Kapitał społeczny niematerialnego dziedzictwa kulturowego

DRÁPALA, Daniel. Kapitał społeczny niematerialnego dziedzictwa kulturowego. In Utracone/poszukiwane/oswojone dziedzictwo kulturowe, 4.-6. července 2019, Kielce. 2019.

Základní údaje

• Originální název: Kapitał społeczny niematerialnego dziedzictwa kulturowego
• Název česky: Sociální kapitál nehmotného kulturního dědictví
• Název anglicky: Social Capital of Intangible Cultural Heritage
• Autoři: DRÁPALA, Daniel (203 Česká republika, garant, domácí).
• Vydání: Utracone/poszukiwane/oswojone dziedzictwo kulturowe, 4.-6. července 2019, Kielce, 2019.

Další údaje

• Originální jazyk: polština
• Typ výsledku: Prezentace na konferencích
• Obor: 50404 Antropology, ethnology
• Stát vydavatele: Česká republika
• Utajení: není předmětem státního či obchodního tajemství
• Kód RIV: RIV/00216224:14210/19:00110105
• Organizační jednotka: Filozofická fakulta
• Klíčová slova česky: kulturní dědictví; sociální kapitál; záchovná opatření
• Klíčová slova anglicky: Social Capital; Intangible Cultural Heritage; Safeguarding Measures
• Štítky: rivok
• Příznaky: Mezinárodní význam

Anotace

Elementy tradycyjnej kultury ludowej otrzymują w ostatnich dekadach - zachowując swoje pierwotne funkcje - również zupełnie nowe znaczenia w związku z ich akceptacją, która jest postrzegana jako integralna część, wchodząca w skład oficjalnie zdeklarowanego dziedzictwa kulturowego poszczególnych narodów lub wspólnot etnicznych. Na krajowym, jak również i międzynarodowym szczeblu proces ten zazwyczaj uzyskuje wsparcie w postaci odpowiednich zapisów w dokumentach strategicznych (w ramach UNESCO np. Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage). Wprawdzie nadal w dziedzinie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego kładziony jest nacisk na żywotność zjawiska i jego więzi z nosicielem tradycji, jednakże wsparcie instytucjonalne procesu ochrony i troski o ten składnik dziedzictwa kulturowego przynosi zupełnie nowe bodźce oraz interpretacje. Szczególnie dotyczy to przypadku, gdy wybrane zjawiska zostały wpisane na różnego rodzaju listy dziedzictwa kulturowego, w efekcie czego bardzo często zaczynają istnieć w nowych kontekstach społecznych, nierzadko przekształcając się do postaci symboli, urastających do rangi reprezentacyjnego elementu społeczeństwa zakotwiczonego na poziomie lokalnym, regionalnym lub krajowym. Na szczeblu krajowym (Czechy) i międzynarodowym (UNESCO) nabyte doświadczenia w zakresie wdrażania dokumentów strategicznych pozwalają w ramach niniejszego przyczynku śledzić, w jakim stopniu pierwotne funkcje, wywodzące się ze wspólnoty nosicieli, przeplatają się z tymi nowo uzyskanymi, które zazwyczaj wywodzą się ze środowiska administracji państwowej, czy samorządowej lub też innej formy opieki instytucjonalnej. Autor skupia się nie tylko na zdefiniowaniu istotnych zmian, które można zidentyfikować na linii ewolucyjnej, począwszy odrzucaniem elementów tradycyjnej kultury pod koniec XVII wieku (np. w przypadku obyczajów i zwyczajów ludowych postrzeganych jako zabobon) aż do czasów współczesnych. Swoją uwagę zamierza poświęcić również czynnikom motywacyjnym, które dają się wyodrębnić w systemie ochrony instytucjonalnej niematerialnego dziedzictwa kulturowego (wzmacnianie wspólnego poczucia tożsamości, funkcje integracyjne, uświadamianie sobie wartości dziedzictwa kulturowego w efekcie dokonania wpisu na prestiżowe listy itd.).

Anotace česky

Prvky tradiční lidové kultury získávají v posledních desetiletích, při zachování mnoha svých původních funkcí, také zcela nové významy, které souvisejí s jejich akceptací jako integrální součásti oficiálně deklarovaného kulturního dědictví jednotlivých národů či etnických společenství. Na národní i mezinárodní úrovni bývá obvykle tento proces podpořen strategickými dokumenty (na bázi UNESCO např. Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage). I nadále se sice v péči o nemateriální kulturní dědictví klade důraz na životnost jevu a jeho vazbu na nositele tradice, institucionální podpora procesu ochrany a péče o tuto složku kulturního dědictví však přináší zcela nové impulsy a interpretace. Zvláště v případě, kdy jsou vybrané jevy zapsány na různé formy seznamů kulturního dědictví, se mnohdy dostávají do nových sociálních kontextů, transformují se nejednou do podoby symbolů, které se stávají reprezentativním prvkem lokálně, regionálně či národně ukotvené society. Zkušenosti s aplikováním strategických dokumentů na národní (Česká republika) i nadnárodní úrovni (UNESCO) umožňuje v rámci konferenčního příspěvku sledovat, do jaké míry se původní funkce, které vycházejí z komunity nositelů, prolínají s nově přiznanými vycházejícími zpravidla již z prostředí státní správy, samosprávy či jiné formy institucionální záštity. Autor se zaměří nejen na definování zásadních proměn identifikovatelných ve vývojové linii od odmítání prvků tradiční kultury na konci 18. století (např. v případě zvyků a obyčejů jako překonaných pověr) až po současný stav. Zaměří se však také na motivační faktory, které lze identifikovat v systému institucionální péče o nemateriální kulturní dědictví (posilování sdílené identity, integrační funkce, uvědomění si hodnoty kulturního dědictví prostřednictvím zápisu na prestižní seznamy atd.).

Anotace anglicky

In recent decades, the elements of traditional folk culture, while retaining many of their original functions, have also acquired entirely new meanings related to their acceptance as an integral part of the officially declared cultural heritage of individual nations or ethnic communities. At a national and international level, this process is usually supported by strategic documents (UNESCO-based eg the Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage). While the emphasis on the longevity of the phenomenon and its link to the bearers of tradition continues to be important in the care of intangible cultural heritage, institutional support for the process of protection and care for this component of cultural heritage brings entirely new impulses and interpretations. Especially when selected phenomena are written on various forms of cultural heritage lists, they often find themselves in new social contexts, often transforming themselves into symbols that become a representative element of a locally, regionally or nationally anchored society. Experience with the application of strategic documents at the national (Czech Republic) and transnational level (UNESCO) enables the conference paper to monitor the extent to which the original functions, which originate from the bearer community, blend with the newly acknowledged ones usually coming from the state administration or other forms of institutional patronage. The author will focus not only on defining the fundamental changes identifiable in the developmental line from rejecting elements of traditional culture at the end of the 18th century (eg in the case of customs and customs as outdated superstitions) to the present state. However, it will also focus on the motivational factors that can be identified in the institutional care system for intangible cultural heritage (strengthening shared identity, integration functions, awareness of the value of cultural heritage through enrollment in prestigious lists, etc.).

Návaznosti

• MUNI/A/1091/2018, interní kód MU: Název: Dynamika funkcí a interpretací nemateriálního kulturního dědictví (Akronym: Dynamika ICH)

Investor: Masarykova univerzita, Dynamika funkcí a interpretací nemateriálního kulturního dědictví, DO R. 2020_Kategorie A - Specifický výzkum - Studentské výzkumné projekty