimorum quorumcumque sanctorum, cum consecrari debuerint qualicumque anno 464.* °) ,peřač' T. — 6) Hinc usque ad finem deest T. 688 NUM. 465, 466. 1265 S. D. - 1266 IAN. 1. vel tempore et a quibuscumque episcopis et per octavam deinde a die consecrationis predicte semper post mensem in dominica, que tunc emerserit, per presentis anni circulum duratura et postea semper in anniversario consecrationis prefate, item ca-pitulo provinciali habito ibidem et durante, vel predictis fratribus manum adiutricem porrexerint, ipsis nos de omnipotentis dei misericordia et beatorum Petri et Pauli, 5 apostolorum eius, sanctorumque Viti, Venzelay, Adalberti martyrům necnon, quam nobis Dominus tribuit, auctoritate confisi, XL dies criminalium et annum venialium contritis vere ac confessis de iniuncta sibi penitentia nonc dubitent misericorditer relaxasse.c Item ratas et gratas habemus introductiones et reconciliationes venientium in karrina de nostra dyocesi, de quibuscumque fiant episcopis et, quandocumque 10 predictis fratribus aliqua consecraverint altaria, in sua ecclesia constitutis. Insuper omnes indulgentias et gratias, quas dederunt vel dare decreverunt archiepiscopi vel episcopi quorumcumque locorum sepedictis fratribus, et eas extendi volumus ad omnes homines Prangensis« ecclesie, ubicumque fuerint constituti. Datum anno Do- mini M°CC°LXV0. is Sigillum: Johannis episcopi cum sigillo secreto in scidula membranacea valde laesum ap-pendet. Cf. Sigilla num. 2 a, 1, 2. 466. Bruno, episcopus Olomucensis, iura et libertates omnibus, qui vineas apud Kroměříž locandas ab eo receperint, confert. 20 Apud Modříce 1266 ian. 1. Apographum saec. XIV. exstat in Libro privilegiorum membranaceo in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. MK 1) asservato, fot, K 7» num. 80 (B). — Alteram apographum eiusdem saec. praebet Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis (pars chartacea) in SAR Olomouc (archivům cap., sign. E I 27) asservatus, pag. 43—44 num. 51 (C). 25 Ed: CDM III, pag. 380 num. 377 (ex C). — CIB I, pag. 159 num. 53 (ex CDM). Reg: BischoJJ, Österreichische Stadtrechte, pag. 65 s. num. (ad a. 1266). — Reg II, pag. 197 num. 508. Lit: Lechner, Beiträge zur Frage der Verlässlichkeit des CDM, pag, 146 num. 43 (varielas lectionum). — Snopek, K opravám dipl. mor., pag, 624 num. 37 (idem). — KK, pag. 334. 30 Dictator: Conradus, notarius episcopi. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (VV), Conradus notarius (FF), 4 b, De chartae apud locatores usu (I). Bruno, dei gracia episcopus Olomucensis, omnibus hanc paginam inspecturis in perpetuum. Cum rerum gestarum certissima representation sit scriptura, que 35 de verborum serie redactorum in earn nichil minuit aut mutat, notum esse cupimus 465. °) Ita A. — b) Ita pro ,effectum' A; titulus enim deest. — c*c) IIa A. 1266 IAN. 1. - FEBR. 9. NUM. 466, 467. 689 presencium tenore tam posteris quam modernis, quod aput oppidum* nostrum de Chremsirc vineas locandas dedimus et plantandas ac omnibus, qui vineas ibidem receperint et plantaverint, per decern annorum spacium conferimus libertatem; quibus completis* solvent nobis de ipsis vineis, ut in locis aliis, in quibus eciam habentur 5 vinee, obtinet« consuetudo, eodemque gaudebunt iure, quo et alii, qui vineas in Mo-rauia tenent et possident, gaudere noscuntur. Et ad Conradum de Landesperch/ famulum nostrum dilectum, oppidaneumff nostrum in Chremsir,0 cui locacionem vinearum commisimusÄ quemque perchmaister* fecimus ibidem et constituimus, in quo et heredes sui succedent, eidem in suscipiendis vineis et super iuribus suis respec- lo tum habebunt in omnibus et recursum. Quod autem super premissis nullus processu temporis dubietatis vel calumpnie scrupulus emergat, presentem paginam ad rei memoriam sempiternam inde conscribi nostrique sigilli iussimus munimine roborari. Datum aput Modericz* in die Circumcisionis Domini, anno incarnationis sue millesimo* ducentesimo LX° VIoi presentibus Heydolpho™ preposito de Chremsir,0 is Heydenrico decano, magistro Henrico de Kalcowe, Gizkone» canonico in Chremsir," Conrado notario nostro, Arnoldo advocato nostro in Chremsirc et aliis quampluribus- 467. Clemens IV. papa [Johanni], episcopo Pragensi, mandát, ut Henricum, comitem palatinum Rheni, ducem Bavariae, ad occupatas possessiones ecclesiae Vladislao, eledo 20 Salzeburgensi, restiluendas moneat. Perusii 11266J febr. 9. Duo autographa in membrána scripta in archivo publico Viennemii (sign. Allg. Urkundenreihe, sub dalo suo) asseroantur (A 1, A 2).1 Ed: Jahrbücher der Literatur 108, pag. 176 sub * (ex A 2). 25 Reg: Reg II, pag. 197 num. 510. — Potthast II, pag. 1579 num. 19538. — RI V. 2, pag. 1481 num. 9642. — Martin, Regesten, pag. 60 num. 452. — Jordan, Les registres, App. IV, pag. 528 num. 1934 (e Potthasto). In autographi A 1 chartae replicatae parte dextra „CDicn", sub charta replicata in parte sinistra ,S'; in autographi tergo in media parte superiore „Thomas de Ponte Curuo . 5 • " 30 leguntur; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. In autographi A 2 tergo in media parte superiore eadem nota atque in A 1 legitur, quae in cancellaria apostolica videtur esse scripta; ibidem inferius registrator destinatarii saec. XIII. „Prageii contra duces Ba-warie" scripsit. 466. °) ,representacio' G. — ") ,opidumf C. — «■) ,Cremsyr' C. — ") ,opletis' C. — e) ,optinet* 35 C. —f) ,Landisberg' C. — 0) ,opidanum' C. — Ä) ,omisimusť C. — <) ,perkmaistir' C. — *) ,Moďcz' B. — '■') ,M°GCLXVr C. — m) ,Heydolfo£ C. — ») ,Giscone' C. 690 NUM. 467, 468. 1266 FEBR. 9. Clemens episcopus, servus servorum dei, venerabili fratri..,2 episcopo Pragensi, salutem et apostolicam benedictionem. Significavit nobis dilectus filius || Wlo-dizlaus,a electus Salzeburgensis, quod nobilis vir Henricus, comes palatinus Reni, dux Bauarie, quasdam terras et possessiones ad Salzebur||gensem° sedem spectantes contra iustitiam occupavit" et illas detinet occupatas, alias eidem sedi dampna gravia s et iniurias irrogando.^ Quare || idem electus nobis humiliter supplicavit, ut providere super hoc paterna sollicitudine curaremus. Quocirca fraternitati tue per apostolica scripta mandamus, quatinus, si est ita, eundem nobilem ex parte nostra moneas et inducas, ut terras et possessiones huiusmodi eidem electo sine qualibet difficultate restituat et de dampnis datis et iniuriis irrogatis ei plenam satisfactionem impendat, 10 eume ad id, si necesse fuerit, per excommunicationis in personam et in terras eius interdicti sententias appellatione postposita ratione previa compellendo; ad hoc, si opus fuerit, brachii secularis et precipue carissimi in Christo filii nostri ..,3 Boemie regis illustris, auxilio invocato; non obstante qualibet indulgentia sedis apostolice, per quam commisse tibi super hoc iurisdictionis explicatio impediri valeat vel differri, 15 seu constitutione de duabus dietis edita in concilio generali,4 dummodo ... pars/ altera ad iudicium/ non trahatur.5 Datums' Perusii V idus februarii, pontificatus nostri anno primo.ff Bulla: dementis IV. papae in filis cannabinis; in A 1 illaesa appendet; in A 2 avulsa et incple ad chartám agglutinala est. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 533, typ. I. 20 468. Clemens IV. papa [Přemyslům Otakarům IL], regem Bohemiae, rogat, ut [Jo~ hanni], episcopo Pragensi, possessiones ecclesiae Salzeburgensis ab Henrico, comite Palatino Rheni, duce Bavariae, occupatas Vladislao, electo Salzeburgensi, restituenti auxilium et consilium largiatur. 25 Perusii [1266] febr. 9. Autographum in membrána scriptum in archivo publico Viennensi (sign. Aug. Urkundenreihe, sub dato suo) asservatur (A).1 Ed: Jahrbücher der Literatur 108, pag. 176 sub * (ex A). Reg: Reg II, pag. 198 num. 511. — Potthast II, pag. 1579 num. 19539. — RI V. 2, pag. 30 1481 ad num. 9642. — Martin, Regesten, pag. 60 num. 453. — Jordan, Les registres, App. IV, pag. 528 num. 1935 (e Potthasto). 