C2 Rozumienie tekstu pisanego 1 Na wypełnienie części C przeznaczono 45 minut. Po upływie tego czasu podpisane testy zostaną zebrane i nastąpi przerwa przed dalszą częścią egzaminu. Państwowa Komisja Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego CZĘŚĆ C ROZUMIENIE TEKSTU PISANEGO POZIOM C2 C2 Rozumienie tekstu pisanego 2 Rozmowa z aktorką Joanną Szczepkowską Współczesny świat ją fascynuje, ale i trochę przeraa, bo coraz trudniej jest odnaleźć w nim ciszę. Dlatego z sentymentem wraca do dzieciństwa i wspomina dziadka, pisarza Jana Parandowskiego. Pani Joanna przyznaje poza tym, e właśnie wygrzebała się z psychicznego dołka. GALA: Podobają się pani współczesne czasy? JOANNA SZCZEPKOWSKA: Tak. Bardzo. GALA: Pani znalazła swoją drogę? J. S.: Myślę, e w szukaniu jest wartość. A znaleźć mona przez to, e odnajdzie się siebie. Często opowiadam o ksiące Whartona ,,Spóźnieni kochankowie". Bohater rezygnuje z wielkiej kariery w biznesie i jedzie do Parya malować obrazy na ulicy. Przyznam, e mnie to ciągle kusi. Moe być Sandomierz. Od lat mam taką pokusę, eby przekręcić swoje ycie, eby je zupełnie przemalować. GALA: Idea piękna, ale z czego yć? J. S.: Jak to z czego? Mało to zawodów? Na przykład bibliotekarka. Muszę panu powiedzieć, e marzenie, aby zostać bibliotekarką, prześladuje mnie od lat. Kiedyś zrobiono mi bardzo szczegółowy test psychologiczny. Jedno z pytań brzmiało: ,,Czy chcesz zostać bibliotekarką?". Zatkało mnie. Okazało się, e takie marzenie jest częste i świadczy o zmęczeniu i potrzebie izolacji od ludzi. Hałas mnie boli. Dlatego rezygnuję z wielu propozycji zawodowych. Za to duo czasu spędzam w parkach. GALA: To z czego pani yje? Chodzi pani po parku i wymyśla opowiadania? J. S.: Zawsze duą wagę przywiązywałam do felietonów. One były moją pierwszą próbą literacką. Potem zaproponowano mi napisanie opowiadań, teraz powieści ­ ukae się na wiosnę. Pisanie sprawia, e stoję mocno na nogach, chocia głowę trzymam w chmurach po szyję. Wcią mam uczucie, e nie mogę skorzystać ze wszystkich szans i moliwości. Moe dlatego cały czas czytam ksiąki popularnonaukowe. Chcę dotknąć astronomii, kupuję te wszystko, co dotyczy świata zwierząt. GALA: Wracam do realiów. Pani odmawia udziału w serialach, ale pani córki nie. J. S.: Mam wielki szacunek do tego, e niezalenie ode mnie weszły w ten zawód. Noszą nazwisko ojca, zdobyły uznanie na własny rachunek. Obie skończyły inne studia i nagle skręciły w aktorstwo. CZĘŚĆ C ROZUMIENIE TEKSTU PISANEGO POZIOM C2 5 zadań, 45 minut liczba punktów ______ /40 p. I. Proszę przeczytać wywiad z Joanną Szczepkowską, a następnie wykonać zadanie zgodnie z podanym przykładem (P ­ prawda, F ­ fałsz, BI ­ brak informacji). ___/10 p. (10 x 1 p.) C2 Rozumienie tekstu pisanego 3 GALA: Wychowała je pani na zaradne osoby? J. S.: Moje macierzyństwo było pełne lęków, nieprzespanych nocy. Ale jednocześnie dawałam im wolną rękę. Pamiętam, kiedyś jechałam taksówką i zobaczyłam na ulicy jedną z córek na wagarach. Chciałam wysiąść i wygłosić jej umoralniającą pogadankę. Ale pomyślałam: po co? GALA: Pani te wagarowała? J. S.: W szczególnie wyrafinowany sposób. Wagarowałam legalnie, wykorzystując swoje zdolności aktorskie. Udawałam chorą na lekcji i doprowadzałam do sytuacji, w której nauczyciele sami prosili mnie, ebym poszła do domu. Szłam na pobliskie działki, do innych dzielnic... Podejrzewam, e