Přechod na menu, Přechod na obsah, Přechod na patičku
Úvod do studia novořečtiny Ústav klasických studií, Filozofická fakulta Masarykovy univerzityMgr. et Mgr. Markéta Kulhánková, Ph.D., Mgr. Simone Sumelidu

Odysseas Elytis

Odysseas Elytis

Překlad: R. Dostálová: Odysseas Elytis, Bláznivý granátovník, Praha 2003.

Η Μαρίνα των βράχων

Έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη - Μα πού γύριζες
Ολημερίς τη σκληρή ρέμβη της πέτρας και της θάλασσας
Αετοφόρος άνεμος γύμνωσε τους λόφους
Γύμνωσε την επιθυμία σου ως το κόκαλο
Κι οι κόρες των ματιών σου πήρανε τη σκυτάλη της Χίμαιρας
Ριγώνοντας μ' αφρό τη θύμηση!
Πού είναι η γνώριμη ανηφοριά του μικρού Σεπτεμβρίου
Στο κοκκινόχωμα όπου έπαιζες θωρώντας προς τα κάτω
Τους βαθιούς κυαμώνες των άλλων κοριτσιών
Τις γωνιές όπου οι φίλες σου άφηναν αγκαλιές τα διοσμαρίνια


Μα πού γύριζες
Ολονυχτίς τη σκληρή ρέμβη της πέτρας και της θάλασσας
Σού 'λεγα να μετράς μες στο γδυτό νερό τις φωτεινές του μέρες
Ανάσκελη να χαίρεσαι την αυγή των πραγμάτων
Ή πάλι να γυρνάς κίτρινους κάμπους
Μ' ένα τριφύλλι φως στο στήθος σου ηρωίδα ιάμβου.

Έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη
Κι ένα φόρεμα κόκκινο σαν το αίμα

Βαθιά μες στο χρυσάφι του καλοκαιριού
Και τ' άρωμα των γυακίνθων - Μα πού γύριζες

Κατεβαίνοντας προς τους γιαλούς τους κόλπους με τα βότσαλα
Ήταν εκεί ένα κρύο αρμυρό θαλασσόχορτο
Μα πιο βαθιά ένα ανθρώπινο αίσθημα που μάτωνε
Κι άνοιγες μ' έκπληξη τα χέρια σου λέγοντας τ' όνομά του
Ανεβαίνοντας ανάλαφρα ως τη διαύγεια των βυθών
Όπου σελάγιζε ο δικός σου ο αστερίας. 

’Aκουσε, ο λόγος είναι των στερνών η φρόνηση
Κι ο χρόνος γλύπτης των ανθρώπων παράφορος
Κι ο ήλιος στέκεται από πάνω του θηρίο ελπίδας
Κι εσύ πιο κοντά του σφίγγεις έναν έρωτα
Έχοντας μια πικρή γεύση τρικυμίας στα χείλη. 

Δεν είναι για να λογαριάζεις γαλανή ως το κόκαλο άλλο καλοκαίρι
Για ν' αλλάξουνε ρέμα τα ποτάμια
Και να σε πάνε πίσω στη μητέρα τους
Για να ξαναφιλήσεις άλλες κερασιές
Ή για να πας καβάλα στον μαΐστρο. 

Στυλωμένη στους βράχους δίχως χτες και αύριο
Στους κινδύνους των βράχων με τη χτενισιά της θύελλας
Θ' αποχαιρετήσεις το αίνιγμα σου.

Marina skal

Máš na rtech chuť bouře – kde ses jen toulala
Po celý den v drsném snění skal a moře
Vítr nesoucí orla obnažoval pahorky
Obnažoval až k dřeni kosti tvou touhu
Panenky tvých očí přijímaly poselství Chiméry
A čarami pěny zaplavovaly vzpomínku!
Kde je známá vzhůru se vinoucí stezka krátkého září
Kde sis hrávala na zarudlé půdě s pohledem upřeným
Do modrých hájů druhých dívek
A do zákoutí kde tvé přítelkyně nechávaly
				náruče rozmarýnu

