C 2015

Kralice w czasach Žerotinów i kralickie centrum wydawnicze braci czeskich

KNOZ, Tomáš

Basic information

Original name

Kralice w czasach Žerotinów i kralickie centrum wydawnicze braci czeskich

Name in Czech

Kralice v době Žerotínů a kralické edční centrum českých bratří

Name (in English)

Kralice in the Time oft the Žerotins and the publishing centre of the Czech Brethern

Authors

KNOZ, Tomáš (203 Czech Republic, guarantor, belonging to the institution)

Edition

1. vyd. Wschówa - Leszno, Reformacja i tolerancja. Jedność w róznorodności. Wspólistnienie róžnych wyznań na ziemi Wschowskiej i pograniczu wielkopolsko-ślaskim, p. 225-246, 22 pp. 2015

Publisher

Stowarzyszenie Czas A.R.T. - Muzeum Okregowe Leszno

Other information

Language

Polish

Type of outcome

Kapitola resp. kapitoly v odborné knize

Field of Study

60101 History

Country of publisher

Poland

Confidentiality degree

není předmětem státního či obchodního tajemství

Publication form

printed version "print"

RIV identification code

RIV/00216224:14210/15:00081532

Organization unit

Faculty of Arts

ISBN

978-83-63363-20-8

Keywords (in Czech)

Moeava; Kralice; ediční centrum; Jednota bratrská

Keywords in English

Moravia; Early New Age; Publishing Centre; Bohemian Brethern

Tags

Tags

International impact, Reviewed
Změněno: 14/3/2016 20:48, Mgr. Vendula Hromádková

Abstract

V originále

Działalność biblijnego i wydawniczego centrum Jednoty Braci Czeskich w Kralicach nad Oslawą w okresie 1578-1621 należy do najważniejszych fenomenów czeskiej i morawskiej historii kultury wczesnego okresu nowożytnego. Wydanie Biblii Kralickiej było możliwe między innymi dzięki mecenatowi Jana starszego a potem Karla starszego z Żerotina, którzy udostępnili teologom braci czeskich twierdzę w majątku Kralice, położonym między ich posiadłośćiami Náměšť nad Oslawą i Rosice, zakupioną w 1572 roku od rycerza Henryka Kralickiego z Kralic. Żerotinowe stworzyli dla funkcjonowania centrum braci czeskich znakomite warunki organizacyjne i ekonomiczne. Z fragmentarycznie zachowanych źródeł można sądzić, że założyli w Kralicach nowy folwark, podczas gdy plony z pierwotnego – wcześniej istniejącego folwarku pozostawili do dyspozycji mieszkańców kralickiej twierdzy. Niektórzy z duchownych działających w Kralicach byli prezentowani jako pracownicy żerotinowego dworu, co przynosiło im nie tylko środki finansowe ale i formalne zatrudnienie w nadchodzącym okresie kontrreformacji. Kolejną formą mecenatu ze strony Żerotinów było powiązanie duchownych Jednoty Braci Czeskich z miejscowymi poddanymi. Wydaje się , że część osób pracujących w twierdzy mieszkała w domach kralickich obywateli, podobnie jak uczniowie przybywający do Kralic z różnych żerotińskich posiadłości, czasem nawet dość dalekich. Uczniowie ci, z których część była potem zatrudniona w kancelarii rządcy, czy w innych służbach na dworze, uczyli się w szkole założonej przy duchownym centrum braci czeskich, ale także wykonywali różne pomocnicze czynności. Wspólnie z teologami-biblistami, bibliotekarzami i innymi pracownikami tworzyli społeczność wynikiem pracy której było wydanie w sumie 64 tytułów książek.

In Czech

Působení biblického a edičního centra Jednoty bratrské v Kralicích nad Oslavou mezi lety 1578 a 1621 náleží mezi nejvýznamnější fenomény českých a moravských kulturních dějin raného novověku. Vydání Bible kralické bylo umožněno mimo jiné díky pozoruhodnému mecenátu Jana staršího a posléze Karla staršího ze Žerotína, kteří pro působení bratrských teologů poskytli tvrz na statku v Kralicích, vklíněném mezi jejich panství Náměšť nad Oslavou a Rosice, který získali roku 1572 koupí od rytíře Jindřicha Kralického z Kralic. Žerotínové vytvořili pro působení bratrského centra vynikající organizační a ekonomické podmínky. Z troskovitě zachovaných pramenů lze usuzovat, že v Kralicích založili nový vrchnostenský hospodářský dvůr, zatímco výtěžek z toho původního nechali plynout ve prospěch obyvatel kralické tvrze. Někteří z duchovních působících v Kralicích byli zároveň prezentováni jako žerotínští dvorští zaměstnanci, což jim poskytovalo nejen příjmy, ale také krytí v období nastupující protireformace. Další formou mecenátu ze strany Žerotínů bylo navázání duchovních Jednoty bratrské na místní poddanské obyvatelstvo. Zdá se, že část osob působících na tvrzi bydlela v domech Kralických, podobně jako tomu bylo v případě žáků, kteří přicházeli z různých míst žerotínských držav i z větší vzdálenosti. Tito žáci, jejichž část posléze našla uplatnění v žerotínské vrchnostenské kanceláři či v jiných dvorských službách. Jednak studovali ve škole založené při bratrském duchovním centru, jednak zde zřejmě vykonávali i různé pomocné činnosti. Spolu s teology-biblisty, knihovníky, tiskaři, knihvazači a dalšími zaměstnanci zde vytvářeli společenství, výsledkem jehož práce bylo vydání celkem devětapadesáti knižních titulů.

Links

GB14-36521G, research and development project
Name: Centrum pro transdisciplinární výzkum kulturních fenoménů ve středoevropských dějinách: obraz, komunikace, jednání