Libre destos, que pudieran llamarse embarazos, queda el Bascuence una Lengua facílima y corriente: y tan fácil, que el que necesita de dos años para aprender cualquier lengua, puede aprender el Bascuence en cuatro meses. Manuel de Larramendi, Diccionario Trilingüe Soyez en congé destos qui pouvaient se nommer grossesses le Bascuence reste une Langue facílima et courante : et si facile, que celui qui a besoin de deux ans pour apprendre toute langue, le Bascuence peut apprendre dans quatre mois. Manuel de Larramendi, un Dictionnaire Trilingue ¿QUÉ SEREMOS CAPACES DE DECIR EN EUSKERA? 1. Presentarse: nombre y apellidos, lugar de nacimiento, lugar de residencia (ciudad, barrio, calle), profesión, edad, estado civil. 2. Presentar a alguien. 3. Decir datos personales de una tercera persona: nombre y apellidos, lugar de nacimiento, lugar de residencia (ciudad, barrio, calle), profesión, edad, estado civil. 4. Preguntar a alguien sus datos personales: nombre y apellidos, lugar de nacimiento, lugar de residencia (ciudad, barrio, calle), profesión, edad, estado civil. 5. Describir objetos / personas. 6. Compras. 7. Hostelería: en el bar. 8. Hostelería: en el restaurante. QU'EST-CE QUE SERONS-NOUS CAPABLES DE DIRE EN EUSKERA ? 1. Se présenter : nom et noms de famille, lieu de naissance, lieu de résidence (ville, quartier, fait taire), profession, âge, l'état civil. 2. Présenter à quelqu'un. 3. Dire des données personnelles d'une troisième personne : nom et noms de famille, lieu de naissance, lieu de résidence (ville, quartier, fait taire), profession, âge, l'état civil. 4. Demander à quelqu'un ses données personnelles : nom et noms de famille, lieu de naissance, lieu de résidence (ville, quartier, fait taire), profession, âge, l'état civil. 5. Décrire des objets/personnes. 6. Achats. 7. Hôtellerie : dans la barre. 8. Hôtellerie : dans le restaurant . 3. ESTADO Y CUALIDAD/ ÉTAT ET QUALITÉ OGIBIDEAK/ profesiones/ professions Mikel Sendagile (lekař) Jon Irakasle (Profesor) Harri Igeltsero (zednik) Antxon Arkitekto Joxemiel Zapatari (botnik) Sabino Zurgin Imanol Okin (pekař) Edorta Hargin (kovář) GALDERAK: Nor da hargina? Zer da Jon? Nor da igeltseroa? Zer da Antxon? Nor da okina? Zer da Edorta? Nor da zurgina? Zer da Joxemiel? FAMILIA NOREN – ¿de quién?- A qui? KASUA JABEGO GENITIBOA Auto Aitorren autoa da – éste es el coche de Aitor Hauek Aitorren autoak dira – éstos son los coches de Aitor SINGULAR PLURAL nombre propio -ren (bokala) -en (konts.) sustantivo -aren -en Posesivos de pronombres personales: nire zure haren (bere) gure zuen haien (beren) Posesivos de determinantes demostrativos: (hau, hori, hura/ hauek, horiek, haiek) Singular plural Honen hauen Horren horien Haren haien SLOVNIK HIZTEGIA aita – tatínek izeba – teta ama – maminka senar - manžel aitona – děděček emazte - manželka amona – babička lehengusu - bratranec seme – syn lehengusina - sestrenic alaba – dcera koinatu - švagr seme-alabak – dítě koinata - švagrová anaia – bratr pro muže iloba (loba) - synovec / neteř neba – bratr pro ženy biloba (iloba) - vnuk / vnučka arreba – sestra pro muže suhi - zeť ahizpa – sestra pro zeny errain - snacha osaba-strýc aitaginarreba – tchán amaginarreba – tchýně ARIKETA: 1. Zuhaitz genealogikoa begiratu eta ahaidetasunak adierazi, adibidean bezala: Mirad el arbol genealogico y indicad el parentesco, como en el ejemplo: Voir le pedigree et