– Ale kde ses jen toulala
Po celou noc v drsném snění skal a moře
Říkal jsem ti abys počítala jasné dny v nahotě moře
Aby ses ležíc naznak radovala z rozbřesku věcí
Nebo aby ses opět toulala po žlutých pláních
Se světlem trojlístku na prsou – hrdinko jambu

Máš na rtech chuť bouře
Šaty rudé jako krev
Hluboko ve zlatém létě
a ve vůni hyacintů – kde ses jen toulala

Když jsi sestoupila k břehům zálivu s oblázky
Byla tam chladná slaná mořská voda
Ale ještě hlouběji krvácející lidský cit
A úžasem jsi rozpřáhla ruce a pronesla jsi
			jeho jméno
Lehounce jsi vystoupila až k průzračné hlubině
Kde zářila tvoje vlastní mořská hvězda.

Slyš, slovo je rozvahou stáří
A čas je podivný sochař lidí
Nad ním stojí slunce šelma naděje
A ty blízko něho svíráš lásku
S trpkou chutí bouře na rtech.

Už nikdy nepoznáš tak plná jasu jiné léto
V němž by řeky obracely svůj tok
A nesly tě zpět k své matce
Abys znovu líbala jiné třešně
Aby sis osedlal severní vítr

Opřená o skály bez včerejška a zítřka
O nebezpečné skály s vlasy rozevlátými bouří
Dáš sbohem své hádance.

Από το Άξιον Εστί

Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική
Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική.
το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου…
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου…
Εκεί σπάροι και πέρκες
ανεμόδαρτα ρήματα
ρεύματα πράσινα μες στα γαλάζια
όσα είδα στα σπλάχνα μου ν' ανάβουνε
σφουγγάρια, μέδουσες
με τα πρώτα λόγια των Σειρήνων
όστρακα ρόδινα με τα πρώτα μαύρα ρίγη…
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα μαύρα ρίγη…
Εκεί ρόδια, κυδώνια
θεοί μελαχροινοί, θείοι κ' εξάδελφοι
το λάδι αδειάζοντας μες στα πελώρια κιούπια.
Και πνοές από τη ρεμματιά ευωδιάζοντας
λυγαριά και σχίνο
σπάρτο και πιπερόριζα
με τα πρώτα πιπίσματα των σπίνων
ψαλμωδίες γλυκές με τα πρώτα-πρώτα Δόξα Σοι…
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα-πρώτα Δόξα Σοι!..
Εκεί δάφνες και βάγια
θυμιατό και λιβάνισμα
τις πάλες ευλογώντας και τα καριοφίλια
στο χώμα το στρωμένο με τ' αμπελομάντιλα ,
κνίσες, τσουγκρίσματα
και Χριστός Ανέστη
με τα πρώτα σμπάρα των Ελλήνων!
Αγάπες μυστικές με τα πρώτα λόγια του Ύμνου…
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα λόγια του "Υμνου !..

Z básně Hodno jest

Řecký jazyk mi do vínku byl dán
a chudý dům na Homérově břehu
Má jediná starost – můj jazyk na Homérově břehu
Tam si hrají pražmy a okouni
slova větrem šlehaná
V srdci se vzdouvají
zelenomodré příboje
mořské houby a medúzy
a první slova 
Sirén
růžové mušle a první temné zachvění.
Má jediná starost – můj jazyk a první temné zachvění
Tam rostou granátovníky zrají kdoule
osmahlí bozi strýci a bratranci
vlévají olej do olbřímích kádí
od břehů říčky nesou vánky
vůni vrboví a rákosí
kručinky a zázvoru
při prvních trylcích pěnkavy,
sladce zazní žalmy a poprvé i Gloria.
Má jediná starost – můj jazyk a první Gloria!
Tam rostl vavřín a palmy
vonný dým kadidla
požehnal bojům i zbrani
Země prostřená ubrusem vinice
pečeně, přípitky
„Kristus vstal z mrtvých“
při první salvě Řeků.
Velikonoční hostina s prvními slovy Hymny
Má jediná starost – můj jazyk a první slova Hymny!