14. lekce (Bartoňkova skripta) 1. Doplňte participia v příslušném pádě, rodě a čísle participium prézentu aktiva participium perfekta pasiva participium futura aktiva scriptus videnti captarum mittente aggressi intellecturae viventia locutis positum absens profutura 2. Doplňte infinitivy inf. préz. akt. inf. préz. pas. inf. pf. akt. inf. pf. pas. inf. fut. akt. inf. fut. pas. devoravisse reddi confiteri monere permittere arbitrari capere adesse 3. Měňte zakončení infinitivu podle rodu a čísla uvedeného jména (mimo kontext se jména uvádějí ve tvaru akuzativu): infinitiv perfekta pasiva infinitiv futura aktiva laudo puerum laudatum esse puellas laudaturas esse defendo urbes cives loquor sacerdotem magistras sequor tempora discipulos vincio captivos milites colo deas me scribo carmen poetas admoneo nos eum relinquo me illa 4. Přeložte akuzativy s infinitivem Říkají, že vojáci obléhají město. Říkají, že město je obléháno vojáky. Říkali / řekli, že vojáci obléhají město. Říkali / řekli, že město je obléháno vojáky. Řeknou, že vojáci obléhají město. Řeknou, že město je obléháno vojáky. Říkají, že vojáci obléhali/oblehli město. Říkají, že město bylo obléháno/oblehnuto vojáky. Říkali / řekli, že vojáci obléhali/oblehli město. Říkali / řekli, že město bylo obléháno/oblehnuto vojáky. Řeknou, že vojáci obléhali/oblehli město. Řeknou, že město bylo obléháno/oblehnuto vojáky. Říkají, že vojáci budou obléhat/oblehnou město. Říkají, že město bude obléháno/oblehnuto vojáky. Říkali / řekli, že vojáci budou obléhat/oblehnou město. Říkali / řekli, že město bude obléháno/oblehnuto vojáky. Řeknou, že vojáci budou obléhat/oblehnou město. Řeknou, že město bude obléháno/oblehnuto vojáky. 5. Doplňte konjunktivy Quaero / quaeram ex te Quaerebam / quaesivi ex te současnost quem (laudare) quem (laudare) předčasnost následnost současnost qui (laudari) qui (laudari) předčasnost následnost 6. Dejte do závislosti na uvedených výrazech 1. Quis tecum locutus est? Quaeremus ex te Quaesivimus ex te 2. Hae mulieres multa passae sunt. Nobis narravit 3. Quando domum venisti? Pater me interrogat Pater me interrogavit 4. Quando domum venient? Mater nescit Mater nesciebat 5. Nolite verberare pueros! Leges omnibus imperant 6. Multa animalia morientur. Notum est 7. Quid spopondistis? Ignoramus Nesciebat 8. Res multo turpior et iniquior videbitur. Intellegebant 9. Quid hic agis? Quaerebam ex te 10. Regiones captae ab incolis relinquentur. Milites sperabant 11. Nihil utile egit. Non ignorabamus 12. Valetne mater tua? Nesciebam 13. Quid volunt? Interroga eos 14. Utrum venies tu an frater tuus? Interrogabamus 15. Hostes castra nostrorum aggressi sunt. Imperator animadvertit 7. Rozlište různé typy vazeb u některých sloves. Vytvořte další příklady. Nescio cur non venerit. Nescio urbem captam esse. Nemini dixerunt se tres domus et unam villam habere. Dic mihi cur mentiaris. Magistri nobis dicunt ut industrie discamus. Interrogate illum senatorem cui consul epistulam miserit. Interrogate illum senatorem cui consul epistulam misit. Pro vytvoření podobných příkladů použijte např. sloveso intellego, cognosco, moneo, … 8. Doplňte záporku 1. Utinam ______ illo die in senatum venisset! 2. Si erga me gratus esses, ______ id faceres. 3. Quid faciamus? Quem caveamus, quem ______ timeamus? 4. _____ arbores cecideritis! 5. ______ optimus omnium sit, tamen eum valde amat. 6. Parentes e pueris quaerebant, cur in scholam ________ venissent. 7. Quis nostrum eum ________ adiuvisset? 8. ______ aegrotus sis! 9. Quaerebam ex te, cur amico tuo ______ dixisses eum in periculo esse. 10. Iam nox est et amici mei non veniunt. ______ quid mali eis acciderit! 11. Homines liberi ______ essent, nisi verum dicere possent. 12. Cum hostes Romanos vincere _______ possent, legatos de pace ad ducem Romanorum miserunt. 13. Utinam ______ dolores magnos haberet! 14. Nescimus cur nobis ______ adsint. 