7. lekce (Bartoňkova skripta) 1. Doplňte tvary podle vzoru: Nedeponentní slovesa: amo deleo mitto punio 2. os. sg. ind. préz. akt. amas deles mittis punis 1. os. sg. ind. préz. pas. 1. os. sg. ind. fut. pas. 2. os. sg. ind. impf. akt. 2. os. sg. ind. fut. akt. 2. os. pl. ind. impf. pas. 3. os. pl. ind. préz. pas. 3. os. pl. ind. fut.. pas. 2. os. pl. konj. impf. pas. 2. os. sg. ind. préz. pas. 2. os. sg. ind. fut. pas. 2. os. sg. konj. impf. pas. inf. préz. pas. nom. pl. ptc. préz. akt. m., f., n. Deponentní slovesa: arbitror vereor loquor blandior 3. os. sg. ind. préz. arbitratur veretur loquitur blanditur 2. os. pl. ind. fut. 1. os. sg. ind. fut. 2. os. sg. ind. préz. 2. os. sg. ind. fut. 2. os. sg. konj. impf. 3. os. pl. ind. préz. 3. os. pl. ind. fut. 2. os. pl. konj. impf. 2. os. pl. ind. impf. 2. os. sg. imp. 2. os. pl. imp. nom. pl. ptc. préz. akt. m., f., n. 2. K aktivním tvarům vytvořte pasivní a přeložte je: laudat laudatur je chválen, chválí se scribitis delebamus parabunt defendes coleret mutant audiebatis timere muniunt laedam cogeres tribuere mittebam moneo colent puniremus superabat interrogabo videre statuunt sacrificarent necare vincent 3. Určete slovesné tvary a přeložte je: osoba číslo způsob čas rod konjugace překlad laudat 3. sg. ind. préz. akt. 1. on chválí defenderis agebaris mirantur parebamus timebar mutabor studete loqueris sequimini tribui credebatur poteritis firmaremini videbar populabantur aberamus lamentabitur nominarer 4. Překládejte a uvádějte rozdíly: pelleris – pellēris – dēlēris – loqueris – sequēris loqueris – dēfenderēris – monērēris – sequēris – assequerēris – ageris – agerēs scrīberis – adhibēris – scrībēris – adhibēs – scrībēs – scrībis – pūnīs colī – pone – audī – iacē parās – pārēs 5. K uvedeným substantivům vytvořte tvary ukazovacích zájmen v příslušném pádě, rodě a čísle: is idem hic iste ille ipse puellae eius eiusdem huius istius illius ipsius sagittā morum doloribus equiti uxorem parentes animalia loci partium linguas scelus nuntium iuvene 6. Převeďte do pasiva nebo do aktiva, je-li to možné: 1. Poeta virtutem hominum urbem antiquam defendentium canebat. 2. Milites Romanorum hostes gladiis feriebant[1]. 3. Magistri severi saepe a discipulis pigris timentur. 4. Amici mei docti et clari nautae sunt. 5. Viri stulti hominibus doctis et sapientibus non parebunt. 6. Custodes urbis portas cottidie[2] claudebant. 7. Iusticiam consulum semper mirabantur. 8. In silva pugnabatur. 9. Librum de secundo bello Punico scribetis. 10. Urbs sine muris a nobis defendi non poterat. 11. Id mihi non placet. 12. Multa mala a medicis imperitis saepe committuntur. 13. Feminae pacem bello anteponebant. 7. Zapisujte výsledky slovy: 5 + 10 = 28 – 9 = 13 x 3 = 210 + 55 = 581 + 18 = 1500 – 223 = 45 : 9 = 78 x 3 = 2000 + 5 = 10 + 3 = 20 – 3 = 25 x 5 = 820 : 4 = 10000 - 1 = 10000 x 6 = 8. Zapište slovy letopočty a časové údaje: anno 10. decimo post Christum natum anno 14. post Christum natum anno 44. ante Christum natum anno 63. ante Christum natum anno 313. post Christum natum anno 753. ante Christum natum anno 146. ante Christum natum anno 410. post Christum natum anno 64. post Christum natum usque ad annum 1378. post Christum natum ab anno 264. ante Christum natum 9. Doplňte ve správném pádě: 1 král 2 ženy 3 chlapci 100 lidí 1000 občanů 2000 obyvatel In urbe vivit/vivunt narrant de adsumus libri videmus 10. Uveďte, jaký je rozdíl mezi větami: 1. Librum suum legebat. Librum eius legebant. 2. Homines superbi se laudant. Homines superbi eos laudant. 3. Liberos eorum cras videbimus. Liberos earum cras videbimus. 4. Ille homo secum loquebatur. Ille homo cum eo loquebatur. 5. Verum dici non potest. Verum dicere non potest. 11. Dejte výraz v závorce do náležitého tvaru: 1. In foro uxorem (ille) ___________ viri videre potes. 2. Cum (hic) ___________ scelera committerentur, senatores de bello decernebant. 3. (Iste) ____________ verum non est. 4. Id (ipse) _____________ numquam agam. 5. (Hic) ____________ numquam oberatis. 6. In (mare) _____________ animalia (innumerabilis) ______________ vivunt. 7. (Hic) _________ arcem hostes numquam expugnare poterant. 8. (Is) __________ numquam cedam. 9. (Idem) _________ legatos ad regem mittent. 10. Se (ipse) _____________ vincere (difficilis) ____________ erat. 11. (Is) _________ gens (idem) __________ deum colit. 12. Nahraďte sloveso timeo, ere synonymním vereor, eri, je-li to možné: 1. Semper canes malos timebatis ___________ et timebitis ____________ . 2. Non timerem ____________, si hic adesses. 3. Morbi timentur ___________, scelus saepe non timetur ______________. 4. Troiani vatibus non parebant et Danaos non timebant _______________ . 5. Nisi crudelis eris, non timeberis _____________. 6. Adulescentes iratos non timemus _____________. 13. Přeložte do latiny: 1. Povzbuzujte své děti! 2. Poznej[3] sám sebe! 3. Je těžké mít rád sám sebe. 4. Prosili nás, abychom jim pomohli. 5. Neposlouchal jsem lidi, kteří hloupě mluvili. 6. Nemluvili s námi. 7. Mluvíte stále sami o sobě. 8. Měli dva syny a pět dcer. 9. Naši byli uváděni ve zmatek, protože nemohli porazit nepřátele. 10. Ve škole jsme byli často napomínáni, abychom se neposmívali dětem chudých rodičů. 11. Naši pronásledovali (persequor) nepřátele až k řece, aby nevyplenili pole a vesnice (vicus, i, m.). 12. Básníci často opěvovali činy[4] mužů statečných, ale ne moudrých. 13. Moudří rodiče dávají přednost chvále před trestem. 14. Obdivujte ctnost dobrých a pohrdejte zločiny! 15. Násilím nelze lidi nutit k lásce (tj. lidé nemohou být nuceni). 16. Nedám se pohnout (tj. nebudu pohnut) slovy lichotících lidí. 17. Časy se mění, ale lidé jsou stále stejní (titíž). 18. Konzulové nebudou mluvit o jezdecké bitvě, ale o statečnosti pěšáků. ________________________________ [1] feriō, īre „bít, tlouci“ [2] cottidie „každý den, každodenně“ [3] nōscō, ere, nōvī, nōtum [4] factum, in, n.