104 COSMAE PRAGENSIS CHRONICA BOEMORUM. 7ww o^r meminimus *» Ottonis natam, nominea Iudithamb. bimiliter et abbatissam sancti Georgii, Brunonis filiam2 eJiminat, quia hec olim antea eum verbis offendeŕat acerbis. Nam dum pater eius Bracizlaus reedificaret menia tocius urbis Prage per girum et hic" supradictus heros s a patře sibi concessam Satod baberet provinciám, forte6 exut, ut cum suis circa sancti Georgii claustrum com-poneret mumm. Et cum nullo modo recte poni posset murus, _ nisi destrueretur fornax abbatisse, qui ibif forte stabat, lactata fune in media, tunc aliis hoc facere 10 cunetantibus accessit natus berilis et quasi risum sibi faciens _ cum magno« cachinnoh iussit eum deicere subito m torr entern Bruznicam* dicens: 'Hodie domna abbatissa calidas non gustabit placentas.' Quod agno-scens abbatissa exiit irata de claustro et valde moleste is eras dicta ferens sic eum yronicis aggreditur et con..... fundit dictis: "Nobilis, insignis, vir fortis et inclitus armis, Quammagnas turres nunc expugnavit et urbes Et sibi famosum fert de fornace triumphum, 20 Timporak iam lauro3 victricia cingat et auro. ölerus multimodas eämpanis1 personetm odas, Dux quia deiecit fornacem miraque fecit. AhD! pudet effari0, que non pudet hune op er ar i' Corpore diriguit vir, vox et faucibus haesit4, 25 IndignansqueP suam gemitu compescuit iram5. liec quoniam abbatisse dicta dux alta in mente reposita 6 reservarat«, postquam est introilizatus, priusquam1 sancti at n B^ma%4-?°'a'*' »^ oí'ä 30 4 Kn,b 0 K 2 ; Brnakam O H>; Bruzincam ». k) tempora C 2». 8- tymp- 5 reservat "i.2" r) p^uam'Ä P> *>"• 4. U 35 aJutm íl y9l-°ben S. 73. • 2) Bie bisher aufgestellten Vermutungen ■ uber Namen und Abstammung dieser Äbtissin. werden von Ä Voiat Brun von Querfurt 8. 202 und von Novotný Ö. B. I, 2, 85 als bloße Kombinationen abgelehnt Doch ist m beachten, daß in dem Kalendár, clsl iSJvm- if® Gecrgs-Nonnenmsters vorangeht (vgl. Vestník i0 cesle. a/ead. VIII,453, Anm. 1) zu II. leal. tun. vermerkt wird: obiit Myzabeth com[itissa] was der Bobnerschen Annahme, daß eine lochter Bruns d. Ä. von Querfurt die zweite Äbtissin dieses Klosters gewesen, sei, eine gewisse Stütze verleiht. 3) Vgl. oben S. 100 N 1 4) Verg Arn. II, 774: Ei vox f. h. . 5) Lucan. Phars. IX, 166: com- 45 ■ pescuit i. 6) Verg. Aen. I, 26: alta mente repostum. LIB. II, CAP. XIV. XV. 105 1 15 Georgii ecclesiam intraraf - \ ad abbatissam". . . mandans K. 76, sibi taha: 'Nunc potius convenit clerum resonare odas et 1055.' pulsare campanas, cum abbatissa foras et de terra hac ei&tur0, quam cum fornax eius deicitur. Ecce vir fortis a et inclitus armis non turres, non urbes «xpugnando sed te abbatissam d, illius fornacis domnam, ~ ho'die eiciendo fert« famosum triumphum et cingit tymporaf lauro. Et ut iussum fuerat, super bigam imposita fertur velociter abbatissa . et citrus dicto . eicitur huius terre ' io de connnio. XV. His ita» pfractis vadit novus dux novum dispones Moravie regnum, quod olim pater eius inter filioa suos dividens partem dimidiam Wratizlaob, partem alteram ' Conrado0 et Ottoni dederat; Iaromir autem adhuc deditus studus mter scolares versabatur- alas. Premisit autem dux Zpitigneu* illius terre ad primates litteras, in quibus nominatim vocat trecentos viros, quos ipse novit meliores et nobiliores6, ex omnibus civitatibus et, ut sibi ad urbem Hrudimf occurrant«, per salutem capitis sui mandat. 20 Iussa yin faciunt2 et iamh ultra portam custodie3 in agris Grutou1-* duci obviam veniunt, quos statim dux\ .iratus, ^ ,,.a>^\K.°lla:i'itrar|t4S;lntrat4 2». b) abbatiSBe mandat (Mifehlt) Bx ™lŤJantT}^\Ull1)!ít£mandans, übergeschrieben abbatisse mandat, CS iam Sande; vldetur deesse aliquid;; abbatisse mandana Bibi ^ansBJM 5 SS'nhT'rZ.ArtV ad "f*" ™*?