Vydání
1. vyd. Lublin, Ewolucja demokraciji przedstawicielskiej w krajach Europy Šrodkowej i Wschodniej, od s. 73-94, 22 s. Monografie Wydziału Administracji WSEI, 2013
V originále
Problemem koncepcji reprezentacji w przedwojennej Czechosłowacji był nadzwyczajnie wypukły nacisk na rolę partii wyborczych (politycznych) jako konsekwencji proporcjonalności formuły wyborczej. Ta formuła w wyniku orzecznictwa spowodowała rozwiniecie specyficznej koncepcji partyjnie wiązanego mandatu poselskiego, którego właścicielami były zdaniem Trybunału Wyborczego same partie. Czechosłowacja stała się w taki sposób prawzorem deformacji klasycznych wzorców parlamentarnej reprezentacji. Również porównywa rotę ślubowania poselskiego na przykładzie socjalistycznej Konstytucji 1960 roku i wiążącej Konstytucji jako prykład konfliktu woli wyborców (czego się subiektywnie chce) i interesu (co jest trzeba obiektywnie zrobić). Uwagę zwracano również na tradycyjną niechęć wobec demokracji bezpośredniej oraz tradycyjną różnicę zformułowań konstytucyjnych, gdy Konstytucja RP mówi o tym, że władza zwierzchnia należy do Narodu, który swoją władzę sprawuje przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio, podczas gdy Konstytucja RCz nawiązuje do konstrukcji, według której jest lud faktycznym źródłem władzy, lecz sprawuje ją tylko wyjątkowo. Problemem jest też określenie tego, kto jest reprezentowany, gdy autor proponuje pięć rozwiązań (frekwencja wyborcza, wyborcy, obywateli, mieszkańcy państwa oraz byłe i przyszłe generacje). Innym problemem reprezentacji w RCz jest sprawa definiowania tego, kto może reprezentować i tego, co jest reprezentatywne. Reprezentowany jest każdy, no zgodnie z czeskim ustawodawstwem wyborczym, nie każdy jest reprezentatywny (próg wyborczy o wysokości 5% i więcej). Autor zwraca uwagę również na nowe wkłady w debatę na temat pojmowania zasad reprezentacji, które wnosi najnowsza praktyka UE w postaci reprezentacja obywateli EU o charakteru degresywnie proporcjonalnym.
Česky
Autor se věnuje problematice pojmu reprezentace na příkladu vzniku Československa v roce 1918 (kdo a koho reprezentoval, jak bylo reprezentování chápáno v zahraničí). Zdůrazňuje, že reprezentace na základě této zkušenosti vyžaduje rovněž akceptaci. Dále autor zkoumá specifický příspěvek k problematice reprezentace v době předmnichovské ČSR, kdy došlo k hegemonizaci politické scény politickými stranami za pomoci judikatury Volebního soudu, která změnila povaha a pojetí reprezentativního mandátu poslance nebo senátora. Další otázkou rozboru je povaha poslaneckého slibu, kterou autor sleduje komparací ústav z roku 1920, 1960 a 1992. Zdůrazňuje odlišnosti objektivní (zájmy voličů) a subjektivní stránky (vůle voličů). Srovnává též řešení polské a české z hlediska vymezení nositele moci. Věnuje se zde otázkám volební účasti, voličů, občanů, obyvatel státu a minulých a budoucích generací. Závěrem ukazuje nové prvky, které do pojmu reprezentace vnesla koncepce degresivně proporcionální reprezentace v Evropském parlamentu.
Anglicky
The author deals with the typical concepts of representation as representation in a formal, contentual, substantive sense, respectively with the representation as competence (theory of mandate). He analyzes successively those approaches to the concept of representation in the history and in the present of the Czech Republic. Special attention is paid to the decision-making of the Czech public law courts in the field of representation and mandate theory. Representative democracy is a variety of democracy typical for the Czech Republic as a state whose establishment does not favor any form of direct democracy. Another special feature of the parliamentary democracy in the Czech Republic is a very strong position of political parties. In such a way the prewar Czechoslovakia became the archetype of the deformation of classical patterns of representative democracy. According the valid Constitution of the Czech Republic is the political system is based on free and voluntary formation of and free competition between political parties respecting the basic democratic precepts and rejecting violence as a means of asserting their interests. Thus, the political parties are all the time understood to be a form of expression of the will and interests of the people. All these peculiarities the author demonstrates on the components of the theory of representative democracy as e. g. principles of representation (territorial, national, political, productive, meritorious in the history it was the special representation of the legionaries who conquered the independence on the Austro-Hungarian monarchy in the World War I), on the elements of the electoral system (proportional representation, representative mandate, distinction between notions of to be representative as opposite to the representativeness, immunity of MP’s, incompatibility, sleeping mandate etc.).