te wagary dały mi znacznie więcej obserwacji świata ni matematyka, z której byłam i jestem głąbem. Do dziś biję się o to, eby uznana została dysleksja matematyczna. GALA: Podobno zespół ADHD te pani ma? J. S.: Mam zdiagnozowane. Nie mam co prawda nadpobudliwości psychoruchowej, ale mam drugą część ADHD, czyli zespół dekoncentracji uwagi. Rozmawiam teraz z panem i jestem bardzo skupiona. Ale wystarczy moment nieuwagi i odjadę myślami do Grecji. Mogę przejść przez całe miasto i nie zauwayć tego, bo w tym czasie podróuję w wyobraźni. GALA: Kady to ma. J. S.: Tylko nie kady człowiek spędza trzy czwarte dnia na szukaniu kluczy. Załoyłam stronę w Internecie poświęconą ADHD. Odzew przerósł moje wyobraenie. Poznałam ludzi, którzy jak ja nie zapisują niczego w kalendarzykach albo notorycznie je gubią. Spotykamy się, gadamy, wymieniamy doświadczenia. To są ludzie, którzy mają tysiące pomysłów, ale gubią się przy ich realizacji. Zaczynają i nie kończą, wzbudzają złość otoczenia. GALA: A jak ył pani dziadek, ceniony pisarz, Jan Parandowski? J. S.: Dziadek wstawał o piątej i pisał. Zawsze o tej samej godzinie robił sobie kawę, obiad był zawsze o trzeciej. To był najspokojniejszy człowiek, jakiego znałam. Zajmował się światem antycznym, brał wzór od stoików. Panował nad emocjami. GALA: Brzmi groźnie. J. S.: Nie był chłodny. Po prostu nie pozwalał sobie na odkrywanie emocji. Babcia opowiadała, e gdy w czasie wojny bombardowano pociąg, którym jechali, dziadek był spokojny jak nikt. Jego dom był pełen ksiąek, ciszy i harmonii. Jedynym odstępstwem były podróe po świecie. Był wiceprzewodniczącym światowego stowarzyszenia pisarzy PEN Club. Po powrocie zbierała się cała rodzina, eby wysłuchać jego opowieści. (Rozmawiał: Roman Praszyński, Nr 28-9/2007, od 9 do 22 lipca Onet.pl) ,,Gala" (fragment) C2 Rozumienie tekstu pisanego 4 Rozmowa z aktorką... P F BI 0. Przykład: Joanna Szczepkowska ma ambiwalentny stosunek do współczesnego świata. X 1. Pani Joannie wrócił psychiczny spokój dzięki ciękiej pracy. 2. Pani Joanna nie dopuszcza myśli, e mogłaby coś zmienić w swoim yciu. 3. Szczepkowska była zaskoczona tym, e wiele osób wyraa chęć pracy w bibliotece. 4. Kariera aktorska nigdy nie była tak naprawdę wana dla pani Joanny. 5. Szczepkowska uwaa się za osobę zupełnie oderwaną od rzeczywistości. 6. Pani Joanna nie była i nie jest wyrozumiałą matką. 7. Według pani Joanny istnieje typ ludzi, którym matematyka sprawia wyjątkowe trudności. 8. Pani Joanna ma wszystkie objawy charakterystyczne dla zespołu ADHD. 9. Ludzie z zespołem ADHD są apatyczni. 10. Z tekstu wynika, e pani Joanna i jej dziadek nie są podobni pod względem charakteru. C2 Rozumienie tekstu pisanego 5 Głębokie zanurzenie Czy mona wynegocjować korzystny kontrakt, nawiązać nieformalną znajomość z zagranicznym kontrahentem przez tłumacza? B_0 Trudno wyobrazić sobie współczesnego człowieka sukcesu, który nie zna lub nie uczy się języków. Tym bardziej, e mamy coraz większą moliwość wyjazdów zagranicznych. ____1 Studenci coraz częściej uczą się przyszłej profesji za granicą, szczególnie odkąd jesteśmy Unii Europejskiej. Polskie firmy z powodzeniem sprzedają swe produkty i usługi za granicą. ____2 Czy wypoczynek pod palmą nie jest ciekawszy, gdy moemy zagadnąć do nieznajomych w ich ojczystej mowie? Jak uczyć się języka skutecznie? ____3 Jedni podpowiadają, by posyłać