*t°u: abbatissa, korr. abbatisS eVpSut, A2«? SÄ, t?1**1*] mandans rt)^. oben S. 66, Z. 2S) oder adit abb. Weinb.: elektfval de terra A. 2» d) atti 1. 01»; .Stu, leorr. abbatissam, A 2a; abbatissa SOS e) elol peipio feot, Jcorr. eioi ipio iert, All i) tempora O 3timp-A1». Ib S*CU. Ff15 (i^A'-2- 8\B,:CJ^~ a> itac^e A IS ""«ne. *°rr. ita, A 2k b) Wratiz-ian2 é,1- . c) Cn<"ir- A 1*; Cvmr-A2\ öfters A 3«. Ó2- Chunr- ölier* 7qbTi d) ZBttígňA X-, Spitlgn Ol».2« öfter., e) et nob. fehlt Ä3~ Q GmäimA1 C2- %^At:CbF,ŽimtČU. $ ooonnant, W occurrerant, 41(ocSe™»f h)et etiam^8. 1) Gruthon A 8. . k) dux Z(S)pitigneus A 8. ' 85 m i •2^f*gř/ö. D. í 2, 87 4wm. 1 mac7rf darowf aufmerksam,' daß . lhietmar VI, 12 (= 9) bei der Inthronisation B. Jaromirs gleichfalls eines, Besuches der St. Georgskirche gedenkt. 2) S. oben S 74 N 2 3)_Uber dieser, Ausdruck (s.. auch, unten S. 114, Z. 28, & 115 9; 2?. Jireček, Bas Recht in Böhmen u. Mähren I (Prag 1866) 6 740. auch Cod. dipl. regni Boh. I, II, im Glossar, 'porta'. 4) Ber Name ist wahrscheinlich auf ein frühzeitig ausgerodetes Waldgebiet in der Gegend der heutigen (mährischen) Ortschaften Bopfendorf, Karlsbrunn und Strenitz an der alten aus Mähren nach Böhmen führenden Trste-mtzer Straße, zu suchen, nach G. Lick, Zur Geschichte der Stadt Ztoittau 45 und ihrer Umgebung (Zwiltau 1910), 452, 522 ff. In Bitte (Řetova) suchte es Pe/car; ^dagegen auf dem direkten Wege von Swittawka nach Bohtschka J. V. Simák, Ještě o Krutově a stězcev Trstenické [Nochmals uber Grutau und den Trstenitzer Steg], in Ccský čas. hist. XXIII (1917), 157 mit Anführung der älteren Literatur. 30 106 • COSMAE PRAGENSIS CHRONICA BOEMORUM, K,7^i8. quia non ad condictum locum occurrerant, iussit compre-1055. andere et catenates misit ad custodiendum, dividens ■ ; eos per singulas civitates Boemie, equos autem et arma eorum inter suos distribuit et tenuit viam in Moravian!. Quod audiens frater eiusa Wratizlaus valde eum 5 timuit et secessit in partes Pannonieb, relicta con, iuge Olomuc0 in urbe. Quern rex Andreas gratanter suscepit et, quamdiu secum fuit, honorifice eum habuit. Ergo dux Zpitigneu postquam ad suum placitumd omnia ordinavit in Moravia, frätres suos accepit, ut essent 10 secum in curia, Conradum8 preficiens venatoribus, Otto-nem vero posuitf super pistores atque cocos magistrům, Nurum autem suam compfehensam misit in quoddam Castrum* munitissimum nomine Lescen*-1 committens earn ad custodiendum comiti nomine' Mztisk, quam ille non, » ut decuit talem domnam, custodivit, , nam omni nocte ejus pedem suo cum pede1 munivit compede. Quod vir eius audiens egre tulit, et quid mercedis comiti pro tarn temeri facto postéa reddiderit, in sequentibus patebit2. XVI. Post unum vero mensem* evolutum inter- 20 ventu Severi; episcopi et comitum nurum suam b dans ei conductum fecit earn0 redire ad suum maritum. Que ;. quoniamd vicina partui erat, dum ire8 properat, J matri- cem viciat et infra spacium trium dierum spiritum ex-alatf pulcberrima mulierum» quia non potuit uteri ex- 25 ponere pondus inmaturum. Cuius de morte rex Andreas cum videret suum hospitem usqueb adeo merentem, _ His iuvenem dictis mestum solatur amicis8: sO mi care bospes, Deus faciat, ut sis1 sospes. De cetero iacta super Dominum curam tuam et spera in eum, et so ipse faciet, ut hie meror cicius vertatur in gaudium4. Sepe a) sans "4 2». b) Polonie A 3. o) Olomucz A 1». 2b immer, 8 öfter, C 1.8 immer. d) palatium A 3»; pal., korr. plac, S>>. e) Courat- 41; Cunr-aS $ P03- PJstorum a- eocorum A 3; pistones, korr. -ores, A 1. g) castellum - dS. .h> nesezen 4 2b. C 1"; Lesatien C lb. I) fehlt AS. OV>. k) Mstis A2»»; 35 Mztys A 2b und später; Mstyss O 2b und später. 