467. a) ,WIo||dizlaus' finis primae lineae A 2. — b) ,Salze||burgensem' finis secundae lineae A 2. — c) Scriba primům ,sp' scripsit, quod erasit et porro scripsit Al. — *) Finis tertiae lineae A 2. — «) Scriba ex ,eundem' litteris finitis per rasuram correxit A 2. — J-f) Scriba primum ,ad 35 iudicium pars altera' scripsit, sed signis reclamationis verborum ordinem mutavit A 2. — 9-9) Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae in A 1, ultima linea in A 2 explerentur, scriptum est. J) Autographa primitus in archivo Vladislai (ecclesiae Salzeburgensis) asservata sunt. — 2) Johanni. — 3) Přemysli Otakaři II.—*) Vide Deer. Greg. IX., 1. 3. 28 (Friedberg II, col. 31). —6) Vide CDB IV, pag. 186 num. 94. 40 1266 FEBR. 9. - APR. 23. NUM. 468, 469. 691 In charíae replicalae parte dextra ,X>.', sub charta replicata in parte sinistra ,s', inferius „ Jfn", inferius „R. N . Rent. CQich3"; in autographi tergo in media parte superiore „Thomas de Pontecuruo" leguntur; quae omnia in cancellaria apostolica videntur esse scripta. Quae typis minoribus exprimuntur, e litteris praecedentibus (vide num. 467) sumpta sunt. 5 Clemens episcopus, servus servorum dei, carissimo in Christo filio..,2 Boemie regi illustri, salutem et apostolicam benedictionem. Pro favore regio perso||nis ecclesiasticis deique ministris precipue impendendo excellentiam tuam eo amplius requirimus confidenter, quo promptiorem in hoc assensum in || te credimus invenire, in quo et laudis humane premium et eterne retributionis benefícium tibi poterunt lo ulterius provenire. Sane dilecto || filio . .,8 Salzeburgensi electo, nuper audivimus inti-mante, quod nobilis vir Henricus, comes palatinus Reni, dux Bauarie, quasdam terras et possessiones ad Salzeburgensem sedem spectantes contra iustitiam occupavit et° illas detinet occupatas, alias eidem sedi dampna gravia* irrogando. Cum igitur eodem electo ad nostram propter hoc providentiam recurrente venerabili fratri nostro . .,* Pragensi episcopo, 15 nostras sub certa forma litteras destinemus,5 ut eundem nobilem ex parte nostra moneat et inducat, ut terras et possessiones huiusmodi eidem electo sine qualibet difficultate restituat et de dampnis datis et iniuriis irrogatis huiusmodi ei plenariam satisfactionem impendat, eum ad id, si necesse fuerit, per excommunicationis in personam et in terras eius interdicti sententias appellatione postposita ratione previa compellendo; ad hoc, si opus fuerit, brachii secularis et 20 tuo precipue* auxilio invocato, serenitatem regiam rogandam duximus attentius et hortan-dam, quatinus dictos electum et ecclesiam, habens pro nostra et apostolice sedis re-verentia commendatos, memorato episcopo zelo iustitie, cuius amator fervidus affirma-ris, favorem super hoc auxilium et consilium largiaris, ita quod te favente memoratus electus suum ius in hac parte facilius consequatur tuaque magnitudo proinde apud 25 nos digna laudibus habeatur. Datum6 Perusii V idus februarii, pontificatus nostri anno primo.6 Bulla: dementis IV. papae in filis cannabinis illaesa appendet. Cf. Diekamp IV, pag. 530 n. 3, pag. 533, typ. I. 469. so Johannes, abbas in Strahov, et Theodericus, abbas in Louka, occasione visitationis monasterii in l Klášterní J Hradisko ordinationem Roberti, eiusdem monasterii abbatis, de villa Bystročice factam conformant. In [Klášterní] Hradisko 1266 apr. 23. 468. <*) Alia manu lilteris finitis additum est A. — 6") Verbis competenter distends, ut ultima 35 linea expleretur, scriptum est A. *) Autographum primitus in archivo Vladislai (ecclesiae Salzeburgensis) asservatum est. — ■) Přemyslo Otakaro II. — 3) Vladislao. — *) Johanni. — 5) Vide num. 467. 692 NUM. 469. 1266 APR, 23. Apographum praebet codex membr. saec. XV. „Liber monasterii Gradicensis privilegiorum", qui in archivo monasterii in Csorna (in Hungaria) asservabatur, nunc autem tatet, pag. 26 num. 28 (B). — Aliud apographum exstat in vidimatione Gregorii de Lewenberg, canonici... curiaeque episcopalis Olomucensis officialis, in Olomouc 1511 mart. 5 data, cuius vidimationis autographum in SAR Brunae (archivům mon. Gradicensis, sign. I 31) asservatur (C). — Apographum praebet etiam codex mnscrus chart, saec. XVI. „Codex Wenzeslai de Iglavia" dictus, ibidem (sign. Coll. mnscr. num. 343) asservatus, fol. 207v—208 (D). — In vidimatione superius citata exstat apographum in codice mnscro chart, saec. XVII. „Privilegia et com-pactata Gradicensia ab anno 1160—1685" dicto, ibidem (inter Cerronianos II, num. 317) asservalo, fol. 63v—64 (E). — Apographum eiusdem saec. servavit denique M. Siebenaicher, „Historica relatio de conditoribus... mon. Gradicensis", cuius cod. mnscrus chart, ibidem (archivům mon. Gradicensis, sign. num. 37) asservatur, fol. 98v—99 (F). Ed: CDM III, pag. 380 num. 378 (ex F). Reg: Reg II, pag. 199 num. 515. — Šebánek, Archivy, pag. 35 num. 204 (ex C). Lit: Teige, Zpráva, pag. 49 (rei deliberatio), pag. 78 (C). — KK, pag. 335. Dictator: ignotus, fortasse monasterii Gradicensis proprius. In exemplářiC charta his verbis describitur: „Vidimus... quasdamlitteras similiter in perga-meno scriptas, sigillis duobus oblongis, ut apparebat, in pendilibus pergameneis, etiam de cera alba comuni cere impressis roboratas, sanas, integras omnique suspicione carentes...". Vide: II. 3, Kl. Hradisko (D), Louka (D), Strahov (C). Imagine phototypica B (vide in prooemio) usi sumus. In nomine patris et filii et spiritus sancti amen. Anno Domini millesimo CC°LXVI° a in die beati Adalberti, martyris& atque pontificis. Cum nos Iohannes,c dei* pacienciae abbas ecclesie/ Montis Syon, cum collega nostro, domino Theodrico,? abbate Lucensi,* visitaremus ecclesiam Gradicensem, nostram filiam specialem,* auctoritate domini abbatis* Premonstratensis1 et capituli generalis, in plenitudine potestatis gratam et ratam habuimus et ad peticionem venerabilis et in Christo dilecti fratris domini Roberti, abbatis loci,* auctoritate ordinis, qua tunc fungebamur, ac eciam nostra paterna confirmavimus ordinacionem, quam de consensu et bona vo-luntate sui conventus de villa Bistrowiczm pietatis intuitu ordinavit in hunc modum: videlicet quod de ipsa™ villa," quam idem abbas emit de pecunia fratris sui, domini Thobie, bone memorie quondam prepositi Pragensis,2 et Benessii, cognati sui, et quam custodie assignavit, custos lumen provideat, quod semper de noctibus in ci-miterio0 ardeat, ac etiam de proventibus dicte ville officium custodie, in quantum poterit, promoveat et emendet, et semel in anno solempniteri> fiat« a conventu« memoria generalis iam dictorumr ets omnium aliorum parentum et carorum* dicti abbatis; et custos in solacio refectionis, prout melius poterit," fratribus provideat ipso die. Ut autem hec pia ordinacio per temporis processum in perpetuum in suo vigore in-violabilis perseveret, nostrum sigillum et dicti college nostri una cum sigillis prefatorum abbatis et conventus presentibus est appensum. Actum anno et die prefatis in Gradis.w 469. a) ,millesimo ducentesimo sexagesimo sexto' C, D, E, ,1266' F. — 6) ,martiris' C, D. — e) ,Joannes' C, D, E, F. — d) ,die' D. — e) Hie et inferius ,V pro ,c' saepe ponitur in C, D, E, F. — /) 1266 APR. 23. - MAII 4. NUM. 469, 470. 693 470. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, civibus in Cheb omnes libertates et iura simulque omnes infeudationes a Romanis impera-toribus et regibus indultas conservare promittit, ipsos in omnium terrarum suarum di~ 5 strictu a solutione teloneorum et mutarum absolvens. In Cheb 1266 maii 4. Autographum in membrána scriptum in archivo civitatis Cheb (sign. num. 1) asservatur (A). — Apographum insertům est confirmation Karoli IV., regis Romanorum, Pragae 1347 sept. 25 datae (Reg V, pag. 115 num. 217), cuius confirmations autographum ibidem (sign. num. !0 48) asservatur (B). — Aliud apographum insertům est confirmation Karoli IV., imperatoris Romanorum, Ratisbonae 1355 iul. 23 datae (Reg VI, pag. 46 num. 74), cuius confirmations autographum ibidem (sign. num. 73) asservatur (C). —• Aliud apographum denique insertům est vidimationi Johannis, abbatis Waldsassensis, 1436 oct. 22 datae, cuius vidimationis autographum ibidem exstat (D). — Versio Bohemica exemplaris B saec. XV. in plagula chartacea 15 scripta in archivo Egrensi (sign. Cheb B) et versio Germanica saec. XVII. seu XVIII. ibidem in plagula chartacea scripta apud Fr exstant. Quorum tenorem sub * inferius praebcmus (T 1, T 2). Imago phototypica: Sturm, Das Archiv der Stadt Eger, tab. 1. Ed: Pelzel, Karl der Vierte I. Urkundenbuch, pag. 56 num. 48 (ex B). — Böhmer, Acta imperii 20 selecta, pag. 685 num. 982 (ex A). — Drivok, Ältere Geschichte, pag. 312 (ex Pelzelio). — CIB I, pag. 160 num. 54 (ex Pelzelio). — Gradl, Monumenta, pag. 93 num. 256 (ex A, cum annotationibus ad rem spectantibus). — CIM II, pag. 51 num. 17 (ex A). Reg: Böhmer, Add. sec, pag. 441 num. 178 (ex A). — Kürschner, Das Archiv der Stadt Eger, pag. 321 (ex A). — Gradl, Privilegien, pag. 1. — Reg II, pag. 199 num. 516 (ad maii 9). — 25 RI V. 2, pag. 1759 num. 11998. — Koch-Wille, Regesten, pag. 45 num. 785. — Sturm, Das Archiv der Stadt Eger, pag. 109 num. 1 (ex A). Lit: Gradl, Geschichte des Egerlandes, pag. 99 (nova translatio in linguam Germanicam). — Fiala, Kancelář, pag. 171, 177, 199. — Šebánek, Česká listina 3, pag. 109 (origo chartae in cancellaria regia). — Dušková, Urkundenwesen, pag. 258, 285, 300, 362 (E). •'o Scriba: P II 61 — cancellariae regiac (parlis Austriacae) proprius. Cf. Exempla script, num. 1 a, 43. Dictator: P II 61 • cancellariae regiae proprius. Vide: II. 1 a, P. O. IL, P II 61 (E), 5, De chartae apud civitates usu (GG). I In nomine Domini amen. Nos Ottakus,a dei gratia Boemie gĎ || rex, dux Austrie 35 et Stirie ac marchio Moravie, omnibus imperpetuum. Ad memoriam gestorům regalium || exemptis calumpniarum quarumlibet schrupulis perpetuo observandam [469.] Hic et inferius ,ae' pro ,e' ponitur in E, F. — «) ,Theodoro' C, D, E, .Theodorico' F. — h) ,Lucense' E. — *) .spirituálem' D. — k) Deest B—F. —') ,\k>' D. — ™) ,Bystrowicz' C, D, F, ,Bistrouicz' 40 E. — *-») ,villa ipsa* cum signis reci. E. — °) ,coemiterio' E, ,coemeterio' F. — *) ,so!enniter' C, D,E, F. — «■«) ,a conventu Pat' C,D,E. — »•) ,dictarum' E. — *) ,eto' D. — *) .charorum' D,F. — ") .poterinť C, E. — *) .Gradicz' C, D, ,Gradies' E. J) Nomen ignoramus. — 2) A. 1261 defuncti. 694 NUM. 470. 1266 MAII 4. expedit, ut eadem iuxta consue||tudinem approbatam antiquitus et inductam scriptu-rarum vocabulis mancipentur. Hinc est, quod scire volumus universos et singulos tarn posteros quam presentes, quod fidelibus nostris civibus Egrensibus universis omnes libertates et iura, quibus temporibus inclite recordations imperatorum regumque Romanorum et actenus sunt gavisi, que et possunt rationabiliter edocere, inmutabilia volumus conservare. Item infeodationes ipsis civibus factas titulo infeodationis quocumque per imperatores, reges Romanos, palatinum Rheni comitem Lodwicum et Chvnradinum, filium regis Chvnradi,1 eisdem inmutatas conservabimus et intactas. Item dictos cives nostros gratia speciali ipsis facta per nos, videlicet quod per regnum nostrum et omnium terrarum nostrarum districtus cum suis mercimoniis quibuscum-que sine theloneorum et mutarum solutionibus et exactionibus libere debeant per-transire, volumus libere congaudere. Item thelonea statuta indebite ac de novo, pariter et conductus pronunciamus irrita atque cassa. Et ut premissa singula robur perpetue teneant firmitatis et ne infringi valeant in aliqua sui parte, presens scriptum privilegium sigillorum nostrorum munimine fecimus communiri.c Actum in Egra anno Domini M°CC°LX° sexto, IX indictione testibus, qui presentes hiis aderant, an-notatis: Ierossio de Wzperch, Zmielone de Luhtenburch, Ierozlao fratre Galii, Andrea* camerario,d Vlrico de Nova Domo camerario, Gallo pincerna et aliis pluribus fide dignis. Datum ibidem IUI0 nonas madiia per manus magistri Petri, venerabilis propositi Wissegradensis, regni nostri cancellarii,e regni nostri anno quinto.e Sigillum: Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiae, etc., ducis Austriae etc., in filis sericis tenuibus flavi et viridis coloris illaesum appendet; in marginc exteriore inscriptio apparet. Vide (cf.) Sigilla num. 1 a, 1 I (cf.), 2 III. (vide), 3 I (cf.). 470.* Ve jméno božie amen. My Ottakarus, božie milosti český král, vódce rakúsky, štýrský a markrabě moravský, všem na věky. V paměti činuov králuovských vynímajíc všelikte- raké bezprávie věčně zachovati slušie, aby též vedle obyčeje duovodného od staradávna a uvedeného nápisem jmenovitým popsáni byli. Proto jest, což chceme věděti všecky vespolek tak budúcie jakožto nynějšie, že věrným našim měšfanóm chebským všeliké a všelikteraké svobody a práva, v kterýchžto za času slavné paměti ciesařuov a králuov římských dosovad jsú se radovali, kteréžto rozomně naučiti mohu, neproměnná chceme zachovati. Item zaslíbenie jim mešťanom učiněná kterýmž koli slibem skrze ciesaře a krále římské, palatina z Rýnu hrabě Ludvíka 470. a) Ita A. —b) ,Boem' A. — «) ,omunirť A. — Ex ,Andreas camerarius' per rasuram correctum est A. — e_e) Verbis competenter distentis, ut ultimae duae lineae explerentur, scriptum est A. !) Cf. chartám Conradini in Wüten 1263 apr. 16 datum (RI V. 1, pag. 888 num. 4786). 1266 MAII 4. - 26. NUM. 470, 471. 695 a Cunrada, syna krále Cunrada, též nepohnuta a nezměnna zachováváme. Item dřieveřečené měšťany naše zvláštní milostí jim skrze nás učiněnu, totižto aby po království našem a všech zemí našich a po krajinách s svým sbožím a s kupecstvím bez placenie cla anebo ungeltu a beze všeho šacunku svobodně mohli projiti, chcme se z toho radovati. Item cla a ustanovenie neslušná 5 znovu také vymyšlená všecka marné a žádné moci býti odsuzujeme. A aby všecko napřed pověděné moc věčné pevnosti mělo a aby v některém kusu nynějšie naše toto privilegium pohnuté nebylo, pečetí naší potvrditi kázali sme. Dálo se ve Chbě léta od narozenie syna božieho tisíc dvěstě šestdesátého Šestého, svědci, kteříž při tom byli, jsú tito napsaní: Jaroš z Wzperch, Zmiel z Luchtemburku, Jaroslav bratr Havluov, Ondřej komorník, Oldřich z Nového Domu kolo morník a Havel šenkéř a jiní mnozí viery hodní. Dán tudiež skrze ruce mistra Petra, probošta vyšehradského, královstvie našeho kancléře, léta pátého našeho královstvie. 470. * In dem namen des herren amen. Wir Ottocarus, von gottes gnaden könig in Böhaimb, herzog zu Österreich und Steyr, margraf in Mehren, allen zu ewigen Zeiten. Zu gedechtnus ge- 15 haltener regalien ausgenomen alle scrupel stetig solches in acht zu nehmen, ist von nöten, daß es dem alten eingeführten gebrauch nach solches erneuert und eigen gemacht werde. Tuen derentwegen kund und zu wissen jedermenigklich sowol den nachkommenden als jezigen, das wir unsern getreuen burgern in Eger alle privilegia und freiheiten, zu welchen zeiten sie von den kaisern und römischen konigen erlauchten0 angedenkens seien erteilet worden und die sie natür- 20 licher weis fürbringen und erweisen können unverendert, ihnen zulassen wollen. So vergünnen wir ihnen auch die lehen, so sie haben von den römischen kaisern, römischen konigen, Reingrafen Ludouico und Cunrado, des königs Cunradi söhn. So sollen auch unsere genante burger aus sonderbarer gnad durch unser reich und alle unsere unterworfene örter und länder mit ihren kauf-manswahren ohne zoll zu ziehen befreit sein, wir sprechen auch alle neu gesetzte zolstätt gantz 2."