na lekcje ju maluchy, które dopiero zaczynają składać swe pierwsze zdania. ____4 Jeszcze inni doradzają roczny wyjazd za granicę. Bez wątpienia niewiele daje wkuwanie pojedynczych słówek. Trzeba poświęcić sporo czasu na ich zapamiętanie, a mają one zdumiewającą właściwość szybkiego wyparowywania z głowy. Liczni metodycy nauczania języków obcych podkreślają, e najskuteczniej jest ,,zanurzyć się" w obcej mowie. ____5 Naley to robić nawet wtedy, gdy dopiero zaczynamy uczyć się języka i jeszcze niewiele rozumiemy. Metoda ta pozwala przyswoić sobie nowy sposób myślenia, zapamiętać gotowe struktury, którymi będziemy się posługiwać prawie automatycznie. Najlepiej jest uczyć się regularnie, np. codziennie przez kwadrans albo dwa razy w tygodniu przez godzinę. ____6 Jest ona wana zwłaszcza na początkowym etapie nauki, kiedy wiedza nie jest jeszcze dostatecznie utrwalona. Metodycy radzą np. czytać codziennie przynajmniej stronę tekstu w obcym języku. Nie powinna być to nudna, obowiązkowa lektura, bo prędzej czy później ją odłoymy. ____7 Postępy w nauce mona robić niejako przy okazji, np. czytając o śledztwach komisarza Maigreta czy panny Marple albo surfując po obcojęzycznych stronach internetowych. Samodzielna praca wymaga jednak dyscypliny i motywacji wewnętrznej. ____8 Jeeli zapiszemy się na korepetycje, zapłacimy wprawdzie droej ni w szkole językowej, ale będziemy mieli więcej moliwości, by ćwiczyć konwersację w obcym języku. Nauczyciel, dostrzegając nasze błędy, będzie natychmiast je korygował, a więc nie będziemy ich utrwalać. Zapisując się do szkoły, wybierzmy taką, która oferuje naukę w małych grupach i przygotowuje do egzaminów językowych. ____9 Pamiętajmy, e najlepszym i najbardziej wiarygodnym źródłem informacji o szkole są osoby, które się w niej uczą lub uczyły. Najwaniejszą zasadą przy nauce języka jest mówić, mówić i jeszcze raz mówić. ____10 II. Proszę przeczytać podany tekst i dopasować do niego usunięte fragmenty zgodnie z podanym przykładem. _____/10 p. (10 x 1 p.) C2 Rozumienie tekstu pisanego 6 Fragmenty: A _ Ci, którym jej brakuje, powinni rozwayć naukę z nauczycielem. B_ Być moe tak, ale znacznie łatwiej jest to osiągnąć, gdy sami posługujemy się biegle językiem obcym. 0. C_ Chodzi o to, by oglądać telewizję, słuchać radia w obcym języku, czytać obcojęzyczne gazety, słuchać kaset z nagranym dialogami itp. D_ Nie ma sensu przejmować się tym, e ­ zwłaszcza na początku popełnia się błędy. E_ Młodzie szkolna wyjeda nie tylko na wycieczki, ale i na praktyki zawodowe. F_ Zapytajmy o to, jak wysokie kwalifikacje mają lektorzy. G_ By móc aktywnie w tym wszystkim uczestniczyć, trzeba uczyć się języków ­ i to nie tylko z myślą o pracy zawodowej. H _ Czytajmy o tym, co nas naprawdę interesuje. I _ Istnieje bardzo wiele szkół. J _ Tylko systematyczność przynosi efekty. K _ Drudzy radzą robić to w stanie głębokiej relaksacji. C2 Rozumienie tekstu pisanego 7 Ewa Łętowska ­ profesor nauk _A0 _ ­ była pierwszym w Polsce Rzecznikiem Praw Obywatelskich. W 1992 roku otrzymała tytuł ,,Kobiety Europy". W maju 2002 roku została _____1 na dziewięcioletnią kadencję sędziego Trybunału Konstytucyjnego. Jest autorką wielu publikacji naukowych z zakresu prawa cywilnego, praw człowieka i prawa konsumentów oraz _____2 ksiąek o muzyce operowej. Na pierwszy _____3 oka profesor Łętowska ma kilka twarzy. Myślę tu o