Prehistorik Dönemde Uzmanlaşmaya Dair Bir Model: Ulucak Höyük Seramik Üretim Atölyesi (MÖ 6005-5840)

ÇEVIK, Özlem, Coşkun SIVIL, Osman VURUŞKAN, Alican AKTAĞ, Kaan SAYIT, Aysel ARSLAN, Miroslav KRÁLÍK and A. Onur BAMYACI. Prehistorik Dönemde Uzmanlaşmaya Dair Bir Model: Ulucak Höyük Seramik Üretim Atölyesi (MÖ 6005-5840) (A Model of Specialisation in the Prehistoric Period: Ulucak Höyük Ceramic Production Workshop (6005-5840 BC)). Turkish Journal of Archaeological Sciences. Turecko, 2024, vol. 4, February, p. 1-45. ISSN 2822-2164.

Basic information

• Original name: Prehistorik Dönemde Uzmanlaşmaya Dair Bir Model: Ulucak Höyük Seramik Üretim Atölyesi (MÖ 6005-5840)
• Name (in English): A Model of Specialisation in the Prehistoric Period: Ulucak Höyük Ceramic Production Workshop (6005-5840 BC)
• Authors: ÇEVIK, Özlem (guarantor), Coşkun SIVIL, Osman VURUŞKAN, Alican AKTAĞ, Kaan SAYIT, Aysel ARSLAN, Miroslav KRÁLÍK (203 Czech Republic, belonging to the institution) and A. Onur BAMYACI.
• Edition: Turkish Journal of Archaeological Sciences, Turecko, 2024, 2822-2164.

Other information

• Original language: Czech
• Type of outcome: Article in a journal
• Field of Study: 60102 Archaeology
• Country of publisher: Czech Republic
• Confidentiality degree: is not subject to a state or trade secret
• WWW: Stránka čísla časopisu, na níž je článek ke stažení
• Organization unit: Faculty of Science
• Keywords (in Czech): Ulucak Höyük;keramická dílna;keramická forma;válečková technika;otisky prstů
• Keywords in English: Ulucak Höyük;Pottery production workshop;mould;coiling;fingerprints
• Tags: International impact, Reviewed

Abstract

Bu makalenin konusunu Ulucak Höyük’te ortaya çıkartılan ve MÖ 6. binyılın başına tarihlenen seramik üretim atölyesi oluşturmaktadır. İzmir’in Kemalpaşa ilçesi, Ulucak beldesinde yer alan ve Batı Anadolu’nun en erken Neolitik yerleşimlerinden biri olan Ulucak Höyük’te ilk iskân evresi MÖ 6850/6800 yılları arasında başlamış olup MÖ 5670’e değin kesintisiz olarak devam etmiştir. Söz konusu seramik üretim atölyesi, yerleşmenin Geç Neolitik Dönem’e tarihlenen IVc tabakasında ortaya çıkartılmıştır. Seramiklerin teknolojik açıdan analizine ve bazı yerleşmelerde seramik fırınlarının ortaya çıkartılmasına dayanarak, Mezopotamya’dan Anadolu ve Ege’ye dek uzanan geniş coğrafyada seramik üretiminin MÖ 6. binyılda uzmanlaşmış bir faaliyete dönüştüğü önerilmektedir. Bununla birlikte, Ulucak Höyük seramik üretim atölyesi, hem seramik üretiminin belli bir grup tarafından üretildiğini mekânsal olarak açıkça gösteren hem de seramik hamurunun hazırlanışından, şekillendirme teknikleri, yüzey işlemi ve fırınlanmasına dek uzanan üretim zincirinin her aşamasına ilişkin doğrudan arkeolojik kanıt sağlayan bu döneme ait şimdilik bilinen en erken ve yegâne örneği temsil etmektedir. Bu makalede söz konusu atölyenin kronolojik ve kültürel altlığı, mimari özellikleri, içinde ele geçen buluntuların niteliği ve mekânsal dağılımı, seramik ve kil topaklar üzerinde saptanan parmak izi incelemeleri ve boya, kireç, kil topak gibi buluntuların kimyasal analizlerinden (ICP-MS) elde edilen sonuçlar sunulmaktadır. Ardından, bu sonuçların erken seramik uzmanlaşması bağlamında ifade ettiği anlam tartışılmaktadır.

Abstract (in English)

The subject of this article is the pottery production workshop unearthed at Ulucak Höyük and dated to the beginning of the 6th millennium BCE. Ulucak Höyük is located in the town of Ulucak in Kemalpaşa district of İzmir. As one of the earliest Neolithic settlements of Western Anatolia, the site was first inhabited in 6850/6800 BCE and the habitation continued uninterruptedly until 5670 BCE. The pottery production workshop was found in Level IVc of the Ulucak Höyük sequence, dating to the Late Neolithic Period. It has been suggested that pottery production became a specialized production activity in Western Asia and the Aegean during the 6th millennium BCE based on technological analyses of pottery and the discovery of ceramic kilns at certain sites. Nonetheless, the specialized pottery production workshop at Ulucak, dating to the early 6th millennium BCE, is the only case so far to suggest that particular groups of people carried out pottery production. It also provides direct archaeological evidence for every stage of pottery production; from paste preparing and shaping to surface treatment and firing of pots. This article discusses the chronological and cultural background of the workshop, its architectural features, the nature and spatial distribution of the finds, as well as the results of the fingerprint analyses of ceramics and clay loaves, and the chemical analyses (ICP-MS) of red paint, lime, ash and clay loaves. We interpret these results in the context of early ceramic specialization.

Links

• MUNI/FR/0940/2019, interní kód MU: Name: Inovace výukových materiálů a učebnice dermatoglyfiky

Investor: Masaryk University