> nichts und von uncröften. Und damit alle vorgeschobene alzeit stet und vest verbleiben auch in keinerlei wegzertrent werden mögen, haben wir solches mit unserem sigill corroborirn lassen. Actum Eger den 4 mai anno 1266. 471. Bruno, episcopus Olomucensis, Ulrico laico villam Kamenná Horka locandam dat. so In Castro episcopali Mirov 1266 maii 26. Autographum in membrána scriptum usque ad annum 1935 in privata posscssione asservatum nunc tatet (A). 1 — Apographum insertům est conflrmationi Stanislai, episcopi Olomucensis, in Kroměříž 1522 sept. 27 dalae, cuius confirmationis apographum coaevum in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. Q VI a 1J2) asservatur (B). — Aliud apographum insertům est 35 vidimationi civitatis Svitaviensis in Svitavy 1663 apr. 27 datae, cuius vidimationis auto- graphum ibidem (sign. Q VI a III) asservatur (C). — Aliud denique apographum exstat in 470.* <*) Deest T 2. 696 NUM. 471. 1266 MAU 26. codice chart, saec. XVI. „Přípisové nadání na svobodství rycht vejsadních a předkem na statku hukvaldském a též při jiných léta 1555" intitulato, ibidem (sign. G) asseruato, pag. 57—58 (D). — Versio Bohemica exstat in registris chartaceis dominii Miroviensis et Svita-viensis ante a. 1560 scriptis, ibidem (sign. 02) asseruatis, pag. 180 (TI). — Versio Germanica chartae exstat in vidimatione civitatis Mohelnice in Mohelnice 1656 oct. 31 confecta, cuius vidimationis autographum chartaceum ibidem (sign. Q VI a 1\1) asservatur (T 2); textům T 1 et T 2 inferius sub * praebemus. Imago phototypica: Sties, Erbhöfe. Ed: CDM III, pag. 381 num. 379 (ex B). — Vlčák, K vývoji plužiny, pag. 166 num. 2 (exCDM). Reg: Reg II, pag. 200 num. 517. Lit: Lick, Zur Gesch., pag. 40 (translatio in linguam Germanicam). — KK, pag. 335. Scriba: B 1 — Conradus, nolarius episcopi. Cf. Exempla script, num. 2 b, 4. Dictator: Conradus, nolarius episcopi. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (WW), Conradus nolarius (GG), 4 b, De chartae apud localores usu (K). Bruno, dei gratia episcopus Olomucensis, omnibus hanc litteram inspecturis et audi||turis in perpetuum. Quoniam ea, que geruntur sub tempore, crebro cum || de cursu temporis evanescunt, ratione provida scriptis autenticis annotan[|tur. Proinde presentium annotatione tarn posteris quam modernis cupimus esse notum, quod VIrico laico villam in Hermansdorf locandam dedimus ipsique contulimus iudicium dicte ville, ita quod locationis iure sibi decimus mansus cedat. Item tertium de iudicio percipiet denarium et molendinum cum una rota, si fieri poterit, habebit ibidem. Dicti mansi et omnia predicta libere pertinebunt ad ipsum et ad heredes suos perpetuo transferentur. Ad predictam villam quadraginta mansos deputavimus et homines, qui locati sunt in ipsis, tredecim annorum ab hoc die libertate gaudebunt. Et si plures locari poterunt homines in ipsa villa mansorumque numerus augeri poterit, illi, qui locabuntur, adhuc in supercrescenti mansorum numero viginti annorum libertate fruentur. Postquam vero libertas expiraverit, dimidiam argenti marcam de manso quolibet in festo beati Martini2 annis singulis nobis et successoribus nostris solvent, decimam vero, ut in locatione condictum est, solvere non tenentur. Quod autem omnia premissa futuris temporibus permaneant inconvulsa, presentem pagi-nam ad rei memoriam sempiternam inde conscribi nostrique sigilli iussimus munimine roborari. Datum in Castro nostro Myrowe feria quarta in ebdomada Trinitatis, anno Domini M°CC0LX0VI° presentibus Herbordo preposito Olomucensi, Heydolfo preposito Cremeserensi, Conrado et Iohanne notariis nostris, Helemberto iudice de Zwitavia et aliis quampluribus. Sigillum: sicut ex imagine chartae apud Sties apparel, eadem quodam sigillo rotundo, non igitur sigillo Brunonis episcopi, in plagula chartacea appenso munita erat. 471. ') Cf. Sties inferius citatus; qua imagine in edilione chartae usi sumus. — *) Nov, 11. 1266 MAII 26. NUM. 471. 697 471.*« Brumo, z buoží milostí biskup olomúcký, známo buď všem, jenž tento list uzdřéti neb slyšeti budú, na časy věčné. Poněvadž ty věci, kteréž se pořizují v času, vždycky s pominu- tím času scházejí, z té příčiny tiemto přítomním6 napsáním6 tak i budúcim jako nynějším" žádáme 5 známo býti, že Oldřichovi, člověku sedlskému, k osazení^ dali jsme ves v Kamenné Horce a jemu jsme dali fojtství řečené vsi tak, aby právem osazení jemu desátý lán příslušel; třetí z té rychty peniez též přijímati bude a jmá tu jmieti mlýn s jedním kolem, ač bude moci býti; již řečení lánové a všecko napřed pověděné jemu svobodně příslušeti jmá a na časy věčné jeho dědicuom připadati jmá. K tejž již dotčené vsi čtyřidceti lánů přilúčili jsme a všickni, kteříž jsú na nich io osazeni, od tohoto dne za třinátste let let lhoty užiti jmají. Bude-li pak viece lidí v té vsi moci osazeno býti a těch lánuov počet bude-li moci rozmnožen býti, ti, kteříž ještě6 osazeni budú nad první počet, dvadceti let lhoty užívajte/ A když již lhota vejde, z každého toho lánu puol hřivny stříbra na den svatého Martina každého roku nám i potomkuom našim" platiti budú. Avšakž aby to na časy budúci neporušené zuostalo etc.A 15 471.* Bruno, von gottes gnaden bischof von Olmutz, allen und maniglichen, die diesen brief hören lesen, zu ewigen zeiten. Alle die ding, die da gehandelt und beschlossen werden zu einer gewissen und stondhaftigen zeit, die werden mit gewisser vorsichtigkeidt und glaubwuerdi-gen Schriften kräftiget und vorgewissert, daß sie mittler zeit nicht mechten umbgestossen und 20 verkleinert werden. Derhalben durch bei wesender personen zeignus, so wohl gegenwertigen und noch kombenden thun wier wisende, daß wier dem Ulrich, einen gemeinen man, das darf Her-mansdarf zu bauen und aufzurichten vorginstiget und ihme das gerichte des benambten darfs vor ein freigerichte mit zehen freien hüben ockers, nach dem es wurd aufgepauet sein, zu gemessen gegeben und zugesprachen haben; item den dritten denarium von gerichtshandeln oder 25 bußgeld; item eine miel mit einem rote, sol es solche frei haben, so er solche pauen kon; item die varbenonten hüben ockers und alle andere erzehlte artickel solchem Ulrich und seinen erben zu ewigen zeiten sollen im freibleiben und ligen. Zu dem varbenombten dorf haben wier XL hüben ackers verordnet und die personen, welche oldo aufpauen und wohnen werden, die sollen von diesem tage auf 13 johr freisitzen und so nach personen aufbauen. Kendten in demselben darf und 30 der hüben anzal gemehret mächte werden, denen die doauf gebauet hetten, die sollen über die vorberurte anzohl der hüben nach 20 johr freisitzen. Nach dem aber solche freiheit ein ende haben wierd, so sollen solche personen ein halb marck geld von einer jeden hüben ackers auf das fest s. Martini alle jähr uns und unseren nachkammenden aufzelen und geben den zehnden oder 471.* °) Superscript™ haec est: ,Mates rychtář kamennohorský jmá hamfešt na desátý lán, 35 jenž takto zní:' T. —*>-*>) ,přítomniem napsániem' T. —c) ,nynějšiem' T. — d) ,osazenie' T. — e) ,gtie' T. — f) ,užilban' T. — ») ,našiem' T. — *) Hinc usque ad finem textus translatus non est T, 698 NUM. 471, 472. 1266 MAII 26. - IUN. 2. zins getreide als in anfanck der afbauung angemeldet und gesetzt, sollen sie auch nicht geben nachzohlen. Damit aber solche vorberierte alle ding zu immer werenden zeiten, die in diesem brief bemeldet sind, nicht mechten umbgestossen werden, so haben wier zu ewigen gedechtnus solche brife mit unseren sigel befestigen lossen und zu bekreiftigen befohlen. Geben auf unseren schlos Mirow am mitwach nach der heiligen Dreifaltigkeidt im johr 1266 in beiwesen: 5 Herbarto probst zu Olmutz, Heidolfo probst zu Cremsier, Conrado und Joanne unsere cantzeli-sten, Helemberto richter zu Zwittau und viel personen mehr. 472.