sprawowaniu przez nią urzędu pierwszego w Polsce Rzecznika Praw Obywatelskich. To wtedy pojawiły się _____4 , e powinna ona iść dalej w świat polityki. Na przykład kandydować na prezydenta. Nic bardziej _____5 . Pani Profesor nie _____6 do świata polityki. Co jest najgorszą recenzją dla tego świata. Nawet, gdy się o niego _____7 , nie pozostawiało to na niej śladu. W rozmowie, którą z nią przeprowadziłem, bardziej mi zaleało na pokazaniu jej dwóch innych _____8 . Tej, którą poznałem w Polskim Radiu, w którym wraz z nieyjącym ju męem prowadziła programy o muzyce powanej, i tej, którą moemy zobaczyć dzisiaj ­ ______9 i odpowiedzialnego sędziego Trybunału Konstytucyjnego, który mówi pięknie o Polakach i naszym kraju i który potrafi _____10 słowa, by nie przekroczyć granicy, której sędziemu przekraczać nie wolno. (Na podstawie: Grzegorz Miecugow, Rozmowy o współczesnym świecie. Inny punkt widzenia, Warszawa 2005) 0. Przykład: prawnych sprawnych prawdziwych podstawowych 1. A. dobrana B. popierana C. wybrana D. wysłana 2. A. przeczytanych B. popularnonaukowych C. populistycznych D. politycznych 3. A. ruch B. zetknięcie C. rzut D. spojrzenie 4. A. głosy B. słowa C. dźwięki D. mowy 5. A. omyłkowego B. zbłąkanego C. błędnego D. zgubionego 6. A. przylega B. dostosowuje C. przymierza D. pasuje 7. A. zbliała B. kontaktowała C. ocierała D. stykała 8. A. rysów B. twarzy C. wyglądów D. spojrzeń 9. A. przeciwnego B. odwróconego C. prawego D. zewnętrznego 10. A. oceniać B. wayć C. obliczać D. rozpatrywać III. Proszę uzupełnić luki w tekście, wybierając najlepszą spośród podanych moliwości. ____/5 p. (10 x 0,5 p.) C2 Rozumienie tekstu pisanego 8 Jak poruszać się po cyfrowym świecie? Zakup nowego telewizora, magnetowidu, kamery czy aparatu fotograficznego związany jest dziś z duym stresem. Nie są to rzeczy tanie, które z lekkim sercem mona szybko zastąpić nowymi. Sprzęt staje się coraz bardziej skomplikowany, decyzja wymaga więc szczególnego rozeznania. A rozeznać się wcale nie jest łatwo, bo z miesiąca na miesiąc oferta puchnie i moe przyprawić o zawrót głowy. Zwłaszcza, gdy zewsząd jesteśmy atakowani reklamami, w których roi się od fachowych terminów niewiele mówiących przeciętnemu uytkownikowi. Wybrać telewizor ciekłokrystaliczny czy plazmowy? A moe projekcyjny? Z kontrastem 500:1 czy 4000:1? Z jaką rozdzielczością i jasnością? Ile pikseli powinna mieć matryca aparatu fotograficznego? Co jest waniejsze ­ zoom optyczny czy cyfrowy? Na co zwracać uwagę, kupując kino domowe lub odtwarzacz DVD? Jedyną informacją niebudzącą wątpliwości jest cena. I zapewnienie sklepu, e oto nadarza się nadzwyczajna okazja, by w promocji kupić wymarzone cacko. A potem, ju po jego rozpakowaniu w domu i po rozmowach ze znajomymi, którzy wiedzą więcej o elektronice uytkowej, często ałujemy zakupu. By oszczędzić Państwu takich rozczarowań przygotowaliśmy elementarny przewodnik po cyfrowym świecie. Zawiera on podstawowe informacje, które pomogą podjąć decyzję o właściwym wyborze sprzętu. Zasadnicza rada: jeśli portfel na to pozwala, starajmy się kompletować sprzęt jednego producenta, unikniemy wtedy kłopotów z dopasowaniem elementów, które mają ze sobą współpracować. (za: ,,Polityka" 29.08.2005) IV. Proszę uwanie przeczytać tekst, a następnie zaznaczyć właściwą odpowiedź zgodnie z podanym przykładem. ___/5 p. (5 x 1 p.) C2 Rozumienie tekstu pisanego 9 5. Uyte w tym tekście wyraenie ,,portfel na to pozwala" oznacza: a) oferta jest korzystna; b) posiadane środki finansowe umoliwiają zakup; c) powinniśmy pozostać wierni jednemu producentowi. 