d'indiquer la relation, comme dans l'exemple: Ane Koldo Josu Itziar Igone Peru Jon Maite Jone Aitor Imanol Ander 1. Ane - (Imanol): Ane Imanolen emaztea da 2. Koldo – (Ane): 3. Ane – (Peru): 4. Peru – (Ane): 5. Koldo – (Maite): 6. Maite – (Koldo): 7. Peru – (Jon): 8. Jon – (Itziar): 9. Itziar – (Imanol): 10. Imanol – (Itziar): 11. Peru – (Jone): 12. Itziar – (Peru): 13. Itziar – (Maite): 14. Ane – (Aitor): 15. Aitor – (Ane): 16. Koldo – (Aitor): 17. Jone – (Imanol): 18. Imanol – (Jone): 19. Josu – (Peru): 20. Ane – (Josu): 21. Koldo – (Josu): 22. Josu – (Ane): 23. Igone – (Ane): ARIKETAK 2. Definitu adibidean bezala Definir como en el ejemplo Définir comme dans l'exemple Ad.: Nire aita: nire amaren senarra. nire aitona: nire osaba: nire anaia: nire lehengusua: nire erraina: nire amaginarreba: nire aiton-amonak: nire emaztea: NONGO – de donde- d’ou? 3. TELEFONOZ: Entzun eta hutsuneak bete A: Bai, esan? B: __________________ naiz A: Nor zara? B: ________________ , _______________ bat naiz. A: ______________ ? B: _____________ . Hori ____________ da? A: Ez, hau _________________ da B: Ah! Barkatu ikasle - alumno euskaltegi - academia de euskera politikari – Eusko Legebiltzar – Arzak jatetxe langabetu – INEM – Ajuriaenea irakasle – Euskal Herriko Unibertsitate – Bermeoko udaletxe EGON ('estar' /“etre en/ to be in a place/situation”) Y SUS COMPLEMENTOS (et ses complements: adjectives, adverbs) Ni nago Zu zaude Hura dago Gu gaude Zuek zaudete Haiek daude - Nola dago (daude) ...? ¿Cómo está(n) ...?/ Comment est...? comment sont...?/ how is...?/ jak je...? - Atea irekita dago La puerta esta abierta/ La porte est ouverte/ The door is opened Jertsea zikin dago - el jersey está sucio Con el verbo "egon" hay tres complementos posibles: Avec le verb ETRE circonstancial (en) locative il y a trois adverbs, adjetives et autres: a) con VERBO: -TA/-DA (si el verbo acaba en -n): irekita, etzanda (tumbado) b) con sustantivo: -(E)Z Negar ‘llanto’ “pleure”- Negarrez ‘Llorando’ “en pleurant” Barre ‘risa’ rire - Barrez ‘Riendo’ en riant c) con adjetivo: no se le añade nada al adjetivo (alai ‘contento’). Ni alai nago, Gu alai gaude d) otros: -(R)IK: pozik - contento hutsik – vacío alai - veselý apurtu - rozbít barre - úsměv bero - teplý bete – zaplnit busti – namočit eseri – posadit etzan – položit hutsik - prázdný ireki – otevřít itxi – zavřít lo – spát lotu – uvazat negar - plakat pozik – šťastný triste – smutný zikin - špinavý zutik - vestoje ate – dveře botila – láhev edalontzi – sklenice jertse – svetr lapiko – hrnec leiho – okno mutil – kluk prakak – kalhoty zapata – bota 1. Nola dago botila? 2. Nola dago edalontzia? 3. Nola dago neska? 4. Nola dago zapata? 5. Nola dago lapikoa? 6. Nola dago mutila? 7. Nola dago atea? 8. Nola dago mutila? 9. Nola dago mutila? 10. Nola dago gizona? 11. Nola dago leihoa? 12. Nola dago mutila? 13. Nola dago edalontzia? 14. Nola dago kamiseta? 15. Nola dago edalontzia? 16. Nola dago gizona? 17. Nola daude galtzak? 18. Nola dago mutila? 19. Nola dago NOLA (¿cómo?/ Jak je...?) NOLAKOA (¿cómo?/ Jaký, jaké, jaká je...?) a) EGON ('estar' etre, to be): état/ situation NOLA + dago...?: ¿cómo está...? comment est...? jak je...? b) IZAN ('ser' ETRE, to be): qualité/ quality NOLAKOA/NOLAKOAK + Da/Dira...?: ¿cómo es... / cómo son...? jaký je/jsou...? ARIKETAK 4. IZAN / EGON 1. (Zu) triste --------------- gaur 2. (Zuek) Gasteizkoak ------------ ? 