+ Bruno, episcopus Olomucensis, augmentationem pristini statuti, quam nobilis vir Beneda de Dubicko ecclesiae Olomucensi pro anniversario filii sui Marquardt, olim i° Olomucensis canonici, fecit, donans ei totam villam Krčmaň, confirmat; quod statutům Beneda de Dubicko necnon capitulum Olomucensis ecclesiae sigillis suis roborant. In Olomouc 1266 iun. 2. Apographum exstat in vidimatione Ranosiri archidiaconi et Lutkonis, canonici Olomucensis ecclesiae, in Olomouc 1304 febr. 26 data (Reg II, pag. 864 num. 2000), cuius vidimationis 13 autographum in SAR Olomouc (archivům cap., sign. Ala 30) asservatur (B). — Aliud apographum saec. XIV.—XV. exstat in Libro privilegiorum membranaceo in SAR Kroměříž (archivům archiep., sign. MK 1) asservato, pag. 241—242 num. 125 (C). — Apographum saec. XIV. praebet Liber privilegiorum ecclesiae Olomucensis membranaceus in SAR Olomouc (archivům cap., sign. E I 27) asservatus, fol. 61v—62v (D). — Aliud apographum saec. XIV. 20 in parte chartacea eiusdem codicis exstat, pag. 45—47 num. 53 (E). Ed: CDM III, pag. 380 num. 382 (exB). — Eisler, Geschichte Brunos (Z VGMSch 12 (1908)), pag. 189 num. 6 (ex C). Reg: Reg II, pag. 200 num. 518. Lit: Lechner, Beiträge zur Frage der Verlässlichkeit des CDM, pag. 146 num. 45 (varielas 25 lectionum). — Snopek, K opravám dipl. mor., pag. 624 num. 38 (idem). — KK, pag. 336. Dictator: fortasse ecclesiae Olomucensis proprius, qui charta eiusdem editoris in Olomouc 1259 apr. 13 data (num. 181) usus est; quae tgpis minoribus exprimuntur. Sinceritas chartae videtur esse fulta: a) vidimatione B,b) annotatione ad mart. 14 in Necro-logio Olomucensis ecclesiae (SAR Olomouc, sign. E I 40, pag. 58) manu saec. XIII. scripta 30 (AÖG 65, pag. 532): „Item obiit Marquardus canonicus, qui creavit vicariam, conferens in dotem ad eandem altari sancte Marie ex integro in Kyrman totam villam" (vide etiam in apparatu num. 181). E contrario inter testes nominati „magister Iohannes et Heydolphus, Znoymensis et Prerouiensis archidiaconi," statum pristinum ostendunt; a. 1266 iun, 2 enim (vide num. 473) Johannes archidiaconus Znoymensis et Heydolphus praepositus et archi- 35 diaconus Cremsirensis erant. Qua de causa putamus chartám dubiae fidei esse. Duo exemplaria chartae videntur olim exstitisse. Primům (= B) in sinistra, alterum (= C — E) in dextra columna dedimus. Vide: II. 2 b, Bruno episcopus (XX), 3, Olomouc, ecclesia cap. (Q). Bruno,a dei gracia Olomucensis episcopus, omnibus Christi fldelibus hanc litteram inspectu- 40 ris eternam in Domino salutem. Que ad divini nominis0 cultum et honorem ac animarum salutem pie ac provide in nostra dyocesi* statuuntur, hiis merito ex officii nostri debito tenemur 1266 IUN. 2. NUM. 472. 699 robur adicere* firmitatis, ut nullius eis possit« adversitatis obesse calumpnia, cum debite muni-mento rectitudinis sunt suffulta. Cum igitur nobilis vir dominus Beneda de Dubisk/ ad honorem dei et pro remedio anime bone memorie Marquardt filii sui, olimA ecclesie nostre canonici, quinque* mansos in villa sua Kyrchman* vice priori cum omnibus suis serviciis, proventibus et attinenciis' ecclesie nostre duxerit conferendos, duxerit conferendos, petens et statuens, quod demum idem nobilis vir Beneda, sue prospiciens viciniora saluti, reliquam partem tocius ville predicte Kyrchman ecclesie ville predicte Kyrchman,fc in qua cum contulit et adiecit libera voluntate cum omnibus iuribus et attinenciis eorumdem, petens humiliter et devote, quod donationem^ huiusmodi auctoritate nostra confirma-re vellemus. Nos vero ipsius salutari proposito favorabiliter annuentes feria quinta magna, que est Cena Domini, candelis extinctis hanc collacionem sub interminacione anathematis in publica nostre ecclesie stacione duximus confirmandam; omnes viola-tores et invasores predicte ville et suorum pertinentium* ipso facto decernentes ex-communicacionisr vinculo subiacere; ita quod minister seu vicarius ad altare beate Marie virginis, matris altaris eiusdem, Domini gloriose, in medio ecclesie nostre situm iuxta quod ab ipso, cui magis committitur,5 plus exigitur, quanto frequencius et dili-gencius potest,* per se vel per alium missarum sollempniaM studeat celebrare; ita quod antequam prima incipiatur in choro missa, eadem sit finita, dans ad manus nostras^ et per manus nostras et suas in presencia Olomucensis capituli Victoři, capel-lanov altaris eiusdem, possessionem plenariam et integrant cum subsidibus,* taberna et molendino et omnibus pertinenciis ad villam eandem, prout superius est expressům; specialiter hoc adiecto, quod idem altare nocturno^ tempore lampade cum oleo per capellanum* ipsius altaris et successores eiusdem perpetuo illuminetur;a» et quod in anniversario^ bone memorie Marquardi^ canonici quondam ecclesie nostre, filii in qualibet ebdomada singulis annis et per circulum anni cuiuslibet perpetuus ecclesie nostre vicarius, quicumque pro tempore mansos eosdem tenuerit, ad minus duas missas pro defunctis et unam in honore beate Marie virginis, matris Domini gloriose, ad altare eiusdem virginis in medio ecclesie nostre situm diebus, quibus licenter potest fieri, debeat celebrare, debitum in choro ecclesie nostre vi-carii nomine obsequium nichilominus™ presti-turus, prout super hoc in nostro autentico privilegio plenius continetur;1 nostre Olomucensi quinque* precedentibus laneis XIInlanei° conputantur, eidem ecclesie 700 NUM. 472, 473. 1266 IUN. 2. - 3. eiusdem domini Benede, duodecimo denarios et candelas totidem idem capellanusdei teneatur offerre. Nos vero pium opus et affectum suum laudabilem in Domino commendantesee statutům*? huiusmodi// auctoritate ordinaria in nomine Domini confirmamus. Et? ego Beneda in evidens huius collacionis mee, videlicet tocius ville in Kyrchman* cum suis perti-nenciis universis, ut in hac confirmacionis pagina plenius exprimitur, in testimonium et sempi- 5 ternam memoriam sigillum meum ipsi pagine iussi apponi. Et nos Bartholomeus decanus, Herbordus prepositus, magister Stephanus archidyaconus,5'0' SymonAÄ custos, magister Iohannes et Heydolphusťí Znoymensis** et Prerouiensis" archidiaconi,*»»* Alexius,wm Bartholomeus, Sdezlaus00 Olomucenses canonici, ut omnia in hac pagina confirmacionis ex-pressa perpetuis in ecclesia nostra temporibus observentur, sigillum eciam^P nostri capituli io apposuimus huic scripto. Item huius rei testes sunt: Paulus, Wsezlaus,^ Hodizlaus,rr Lupellus,** Victor,Franco Olomucenses vicarii, Pardus camerarius, Nezamislw Iencho,MW Bohussiew Olomucensis, Gradicensis, Prerouiensis" burchravii,WM' Iohannes sudarius, Ludzlaus^ magister venatorum, Benco^ provincialis et alii quam plures. In cuius rei memoriam sempiternam presentem paginam nostri sigilli munimine roboramus. 15 Actum in2z Olomucz««« anno Domini millesimo6ĎĎCC0LX°VI0,bft6 IUI0 ccc nonas iunii. 473. Bruno, episcopus Olomucensis, receptis litteris Cunegundis, reginae Bohemiae, ducissae Auslriae el Stiriae marchionissaeque Moraviae, (cf. notam 4) cessionem iuris patronatus in Nowa Cerekwia monasterio Oslavanensi ab ipsa regina factam el in synodo 20 annua pronuntiatam publicat. In Kroměříž, in synodo annua 1266 iun. 3. 472.+ a) A.d litteram maiorem depingendam spatium vacuum relictum est D. — b) Deest D. — c) .diocesi' C. — ") ,addicere' E. — ') ,possinť C, E. — í) Deest C, D, E. — ») ,Marcwardi' E, — *) ,olym' D. —ť) ,V C, ,Vs' D. - *) ,Kirchman' E. — *) ,attinentiis' D. — ™) ,nychilominus' C. — ») 25 ,duodecim' E. — <*) ,laney' D. — p) .devocionem' D. — «) ,pertinencium' C, E. —T) ,exDicacois' C. — *) .omittitur' D, E. — *) ,ad idem altare' sequitur in C, D, E. — ") ,solempnia' C, D, E, — •) ,cappellano' D. — w) ,predictorum XII laneorum' sequitur in C, D, E.