4. Uyte w tekście wyraenie ,,wymarzone cacko" oznacza tutaj: a) przedmiot o duej wartości, wykonany bardzo precyzyjnie, będący obiektem podziwu i poądania; b) niewielki przedmiot, precyzyjnie wykonany, bez przeznaczenia uytkowego; c) ozdobę, zabawkę słuącą do rozbawienia lub zaszokowania kogoś. 3. Która z podanych moliwości najlepiej oddaje sens wyraenia z tekstu ,,roi się od fachowych terminów": a) występuje due nagromadzenie trudnego, specjalistycznego słownictwa; b) fachowe terminy uywane są w niezrozumiały sposób; c) reklamy podają sprzeczne informacje dotyczące sposobu uywania sprzętu. 2. Uyte w tym tekście wyraenie ,,oferta puchnie" oznacza, e: a) produkowany sprzęt cyfrowy zwiększa swoje wymiary; b) ilość produkowanego sprzętu cyfrowego wpływa źle na samopoczucie; c) w sklepach ze sprzętem cyfrowym stale przybywa nowych i atrakcyjnych towarów. 1. Wyraenie ,,z lekkim sercem" oznacza w tym tekście: a) w pośpiechu; b) niefrasobliwie, bez większego namysłu; c) bez wysiłku fizycznego. Przykład: 0. Uyte w pytaniu wyraenie ,,poruszać_się" oznacza w tym tekście: a) zmienić połoenie ciała; b) przenosić się z miejsca na miejsce; c) być dobrze zorientowanym. C2 Rozumienie tekstu pisanego 10 KOLUMNA I KOLUMNA II 0. Dlaczego zajęła się Pani badaniem buntu? A. Bunt wieku dojrzewania jest szukaniem własnego świata oraz indywidualnych wartości. 1. Od kiedy się Pani buntuje? B Nie zawsze ­ są bunty złe, które doprowadzają do negatywnych skutków w rozwoju młodego człowieka. 2. Co to jest bunt? C To jest taka dziedzina, o której niby wszystko wiemy, ale ciągle brakuje rzetelnych badań. 3. Czy buntujemy się w kadym wieku? D Jest to pewien stan umysłu. Ja definiuję bunt jako potrzebę przeciwstawiania się. 4. A czym jest bunt młodzieowy, którym Pani się zajmuje? E Przebadałam kilkuset młodych ludzi z Wrocławia i okolic. Z tych badań wynika, e kady. 5. A więc jest wany w yciu młodego człowieka? F Zaczęłam w okresie dorastania. Wszystko chciałam robić po swojemu. 6. Czy bunt spełnia wyłącznie pozytywne funkcje? G Tak, ale nasila się to w rónych etapach rozwojowych. Najsilniejszy bunt jest w wieku 2-3 lat, w okresie dorastania i na starość. 7. Kady młody człowiek się buntuje? H Oczywiście. Spełnia bardzo wane funkcje związane z kształtowaniem osobowości i pozwala na zdobywanie coraz większego pola niezaleności od rodziców. 8. Jaką rolę w okresie dojrzewania odgrywają rodzice? I W młodych ludziach tkwi wielki potencjał, ale za wiele im wolno i często źle korzystają z tej swobody. Ale większość jest pełna ideałów i chce zrobić coś dobrego w yciu. 9. Jak mają zachować się rodzice, którzy widzą, e ich dziecko wchodzi w okres buntu? J To jest znak, e czas na podjęcie dialogu. To take sygnał, e muszą ju inaczej postępować z dzieckiem. 10. Jak na podstawie swoich badań ocenia Pani dzisiejszą młodzie? K Ogromną. Młody człowiek musi czuć aprobatę, ale te znać granice, do których wolno mu się posunąć. (za: ,,Panorama Dolnośląska" lipiec 2005) Przykład: 0. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. C V. Proszę połączyć pytania z kolumny I z odpowiedziami z kolumny II zgodnie z podanym przykładem. ____/10 p. (10 x 1 p.)