PJ_38 Současná polská literatura ve vztahu k středoevropské identitě

Filozofická fakulta
podzim 2009
Rozsah
12/12/0. 0. 3 kr. Ukončení: k.
Vyučující
Marcin Calbecki (přednášející), prof. PhDr. Ludvík Štěpán, Ph.D. (zástupce)
Garance
prof. PhDr. Ivo Pospíšil, DrSc.
Ústav slavistiky – Filozofická fakulta
Kontaktní osoba: Mgr. et Mgr. Michal Przybylski
Omezení zápisu do předmětu
Předmět je nabízen i studentům mimo mateřské obory.
Mateřské obory/plány
předmět má 9 mateřských oborů, zobrazit
Cíle předmětu
Cílem předmětu je seznámit studenty s hlavními rysy současné polské literatury ve vztahu k fenoménu střední Evropy, především v rámci vývoje moderny a postmoderny. Na konci kurzu by měl mít student představu o pozici současné polské literatury v kontextu střední Evropy a znát její specifika.
Osnova
  • A. Wprowadzenie

  • 1. Próba wykładni tytułowych określeń:

  • a) polska literatura współczesna a zagadnienie literatury nowoczesnej (modernistycznej) i ponowoczesnej (postmodernistycznej), b) problem tożsamości środkowoeuropejskiej wobec tradycyjnych form definiowania tożsamości kulturowej w oparciu o kategorie społeczne, wyznaniowe, językowo-etniczne. Pojęcie Europy Środkowej wobec europejskiego dziedzictwa kolonialnego (antynomia: Naumann - Kundera).

  • 2. Polska próba ponadpaństwowej identyfikacji regionalnej w XX wieku. Główne pola napięć:

  • a) tradycja jagiellońska jako polskie echo kolonializmu, b) tradycja panslawizmu jako polskie echo dziewiętnastowiecznej idei etnocentrycznej, c) komunizm jako dwudziestowieczna próba zniesienia wszelkich ograniczeń tożsamościowych, d) tradycja środkowoeuropejska i jej przemiany – od mitu „Austria felix” (Wiegandt) po ideę „siły bezsilnych” (Havel).

  • B. Wywód główny

  • 1. Literackie reprezentacje idei środkowoeuropejskiej w XX wieku na wybranych przykładach:

  • a) Józef Wittlin: Idea wspólnoty a doświadczenie wojny. Pacyfizm i komunitaryzm – jako podstawa jedności kulturowej Europy Środkowej. J. Wittlin, Orfeusz w piekle XX wieku, Paryż 1963 (i inne wydania). J. Wittlin, Wybór poezji, oprac. W. Ligęza, Kraków 1998. J. Wittlin, Sól ziemi. Powieść o cierpliwym piechurze, oprac. E. Wiegandt, Wrocław et al. 1991 (i inne wydania). J. Olejniczak, Arkadia i małe ojczyzny: Vincenz, Stempowski, Wittlin, Miłosz, Kraków 1992.

  • b) Czesław Miłosz: Polskie credo: „Litwo, ojczyzno moja”, czyli paradoksy idei „rodzinnej Europy”. Europa Środkowo-Wschodnia jako osobisty koncept i zespół „prywatnych obowiązków”. „Kultura” Jerzego Giedroycia i wizja Europy między Niemcami a Rosją. Cz. Miłosz, Rodzinna Europa, Kraków 2001 (i inne wydania). Cz. Miłosz, Rok myśliwego, Kraków 2001 (i inne wydania). Cz. Miłosz, Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada, [w:] tegoż, Wiersze, t. 3, Kraków 2003, s. 94-179 (i inne wydania). J. Giedroyc, Cz. Miłosz, Listy 1952-1963, oprac. M. Kornat, Warszawa 2008.

  • c) Julian Stryjowski: Środkowoeuropejscy Żydzi: mit Cekanii i „wiedeńska apokalipsa”. Holocaust i jego miejsce, czyli historia nieustannych sprostowań. Praca pamięci w przestrzeni żałoby, czyli nieobecność i pustka jako kulturowe znaki Europy Środkowej. J. Stryjkowski, Głosy w ciemności, Warszawa 1956 (i inne wydania). J. Stryjkowski, Austeria, Warszawa 1966 (i inne wydania). J. Stryjkowski, Sen Azrila, Warszawa 1975 (i inne wydania). E. Kuryluk, Wiedeńska Apokalipsa. Eseje o sztuce i literaturze wiedeńskiej około 1900, Kraków 1974. E. Wiegandtowa, Austria felix, czyli o micie Galicji w polskiej prozie współczesnej, Poznań 1988.

  • 2. Europa Środkowa dzisiaj – demitologizacje, zauroczenia i nowe wyzwania.

  • a) Paweł Huelle: Europa Środkowa jako „locus communis” i wspólnota wyobraźni. Konteksty, inspiracje, nawiązania, listy, trawestacje, czyli środkowoeuropejska komunikacja literacka. P. Huelle, Weiser Dawidek, Gdańsk 1987 (i inne wydania). P. Huelle, Mercedes – Benz. Z listów do Hrabala, Kraków 2002. P. Huelle, Castorp, Gdańsk 2004.

  • b) Andrzej Stasiuk: Rozpacz karnawału, czyli plebejska uniwersalność średniowiecza a życie środkowoeuropejskie. Kultura ludowa Europy Środkowej a bachtinowskie pojęcia „polifonii”, „karnawału”, „niespodziewanego sąsiedztwa”. J. Andruchowycz, A. Stasiuk, Moja Europa. Dwa eseje o Europie zwanej Środkową, Wołowiec 2000. A. Stasiuk, Dojczland, Wołowiec 2007. A. Stasiuk, Dukla, Wołowiec 1997. A. Stasiuk, Fado, Wołowiec 2006. A. Stasiuk, Jadąc do Babadag, Wołowiec 2004. A. Stasiuk, Opowieści galicyjskie, Kraków 1995 (i inne wydania). M. Bachtin, Twórczość Franciszka Rablais’go i kultura ludowa średniowiecza i renesansu, przeł. A. A. Goleniowie, Kraków 1975.

  • C. Zakończenie

  • 1. Czy „Europę Środkową” można uznać za „absolutną metaforę”?
Vyučovací jazyk
Polština
Další komentáře
Studijní materiály
Předmět je vyučován každoročně.
Výuka probíhá blokově.
Poznámka k četnosti výuky: blok výuky proběhne v týdnu od 9. 11. 2009.
Výuka v rámci pobytu hostujících vyučujících. Blok proběhne od 9.11., vždy od 8.20 do 13.15 hod. O posluchárně budou zájemci informováni na Ústavu slavistiky.
  • Statistika zápisu (nejnovější)
  • Permalink: https://is.muni.cz/predmet/phil/podzim2009/PJ_38