— x) ,subsidiis' E. — v) ,necnon' D. — *) ,cappellanum' D. — aa) .illuminentur' D. — bb) ,aniversario' D. — cc) ,XIľ C, D, E. — *<*) .cappellanus' D. —ee) .omendantes' C, D, E. — tt-tt) ,huiusmodi statutům' D. — 30 «) ,archidiaconus' D. — *») ,Simon' C. — ťť) ,Heydolfus' E. — **) ,Snoymensis' E. — ") .Prerowiensis* D. — mm) ,archydiaconi' D, ,archidyaconi' E. — »**) ,Allexius' D, E. — 00) ,Sdislaus' E.—*») ,etiam' E. —«) .Wseslaus' C, D, E.—«■) ,Hodyzlaus* D, ,Hodislaus' E. — **) ,Cupellus' D, E. — ") ,Nezamizľ C, ,Nezamysľ D, ,Nezamizle* E. — «u) ,Ienczo' D. — «*) ,Bo-husie' C, D, ,Buhussie' E. — "«) .burcravii' C, ,purgravii' D, ,burggravii' E. — **) ,Ludslaus' 35 C, E. — vv) ,Bento' D. — **) Deest D. — "*") ,Ólom' B, E; ,01omuch' C. — bbbbbb) ,M°C°C°LX°VI°' C, ,M°CC°LX°VI°' D, ,M°CCLXVľ E. — *«) ,1111' E. l) Vide num. 181. 1266 IUN. 3. NUM. 473. 701 Duo autographa in membrána scripta in SAR Brunae (archivům mon. in Oslavany, sign. St. Brno cist. P 26 b, P 26 a) asservantur (A 1, A 2). Ed: CDM III, pag. 384 num. 381 (ex A 2). Reg: Kopetzky, Regeslen, pag. 123 num. 96. — CDS VII. 2, pag. 143 num. 1229. — Reg II, 5 pag. 201 num. 519. — Eisler, Geschichte Brunos (ZVGMSch 12 (1908)), pag. 191 num. 7. — Šebánek, Archivy, pag. 35 num. 205 (ex A 1, A 2). Lit: Dušková, Listiny rudíkovské, pag. 250 (scribae A 1, A 2), 270 (stilus cancellariae episcopalis). — KK, pag. 337 ss. In tergo ambarum chartarum registrator monasterii Oslavanensis saec. XIII. scripsit: „Super 10 Noua Ecelesia" (B = Os 4 a). Scriba A 1: B1 = Conradus, notarius episcopi. Cf. Exempla script, num. 2 b, 4. — A 2 : B 16 = — destinatarii proprius (Os 4), cuius manus in chartis sinceris inter annos 1266—1275 monasters in Oslavany datis occurrit. Exempla script, num. 2 b, 12. Cf. Exempla script, num. 3, 4. Dictator: Conradus, notarius episcopi. 15 Exemplar A 2 in membrána scriptum est, ubi vestigia aperte alium textům hie quondam in- scriptum esse produnt; superficies membranae scabra est, in membrána replicata foramina rotunda prioris sigitti appensi restant. Exemplar A 2 autem sincerum est, nam textus eius textui exemplaris A 1 respondel. Cur in monasterio Oslavanensi in hoc exemplári nomen plebani erasum sit (vide notam n), incertum est. Hanc correcturam factam esse apparet, cum 20 exemplar A 2 conficiendum esset, id est post annum 1266 in posteriore parte litis (ante a. 1281) de iure patronatus in Nowa Cerekwia motae. Vide: II. 1 b, Cunegundis (C), 2 b, Bruno episcopus (YY), Conradus notarius (HH), 3, Oslavany (R). Nos Bruno, dei gratia episcopus Olomucensis, notum esse cupimus presentium» 25 inspectori||bus et auditoribus6 universis, quod cum ..c 1 abbatissa et conventus de Ozla, nostre || diocesis, ordinis Cisterciensis, ius patronatus ecclesie0 de Nuwenkirghen,* nostre diocesis, ad || se dicerent pertinere, inclita domina nostra domina Chunegundis,6 regina/ Boemie, sibi ius patronatus ecclesie predicte cepit eciam vendicare. Tandem vero auditis instrumentis et privilegiis,2 que pro se predicta domina ..c abbatissa et 3o conventus super iure patronatus eiusdem ecclesie producebant, domina nostra regina prefata deum pre oculis habens et nostris acquiescens hortationibusf cessit iuri, suas nobis super huiusmodi cessione litteras dirigendo, quas de verbo ad verbum presenti-bus inseri feeimus ad memoriam et cautelam, quarum tenor talis est: Reverendo patri ac domino B., 01omucensisÄ ecclesie episeopo, Ch., regina Boemie,ftí ducissa 35 Austrie et Stirie, marchionissa Morauie, cum filiali reverentia* salutem. Pater-nitati vestre presentibus seriptis declaramus, quod nos deum habentes pre oculis et consilio vestro innitentes, de iure patronatus ecclesie, que dicitur Nuwenkirghen, cessimus et cedimus ecclesie de Ozla; licet multa diserimina oriri possent contra privilegia,* tarnen pretextu nostrorum predecessorum et anime nostre gravamen1 atque 40 orationum dicti monasterii volumus et petimus,™ ut dictam ecelesiam pacifice et quiete possideant. Quod si plebanus . .n 8 in proventibus sepedicte0 ecclesie per aliquas cavillationesP dictum monasterium molestare presumpserit, nostri causa ipsum ..n 702 NUM. 473, 474. 1266 IUN. 3. - 1264/66 IUN. 7. non patiamini.« Datum Prage octavodecimo kalendas maii.4 Quod autem super hiisr nullum processu temporis dubium oriatur, et que pie facta sunt per dominám nostram reginam, non possint calumpnie scrupulo perturbari, presentem paginam ad rei memoriam sempiternam inde conscribi nostrique sigilli iussimus8 munimine roborari. Datum in Cremeser IIP nonas iunii, anno Domini M°CC0LX0VI° u 5 presentibus Bartholomeo decano, Herbordo preposito, magistro Stephano archidiaco-no Olomucensi, magistro Iohanne Znoemense* archidiacono, Alexio preposito in Wlframskirghen,*' Heydolfow preposito et archidiacono in Cremeser et aliis quam-pluribus clericis in nostra synodo^ annua tunc collectis ibidem. Sigillum: Brunonis, episcopi Olomucensis; in A 1 in filis sericis rubri coloris illaesum; in A 2 ex 10 cera rubida in fllis sericis viridis coloris illaesum appendet. Cf. Sigilla in CDBIV. 2, num. 12. 474. Přemysl Otakarus IL, rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Morauiae, hospitale sanctae Mariae in Böhmischbruck mandati forma in suam tuitionem recipit. In Stříbro [1264—66]1 iun. 7. is Autographum in membrána scriptum in archivo publico Monacensi (sign. KU Regensburg St. Emmeram 83) asservatiir (A). Reg: Schratz, Beiträge, pag. 379 num. 4 (ex A, ad 1255 iun. 7). Lit: Dušková, Urkundenwesen, pag. 258, 286 (PB). Scriba: P II 61 = cancellariae regiae (partis Austriacae) proprius. Cf. Exempla script, num. 20 1 a, 43. Dictator: P II 61 == cancellariae regiae proprius. Vide: II. 1 a, P. O. IL, P II 61 (F). 473. °) ,presenciumf A 2. — b) Finis lineae A 2. —c) Punctum geminatum omitlitur A 2. — d) ,Nvuuenkirghen' A 2. —-e) ,Ghvnegundis' A 2. —f) ,re!]gina' finis tertiae lineae A 2. —») ,hortacio- 25 nibus' A 2, ,horť in loco raso scriptum est. — h) ,01omuncensis' A 2. — ,Boem' Al. — *) ,re-verencia' A 2, ,reve' in loco raso scriptum est. — fc) ,earundem' sequitur in A 2.-—l) Ita A 1, A 2.— m) ,etimus' in loco raso scriptum est, super ,p' titulus erasus apparet A 2. — ») Punctum geminatum in loco raso alio atramento scriptum est Al. — °) Vox deest A 1. — *) Littera ,e' correcta est ex ,i' A 1, jCavillaciones' A 2. — «) ,paciamini' A 2. — r) ,his' A 2. — *) In loco raso, ubi primum 30 iterum , sigilli' scriptum erat, exstat Al. — ') ,III0' A 2. — ") ,millesimo ducentesimo sexagesimo sexto' A 2. — ») ,Wolframskirhen' A 2. ■— «°) ,Heidolfo' A 2. — ,sinodo' A 2. *) Juta (?). —ä) Exstant nonnulla privilegia ad eandem rem pertinentia, e quibus quae maximi momenti sunt (sive sincera sive falsa) adducimus: CDB III, pag. Ill num. 96, pag. 168 num. 135 (falsum), pag. 211 num. 171 (falsum), CDB IV, pag. 445 num. 262. — 3) Fortasse Arnoldus, 35 notarius / Venceslai I.J; nomen plebani, cuius litterae initiates in A 1 primum exstabant, in monasters Oslavanensi postea (vide notam n) erasum est. —4) Libellus Cunegundis reginae apr. 14 datus inter a. 1262—1266 poni potest; verisimillime autem demum a. 1266 ortus est, 1264/66 IUN. 7. - 1266 IUN. 26. NUM. 474, 475. 703 O.,2 dei gratia Boemie° rex, dux Austrie et Stirie ac marchio Moravie, dilectis fidelibus || suis ..6 presens scriptum intuentibus universis gratiam suam et omne bonum. Quia hos||pitale sancte Marie in Ponte Boemico in bonis, possessionibus et hominibus || suis ac iuribus et libertatibus universis in nostre dominationis presidium et tuitionem recepimus speciálem, volumus et mandamus vobis singulis et universis nostre sub optentu gratie firmiter et districte, quatenus nullus vestrum dictum hospitale in aliquibus bonis, possessionibus, hominibus, iuribus et libertatibus debeat aliquatenus perturbare; talem circa premissa diligentiam adhibentes, nec super molestatione ipsorum aliqua nostra deinceps audientia requiratur, ut ex hoc vos amplioris gratie et favoris plenitudine prosequamur. Datum in Mysa VII0 idusd iunii.