9. Určete, která z vět je ekvivalentem označeného výrazu 1. Homines morbis gravioribus affecti dis deabusque sacrificia promittebant. a. homines qui morbis gravioribus afficiebantur b. homines qui morbis gravioribus afficiebant c. homines qui morbis gravioribus affecti erant d. homines qui morbis gravioribus affecerant e. homines qui morbis gravioribus affecerunt 2. Noli vituperare hominem absentem a. hominem qui aberat b. hominem qui abest c. ut homo absit d. hominem qui aberit e. cum homo abesset 3. Ille homo in senatum Caesarem occisum venit. a. Ille homo in senatum venit, quod Caesarem occiderat. b. Ille homo in senatum venit, ut Caesarem occideret. c. Ille homo in senatum venit, ne Caesar occideretur. d. Ille homo in senatum ad Caesarem, qui occisus erat, venit. e. Ille homo, cum Caesarem occidisset, in senatum venit. 4. Imperator curabat ne quid militibus vigilantibus deesset. a. militibus, qui vigilabant b. militibus, qui vigilant c. militibus, ut vigilarent 5. Homines urbem defensuri semper a principibus laudabantur. a. homines, qui urbem defendent b. homines, qui urbem defendebant c. homines, qui urbem defensuri erant d. homines qui urbem defenderunt e. homines qui urbem defensuri sunt 6. Incolae urbis familiares mortuos iuxta viam sepelient. a. familiares qui moriebantur b. familiares qui moriuntur c. familiares qui occisi sunt d. familiares qui mortui sunt e. familiares qui mortui erunt f. familiares qui mortui erint g. familiares qui morientur 7. Agri vastati saepe iterum coli non possunt. a. agri quos vastant b. agri quos vastabant et colebant c. agri qui vastati sunt d. agri non possunt coli ne vastentur e. agri non possunt coli ne vastarentur 8. Milites oppidum deletum restituerunt. a. oppidum restituerunt ne deleretur b. oppidum quod deletum est c. oppidum qui deletus erat d. oppidum quod deletum erat e. milites restituerunt ut oppidum delerent 10. Doplňte tvary slovesa ire volo eo velles nolimus volueritis vult nolemus mallem fueram laudaturus fuisse este proderatis voluisti potuissemus malebatis nolentes nolui velim voluerunt laudans noles fuimus fuit erunt velint laudatum erat esses noluistis laudatum noli 11. Doplňte do vět tvary slovesa ire a jeho složenin 1. Unde illo die (tu, exire) __________ ? 2. Quando domum heri (ii, redire) __________ ? 3. Cum legati e castris (exire) _________ , hostes eos aggressi sunt. 4. Omnes te petunt et orant, ne (abire) _________ . 5. Eurydice a serpentis morsu (obire) __________ . 6. Utinam ne illo tempore tanta pericula (vos subire) __________ . 7. Ea quae rei publicae causa fecerant, silentio non (ego praeterire) ______________ . 8. Ea quae rei publicae causa fecerint, silentio non (ego praeterire) ______________ . 9. Caesar pontem fecit, ut milites commode flumen (transire) __________ . 10. Notum est multos homines illis temporibus morbis fameque (perire) __________ . 11. In deserto multum aquae bibite, ne siti (perire) __________ . 12. Non sum nescius quantos labores (tu subire, předčasnost) __________ . 12. Roztřiďte tvary sloves venio, venire a veneo, venire venerunt, venit, venisti, venibis, venieris, venisse, ventum est, veneat, veni, venimus, veniit, venierunt, venero, venibatis, veneuntes, ventum erat, veniebamus, venierat, venibunt, venii, veneunt, venientium 13. Přeložte 1. Nehodlám napodobovat lidi, kteří se dopustili nejhanebnějších zločinů. 2. Nebudu napodobovat lidi, kteří se dopustili nejhanebnějších zločinů. 3. Děti, které nehodlaly pilně pracovat, byly kárány rodiči a učiteli. 4. Děti, které pilně nepracovaly, byly kárány rodiči a učiteli. 5. Tázajícímu se člověku senátor odpověděl: „Nikdy jsem nepřijal a nepřijmu žádné peníze.“ 6. Tázajícímu se člověku senátor odpověděl, že nikdy nepřijal a nepřijme žádné peníze. 7. Ve válce bylo zabito mnoho vojáků, kteří velmi statečně bojovali proti nepřátelům. 8. Kdy vrátíš knihu, kterou jsem ti poslal po svém příteli (prostřednictvím, tj. per + akuzativ)? 9. Kdy hodláš vrátit knihu, kterou jsem ti poslal po svém příteli? 10. Řekni mi, co chceš dělat. 11. Neříkej mi to, co sám dobře vím. 12. Nepřišli jsme bojovat, ale žádat o mír. 14. Přeložte následující souvětí a uveďte, jaké typy vedlejších vět se v nich vyskytují 1. Qui (=et is) cum aquam ex puteo vidisset haustam, terrae motum dixit futurum. (Cic. div. 2, 31) 2. Cum Teanum Sidicinum venissem, C. Messius, familiaris tuus, mihi dixit Caesarem iter habere Capuam et eo ipso die mansurum esse Aeserniae. (podle Cic. Att. 8, 11D, 2)