1) suo compede, korr. s. cum p., Al; cam pede fehlt C1». * H, 16 (Al. IK 2. 3. B. 0). — a) messem, Icon, inensem, A 1. b) dimittit ^^^r Zeile hinzugefügt A Z«. c) fehlt A3«, d) quia (qi; da) A 3. e) so j . a « tentt B; festlnanter A1»; te (ire übergesehrieben von 2. Sand) A 2»; te, 40 Icorr. íempus, C lb; te die übrigen; dum deproperat Wemb. i) exaltat, korr. exalat, 41, g) mulierem, korr. -rum, A 1. h) fehlt A 3«. i) sit, korr. sis, A1. 1) W.Friedrich a. a. 0. 8. 114: auf steilem Flußufer bei dem Dürfe Lschtein (Letěni).. _ 2) Vgl unten Kap. 19. 3) Vgl. oben S. 54, , oiř' ^ ^ac*ia super Dominum curam tuam; Jes.Sir. 45 2, 6: spera in illum; Jac. 4, 9: risus .. in luctum convertatur et gaudiunv in moerorem. LIB. II, CAP. XV. XVI. 107 f >4 ■ Ii 10 enim fit, ut, unde bomo minus proficui sperat, inde plus K. 77,32. commodi* ferat. De obitu autem tue consortis esto vir 1055-fortis nec dolendo excedas modum, quasi tibi soli aliquid contigeritb novum, cum omnibus bominibus constet notum Omne redire0 suum humanuni corpus ad ortum4'. Dixerat et tristem secum ducit ad mensam hospitem, ubi opimis ferculis reficiuntur8 atque mero leni efficiuntur letí.1. Forte fuit huic regif unicae gnatah, nomine Ad-leytal, - iam thoro maritalik tempestiva2, valde formosa Et multis procis rámium špes invidiosa. Hanc bpspes ut vidit /misere adamavit3, quod rex bonus non recusavit, atque1 postm dies matrimonio sibi earn copulavit1. Quod cum audisset dux Zpitigneu sagaci in-genio preeavens, ne forte invader et frater suus totamn is cum Ungaris Moraviam, mittens nuncios revocat eum de Ungaria et reddidit sibi° civitates, quas ei ante pater suus dederat in Morävia. Erat enim äux Zpitigneu5 vir prudens« rerum in discrimine, sciens arcum suum tendere* et laxare in oportuno1 tempore. Cuius inter 20 cetéras virtutes hoc preeipuum studium memoria8 di. gnum, posteris vero imitabile exemplum5 proferimus in i medium. Talis enim mos suus erat: semper quadragesimal! tempore* aut monaeborum aut canonicorum degens in claustro elemosinis vacabat, divinis ofneiis instabat, .85 vigiliis et orationibus" inherebat, sie tarnen, ut ante matutinalem melodiam aut cum extensióne manuum aut cum genuflexionibus totam ruminaret psalmodiam. Post completorium vero ad instar monaeborum servat silen-tínax.:;. ^.rácpie ad prime staciumT. . Et quamdiu ieiunus so fuit, ecclesiastica disponiť™" negotia, post prandíum autem Becularia. tractat indicia*. Pelliciam autemy episcopalem et:tunicam. clericalem8, "quam desuper induens2 in capite a) commotl, korr. -dl, 41. V) conttngerit «, korr. contlgerlt, 41. c) reddero 4 2». d) hortnm 4 2»*; hortum, korr. ortnm, 2b. e) refloiscuntur, «» korr. reficiuntur, 41. f) rega, korr. regi, 4 2«. g) fehlt A 2. h) nata 4 2.3». ; CS. 1) Adlegtä 42»j Adletna C2b. y.) fehlt A3. 1) ätque — copulavit fehlt - ' 41.". :'-rm) paueos dies 4 3*; dies aliquot Freh., für den Gebrauch von post dies vgl. Löfsttdt, Glotta 111,27. ■ n) tot. terram Moravie cum Ungaris mitt. 4 2a. • : o) reddit ei 4 8. p) Zpitg 4 1. q) prudentissimus 4 3. r) importuno A 3. 40 jb) memorle 41. t) tempt 41. u) ieiuniis 4 3. v) spacium, korr. stacium, ; 42»; statrum 02»; iratrum C2b. -w) exponit 4 2»; disposuit 4 2b. o 2b; dis. - ponit, korr. -suit, C lb. x) negotia 42; negotia vel iudicia 0 2b. y) fehlt A 2». z) lnduebatur 4 2b; Indutus B. 1) Jes. Sir. 40, 20: vimim et musioa laetificant cor. 2) Hm: 46 Carm. I, 23, 12: temp. .... viro. 3) Gen. 34, 2: quam cum vidisset.. '■ ad. earn. 4) Bor. Carm. II, 10,19: nec semper arcum tendit ApoUo.- 5) Vgl. Tob. 2,12: ut post, daretur ex. 6) Dwandi Bationale divin. offic. (Luga. 1612}, lib. III, cap. 1: super tunicas pellicias (vgl. J. Braun,