«* Sigillum: Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiae, etc., (maiestatis tanlum), scidula membrana-cea ex autographo ipso scissa valde laesum dependel; in dorso sigilli tres scrobiculi impressione digiti confecti apparent. Cf. Sigilla num. 1 a, 1 I. 475. Přemysl Otakarus II., rex Bohemiae, dux Austriae et Stiriae marchioque Moraviae, monasterio in Chotěšov ecclesiam sancti Laurencii apud Plzeň concedit, possessiones ad eandem pertinentes nominalim enumerans. — 1266 iun. 26. Autographum in membrána scriptum in SUA Prague (archivům mon. in Chotěšov, sign. L IV RP Chotěšov num. 13) asservatur (A). — Apographum insertům est confirmation Venceslai II., regis Bohemiae, datae Pragae 1288 mart. 21 (Reg II, pag. 619 num. 1439), cuius con-firmnlionis autographum ibidem (sign. num. 28) asservatur (B). — Apographum charlae (in conftrmationc Venceslai II.) confirmatio Johannis, regis Bohemiae, data Pragae 1325 apr. 15 (Reg III, pag. 414 num. 1071) continet, cuius confirmations autogruphum ibidem (sign. num. 45) asservatur (C). — Aliud apographum insertům est confirmation Karoli IV., Romanorum imperatoris, datae Pragae 1358 febr. 21 (Reg VI, pag. 446 num. 756), cuius confirmations autogruphum ibidem (sign. num. 72) asservatur (D). — Simplex apographum denique exslut in codice chartaceo saec. XVII. „Annales monasterii Cotieschouiensis" intitu-lato, in UK Pragae (sign. XV B 4) asservato, pag. 362—364 (E). Ed: Hugo, Ord. Praem. Annales, col. 460 ss (ex C). — Hormayr, Tuschenbuch 1840, pug. 463 num. 21 (ex A). Reg: Hormayr, Archiv 1827, pag. 9. — Hormayr, Taschenbuch 1841, pag. 495. — Böhmer, Add. sec, pag. 441 num. 179. — Reg II, pag. 201 num. 520. 474. a) ,Boenť A. — b) Ita A. — c) Scribu primum ,ut* scripsit et sine rasura correxit A. — dd) Verbis competenter distentis, ut ultima linea expleretur, scriptum est A. l) Mandátům inter annos 1264—1266, quando scriba P II 61 in cancellaria regia munere fungebatur, ponimus. — s) Přemysl Otakarus II. 704 NUM. 475. 1266 IUN. 36. Lit: Hruška, Kniha, pag. 4 (tränst, in linguam Bohemicam). — Krofta, Začátky č. berně, pag. 437 (rei deliberatio). — Šebánek, Listiny přibyslavické, pag. 22 (idem). — Hanke-Hajek, Wieden, Hofkapelle, pag. 118 (titulus magistri Petri). — Fiala, Kancelář, pag. 217 (falsus indictionis numerus). — Dušková, Urkundenwesen, pag. 362, 377, 409 (signum crucis dele). In chartae tergo manu saec. XIII. scriptum est: „Confirmatio Capelle Pilznensis" (B); postea 5 alia manu atramento pallidiore additum est: „et stili [scilicet notariatus?] et villarum Ws[ah]law et aliarum" (C). Scriba: P II 62 = destinatarii proprius; seu eadem, seu simili manu enim notae in tergo charlarum Chotessovicensium num. 10 et 12 scriptae sunt. Exempla script, num. 1 a, 44. Dictator: destinatarii proprius; qui in initio chartae charta num. 10 modo commemorata in 10 Kladruby 1253 dec. 27 data usus est, quae typis minoribus exprimuntur. Vide: II. 1 a, P. O. IL, 3, Teplá-Cholěšov (C). g In nomine sancte trinitatis et individue unitatis amen, g Nos Ottacarus, dei grácia Boemiea rex, dux Austrie et Stirie et marchio Morawie, omnibus Christi fide-libus hanc || paginam inspecturis salutem imperpetuum. *Si dextera nostre magni- 15 ficencie generaliter ad universos extendi debeat, maxime tarnen ad eos, qui die noctuque sine intermissione non cessant insudare divinis laudibus et obse]|quiis, est* extendenda. Nos itaque recognoscentes in conventu fratrum et sanctimonialium in Ghotessouensi mona-sterio, quibus deus omnipotens est porcio, qui diligentibus se ad insistendum divine contemplacioni tribuit intellectum, II devotarum oracionum ipsorum, que dante deo pro 20 sui assiduitate fiunt ibidem, participes esse cupientes, pro nostra et nostrorum progeni-torum salute, ob favorem, quem de speciali prerogativa circa dominum Gothardum, prefati monasterii prepositum, dilectum et specialem capellanum nostrum, et conven-tum eundem habere dignoscimur, aule nostre regie ecclesiam sancti Laurencii apud Pilz-nam cum iure patronatus0 et cum omnibus ecclesiis ab eadem dependentibus et universis 25 earumdem pertinenciis sepe dicto monasterio Chotessouensi perpetuo contulimus possi-dendam nec non ad usus eorumdem prepositi et conventus iam dicti monasterii pro eorum beneplacito redigendam. Et ne sepius ecclesie dicte possessionum nomina de f acili labi possint in oblivionis interitum, in quibus tarn spiritualis quam temporalis obtinetur iurisdictio, que cum omnibus suis iuribus a nobis sepe dicto monasterio collata dignos- 30 cuntur, presentis scripti series hic ea prosequitur singillatim: ecclesiam sancte Marie in latere Pilznensis civitatis, ecclesiam sancti Iohannis Baptisté, ecclesiam sancti Wencez-lai, ecclesiam sancti Martini in Pilznensi civitate, ecclesiam sancte Crucis, ecclesiam sancti Petri in monte castri predicte civitatis,c ecclesiam sancti Blasii extra eandem civita-tem, ecclesias in Thetin sancti Michaelis et sancte Ludmile apud Weronam cum uno 35 manso, silvis et montibus et cum piscaria, que vulgariter Zlup numcupatur/pertinenti-bus ad easdem, item villam Wscahlau, Zedlce cum molendino et flumine Bradaua dicto, Lubacouich, in Wodokerth duos mansos, in Dudlebech similiter duos mansos, in Malich unum mansum, apud Dolen circa flumen, quod Misa vocatur, tres mansos, villam Po-pouich iuxta Veronám civitatem cum omnibus pertinenciis suis, videlicet agris cultis et 40 incultis, cum montibus et silvis, pratis et arbustis, cum aquarum decursibus, cumá 1266 lUN. 26. NUM. 475, 476. 705 piscariis et molendinis^ et cum omnibus pertinenciis earundem villarum iam predicta-rum, cum omnibus decimis predialibus provincie Pilznensis nostrarum curiarum et cum minoribus decimis, videlicet vitulis, agnellis, porcellis, pullis, caseis et omnibus, que possunt provenire de grangiis6 iam supradictis, decimum forum in Pilzna per totam septimanam, benefícium in Pilzna, in Misa ac in Domaslich civitatum,/ notariam ipsius sancti Laurencii ecclesie totam provinciám per Pilznensem cum omnibus* can-cellaribus denariis nostre generalis collecte per totam provinciám supradictam, vo-lentes itaque, ut ea, que per nos ordinantur sollempniter, ab universis firmiter et inviolabiliter debeant observari, presencium testimonio ecclesie* prefate* donacio-nem in presencia regni nostri nobilium et aliorum Christi fidelium favorabiliter cele-bratam eidem monasterio Chotessouensi cum omni libertate, qua nostre magestatis donacio gaudere debeat, provide confirmamus et presentis scripti patrocinio sigillo-rumque nostrorum munimine roboramus firmiter inhibentes, ne quisquam heredum vel successorum nostrorum hanc nostre donacionis et confirmacionis paginam quacum-que occassione/ valeat infringere aut ei ausu temerario contraire. Datum per manum magistri Petri, regalis aule nostre cancellarii et dei gracia Wissegradensis prepositi et Pragensis ecclesie archidiaconi, anno Domini millesimo CC°LX0VI°, indictione VII,1 VI kalendas iulii. Sigillum: Otakaři sive Přemysli, regis Bohemiae, etc., ducis Auslriae etc., in filis sericis flavi et rubri colons valde laesum, sed conservatum, appendet. Cf. Sigilla num. 1 a, 1 1, 2 III. 476. Cec de Velesin, baro terrae Bohemiae, villam Reinprechts sub certa condicione sibi obligatam monasterio in Zwettl cum consensu coniugis suue delegat. In claustro Zwettl 1266 iun. 26. Aulographum in membrana scriptum in archivo monasterii in Zwettl (sign. num. 133) asservatur (A). — Apographum saec. XIII. ex. aut XIV. in. servavit „Liber fimdationum mon. Zvetlensis" in eodem archivo asservatus, fol. 66v (B). Ed: Ludewig, Reliquiae IV, pag. 63 (ex B). — Linck, Annates Austrio-Clara-Vallenses, pag. 378 num. 5. — FRA II. 3, pag. 243 (ex B). — Köpl, Urkundenbuch der Stadt Budweis in B., pag. 5 num. 9 (ex A). 