3. Gu oso ondo ----------------- 4. Mutil hori argala --------------- 5. (Zuek) urduri ------------------- ? 6. Joseba zutik ----------------- 7. (Gu) zaharrak ------------------- 8. (Zuek) Gernikakoak ---------------- ? 9. Neska hori nekatuta -------------- 10. Ni oso altua ------------- 11. (Ni) pozik ------------------ 12. (Gu) eserita ---------------- 13. Zu oso gaztea ----------------- 14. Ume hauek oso txikiak -------------- 15. Amaia oso itsusia --------------- 16. Leihoak itxita --------------- 17. (Ni) aspertuta ------------------- 18. (Zu) oso lodi ------------ 19. Betaurrekoak apurtuta ------------- 20. (Zuek) etzanda ---------------- ? LOKATIBO KASUA NON? - Non dago botika? Kde je lekárna? - Artajona kalean - Artajonan Artajona eta Narrika artean ‘entre Artajona y Narrika’ Artajona eta Kale Nagusi artean ‘entre Artajona y la Calle Mayor’ Botika Artajona eta Narrika artean dago arrandegi – rybárna aurrezki kutxa - spořitelna banketxe – banka botika – lekárna denda – obchod eskola - skola euskaltegi – jazykova skola (jenom baskictina) geltoki - nadrazi gozotegi – cukrárna harategi – řeznictví jantzidenda – obleceni obchod jatetxe – restaurace komisaria - komisařství liburudenda – knihkupectví museo – muzeum okindegi - pekárna postetxe - posta taberna - hospoda trengeltoki – vlakové nádraží HEMENDIK – někde - Mesedez, badago hemendik (gertu) postetxerik? Je tady někde blízko pošta? - Bai, (badago bat) Artajona eta Narrika artean Ano, (je jeden) mezi... - Eskerrik asko Děkuju moc A autobus geltoki supermerkatu postetxe liburudenda 1 botika 2 Iruñea taberna 3 liburudenda 4 banketxe Marilin jatetxe postetxe museo denda 5 arrandegi 6 okindegi 7 aurrezki kutxa 8 euskaltegi komisaria harategi gozotegi eskola B Arzak jatetxe Ea kale kabina 1 Marilin jatetxe 2 postetxe 3 museo 4 denda botika Iruñea taberna liburudenda banketxe 5 komisaria 6 harategi 7 gozotegi 8 eskola arrandegi okindegi aurrezki kutxa euskaltegi PASAIA MARRAZTEN ate - dveře balkoi – balkón beraz - tak eguzki – slunce etxe - dům ezker – léva laku - jezero leiho - okno marrazki – obrázek marraztu – malovat oso – velmi , moc , hodně paper – papír txalupa – bárka, loďka tximinia – komín txori- ptácek zuhaitz - strom LEKU-POSPOSIZIOAK - odložení na později Gainean - nahoře Barruan - uvnitř, vevnitř Azpian – dole Artean - mezi Aurrean - vpředu, dopředu Ondoan - vedle Atzean - vzadu, dozadu Non dago sagua? – ¿Dónde está el ratón? – ou es le souri? – kde je ...? Kaxoi gainean – Encima del cajón – Sagua kaxoi gainean dago. El ratón está encima del cajón Odklad přichází po názvu. Jméno bez článku Mutila etxe gainean dago; Txakurra etxe azpian dago; Neska etxe aurrean dago; Gizona etxe atzean dago A B ate – dveře , vchod aulki – židle eltze - hrnec, kastrol na vaření gatzontzi - solnička gazta – sýr katilu - miska katu – kočka kaxoi – zásuvka labe – trouba ontzitegi – skřín skříň ,ss skříň , plater - talíř sukaltarri - dřez txakur – pesw -RIK / -IK Se usa en interrogativas y negativas, y tiene valor indefinido. Il est utilisé dans interrogative et négative, et a une valeur illimitée. Používá se ve otázce.Struktura a negativní, a má nedefinovanou hodnotu. - Badago sagurik gazta barruan? – ¿Hay algún ratón dentro del queso? Il y a un souri dans le fromage? Je tam myš v sýru? - Bai, gazta barruan badago (sagu) bat - Ez, gazta barruan ez dago sagurik