Seriale rodzinne w komunistycznej Czechosłowacji w kontekście nauczania historii i edukacji medialnej

ŠTĚPÁNEK, Kamil. Seriale rodzinne w komunistycznej Czechosłowacji w kontekście nauczania historii i edukacji medialnej. Wychowanie w Rodzinie. 2015, XII 2/20, č. 2, s. 429-438. ISSN 2082-9019.

Základní údaje

• Originální název: Seriale rodzinne w komunistycznej Czechosłowacji w kontekście nauczania historii i edukacji medialnej
• Název anglicky: The family television serial in communist Czechoslovakia in the context of history teaching and media education
• Autoři: ŠTĚPÁNEK, Kamil (203 Česká republika, garant, domácí).
• Vydání: Wychowanie w Rodzinie, 2015, 2082-9019.

Další údaje

• Originální jazyk: polština
• Typ výsledku: Článek v odborném periodiku
• Obor: 60101 History
• Stát vydavatele: Polsko
• Utajení: není předmětem státního či obchodního tajemství
• Kód RIV: RIV/00216224:14410/15:00091655
• Organizační jednotka: Pedagogická fakulta
• Klíčová slova anglicky: family television serial; communist Czechoslovakia; history teaching; media education

Anotace

Artykuł przedstawia najpierw krótki rys historyczny funkcjonowania telewizji w komunistycznej Czechosłowacji w latach 1953-89. W tym kontekście dokonuje przeglądu seriali telewizyjnych podejmujących problematykę rodziny, łącznie z uwarunkowaniami związanymi z wychowaniem. Kładzie nacisk na elementy wychowawcze prezentowane w serialach stanowiące część składową rozwoju akcji, które oddziałują wychowawczo na odbiorcę – widza telewizyjnego i obywatela. Podejmowane są zatem powiązania ideologiczne, socjalne oraz propagandowe. Wybrane podejście przybliża dwa etapy produkcji telewizyjnych seriali rodzinnych, które wyraźnie oddziela sierpniowa inwazja wojsk Układu Warszawskiego – czyli do 1968 r., a następnie okres dwudziestu lat do czasów aksamitnej rewolucji. Tę część tekstu kończy krótkie przedstawienie zmian oraz stereotypów stale obecnych w serialach rodzinnych w epoce postkomunistycznej. Kolejne fragmenty zajmują się problematyką analizy sekwencji filmu fabularnego w ramach nauczania historii. Opierają się przy tym na wymiarze godzin, w jakim odbywa się nauczanie historii w czeskich szkołach, osobliwościach związanych z wiekiem dorastania uczniów drugiego etapu szkoły podstawowej i ich skutkach dla metod analitycznych. Kluczowe fragmenty poświęcone są wdrożeniu wybranych wymagań edukacji medialnej do nauczania za pośrednictwem filmu fabularnego. Telewizyjny serial rodzinny, niezależnie od tego czy pochodzi z konkretnego okresu historycznego czy też należy do kategorii retro, jest formą filmu fabularnego i zawiera zwykle kilka linii czasowych. Tekst czerpie z problematyki linii czasowych filmu fabularnego i formułuje system zadań wspierających cele edukacji historycznej i wychowania medialnego. Medium filmowe na przykładzie serialu rodzinnego jest odpowiednim narzędziem do interakcji między nauczycielem i uczniami, które zachęca do stawiania pytań, komparacji i interpretacji. Działania rozwijają umiejętności korzystania z mediów oraz myślenie historyczne uczniów.

Anotace anglicky

The text of the paper first gives a brief consideration of the historical development of the impact of television in communist Czechoslovakia in the period 1953–1989. It presents, in this context, an overview of television serials with a pronounced orientation towards family issues, including linkages with upbringing. It considers educational features presented in serials as part of story development and their logical linkages to influencing and educating the recipient – the television viewer and citizen. Contexts of ideology, socialisation and propaganda are mentioned. The approach selected focuses on two stages in the production of family television serials which are clearly separated by the August invasion by the armies of Warsaw Pact countries – i.e. up to 1968 and then the following twenty years up until the Velvet Revolution. This part of the text comes to a close with a concise elaboration of changes and surviving stereotypes in family serials in the post-communist period. The following passages consider the analysis of sequences of feature films in history teaching in reference to the amount of time allocated to history education in Czech schools, the age peculiarities of pupils in the second level of primary school and the implications of these facts for analytic methods. The main passages are devoted to the application and implementation of selected requirements of media education in teaching with the use of film. The family television serial, whether from a specific historical period or belonging to the category “retro”, is a form of film and generally contains a number of temporal levels. The text of the paper considers the issue of the temporal levels of film and formulates a system of tasks supporting the goals of history teaching and media education. The film medium, using the example of the family serial, represents a suitable tool for interaction between the teacher and the pupil that stimulates the asking of questions, comparison and interpretation.