Spelling van het Nederlands: enkele regels


Spellingswijzer: Woordenlijst van de Nederlandse Taal – “Het Groene Boekje“ (2005)


1. Substantieven:


1.1: Hoofdregels:


Singularis (sg) eindigt op:...  =>       pluralis (pl)


a) twee consonanten                =>       +en

b.v.: het paard =>de paarden, de fiets=>de fietsen, het bord=>de borden


b) –au/-ou, -ei/-ij, -eu, -ie, -ui met consonant => +en

b.v.: de vrouw=>de vrouwen, de trein=>de treinen, de deur=>de deuren


c) klinker +consonant              =>slotconsonant verdubbelen + en

b.v.: de man=>de mannen, de fles=>de flessen, de bus=>de bussen


er zijn ook uitzonderingen op deze regel, die moet je uit het hoofd leren: b.v.: het glas=>de
glazen, het slot=>de sloten, het dak=>de daken


d) dubbele klinker en consonant           => één klinker weg + en

b.v.: het jaar=>de jaren, de week=>de weken, de boom=>de bomen, de buur=>de buren


e) –a,-i,-o,-u,-y           => + ´s

b.v.: de paprika=>de paprika´s , de foto=>de foto´s, de baby=>de baby´s


Let op: na (e) komt altijd een (s) aan het woord vast=>het horloge=>de horloges, de douche=>de
douches


f)–s                  => in pluralis vaak –zen

b.v.: het glas=>de glazen, de kaas=>de kazen, de laars=>de laarzen, de neus=>de neuzen


g) –f                 =>wordt vaak –ven

b.v.: de brief=>de brieven, de druif=>de druiven, de vijf=>de vijven


* maar let op, dit geldt niet altijd: de dans – de dansen, de fotograaf – de fotografen

dit moet je in het woordenboek opzoeken



1.2 Opmerkingen – bij deze sectie kun je bij twijfel een woordenboek raadplegen:

h) –eau,-é,-ee,-ay        => + s (aan het woord vast)

b.v.: het cadeau=>de cadeaus, het café=>de cafés


i) –ie zonder klemtoon  =>-ië + n of –ie + s

b.v.: de bacterie=>de bacteriën, de familie=>de families


j) –ee of –ie met klemtoon       =>+ën

b.v.: de zee=>de zeeën, de knie=>de knieën


Enkele aanwijzingen bij de vorming van diminutieven:


/aa/, /oo/, /uu/, /ee/ aan het woordeinde + tje => dubbelle letter


opa => opaatje, zee => zeetje, paraplu => parapluutje

café => cafeetje, diner => dineetje – voor de /ee/ geldt deze regel ongeacht de uitgangsspelling

* voor de algemene vorming van diminutieven zie Regels van het Nederlands 27 – 30.


2. Adjectieven:


a)      kijk naar c) bij de substantieven:

slap: ________thee – vorm telkens alle drie de vormen

snel: ________auto

dun: ________soep

(adjectieven die op –er,-ig en-lijk eindigen zijn uitzonderingen op deze regel – b.v.lekkere tosti,
aardige leraar, makkelijke oefening


b)      kijk naar d) bij de substantieven:

laag: __________prijzen

geel: een __________blouse

rood: een __________auto


let op: mooi: een ________man

           fraai: een ____________ tekening


c)      kijk naar f) bij de substantieven:

boos: een___________cursist

vies: een ___________wc


d)      kijk naar g) bij de substantieven:

lief: een _____________tante


3. Werkwoorden:


hoe schrijf je wat een “ik“ doet? Zie je daar analogieën? :)


slapen => ik________

kopen =>ik ________

zwemmen =>ik________

roken =>ik__________

lezen =>ik__________

kiezen => ik____________

leven =>ik___________

schrijven =>ik___________

vallen =>ik___________

beloven =>ik___________

reizen =>ik___________

grazen =>ik__________

De Nederlandse klinkers – spelling x uitspraak onder de loep:

* alleen de klinkers en de tweeklanken die verschillend zijn of ontbreken in het Tsjechisch


Vocalen/Klinkers:

[i]=> iets, niet, tien, vies, wie  - gespeld als ie

[I]=>ik, is, wil, vis, stil – gespeld als i

[Y]=>put, bus, stuk, dus – gespeld als u

[y]=>uur, duur, nu, u – gespeld als uu of u

[u]=> boek, zoek, seizoen, doe – gespeld als oe

[«]=>de, je, me, gespeld - gespeld als e

[ø]=> neus, reus, leuk – gespeld als eu


Diftongen/Tweeklanken:

[oey]=>uit, huis, tuin – gespeld als ui

[ei ]=>ijs, kijk, reis, trein – gespeld als ij of ei


Let op wat je hoort:


tak x taak                    spelling: takken x taken

vak x vaak                                  vakken x vaken

spel x speel                              ________________

wil x wiel                                 ________________

pot x poot                               ________________

put x fuut                                 ________________


Literatuur:

Bouman-Noordermeer, Dina: Beter Nederlands. Een inleidiend grammaticaal hulpboek voor
anderstaligen. Coutinho, Bussum: 1998, pp.149-176.


Fontein, A.M, A. Pescher-ter Meer: Nederlandse Grammatica voor Anderstaligen. Nederlands Centrum
Buitenlanders, ´s-Gravenhage, 1954. pp: 21 – 46.


Nováková, Marta: Fonetische problemen van de Tsjechische studenten van het Nederlands, diplomová
práce/afstudeerscriptie, Olomouc: 2005.


Florijn, A. et. al: De regels van het Nederlands. Grammatica voor anderstaligen. Wolters Noordhoff,
Groningen, 2006.


Oefening 1:

Wat is het meervoud van deze woorden?


a) Ik heb drie..................... (het gat) in mijn broek.

b) Er liggen drie......................... (het verslag) van Sofie op mijn bureau.

c) Zorg je voor de .................................? (finance)?

d) We hebben twee...........................(de fles) wijn opengetrokken.

e) Wat vind je van zulk soort..........................(het spel) als Jungle Speed?

f) Er lagen twee lelijke..........................(de pad) op die...........................(het
pad)   doodgereden.

g) Die man lag dood met twee.............................(het schot) in zijn hart.