475. °) ,Bóěnť A. — 6) Scriba primům ,parro' scripsit (vocem ,parrochiali' Jortasse scribere volens), primam ,ť per rasuram in ,ť correxit A. — c) Scriba primům ,civitľ scripsit ultimam ,V sine rasura in ,a' correxit A. — <*-**) Scriba ,et molendinis cum piscariis' scripsit et signis reclama-tionis seriem verborum mutavit A. — e) Voci ,grangiis' compendii signum superponitur in A. — f) Ita A. — s) Littera ,b' ex ,s' correcta esí A. — *-*) Scriba .prefate ecclesie' scripsit, sed signis recla-mationis seriem verborum mutavit A. *) Ad annum 1266 indictio IX pertinet. 706 NUM. 476. 1266 IUN. 26. Reg: Reg II, pag. 145 num. 373 (erronee ad a. 1262), pag. 202 num. 521. — Schmidt-Picha, Urkundenbuch, pag. 4 num. 18. In chartae tergo manu sace. XIII. scriptum est: „Domini Tschetschonis super Rynprehts". Scriba: destinatarii proprius (— 0 58), qui et chartám Přemysli Otakaři II. (num. 480+) et alias eidem monasterio destinatas Chartas (num. 443, 445) scripsit. 5 Dictator: destinatarii proprius. Vide: II. 4, De chartae apud nobiles usu (MMM). Universis Christi fidelibus« presentes litteras audituris Schetsho de Wilitschin, baro terre Boemie, salutem in perpetuum. Quoniam secularibus inplicati nego- ciis minus agere || valemus, que nos auetori nostro reconcilient et conmendent, salubre io existimavimus illorum necessitatibus subvenire, qui a mundanis remoti tumultibus deo vacare liberius et suis preeibus pro aliorum ex||cessibus possunt efficatius intercedere apud deum. Hinc est, quod divina commoniti0 inspiratione cum bona voluntate con-iugis nostre domine Gisle, sororis nobilium dominorum de Chvnringe, villam in || Reimprehts sitam iuxta Witra monasterio beate virginis Marie in Zwetil delegavimus i& ad laudem ipsius et fratrum usum deo ibidem iugiter famulantium ea conditione, qua iam dicte uxori nostre assignata fuerat multis coram astantibus nobilibus et honestis viris ipso tempore, quo nobis fuit legittime copulata. Quam condicionem ideirco presentibus interponimus, ut hü, qui nunc sunt, et posteri recognoscant, quam matura deliberatione predicto claustro contulerimus ipsam villam: Pro ducentis 20 namque marcis argenti nobis obligata fuerat ad pristinum dominium nullatenus reditura, nisi prefata summa argenti totaliter solveretur; verum quia domino Heinrico de Witra soli ac suis heredibus adtinet eiusdem ville possessio redimenda, ut eadem villa destrueta ex multo tempore facilius ex ipsius adiutorio reedificaretur, ut eciam predia quedam ipsius ville obligata redimeret, ideo dominus Chunradus, abbas ante- 25 dieli cenobii, in presentia prenominate uxoris nostre nostro consilio acquiescens, summam argenti marcarum, videlicet ducentarum, in ducenta talenta denariorum commutavitc danda simul uno tempore, scilicet infra festům saneti Mychahelis1 et beati martiris Cholomanni,2 ut eadem summa possessio alia conparetur ad nostri memoriam et omnium antecessorum nostrorum habendam perpetuo in conventu. 30 Quam tarnen condicionem ipse abbas ratam habendam conventui dereliquit, ut isdenľ* dominus Heinricus ea, que in Wilitschin coram nobis de ville reedificatione ac predio-rum redemptione conpromiserat, in conventus presentia confirmaret. Que si non persolveret, prima condicio ducentarum marcarum super villa in suo robore perma-neret. Et quia statuto die, in festo scilicet sanctorum Iohannis et Pauli martirum, non 35 venit ad claustrum, cum nos predicto conventui sepedictam villam assignavimus, manifeste declarantes ibidem coram nostris hominibus, quiequid promissum fuerat in occulto, ne aliquibus in reliquum super hiis aliqua dubitatio vel inpedimenti alieuius occasio valeat suboriri, litteram hanc conscribi et appensione sigilli nostri feeimus cum adnotatione testium roborari. Hü sunt testes: dominus Vlricus de Noua Domo, 40 1266 IUN. 26. - IUL. 2. NUM. 476, 477. 707 Hogerus de Witegenawe, Uitigo de ChrSmenawe, Bodiboe de Scalitz, Albero de Borshcowe, Zmilo de Zmilenberch, dominus Rapoto de Valchenberch et filius suus Rapoto, Heinricus iunior de Witra, Pilgrimus de Svarzenawee et frater suus Heinricus, Hugo de Lihtenuelse, Marquardus, Posho et alii plures viri ydonei et honesti. 5 Actum publice anno Domini millesimo ducentesimo sexagesimo sexto in claustro Zwetil, in die sanctorum martirum Iohannis et Pauli. Sigilium: domini Čéč de [Č. Budějovice], Velešín in filis cannabinis glauci coloris illacsum jere appendet. Vide Sigilla num. 4, 31 II. Sigillum in sacculo pelliceo albo erat, in cuius una parte manu saec. XIII.: „Privilegium domini Tcschonis et domine Gisle de Ghunring super 0 villam, que Remprehts dicitur iuxta "Witram" nec non „11" et „R"; in altera parte manu posteriore „Sigillum Zscheschonis de Bvdiwois" scriptum legitur. 477. Andreas camerarius et Zdislaus marscalcus [Přemysli Otakaři II.], regis Bohemiae, protestantur Martinům, abbatem Brevnoviensem, cum consensu ipsorum advocatiam in 15 Broumov a Wichero, eiusdem loci advocato, emisse. In Castro Pragensi, in curia domini Andreae 1266 iul. 2. Autographum in membrána scriptum in SUA Prague (archivům mon. in Břevnov, sign. RB Břevnov num. 41) asservatur (A). — Apographum praebet P. Romanus Hütter, capituli provincialis [ord. sancti BenedicliJ secretarius, in copiario chart, privilegiorum monasterii 20 Brevnoviensis anno 1666 scripto, ibidem (lib. num. 2), asservato, pag. 31 (B). — Aliud apographum exstat in codice chartaceo „Gedenkbuch der Herrschaft Braunau" appellato, a. 1836 conjeclo, in archivo Musei Nationalis Pragae (sign. F) asservato (C). lid: Dobner, Monumentu VI, pag. 32 num. 55 (furtasse ex B). Reg: Schramm, Regesten, pag. 79 sine num. — Reg II, pag. 202 num. 522. 2~> Lit: Šimák, Počátky Broumova, pag. 580 (fides chartae). — Urbánek, Legenda t. zv. Kristiána I, pag. 503 (chartám saec. demum XIV. fictam esse putat), II, pag. 411 n. 634 (arenga chartae). — Šebánek, K otázce břevn. fals, pag. 270 (scriba chartae, specimen scripturae num. 18). — Dušková, Česká listina 2, pag. 204 (chartae sinceritas). In tergo chartae manu saec. XIII. scriptum est: „Super advocacia in Brwmow" (E). :5) Vide n. c; inidum anni ad dec. 25 (Nadvitatem Domini) ponitur. —s) Apud Fr (sign. 4, 273) apographum chartae a v. d. Boček confectum exstat, e quo cognosci potest chartám suo tempore in archivo archiepiscopali Olomucensi asservatam esse. Charta cum charta num. 55 in proprietale Maximiliani baronis Somerau-Beck cca a. 1838 fuisse videtur, qui earn probabiliter Museo Nationali Pragensi donavit. — a) Martino, — *) Litterae non exstanl. — *) Cf. n. 1. 15 HOG FASCICULO G ON TINENTUR Pag. Praefatio.............. 5—8 Personarum nec non institutionum, ad quas huius tomi litterae ac diplomata data sunt, conspectus .... 9—19 Personarum nec non institutionum, quae huius tomi litteras ac diplomata ediderunt, conspectus..... 21—27 Acta annorum 1253—1266, quae ad ipsam diplomatarii Bohemici stirpem spectant.......... 29—718 CODEX DIPLOMATICUS E T E P I S T O L A R í S REGNI BO H E M I A E Založil Gustav Friedrich Díl V USTAV ČESKOSLOVENSKÝCH A SVĚTOVÝCH DĚJIN ČSAV K vydání připravili Jindřich Šebánek a Sáša Dušková CODEX DIPLOMATICUS ET EPISTOLARIS REGNI BOHEMIAE Dílu V. svazek první 1253—1266 Vědecký redaktor prof. dr. Zdeněk Fiala DrSc, člen korespondent ČSAV Obálku navrhla Věra Beránková Vydala Academia, nakladatelství Československé akademie věd, Praha 1974 Redaktor publikace dr. Ladislav Ulčák Technický redaktor Jaroslav Hrubý Vytiskl MlR, novinářské závody, n. p,, závod 1, Praha 1, Václavské nám. 15 I. vydáni — 720 stran — 64,34 A A — 65,23 VA Náklad 700 výtisků. — 02/6 — 6332 21-092-73 Cena brožovaného výtisku 160,— Kčs 509-21-882